BEGELEID ZELFSTANDIG LEREN

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "BEGELEID ZELFSTANDIG LEREN"

Transcriptie

1 BEGELEID ZELFSTANDIG LEREN HET VAK: SEMINARIE DOENS ANNIE VISO ROESELARE 1

2 1 SITUERING SEMINARIE Seminarie = gebaseerd op begeleid zelfstandig leren van de leerlingen. Met als bijzonder doel in de richtingen personenzorg: Sectoren doelgroepen beroepen uit de gezondheid - en welzijnszorgsector zo ruim mogelijk te verkennen, samen met de theoretische vakken, met als doel een meer gerichte studiekeuze te maken nadien. 2 STAGE Stages zijn afhankelijk van de studierichting, soms worden ze ingericht en soms niet. Meestal worden ze georganiseerd bij doelgroepen. Zoals: gehandicapten, bejaarden, kinderen Stages bieden een meer onmiddellijk contact met de doelgroepen, beroepen en de instellingen. Stages zijn hier vooral oriënterend. 3 SEMINARIE Wat niet kan bereikt worden via stage kan aanvullend gebeuren met de seminaries, ofwel zelfs uitsluitend via seminarie gerealiseerd worden. Via thema s en projecten verkennen de leerlingen de verschillende sectoren uit de gezondheid en welzijnszorg. 4 KEUZE VAN DE THEMA S Gebeurt als volgt: Sommige worden opgelegd vanuit het leerplan Kunnen gekozen worden door de leerkracht Leerlingen brengen hun keuze naar voor 5 STRUCTUUR BIJ UITWERKING VAN EEN THEMA Meestal wordt voor thema s gekozen. Ideaal als hieraan 6 tot 8 halve dagen kan rond gewerkt worden. 2

3 Doelstelling: uitgangspunt is de visie van de leerlingen/maatschappij verruimen. Van daaruit het thema verkennen om zo te komen tot een ruimer beeld en een vernieuwde visie. Organisatie: is een stukje afhankelijk van de leerlingen en de leerkracht. Sommige leerkrachten voelen zich veiliger met een vooraf gepland schema. Anderen durven het aan wat meer uit te gaan van wat de leerlingen weten en graag over een thema willen te weten komen. Er zijn ook klassen waarin deze laatste werkvorm niet zo goed gaat, in dit geval is een wat meer gestructureerd programma misschien goed. Sowieso is het vooraf bepalen van duidelijke doelstellingen belangrijk zodat leerlingen en leraar weten waarheen men wil + wat men zal evalueren! Structuur: een zekere structuur is toch vaak belangrijk. Volgende punten kunnen aan bod komen: Uitgangspunt: visie van de leerlingen/maatschappij Geschiedkundig/evolutie aspect Verkenning op actieve wijze, inclusief inleefmomenten Formuleren nieuwe visie Evaluatie 6 METHODIEKEN Gedurende een aantal weken wordt gewerkt rond een thema. Telkens worden de werkvormen afgewisseld. Hierna volgen voorbeelden van methodieken die kunnen aangewend worden. Uitermate belangrijk is het vakoverschrijdend werken. Voorbeelden: - Informatie over ziektebeelden uit de geestelijke gezondheidszorg kunnen besproken worden in het vak psychologie - Informatie over de indeling van de sector gezondheid en welzijn, gebruik van de sociale kaart is mogelijk in het vak gezondheid en welzijn. - Informatie in verband met fysiologie en pathologie van het menselijk lichaam komt aan bod in biologie Start: actuele visie bij de leerlingen verkennen Stellingenspel Klassengesprek Enquête interview Video / film met nabespreking Artikel Boek Toneel Vragenlijst 3

4 Geschiedkundig en/of evolutie kader schetsen Opzoeking: boek internet + naar voor brengen in klas Film Spreker Bezoek Toneel Verkennen in verschillende stappen Opzoek werk in groep of individueel + naar voor brengen in groep Bezoeken in kleine groepen + informatie naar voor brengen in groep Klassikale bezoeken met activiteiten bij de bewoners Trajecten Films, video, toneelstukken Sprekers op school Interview, gesprekken Inleefmomenten Formuleren vernieuwde visie Evalueren Educatief spel Maken eigen krant, boekje Visuele voorstelling Presentatie Vergelijkende her bevraging Creatieve opdracht Gewoon mondeling aan de hand van gesprek Schriftelijke vrije evaluatie In groepjes 7 EXEMPLARISCH VOORBEELDEN: UITGEWERKTE THEMA GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG: 9 halve dagen Actuele visie van de leerlingen als vertrekpunt: er werd een vragenlijst opgemaakt met allerhande stellingen, vragen. De leerlingen moesten hierop een eigen mening formuleren. Onder de vorm van een klassengesprek werd hierover gepraat. Ervaringen en ook emoties komen naar boven. Leerlingen hebben op dit domein veel meer erva- 4

5 ringen dan wij verwachten. Exemplarisch is deze lijst hierna te vinden. Geschiedkundig kader/evolutie: een bezoek aan het Ghyslain museum te Gent werd georganiseerd onder begeleiding van een gids. Vooraf hadden de leerlingen een opdracht. Exemplarisch is deze opdracht hierna te vinden. Verkenning van het domein: in dit verband met een aantal activiteiten gedaan. Verkennen van de beroepen in de geestelijke gezondheidszorg. Toespraak te Gent door een leerkracht van de verpleegstersschool in verband met de opleidingen in de geestelijke gezondheidszorg Een persoonlijk gesprek met een dokter of psychiater Verkennen van de aandoeningen in de geestelijke gezondheidszorg. Hierbij werden de leerlingen in kleine groepjes verdeeld. Ieder groepje kreeg een aandoening of groep aandoeningen. Vooraf moesten ze informatie verzamelen, in klas mocht ook op internet informatie opgezocht worden. De bekomen informatie werd verwerkt tot een tekst van ongeveer twee bladzijden. Ieder groepje bracht zijn deel dan voor de ganse klas groep. Het doel was dat alle leerlingen in korte bewoording wisten wat de aandoeningen inhielden. De teksten werden voor elkaar doorgedraaid. Verdere verkenning van de aandoeningen. De film: A beautiful mind. De leerlingen kregen als opdracht de bekomen informatie van schizofrenie te vergelijken met wat ze zelf hadden gevonden. Een kritische vergelijking werd gemaakt. Verkennen van de voorzieningen binnen de geestelijke gezondheidszorg aan de hand van een traject binnen de streek: hiervoor worden de leerlingen opnieuw in groepjes van twee tot drie opgesplitst. Eerst wordt de sociale kaart van onze streek bekeken. Ze moeten alle voorzieningen die met geestelijke gezondheidszorg te maken hebben opzoeken en noteren. Dan wordt dit gezamenlijk bekeken en wordt er een keuze gemaakt. De leerkracht duidt per groep één instelling aan. Hierbij wordt gezorgd dat er veel verscheidenheid is: Beschut wonen, PAAZ-afdeling, Centrum Geestelijke Gezondheidszorg, psycho-geriatrisch centrum, centrum drugverslaving,.de leerlingen moeten dan via zelf een bezoek regelen, bereiden vragen voor. In groepjes wordt het bezoek gedaan. Bedoeling is te weten komen voor wie deze instelling er is, wat hun doel is, hoe ze werken, wie er werkt Opnieuw wordt de verzamelde informatie in de groep gebracht met als doel dat alle medeleerlingen de instellingen leren kennen. Verdere verkenning van de sector. Het ene jaar komen sprekers en ervaringsdeskundigen van Similes (vereniging van familie en vrienden van psychiatrische patiënten) en het andere jaar van Uilenspiegel (vereniging van psychiatrische patiënten) 5

