Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Enquête vliegramp Bijlmermeer Nr. 39 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 6 maart 2000 In de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport 1 bleek er bij enkele fracties nog behoefte te bestaan een aantal aanvullende vragen ter beantwoording voor te leggen aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, over en naar aanleiding van de brieven van de bewindsvrouwe van 9 en 22 december 1999 inzake het medisch onderzoek Bijlmermeer (VWS en , nr. 37). Deze vragen zijn, met de door de minister bij brief van 3 maart 2000 verstrekte antwoorden, hieronder afgedrukt. De voorzitter van de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Essers De griffier van de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Teunissen 1 Samenstelling: Leden: Van der Vlies (SGP), Swildens- Rozendaal (PvdA), ondervoorzitter, Bijleveld- Schouten (CDA), Middel (PvdA), Essers (VVD), voorzitter, Oedayraj Singh Varma (Groen- Links), Dankers (CDA), Oudkerk (PvdA), Lambrechts (D66(, Rijpstra (VVD), Rouvoet (RPF), Van Vliet (D66), Van Blerck-Woerdman (VVD), Passtoors (VVD), Eisses-Timmerman (CDA), Gortzak (PvdA), Hermann (GroenLinks), Buijs (CDA), Atsma (CDA), Arib (PvdA), Spoelman (PvdA), Kant (SP), E. Meijer (VVD), Van der Hoek (PvdA) en Blok (VVD). Plv. leden: Van t Riet (D66), Rehwinkel (PvdA), Eurlings (CDA), Apostolou (PvdA), Örgü (VVD), Van Gent (GroenLinks), Van de Camp (CDA), Noorman-den Uyl (PvdA), Ravestein (D66), Weekers (VVD), Schutte (GPV), Schimmel (D66), Terpstra (VVD), Udo (VVD), Visser-van Doorn (CDA), Belinfante (PvdA), Harrewijn (GroenLinks), Ross-van Dorp (CDA), Th. A. M. Meijer (CDA), Duijkers (PvdA), Smits (PvdA), Marijnissen (SP), O. P. G. Vos (VVD), Hamer (PvdA) en Cherribi (VVD). KST44352 ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2000 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 39 1

2 Vragen PvdA-fractie 1 Werken de daarvoor bestemde afdelingen en doktoren in de ziekenhuizen die het onderzoek uitvoeren allen onverkort en zonder voorbehoud mee aan het onderzoek? Geldt dit met name voor de afdeling Inwendige Geneeskunde van het VU-ziekenhuis? De raden van bestuur van beide aan het onderzoek deelnemende ziekenhuizen, het VU-Ziekenhuis en het OLVG, hebben op grond van hun oordeel over de onderzoeksprotocollen besloten, de opdracht voor het medisch onderzoek aan te nemen. Het is dan ook de verantwoordelijkheid van deze ziekenhuizen de voorwaarden te creëren (organisatorisch, facilitair ed.) die een verantwoorde uitvoering van het onderzoek mogelijk maken. 2 Op grond van welke criteria kan iemand in aanmerking komen voor een geldbedrag uit het «Bijlmerfonds»? Vallen mensen met lichamelijke klachten buiten deze criteria? Zo ja, op welke wijze wordt vastgesteld dat de klachten zuiver somatisch en niet psychosociaal van aard zijn? Op 9 december 1999 is de Stichting Hulpfonds Gedupeerden Bijlmerramp opgericht. Hiermee is door het Kabinet uitvoering gegeven aan de motie van Van Gijzel (TK Nr ) van 2 juni 1999, waarin het Kabinet werd gevraagd voorzieningen te treffen voor een groep van gedupeerden van de Bijlmerramp, die enkele jaren na de ramp in een vicieuze cirkel van financiële en psychosociale problemen is geraakt. De Stichting heeft als doel uitvoering te geven aan een door haar vastgesteld en door het Kabinet goedgekeurd Uitkeringsreglement (Stcrt. 18, 26 januari 2000), op basis waarvan aan individuele gedupeerden bedragen kunnen worden uitgekeerd. Bij brief van 12 november 1999 heb ik de Tweede Kamer der Staten-Generaal hierover geïnformeerd en het uitkeringsreglement toegezonden. Het hulpfonds Gedupeerden bijlmerramp is 1 februari jl. van start gegaan. 3 Verloopt het oproepschema van aangemelden volgens schema? Ja, het oproepen van deelnemers aan het Medisch Onderzoek Vliegramp Bijlmermeer (MOVB) verloopt volgens schema. Het aantal deelnemers wordt geleidelijk aan opgebouwd. In januari jl. was het aantal deelnemers 20. Voor februari zijn 70 mensen uitgenodigd. In maart worden 180 deelnemers verwacht, daarna is het aantal deelnemers op tenminste 300 à 400 per maand gepland. Vragen GroenLinks-fractie 4 Is het uw ministerie bekend dat er bij het onderzoek onzorgvuldigheden zijn opgetreden bij het oproepen van mensen, onder andere het oproepen van mensen die reeds overleden bleken te zijn? Zo ja, wat is uw oordeel? Bent u met ons van mening dat deze onzorgvuldigheden stress bij de nabestaanden teweeg brengt? Voor zover mij bekend hebben bij het oproepen van deelnemers aan het onderzoek geen ernstige onzorgvuldigheden plaatsgevonden. Bij alle contacten met (potentiële) deelnemers wordt, gelet op de aard van het Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 39 2

