Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Mond- en Klauwzeer Nr. 74 VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG Vastgesteld 26 juni 2001 De vaste commissie voor Landbouw, Natuurbeheer en Visserij 1 heeft op 29 mei 2001 overleg gevoerd met minister Brinkhorst van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij over MKZ. Van dit overleg brengt de commissie bijgaand beknopt verslag uit. Mededeling vooraf door de minister 1 Samenstelling: Leden: Van der Vlies (SGP), ondervoorzitter, Swildens-Rozendaal (PvdA), Ter Veer (D66), voorzitter, Witteveen-Hevinga (PvdA), Feenstra (PvdA), Poppe (SP), Van Ardenne-van der Hoeven (CDA), Stellingwerf (ChristenUnie), M. B. Vos (GroenLinks), Augusteijn-Esser (D66), Klein Molekamp (VVD), Passtoors (VVD), Th. A. M. Meijer (CDA), Hermann (GroenLinks), Geluk (VVD), Schreijer-Pierik (CDA), Atsma (CDA), Ross-van Dorp (CDA), Oplaat (VVD), Schoenmakers (PvdA), Waalkens (PvdA), Udo (VVD), Herrebrugh (PvdA), Snijder-Hazelhoff (VVD), Dijsselbloem (PvdA). Plv. leden: Van Vliet (D66), Depla (PvdA), Ravestein (D66), Zijlstra (PvdA), Albayrak (PvdA), Kant (SP), Mosterd (CDA), Van Middelkoop (ChristenUnie), Van der Steenhoven (GroenLinks), Scheltema-de Nie (D66), Verbugt (VVD), Cornielje (VVD), Rietkerk (CDA), Karimi (GroenLinks), Kamp (VVD), De Pater-van der Meer (CDA), Van Wijmen (CDA), Buijs (CDA), Weekers (VVD), Dijksma (PvdA), Bolhuis (PvdA), O. P. G. Vos (VVD), De Boer (PvdA), Te Veldhuis (VVD), Duivesteijn (PvdA). De minister deelt mee dat de export van schapen en geiten vanuit Westen Zuid-Nederland nog niet is toegestaan. Vanuit het noorden en Flevoland is de uitvoer van levende slachtdieren, met name varkens en runderen, mogelijk, maar de uitvoer van gebruiks- en fokvee en schapen en geiten is niet mogelijk. Vanuit Gelderland, Overijssel en Utrecht ten oosten van de A27, met uitzondering van de toezichtsgebieden, is geen vervoer van levend vee naar het buitenland en andere delen van Nederland mogelijk. Het toezichtsgebied Kootwijkerbroek kan als de laatste testen negatief zijn vanaf 14 juni vrij zijn. Voor Oene zou dat omstreeks 25 juni het geval kunnen zijn. Aan de dubbele pechsituatie van de heer Van de Zandschulp, waarover de heer Stellingwerf een brief heeft geschreven, kan de minister niet veel doen. Hij wil geen precedent scheppen voor vervoer van Oene naar Kootwijkerbroek. Binnen de toezichtsgebieden kan wel naar de slachthuizen en de bedrijven worden vervoerd. Het in de T-gebieden geslachte vlees kan alleen voor de binnenlandse markt worden gebruikt. Er is een zekere mate van optimisme mogelijk, maar er zijn nieuwe uitbraken geweest in het Verenigd Koninkrijk. De export vanuit het Verenigd Koninkrijk moet opnieuw aan een streng regime worden onderworpen. Vanmiddag is het rapport van de commissie-wijffels aangeboden. Zolang de daarin vervatte structurele maatregelen nog niet zijn doorgevoerd, blijft de diergezondheidssituatie kwetsbaar. Vragen en opmerkingen uit de commissie De heer Oplaat (VVD) ziet in het rapport-wijffels niet veel nieuws onder de zon. Dergelijke rapporten zijn eerder verschenen, zonder veel effect. Het lijkt hem het best om een AO over het rapport-wijffels te houden. KST54358 ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2001 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 74 1

2 Voor de heer Oplaat is niet uit te leggen dat vlees van gevaccineerde dieren uit Brazilië, Argentinië en Uruguay onder bepaalde voorwaarden na dertig dagen in de Europese Unie kan worden geïmporteerd, maar dat gevaccineerde dieren in Nederland geruimd moesten worden. Hij verzoekt de minister om hier in Europees verband duidelijk stelling tegen te nemen. Veertien dagen geleden heeft de fractie van de VVD geopperd, van het door MKZ getroffen gebied een pilot-reconstructiegebied te maken. Geïnventariseerd zou moeten worden hoeveel ondernemers hun bedrijf zouden willen beëindigen, om te kijken of het gebied een proefgebied voor de reconstructie kan worden. De heer Oplaat beseft dat het doel van de reconstructiewet niet is sanering, maar een nieuwe inrichting van het landelijk gebied. Bij zo n pilot moeten bedrijven die wel willen doorgaan mogelijkheden krijgen om bijvoorbeeld bedrijven op een andere locatie over te nemen. Vrijwilligheid is een belangrijk element in de reconstructiewet. Er mag absoluut niet het beeld ontstaan dat even gebruik wordt gemaakt van de situatie. Het initiatief voor de reconstructies berust in eerste