6 Er zijn al toneelstukken geweest omtrent dit thema. Dit schooljaar is er in Brugge vanuit het Hof van Watervliet allerlei te doen omtrent depressies bij jongeren, inclusief een toneel. Er zijn daar ook al eens werkwinkels geweest rondom verslaving waaraan we hebben deelgenomen. Inleefdag in kleine groepjes van twee tot drie leerlingen. De leerlingen gaan een dag naar een psychiatrisch ziekenhuis of beschut wonen. Ze beleven er de activiteiten van de dag mee, soms organiseren de leerlingen zelf een activiteit. Het is al gebeurd dat de leerlingen samen met de bewoners gingen wandelen, bakken, praten, bloemschikken. De leerlingen beschrijven van deze dag vooral hun ervaringen, emoties Formuleren van een vernieuwde visie: de vragenlijst van de eerste les wordt opnieuw aangeboden en ingevuld. Beide worden vergeleken, in een groepsdiscussie worden de vergelijkingen besproken. De vernieuwde visie wordt dan visueel gemaakt aan de hand van een creatieve oefening. De ene keer is dit in groepjes een eigen krant maken, de andere keer is dit affiche of een folder De werkjes worden door de andere groepen bekeken, besproken en gezamenlijk beoordeeld. Evaluatie omvat twee punten: Wat heeft het ons bijgebracht: dit kan bijvoorbeeld gebeuren aan de hand van een spel. Eens werd hiervoor een educatief spel ontworpen door leerlingen uit het hoger onderwijs. Zij hebben dit gebracht bij onze leerlingen. Dit kan ook in een klassengesprek gebeuren. Hoe is het geweest: er wordt getoetst of de leerlingen het onderwerp en de werkmethoden goed vonden. Het gebeurt al eens dat een bezoek of een spreker tegenvalt. Dit wordt dan ook besproken en onthouden voor het volgende jaar. Eigen inbreng evalueren zowel van leerlingen als leraar KANSARMOEDE: 6 halve dagen Actuele visie van de leerlingen van als vertrekpunt: leerlingen en leerkracht zijn al een tijdje bezig met het verzamelen van krantenknipsels, artikelen over het thema. Deze worden meegebracht naar de klas: ze worden in groepjes gelezen, beoordeeld. Er wordt een prikbord gemaakt. Daarna wordt er met de leerlingen een gesprek opgebouwd waarin de leerkracht uitgaat van een aantal stellingen: het is hun eigen schuld, het zijn luie en domme mensen, de maatschappij moet voor hen opdraaien Hierover wordt er een discussie opgebouwd. De leerkracht zorgt ervoor dat op het einde ook wat andere visie worden gepresenteerd: mensen kunnen tegenslag hebben, geloof je dat het iedereen kan overkomen?... Geschiedkundig kader/evolutie: bij ons wordt in de cursus gezondheid en welzijn hierover lesgegeven. Hierover maken de leerlingen 6

7 een tijdslijn op creatieve wijze in groepjes en deze wordt dan opgehangen in de klas. Verkenning van het domein: De problematiek: de laatste tijd zijn er nogal wat programma s op TV die deze problematiek toelichten. Aan de hand van zo n opname kan deze toegelicht worden en uitgediept. Er wordt ook gezocht naar welke groepen het meest worden getroffen. Van hieruit wordt vertrokken om de problematiek uit te diepen bij een aantal groepen: vrouwen, jongeren, ex gedetineerden, In kleine groepjes wordt deze problematiek via bibliotheek en internet opgezocht. De informatie wordt in de groep gebracht. Een opdracht in verband met: Wat kost het leven. Is hierna terug te vinden bij de exemplarische voorbeelden. Via de sociale kaart zoeken leerlingen instellingen op die te maken hebben met kansarmoede. De bekomen resultaten worden bekeken. Een aantal instellingen worden dan klassikaal gedaan, zie hierna. Een aantal andere worden opnieuw in kleine groepjes gedaan aan de hand van een traject. Zie vorig thema: aanvragen bezoek, verzamelen informatie, verwerkingen en presenteren. In dit kader worden een aantal bezoeken gepland. Een keuze wordt gemaakt uit de bestaande instellingen in de streek: Kansarmoede centrum waar ervaringsdeskundigen aan het woord komen Buurtwerking OCMW Arbeidsbemiddeling Kringloopwinkel Centrum voor voedselbedeling Projecten Formuleren van een vernieuwde visie: gebeurt opnieuw aan de hand van discussie in vergelijking met de visie uit de eerste les. Leerlingen maken voor leeftijdsgenoten een folder met informatie over kansarmoede. Evaluatie: er wordt een verkennend gesprek gehouden met wat was goed en wat was minder. De leerkracht geeft feedback naar de leerlingen en omgekeerd ook. Uit het geheel worden belangrijke dingen onthouden voor het volgende jaar. 7

8 8 EXEMPLARISCHE OPDRACHTEN STELLINGENLIJST TER INLEIDING THEMA GEESTELIJKE GEZOND- HEIDSZORG 1 Mensen met psychische problemen vormen vaak een last voor de samenleving. 2 Mensen met psychische problemen vormen ook een last voor hun directe omgeving. 3 Mensen met psychische problemen kunnen een volwaardig leven leiden zoals iedereen. 4 Ik weet vaak niet hoe ik moet omgaan met personen met psychische problemen. 5 Ik zou er niets tegen hebben als er een jongere met psychische problemen lid zou zijn van mijn ontspanningsbeweging. 6 Mensen met psychische problemen horen thuis in een instelling. 7 Je kan een serieus gesprek voeren met personen met een psychische probleem. 8 Mensen met psychische problemen zijn in staat om een relatie aan te gaan. 9 Personen met een psychisch probleem zijn in staat om een gezin te stichten. 10 Mensen die binnen de geestelijke gezondheidszorg worden begeleid, hebben daar geen schuld aan, ze kunnen er niets aan doen. 11 Eens je psychische problemen hebt, heb je die voor altijd. 12 Psychiatrische patiënten zijn mensen die platgespoten worden met medicatie om ze in toom te houden. 13 Als je een psychisch probleem hebt, kan je naar de huisarts voor meer info. 14 In een gewoon ziekenhuis worden mensen met psychische problemen opgenomen. 15 Psychisch ziek zijn is enkel een erfelijke aandoening. 16 Voor alcoholverslaving en druggebruik wordt men begeleid in de psychiatrie. 17 Een dokter kan besluiten tot een gedwongen opname. 18 In een psychiatrische instelling moet je altijd bellen vooraleer je binnen mag. 19 OPDRACHT GISLAIN MUSEUM TE GENT Vragenlijst: 1 De kerkelijke rechtbank (1400) beschouwde vrouwen die aan wanen leden op een bepaalde manier. Welk etiket kregen deze vrouwen opgeplakt? Hoe veroordeelde men hen? 2 Hoe dacht men over waanzin (oorzaak) in de primitieve culturen? In de middeleeuwen? Hoe ging men in beide perioden de geesteszieke behandelen (overeenkomstig het denken over de oorzaak)? Welke van de behandelingsmethodes vind je tentoongesteld in het museum. Beschrijf ze. 3 Wat zijn dolhuisjes? Wat zijn dolhuizen? Of is dit hetzelfde? Pas na 1800 komt er een reactie tegen bestaande wantoestanden. Men krijgt aandacht voor waanzin als ziekte, m.a.w. als iets geneesbaars. Vanaf dan spreekt men over morele behandeling. Als fysieke dwangmiddelen blijven hier enkel nog de dwangbuis en armriemen over. In Frankrijk was het Dr. Pinel die deze omwenteling veroorzaakt. Hij beschouwde drie aspecten van het leven in een gesticht belangrijk. Welke? 4 Wie was de eerste Belgische psychiater? 5 Hoe zag hij geestelijk ziek zijn? 8