3 onderzoek en het belang van iedere individuele deelnemer, door alle bij de uitvoering betrokken organisaties en hun medewerkers steeds grote zorgvuldigheid betracht. 5 Kunt u aangeven hoeveel mensen die voor het onderzoek in aanmerking zouden komen, inmiddels zijn overleden? Vindt u het noodzakelijk de medische dossiers van deze mensen alsnog bij het onderzoek te betrekken? Zo ja, is dit mogelijk? Er is niet systematisch onderzocht hoeveel mensen, die voor het onderzoek in aanmerking zouden komen, inmiddels zijn overleden. In de protocollen van het Medisch Onderzoek Vliegramp Bijlmermeer is onderzoek naar de dossiers van overleden mensen niet opgenomen. 6 Hoe soepel is de toegang tot het fonds dat financiële tegemoetkoming biedt voor de Bijlmerslachtoffers? Is het u bekend dat een (medische) verklaring van een huisarts of maatschappelijk werker niet als afdoende «bewijsmateriaal» wordt gezien waardoor mensen geen uitkering kunnen ontvangen? Deelt u de mening dat sommige slachtoffers geen ander «bewijs» hebben van gemaakte kosten dan van een huisarts of maatschappelijk werker en dat dit als bewijsmateriaal gebruikt zou mogen worden? De toegang tot het hulpfonds gedupeerden Bijlmerramp is laagdrempelig. Een ieder kan zich inschrijven en krijgt daarmee een individueel gesprek. Op basis van dit gesprek en verder onderzoek zal blijken of betreffende persoon in aanmerking komt voor een eenmalige tegemoetkoming. De medische verklaring waar u op doelt kan voor de eerste trap, forfaitaire tegemoetkoming voldoende zijn. Voor de tweede trap, aanvullende tegemoetkoming, geldt een aantoonbare bewijslast. In de Uitkeringsregeling is tevens voorzien in een hardheidsclausule voor gevallen waarin de regeling onbillijk zou uitpakken. Ik kan me die situatie voorstellen dat er beperkt bewijs aanwezig is. In dat geval kan, op grond van de bevindingen uit het persoonlijk gesprek, de Stichting Hulpfonds Gedupeerden Bijlmerramp gebruik maken van de eerdergenoemde hardheidsclausule. Vragen SP-fractie 7 De 11 mensen met niet bewezen AID worden nog onderzocht. Kan de Kamer in kennis gesteld worden van uiteindelijke resultaten zodra hiervan een definitief overzicht is te geven? Zijn alle mensen van wie huisartsen een vermoeden van AID hadden hierop onderzocht? Zodra uiteindelijke resultaten bekend zijn van het diagnostisch onderzoek naar de 11 niet-bewezen gevallen van auto-immuunaandoening (AID) zal de Tweede Kamer der Staten-Generaal hierover worden geïnformeerd. Alle mensen die door huisartsen zijn aangemeld bij de Inspectie Gezondheidszorg (als reactie op de circulaire van deze inspectie in april 1999) zijn opgegeven voor het Medisch Onderzoek Vliegramp Bijlmermeer. 8en9 Hangen de conclusies van de onderzoekers sterk samen met de aannames zoals het aantal blootgestelde mensen en de te verwachten incidentie? Wat zijn de overwegingen en conclusies van de deskundigen in het medisch vervolgonderzoek, bijvoorbeeld over de omvang en de samenstelling van de blootgestelde groep? Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 39 3

4 Zijn de definitieve protocollen nu gereed en wanneer kan de Kamer deze verwachten? De definitieve protocollen zijn gereed en heb ik als bijlage bij deze beantwoording gevoegd. Hierin zijn de overwegingen van de deskundigen neergelegd. Overigens kan het, op grond van de (eerste) ervaringen van de uitvoeringsorganisatie, in de toekomst noodzakelijk blijken deze protocollen op onderdelen nader aan te passen. Zulks zal alleen gebeuren met instemming van de Begeleidingscommissie van het Medisch Onderzoek Vliegramp Bijlmermeer, de Wetenschapscommissie van het EMGO- Instituut alsmede de Medisch Ethische Commissies van de betrokken ziekenhuizen. 10 De politiebond heeft kritiek op de onderzoeksmethode, volgens de NPB zou urine onderzocht moeten worden op isotoop U-236 en moet niet gestopt worden met dit onderzoek indien blijkt dat de aangetroffen hoeveelheid bij de eerste 100 mensen niet zorgwekkend is. Kan beargumenteerd worden waarom tot deze opzet is gekomen? Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport is, naast de gemeente Amsterdam en de KLM, een van de opdrachtgevers van het Medisch Onderzoek Vliegramp Bijlmermeer, dat uitgevoerd wordt door KLM-Arbo Services, met een betrokkenheid van het VU-ziekenhuis en het Onze Lieve Vrouwen Gasthuis (OLVG). De (drie) onderzoeksprotocollen zijn opgesteld door een Commissie van Deskundigen. In deze commissie zaten hoogleraren en andere vooraanstaande deskundigen van verschillende disciplines en universiteiten en instituten. De protocollen zijn voorgelegd aan de Medisch Ethische Commissies van beide ziekenhuizen en aan de Wetenschapscommissie van het EMGO-Instituut. De protocollen zijn aldus tot stand gekomen na zorgvuldige, inhoudsdeskundige beraadslagingen. De kritiek van de politiebond kan ik dan ook niet plaatsen. Over de onderzoeksprotocollen is overeenstemming bereikt tussen opdrachtgevers (VWS, Gemeente Amsterdam en de KLM), de voorzitter van de stadsdeelraad Amsterdam Zuidoost het VU-ziekenhuis, het OLVG, het EMGO-instituut en KLM Arbo Services. bv. Bij het tot stand komen van de protocollen is regelmatig en intensief overleg gevoerd met een drietal Klankbordgroepen, waaronder de Klankbordgroep Hulpverleners: de vertegenwoordiging van de hulpverleners, die betrokken zijn geweest bij de ramp of de nasleep daarvan. In die Klankbordgroep zitten ook vertegenwoordigers van het betrokken politiepersoneel. Ook de Klankbordgroep Hulpverleners kan zich vinden in de gekozen onderzoeksopzet. 11 Hoe hebben de klankbordgroepen en bewoners tot nu toe gereageerd op de opzet van het onderzoek, is het definitieve protocol hen inmiddels bekend en hoe hebben zij hierop gereageerd? De Klankbordgroepen hebben overwegend positief gereageerd op de onderzoeksopzet; de inhoud daarvan is hen bekend. Omdat de Commissie van Deskundigen bij het opstellen van de onderzoeksprotocollen steeds een zorgvuldige afweging heeft moeten maken tussen de belangen resp. wensen van individuele bewoners en/of hulpverleners enerzijds en anderzijds de noodzaak te komen tot een wetenschappelijk verantwoord onderzoek, heeft zij niet alle wensen van individuele leden van de Klankbordgroepen (geheel) kunnen honoreren. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 39 4

5 12 Is de minister van oordeel dat met dit onderzoek het vertrouwen van de getroffen bewoners en hulpverleners in de overheid en de medische stand in voldoende mate zal herstellen? Voorop staat dat de betrokken mensen geholpen worden met hun klachten die men toeschrijft aan de Bijlmerramp. De bedoeling en de opzet van het MOVB is om zo zorgvuldig mogelijk de betrokkenen te onderzoeken. Impliciet kan dit tot herstel van vertrouwen in overheid en gezondheidszorg leiden. 13 Wanneer gaat het noodfonds definitief van start? Hoe worden de betrokkenen geïnformeerd In hoeverre dient opnieuw een causaal verband te worden aangetoond en in hoeverre worden mensen opnieuw belast met bijvoorbeeld een psychologisch onderzoek? Hoe ruimhartig zal men zijn bij de toekenning van de tegemoetkoming? Gaat het om financiële of maatschappelijke problemen die voortkomen uit zowel lichamelijke als psychische en psychosociale klachten? Wat wordt als financieel probleem erkend om in aanmerking te komen voor de tegemoetkoming uit het fonds? Wordt met het noodfonds de bedoeling van de aangenomen motie-van Gijzel volledig uitgevoerd? Op 9 december 1999 is de Stichting Hulpfonds Gedupeerden Bijlmerramp opgericht. Hiermee is door het Kabinet uitvoering gegeven aan de motie van Van Gijzel (TK Nr ) van 2 juni 1999, waarin het Kabinet werd gevraagd voorzieningen te treffen voor een groep van gedupeerden van de Bijlmerramp, die enkele jaren na de ramp in een vicieuze cirkel van financiële en psychosociale problemen is geraakt. De Stichting heeft als doel uitvoering te geven aan een door haar vastgesteld en door het Kabinet goedgekeurd Uitkeringsreglement, op basis waarvan aan individuele gedupeerden bedragen kunnen worden uitgekeerd. Bij brief van 12 november 1999 heb ik de Tweede Kamer der Staten-Generaal hierover geïnformeerd en het uitkeringsreglement toegezonden. Het Hulpfonds Gedupeerden Bijlmerramp is 1 februari jl. van start gegaan. 14 Het medisch onderzoek en het noodfonds kunnen met elkaar te maken krijgen. Hoe wordt hiermee omgegaan, en zijn hierover afspraken gemaakt? Onlangs, bij brief van 4 februari jl., heb ik de Tweede Kamer der Staten- Generaal geïnformeerd over de relatie tussen het medisch onderzoek Vliegramp Bijlmermeer en de activiteiten van de Stichting Hulpfonds Gedupeerden Bijlmerramp. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 39 5