Luchtkwaliteit en verkeer. Huib van Essen CE Delft 8 februari 2014

Transcriptie

1 Luchtkwaliteit en verkeer Huib van Essen CE Delft 8 februari 2014

2 Overzicht presentatie Even voorstellen Trend in verkeersemissies: veel bereikt, nog veel te doen Oplossingsrichtingen: Schonere voertuigen, rijstijl en doorstroming Andere vervoerswijzen Minder verkeer/groei Rol EU, Rijk en lokale overheden Huib van Essen - 8 februari

3 CE Delft Onafhankelijk, not-for-profit consultancy, opgericht in 1978 Ca. 40 medewerkers Transport, Energie, Economie, Ketenanalyse 20+ jaar ervaring in milieubeleid in transport Klantenkring: Europese Commissie, Europees Parlement, nationale en lokale overheden, bedrijven, NGOs Toonaangevend op milieubeleid voor verkeer Huib van Essen - 8 februari

4 Al veel bereikt met huidige EU-beleid Forse emissiereducties bereikt, zowel per km als totaal Sommige problemen vrijwel opgelost: o Zwavel o Lood o Benzeen o CO o VOS Ook uitstoot van fijnstof (PM) en NOx al fors minder Maar: nog geen gezond niveau en sommige problemen blijken hardnekkig: op diverse plaatsen overschrijdingen luchtkwaliteitsnormen voor NOx meeste gezondheidsschade door fijnstof Huib van Essen - 8 februari

5 Emissies dalen, maar nog geen gezond niveau Huib van Essen - 8 februari

6 Oplossing 1: schonere voertuigen Europese voertuignormen: voor luchtvervuiling (o.a. voor fijnstof en NOx) en CO 2 (klimaat) voor alle nieuwe voertuigen zeer effectief gebleken Rijgedrag, doorstroming en snelheden ook van invloed Hoe schoon zijn nieuwe auto s in de praktijk? Huib van Essen - 8 februari

7 Fijnstof praktijkemissies benzine/dieselauto Huib van Essen - 8 februari

8 Emissies (g/km) NO x praktijkemissies benzine/dieselauto 0,7 Emissies NOx in norm en praktijk 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 Euro-3 Euro-4 Euro-5 Euro-6* Norm Diesel Norm Benzine Praktijk Diesel Praktijk Benzine Huib van Essen - 8 februari

9 Oplossing 2: andere vervoerswijzen: niet altijd effectief voor luchtkwaliteit PM10 (g/rzg-km); korte afstand; dag gemiddelde; ,12 0,10 0,08 0,06 0,04 0,02 0,00 Gem. bez. 1 pers 2 pers 3 pers 4 pers Pers. auto (benzine) Pers. auto (diesel) Pers. auto (LPG) Bromfiets Motorfiets Stadsbus Streekbus Tram Metro Stoptrein (elektrisch) Stoptrein (diesel) IC trein (elektrisch) Huib van Essen - 8 februari

10 Oplossing 3: minder verkeer(sgroei) Groei wegverkeer vlakt af Verschillende factoren: Mogelijke verzadiging personenautomobiliteit Verstedelijking Jongeren blijven langer studeren Economische crisis en lagere groeiprognoses Invloed ICT: remt en stimuleert verkeersgroei Lange termijn trend onzeker Overheidsbeleid ook grote invloed: Prijsbeleid remt verkeersgroei Verkeersbeleid: minder files zorgen voor meer verkeer Uitbreiding wegcapaciteit stimuleert verkeersgroei Huib van Essen - 8 februari

11 Groei ten opzichte van 2000 Verkeersgroei nu onder laagste groeiscenario 80% 60% 40% 20% 0% GE projectie GE Prognose KIM RC Werkelijke ontwikkeling Huib van Essen - 8 februari

12 MKBA Kosten-baten ratio Waardoor veel weginvesteringen onrendabel 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 MKBA NWO Blankenburg Krabbeplaswest incl. tol MKBA RijnlandRoute Zoeken naar Balans MKBA A4 Haaglanden projectalternatief 2 K/B-ratio MKBA GE K/B-ratio MKBA RC K/B ratio 1,0 Huib van Essen - 8 februari