9 6 Hij wilde de gemoedstoestand van zieken beïnvloeden. Hoe deed hij dit? 7 Hoe is de thuisverpleging in Geel ontstaan? 8 Begin 19 de eeuw ontstond er een nieuwe behandelingsmethode: de psychoanalyse? 9 Vanaf de 20 ste eeuw wint het idee: dat psychische stoornissen lichamelijk vastliggen veld. Men gaat het centrale zenuwstelsel verder onderzoeken en experimenteren met therapieën die rechtstreeks inwerken op de hersenen. Leg uit: elektroshock therapie, medicatie. 10 Waar het gesticht vooral een opbergfunctie had, ligt in de moderne psychiatrische centra de nadruk op de terugkeer en integratie in de maatschappij. Hieruit ontstonden een aantal nieuwe voorzieningsvormen. Welke? INLEEFDAG Beschrijf je activiteiten van deze dag. Beschrijf hoe je het eerste half uur hebt ervaren. Welke waren je gevoelens, emoties Beschrijf het contact met drie bewoners. Wat heb je met hen gedaan? Hoe reageerden ze op jou? Hoe heb jij op hen gereageerd? Beschrijf een kort gesprek met één van de bewoners. Vind je dat je voldoende hebt geluisterd, ingegaan bent op hun leefwereld Hoe had je misschien beter kunnen reageren? Beschrijf een drietal positieve ervaringen uit deze dag. Beschrijf een drietal negatieve ervaringen uit deze dag. Zou je daar graag werken? Waarom niet of wel? Heeft deze ervaring u studiekeuze beïnvloed? Waarom wel of waarom niet? Op welke wijze. Wat wil je nog meer kwijt? WAT KOST HET LEVEN? Dit is een opdracht in klas, begeleid door de leerkracht die zich vooraf goed moet informeren. De leerlingen worden voor de volgende situatie gesteld: Stel dat je over enkele jaren zelfstandig gaat wonen. Denk per twee eens na wat dit aan kosten zou meebrengen. Eerst denk je na over de soorten kosten: wonen, verwarming, ontspanning, GSM Dan probeer je op jaarbasis een raming van de kosten te maken en dan om te zetten in een maandelijkse kostenraming. De leerkracht overloopt hierbij met de leerlingen of er niets werd vergeten. Vaak worden verzekeringen, ophalen van huisvuil vergeten. Er wordt overlegd of er een wagen wordt gekocht, op reis wordt gegaan De kosten die de leerlingen niet kennen moet de leerkracht bij benadering wel kennen. Dan worden de leerlingen voor de volgende situatie gesteld: Stel dat je werkloos bent en moet leven van een uitkering. 9

10 De leraar maakt bedragen van uitkeringen bekend aan de leerlingen als ze het zelf niet weten of leerlingen zoeken deze op in folders of op internet. Vergelijk dit met jouw vorige kostenraming en zorg ervoor dat je rond komt met je budget. Ongelooflijk plezierig om te doen met de leerlingen! Budget werd meestal overschreden, en leerlingen moet dingen schrappen. Leerlingen komen tot besef dat het moeilijk is, meestal komen ze tot de slotsom nog een aantal jaren bij de ouders te blijven wonen. Van daaruit wordt de link gelegd naar mensen in kansarmoede. Ze worden voor een aantal situaties gesteld: een gezin dat moet overleven met een leefloon, een invaliditeit, mensen die daarbovenop schulden hebben Er wordt gezocht hoe vlug zij wel met hun eigen situatie van hiervoor in schulden zouden geraken. Op deze wijze wordt de problematiek bij de leerlingen bewust gemaakt. 9 MOGELIJKE ANDERE THEMA S EN PROJECTEN DOELGROEPEN Kinderen Jeugd Bejaarden Vrouwen BEROEPENVELDEN Maatschappelijke beroepen Paramedische beroepen Pedagogische beroepen Onderwijs SECTOREN Geestelijke gezondheidszorg Gehandicaptenzorg Bijzondere jeugdzorg PROBLEMATIEKEN Kansarmoede Migranten Criminaliteit 10

11 10 INTERESSANTE ADRESSEN EN TIJDSCHRIFTEN Sociale kaart Gemakkelijk te vinden. Startpagina inbrengen: sociale kaart tweede site: sociale kaart van Oost Vlaanderen, of West Vlaanderen. Wijst zicht uit. Heel veel instellingen per streek te vinden met: fiche en soms ook website. Tijdschriften Weliswaar: gratis abonnement te bekomen om: VIGoureus tegen 10 euro per jaar te bestellen op: Stedelijke websites Bibliotheken Kranten Nieuwsberichten VGGZ te Gent: gemakkelijk te vinden op internet Hof van Watervliet te Brugge: gemakkelijk te vinden op internet 11 VALKUILEN EN TIPS Tips Vraag aan uw directie een aantal zaken: De lesuren zo te schikken dat in afwisseling met een ander vak er blokjes kunnen gevormd worden. Een minimum van 4 lesuren na elkaar is hier onontbeerlijk. Als u dit niet krijgt dan wordt het onmogelijk deze opdracht uit te voeren. Een ruim klaslokaal waar al eens wat meer activiteit mag zijn en waarbij je de andere lessen niet stoort. Een klaslokaal met voldoende accommodatie: minimaal vereisten zijn een video, overhead projector, prikborden, mogelijkheid tot ontvangen van sprekers. Mogelijkheid tot het gebruik van computers met internet aansluiting. Indien mogelijk geen al te grote groepen. Indien mogelijk parallel werk met een collega. Zoek via de sociale kaart en andere middelen die we hier hebben besproken zoveel mogelijk naar instellingen in organisaties binnen de eigen streek. Er is veel meer dan wij zelf vermoeden! Op deze wijze kan je met de leerlingen zeer gemakkelijk te voet of met de fiets uitstappen doen. 11

12 Valkuilen Zorg dat alle leerlingen evenveel werken en een gelijke bijdrage leveren in de opdrachten. Werk met complementair groepswerk! Bezoeken en sprekers mogen geen saaie bedoening worden met een steeds terugkerend stramien. Er wordt bij ieder bezoek gevraagd wel een uitleg te geven maar dit te koppelen aan andere activiteiten: een bewoner aan het woord, een activiteit met de bewoners. Zo wordt er al eens koffie gedronken en gesprek gevoerd met fysiek afhankelijke bejaarden, gymnastiek gedaan met bejaarden, een wandeling in rolwagen met de dementerenden Gebeurlijk is er een video, rondgang Een spreker laat het afweten, een bezoek gaat niet door: zorg daarom dat je altijd een alternatief programma klaar hebt. Maak duidelijke afspraken met de leerlingen: bijvoorbeeld als er op internet gewerkt wordt. Als de leerlingen andere dingen doen dan is dit bij mij onmiddellijk stop met de opdracht en geen punten voor die dag. Je moet streng zijn anders loopt het fout. Ook rondom bezoeken in kleine groepen worden zeer duidelijke afspraken gemaakt en wie zich er niet aan houdt krijgt voor die dag geen punten. De leerlingen weten dat voor een vak als seminarie er permanente evaluatie is maar dat hiervoor toch ook een onvoldoende kan behaald worden. Maak duidelijke opdrachten: vooral als het gaat om presentatie opdrachten. Beschrijf nauwkeurig wat de leerlingen moeten opzoeken. Beschrijf nauwkeurig hoe de presentatie moet gebracht worden. Bepaal criteria zoals er moet gebruik gemaakt worden van een overhead projector, of het mag maximaal 15 minuten duren Kosten kunnen oplopen: niet alle sprekers komen gratis, uitstappen zijn al eens verder af. Dit brengt onkosten mee en ouders reageren hier wel eens op. Daarom maken wij bij het begin van een thema een brief op gericht aan de ouders. We delen de activiteiten mee en hun bedoeling, we maken hierbij ook een raming van de kosten. We leggen er de nadruk op dat we zo economisch mogelijk te werk gaan maar dat er nu eenmaal kosten zijn, die in andere vakken en richtingen er ook zijn. Dit wordt vrij goed onthaald door de ouders. 12 EVALUEREN VAN SEMINARIE In gelijke verdeling + afhankelijk van de vooraf gestelde doelstellingen. Procesevaluatie Bij iedere activiteit wordt er geëvalueerd. 12

