Achtergrondrapport Conditionering

Transcriptie

1 Achtergrondrapport Conditionering Dijkverbetering Schoonhovenseveer - Langerak Versie 3.0

2 Autorisatieblad Achtergrondrapport Conditionering Dijkverbetering Schoonhovenseveer - Langerak Opgesteld door Opgesteld door Opgesteld door Naam Paraaf Datum Ronald Toering (K&L) Marteijn Boeve (bodemkwaliteit) Arno Vernooij (NGE) Controle Pauline van Veen (algemeen) Controle Mark Koningen (K&L) Controle Jorrit Schoen (bodemkwaliteit) Controle Erik van Gelder (NGE) Vrijgave door Jauk Stroo Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM /1

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Dijkverbetering Schoonhovenseveer Langerak De te nemen maatregelen Procedure Leeswijzer 5 2 Kabels en leidingen Algemeen Uitgevoerd onderzoek Veersedijk (ophoging) Veersedijk (waterontspanners) Langerak West Waal-Oost 8 3 Bodemkwaliteit Algemeen Wetgeving en beleid Wet bodembescherming Waterwet Besluit bodemkwaliteit Bodembeleid Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid Conclusie randvoorwaarden Uitgevoerd onderzoek Raakvlakken Algemeen Veersedijk Langerak West Waal Oost Erosiegeul Gehele projectgebied 18 4 Niet gesprongen conventionele explosieven Algemeen Vooronderzoek Detectieadvies Detectie, benaderen en verwijderen Veersedijk (verhoging) Veersedijk (steunbermen en waterontspanners) Langerak-West Waal-Oost Erosiegeul 23 5 Literatuur 25 Colofon 27 Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27

4 Bijlage I Situatietekeningen kabels en leidingen Bijlage II Objectcodelijst kabels en leidingen Bijlage III Knelpunten K&L,verzamelleiding Bijlage IV Situatietekening informatie bodemloket Bijlage V Keuring menggranulaat wegfundering Veersesijk Bijlage VI Memo Aanvullend onderzoek asbest in puinhoudende grond Bijlage VII Verkennend bodemonderzoek Bijlage VIII Vooronderzoek NGE Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27

5 1 Inleiding 1.1 Dijkverbetering Schoonhovenseveer Langerak Veilige dijken zijn van groot belang voor de bescherming van het achterland tegen hoog water in de rivieren. De zeer hoge waterstanden in de rivieren in 1993 en 1995 hebben dit extra onder de aandacht gebracht. De dijk tussen Schoonhovenseveer en Langerak beschermt een gebied ten zuiden van de rivier de Lek tegen overstromingen. De dijk maakt onderdeel uit van dijkring 16, het gebied van de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden. Volgens de laatste inzichten zijn delen van deze dijk niet veilig. Een deel van de dijk is te laag en delen van de dijk zijn bij hoge rivierstanden niet stabiel bevonden. Vier dijkvakken zijn daarom afgekeurd, met een gezamenlijke lente van meter. Het gaat om de dijkvakken: Veersedijk; Langerak West; Het Wiel en Waal Oost. Waterschap Rivierenland (WSRL) is eigenaar en beheerder van de dijk en is verantwoordelijk voor het functioneren van de dijk. WSRL heeft de Vries & van de Wiel opdracht gegeven om maatregelen voor de dijkverbetering uit te werken en deze maatregelen te realiseren. Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27

6 1.2 De te nemen maatregelen De dijk zal worden verbeterd door een combinatie van maatregelen. Verhogen Veersedijk De Veersedijk is momenteel te laag. De bodem waarop de dijk ligt klinkt in, waardoor de dijk steeds lager komt te liggen. Om ervoor te zorgen dat de dijk gedurende de komende periode van 50 jaar hoog genoeg is, wordt de dijk opgehoogd met (afhankelijk van de locatie) 20 tot 70 cm tot een hoogte van NAP +5,95 m. Deze ophoging compenseert het zakken van de ondergrond plus de extra zakking die wordt veroorzaakt door het extra gewicht van deze ophoging. Hiermee zal de dijk gedurende 50 jaar op voldoende hoogte zijn. De buitenzijde van de Veersedijk heeft momenteel een geknikt talud; de onderzijde van het talud (met steenzetting) is steiler dan de bovenzijde van het talud (een grashelling). De dijkverhoging vindt plaats door de hellingshoek van het talud vanaf de knik naar boven door te trekken. Hierdoor ontstaat er ruimte voor de benodigde ophoging. De dijk wordt niet breder. Verbeteren stabiliteit De stabiliteit van de dijk wordt verbeterd door het plaatsen van een rij verticale waterontspanningsbronnen aan de landzijde van de dijk. Deze bronnen zijn buizen waarvan de onderzijden zijn voorzien van perforaties (openingen). De geperforeerde onderzijden komen in de watervoerende zandlaag onder de klei/veenlaag te staan. Via de bronnen kan de overdruk van het grondwater worden afgehaald. Hierdoor wordt het opdrijven van de grond aan de binnenzijde van de dijk voorkomen. De waterontspanner is zodoende de belangrijkste oplossing voor het probleem van de instabiliteit van de dijk. De bronnen worden geplaatst aan de landzijde van de dijk, ofwel in de teen van de dijk ofwel op de steunberm. De bronnen worden groepsgewijs verbonden met een verzamelleiding waarin het kwelwater terechtkomt. Deze verzamelleiding loost het water via een verbindingsleiding naar een sloot. De aanleg van de bronnen kan plaatsvinden met relatief klein materieel en neemt weinig tijd in beslag. De plaatsing duurt per locatie, met voorbereiding van de locatie en opruimen, enkele dagen tot een week. Het plaatsen van de bron zelf duurt slechts een dagdeel. Aanvullende grondwerkzaamheden Langs de Veersedijk bevinden zich enkele watergangen nabij de teen van de steunberm van de dijk. Deze watergangen bedreigen de stabiliteit van de dijk. Het betreft twee particuliere vijvers, twee sloten en twee uiteinden van sloten. De watergangen moeten worden verlegd en de vijvers (grotendeels) worden gedempt. Van een deel van de Veersedijk wordt nog nader onderzocht of dit volledig kan worden gestabiliseerd door middel van alleen waterontspanners. Daarom is uitgegaan van een aanvullende steunberm langs het meest westelijke deel van de Veersedijk. Dat geldt ook voor de zuidoever van de gracht van Nieuwpoort. Hier wordt uitgegaan van een verzwaring van de onderwateroever in combinatie met een steunberm. Ter plaatse van de stadsgracht bij Langerak West is een verzwaring van de oever ( onder water ) voorzien. Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27