13 Rol van EU, Rijk en lokale overheden EU: vooral bronbeleid NL: o Prijsprikkels o Infrastructuurbeleid o Snelhedenbeleid o Lokaal beleid faciliteren (bijv. milieuzones) o Ondersteunen transitie naar bijv. elektrisch rijden Lokaal: o Prijsprikkels (parkeren) o Infrastructuurbeleid o Snelhedenbeleid o Verkeersmanagement o Milieuzones o Huib van Essen - Utrecht 13 november

14 CE Delft Huib van Essen

15 Luchtvervuiling: gezondheidsschade Fijnstof (PM) en stikstofoxyden (NO x ) Veroorzaakt/verergert luchtweg-, hart- & vaatziekten, kankerverwekkend Verkort gemiddelde levensverwachting in Nederland met ca. 12 maanden Kosten luchtvervuiling wegverkeer: 2 mrd per jaar (helft door personenauto s) Onzeker of uitgestelde Europese luchtkwaliteitsnormen voor NO x overal gehaald worden in 2015 Huib van Essen - Utrecht 13 november

16 EU Richtlijnen en Regelgeving Luchtkwaliteitsnormen Nationale Emissie Plafonds (NEC) Voertuignormen Brandstofkwaliteitsrichtlijn Richtlijn hernieuwbare energie Huib van Essen - Utrecht 13 november

17 Luchtkwaliteitsnormen Sinds juni 2008 van kracht Gericht op een goede luchtkwaliteit Grenswaarden voor concentraties van o.a. PM en NO2 in de lucht Belangrijkste eisen: o Jaargemiddelde concentraties: 40 microgram/m3 (NO2 en PM10) o Uurgemiddelde voor NO2 200 microgram/m3: maximaal 18 overschrijdingen per jaar o Daggemiddelde voor PM 50 microgram/m3: maximaal 35 overschrijdingen per jaar Nederland en andere landen hebben de eisen voor 2012 niet gehaald: o Uitstel tot 2015 (tot dan geldt 60 microgram NOx) o Onzeker of de NOx-normen dan overal gehaald gaan worden Huib van Essen - Utrecht 13 november

18 Nationale Emissie Plafonds (NEC) Vastgesteld in 2001 Doel: totale uitstoot luchtvervuilende stoffen maximeren (alle sectoren) Doelen voor 2010 en sinds 2012 ook voor 2020 Maxima voor totale hoeveelheid luchtvervuilende emissies per EU lidstaat Plafonds worden gehaald, waarschijnlijk ook in 2020 Huib van Essen - Utrecht 13 november

19 Voertuignormen Doel: uitstoot per km maximeren Euronormen: o NO x en fijnstof o Sinds jaren 80 voor alle nieuwe wegvoertuigen o Nu ook voor binnenvaartschepen en dieseltreinen o Om paar jaar aangescherpt, verschil benzine en diesel CO 2 -normen: o Gemiddelde alle verkochte auto s o 130 g/km in 2015; 95 g/km in 2020 o Norm per fabrikant, hangt af van gewicht van verkochte auto s o supercredits voor <50 g/km (elektrische auto s) Meetmethode: o Bij typegoedkeuring: rollenbanktest o Op basis van vaste testcyclus NEDC Huib van Essen - Utrecht 13 november

20 Trends totale verkeersemissies in Nederland Huib van Essen - Utrecht 13 november

21 Verschil met de praktijk Vaak grote verschillen tussen test- en praktijkwaarden, door: o kalibratie testauto en benutting testmarges o ritprofiel en rijgedrag o radio, navigatie, airconditioning, e.d. Verbetering van tests langdurig proces Betere schatting praktijkemissies: o Andere testcyclus o Metingen op openbare weg o Via tankpasgegevens (alleen CO 2 ) Huib van Essen - Utrecht 13 november

22 CO 2 praktijkemissies auto s: 50 g boven norm Bron: TNO, 2013 Huib van Essen - Utrecht 13 november