13 TOT SLOT Er worden punten vooropgesteld: Algemene en specifieke Algemene punten: attitudes, werkinzet, bekwaamheid, Specifieke punten: worden per soort activiteit bepaald. Bij bezoeken kan dit zijn: taalgebruik, betrokkenheid, voorkomen Bij groepswerk kan dit zijn: verantwoordelijkheid voor eigen bijdrage, samenwerking Groepsgesprek: mate van luisteren, omgaan met meningen Creatieve opdracht: bijhebben afgesproken materialen, inzet Inleefdagen: mate van contact, empathie Opdracht op internet: afspraken rond bezoeken van websites punten genoeg!!! Belangrijk: de aandachtspunten worden vooraf afgesproken en genoteerd. Evaluatie door de leerkracht en zelfevaluatie door de leerlingen aan de hand van vooropgestelde criteria zoals hierboven beschreven, mogelijks aan de hand van vooraf gemaakte formulieren. Hierbij is het gemakkelijk gebruik te maken van een 5-punten score die dan kan omgezet worden in punten als dit verwacht wordt van de school. Productevaluatie Is opnieuw een stuk afhankelijk van de activiteit. Bij inleefdagen: resultaat van de opdracht. Bij bezoeken: het opmaken van het verslag. Bij creatieve opdrachten: het eindresultaat. Bij opdrachten: resultaat van de opdracht Het vak seminarie is een zeer boeiend vak voor de leerlingen en leerkracht. De leerlingen ervaren deze wijze van leer als zeer positief. Het vraagt van beide toch een grote inzet. Als leerkracht vraagt het vooral een voortdurend volgen van de actualiteit op allerlei manieren. Er is geen andere les waar voor de leerlingen en de leerkracht de tijd zo boeiend en zo snel vooruit gaat, en waarbij we nadien allemaal zo moe van zijn 13

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren.

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. 1/5 Fase 1: Wat wilde ik bereiken? Handelen/ ervaring opdoen Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. De opdracht wilde ik zo ontwikkelen,

Nadere informatie

EEN GOEDE VOORBEREIDING IS HET HALVE WERK. Plannen en evalueren van een activiteit. Inhoud

EEN GOEDE VOORBEREIDING IS HET HALVE WERK. Plannen en evalueren van een activiteit. Inhoud Plannen en evalueren van een activiteit Inhoud Doelgroep Vakgebied Duur Materialen Doelen In deze les moeten de leerlingen in groep een bepaalde activiteit voorbereiden. Dit kan bijvoorbeeld het organiseren

Nadere informatie

Evalueren van attitudes, vaardigheden en kennis in Veilig de wereld rond

Evalueren van attitudes, vaardigheden en kennis in Veilig de wereld rond van attitudes, vaardigheden en kennis in eilig de van een groeiproces van wereldoriëntatie is meer dan alleen maar het toetsen van kennis. Behalve kennis zijn ook vaardigheden en attitudes heel belangrijk,

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Beroepsgerichte Vorming, opleiding handel en administratie of Project Algemene Vakken

Beroepsgerichte Vorming, opleiding handel en administratie of Project Algemene Vakken ONTBIJT OP SCHOOL De jongeren organiseren zelf een ontbijt op school. Ze bepalen hoe het ontbijt er zal uitzien en staan ook in voor de praktische organisatie. Hiervoor moeten ze een heel aantal zaken

Nadere informatie

Gebruik het onderstaande formulier om feedback te geven bij een presentatie van een medeleerling. Feedback van (naam) ... ... ... ...

Gebruik het onderstaande formulier om feedback te geven bij een presentatie van een medeleerling. Feedback van (naam) ... ... ... ... EVALUATIEVOORBEELDEN BIJ DE LES TOPS & FLOPS (uit het Bronnenboek BSO/TSO) Peerassessment Feedback geven Feedback beantwoordt aan een aantal criteria. [Link naar fiche Criteria.] Die moet de leerkracht

Nadere informatie

DE INFOBEURS. School, regels, wonen, drugs, Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS 1

DE INFOBEURS. School, regels, wonen, drugs, Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS 1 DE INFOBEURS Jongeren die nieuw aankomen op de school hebben wellicht veel vragen over hoe het eraan toegaat op de school, of ze kunnen gaan werken, welke stageplekken tof zijn, Daarnaast zijn jongeren

Nadere informatie

Inhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht...

Inhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht... Inhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding... 2 Tijd (duur)... 2 Locatie... 2 Materiaal...

Nadere informatie

LEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT HOE-FILE: HOE MAAK IK HET UIT? VAN LIEF NAAR EX.

LEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT HOE-FILE: HOE MAAK IK HET UIT? VAN LIEF NAAR EX. LEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT HOE-FILE: HOE MAAK IK HET UIT? VAN LIEF NAAR EX. Omschrijving van de activiteit De leerlingen lezen tips over correct handelen als je het uitmaakt met je lief. Ze bespreken

Nadere informatie

De vragen sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen en zijn onderverdeeld in de volgende vijftien categorieën:

De vragen sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen en zijn onderverdeeld in de volgende vijftien categorieën: > Categorieën De vragen sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen en zijn onderverdeeld in de volgende vijftien categorieën: 1 > Poten, vleugels, vinnen 2 > Leren en werken 3 > Aarde, water,

Nadere informatie

STAGEVERSLAG VMBO LEERLING INSTRUCTIE

STAGEVERSLAG VMBO LEERLING INSTRUCTIE STAGEVERSLAG VMBO LEERLING INSTRUCTIE Naam: Klas: Bedrijf: Stageperiode: Maak een inhoudsopgave zoals hieronder is afgebeeld. Indien nodig je eigen onderdelen tussen voegen en uiteindelijk de inhoudsopgave

Nadere informatie

Evalueren van Stage Opleiding Polyvalent Verzorgende. Hilde Walravens CVO-TSM Mechelen

Evalueren van Stage Opleiding Polyvalent Verzorgende. Hilde Walravens CVO-TSM Mechelen Evalueren van Stage Opleiding Polyvalent Verzorgende Hilde Walravens CVO-TSM Mechelen INHOUD 1. Situering 2. Goede evaluatie door methodisch handelen Voorbereiding: het voorstellingsbezoek Uitvoering:

Nadere informatie

werkbladen, telefoons en opnametoestel

werkbladen, telefoons en opnametoestel DE BAAN OP! De jongeren organiseren zelf één of meerdere bedrijfsbezoeken. Ze verzamelen informatie over verschillende bedrijven en op basis hiervan kiezen ze met de hele klas het meest interessante bedrijf

Nadere informatie

DE BAAN OP! Een bedrijfsbezoek voorbereiden. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS

DE BAAN OP! Een bedrijfsbezoek voorbereiden. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS DE BAAN OP! De jongeren organiseren zelf één of meerdere bedrijfsbezoeken. Ze verzamelen informatie over verschillende bedrijven en op basis hiervan kiezen ze met de hele klas het meest interessante bedrijf