7 Bij het meest westelijke deel van Waal Oost, tot de Boonevlietweg zullen grondaanvullingen van enkele decimeters noodzakelijk zijn langs de teen van de dijk. Ten oosten van de Boonevlietweg liggen zeer veel dijkopgangen, soms heel dicht naast elkaar. Hier kan in overleg met de belanghebbenden een grondaanvulling worden gemaakt in plaats van een waterontspanningsbron. Ter hoogte van kilometer 273 zullen enkele zeer beperkte (maximaal enkele decimeters) grondaanvullingen op of aan de bestaande steunberm plaatsvinden. Vullen van de erosiegeul Ter hoogte van dijkvak Waal Oost is een erosiegeul aanwezig in de zandige bodem van de rivier de Lek. Via deze geul kan makkelijk rivierwater de bodem indringen, hetgeen leidt tot een hogere grondwaterspanning binnendijks. De geul levert zo een bijdrage aan de macro-instabiliteit van de dijk. De randen en taluds van de geul zijn (lokaal) steil. Verdergaande erosie zou de naastliggende schaardijk kunnen bedreigen. Daarom zal de geul gedeeltelijke met grond worden aangevuld. Hierbij wordt relatief ondoorlatend materiaal gebruikt, waar het rivierwater niet makkelijk doorheen kan stromen. De rivier heeft hier bij hogere waterstanden een grote kracht. Daarom zal de aanvulling van de geul worden beschermd tegen erosie met staalslakken of materiaal met vergelijkbare eigenschappen. Het Wiel Bij het ontwerp van de maatregelen is gebleken dat het dijktraject Het Wiel stabiel is. Bij de vorige dijkverbetering is in het Wiel een grotere verzwaring aangebracht dan bij de toetsing is aangenomen. Extra maatregelen zijn hier daarom niet nodig. 1.3 Procedure Om de dijkverbetering te mogen uitvoeren moet een aantal wettelijke procedures worden doorlopen. De belangrijkste hiervan zijn de procedures voor het Projectplan Waterwet voor de dijkverbetering en het Projectplan Waterwet voor de geulaanvulling. Het Projectplan Waterwet voor de dijkverbetering wordt vastgesteld door het Waterschap Rivierenland en goedgekeurd door de Provincie Zuid-Holland. Het Projectplan Waterwet voor de geulaanvulling wordt vastgesteld door Rijkswaterstaat Oost-Nederland. Daarnaast moet een aantal andere vergunningen en ontheffingen worden aangevraagd. 1.4 Leeswijzer Dit document vormt een bijlage bij het Projectplan Waterwet dijkverbetering en het Projectplan Waterwet geulaanvulling. Dit document is als volgt opgebouwd. Na dit inleidende hoofdstuk worden in hoofdstuk 2 t/m 4 de drie conditionerende disciplines Kabels en Leidingen, Bodemkwaliteit en Niet gesprongen explosieven nader uitgewerkt. In hoofdstuk 2 worden het uitgevoerde onderzoek en de raakvlakken op het gebied van de discipline Kabels en leidingen uiteengezet. In Hoofdstuk 3 is uiteengezet welk beleid en welke regelgeving er geldt op het gebied van bodemkwaliteit. Daarnaast is de bodemkwaliteit in het projectgebied in beeld gebracht en zijn de raakvlakken met het project bepaald. Hoofdstuk 4 gaat ten slotte in op de het uitgevoerde vooronderzoek naar de aanwezigheid van niet gesprongen explosieven en de daaruit voortkomende adviezen. Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27

8 Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27

9 2 Kabels en leidingen 2.1 Algemeen Dit hoofdstuk gaat in op de raakvlakken met betrekking tot de aanwezige kabels en leidingen en de nodigde maatregelen ten behoeve van de dijkversterking. 2.2 Uitgevoerd onderzoek Met behulp van 6 Klic meldingen zijn de kabels en leidingen tekeningen opgesteld. Op basis van de inventarisatie zijn dwangpunten voor het ontwerp bepaald. Middels een variantenstudie en een aantal iteratieslagen is het ontwerp zodanig aangepast dat risicovolle verleggingen zijn voorkomen. Hierdoor is het principe van laagsmaatschappelijke kosten gehanteerd. Wanneer kabels of leidingen binnen het project gebied liggen en mogelijk een knelpunt kunnen vormen, hebben zij een ID code gekregen en zijn in de tekeningen en objectcodelijst opgenomen (bijlage I en II). In de objectcodelijst staat de belangrijkste informatie over de desbetreffende kabel of leiding. De verzamelleidingen van de waterontspanners bestaan uit 17 verschillende delen. Deze delen worden benoemd in het overzicht van kabels en leidingen (bijlage III). In de onderstaande paragrafen zijn per deelgebied zijn de belangrijkste knelpunten benoemd. 2.3 Veersedijk (ophoging) De Veersedijk wordt opgehoogd van dijkpaal AW247-AW251. Ter hoogte van de Effluentleiding 610ST (0103R-PR) welke de dijk vrijwel loodrecht kruist op circa AW Uit berekeningen blijkt dat de zetting als gevolg van het aanbrengen van de ophoging van de kruin circa 5 tot 7 cm bedraagt over een periode van circa 50 jaar (zie het Achtergrondrapport Geotechniek, hoofdstuk 13). Deze zetting is beperkt en treedt geleidelijk op. Aangenomen mag worden dat deze zettingen door de leiding opgenomen kan worden. Een definitief oordeel dient in de UO-fase in overleg met de leidingeigenaar te worden vastgesteld. Aan de zuidkant van de Veersedijk is een steunberm voorzien tussen dijkpaal AW247- AW248 welke invloed heeft op de kruisende effluentleiding 610ST (0103R-PR). De zetting als gevolg van het aanbrengen van de berm bedraagt circa 0,45 m over een periode van 50 jaar. Deze zetting wordt te groot geacht voor deze leiding (zie het Achtergrondrapport Geotechniek, hoofdstuk 13). Aanvullende maatregelen om de leiding te bescherm ter plaatse van de aan te brengen berm zijn noodzakelijk. De volgende maatregelen zijn mogelijk: Aanbrengen van een overkluizing waarbij twee damwandschermen parallel aan beide zijden van de leiding worden aangebracht tot in een draagkrachtige zandlaag waartussen een betonnen dek wordt aangebracht. Lokaal de berm ter plaatse van de leiding ophogen met een licht ophoogmateriaal om het gewicht op de leiding te reduceren. Deze oplossing heeft mogelijk effect op de stabiliteit van de dijk en dient nader onderzocht te worden in een vervolgfase. De te kiezen maatregel dient in de UO-fase in overleg met de leidingeigenaar te worden vastgesteld. Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27