instantie bij de provincies, maar de overheden hebben in de MKZ-crisis ook een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Het is dan ook van belang dat minister Pronk de motie over de 250 meterzone in het kader van het mest- en ammoniakbeleid uitvoert, want dat is voor Gelderland een wezenlijke voorwaarde voor het uitvoeren van de reconstructie. De Kamer heeft daarover een uitspraak gedaan, dus daar hoeft geen spelletje meer gespeeld te worden. Het signaal dat de heer Oplaat nu afgeeft geeft hij ook af aan de provinciebesturen. De intentie moet in de eerste plaats zijn om tot een herstart in het gebied te komen en niet om een sanering door te zetten. Er zijn al gelden gereserveerd voor de reconstructiewet, dus daar kan goed gebruik van worden gemaakt. Bij andere oplossingen moet geld elders, misschien bij onderwijs of zorg, worden gevonden en dat is niet wat de VVD wil. De veemarkten en de verzamelplaatsen moeten naar de mening van de heer Oplaat onder strenge voorwaarden zo snel mogelijk weer geopend kunnen worden. Hij noemt het voorbeeld van de kalvercentrale Twente. Veemarkten in heel Europa zouden de regels van die verzamelplaats moeten overnemen. De heer Poppe (SP) is net als de minister voorzichtig positief gestemd, maar herinnert eraan dat inmiddels dieren zijn geruimd. In Engeland is de MKZ nog niet uitgewoed en in Noorwegen zijn verdachte bedrijven. Europa moet zo snel mogelijk af van het non-vaccinatiebeleid. Hij vindt de mededeling in de laatste brief van de minister over de import van vlees van gevaccineerde dieren uit Argentinië en Uruguay onverteerbaar. Argentinië en Uruguay werken nu volgens de afspraken van het Office International des Épizooties (OIE), de Animal Health Code 2000, waarvoor hij overigens zelf per motie heeft gepleit. Volgens de laatste zin van de brief zou de situatie voor Nederlands rundvlees van gevaccineerde dieren heel anders zijn. In de Noord-Oostpolder heeft de heer Poppe gezien hoe kadavers in koelhuizen worden opgeslagen. In de koelruimte zelf was niets te ruiken, maar waar het wat warmer was was de stank ondragelijk. Hij vraagt waarom de Kamer niet is geïnformeerd over deze opslag. Hij heeft daarover schriftelijke vragen gesteld aan de minister. De gemeenten blijken niet uit de voeten te kunnen met het Besluit bijstand zelfstandigen (BBZ). De heer Poppe heeft de indruk dat sommige gemeenten er ook niet graag gebruik van maken, omdat dat de gemeenten zelf ook geld kost. De heer Poppe meent dat vooral de intensieve veehouderij, de varkenshouderij en de kalvermesterijen, gesaneerd zouden moeten worden. De melkveehouderij is de meest diervriendelijke vorm van veehouderij. Als daar 30% stopt, gaan de melkquota naar de anderen, zodat de bedrijfstak Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 74 2

3 veel intensiever wordt. Voorkomen moet worden dat melkveehouders door de MKZ-crisis gedwongen stoppen. Overigens heeft de ministerpresident namens het kabinet gezegd dat geen bedrijf hieraan kapot mag gaan. De heer Atsma (CDA) merkt op dat nog iedere dag vele ondernemers en hun gezinnen de ellende van de crisis ondervinden. Hij is blij dat er signalen zijn dat het beter gaat. De schade werd door het CPB becijferd op 2,8 mld gulden. Het MKB kwam met een nogal wat hoger bedrag. De inkomensschade zou volgens het LEI 164 mln gulden zijn. Dat bedrag komt hem zeer laag voor. De schamele 25 mln gulden die de minister in het noodfonds stopt is absoluut te weinig. Wellicht kunnen de problemen voor een deel gemaskeerd worden door leentjebuur te spelen uit de reconstructiepot, maar het kabinet heeft het over een nationale ramp gehad. Hij vraagt hoe het kan dat anderen niet staan te springen om het fonds mee te vullen. De heer Atsma vindt het spijtig dat de tot nu toe getaxeerde bedragen niet volledig zijn uitbetaald. Het mag niet voorkomen dat boeren die hun stallen willen herbevolken naar de bank moeten om geld te lenen voor de aanschaf van nieuw vee. Veel boeren moeten het taxatiegeld dat zij tot nu toe hebben ontvangen, de eerste 50%, gewoon opeten, omdat zij verder geen geld hebben. De BBZ-regeling werkt absoluut niet, omdat de regeling op verschillende manieren kan worden uitgelegd. Zij zou thans soepel moeten worden toegepast, waarna later aan de hand van de vermogenstoets afgerekend moet worden. De heer Atsma heeft signalen ontvangen dat de controle op invoer uit het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen naar Nederland en wellicht