Nadere informatie

Draaiboek voor een gastles

Draaiboek voor een gastles Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft jou als voorlichter van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven op scholen. Kinderen, klassen, groepen en scholen - elke gastles is anders. Een

Nadere informatie

4 SOCIAAL TECHNISCHE WETENSCHAPPEN

4 SOCIAAL TECHNISCHE WETENSCHAPPEN INSTAPBUNDEL NIEUWE LEERLING 4 SOCIAAL TECHNISCHE WETENSCHAPPEN Beste nieuwe leerling Vermits je vanuit een andere studierichting naar het 4 de jaar S.T.W.stroomt, zouden we graag uitleg geven over een

Nadere informatie

Verslag van dataverzameling in functie van het onderzoek van de NTU naar het schrijfleven van leerlingen

Verslag van dataverzameling in functie van het onderzoek van de NTU naar het schrijfleven van leerlingen Verslag van dataverzameling in functie van het onderzoek van de NTU naar het schrijfleven van leerlingen Data verzameld in de derde graad van de basisschool en verslag opgesteld door Amber Van Geit Opleiding:

Nadere informatie

maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING...

maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING... maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING... 1 Gegevens leerling Naam Adres Postcode Woonplaats Geboortedatum Telefoon Afdeling/leerweg Gegevens school Naam Schoolbegeleider Adres Plaats Telefoon

Nadere informatie

Liefde, voor iedereen gelijk?

Liefde, voor iedereen gelijk? Seksuele diversiteit graad 2 Lesvoorbereiding Liefde, voor iedereen gelijk? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print de verhalen 'Het geheim van Mirjam'

Nadere informatie

Sectorwerkstuk 2012-2013

Sectorwerkstuk 2012-2013 Sectorwerkstuk 2012-2013 Namen: ---------------------------------------------------------------------------------------- Klas: -------------------- Sector: --------------------------------------------

Nadere informatie

HOUT EN BOUW. Activerende werkvormen? De leraar doet er toe.

HOUT EN BOUW. Activerende werkvormen? De leraar doet er toe. HOUT EN BOUW Activerende werkvormen? Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat we na 14 dagen gemiddeld slechts 10 % hebben onthouden van datgene wat we gelezen hebben en 20 % van wat we hebben gehoord.

Nadere informatie

PROJECT Ziekte en gezondheid

PROJECT Ziekte en gezondheid EDUGO campus Glorieux t.i. Sint-Jozefstraat 7 9041 Oostakker PROJECT Ziekte en gezondheid Naam:. Klas:. Project Algemene Vakken Schooljaar 20...-20.. Opdracht: Je gaat nu zelf een minibundel maken. Je

Nadere informatie

(Vak)teksten lezen in vmbo - mbo - Handleiding

(Vak)teksten lezen in vmbo - mbo - Handleiding (Vak)teksten lezen in vmbo - mbo - Handleiding Aan de slag met lezen in beroepsgerichte vakken Voor de verbetering van leesvaardigheid is het belangrijk dat leerlingen regelmatig en veel lezen. Hoe krijg

Nadere informatie

INTERACTIEVE WERKVORMEN IN DE WISKUNDELES

INTERACTIEVE WERKVORMEN IN DE WISKUNDELES INTERACTIEVE WERKVORMEN IN DE WISKUNDELES WAAROM DEZE BIJSCHOLING? DE LEERDRIEHOEK Luisteren 5 tot 8% Lezen 11% Zien / horen (avm) 22% Leerkracht: docent Leerkracht: mediator Zien / horen (demo) 32% Erover

Nadere informatie

Uitleg boekverslag en boekbespreking

Uitleg boekverslag en boekbespreking Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave

Nadere informatie

Evaluatie Topondernemers groepen 8. 8 april 2015

Evaluatie Topondernemers groepen 8. 8 april 2015 Evaluatie Topondernemers groepen 8 8 april 2015 In april 2015 is door de kinderen van groep 8 een aantal vragen over de methodiek Topondernemers beantwoord. Gekozen is voor deze groepen omdat zij het vergelijk

Nadere informatie

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 12: Het vinden van werk Praktijkkern c: Kiezen en solliciteren naar passende stageplek Thema Praktijkkern 12. Het vinden

Nadere informatie

Individueel verslag Timo de Reus klas 4A

Individueel verslag Timo de Reus klas 4A Individueel verslag de Reus klas 4A Overzicht en tijdsbesteding van taken en activiteiten 3.2 Wanneer Planning: hoe zorg je ervoor dat het project binnen de beschikbare tijd wordt afgerond? Wat Wie Van

Nadere informatie

Klas-in-zicht Wat? Hoe gaan we tewerk? Aan de slag en verder?

Klas-in-zicht Wat? Hoe gaan we tewerk? Aan de slag en verder? Klas-in-zicht Wat? Een negatieve groepsdynamiek, leerlingen die niet met elkaar overeenkomen, een vertroebelde relatie tussen leerlingen en leerkrachten, moeilijk les kunnen geven door storend gedrag zijn

Nadere informatie

VMBO praktische leerweg VMBO theoretische leerweg HAVO VWO

VMBO praktische leerweg VMBO theoretische leerweg HAVO VWO Page of 7 Enquête voortgezet onderwijs Deze vragenlijst bestaat uit vijf delen, A t/m E. Er zijn in totaal 9 vragen. A. Over jezelf Dit onderdeel bestaat uit zeven vragen. Hoe oud ben je? In welke klas

Nadere informatie

MAATSCHAPPELIJKESTAGE

MAATSCHAPPELIJKESTAGE MAATSCHAPPELIJKESTAGE schooljaar 015-016 voor leerlingen uit het derde leerjaar. Contactpersoon Maatschappelijke stage: dhr./mevr... Telefoonnummer: Contactpersoon Zwin College, mevr. H. Roodbeen 0117-454555,

Nadere informatie

Tweede wereldoorlog:

Tweede wereldoorlog: geschiedenis Tweede wereldoorlog: Een bekende Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: Tweede Wereldoorlog: een bekende Introduceren thema Tweede Wereldoorlog: een bekende

Nadere informatie

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W 1 Naam student: Studentnummer: Datum: Naam leercoach: Inleiding Voor jou ligt het meetinstrument ondernemende houding. Met dit meetinstrument

Nadere informatie

Sectorwerkstuk 2010-2011

Sectorwerkstuk 2010-2011 Sectorwerkstuk 2010-2011 Namen: ---------------------------------------------------------------------------------------- Klas: -------------------- Sector: --------------------------------------------

Nadere informatie

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt Instructie 1 De relatie met je cliënt Heb jij je voelsprieten uitstaan? Met behulp van dit werkblad onderzoek je of je je voelsprieten hebt uitstaan naar de cliënt. Kies een cliënt en vul met die cliënt

Nadere informatie

ZET DE BOXEN AAN! Kijk op de week. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS

ZET DE BOXEN AAN! Kijk op de week. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS ZET DE BOXEN AAN! Jongeren verkennen verschillende manieren om radio te maken (podcasting, internetradio), beluisteren voorbeelden en zetten de grote lijnen uit voor een eigen radio-uitzending: voor wie?

Nadere informatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten

Nadere informatie

SECTORWERKSTUK 2013-2014

SECTORWERKSTUK 2013-2014 SECTORWERKSTUK 2013-2014 1 HET SECTORWERKSTUK Het sectorwerkstuk is een verplicht onderdeel voor alle leerlingen uit het Mavo. Het maken van een sectorwerkstuk is een manier waarop je, als eindexamenkandidaat,

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht

Nadere informatie

Situatie 2. Situatie 1. Opdracht

Situatie 2. Situatie 1. Opdracht Budgetoefening Situering Als grootste armoedebestrijdingsorganisatie van Vlaanderen en Brussel laat Welzijnszorg niet los aan de armoedethematiek. Armoede is de dagelijkse realiteit voor 1 op 7 Belgen.