10 Deze steunberm geeft ook een knelpunt (AW248 20) met een 40PE Gasleiding (0058G-LD) en een laagspanningkabel (0072E-LS). Deze K&L komen hierdoor te diep te liggen, waardoor onderhoud niet meer mogelijk is. Het betreft kleine leidingen waarvan de verlegging in het werk meegenomen kan worden. Tussen AW248 - AW249 wordt een watergang gedempt en een andere gegraven. Het graven van de nieuwe watergang geeft een knelpunt met een rioolpersleiding (0102R- PR). Een verlegging wordt voorzien voordat de nieuwe watergang gegraven wordt. Aan de zuidkant van de Veersedijk liggen een KPN (0002T-LC) en een Stedin laagspanningskabel (0073E-LS). Deze kabels moeten worden aangepast. Gestreefd wordt deze relatief eenvoudige aanpassingen tijdens de uitvoering van de ophoging mee te nemen. De verlegging door de netbeheerder moet t.z.t. worden afgestemd met de aannemer van de dijkverbetering. Ter hoogte van dijkpaal AW250 ligt over een grote lengte een (deels) gietijzeren waterleiding (0104W). De waterleiding ligt niet in de weg voor de verhoging van de Veersedijk of het plaatsen van de waterontspanners en de bijbehorende leidingen. De verhoging van de dijk leidt slechts tot een marginale (extra) belasting van de waterleiding. Daarom is er geen noodzaak om de waterleiding voor de dijkverbetering te verleggen. Er is overleg met OASEN opgestart om de raakvlakken van de dijkverbetering met de waterleiding af te stemmen. 2.4 Veersedijk (waterontspanners) In het zoekgebied voor de waterontspanners en verzamelleidingen aan de Veersedijk (tussen dijkpaal AW246-AW250) bevinden zich diverse kabels en leidingen. Met het gekozen ontwerp van de verzamelleiding kan deze worden aangelegd onder de bestaande kabels en leidingen. Hierdoor worden er geen verleggingen voorzien. Wel zijn tijdelijke beschermingen ten tijde van de uitvoering noodzakelijk. 2.5 Langerak West In het zoekgebied voor de waterontspanners en verzamelleidingen bij Langerak west (tussen dijkpaal AW253-AW257) bevinden zich diverse kabels en leidingen. Met het gekozen ontwerp van de verzamelleiding kan deze worden aangelegd onder de bestaande kabels en leidingen. Hierdoor worden er geen verleggingen voorzien. Wel zijn tijdelijke beschermingen ten tijde van de uitvoering noodzakelijk. 2.6 Waal-Oost In het zoekgebied voor de waterontspanners en verzamelleidingen bij Waal Oost (tussen dijkpaal AW 266 en AW275) bevinden zich diverse kabels en leidingen. Met het gekozen ontwerp van de verzamelleiding kan deze worden aangelegd onder de bestaande kabels en leidingen. Hierdoor worden er geen verleggingen voorzien. Wel zijn tijdelijke beschermingen ten tijde van de uitvoering noodzakelijk. Tussen AW266 AW272 worden verschillende beperkte grondophogingen gerealiseerd die maximaal enkele decimeters hoog zijn. Deze zullen worden vormgegeven in overleg met de kabelbeheerders. Een planningsknelpunt met K&L is niet aan de orde. Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27

11 3 Bodemkwaliteit 3.1 Algemeen In dit hoofdstuk is voor het projectgebied in beeld gebracht welk beleid en welke regelgeving er geldt op het gebied van bodemkwaliteit (paragraaf 3.2). Daarnaast zijn verschillende bronnen geraadpleegd (paragraaf 3.3). Met deze bronnen is het uitgevoerde onderzoek in beeld gebracht binnen het projectgebied. Het projectgebied is in dit kader als volgt gedefinieerd: De locaties waar volgens het ontwerp grondwerkzaamheden plaatsvinden; De locaties waar de stroming van het grondwater beïnvloed wordt tijdens de aanleg of na de realisatie van het project. In belangrijke mate is dit de invloedssfeer van de waterontspanners. Zodra er binnen of nabij het projectgebied gegevens voorhanden waren, dan zijn deze besproken als raakvlakken (paragraaf 3.4). Per raakvlak is ingegaan op de verontreinigingssituatie en de gevolgen voor het project. 3.2 Wetgeving en beleid Ten behoeve van de aanpassingen vindt grondverzet plaats. Voor grondverzet geldt regelgeving volgens de Wet bodembescherming, de Waterwet en het Besluit bodemkwaliteit. Daarnaast is er lokaal beleid waar rekening mee moet worden gehouden. Hieronder wordt ingegaan op de wetgeving en het beleid op het gebied van bodem Wet bodembescherming De Wet bodembescherming (Wbb) geeft het beoordelingskader voor bodemverontreiniging, bodemsanering en het omgaan met schone en verontreinigde grond. De wet ziet ook toe op het voorkomen van bodemverontreiniging. Het bevoegde gezag voor de Wbb is de Provincie Zuid-Holland. De Wet bodembescherming is van toepassing op de landbodem en op de aangewezen drogere oevergebieden binnen een oppervlaktewaterlichaam. De Wet bodembescherming is dus van toepassing op het binnendijkse gebied. Daarnaast is de Wet bodembescherming van toepassing op het, ten oosten van Nieuwpoort (ter hoogte van dijkpaal AW256), aangewezen drogere oevergebied, zoals opgenomen in bijlage 2 van de Waterregeling. Hier worden echter geen buitendijkse grondwerkzaamheden verricht Waterwet De Waterwet is van toepassing op de bodem en oevers van oppervlaktewaterlichamen, met uitzondering van aangewezen drogere oevergebieden. De bodem en oevers van oppervlaktewaterlichamen worden begrensd door de buitenkruinlijn van de waterkering. Voor de Waterwet is Rijkswaterstaat bevoegd gezag. Ten oosten van Nieuwpoort, ter hoogte van dijkpaal AW256, is sprake van aangewezen drogere oevergebieden. Hier worden echter geen buitendijkse grondwerkzaamheden verricht. Voor het voor dit project benodigde grondverzet dient de milieuhygiënische kwaliteit van de waterbodem bekend te zijn in het kader van de Waterwet. Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27

12 Besluit bodemkwaliteit Het Besluit bodemkwaliteit omvat regels voor de toepassing van grond, baggerspecie en bouwstoffen en stelt kwaliteitseisen aan de uitvoering van grondverzet. Het Besluit bodemkwaliteit heeft tot doel de bodem nu en in de toekomst optimaal te kunnen gebruiken en te beschermen. Het geeft invulling aan het op duurzaamheid gerichte bodembeleid: de bodemkwaliteit moet minimaal voldoen aan een vastgestelde basiskwaliteit. Daarnaast moet de kwaliteit goed genoeg zijn voor het beoogde gebruik en geen belemmeringen vormen voor een goede waterkwaliteit. Een ander doel is om stagnatie van maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de aanleg van natuurgebieden, woningen, het verbreden en uitbaggeren van vaarwegen of aanleg van (spoor)wegen, door te rigide regelgeving tegen te gaan. Voorwaarde voor grondverzet is dat er weinig of niets mag veranderen aan de milieubelasting ter plaatse en de bodem er niet in kwaliteit op achteruit mag gaan, het zogenoemde stand still-beginsel. Daarnaast geldt altijd het zorgplichtartikel uit de Wet bodembescherming. Bij grondverzet moet de grond voldoen aan ter plekke geldende kwaliteitseisen, welke op basis van het Besluit bodemkwaliteit en bijbehorende Regeling is vastgesteld. Voor de nuttige toepassing van bouwstoffen, grond of baggerspecie op of in de landbodem en op de aangewezen drogere oevergebieden binnen een oppervlaktewaterlichaam zijn Burgemeester en Wethouders (B&W) van de gemeente Molenwaard het bevoegd gezag. Voor de nuttige toepassingen op of in de bodem of een oever van een oppervlaktewaterlichaam is de beheerder van het oppervlaktewaterlichaam (het Rijk voor rijkswateren of het Waterschap Rivierenland voor niet-rijkswateren) bevoegd gezag. De bodem en oevers van oppervlaktewaterlichamen worden begrensd door de buitenkruinlijn van de waterkering. Ten oosten van Nieuwpoort, ter hoogte van dijkpaal AW256, is sprake van aangewezen drogere oevergebieden. Hier worden echter geen buitendijkse grondwerkzaamheden verricht. Door het voor dit project benodigde grondverzet dient de milieuhygiënische kwaliteit van de bodem bekend te zijn in het kader van het Besluit Bodemkwaliteit alsmede Wet Bodembescherming Bodembeleid Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid De Provincie Zuid-Holland en de gemeente Molenwaard worden, voor wat betreft hun taken op het gebied van bodem, ondersteund door de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid. De omgevingsdienst houdt o.a. toezicht op de uitvoering van het beleid van de gemeente voor wat betreft het hergebruik van grond. De omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid heeft beleid geformuleerd met betrekking tot bodem. Dit beleid is, in overleg met o.a. de gemeente Molenwaard en waterschap Rivierenland, vastgelegd in de Bodembeheernota van de omgevingsdienst [lit. 10]. In de bodembeheernota is gebiedsspecifiek beleid geformuleerd. Dit beleid heeft betrekking op de land- en waterbodem gelegen in het werkgebied van de Omgevingsdienst. Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27