naar andere Europese landen marginaal is, in tegenstelling tot het vervoer in de omgekeerde richting. Hij vraagt of het waar is dat de Britse regering na taxaties vier of meer keer de dagwaarde van vee betaalt. De minister heeft geantwoord dat indexering van de veeprijzen niet mogelijk is vanwege de Europese beperkingen. Wat de heer Atsma betreft, hoeven veemarkten en verzamelplaatsen mits zij aan een aantal eisen voldoen absoluut niet dicht. Hij waarschuwt tegen wildgroei als te rücksichtslos het mes wordt gezet in de huidige organisatie. Hij wijst op hetgeen in België gebeurt. Ook voor hem is de invoer van vlees uit derde landen waar MKZ is vastgesteld onbestaanbaar en niet uit te leggen. Naar zijn overtuiging is bovendien de controle op BSE in landen als Brazilië, Argentinië en Uruguay bepaald anders ingericht dan in Nederland. Ten slotte vraagt de heer Atsma of bedrijven die zich voor 14 mei voor de opkoopregeling hadden aangemeld alsnog worden geholpen. De heer Van der Vlies (SGP) houdt vast aan de uitspraak dat elke boer die verder wil met zijn bedrijf op het niveau van voor de MKZ-crisis daarvoor alle ruimte moet hebben. Het leegstaan van stallen door de MKZ-crisis kan voor derden aanleiding zijn om de mogelijkheden van reconstructie aan te kaarten, maar de betrokken boeren zouden vanuit hun oorspronkelijke positie eventuele onderhandelingen moeten kunnen ingaan. Het stemt de heer Van der Vlies tot dankbaarheid dat er enige reden tot optimisme is. Er kunnen versoepelingen plaatsvinden. Hij wijst op de waarneming van de commissie-wensing dat niet alle bedrijven met reële dierwelzijnsproblemen, zeker niet in de toezichtsgebieden, op het ogenblik voldoende geholpen worden. Hij verzoekt de minister maatwerk te leveren, want de emoties lopen bij bedrijven die nog altijd te veel dieren in de stallen hebben enz. hoog op. Hij pleit voor openbaarheid van alle gegevens die de commissie-wensing ter beschikking staan en van de bevindingen van ID-Lelystad. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 74 3

4 De criteria voor en de toepasselijkheid van het noodfonds zijn nog steeds niet erg helder. De heer Van der Vlies vraagt aandacht voor de consequenties voor de aan de landbouw gelieerde bedrijven, zoals loonwerkers en landbouwmechanisatiebedrijven. Het normale bedrijfsrisico is verre overschreden. Een flankerend sociaal pakket is dringend gewenst. Er is nog veel onduidelijkheid en verbazing over de kortingen op de taxatiebedragen waarmee is gedreigd. Een kleinigheidje zou meteen leiden tot 35% korting. Hij bepleit een zekere lankmoedigheid. Veemarkten en verzamelplaatsen zouden onder strikte voorwaarden naar het oordeel van de heer Van der Vlies weer zo gauw mogelijk open moeten. De handel in weidevee lijkt in problemen te komen. Hij wijst ook op de dreiging van illegaliteit. Separatie van de diersoorten zou voor een groot deel de oplossing zijn. Als men de veemarkten niet meer wil, zou het consequent zijn om ook naar de veefestiviteiten en de veekeuringen kijken. Veel marktveehouderijen die drachtige vaarzen aankopen kunnen die niet naar hun bedrijf vervoeren. Vaarzen die al gekalfd hebben op het afleverende bedrijf worden daar gemolken. Dat geeft geweldige fricties. De heer Van der Vlies pleit voor maatwerk als de veeartsen de nodige verklaringen kunnen geven. Het blijft hem verbazen dat de mest van de besmette bedrijven niet snel wordt opgeruimd. Het rapport-wijffels vergt nauwkeurige bestudering. De heer Van der Vlies voegt zich bij de critici in de zaak van het gevaccineerde vlees uit Zuid- Amerika. De heer Stellingwerf (ChristenUnie) heeft uit de media begrepen dat volgens de minister het succes van de Nederlandse aanpak de discussie over het Europese non-vaccinatiebeleid wel eens zou kunnen bemoeilijken. Dat zou een wrange consequentie zijn. Hij vraagt zich overigens af of een beleid succesvol genoemd kan worden als daarvoor dieren moesten worden afgeslacht. Het noodfonds komt nog niet echt van de grond, doordat provincies en bedrijfsleven nog geen bijdragen hebben geleverd. De heer Stellingwerf vraagt zich af of anderen medeverantwoordelijk moeten worden gemaakt voor de financiële gevolgen van rijksbeleid. Hij verzoekt de minister om in Europa de discussie over een grotere flexibiliteit van de regels voor het uitkeren van vergoedingen aan te zwengelen. Het geval van de heer Van de Zandschulp is naar het oordeel van de heer Stellingwerf zo uniek dat er mede op grond van