Nadere informatie

DE BAAN OP! Een interessant bedrijf kiezen. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS

DE BAAN OP! Een interessant bedrijf kiezen. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS DE BAAN OP! De jongeren organiseren zelf één of meerdere bedrijfsbezoeken. Ze verzamelen informatie over verschillende bedrijven en op basis hiervan kiezen ze met de hele klas het meest interessante bedrijf

Nadere informatie

Tekst lezen en vragen stellen

Tekst lezen en vragen stellen 1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij

Nadere informatie

Is jouw maand ook altijd iets te lang? Onderzoek Jongerenpanel Tilburg

Is jouw maand ook altijd iets te lang? Onderzoek Jongerenpanel Tilburg Is jouw maand ook altijd iets te lang? Onderzoek Jongerenpanel Tilburg Onderzoek uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Tilburg DIMENSUS beleidsonderzoek December 2012 Projectnummer 507 Inhoudsopgave Samenvatting

Nadere informatie

3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken?

3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken? Werkblad: 1. Wat is je leerstijl? Om uit te vinden welke van de vier leerstijlen het meest lijkt op jouw leerstijl, kun je dit simpele testje doen. Stel je eens voor dat je zojuist een nieuwe apparaat

Nadere informatie

DE INFOBEURS. Beroepsopleiding, werk, werkervaring, stage. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS

DE INFOBEURS. Beroepsopleiding, werk, werkervaring, stage. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS DE INFOBEURS Jongeren die nieuw aankomen op de school hebben wellicht veel vragen over hoe het eraan toegaat op de school, of ze kunnen gaan werken, welke stageplekken tof zijn, Daarnaast zijn jongeren

Nadere informatie

Mindmappen met kleuters

Mindmappen met kleuters Mindmap Woordenschat Groep 1-2 Mindmappen met kleuters Rianne Hofma Mindmappen met kleuters? Ongetwijfeld een goed idee! Maar hoe kun je dit bij jonge kinderen, die niet kunnen lezen en schrijven, gestalte

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct

Nadere informatie

Communiceren is teamwork

Communiceren is teamwork Communiceren is teamwork Je werkt vaak zelfstandig, maar blijft altijd onderdeel van je team. Samen met je collega s zorg je zo goed mogelijk voor jullie cliënten. Samenwerken vereist veel communicatie.

Nadere informatie

Met welk werk kunnen kinderen uit groep 5-6 thuiskomen en hoe kunt u uw kind thuis helpen?

Met welk werk kunnen kinderen uit groep 5-6 thuiskomen en hoe kunt u uw kind thuis helpen? Met welk werk kunnen kinderen uit groep 5-6 thuiskomen en hoe kunt u uw kind thuis helpen? In groep 5-6 nemen kinderen steeds vaker werk mee naar huis. Vaak vinden kinderen het leuk om thuis aan schooldingen

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

Hoe maak ik... Naam: Groep:

Hoe maak ik... Naam: Groep: Hoe maak ik... Naam: Groep: Inleiding Een spreekbeurt houden is niet niets! Je moet daar heel wat voor kunnen. Wat dacht je van: Goed kunnen lezen Goed kunnen begrijpen wat je leest Goed dingen kunnen

Nadere informatie

Intakewerkblad DEELNEMER ART.60:. PROJECT BEGELEIDER INSCHAKELINGSCOACH BEGELEIDER OCMW..

Intakewerkblad DEELNEMER ART.60:. PROJECT BEGELEIDER INSCHAKELINGSCOACH BEGELEIDER OCMW.. Intakewerkblad DEELNEMER ART.60:. PROJECT BEGELEIDER INSCHAKELINGSCOACH BEGELEIDER OCMW.. Instructies Dit werkblad hoort bij het intake-formulier. Het dient als kapstok voor een structuur in de gesprekken

Nadere informatie

Leraar en verantwoordelijkheden (LEV) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 Semester 2 Semester 3 Semester 4 X

Leraar en verantwoordelijkheden (LEV) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 Semester 2 Semester 3 Semester 4 X MODULE Leraar en verantwoordelijkheden (LEV) A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie X Praktijk Semester 1 Semester 2 Semester 3 Semester 4 X Aantal

Nadere informatie

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 1: Communiceren en sociaal contact onderhouden

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 1: Communiceren en sociaal contact onderhouden Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 1: : Thema 1 1. Introductieles De leerling vertelt waarom het belangrijk is om goed te presenteren. Arbeidsvoorbereidend

Nadere informatie

LEREN LEREN WAT? HOE?

LEREN LEREN WAT? HOE? LEREN LEREN WAT? Bij leren leren ondersteunt de school je schoolse leren en biedt de school je methodieken om toe te passen in leersituaties buiten de school. HOE? Als school hebben we gekozen voor het

Nadere informatie

Maatschappelijke Stages

Maatschappelijke Stages Maatschappelijke Stages Inhoudsopgave 3 4 4 6 7 8 11 12 13 15 Inleiding Wat is een Maatschappelijke Stage? De stage Overzicht belangrijke data Hulp bij het zoeken naar stageplekken De eindopdracht en de

Nadere informatie

Opdracht Klachten, en wat nu?

Opdracht Klachten, en wat nu? Al doe je nog zo je best, het kan gebeuren dat een zorgvrager of ouders niet tevreden zijn en met een klacht bij jou komen. Hoe ga je daarmee om? Opdracht Klachten, en wat nu? Wat ga je laten zien? Je

Nadere informatie

Slim omgaan met geld

Slim omgaan met geld Slim omgaan met geld Deel 1 Oorzaken en financieel overzicht. Dit werkboek is van: Datum: 1 Copyright - Drukke Moeders Marijke Minten Welkom Drukke Moeders Online Cursus Financiën Werkboek Dit is een werkboek

Nadere informatie

TOPS & FLOPS. Feedback geven en ontvangen. Inhoud

TOPS & FLOPS. Feedback geven en ontvangen. Inhoud Feedback geven en ontvangen Inhoud Doelgroep Vakgebied Duur Materialen Doelen In deze les leren leerlingen feedback geven en ontvangen. Leerlingen denken na over de manier waarop je feedback formuleert

Nadere informatie

WERKVORMEN MAGAZIJN. Wat is netwerken? Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo

WERKVORMEN MAGAZIJN. Wat is netwerken? Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo WERKVORMEN MAGAZIJN Wat is netwerken? Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo Voorwoord Voor u heeft u Thema boekje 1 Wat is netwerken? Dit themaboekje is een onderdeel van de lessenserie Netwerken.

Nadere informatie

OPLEIDING PERSOONLIJK BEGELEIDER SPECIFIEKE DOELGROEPEN OPLEIDING PERSOONLIJK BEGELEIDER GEHANDICAPTENZORG

OPLEIDING PERSOONLIJK BEGELEIDER SPECIFIEKE DOELGROEPEN OPLEIDING PERSOONLIJK BEGELEIDER GEHANDICAPTENZORG OPLEIDING PERSOONLIJK BEGELEIDER SPECIFIEKE DOELGROEPEN OPLEIDING PERSOONLIJK BEGELEIDER GEHANDICAPTENZORG BPV WERKBOEK, LEERJAAR 1 BOL SCHOOLJAAR 2015-2016 Summacollege Cluster Welzijn, Cultuur & Onderwijs

Nadere informatie

Reflectie-opdrachten

Reflectie-opdrachten Reflectie-opdrachten In deze bundel vinden jullie een reeks fiches met reflectie-opdrachten. De bedoeling is om iedere week één fiche te overlopen tijdens het wekelijks gesprek met je mentor. Deze vragen

Nadere informatie

Project Verwenmorgen voor ouderen organiseren Groepen van 5 leerlingen Totaal: 560 minuten

Project Verwenmorgen voor ouderen organiseren Groepen van 5 leerlingen Totaal: 560 minuten Project Verwenmorgen voor ouderen organiseren Groepen van 5 leerlingen Totaal: 560 minuten Inleiding en werkwijze: De meeste ouderen vinden het leuk om samen met jongeren iets te doen. Op deze manier hebben

Nadere informatie

Wat is kindermishandeling? Hoe kan kindermishandeling stoppen? Wie kan je hierbij helpen?