13 Naast het in de bodemnota opgenomen generieke en gebiedsspecifieke beleid met betrekking tot grondverzet zijn er aanvullend specifieke situaties opgenomen. Een van deze specifieke situaties betreft de beschermde gebieden. Zo wordt voor grondwaterbeschermingsgebieden en boringvrije zones het beleid zoals beschreven in de beleidsnota van toepassing verklaard. In het Achtergrondrapport Water wordt nader ingegaan op de regelgeving die geldt voor het Milieubeschermingsgebied voor grondwater Conclusie randvoorwaarden De toekomstige grondroerende werkzaamheden dienen en worden uitgevoerd conform de Wet Bodembescherming (Wbb), het Besluit Bodemkwaliteit (Bbk), de Waterwet, het Besluit lozen buiten inrichtingen (Blbi) en lokaal beleid. Wanneer er werkzaamheden worden verricht op of in een landbodem dan zullen deze met inachtneming van de Wet Bodembescherming moeten worden uitgevoerd. Voor bijvoorbeeld het verwijderen, herschikken of tijdelijk uitplaatsen van sterk verontreinigende grond dient, conform de Wet bodembescherming, een saneringsplan of melding in het kader van het Besluit Uniforme Saneringen (BUS-melding) te worden opgesteld. Een belangrijk aspect is de aanwezigheid van sterke verontreinigingen en/of gevallen van ernstige bodemverontreiniging waarvoor een Wbb-beschikking van toepassing is. Als de dijkverbeteringmaatregelen plaatsvinden binnen het gebied waarvoor de beschikking geldt, of invloed kunnen hebben op dit gebied, dan gelden randvoorwaarden vanuit de betreffende Wbb-beschikking. Voor het toepassen van grond is het Besluit Bodemkwaliteit van toepassing. Over het algemeen geldt dat grond die wordt toepast van gelijke of betere kwaliteit (schonere grond) moet zijn als de huidige bodemkwaliteit en moet zijn afgestemd op de functie. Grond die vrijkomt bij de werkzaamheden wordt zoveel mogelijk, binnen de randvoorwaarden van de Wet bodembescherming, het Besluit Bodemkwaliteit en het lokale beleid, hergebruikt. Wanneer er handelingen plaatsvinden in het oppervlaktewater dan dienen deze werkzaamheden te worden gemeld in het kader van het Besluit lozen buiten inrichtingen (Blbi). Indien de waterbodem sterk verontreinigd is dan dient aan deze melding een werkplan te worden toegevoegd. 3.3 Uitgevoerd onderzoek Zoals gesteld in paragraaf 3.1 is de bodemkwaliteit in beeld gebracht binnen het projectgebied. In eerste instantie is dit gedaan op basis van reeds uitgevoerde onderzoeken. Daarnaast is er als onderdeel van het project aanvullend verkennend bodemonderzoek uitgevoerd. Hieronder staan welke gegevensbronnen gebruikt zijn bij het in beeld brengen van de bodemkwaliteit. De resultaten zijn weergegeven in paragraaf 3.4. Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27

14 Historisch milieukundig onderzoek In 2009 is er een historisch milieuhygiënisch bodemonderzoek uitgevoerd. De resultaten zijn opgenomen in de rapportage Historisch bodemonderzoek, Dijkversterkingprojecten RvR/HWBP Rivierenland (opgesteld door Geofox-Lexmond bv, kenmerk , d.d. 17 november 2009) [lit. 8]. De rapportage bevat 5 deelrapportages waarvan er een betrekking heeft op het projectgebied van de dijkversterking Schoonhovenseveer-Langerak, namelijk RVR: Lekdijk Alblasserwaard (dijkring 16). Uit deze rapportage zijn de bodemgegevens overgenomen die een raakvlak hebben met dit project. Gegevens Bodemloket Bodemloket is een geografisch informatiesysteem (webportal) dat inzicht geeft in de aanwezige bodemgegevens die bekend zijn bij de overheid. Het systeem wordt door Rijkswaterstaat beheerd en is een initiatief van gemeenten, provincies en het Rijk. In het systeem zijn diverse zaken opgenomen zoals voormalige activiteiten die de bodemkwaliteit kunnen beïnvloeden tot en met genomen besluiten in het kader van de Wbb. De informatie aan Bodemloket wordt aangeleverd door de gemeenten en provincies. De fysieke documenten kunnen bij de overheid worden geraadpleegd. In Bodemloket is de Wbb-status (stand van zaken per juni 2014) van alle percelen in het projectgebied en in de omgeving geraadpleegd. In dit onderzoek zijn de bodemonderzoeken opgevraagd die op basis van de ligging van het perceel in het projectgebied relevant zijn. Verkennend bodemonderzoek 2014 In het voorjaar van 2014 is een verkennend bodemonderzoek uitgevoerd [lit. 14] in opdracht van het Waterschap Rivierenland. Hierbij is een algemeen beeld verkregen van de bodemkwaliteit binnen het projectgebied. Daarnaast is aandacht besteed aan de verdachte locaties en bekende verontreinigingen langs het traject zoals genoemd in het historisch onderzoek. Ter plaatse van deze locaties is nagegaan of de verwachte verontreinigingen binnen de projectgrens aanwezig zijn. In het verkennende onderzoek is ook de kwaliteit van het asfalt en onderliggende fundatielaag bepaald van de Veersedijk; dit vanwege de dijkophoging. Tijdens de uitvoering van het onderzoek is een asbestinspectie uitgevoerd binnen de projectgrens. Uit het verkennend bodemonderzoek blijkt dat de grond (zoekgebied waterontspanners en steunberm) tot circa 2,0 m-mv in het projectgebied niet tot licht verontreinigd is met zware metalen, PAK en minerale olie. De aangetoonde verontreinigingen overschrijden de achtergrondwaarden uit de Regeling bodemkwaliteit. In het grondwater zijn in alle peilbuizen licht tot sterk verhoogde gehalten aan barium aangetoond. Omdat hiervoor geen duidelijke antropogene oorzaak aangewezen kan worden, wordt de barium verontreiniging gezien als een verhoogde achtergrondwaarde (natuurlijke herkomst). Plaatselijk zijn in het grondwater verontreinigingen met nikkel en xylenen (aromaten) vastgesteld, waarbij de meetwaarden de streefwaarde overschrijden. De aangetoonde verontreinigingen vormen geen belemmering voor het grondverzet. In het kader van de Wbb zijn met het onderzoek geen extra gevallen van ernstige bodemverontreiniging aangetoond. Ter plaatse van de Veerselijk is de kwaliteit van het asfalt, fundatielaag en de onderliggende bodemlaag vastgesteld. De asfaltverharding is herbruikbaar in het kader van Besluit Bodemkwaliteit. In de asfaltverharding voldoen gehalten PAK s aan de Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27