redelijkheid en proportionaliteit geen sprake hoeft te zijn van een precedent. Hij dringt er bij de minister op aan om de zaak nog eens tegen het licht te houden om tot maatwerk te komen. De heer Stellingwerf dringt er via de minister bij het zuivelverwerkende bedrijfsleven op aan om de nieuwe BSE-bedrijven wat betreft de wegvallende melkinkomsten onder dezelfde regels te laten vallen als de MKZ-bedrijven. Hij vraagt om bestuurlijke consistentie bij het hanteren van de opkoopregeling voor bedrijven die zich, soms in februari, al hebben gemeld, maar door de recente verruimingen buiten de regeling dreigen te vallen. Hij denkt dat ook op dit punt maatwerk kan worden geleverd. De regels rond de import van gevaccineerd vlees uit Zuid-Amerika zijn ook hem niet uit te leggen. Misschien kunnen zij aangegrepen worden om het failliet van het Europees non-vaccinatiebeleid af te kondigen. De heer Ter Veer (D66) stelt vast dat in de geschiedenisboekjes de MKZ-uitbraak 2001 I kan worden opgenomen. Niemand kan de garantie geven dat II niet meer volgt in de loop van dit jaar. De heer Bianchi van het IDDLO wijst daar terecht op in De Boerderij. Het noodfonds loopt niet vol, vanwege de aarzelingen bij de medeoverheden. De Kamer zal nog maanden bezig zijn met de crisis, al was het maar vanwege het cliënte- Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 74 4

5 lisme dat hij bij de fractie van het CDA en ook andere fracties meent te bespeuren. Hij vraagt of het denkbaar is boeren die bijvoorbeeld verwachten tot eind juni nog niet te kunnen melken te adviseren een kwart van hun quotum te verleasen. Dat geld heeft men dan in de knip. Men heeft dan niet zoveel last meer van de onzeker makende discussie die voortkomt uit de verwijten die het CDA de minister maakt. Sommige wensen uit het veld om hulp zijn zeker niet onbegrijpelijk, maar het is duidelijk dat daar niet onbeperkt op kan worden ingegaan. De SGP bijvoorbeeld doet dat minder dan het CDA, maar heeft daar ook wel een zweem van. Het moet overigens ook mogelijk zijn om gelet op de omstandigheden te stoppen met het bedrijf, bijvoorbeeld langs de weg van de reconstructiewet die de heer Oplaat heeft aangegeven. Hij vraagt of het niet noodzakelijk is om in het draaiboek een passage op te nemen over de welzijnsopkoop, met een verplichtend karakter. Bedrijven die zich al geruime tijd geleden voor de opkoopregeling hebben gemeld moeten daarvoor in aanmerking blijven komen, maar wel tegen de prijs en de condities die bij de aanmelding golden. Dat wordt nog lastig, want op dat moment was het fokverbod een voorwaarde. Het is de vraag of men dat nog wenst. De situatie op dit punt voor kalvermesterijen staat hem overigens op dit moment niet helder voor de geest. Overigens vindt de heer Ter Veer de Kameruitspraak over de 250-meterzone helemaal niet zo duidelijk als de heer Oplaat. De motie is aangenomen met één stem verschil. De fracties die tegen waren kunnen bij de vaststelling van de wet best eens kijken of het niet met 76 tegen 74 stemmen de andere kant op kan gaan. Volgens de commissie-wijffels zijn er over tien jaar geen veemarkten meer. De heer Ter Veer zou binnen tien dagen een besluit van de minister over de veemarkten willen zien, in samenhang met kalvercentrales, exportverzamelplaatsen en stallen vanwaar fokvee wordt geëxporteerd. Er zijn nu wat vage regeltjes voor nuchtere kalveren die op de melkveebedrijven zijn achtergebleven, maar die geven aanleiding tot inventief gedrag. De melkveehouderij en de kalvermesterij zijn erbij gebaat dat de nuchtere kalveren langs goede banen naar hun bestemming, de kalvermesterij, worden geleid. Die kalveren zijn overigens vaak al meer dan acht weken oud, dus geen echte nuchtere kalveren meer. Wat de import uit Zuid-Amerika betreft, is de heer Ter Veer het van harte eens met alle collega s. Hij spoort de minister aan om die in Brussel te gebruiken als een hefboom in de discussie over vaccinatie. De heer Ter Veer vindt het rapport-wijffels eigenlijk maar niks. Mevrouw Van Gent (GroenLinks) gaat ervan uit dat eenieder in de commissie het beste voor heeft met de boeren en boerinnen, maar wel vanuit verschillende invalshoeken en met verschillende analyses. De MKZ-crisis lijkt «succesvol» te worden overwonnen door de ruimingen. De balans is triest. De fractie van GroenLinks was het niet eens met het massaal ruimen van dieren. Uiteindelijk zal er een evaluatie moeten komen. Mevrouw Van Gent draagt daarvoor een aantal punten aan. Het