Wat is kindermishandeling? Hoe kan kindermishandeling stoppen? Wie kan je hierbij helpen? Wat is kindermishandeling? Hoe kan kindermishandeling stoppen? Wie kan je hierbij helpen? In deze folder vind je een antwoord, en lees je ook bij wie je terecht kan als je over mishandeling of verwaarlozing

Nadere informatie

Takenblad Plusklas Ontdekken Periode 2 : Herfstvakantie tot kerstvakantie. Opdracht: Spoorzoekers Van wie is die vingerafdruk?

Takenblad Plusklas Ontdekken Periode 2 : Herfstvakantie tot kerstvakantie. Opdracht: Spoorzoekers Van wie is die vingerafdruk? Takenblad Plusklas Ontdekken Periode 2 : Herfstvakantie tot kerstvakantie Naam : Wat is de bedoeling? Opdracht: Spoorzoekers Van wie is die vingerafdruk? Er is een misdaad gepleegd! Een dief heeft de computer

Nadere informatie

Op welke manier spelen jullie in op de interesses van de leerlingen? Hoe komen afspraken en regels bij jullie in de klas en de school tot stand?

Op welke manier spelen jullie in op de interesses van de leerlingen? Hoe komen afspraken en regels bij jullie in de klas en de school tot stand? Vraag Afspraken maken Beter samen leven in de klas en in de school. Samen leven en samen leren kan niet zonder de nodige afspraken en regels. Ook hier zijn er tal van mogelijkheden om leerlingen inspraak

Nadere informatie

Handboek maatschappelijke stage MAATSCHAPPELIJKE STAGES, BEST TE DOEN!

Handboek maatschappelijke stage MAATSCHAPPELIJKE STAGES, BEST TE DOEN! Naam: Heerbeeck college Best Schooljaar 2014-2015 MAATSCHAPPELIJKE STAGES, BEST TE DOEN! -handen ineen -elkaar helpen -samenwerken -iets voor een ander doen -sociaal Stage coördinator: mevr. A. Luteyn

Nadere informatie

EXAMENPROJECT NEDERLANDS 5TSO ARGUMENTEREN EN DEBATTEREN

EXAMENPROJECT NEDERLANDS 5TSO ARGUMENTEREN EN DEBATTEREN EXAMENPROJECT NEDERLANDS 5TSO ARGUMENTEREN EN DEBATTEREN N. Gheerolfs/ L. Eeckhout/ T. De Man/ N. De Vleeschauwer 1 Examenproject semester 2 5TSO Argumenteren en debatteren Met deze bundel bereid je je

Nadere informatie

VEILIG DE WERELD ROND EVALUATIEFORMULIER

VEILIG DE WERELD ROND EVALUATIEFORMULIER EILIG DE WERELD ROND ELUTIEFORMULIER NM N DE LEERLING: Thema eilig de ctiviteiten Evalueren van attitudes, vaardigheden en kennis -- Observaties - opmerkingen - datum 1. De tijd Hoek: Hoe lang nog? Hoekopdrachten

Nadere informatie

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken.

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Weekschema maken Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Leer en oefen: Neem samen me de docent/assistent het fotoboek de

Nadere informatie

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 12: Het vinden van werk c: Kiezen en solliciteren naar passende stageplek Thema 1 Introles De leerling oriënteert zich op

Nadere informatie

Naam:. Namen groepsleden:... Begeleider:

Naam:. Namen groepsleden:... Begeleider: Naam:. Klas: Namen groepsleden:........ Begeleider: 1 Inleiding In deze projectweek ga je onderzoek doen. Dit onderzoek is ter voorbereiding op het sectorwerkstuk in de vierde klas. Dit boekje is jouw

Nadere informatie

Het praktische gebruik van de computer

Het praktische gebruik van de computer Het praktische gebruik van de computer Wil je een brief typen of iets opzoeken, maar heb je de computer nog maar weinig van dichtbij bekeken? Praten je kinderen ook over Twitter of Facebook en hoor je

Nadere informatie

Beroepenwerkstuk 3 MAVO

Beroepenwerkstuk 3 MAVO Beroepenwerkstuk 3 MAVO 2015 2016 1 INLEIDING Het beroepenwerkstuk: Een van de onderdelen van het programma beroepenoriëntatie in 3 mavo is het maken van een beroepenwerkstuk en het presenteren hiervan

Nadere informatie

> VERSLAG MAATSCHAPPELIJKE STAGES II Inspraakdag Vlaams Parlement Vrijdag 18 maart 2011 (namiddag)

> VERSLAG MAATSCHAPPELIJKE STAGES II Inspraakdag Vlaams Parlement Vrijdag 18 maart 2011 (namiddag) > VERSLAG MAATSCHAPPELIJKE STAGES II Inspraakdag Vlaams Parlement Vrijdag 18 maart 2011 (namiddag) Aanwezig: 18 leerlingen Vertegenwoordiging: Vrij Technisch Instituut Leuven, Sint-Theresia-instituut Kortrijk,

Nadere informatie

Vragenlijst: Wat vind jij van je

Vragenlijst: Wat vind jij van je Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op

Nadere informatie

Slecht nieuws goed communiceren

Slecht nieuws goed communiceren Slecht nieuws goed communiceren M A N U K E I R S E F A C U L T E I T G E N E E S K U N D E, K U L E U V E N Waarheid is een van de meest krachtige medicamenten waarover men beschikt, maar men moet nog

Nadere informatie

Plan van aanpak horizon verbreden Zuid-Afrika

Plan van aanpak horizon verbreden Zuid-Afrika Plan van aanpak horizon verbreden Zuid-Afrika Welk gebied heb je gekozen? Het gekozen thema voor horizon verbreden is Zuid-Afrika. Ik ben zelf 4 keer in Zuid-Afrika geweest voor vrijwilligerswerk en ga

Nadere informatie

WAARDIG LEVEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK

WAARDIG LEVEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK WAARDIG LEVEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK 1. TOELICHTING Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot democratie te komen.