15 norm. De fundatie onder de asfaltverharding bestaat uit menggranulaat. Dit menggranulaat is beoordeeld als Niet-vormgegeven bouwstof en is herbruikbaar. De grondlaag onder de fundatielaag is licht tot matig verontreinigd met PAK. In het kader van de Wbb is er geen sprake van een geval van ernstige bodemverontreiniging. In het kader van hergebruik van de grondlaag onder de fundatielaag van de Veersedijk dient deze grond te worden afgevoerd volgens het beleid van de omgevingsdienst Zuid Holland Zuid en het Besluit Bodemkwaliteit. De grond is beoordeeld als Niet Toepasbaar en komt niet in aanmerking voor hergebruik. Dit betekent dat bij ontgraving van de grondlaag onder de fundatielaag van de asfaltverharding, deze afgevoerd dient te worden. In het kader van de Wbb is in deze grondlaag geen sterke verontreinigingen aangetoond, meetwaarden liggen lager dan de Interventiewaarden. De kwaliteit van de grond in de zone waarin de waterontspanners en steunberm worden aangelegd varieert tussen klasse Achtergrondwaarde en (maximaal) klasse Industrie grond. Op grond van het beleid van de omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid is deze grond her te gebruiken. Als onderdeel van het verkennend bodemonderzoek van 2014 [lit. 14] is op de locatie de aanwezigheid van asbest onderzocht. De uitkomende grond is tijdens het veldwerk van het verkennend bodemonderzoek visueel geïnspecteerd op asbest. Hierbij is visueel geen asbest aangetroffen. In enkele bodemlagen werd een licht tot matige bijmenging met puin aangetoond. Van deze puinhoudende monsters zijn drie mengmonsters samengesteld die vervolgens door het laboratorium aan een quickscan asbest zijn onderworpen. Uit deze quick-scan is naar voren gekomen dat de puinhoudende monsters geen asbest bevatten. Ter plaatse van de Veersedijk is een indicatief asbest onderzoek uitgevoerd ter plaatse op de funderingslaag onder het asbest. Hierbij is het funderingsmateriaal visueel geïnspecteerd op asbestverdacht materiaal. Tijdens de visuele inspectie is geen asbest aangetroffen. Daarnaast is een mengmonster van het funderingsmateriaal aangeboden aan het laboratorium aangeboden om vast te stellen of asbest aanwezig is in de fijne fractie (<2 cm). Hierbij is geen asbest in het mengmonster aangetoond. Waterbodemonderzoek Ter plaatse van de erosiegeul en het gebied waar de erosiebeschermende laag wordt aangebracht, zal de huidige waterbodemkwaliteit worden vastgesteld. De kwaliteit ter plaatse is mede bepalend voor de kwaliteitseisen die worden gesteld aan het materiaal waarmee de geul wordt opgevuld en de kwaliteit van de erosiebeschermende laag. De uitslag van dit waterbodemonderzoek is in de huidige situatie nog niet bekend. Noodzaak tot aanvullend bodemonderzoek Bij het maken van het definitief ontwerp zal duidelijk worden of het uitgevoerde onderzoek voldoende is met het oog op het grondverzet. Als blijkt dat er projectdelen zijn waarvan nog onvoldoende actuele bodeminformatie bekend is, zal er op die locaties nog een aanvullend of nader milieuhygiënisch bodemonderzoek worden uitgevoerd. Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27

16 3.4 Raakvlakken Algemeen In dit rapport is vastgesteld in welke mate er overlap is tussen het projectgebied met de geïnventariseerde bodemverontreinigingslocaties uit het Bodemloket en uit het historisch bodemonderzoek. Daarbij is een verfijning gemaakt naar de bodemingrepen die binnen het projectgebied zullen plaatsvinden: Verhoging Veersedijk; Zoekgebied waterontspanners. Daarbij is beoordeeld of deze verontreinigingssituaties van invloed kunnen zijn op de dijkverbetering, of andersom. In bijlage IV zijn tekeningen opgenomen van de ligging van de bodemverontreinigingen zoals die zijn opgenomen in Bodemloket en die afkomstig zijn uit het historisch bodemonderzoek. Per raakvlak is weergegeven of er een Wbb procedure noodzakelijk is Veersedijk In de onderstaande tabel zijn de locaties opgenomen die bekend zijn binnen Bodemloket. Hierbij is aangegeven of ze een raakvlak hebben met de geplande werkzaamheden. Tabel 3-1 Raakvlakken grondwerk en bodemverontreiniging Veersedijk Locatie Dijkpaal Aard verontreiniging (Immobiel/Mobiel) 1: Veersedijk 15 AW248 Maximaal lichte verontreinigingen, immobiel 2: Veersedijk ong. AW247- AW251 Locatiecode ZH Raakvlak Grond/ grondwater mogelijk (tegen projectgrens aan) Wbb procedure Nee Onbekend Ophoging dijk Nee 1: Veersedijk 15 De locatie Veersedijk 15 is voorzien van een Wbb-status: Voldoende onderzocht en er zijn geen vervolgactiviteiten opgenomen in het kader van de Wbb. Uit het historisch onderzoek blijkt dat ter plaatse sprake is maximaal licht verontreinigde grond en geen saneringsmaatregelen noodzakelijk zijn op grond van de Wbb. In het kader van de projectwerkzaamheden zijn ter plaatse geen grondwerkzaamheden voorzien. Deze locatie is niet relevant voor de dijkverhoging. 2: Veersedijk ong. Dit betreft de hele dijk. Hier is verkennend bodemonderzoek uitgevoerd [lit. 14]. De Veersedijk is ongeveer 15 jaar geleden opgehoogd. Het is niet bekend of hierbij het oude funderingsmateriaal gelegen onder de asfaltverharding is verwijderd. Het uitlooggedrag van dit funderingsmateriaal vormt een risico wegens mogelijke verontreiniging van en naar de ondergrond. In het verkennend bodemonderzoek van 2014 [lit. 14] is dit uitlooggedrag onderzocht. Hieruit is gebleken dat de funderingslaag voldoet aan de eisen voor een niet-vormgegeven bouwstof. In de bodem ter plaatse Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27

17 van de Veersedijk zijn hooguit lichte verontreinigingen aangetroffen. Deze verontreinigingen vormen geen belemmering voor de geplande werkzaamheden Langerak West In de onderstaande tabel zijn de locaties opgenomen die bekend zijn binnen Bodemloket. Hierbij is aangegeven of ze een raakvlak hebben met de geplande werkzaamheden. Tabel 3-2 Raakvlakken grondwerk en bodemverontreiniging Langerak West Locatie Dijkpaal Aard verontreiniging Locatiecode Raakvlak Grond/ grondwater 3: Lekdijk AW254- AW257 4: Lekdijk ong. 5: Lekdijk : Lekdijk 187 AW AW AW255 AW255 Fundering dijkweg Zware metalen, PAK, minerale olie Immobiele verontreiniging, zware metalen in grond Grond en grondwater verontreinigingen met minerale olie en aromaten Grondwaterverontreini ging met VOCl ZH (lit. 1,2,3) Geen Wbb procedure Geen ZH Geen Geen ZH Geen Geen ZH ZH (lit. 4) Invloed grondwater verspreiding Wbbprocedure nodig bij ingrepen in grondwater 3: Lekdijk Dit betreft de fundering van de dijk zelf. Deze heeft de Wbb-status: Gesaneerd. In het kader van de vorige dijkverbetering is geconstateerd dat de fundering onder de asfaltverharding op drie locaties sterk verontreinigd was met minerale olie, PAK en zware metalen door puin of puin-/grindhoudend zand. Het materiaal van deze drie locaties is toen nader onderzocht. Uit het evaluatierapport blijkt dat het fundatiemateriaal uit de 3 deellocaties na herkeuring voldeed aan het Bouwstoffenbesluit. Het fundatiemateriaal buiten deze 3 deellocaties voldeed aan de grenswaarden en uitloogeisen van het Bouwstoffenbesluit (BsB). Bij de dijkversterking in 2000 en 2002 is het fundatiemateriaal opnieuw toegepast onder de huidige asfaltverharding; het is niet bekend waar precies. In de beschikking Wbb op de uitgevoerde sanering zijn geen restricties opgenomen voor dit dijkvak. Bij de dijkverbetering zijn grondwerkzaamheden voorzien binnen het verontreinigde gebied. Het verontreinigde gebied heeft betrekking op het fundatiemateriaal gelegen onder de weg, bouwstof. Bij reconstructie van de weg en werkzaamheden in de fundatie van de weg geldt het Besluit Bodemkwaliteit. Gezien de Wbb-status zal de activiteit (reconstructie) worden gemeld bij BG. 4: Lekdijk ong De locatie is buitendijks gelegen binnen een afstand van 50 m vanaf de teen van de dijk. De locatie is voorzien van een Wbb-status: Voldoende gesaneerd. Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27

18 In Bodemloket is aangegeven dat er restverontreinigingen zijn achtergebleven. Er is een deelsanering uitgevoerd november In het historisch onderzoek is opgenomen dat op de locatie sprake is van een restverontreiniging met zware metalen in de grond. In het kader van het project zijn ter plaatse geen grondwerkzaamheden voorzien. 5: Lekdijk De locatie Lekdijk is voorzien van een Wbb-status: Saneringsonderzoek uitvoeren. Uit Bodemloket en het historisch onderzoek blijkt dat ter plaatse sprake is geval van ernstige bodemverontreiniging met minerale olie en aromaten in grond en grondwater. In het kader van de projectwerkzaamheden zijn ter plaatse geen grondwerkzaamheden voorzien. Wel wordt nog in kaart gebracht of de waterontspanningsbronnen de grondwaterverontreiniging kan beïnvloeden. 6: Lekdijk 187 Dit een grondwaterverontreiniging met VOCl. De Wbb-status van de locatie is: Urgent, sanering binnen 5-10 jaar. De bron van de verontreiniging ligt buitendijks. Op de locatie is een in situ sanering uitgevoerd waarbij het grondwater is gesaneerd met behulp van het plaatsen van injectieputten voor het injecteren van voedingsstoffen ter stimulatie van de biologische afbraak. Daarnaast is een meetnet aangelegd. De saneringsdoelstelling is het bereiken van een stabiele eindsituatie in het diepere grondwaterpakket. Door natuurlijke stroming van het grondwater is de pluim van verontreinigd grondwater inmiddels tot onder de dijk komen te liggen (binnendijks). Op grond van het Tussenevaluatierapport (jan. 2013) [lit. 4] valt op te maken dat de VOCl zich heeft verplaatst naar de pleistocene zandlaag op een diepte van circa m -mv. In de Holocene zandlaag (7-8 m-mv) is binnendijks geen VOCl meer aangetoond sinds De lagen worden gescheiden door een scheidende kleilaag. De maatregelen om de stabiliteit van de dijk te verbeteren mogen geen ongewenste verspreiding van deze verontreiniging. Een beïnvloeding van een verontreiniging is volgens de Wet bodembescherming namelijk niet toegestaan zonder melding en te nemen maatregelen/voorzieningen. Bovendien is aan de VOCl-verontreiniging momenteel een saneringsdoelstelling gekoppeld. De bronnen zullen worden geplaatst in het ondiepe grondwater, dat met een scheidende kleilaag gescheiden is van het diepe grondwater. Beïnvloeding van de verontreiniging wordt niet verwacht. De ontwikkeling van de verontreiniging is een aandachtspunt bij de precieze plaatsing en afstelling van de bronnen Waal Oost De dijk ligt hier in een Milieubeschermingsgebied voor grondwater. Zie Achtergrondrapport Water voor de randvoorwaarden die dit stelt aan de bodemingrepen. In de onderstaande tabel zijn de locaties opgenomen die bekend zijn binnen Bodemloket. Hierbij is aangegeven of ze een raakvlak hebben met de geplande werkzaamheden. Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27

19 Tabel 3-3 Raakvlakken grondwerk en bodemverontreiniging Waal Oost Locatie Dijkpaal Aard verontreiniging 9: Lekdijk AW254- AW257 10: Lekdijk 60 AW267 Fundering dijkweg Zware metalen, PAK, minerale olie Immobiele verontreiniging Locatiecode Raakvlak Grond/ grondwater ZH Geen Geen ZH Geen. Geen Wbb procedure 11: Lekdijk 58 12: Lekdijk 43 13: Lekdijk 38 14: Lekdijk 36-36a 15: Lekdijk 13 AW268 AW269 Dieseltank, maximaal matig verontreinigd. Maximaal matig verontreinigd. ZH (lit. 5) ZH (lit. 6) Ligt in zoekgebied water compensatie Grondstrook langs dijk, grond AW270 Onbekend n.v.t. Ligt in zoekgebied water compensatie AW271 AW274 Dieseltank gesaneerd Dieseltank, maximaal matig verontreinigd. ZH ZH ZH (lit. 7) Geen Geen In geval van watercompensatie bodemonderzoek nodig om dit vast te stellen Geen In geval van watercompensatie bodemonderzoek nodig om dit vast te stellen Geen Geen 9: Lekdijk ong. AW254-AW257 Zie nummer 3 (paragraaf 3.4.3), deze locatie (de dijk zelf) loopt door tot in dit traject. 10: Lekdijk 60 De locatie Lekdijk 60 is voorzien van een Wbb-status: Aanvullend onderzoek uitvoeren. Uit het historisch onderzoek blijkt dat ter plaatse sprake is maximaal matig verontreinigde grond en geen saneringsmaatregelen noodzakelijk zijn in het kader van de Wbb. In het kader van de projectwerkzaamheden zijn ter plaatse geen grondwerkzaamheden voorzien. Er is geen raakvlak met het project. 11: Lekdijk 58 De locatie Lekdijk 58 is voorzien van een Wbb-status: Afdoende onderzocht. Volgens Bodemloket is op de locatie een bovengrondse olietank aanwezig. In 2004 is een verkennend bodemonderzoek uitgevoerd [lit. 5], waarin geen sterke verontreinigingen zijn aangetoond in de bodem (geen Wbb-vervolgactie opgenomen in Bodemloket). De locatie ligt in het zoekgebied voor watercompensatie. De locatie is niet opgenomen in het verkennend bodemonderzoek van 2014 [lit. 14]. Indien watercompensatie plaatsvindt op deze locatie dan dient voorafgaand het grondwerk de bodemkwaliteit te Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27