risico van verspreiding van het virus door de overheid door hergebruik van slachthuizen en destructiebedrijven binnen het afgezette gebied dient te worden geanalyseerd. Is de positie van RVV ers, politie, inspectie etc. ten tijde van de crisis adequaat geweest? Het reinigen van bedrijven na de ruimingen dient serieus te worden beschouwd. Over de omgang met individuele bedrijven, boeren en boerinnen hoort zij heel verschillende berichten. De ervaringen van de betrokkenen, ook met het noodfonds, moeten goed worden geanalyseerd. Het dierenwelzijn, de noodsituatie in de stallen en de problemen bij het slachten zijn belangrijk onderwerpen voor de evaluatie. Het is dieptreurig dat de Schoonebeker schapen en andere zeldzame dieren werden geruimd. Was dat nu absoluut noodzakelijk? Natuurlijk moeten er lessen voor de toekomst worden getrokken, voor de positie van boeren en Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 74 5

6 boerinnen, van dieren en van het milieu, om de sector op langere termijn een goed perspectief te bieden. Dat is geen misbruik maken van de crisissituatie, maar daarvan gebruikmaken om te zoeken naar een meer duurzame opzet van de sector. Mevrouw Van Gent vraagt waarom de hogere marktwaarde van biologisch rundvee niet wordt gecompenseerd. Zij betwijfelt of het niet prematuur is om de MKZ-restricties voor de jacht op te heffen. Ook in haar ogen is de import van gevaccineerd vlees vreemd. Het beleid van de EU en het internationale beleid zijn onduidelijk. De heer Waalkens (PvdA) vindt het een compliment waard dat de ruimingen van het vee zoals voorzien binnen 25 werkdagen konden worden uitgevoerd. Snelheid is in de aanpak van de MKZ-crisis steeds de leidraad. Helaas heeft die ook barbaarse effecten gegenereerd. Het is nu zaak de herstart van de bedrijven te faciliteren. Er zijn een aantal stappen gezet om de BBZ-regeling toegankelijker te maken. Heeft dat effect gesorteerd? Er wordt hard gewerkt aan de tweede tranche van de schadeuitbetalingen. Kan er een termijn worden gesteld voor de afwikkeling van de schades? De kansen voor de blijvers worden mede gegenereerd door degenen die willen stoppen. In april heeft hij al een viertal elementen genoemd. Hij heeft eerder al gevraagd, of de beëindigingsregeling veehouderij in het kader van de mestwetgeving bij voorrang kan worden ingezet. Dat is een verantwoordelijkheid van het ministerie van LNV. De provincies hebben al deelcommissies voor de reconstructie benoemd. De provincies zouden alvast met deelplannen voor het getroffen gebied kunnen beginnen. Een ander project is Ruimte voor de rivieren. Als bedrijven langs de IJssel willen stoppen, zouden gronden in de uiterwaarden kunnen worden aangeboden aan de dienst Landelijk gebied. Voor de extensivering van de melkveehouderij is voorts 400 mln gulden beschikbaar. Door de vier elementen aan elkaar te breien kan de minister wellicht een beter toekomstperspectief bieden voor de verschillende bedrijven. De mensen moeten daarbij vrije keuzemogelijkheden houden. De fractie van de PvdA wil de veemarkten niet meer openen op de oude manier. Zij wil de veterinaire risico s ten gevolge van het bij elkaar brengen van verschillende diersoorten en van houders van dieren absoluut tot een minimum beperken en zij wil zo weinig mogelijk gesleep met dieren. Beesten die op een verzamelplek komen moeten vandaar enkele reis naar de slachterij gaan. Aan exportverzamelplaatsen voor varkens en runderen zullen heel gericht strenge veterinaire eisen gesteld moeten worden. De heer Waalkens wil niet langer dat door middel van verschillende UBN-nummers vee een aantal malen wordt verplaatst alvorens in de slachterij te komen. Beesten van hetzelfde diergezondheidsniveau kunnen bij elkaar worden gebracht. Als dat niveau maar hoog genoeg wordt opgetrokken, gaan geen certificaten en gezondheidsstatussen verloren. Als men veemarkten wil heropenen, is een helder besluit nodig, liefst binnen tien dagen. Ook de heer Waalkens wenst geen import van gevaccineerd vlees uit Zuid-Amerika. Door het rapport van de commissie-wijffels zijn zijn twijfels alleen maar groter geworden. Het antwoord van de regering De minister is blij dat de meeste leden het gematigde optimisme delen, maar legt er de nadruk op dat de crisis nog niet voorbij is. Het accent van de discussie begint te verschuiven naar de structuur in de toekomst. Hij heeft zich laten leiden door het motief de crisis zo snel mogelijk te beëindigen, waardoor harde maatregelen binnen het Europese en nationale wettelijke kader noodzakelijk waren. Zijn inzet zal zijn een duurzame veehouderij. Hij komt daarom op zeer korte termijn, nog voor de zomer, met zijn commentaar op het rapport-wijffels, dat hij niet wil gebruiken als Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 74 6