Nadere informatie

MAGDA? REGELS OP SCHOOL EN DE WERKVLOER. Magda op school? Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. materialen. Doelen STERKE SCHAKELS

MAGDA? REGELS OP SCHOOL EN DE WERKVLOER. Magda op school? Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. materialen. Doelen STERKE SCHAKELS MAGDA? REGELS OP SCHOOL EN DE WERKVLOER Jongeren krijgen op school, op de werkplek, in de klas met allerlei regels en afspraken te maken. Zijn de afspraken en regels duidelijk genoeg voor hen? Wat vinden

Nadere informatie

DOOR NELE VANHEX EN ADRIANE LEILICH

DOOR NELE VANHEX EN ADRIANE LEILICH VOOR RG 2.3 en 2.4 DOOR NELE VANHEX EN ADRIANE LEILICH INHOUD Woordje van het Huis van het Nederlands en het Red Star Line Museum Doelgroep Doelstelling Lespakket DEEL 1 DEEL 2 INTRODUCTIE: DE GROTE MEERPAAL

Nadere informatie

Evalueren Inleiding projectdoelstelling Evalueren is geen doel op zich TIPS! vakgroep leerlijn leerlingen en ouder(s)

Evalueren Inleiding projectdoelstelling Evalueren is geen doel op zich TIPS! vakgroep leerlijn leerlingen en ouder(s) Evalueren Inleiding In het leerplan techniek 1b en A-stroom vind je info i.v.m. evalueren. Het is belangrijk dat je vooraf deze tekst even doorneemt. Aanvullend willen we je met dit document extra informatie

Nadere informatie

Voorbeeld actiepunten Aandachtspunt = bevorderen van interactie tussen kinderen tijdens de evaluatie van de les

Voorbeeld actiepunten Aandachtspunt = bevorderen van interactie tussen kinderen tijdens de evaluatie van de les 1 Lesschemaformulier (LSF) Handleiding versie 2009-2010 / Pedagogogische Hogeschool De Kempel Helmond Kop Op ieder lesschemaformulier noteer je jouw voor- en achternaam en de jaargroep op de Kempel. Je

Nadere informatie

Met wie kan jij dan praten? Een brochure voor kinderen van 7 tot 11 jaar

Met wie kan jij dan praten? Een brochure voor kinderen van 7 tot 11 jaar Als je moeder naar een psychiatrisch ziekenhuis moet... of je vader naar een psychiater... Met wie kan jij dan praten? Een brochure voor kinderen van 7 tot 11 jaar Deze brochure werd - met toestemming

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

Inhoud RESULTATEN ENQUÊTE GECOMBINEERD ONDERWIJS CURSISTEN RESULTATEN ENQUÊTE MOODLE CURSISTEN JANUARI 2010

Inhoud RESULTATEN ENQUÊTE GECOMBINEERD ONDERWIJS CURSISTEN RESULTATEN ENQUÊTE MOODLE CURSISTEN JANUARI 2010 RESULTATEN ENQUÊTE MOODLE CURSISTEN JANUARI 2010 Inhoud Resultaten enquête Moodle cursisten januari 2010... 1 Samenvatting van de resultaten... 3 Details van de resultaten... 5 Talen: enkele uitspraken

Nadere informatie

Introduceren thema 80 jarige oorlog. Thema: 80 jarige oorlog. centraal: 2. Maak een nieuw eigentijds volkslied.

Introduceren thema 80 jarige oorlog. Thema: 80 jarige oorlog. centraal: 2. Maak een nieuw eigentijds volkslied. Geschiedenis 80 jarige oorlog Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: 80 jarige oorlog In dit thema staan de volgende hogere orde denkvragen centraal: 1. Hoe zou Nederland eruit zien als Nederland

Nadere informatie

Werkvorm: Bekend, Benieuwd en Bewaard.

Werkvorm: Bekend, Benieuwd en Bewaard. Werkvorm: Bekend, Benieuwd en Bewaard. Doel: Eén van jullie groep gaat opschrijven wat jullie al weten over De Tweede Wereldoorlog (bekend). Daarna schrijven jullie op wat jullie graag willen weten over

Nadere informatie

De spreekbeurt. In welke groepen wordt een spreekbeurt gehouden? De spreekbeurt wordt gehouden in de groepen 5 t/m 8.

De spreekbeurt. In welke groepen wordt een spreekbeurt gehouden? De spreekbeurt wordt gehouden in de groepen 5 t/m 8. De spreekbeurt mei 2011. Wat is een spreekbeurt? Onder een spreekbeurt verstaan we een vertelbeurt voor de klas. De leerling leert in het openbaar voor een groep te durven spreken over een bepaald onderwerp.

Nadere informatie

Vragenlijst leerlingen nameting

Vragenlijst leerlingen nameting Bijlage C Vragenlijsten Vragenlijst voor leerlingen Vragenlijst leerlingen nameting Dit schooljaar doe jij mee aan de pilot havo Carrousel. Je bent bij een aantal organisaties op Carrouselbezoek geweest

Nadere informatie

H u i s w e r k b e l e i d

H u i s w e r k b e l e i d H u i s w e r k b e l e i d Voor maken. sommige een Voor kinderen aantal anderen kinderen een is complexe het levert huiswerk huiswerk taak echter waarbij geen een zij problemen bron een beroep van op,

Nadere informatie

Instructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden.

Instructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden. VOORBEELD DE KLAS ALS TEAM (LEERLINGENBOEK) INHOUDSOPGAVE Instructie voor leerlingen.. 5 Gebruik van de lesbrieven. 6 Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7 Wat wil je zijn en worden. 11 Wat wil je zijn

Nadere informatie

Ben ik verplicht om naar school te gaan? Kan de school mij als straf naar huis sturen? Kunnen we op school een leerlingenraad opstarten?

Ben ik verplicht om naar school te gaan? Kan de school mij als straf naar huis sturen? Kunnen we op school een leerlingenraad opstarten? Ben ik verplicht om naar school te gaan? Kan de school mij als straf naar huis sturen? Kunnen we op school een leerlingenraad opstarten? Zit je met een vraag over school? Of wil je weten wat je rechten

Nadere informatie

MAGDA? REGELS OP SCHOOL EN DE WERKVLOER. To be or not to be. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS

MAGDA? REGELS OP SCHOOL EN DE WERKVLOER. To be or not to be. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS MAGDA? REGELS OP SCHOOL EN DE WERKVLOER Jongeren krijgen op school, op de werkplek, in de klas met allerlei regels en afspraken te maken. Zijn de afspraken en regels duidelijk genoeg voor hen? Wat vinden

Nadere informatie

Lessenserie over Taal & Respect. Klas 1 - VMBO

Lessenserie over Taal & Respect. Klas 1 - VMBO Lessenserie over Taal & Respect Klas 1 - VMBO Hallo, In deze lessenserie ga je samen met je klasgenoten en je docent nadenken over de effecten van grof taalgebruik en het respectvol omgaan met de ander.

Nadere informatie

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel

Nadere informatie

Het Sectorwerkstuk 2015-2016

Het Sectorwerkstuk 2015-2016 Het Sectorwerkstuk 2015-2016 Inhoud Inleiding... 3 Het Sectorwerkstuk... 4 De opbouw... 4 De voorbereiding... 5 Het onderzoek... 6 De verwerking... 7 De presentatie... 7 Het filmpje... 7 Het werkstuk...

Nadere informatie

Deze vragenlijst bestaat uit vijf delen, A t/m E.

Deze vragenlijst bestaat uit vijf delen, A t/m E. Page of 6 Enquête basisonderwijs Deze vragenlijst bestaat uit vijf delen, A t/m E. Er zijn in totaal 9 vragen. A. Over jezelf Dit onderdeel bestaat uit zeven vragen. Hoe oud ben je? In welke klas zit je?

Nadere informatie

Attitudes en gedrag i.v.m. de professionele rollen van leraren in opleiding. Opdrachtenbundel

Attitudes en gedrag i.v.m. de professionele rollen van leraren in opleiding. Opdrachtenbundel Attitudes en gedrag i.v.m. de professionele rollen van leraren in opleiding Opdrachtenbundel Oefening 1: Oudercontact 1. Thema van de oefening Ouderavond. 2. Type oefening Individueel werk. 3. Opgave Algemene

Nadere informatie

Een voorlopige balans (Periode 1)

Een voorlopige balans (Periode 1) Een voorlopige balans (Periode 1) Omschrijving van deze periode We hebben tijdens dit schooljaar al heel wat gediscussieerd, besproken, nagedacht, Je hebt in deze gesprekken, maar ook in de logboekopdrachten

Nadere informatie