20 worden bepaald. Afhankelijk van het resultaat van dit bodemonderzoek is een Wbbprocedure nodig voor het grondwerk. 12: Lekdijk 43 De locatie Lekdijk 43 is voorzien van een Wbb-status: Voldoende onderzocht. In 2005 is een verkennend bodemonderzoek uitgevoerd, waarin geen sterke verontreinigingen zijn aangetoond in de bodem [lit. 6]. In het kader van het project worden hier grondwerken uitgevoerd voor het plaatsen van de waterontspanners. Uit het verkennend bodemonderzoek van 2014 is niet gebleken dat er in de zone waar de waterontspanners geplaatst gaan worden sterke verontreinigingen in de grond aanwezig zijn. In het grondwater uit een nabijgelegen peilbuis is wel een sterke verontreiniging met Barium aangetoond. Dit is echter een verhoogde achtergrondwaarde (zie ook paragraaf 3.4.7). 13: Lekdijk 38 De locatie Lekdijk 38 is niet voorzien van een Wbb-status. De locatie heeft een agrarische bestemming. De locatie ligt in het zoekgebied voor watercompensatie. De locatie is niet onderzocht in het verkennend bodemonderzoek van Indien watercompensatie plaatsvindt op deze locatie dan dient voorafgaand het grondwerk de bodemkwaliteit te worden bepaald. Afhankelijk van het resultaat van dit bodemonderzoek is een Wbb-procedure nodig voor het grondwerk. 14: Lekdijk 36-36a De locatie Lekdijk 36-36a is voorzien van een Wbb-status: Voldoende gesaneerd. Vanuit Bodemloket valt op te maken dat er geen restverontreinigingen zijn achtergebleven. De bodemsanering is uitgevoerd medio In het kader van het project zijn hier geen grondwerkzaamheden voorzien. Er is dus geen raakvlak met het project. 15: Lekdijk 13 De locatie Lekdijk 13 is voorzien van een Wbb-status: Afdoende onderzocht. Volgens Bodemloket is op de locatie een bovengrondse olietank aanwezig. In 2009 is een verkennend bodemonderzoek uitgevoerd [lit. 7], waarin geen sterk verontreinigingen zijn aangetoond in de bodem (geen Wbb-vervolgactie opgenomen in Bodemloket). In het kader van het project zijn hier geen grondwerkzaamheden voorzien. Er is dus geen raakvlak met het project Erosiegeul De erosiegeul moet worden opgevuld. Dit zal plaatsvinden conform de eisen die worden gesteld in het Besluit Bodemkwaliteit of middels een Grootschalige Bodemtoepassing Gehele projectgebied Barium in grondwater Verspreid over het gehele projectgebied is in het verkennend onderzoek van 2014 het grondwater onderzocht. Uit dit onderzoek blijkt dat overal in het projectgebied barium aanwezig is in het grondwater. In alle peilbuizen wordt op zijn minst de streefwaarde uit de Circulaire bodemsanering overschreden. Verder wordt in twee peilbuizen de tussenwaarde (matig verontreinigd) en in 2 andere peilbuizen de interventiewaarde Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27

21 (sterk verontreinigd) overschreden. Het voorkomen van de sterk tot matige verontreinigingen in het gebied is volledig willekeurig en is niet terug te brengen tot 1 locatie. Daarnaast is er geen duidelijke antropogene bron voor deze verontreiniging aan te wijzen. Vermoedelijk heeft het barium in het grondwater een natuurlijke oorsprong. Met het oog op de komende werkzaamheden zal dit waarschijnlijk geen belemmering opleveren in het kader van de Wbb. Onverwachte verontreinigingen Hoewel in dit rapport met zorg alle bekende verontreinigingen in het projectgebied in beeld zijn gebracht is de data uit bodemonderzoek altijd gebaseerd op steekproeven. Hierdoor kan het voorkomen dat men tijdens het werk alsnog stuit op een onverwachte verontreiniging. Om stremmingen in het werk zoveel mogelijk te voorkomen wordt geadviseerd om hiertoe een protocol aantreffen onverwachte verontreinigingen op te stellen. Dit protocol kan gelden voor het gehele projectgebied. Grondverzet, Besluit Bodemkwaliteit en Bodembeleid Zuid-Holland Zuid De omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid heeft beleid geformuleerd met betrekking tot bodem. Dit beleid is vastgelegd in de Bodembeheernota van de omgevingsdienst [lit. 10]. Daarnaast is op de website een interactieve bodemkwaliteitskaart beschikbaar: In de bodembeheernota is generiek en gebiedsspecifiek beleid (o.a. hergebruik grond uit wegbermen buiten de bebouwde kom en omgang vrijkomende bij Kabel- en Leidingwerkzaamheden) geformuleerd. Reikwijdte bodembeheernota De bodembeheernota gaat in op het binnen de regio Zuid-Holland Zuid (opnieuw) toepassen van licht verontreinigde grond en baggerspecie als bodem. Hierbij wordt onderscheidt gemaakt in de landelijk geldende generieke toepassingseisen en de, alleen voor grond- en baggerverzet binnen de regio, van toepassing zijnde gebiedsspecifieke eisen. De grootschalige bodemtoepassing (GBT) is een van de generieke toepassingen. Hergebruik van sterk verontreinigde grond en baggerspecie (verontreinigd boven het saneringscriterium) is nooit toegestaan. Schone grond en baggerspecie mag altijd worden hergebruikt. Bij de toepassingseisen is uitgegaan van het op landbodem toepassen van grond en baggerspecie, inclusief het op aangrenzende percelen verspreiden van baggerspecie. Toepassingen in oppervlaktewater zijn buiten beschouwing gelaten. In de beheernota is tevens beschreven wanneer gebruik kan worden gemaakt van de bodemkwaliteitskaart als bewijsmiddel voor het aantonen van de milieuhygiënische kwaliteit van zowel een toe te passen partij grond als de ontvangende bodem. Ook is aangegeven hoe het grond- en baggerverzet procedureel dient te worden afgehandeld. Het beleid uit deze nota is niet van toepassing op verdachte locaties. Verdachte locaties zijn locaties waar in het verleden (bedrijfs)activiteiten hebben plaatsgevonden die mogelijk een locatiespecifieke bodemverontreiniging hebben veroorzaakt. Voor deze locaties dient altijd door middel van bodemonderzoek aangetoond te worden dat de milieuhygiënische kwaliteit van de toe te passen grond vergelijkbaar is met de gebiedseigen kwaliteit in de zone waarin de toepassingslocatie is gelegen. (Weg)bermen Ten aanzien van wegbermen binnen de bebouwde kom (incl. lintbebouwing) wordt opgemerkt dat de regio Zuid-Holland Zuid heeft besloten dat voor de functieklasse Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27