7 een argument tijdens de crisis. Een aantal autonome processen verdient echter aandacht. In het rapport van de commissie-wijffels valt vooral de samenhang van de problematiek op. Bepaalde elementen zijn onontkoombaar. Zijn inzet bij de processen van vernieuwing zal zijn dat de boer en de boerin snel weten waaraan zij toe zijn. Hij hoopt over veertien dagen de Kamer te berichten over de heropening van veemarkten en verzamelplaatsen, waarbij de veterinaire dimensie primair zal zijn. De kwestie van de nuchtere kalveren kan daarbij ook aan de orde komen. De minister heeft daarin op dit moment geen precies inzicht, maar zal de Kamer informeren. Ook het agrarische bedrijfsleven heeft een aantal voorstellen gedaan om te komen tot veterinair veilige handelsstructuren, waarin de veemarkt een belangrijke rol speelt. Overigens gaat 80% van het vee rechtstreeks van de veemarkt naar de slacht. De minister heeft al een waslijst van punten voor de evaluatie. Hij wil graag de punten die de Kamerleden van belang vinden verzamelen. Zij kunnen hem indien gewenst nog een kort briefje schrijven. Hij stelt er een eer in om voor het eind van het jaar een evaluatierapport aan de Kamer voor te leggen. De minister heeft geen kwantitatieve gegevens paraat over de gebruikmaking van de BBZ. Het succes van de regelingen moet overigens niet afgemeten worden aan het aantal mensen dat er gebruik van heeft gemaakt. De gemeenten, en niet de minister van LNV, passen de regels toe. Hij heeft tot nu toe geen speciale klachten gehoord. Bij de bevoorschotting vindt geen vermogenstoets plaats, maar bij de eindafrekening wel. Dat is geen gebrek aan helderheid. De minister wenst een herziening van het Europese nonvaccinatiebeleid. Hij vreest echter dat de relatieve snelheid waarmee de MKZ-crisis is bedwongen door sommigen zal worden aangegrepen om te zeggen dat in een vee-intensief land als Nederland het mogelijk is een crisis op een korte termijn op te lossen. Hij zal zich tegen die argumentatie keren. Het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld is absoluut nog niet bereid om om te gaan van een non-vaccinatiebeleid naar een vaccinatiebeleid. Daar zijn een dikke drie miljoen dieren gedood. Wel heeft hij het Verenigd Koninkrijk aan zijn zijde gevonden bij zijn wens een grote Europese conferentie op te zetten. Het Belgisch voorzitterschap heeft daarover al contact opgenomen. Hij roept de verschillende fracties en partijen op tot een actieve bijdrage. Het zal geen zaak van noord tegen zuid zijn, want bijvoorbeeld Zweden en Finnen zijn nog steeds mordicus tegen het opgeven van het non-vaccinatiebeleid. Hij heeft vanmiddag de groene staatssecretaris uit Duitsland gesproken. Die had heel veel waardering voor wat in Nederland is gebeurd. De minister geeft bij voorbaat toe dat er kennelijk misverstanden over de import uit Zuid-Amerika zijn ontstaan doordat de laatste zin uit zijn brief, waarop de heer Poppe doelde, onzorgvuldig was. Er is geen verschil tussen de juridische situatie van Nederland en die van Argentinië en Uruguay wat gevaccineerd rundvlees betreft. Rundvlees van gevaccineerde dieren mag in beginsel ook vanuit Nederland dertig dagen na voltooiing van de vaccinatie naar andere lidstaten worden geëxporteerd. Het vlees uit Nederland moet ook worden ontbeend, twee keer 24 uur in rijping liggen en een aantal andere handelingen ondergaan. Door het ontbenen daalt bij rundvlees de zuurtegraad snel onder een ph van 6. Het virus is dan volgens alle gangbare veterinaire inzichten niet in staat om te overleven. Voor dergelijk Nederlands rundvlees is er echter geen markt binnen de Europese Unie, omdat de kwaliteit geheel anders is dan die van het rundvlees uit Argentinië en Uruguay. Varkensvlees en schapenvlees van gevaccineerde dieren mag ook vanuit Argentinië en Uruguay niet worden geëxporteerd. Dat de Europese markt op slot zou gaan voor Nederlandse producten heeft betrekking op bijvoorbeeld dieren uit het toezichtsgebied, die gedurende een jaar niet zouden kunnen worden geëxporteerd. Het standpunt ten aanzien van het Zuid-Amerikaanse vlees Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 74 7