22 aansluiting moet worden gezocht bij het omliggende gebied. De wegbermen buiten de bebouwde kom hebben de functieklasse industrie toegewezen gekregen. Hergebruik binnen wegbermen Voor de hele regio geldt dat de grond en baggerspecie die voldoet aan de kwaliteitsklasse industrie, in wegbermen buiten de bebouwde kom mag worden toegepast mits wordt voldaan aan de volgende voorwaarden: Tot de wegberm wordt gerekend een strook van maximaal 10 meter aan beide zijden van de weg (bijvoorbeeld de asfaltrand), tenzij de berm langs de weg eerder wordt onderbroken door een sloot dan wel een aangrenzende perceel. Voor wegbermen langs dijkwegen geldt voor beide zijden buiten het wegdek een strook van maximaal 2 meter. De kwaliteit van de te ontgraven bodem in wegbermen moet geverifieerd worden met een verkennend bodemonderzoek: 1) Indien blijkt dat de kwaliteit van de bermengrond voldoet aan de maximale waarden van de kwaliteitsklasse industrie, dan mag deze grond elders binnen de wegbermen opnieuw worden toegepast. 2) Indien de maximale waarden van de kwaliteitsklasse industrie worden overschreden, dan dient voor de bermengrond een andere bestemming gevonden te worden. 3) Indien de interventiewaarden worden overschreden, dan dient een saneringsplan opgesteld te worden (spoor van de Wet bodembescherming). Er dient van de generieke toepassingseisen te worden uitgegaan wanneer ter plaatse van wegbermen grond wordt toegepast afkomstig van buiten de regio. Wordt (bermen)grond uit de regio binnen de bebouwde kom (incl. lintbebouwing) toegepast, dan geldt hiervoor de kwaliteitsklassen uit de toepassingskaart. Opgemerkt wordt dat het beschreven beleid alleen geldig is voor bestaande wegbermen. Wegbermen ter plaatse van nieuw aan te leggen wegen zijn hiervan uitgesloten. Overzicht project en bodemkwaliteistkaart Het projectgebied is gelegen in de volgende bodemfunctieklasse met bijhorende bodemkwaliteit zoals weergegeven in de onderstaande tabel [lit. 10]. Tabel 3-4 Overzicht bodemfunctieklasse en bodemkwaliteit Dijkvak Bodemfunctieklasse Bodemkwaliteit Veersedijk binnendijks Wonen Wonen heterogeen Veersedijk buitendijks Water Geen Langerak West binnendijks Achtergrondwaarde Achtergrondwaarde Het Wiel, binnendijks Achtergrondwaarde Achtergrondwaarde Wonen Water Wonen heterogeen Geen Waal Oost, binnendijks Wonen Wonen heterogeen Gehele dijkvak: berm aan weerszijde weg tot 2 m. Industrie Industrie Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27

23 4 Niet gesprongen conventionele explosieven 4.1 Algemeen In onderstaande paragrafen wordt de situatie met betrekking tot niet gesprongen conventionele explosieven (NGCE) voor het projectgebied van de dijkversterking in kaart gebracht. Daarnaast wordt aangegeven hoe er met de aanwezige risico s wordt omgegaan zodat de uitvoering van de dijkversterking Schoonhovenseveer - Langerak doorgang kan vinden. 4.2 Vooronderzoek In 2009 is er door AVG Geoconsult een probleeminventarisatie en een probleemanalyse niet gesprongen conventionele explosieven uitgevoerd. In deze probleeminventarisatie en -analyse is de vraag beantwoord of er sprake is van mogelijke aanwezigheid van conventionele explosieven in het projectgebied. Uit deze rapportages [lit. 12 en 13] blijkt dat de vier dijkvakken niet als verdachte locaties zijn aangemerkt. De twee hierboven genoemde rapportages werden afgerond toen de beoordelingsrichtlijn Opsporen Conventionele Explosieven (BRL-OCE) nog van kracht was. Inmiddels is de BRL-OCE (per 1 juli 2012) vervangen door het Werkveldspecifiek certificatieschema voor het Systeemcertificaat Opsporen Conventionele Explosieven (WSCS-OCE). Het WSCS-OCE bevat de proceseisen voor vooronderzoek en opsporing van conventionele explosieven (CE). Met deze nieuwe norm voor o.a. vooronderzoek zijn de vereisten voor de afbakening van CE verdachte gebieden veranderd / verfijnd. De WSCS-OCE voorziet daarnaast in een uitbreiding van de te raadplegen archieven. In verband met het van kracht worden van de WSCS-OCE zijn de in 2009 uitgevoerde probleeminventarisatie en probleemanalyse aangevuld met de eisen die aanvullend worden gesteld in de WSCS-OCE. Dit heeft geresulteerd in een nieuw rapport, namelijk het Vooronderzoek Schoonhovenseveer - Langerak [lit. 11]. Deze rapportage is in zijn geheel opgenomen in bijlage VIII. Uit dit vooronderzoek blijkt dat er ter plaatse van de Veersedijk toch sprake is van een, voor niet gesprongen conventionele explosieven, verdacht gebied. Dit als gevolg van een luchtaanval op daar destijds aangemeerde kruitschepen. Het verdachte gebied loopt van de westelijke grens van het projectgebied tot ca. AW (zie voor de ligging Figuur 4-1). Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27

24 Figuur 4-1 Voor NGCE verdacht gebied ter plaatse van westzijde Veersedijk 4.3 Detectieadvies Onderdeel van het uitgevoerde vooronderzoek is het vaststellen van het opsporingsgebied en het opstellen van een detectieadvies voor het verdachte gebied. Hierbij is gebruik gemaakt van het ontwerp van de dijkversterking en beschikbare historische informatie zoals luchtfoto s van na 1945, het bestek van de in 1995 uitgevoerde dijkversterking, de bodemopbouw en kabels en leidingen informatie. Uit het detectieadvies blijkt dat er voor het uitvoeren van de dijkverhoging geen detectiewerkzaamheden noodzakelijk zijn. Voor de realisatie van de waterontspanners, de afvoerleiding en de verzamelput is wel detectie noodzakelijk. Geadviseerd wordt om detectie uit te voeren als de locaties van deze objecten (globaal) bekend zijn. Vervolgens kan oppervlaktedetectie en dieptedetectie worden uitgevoerd. Daarnaast wordt geadviseerd om een protocol aantreffen conventionele explosieven op te stellen. Dit protocol kan gelden voor het gehele projectgebied. 4.4 Detectie, benaderen en verwijderen Op basis van het het ontwerp en het detectieadvies zal er detectie plaatsvinden en zullen aangetroffen verdachte objecten worden benaderd en verwijderd Veersedijk (verhoging) Voor de dijkversterking ter plaatse van de Veersedijk hoeft geen detectie plaats te vinden. Dit in verband met de in de jaren 90 uitgevoerde dijkversterking ter plaatse. De geplande werkzaamheden vinden namelijk uitsluitend in, sinds de Tweede Wereldoorlog, geroerde grond plaats waardoor er geen verhoogd risico is op het aantreffen van NGCE. Conditionering D81-PVE-KA / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 3.0 / 29 augustus /27