8 ondermijnt absoluut niet het ruimingsbeleid. Het ruimingsbeleid komt voort uit vele Europese beschikkingen, die de Kamer bekend zijn. Zowel voor het Argentijnse als voor het Nederlandse vlees gelden de OIE-regels. Er wordt in de praktijk momenteel geen rundvlees uit Zuid-Amerika in Nederland ingevoerd. In de komende drie weken voert de minister met de vijf reconstructieprovincies nader overleg over de tweede tranche opkoop Ruimte voor ruimte. Hij hoopt dat Overijssel net als de andere provincies gewoon zal meedoen. Hij spreekt daarop vooral de paarse fracties aan, want de andere fracties in Overijssel zijn unisono van mening dat dit moet gebeuren. Hij hoopt dat de Eerste Kamer de reconstructiewet nog voor de zomer zal aanvaarden. Hij zal ook spreken over de mogelijkheid van een geïntegreerde aanpak met bijvoorbeeld de beëindigingsregeling veehouderij. Ook de gedachte aan opkoop van gebieden langs de IJssel in het kader van landinrichting en ruiling van gronden vindt hij interessant. Hij hoopt voor het begin van het reces te kunnen aangeven hoe met de reconstructie kan worden omgegaan en of voor blijvers en wijkers nieuwe perspectieven kunnen worden geboden. De heer Pronk heeft met de provincies de afspraak gemaakt dat de kwestie van de 250-meterzone in de Kamer wordt afgekaart. Dat gebeurt na de zomer. Zijn taxatie is dat de problematiek niet in een afzonderlijk sectoroverleg aan de ene kant en een overleg met de provincies aan de andere kant kan worden opgelost. Er moeten ook geen spelletjes gespeeld gaan worden. Zolang het wetsvoorstel de Raad van State nog niet is gepasseerd, kunnen sector en provincies nog proberen invloed uit te oefenen. Een aangenomen motie dient in principe uitgevoerd te worden. Gebeurt dat niet, dan krijgt de Kamer daarover een bericht. Hij zou het heel jammer vinden als de normen van de stank- en ammoniakregeling in oktober nog niet rond zijn en daardoor de overige aspecten van de reconstructie blijven liggen. Ook het maken van plannen door de reconstructiecommissies zal nog enige tijd vergen. Hij zegt toe dat hij er nog eens contact over opneemt met de heer Pronk. De minister vindt het van belang dat het kabinet nog tijdens de crisis al tot de instelling van het noodfonds heeft besloten. Hij herinnert zich heel goed dat provincies en bedrijfsleven in eerste instantie heel wat positiever reageerden dan in tweede instantie. Hij laat zich daardoor niet ontmoedigen. Het kabinet hoopt de statuten zo snel mogelijk rond te krijgen. Hij hoopt dat het niet bij 25 mln gulden blijft. Het kabinet zal 35 mln gulden extra inzetten, mits er ook 35 mln gulden van provincies en bedrijfsleven bij komt. Hij is bezig met het vinden van een onafhankelijke voorzitter en het samenstellen van een bestuur. De Kamer krijgt de statuten nog voorgelegd. De oprichting kan dertig dagen na goedkeuring daarvan plaatsvinden. Voor de taxaties van dieren die geruimd werden omdat ze besmet of verdacht waren gelden Europese regels. Die gelden zowel voor Nederland als voor het Verenigd Koninkrijk. Uitgangspunt is de dagwaarde van de dieren. Alleen bij de welzijnsopkoop is er een verschil tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Nederland heeft voor de toezichtsgebieden gekozen voor de Europese regeling. Dat betekent 50% cofinanciering. Het Verenigd Koninkrijk heeft een nationale regeling, waarvoor geen cofinanciering is gevraagd. De regeling is wel in Brussel goedgekeurd. De uitgekeerde bedragen mogen niet hoger zijn dan de dagwaarde van de dieren, want dat zou tot concurrentievervalsing leiden. Enkele indicaties uit de AID-rapportages die eventueel tot korting op de taxaties kunnen leiden betreffen niet geringe punten. Voor kleine gevallen is lankmoedigheid vereist, maar bepaalde zaken zijn cruciaal voor de dierziektebestrijding. Het ontbreken van een bedrijfsregister, het ontbreken van identificatiekenmerken, oormerken, het niet toelaten van verplichte hygiënecontroles en het niet verrichten van onderzoeken naar de diergezondheidssituatie op een bedrijf zijn punten waarop niet lank- Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 74 8

9 moedig kan worden gereageerd. De proportionaliteit wordt in het oog gehouden. De minister zal er in de toekomst zeker nog met de Kamer over spreken, want hij is geschrokken van het soms ontbreken van de meest fundamentele gegevens. Tot nu toe is aan 1500 bedrijven een totaal bedrag van ongeveer f 5000 per bedrijf toegekend. Voor 1000 bedrijven was het totale bedrag tussen f 5000 en f per bedrijf. Voor 650 bedrijven lag het bedrag per bedrijf tussen f en 1 mln gulden. Tot en met gisteren hebben 1088 bedrijven 50% bevoorschotting gekregen, waaronder bijna alle bedrijven waarvoor meer dan f is toegekend. Dat is binnen een maand gebeurd. Van die 1088 is inmiddels voor 350 bedrijven de eindafrekening gemaakt. Die zullen dezer dagen worden betaald. De minister streeft naar een definitieve afrekening binnen zes tot acht weken na de ruiming. De antwoorden op de schriftelijke vragen van de heer Poppe zijn inmiddels gereed. De situatie rond de opslag van kadavers is anders dan de heer Poppe dacht. Bedrijven die zich voor 19 mei hadden aangemeld voor de opkoopregeling voor kalveren en varkens en die voor die datum met de fysieke afhandeling zijn begonnen, worden op de afgesproken wijze behandeld. Bedrijven die zich voor 19 mei hadden aangemeld en waar nog niet begonnen is met de fysieke afhandeling mogen volgens de Europese regels niet meer van de opkoopregeling gebruikmaken. Hetzelfde geldt vanaf 24 mei voor het toezichtsgebied Oene. Als er vanaf 19 respectievelijk 24 mei geslacht kan worden, moet de markt zijn werk doen. Met een begin van de fysieke afhandeling wordt bedoeld dat begonnen is met het ophalen van varkens of biggen. De klinische screening van dieren die naar het slachthuis worden afgevoerd kan zeer snel worden afgehandeld, binnen enkele dagen. Indien de heer Stellingwerf pijnlijke gevallen kent, kan hij de minister daarover aanspreken. De minister kan in de zaak van de heer Van de Zandschulp, die hij zich zeer aantrekt, geen veterinaire risico s lopen. Het spijt hem heel erg dat hij de heer Van de Zandschulp niet kan helpen. Hij heeft met de heer Van de Zandschulp gesproken naar aanleiding van de BSE-ruiming. Hij vindt het vervelend om in het publiek over deze zaak te moeten spreken. Hij kan echter geen uitzonderingen toestaan. Als er nog iets is wat hij kan doen, wil hij dat buiten de publiciteit houden. De commissie-wensing heeft geconstateerd dat de dodingen en de afvoer in het algemeen correct zijn verlopen. Er zijn wel problemen geweest bij de opvang van lammeren en kleine geitjes. Het ontbreken van een opkoopregeling voor schapen en geitenbokjes, waarin de Brusselse regelingen niet voorzien, heeft grote welzijnsproblemen opgeleverd. Dit zal in de MKZ-evaluatie verder aan de orde komen. Leegstaande stallen en schuren in de toezichtsgebieden mogen nu worden gebruikt om dieren uit overbevolkte stallen onder te brengen. Daardoor is er een zeker verlichting van de problematiek, maar er zullen zeker individuele probleemgevallen blijken. De mest van de besmette bedrijven zal worden vernietigd. Dat is logistiek niet eenvoudig, omdat alleen de AVR daarvoor in aanmerking komt. Indien mest onaangeroerd blijft, is het veterinaire risico niet groot. Het verleasen van melkquota van door MKZ getroffen boeren is een mogelijkheid om de inkomensschade van betrokkenen te beperken. Voor iemand die quota wil leasen, de ontvangende partij, is er echter een plafond van kg, waardoor toch knelpunten ontstaan. De minister is bereid om te bekijken of deze regel zou kunnen worden opgeschort, bijvoorbeeld tot eind Hij zegt toe dat de gegevens die de heer Van der Vlies noemde zo snel mogelijk openbaar worden. Of het mogelijk is om de nieuwe BSE-bedrijven wat betreft de wegvallende melkinkomsten onder dezelfde regels te laten vallen als de MKZ-bedrijven zou moeten worden besproken met het bedrijfsleven, dat zich daar tot nu toe niet achter heeft gesteld. De minister zal dat nog opnemen met het bedrijfs- Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 74 9

10 leven. Voor de biologische runderen zou compensatie moeten worden gegeven aan de hand van de marktprijs voor biologisch rundvee. Hij zal nagaan of dit gebeurt. Het is echter een zaak van de markt. Nu de jacht weer open gaat, vindt hij het niet prematuur om de regels daarvoor te versoepelen. De heer Poppe gelooft niet dat er een groot verschil in kwaliteit tussen een Argentijnse en een Nederlandse sudderlap is. De uitleg die de minister nu geeft is volgens hem een andere dan de informatie die er altijd is geweest. Hij wil daarom een VAO aanvragen. De voorzitter van de vaste commissie voor Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, Ter Veer De griffier van de vaste commissie voor Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, De Lange Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr