PROVINCIALE STATEN VAN GRONINGEN VERGADERING VAN 11 MAART 2015

Transcriptie

1 PROVINCIALE STATEN VAN GRONINGEN VERGADERING VAN 11 MAART Opening en mededelingen Regeling van werkzaamheden en vaststelling agenda Bespreekpunten... 5 A.1 Brief van Gedeputeerde Staten van 10 maart 2015, nr , PPM, betreffende beroepschrift instemmingsbesluit gaswinning Groningen... 5 A.2 Voordracht van GS van 17 februari 2015, nr , ECP, over het wijzigingsbesluit ten behoeve van de Interim-regeling Waardevermeerdering A.3 Procedures en regels windenergieplannen (motiedebat op verzoek fractie PVV) Agenderingsverzoek procedures en regels windenergieplannen ingediend door de PVV-fractie met bijlagen A.4 Optimalisatie inpassing Windpark N33 (motiedebat vreemd aan de orde van de dag op verzoek fractie Vrij Mandaat, bij afwezigheid overgenomen door fractie CDA) A.5 Voordracht van Gedeputeerde Staten van 20 januari 2015, nr , betreffende Groningen Spoorzone: Realisatiebesluit Knoop Groningen, Bustunnel, Fietstunnel, Fietsenstalling zuidzijde en Zuidentree (nummer 4/2015) A.6 Voordracht van Gedeputeerde Staten van 20 januari 2015, nr , PPM, betreffende Projectplan Blauwestad aanpak 2015 zichtbaarheid van kwaliteit en het vaststellen van de herijkte GREX 2015, inclusief second opinion AT Osborne (nummer 5/2015) Hamerstukken Ingekomen brieven Sluiting

2 PROVINCIALE STATEN VAN GRONINGEN VERGADERING VAN 11 MAART 2015 Voorzitter: M.J. van den Berg, commissaris van de Koning Griffier: mevrouw H. Engels-van Nijen Aanwezig 39 Statenleden: N. Bakker (VVD), B. Batterman (PvdA), J. Batting (PvdA), mevrouw S.M. Beckerman (SP), mevrouw A. Beenen (PvdA), C.M. Bezuijen (SP), R.H. van der Born (ChristenUnie), P.H.R. Brouns (CDA), L.A. Dieters (PvdA), mevrouw G. van Galen (GroenLinks), mevrouw P. de Graaf-Drijvers (D66), mevrouw S.J.F. van der Graaf (ChristenUnie), mevrouw D. Gruben-Abbas (PvdA), mevrouw K.A. Hazewinkel (PvdA), mevrouw A. Hemmes (SP), mevrouw N. Homan-Brinkman (GroenLinks), W. Hut (VVD), A.J.M. van Kesteren (PVV), mevrouw A.G. van Kleef-Schrör (CDA), R.M. Knegt (CDA), S.J. Krajenbrink (CDA), J.H. Mastenbroek (SP), J. Meesters (VVD), H. Miedema (GroenLinks), mevrouw I.P.A. Mortiers (PvdA), M. Oosterhuis (VVD), D. Ram (PVV), R.D. Rijploeg (PvdA), R.J. Schoenmaker (PvdA), H.J.B. Spoeltman (PvdA), G.J. Steenbergen (ChristenUnie), J.L. Swierenga (Fractie Swierenga), mevrouw G. Uuldriks-Van der Wielen (PvdA), A.B. Vink (VVD), J.D. de Vries (D66), J. Wolters (SP), mevrouw K. de Wrede (PvdD), mevrouw E.M. Wulfse (VVD), T. Zwertbroek (D66) Afwezig: M.W.H. Jansen (PVV), F.A.M. Keurentjes (CDA), J.W.M. Veerenhuis-Lens (Vrij Mandaat), R. Visser (PvdA) Aanwezige leden Gedeputeerde Staten: mevrouw M. Besselink, M. Boumans, mevrouw Y.P. van Mastrigt, W.J. Moorlag, H. Staghouwer, B.S. Wilpstra 1. Opening en mededelingen De VOORZITTER: Mag ik alle Staten- en GS-leden vragen hun plek in te nemen? Dan open ik de vergadering. Dames en heren, het is weer Meertmoand Dialectmoand. Om in de stemming te komen hebben we het verkiezingslied van Pé & Rinus gedraaid, Wat mot je kaizen. Een aantal van u is al een beetje gewend aan dat liedje en zingt het al vrolijk mee. En ik begrijp ook van een aantal van u dat men ook graag wil dat de vergadering niet al te lang duurt, want men moet nog op campagne. Nou, dat is prima, ik werk daar graag aan mee. Maar dat ligt ook in uw handen, zoals u weet. We hebben ieder jaar in maart even aandacht voor onze streektaal. Dat betekent ook dat u zelf kunt kiezen in de agenda bij welk onderwerp een van uw fractieleden het woord kan voeren en zich daarbij in het Gronings kan uitdrukken. Als een van de andere leden zich wat comfortabeler voelt in het Nederlands, dan kan dat net zo goed. Dus daar hebben we verder geen vaste regels voor. Maar voelt u vrij en laat ons genieten van de Groningse streektaal. Dan nog een welkom aan de gasten van de Staten. Uw gastheer is de heer Ronald Knegt van de CDA-fractie in deze Staten. Ik zag daarnet al dat u een stukje voorwerk met elkaar gedaan hebt. Ik hoop dat u er een mooie dag van maakt met ons in ieder geval een mooie ochtend en u krijgt ongetwijfeld ook nog veel interessante uitleg, een week vóór de verkiezingen van 18 maart, over hoe hier 400 jaar geleden de democratie al begon op deze plek. En dat terwijl er geen keizer was, geen paus, geen koning of wat dan ook en de burgermensen met elkaar dachten: ja, we moeten toch een beetje de boel ordenen en dat op een wat democratische manier doen. Ze zijn toen begonnen met het oprichten van de Staten van Groningen er was toen nog geen Republiek der Nederlanden. Dus u kunt wel nagaan dat daarmee wel echt iets gebeurd is hier en dat vieren we volgende week weer met de Statenverkiezingen. Sommigen zeggen dat het dan vooral over landelijke thema s gaat, maar de Statenverkiezingen gaan in ieder geval ook over Groningen en wat ons betreft is het dus ook een opkomstbevordering voor Groningen. We hebben afwezigheidsmeldingen van de heer Keurentjes, de heer Jansen, de heer Veerenhuis-Lens wat me zometeen praktisch gezien even brengt bij zijn agendapunt, maar daar kom ik zo nog wel even op. Verder is afwezig de heer Visser. Ik heb van een enkeling van u gehoord dat men wellicht in de loop van de dag wegmoet soms om fysieke, soms om andere redenen. Als dat zo is, geeft u dan even een seintje door aan de griffie op het moment dat dat speelt, zodat wij mocht er een stemming zijn even op een correcte manier die boel kunnen verwerken. 2

3 2. Regeling van werkzaamheden en vaststelling agenda a. Behandelvoorstellen De VOORZITTER: Gisteren bent u via de mail op de hoogte gesteld van het verzoek van de PvdAfractie om het door haar geagendeerde onderwerp Wierden en waarden in te trekken. Ik zie dat de heer Rijploeg een punt van orde heeft? De heer RIJPLOEG (PvdA): Alleen maar even de mededeling dat mevrouw Hazewinkel vanwege aardbevingselementen die aan de orde komen, daar niet aanwezig bij is. De VOORZITTER: Akkoord. Dat geldt de hele dag? O, alleen bij dit agendapunt. Akkoord, prima. Zij heeft dat inderdaad ook eerder al gemeld dat zij het op dat punt prettiger vindt om niet aanwezig te zijn bij de beraadslagingen en ook niet bij de eventuele besluitvorming. In de commissie is de notitie Wierden en waarden van de PvdA-fractie besproken. Het is mevrouw Mortiers die daarbij een vooraanstaande rol heeft gespeeld. Omdat dit punt nu teruggetrokken is zal het onderwerp bij de Omgevingsvisie opnieuw aan de orde kunnen komen. Dat is natuurlijk ook een logische plaats om het dan verder met elkaar te bediscussiëren. Die toezegging is hier niet alleen door mij maar ook door het College en daarmee is ook van de zijde van GS de verantwoordelijkheid op zich genomen. Kunt u ermee instemmen om dit onderwerp c.q. agendapunt in te trekken? Dat is het geval. Zonder verdere beraadslaging of stemming wordt ingestemd met dit voorstel. De VOORZITTER: Dan moeten we even praktisch kijken naar een voorstel vreemd aan de orde van de dag. Dat is ingediend door de heer Veerenhuis-Lens van de fractie Vrij Mandaat over de optimalisatie van de inpassing windmolenlocatie N33. Normaal is dit een situatie waarin er in ieder geval éénderde van de Staten voor agendering nodig is, maar eigenlijk is ook wel degene die het indient nodig. Maar ik moet daar formeel in zijn: als er iemand zich er zo op heeft voorbereid, die motie helemaal beheerst en haar derhalve overneemt, dan mag dat formeel. De heer BEZUIJEN (SP): Ik ben even benieuwd naar de motie. Ik heb zelf nog geen motie gezien noch doorgelezen. Dus als ik niets heb, dan kan ik er ook niets mee. De VOORZITTER: Ik heb ook niets, dus daar kan ik u ook niets over meedelen. De heer RAM (PVV): Voor mij geldt dezelfde vraag. Ik zou het wel graag behandeld willen hebben maar als er geen motie is, dan wordt dat moeilijk. De heer BROUNS (CDA): Voorzitter, dit gaat toch over de motie die betrekking heeft op de zesde variant die uitgewerkt moet worden in de MER-procedure? Die motie is namelijk wel rondgestuurd. De VOORZITTER: Ik heb haar niet en de griffie ook niet. De heer BEZUIJEN (SP): Wij hebben haar ook niet. De VOORZITTER: Wacht even. Er is een vraag en nu dient iedereen zich even aan. Het onderwerp waarover we spreken is de optimalisatie van de inpassing van de windmolenlocatie N33. De aanleiding was een motie die eerder hier aangenomen is en de betrokken was niet tevreden over de uitvoering daarvan. Derhalve wou hij het onderwerp opnieuw vandaag aan de orde hebben en daarover opnieuw een uitspraak doen, geloof ik. Of daarbij een motie voorligt of niet: is dat een oude of een nieuwe motie? De heer BROUNS (CDA): Ja, er ligt een nieuwe motie voor. Hij is zojuist even naar de griffie doorgestuurd. Wij hebben haar in ieder geval ontvangen en gezien de inhoud van de motie moeten we natuurlijk nu besluiten of we dat onderwerp nu wel of niet behandelen omdat de heer Veerenhuis- Lens er niet is. Gezien het belang daarvan en gezien de procedure zou het CDA willen voorstellen om dat wél te behandelen. 3

4 De VOORZITTER: Het gaat erom dat iemand haar overneemt. Ik moet echt iemand hebben die de motie overneemt. De heer BROUNS (CDA): Dan willen wij deze motie, met dank aan de heer Veerenhuis-Lens, wel overnemen en indienen. De VOORZITTER: Oké, goed. Als dat het geval is, dan kan dat. Ik zie nog iemand die het woord wil. We praten nog wel over de orde, hè? De heer ZWERTBROEK (D66): Ik heb wel een oude motie ontvangen maar de nieuwe niet. Dus er is nu verwarring over de versie van de motie. Ik vind het eigenlijk niet zo ideaal in een Statenvergadering zeker op dit onderwerp. En het feit dat degene die de motie geschreven heeft, er niet is vind ik ook niet netjes richting de indiener. Dus dan vind ik dat die persoon moet aanwezig zijn. Het kan zo zijn dat iemand anders de motie overneemt, maar de heer Veerenhuis-Lens was de persoon c.q. het Statenlid die c.q. dat haar in deze vergadering wilde behandelen als initiatiefnemer. Dus ik vind het eigenlijk niet zo keurig om het dan ineens over te nemen. Dus ik zeg: van de agenda afhalen. De VOORZITTER: Oké, dat is uitstekend. De verhoudingen zijn zo dat als iemand de motie overgenomen heeft er éénderde in de Staten moet zijn die daar vóór is om haar te behandelen. Dus dan kijk ik gewoon even heel praktisch wie vóór het behandelen is. Dan tellen we het aantal Statenleden even. Wij tellen 14 stemmen vóór en de rest is tegen, zie ik. 14 stemmen van het aantal aanwezige leden is meer dan éénderde van de Staten en dus wordt het onderwerp daarmee gewoon behandeld. Dan stel ik wel voor dat de motie nu even door de griffie wordt verspreid. Want het CDA is nu formeel de indiener. En dan stel ik eigenlijk voor tenzij u dat niet wilt dat het een motiedebat wordt, want dat had ik zo begrepen van de heer Veerenhuis-Lens. Ik leg straks nog wel even uit wat dat precies is voor een aantal van u dat dat nog niet helemaal helder heeft. Maar is dat correct, dat motiedebat? Ik kijk hiertoe even naar de collega s van het CDA. De heer BROUNS (CDA): Wat ons betreft wordt dat een motiedebat met een heel korte toelichting in de lijn van de heer Veerenhuis-Lens. De VOORZITTER: Eens kijken: alle anderen ook akkoord? Doen we het aldus: een motiedebat over dit onderwerp. Goed. Zonder verdere beraadslaging of stemming wordt ingestemd met dit voorstel. b. Vaststelling agenda (A- en B-lijst) De VOORZITTER: Dan komen we toe aan de vaststelling van de agenda en wat ik voorstel is om het in de volgorde dan zo te doen dat we de punten A.1 tot en met A.3 zo handhaven als voorgesteld en we daarna het motiedebat doen over de inpassing windmolenlocatie N33 op verzoek van formeel het CDA. En dan ga ik daarna door met de Groninger Spoorzone en tot slot Projectplan Aanpak Blauwestad Ja? Hebt u allemaal even die volgorde te pakken? Ik zet de onderwerpen zo even in de volgorde dat ze ook met elkaar te maken hebben min of meer. Akkoord? Dan hadden we als spreektijd ongeveer bedacht dat 2 minuten gemiddeld per agendapunt afdoende zou zijn. Iedereen verdeelt dat op zijn of haar eigen manier over de onderwerpen. Maar we hebben er nu twee motiedebatten erbij. Die tellen niet voor vol althans in de spreektijd, want dat zijn 1-minuutdebatten. Dus dan denk ik dat we dat dan reëel in 10 minuten per fractie moeten kunnen doen, dus vier punten van 2 minuten en twee punten van 1 minuut. Dus dan kunnen we dat in 10 minuten spreektijd per fractie doen en dat betekent voor GS 40 minuten. Is dat akkoord? Ja? Mooi. De heer RIJPLOEG (PvdA): Ja, ik kan het niet goed overzien, maar we hebben natuurlijk de volstrekt bizarre situatie gehad dat wij over een heel groot onderwerp geen commissievergadering hebben gehad en hier in twee ronden over moeten praten. Ik kan niet zo overzien of dat extra tijd vergt. Maar mocht dat gebeuren, wilt u daar dan wel rekening mee houden? De VOORZITTER: U hebt het nu over de Groninger Spoorzone? De heer RIJPLOEG (PvdA): Ja. 4

5 De VOORZITTER: Dan was de redenering daarover in het presidium als volgt. U hebt gemiddeld 2 minuten per agendapunt. Wilt u voor dat punt iets meer tijd gebruiken, dan moet u op een van de andere onderwerp iets minder dan 2 minuten gebruiken. De heer RIJPLOEG (PvdA): Dat snap ik wel, maar omdat er geen commissievergadering over dit onderwerp is geweest, kan ik niet overzien of we voor dat punt meer tijd nodig hebben. De VOORZITTER: Ja. Ik kijk even naar anderen. Zullen we het proberen met die 10 minuten spreektijd? En als dit onderwerp nog 1 minuut meer vergt, dan doen we dat. Maar we proberen het allemaal met elkaar zo te verdelen dat het bij die 10 minuten houden. Want ik heb ook het dringende verzoek van iedereen om eigenlijk ook niet te laat in de middag te sluiten, omdat men andere dingen heeft te doen. Sommigen moet zelfs dan optreden voor Radio 1 tot en met Nieuwsuur en weet ik het. Iedereen zit op de landelijke zenders, dus jullie doen het met elkaar hartstikke goed. Maar je kunt maar op één plek tegelijk zijn. Zonder verdere beraadslaging of stemming wordt de agenda vastgesteld. 3. Bespreekpunten A.1 Brief van Gedeputeerde Staten van 10 maart 2015, nr , PPM, betreffende beroepschrift instemmingsbesluit gaswinning Groningen De heer DIETERS (PvdA): Mouwen omhoog, aanpakken en de strijd aangaan met dit beroepschrift. Dat is onze opdracht. In de commissie van 4 maart heeft de Partij van de Arbeid aangegeven dat dit beroep scherp toon is en dat gezegd wordt wat wij als provincie vinden. Het kan haast niet scherper: complimenten over dit stuk. Een beroepschrift dat heel duidelijk maakt dat wij het met dit instemmingsbesluit niet eens zijn. We hebben gevraagd om in de eerste alinea van de samenvatting te verwijzen naar het onderzoeksrapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid. Dat heeft het College overgenomen waarvoor onze dank. Naast veiligheid voor onze inwoners zijn we als Partij van de Arbeid er bijzonder mee ingenomen dat in een aparte paragraaf de onomkeerbare aantasting van het cultuurhistorisch erfgoed in het beroepschrift is opgenomen. U zult het begrijpen dat wij dit belangrijk vinden en graag verwijzen wij hierbij naar de notitie Wierden en waarden van onze partijgenoot Mortiers. Gedeputeerde Staghouwer heeft toegezegd hier nadrukkelijk naar te willen kijken. Dit beroepschrift is in lijn met die notitie. Mevrouw WULFSE (VVD): De provincie heeft besloten om in beroep te gaan tegen het gasbesluit van het kabinet en heeft daarvoor twaalf onderscheidenlijke redenen aangedragen, waaronder de grote impact, het teveel aan onzekerheden, het feit dat versteviging van de huizen onvoldoende snel kan worden opgepakt, een onjuiste belangenafweging, onvoldoende onderbouwing van het gasbesluit en het gelijkheidsbeginsel. Tevens geeft het College aan in een aanvullende notitie dat er geen consensus is of wetenschappelijk bewijs voor welk niveau van winning nou veilig is en wanneer dat nu echt gegarandeerd is. In de commissie heb ik namens de VVD aangegeven dat voor ons het evenwicht in de afweging van belangen in het gasbesluit niet goed is de belangen van de Groningers versus de belangen van de Staat. Het rapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid geeft dat ook duidelijk aan en wij hebben ook meermalen in de media aangegeven dat voor ons het risico op een zware beving ook letterlijk het zwaarst weegt. Dat risico moet omlaag, want dat betekent heel veel voor alle gevolgen, de zorg voor onze bewoners, de veiligheid, de aanpak en onze toekomst. En als het nodig is om daar een beroepschrift voor in te dienen, dan steunt de VVD dat. De impact in brede zin van de gevolgen van de gaswinning is veel te groot en wij vinden dat er echt sprake is van maatschappelijke ontwrichting. We steunen het beroepschrift in algemene zin, ook al schatten we sommige zaken anders in en waarderen we een aantal zaken ook anders. De ene overheid die de andere voor de rechter daagt, is eigenlijk geen weg die we normaal gesproken graag bewandelen. Vorig jaar hebben we een zienswijze ingediend als provincie en als je die naleest dan zie je ook dat een aantal van de aanbevelingen is overgenomen. Wij doen dan ook een beroep op ons bestuur om het overleg op 5

6 constructieve wijze gaande te houden ondanks dit beroepschrift. Het gevoel dat ons bekruipt is ook wel een beetje dat we achter de feiten aan lopen. We hebben te maken met een nieuwe ingreep in de gaswinning voor de eerste helft van dit jaar, 16,5 miljard kuub, en de minister heeft aangegeven ernaar te streven dit jaar niet meer dan 33 miljard kuub te willen winnen met een uitloop naar 35. College, wat betekent nu een besluit per 1 juli dat de winning dit jaar bijvoorbeeld maximaal 33 miljard kuub blijft voor dit beroepschrift? Voor de VVD is volstrekt duidelijk dat de gaswinning zoals we die tot nu toe hebben uitgevoerd tot de verleden tijd behoort. De VVD heeft ervoor gezorgd dat in het besluit van 1 juli aanstaande de maatschappelijke kosten en baten van de regio en alle negatieve gevolgen meegewogen worden. En wij verwachten dan ook een heel ander besluit. Verder heeft de minister aangegeven te onderzoeken of het Groningen-veld gebruikt kan worden als aanvullend in plaats van als basis. Dat zou betekenen dat de winning per 1 januari veel en veel verder omlaagkan en dat is ons streven: wij ondersteunen deze denkrichting. Wij vinden het van groot belang dat alle partijen vertegenwoordigd in Den Haag mee gaan werken aan deze denkwijze, een andere wijze van leveringszekerheid. Wij staan voor onze zaak en we doen een beroep op alle partijen met Haagse vertegenwoordiging om hier volop aan mee te werken ook als in de loop van het jaar de rekening gepresenteerd wordt. De heer MASTENBROEK (SP): In de commissievergadering hebben wij complimenten gemaakt aan iedereen die heeft meegewerkt aan het beroepschrift zoals dat voorlag. Wij waren blij met de toon en de strekking van het stuk. Wij misten nog twee weliswaar belangrijke punten. Er moet wat ons betreft een harde grens worden opgenomen. In het stuk wordt terecht aangegeven dat de enige onderbouwde grens ligt op 12 miljard kuub per jaar. Dan moet je ook durven zeggen dat de winning tot dat niveau terugmoet. Wij pleiten daar al langer voor en wij blijven dat ook doen. Vandaar dat ik graag onze eerste motie wil indienen mede namens de Partij voor de Dieren en GroenLinks. De VOORZITTER: Dat is dan de motie met nummer 1, getiteld Gasplafond, ingediend door de fractie van de SP, mede namens de fracties van de Partij voor de Dieren en GroenLinks: Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 11 maart 2015, Constaterende dat Gedeputeerde Staten in het beroepschrift tegen het gasbesluit van minister Kamp niet specifiek in de zin van het noemen van getallen hebben aangedrongen op een drastische reductie van de winning van aardgas uit het Groninger veld; het niet sterk is om te stellen dat de enige veilige grens ligt op 12 miljard kuub gas per jaar, maar vervolgens niet aan te dringen op verlaging van de gaswinning tot die grens; zelfs de ook wel genoemde grens van 30 miljard kuub voor 2015 niet als keiharde eis is opgenomen in het beroepschrift; Overwegende dat hangende een beroepsprocedure in een voorlopige-voorzieningprocedure op korte termijn tijdelijke maatregelen afgedwongen kunnen worden, waaronder schorsing van de gaswinningsbesluiten en (tijdelijke) verlaging van de gaswinning (totdat op de beroepschriften zal zijn beslist); het opnemen van een grens van 30 miljard kuub voor 2015 en een grens van 12 miljard kuub zo snel mogelijk daarna een stevig signaal afgeeft; Roepen het College van Gedeputeerde Staten op om 1. in het beroepschrift aan te dringen op drastische verlaging van de gaswinning tot maximaal 30 miljard kuub in 2015 en tot maximaal 12 miljard kuub zo spoedig mogelijk daarna; En gaan over tot de orde van de dag! Mevrouw WULFSE (VVD): Twee vragen. Het College zegt dat er geen wetenschappelijk bewijs is om nu het veilige niveau van de winning vast te stellen. Hoe kijkt de SP daartegen aan? Vraag 2: is het niet zo dat je een beroepschrift zou kunnen verzwakken door een getal te noemen? Want dan gaat alleen daar de discussie over, terwijl wij natuurlijk die discussie breder willen trekken en de veiligheid voorop willen stellen. De heer MASTENBROEK (SP): Nou ja, in het beroepschrift staat en dat is het standpunt van de provincie en dat is denk ik een terecht standpunt dat eerder ook door het Staatstoezicht op de Mijnen is overgenomen dat voor minimalisatie van het aardbevingsrisico een productiecapaciteit van 6

7 12 miljard kuub per jaar noodzakelijk is. Dat staat letterlijk in het beroepschrift en het punt van mijn fractie is dat het inconsequent is om dat wél en vervolgens niet een harde grens op te nemen. Ik zie ook niet wat daartegen kan zijn. Als het College kennelijk vindt dat er verlaagd moet worden qua winning, zie ik niet in wat er mis is met het noemen van tot welk plafond er verlaagd moet worden. De heer DIETERS (PvdA): Eigenlijk was mijn vraag gelijkluidend aan die van de VVD. Want veiligheid gaat vóór alles, ook voor de Partij van de Arbeid-fractie. Daarom ben ik ook zo blij met dit beroepschrift: dat we er stevig tegenaan gaan, de winning móét verlaagd worden. En ik heb ook in de commissie gezegd dat we geen bingo moeten doen over de getallen. Want als we het nu vastleggen op 30 miljard kuub, kan het ook in Den Haag uitgelegd worden als dat we hier in Groningen daar tevreden mee zijn. Nee, zegt de Partij van de Arbeid daarop. Daarom is mijn vraag aan de SP: bent u daar dan wel tevreden mee? Want ik wil lager. De heer MASTENBROEK (SP): Nou, ik denk dat de heer Dieters de motie niet goed gelezen heeft. Ik heb in de motie opgeschreven dat voor 2015 het getal 30 miljard genoemd moet worden en dat is omdat mindere winning voor dat jaar inmiddels, denk ik, niet reëel zou zijn. En als dat lager kan, dan is dat prima. Er staat ook maximaal, helemaal goed. Daarna zo snel mogelijk naar 12 miljard kuub, staat er in de motie. De heer DIETERS (PvdA): Toch nog even een vraag. Ik begrijp heel goed wat u zegt: 30 miljard voor Ik ben in afwachting van 1 juli, want ik wil eigenlijk in 2015 al wel onder de 30 miljard. Bent u dat met mij eens? De heer MASTENBROEK (SP): Ja, maar u weet ook dat de minister, die u in de Kamer steunt, voor het eerste halfjaar al ruim meer dan de helft van die 30 miljard kuub heeft beloofd. Dat wordt dus nu opgenomen en daarna zou de 30 miljard een forse reductie betekenen. Ik wil ook minder. Nogmaals: er staat in de motie maximaal en voor minimalisatie van het aardbevingsrisico is een productiecapaciteit van 12 miljard kuub de grens. Dát is wat er in de motie staat. De heer ZWERTBROEK (D66): Ik deel met de heer Mastenbroek dat er zo snel mogelijk duidelijkheid moet komen. En wij wachten allebei met ongeduld op wat er in Den Haag nu wordt gezegd over het hele jaar 2015 volgens mij delen wij dat. Maar tegelijkertijd vraag ik mij het volgende af bij zo n zwaar juridisch stuk. Als je daar een maximum in gaat zetten zonder dat daar een duidelijke onderbouwing op is in de wetenschap dat van het getal dat u noemt niet realistisch is dat het in 2015 in één klap gaat gebeuren omdat we daar ook geen wetenschappelijk bewijs voor hebben vindt u het dan niet beter om het af te wachten en, zoals GS aangeeft, op het moment dat er onderbouwd een getal kan worden genoemd, we dat altijd nog kunnen toevoegen aan het stuk? Want dat is gewoon een mogelijkheid. Zo wordt het gesteld en volgens mij is dat zo prima. Dan moet dat dan ook de vraag zijn. Bent u dat met mij eens? De heer MASTENBROEK (SP): Nee, dat ben ik niet met u eens. Het stellen van nieuwe gronden voor het beroep is niet mogelijk. De termijn verstrijkt gewoon en daarna kan dat niet meer. Dus het opnemen van de grens moet nu plaatsvinden, anders niet. Ik heb wel een wedervraag aan u. Laat u nu die 30 miljard los? Want uw partij heeft in de Kamer ook altijd vurig voor die 30 gepleit. Wat is dan het probleem ervan om dat hier nog een keer te herhalen? De heer ZWERTBROEK (D66): Zeker heeft mijn partij daarvoor gepleit sterker nog: dat heb ik zelf ook gedaan hier in deze zaal en bij verkiezingsdebatten. Maar tegelijkertijd ben ik hier lid van Provinciale Staten van Groningen en niet lid van de Tweede Kamer. Daar moet dat uiteindelijk plaatsvinden, daar moet dat besluit genomen worden en als het aan mijn fractie lag dan was dat ook gebeurd. Sterker nog: we hebben een motie daarover ingediend met uw partijgenoot Smaling en met andere fracties. Dus daar zit helemaal geen onduidelijkheid in. Alleen, we zijn hier in de Provinciale Staten van Groningen, we gaan er niet over. Er ligt nu een heel strak beroepschrift waar u terecht volgens mij een compliment over heeft gegeven en volgens mij moeten we daar nu mee aan de slag. De heer MASTENBROEK (SP): Nee, dat vind niet, want het is te gemakkelijk om zeker nu te zeggen dat wij daar niet over gaan. Wij gaan daar juist wél over wat de inhoud wordt van het beroepschrift dat de provincie Groningen indient. En in dat beroepschrift moet gepleit worden voor een 7

8 grens van 30 miljard. Ik zie niet waarom u dat signaal niet af wilt geven dat 30 miljard voor dit jaar het absolute maximum is en dat het daarna nog verder fors naar beneden moet. De heer ZWERTBROEK (D66): Maar is de heer Mastenbroek het niet met mij eens dat een beroepschrift iets anders is dan een gaswinningsbesluit? Hoe oneens wij beiden het ook zijn dat het huidige besluit zoals dat door minister Kamp genomen is met die 39,4 miljard kuub dat zegt het College ook. Dat is toch wat anders? De heer MASTENBROEK (SP): Dat is absoluut iets anders. Maar dit gaswinningsbesluit is nu genomen, in beroep wordt gevraagd om dat onderuit te krijgen en dan is er niets mis mee om aan te geven wat je als provincie vindt dat wél een goed besluit zou zijn voor Wat mijn fractie betreft is 30 miljard nog steeds te hoog. Wij hebben een motie ingediend in de hoop dat wij hier steun krijgen van ook uw partij, meneer Zwertbroek. Want u hebt landelijk die 30 miljard in uw programma s staan. Ik heb u daar inderdaad ook in verkiezingsdebatten over gehoord en ik hoop dat u nu eens boter bij de vis kunt doen en hier die 30 miljard kunt overnemen. Het tweede punt is wat er gebeurt in het nu lopende jaar. Wij hebben al in de commissie aangedrongen op het aanvragen van een voorlopige voorziening bij de rechter, zodat de gaswinning direct omlaag zal gaan. Keer op keer wordt er gepapt en natgehouden en ook nu weer stelt GS dat er geen consensus is over een veilig plafond. Maar vast staat wel en keer op keer is dat inmiddels ook door aardbevingen gebleken dat 39,4 of zelfs 30 miljard kuub in ieder geval niet veilig is. En dat is het een gotspe dat GS weigert om voor dit jaar een verlaging af te dwingen via de rechter. Het is ook een drogreden dat er geen veilig plafond is. De kern van de zaak is dat 39,4 miljard níét een veilig plafond is en daarom is dit besluit van de minister onrechtmatig dat stelt de provincie zelf ook en moet dit dus ook direct van tafel. Dat geldt uiteraard ook voor het oude winplan dat zelfs van 42,5 miljard kuub per jaar uitgaat en op de achtergrond nog ergens rondzweeft en dat is ook een niethoudbaar winplan. Als die beide winplannen van tafel zijn, mag er eenvoudigweg niet meer gewonnen worden en dat moet de inzet van de provincie zijn, al was het maar een middel om een lager plafond af te dwingen. En nogmaals gezegd: de provincie pleit zelf ook voor 12 miljard kuub per jaar. Het duurt nog zeker een jaar voordat er een uitspraak is te verwachten op het beroep ik denk zelf zelfs wel anderhalf jaar. Er moet daarom nu direct en niet misschien later nog wel eens een voorlopige voorziening aangevraagd worden. Ik roep alle partijen voor een laatste maal op om de veiligheid van de Groningers centraal te stellen. Als u hier nu nee zegt tegen de motie die ik zodadelijk zal indienen, kunt u nooit meer zeggen dat die veiligheid centraal staat. Als u dit niet steunt is het enige dat de Groningers nog kunnen doen met u afrekenen op 18 maart. Ik ben hier niet gekomen om een verkiezingspraatje te houden. Maar ik moet constateren dat wanneer de Collegepartijen nu niet besluiten tot het aanvragen van een voorlopige voorziening, zij volstrekt ongeloofwaardig zijn geworden. Het is nu of niet. Ik hoop oprecht dat u de volgende motie allemaal steunt en dan hoeven wij hier het tot de verkiezingen in ieder geval niet meer over te hebben. De VOORZITTER: Dat is dan de motie met nummer 2, getiteld Voorlopige voorziening, ingediend door de fractie van de SP, mede namens de fracties van GroenLinks, het CDA en de Partij voor de Dieren: Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 11 maart 2015, Constaterende dat Gedeputeerde Staten in het beroepschrift tegen het gasbesluit van minister Kamp niet specifiek in de zin van het noemen van getallen hebben aangedrongen op een drastische reductie van de winning van aardgas uit het Groninger veld; de behandeling van de beroepschriften tegen het gasbesluit mogelijk meer dan anderhalf jaar zal gaan duren; de inwoners van Groningen niet al die tijd in het ongewisse kunnen blijven en bovendien de gaswinning ook gedurende die periode fors verminderd moet worden; Overwegende dat hangende een beroepsprocedure in een voorlopige-voorzieningprocedure op korte termijn tijdelijke maatregelen afgedwongen kunnen worden, waaronder schorsing van de gaswinningsbesluiten en (tijdelijke) verlaging van de gaswinning (totdat op de beroepschriften zal zijn beslist); zo spoedig mogelijk een voorlopige voorziening aangevraagd moet worden, inhoudende dat de gaswinning al in 2015 (verder) verlaagd dient te worden dan de minister op dit moment voorstaat; Roepen het College van Gedeputeerde Staten op om 8

9 1. zo spoedig mogelijk, bij voorkeur al gelijktijdig met het indienen van het beroepschrift, de hiervoor genoemde voorlopige voorzieningen aan te vragen; En gaan over tot de orde van de dag! De heer MASTENBROEK (SP): Wij hopen oprecht dat deze motie wordt aangenomen. Wanneer dat niet gebeurt, zal mijn fractie, die samen met het CDA en GroenLinks ook een zienswijze heeft ingediend, zelf dan maar een voorlopige voorziening aanvragen. Maar het lijkt mij dat dat niet zou moeten zijn. De heer BROUNS (CDA): Hebt u de afgelopen dagen ook zo heerlijk genoten van het lentezonnetje? Dat is lekker, hè? Ja. Dan denk ik dat u de verwarming weinig aan gehad hebt. En wat mij dan verbaast is dat we desondanks dit eerste halfjaar 16,5 miljard kuub gas moeten winnen van deze minister. Een beroep bij de Raad van State van een overheid tegen een medeoverheid: ja, het is eigenlijk te gek voor woorden. Wat moet je daar nou als burger van denken? Waar is die ene overheid gebleven? Maar kennelijk is het noodzakelijk. En het is noodzakelijk omdat de partijen die hier het College vormen en die tegelijkertijd landelijk het kabinet vormen, het onderling niet eens zijn. Dat is de reden waarom wij nu als provincie moeten wenden tot de Raad van State om op te komen voor de veiligheid van onze inwoners. We hebben hier komende zaterdag in deze zelfde Statenzaal een verkiezingsdebat. Dan zal ongetwijfeld de verkiezingsretoriek ook haar intrede doen in deze zaal. Maar vandaag hebben wij een debat in deze Statenzaal over het beroepschrift tegen het gaswinningsbesluit en hoor ik woorden als veiligheid gaat voor alles. Als veilig voor alles gaat dan hoop ik dat de fracties in deze Statenzaal dat straks ook laten zien in hun inbreng en nog veel belangrijker in hun stemgedrag. En als veiligheid voor alles gaat, dan pas je nu het voorzorgsprincipe toe. De directeur van GasTerra heeft aangegeven dat er maar voor 30 miljard kuub in contracten is afgesloten. Dus de gaswinning kan verder omlaag dan de minister wil en dat kan vandaag. Dat moet ook zijn plek vinden in het beroepschrift en moet ook afgedwongen worden via een voorlopige voorziening. Dus daarom hebben we die motie mede ingediend. Tegelijkertijd moeten wij ervoor zorgen dat wij minder afhankelijk worden van dat gas en dat we stappen gaan zetten op het gebied van duurzame energie. En daar ligt nu een kans hoe cynisch dat ook klinkt voor Groningen om koploper te worden als het gaat om het energiezuiniger maken van bestaande bebouwing en het energieneutraal gaan bouwen van nieuwe woningen en panden. Vandaag is het hier kleur bekennen, maar ik verwacht dat de Partij van de Arbeid en de VVD alleen van kleur verschieten. De heer DIETERS (PvdA): Wij hoeven niet van kleur te verschieten, we zijn prachtig rood en warm. Dat als eerste opmerking. Maar wat me een beetje stoort aan dit verhaal is dat dit kabinet, tweeënhalf jaar aan de macht, toch al tot een reductie is gekomen van de gaswinning. En ik heb dat niet in een vorig kabinet gezien. U weet welk kabinet dat was. Kunt u daar eens op reageren? Want ik vind dat wel iets te gemakkelijk. De heer BROUNS (CDA): Ja, ik heb daar vaker op gereageerd. Ja, het CDA heeft in kabinetten gezeten. Ja, het CDA heeft verantwoordelijkheid gedragen voor de gaswinning. Ja, onze Tweede Kamerfractie heeft daar haar verontschuldigingen voor aangeboden. Maar ja, op dat moment hadden we het over schade. Úw kabinet weet dat de veiligheid in het geding is. Úw kabinet was het eerste dat dat wist en uw kabinet heeft nagelaten om in te grijpen. De heer DIETERS (PvdA): Ja, nu blijkt dat de heer Brouns het rapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid niet goed heeft gelezen. Want het is volstrekt helder dat alle kabinetten en alle politieke partijen daar mede schuld aan hebben. En dat was ook de reden dat Agnes Mulder ook excuses aanbood. U moet er hier nu geen nummer van gaan maken dat wij hier alleen over aan bod zijn. Ú was het meeste aan zet op EZ. Klopt dat? De heer BROUNS (CDA): Het feit klopt dat wij vaak een minister van Economische Zaken hebben geleverd, net zoals een aantal andere partijen ook wel eens een minister van Economische Zaken heeft geleverd. En ja, wij hadden de gaswinning ook eerder kunnen terugdraaien. Maar ja, pas sinds de grote beving bij Huizinge dat staat ook in hetzelfde rapport dat u nu citeert is de veiligheid hier écht in het geding en toen is niet ingegrepen. 9

10 De heer ZWERTBROEK (D66): In de commissie heb ik al uitgebreid stilgestaan bij dit beroepschrift. Wij zijn er positief over. Want het is breed aangepakt: het gaat over de culturele schade, het gaat over de veiligheid van mensen, het gaat over de dijken, het gaat over die 39,4 miljard die zo snel mogelijk naar beneden moet. Maar ik constateer ook dat bleek ook in het debatje dat ik met de heer Mastenbroek had dat er een juridisch verschil van inzicht zit tussen datgene wat hij aangeeft en datgene wat GS aangeeft. En ik wil daar graag een reactie op van de gedeputeerde hoe hij daartegen aankijkt. Waar zit dat verschil en hoe is de mening van GS tot stand gekomen dat er later nog een bepaald getal kan worden genoemd, dat dan dus nog meegenomen kan worden in het proces. Als dat zo is, dan ben ik ervoor om dat te doen. Want op het moment dat wij nu een getal gaan noemen en er het risico wordt aangegeven dat het stuk minder sterk is bij de Raad van State, dan wil ik dat liever niet. Want uiteindelijk willen wij allemaal dat de Raad van State zegt dat dit besluit van de minister van die 39,4 miljard vernietigd moet worden. De heer MASTENBROEK (SP): Kunt u mij dan uitleggen waarom het stuk zwakker zou worden als er een getal in genoemd zou worden? Want dat is kennelijk het standpunt van uw fractie. De heer ZWERTBROEK (D66): Nee, ik zei dat GS heeft aangegeven dat dit risicovol is om te doen, omdat het beroep dan zwakker wordt daar er geen wetenschappelijke onderbouwing is voor die 30 miljard. Dat aantal hebben wij ook genoemd omdat het SodM dat zegt. Maar ook daarvan zegt GS dat er nog de nodige gaten in de redenering zijn waarover wij geen kennis hebben. En dat is dat frustrerende gevoel van nog niet alles duidelijk hebben een gevoel dat wij allemaal ook delen. De heer MASTENBROEK (SP): Misschien moet ik het nog even terugluisteren, maar volgens mij zei u zojuist dat als u het eens bent met het standpunt van het College dat het noemen van een getal het beroep verzwakt. Maar ik begrijp niet waarom dat zo zou zijn. De heer ZWERTBROEK (D66): Dat is juist waarom ik ook vraag aan Gedeputeerde Staten of zij kunnen uitleggen waar het juridische verschil zit tussen datgene wat u aangeeft en datgene wat GS aangeeft. Daar wil ik graag meer inzicht in hebben, omdat dat duidelijk een juridisch verhaal is. De heer MASTENBROEK (SP): Maar bent u het met mij eens dat er helemaal niks juridisch aan is? Het gaat er gewoon om dat je consequent bent en de 12 miljard kuub die je noemt, nóg een keer noemt. De heer ZWERTBROEK (D66): Ik wil graag consequent zijn. 12 miljard is fantastisch als dat zou gebeuren en ik vind ook dat dat het doel zou moeten zijn. Maar volgens mij zijn het er met zijn allen over eens dat die gaswinning naar beneden moet en het liefst zo snel mogelijk. Ben ik blij met het besluit dat de minister heeft genomen dat die 39,4 erin blijft staan? Nee. Ben ik blij met dat het uitgesteld is tot 1 juli dat er duidelijkheid is over het plafond voor 2015? Nee. Maar kunnen wij als Staten op dit moment in het beroepschrift daar iets over zeggen met een volledige onderbouwing? Dat is de vraag die aan GS stel. Maar als ik het nu zo lees, dan is dat niet mogelijk vanwege het effect dat het stuk dus zwakker zou worden zoals ik heb aangegeven en daar wil ik graag een reactie op van GS. De heer MASTENBROEK (SP): U geeft aan dat u het vervelend vindt dat er pas na 1 juli duidelijkheid komt over een eventueel lagere winning en we tot die tijd in onzekerheid zitten. Steunt u dan de motie die ik ingediend heb om een voorlopige voorziening aan te vragen teneinde dat nu al van tafel te krijgen? De heer ZWERTBROEK (D66): Ik heb die motie nog niet gezien. Die werd net op onze tafel gelegd toen ik hiernaartoe liep. Dus daarvan moet ik eerst de tekst bekijken, daar kan ik nu nog geen reactie op geven. Maar duidelijk staat dat mijn fractie dit een sterk beroepschrift vindt waar iedereen ook van zei dat het scherp is opgeschreven en heel breed is opgezet: het gaat over mensen van wie de veiligheid in het geding is. Dus het gaat nogal over wat en ik vind dat dus ook geheel terecht. Dat het een bizarre situatie is, zoals de heer Brouns aangaf, dat een overheid een andere overheid voor de rechter daagt, daar geef ik hem helemaal gelijk in, dat is ook ongelooflijk. Maar het is ook ongelooflijk belangrijk dat wij dat vanuit Groningen doen. En ik hoop dat er ook zo snel mogelijk dus in de Tweede Kamer een meerderheid komt om de winning te gaan verminderen en dat het niet nu nog in het vage blijft of het nu die 39,4 voor 2015 of het echt minder wordt. De een gelooft het op 10

11 de blauwe ogen van de minister. Ik doe dat niet: ik zou die duidelijkheid graag hebben. Mijn collega s in Den Haag ook, maar helaas. De heer MASTENBROEK (SP): Maar zonder dan expliciet in te gaan op de tekst van die motie dan steunt u toch wel de oproep die ik doe om de rechter daar nu een streep door te laten zetten? Als u de minister niet op zijn blauwe ogen gelooft, dan wilt u toch ook een weg inschakelen om dit besluit te herroepen? De heer ZWERTBROEK (D66): Zeker en daarom ondersteun ik ook het beroepschrift. De heer MASTENBROEK (SP): Ik bedoel natuurlijk een voorlopige voorziening en dat begrijpt u best. De heer ZWERTBROEK (D66): Ja, en daar heb ik dus vragen over gesteld richting GS om te weten wat hun reactie daarop is. Want ik ben geen jurist dat zei ik in de commissie ook al. Ik wil daarom van GS horen hoe zij dat willen doen. Ik begrijp dat u dat al wél duidelijkheid hebt. Nou, daar zit dan een verschil van inzicht in op dit moment. De heer MASTENBROEK (SP): Ja, ik wil niet flauw doen, maar het College van Gedeputeerde Staten heeft in een brief van gisteren aangegeven dat men op dit moment geen voorlopige voorziening gaat aanvragen en dat wellicht ooit misschien op een ander moment nog wel gaat doen. Mijn vraag aan u is: steunt u dat of wilt u met mijn fractie en aantal andere hier ervoor zorgen dat we dat al direct gaan doen? Dat is een heel simpele vraag, daar hoeft u het standpunt van GS niet voor af te wachten. De heer ZWERTBROEK (D66): Dat is een heel simpele vraag, zegt u. Maar u geeft aan dat dat later niet mogelijk is. GS geeft aan dat dat nog wél mogelijk is op een bepaalde manier. Ik ben benieuwd op welke manier dat dan kan en dan zien we daarna wel verder. Ik wil eerst dat inzicht hebben. De heer MASTENBROEK (SP): Ja, er gaan nu twee dingen door elkaar heen lopen. Het later wel of niet toevoegen van een grens van 30 miljard of 12 miljard is een van de vragen. Voorts heeft GS aangegeven dat dat ook later kan, het aanvragen van een voorlopige voorziening. We zijn het er allemaal over eens dat dat kán, mijn fractie zegt: dat moet nú, want waarom zou je wachten? En ik wil graag weten wat uw standpunt in dezen is. De heer ZWERTBROEK (D66): Ik vind dat ik een complete onderbouwing moet hebben om dat te gaan doen. Ik wil dat dat ook daadwerkelijk gaat gebeuren. En op dit moment heb ik niet voor 100 procent de onderbouwing om een bepaalde kant op te gaan die ook kansrijk is. Want uiteindelijk moet er iets gebeuren en ik wil niet loze beloften doen waarvan ik niet weet of ze gaan gebeuren en mensen blij gaan maken met een dooie mus. Dat wil ik voorkomen. Daarom wil ik dat inzicht hebben, ben ik benieuwd naar die reactie van GS en zal ik van de motie op de tekst gaan bekijken wat mijn fractie daarmee gaat doen. De heer RAM (PVV): De PVV is er blij mee dat haar bezwaar over het aanwenden van conversiecapaciteit en import van gas verwerkt is in het beroepschrift. Al met al ligt er een stevig beroepschrift. De opvatting die wij niet delen is het niet-noemen van een grens aan de gaswinning. Belangrijk is om duidelijk te zijn naar de burger, zodat men weet waar de provincie precies staat wanneer het gaat om veiligheid. U dient ook geen voorlopige voorziening in met als onderbouwing dat er geen consensus is of wetenschappelijk onderbouwing is voor welk niveau van gaswinning de garantie is op veiligheid. De vraag is of dit wel nodig is in een voorlopige voorziening. Volgens mij is een motivering op basis van het voorzorgsbeginsel en de onomkeerbaarheid na uitvoering van het gasbesluit voldoende om een voorlopige voorziening aan te vragen. Hoe kijkt u hiertegen aan? Wij ondersteunen ook het pleidooi van de SP en de ingediende moties zullen wij later ook ondersteunen. Mevrouw VAN DER GRAAF (ChristenUnie): De overheid dient haar burgers en hun belangen te beschermen, maar het gaswinningsbesluit van het kabinet is geen waarborg voor de veiligheid van de inwoners van Groningen. En om die reden vindt de ChristenUnie het gerechtvaardigd dat de provincie beroep instelt bij de hoogste bestuursrechter tegen dit kabinetsbesluit. Het gebeurt niet vaak dat overheden elkaar voor de rechter dagen, maar dat is in dit geval in onze ogen alleszins 11

12 gerechtvaardigd. De ChristenUnie vindt dat de veiligheid leidend moet zijn bij besluiten over de gaswinning en die mogen niet beperkt worden tot een financiële afweging. En de argumentatie in het beroepschrift komt daarmee overeen. Belangrijke punten die in het beroepschrift naar voren komen en waar wij op verschillende momenten ook de aandacht op hebben gevestigd, zijn onder meer het aan de orde stellen van het feit dat de veiligheidsrisico s bij het plafond van 39,4 miljard kuub niet in beeld zijn. En zonder die informatie kun je in onze ogen geen verantwoord besluit nemen. De argumentatie van het College inzake de rechten van de mens is meegenomen en ook de bevindingen en conclusies uit het rapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid spelen een belangrijke rol. De behandeling van de beroepszaak zal naar verwachting geruime tijd in beslag nemen en wij stellen ons daarbij de vraag wat we als provincie in de tussenliggende periode kunnen ondernemen om te bewerkstelligen dat de gaswinning wordt beperkt. Tijdens de commissievergaderingen hebben we gevraagd naar de mogelijkheden tot het aanvragen van een voorlopige voorziening. In de brief van het College staat dat het College de mogelijkheid daartoe achter de hand houdt de bereidheid is er dus. Maar uit de brief wordt niet duidelijk welke omstandigheden aanleiding moeten geven tot het aanvragen van een voorlopige voorziening, wanneer dit moment er zal zijn en het juridisch gezien het meest kansrijk is. Daar zouden wij graag meer opheldering over willen krijgen van het College. Mevrouw HOMAN (GroenLinks): Het beroepschrift dat we vorige week ontvingen was een positieve verrassing voor GroenLinks. Een helder geformuleerd document waarin duidelijk naar voren komt dat Groningen het voorzorgsprincipe belangrijk vindt. De stelling is dat de nadelige gevolgen van het instemmingsbesluit, leven en veiligheid, onevenredig zijn in verhouding tot de met het besluit te dienen doelen: de financiën. Terecht dat u hierover duidelijk bent, want dit is het laatste moment voor een gezamenlijk signaal: een duidelijk beroepschrift met een maximum gebaseerd op de veiligheid. In het beroepschrift wordt wel een kritische noot gekraakt voor wat betreft de leveringszekerheid en de vraag wat die is. Maar zolang wij niet weten en de minister niet duidelijk kan maken wat die leveringszekerheid is, vindt GroenLinks dat je nu een stevig en duidelijk signaal af moet geven. En dat is dat we heel snel een maximum moeten stellen aan de gaswinning. In het originele besluit staat dat van het maximum van 39,4 miljard kuub kan worden afgeweken als daar noodzaak voor is. Dat geeft heel veel ruimte en onduidelijkheid. En nu hebben we een aanvullende brief van minister Kamp, die aangeeft dat de 16,5 miljard kuub aardgas wordt gewonnen in het eerste halfjaar. En dan, in het tweede halfjaar? 20 of 30 miljard kuub? Het geeft wederom onduidelijkheid. En wat in 2014 meerdere malen gebeurde, namelijk dat er hard werd geroepen maar niks werd gezegd, gebeurt nu weer. Durft GS stelling te nemen of lopen we aan de lijn van EZ? Vormen de financiën de basis van onze keuze? Voor GroenLinks niet. Wij willen een maximum van 30 miljard kuub voor dit jaar en vervolgens nog veel verder terug. De heer ZWERTBROEK (D66): Ik vind het nogal een boude uitspraak dat wij aan de lijn lopen van EZ. Volgens mij gaan we in beroep tegen dit gasbesluit richting de Raad van State. Dus bent u het niet met mij eens dat uw uitspraak een beetje extreem is en eigenlijk niet op zijn plek is op het moment dat je naar de rechter stapt voor een besluit? Mevrouw HOMAN (GroenLinks): Mijn betoog ging over duidelijkheid over het te noemen getal. En in het begin heb ik complimenten gemaakt over de stelligheid waarmee GS dit beroepschrift heeft opgesteld. Maar ik vind toch dat we duidelijker kunnen zijn en dat is natuurlijk een oproep aan GS, en dat is onder andere uw College: noem een getal. Lager kan altijd: we hoorden de Partij van de Arbeid die aangaf er ook wel voor te voelen dat het lager kan. Wees dan duidelijk: lager kan, maar hoger kan dan niet meer. De heer ZWERTBROEK (D66): Oftewel u bent het met mij eens dat die uitspraak eigenlijk wel te extreem was voor dit moment. Want het gaat uiteindelijk om een heel beroepschrift waar we over spreken. Mevrouw HOMAN (GroenLinks): Ik vind dat op dit punt het stellig zijn, lef tonen en keuzes durven maken gemakkelijk kan door die 30 miljard kuub te noemen. Ik vind dat we daarin stelliger moeten zijn als provincie in haar geheel. De minister heeft nog tot en met Prinsjesdag om erover na te denken hoe hij het gat gaat vullen tussen 39,4 miljard en de 30 miljard wie wij willen. GroenLinks heeft dit alvast voorberekend in het Gasplan. Dat komt erop neer: meer belasting voor de grootverbruikers van gas. Dat is de kern van de boodschap. Het kan zo simpel zijn, maar je moet wel durven en willen. Durven om een getal te noemen, want lager kan altijd. Maar ook durven vragen aan de minister hoe hij het gasgat op gaat 12

13 vangen. Wat is het alternatieve plan? Hoe gaan we in Nederland keihard inzetten op schone energie? Hoe zorgen we dat we van onze gasverslaving afkomen? Groningen kan als voorbeeld dienen, maar de rest van Nederland moet ook snel minder gas gaan gebruiken. En GroenLinks wil dat GS het ministerie wijst op het ontbreken in het beroepschrift van dit landelijke plan. Daarom dient GroenLinks samen met de SP en het CDA deze motie in. De VOORZITTER: Dat is dan de motie met nummer 3, getiteld Afbouwen gasbehoefte, ingediend door de fractie van GroenLinks, mede namens de SP en het CDA: Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 11 maart 2015, Constaterende dat het beroepschrift tegen het gaswinningsbesluit niet ingaat op het ontbreken van een alternatief plan om in Nederland minder gas voor eigen gebruik nodig te hebben; Verzoeken het College van Gedeputeerde Staten om 1. in het beroepschrift op te nemen dat het voor de toekomst en de veiligheid van de Groningers noodzakelijk is om met een stappenplan voor minder gasverbruik in Nederland te komen; En gaan over tot de orde van de dag! Mevrouw DE WREDE (PvdD): Ook de Partij voor de Dieren heeft haar steun betuigd aan dit beroepschrift op een enkele punten na. Het is duidelijk dat de veiligheid van de Groningers geen rol speelde bij de gaswinning. Er is door het Staatstoezicht op de Mijnen gesteld dat een veilige gaswinning maximaal 12 miljard kuub per jaar zou zijn. Wij dienen dan ook samen met de SP en GroenLinks een motie in die reeds is ingediend met als strekking dat de gaswinning dit jaar naar 30 miljard kuub mag en moet en de komende jaren maximaal 12 miljard moet zijn. Daarnaast zijn we van mening dat er een voorlopige voorziening moet komen die dit jaar een plafond van 30 miljard kuub stelt aan de gaswinning. En daartoe hebben wij een motie net ingediend met de SP en GroenLinks. En dan het Wad. Ondanks de toezegging van de heer Wilpstra dat hij een afweging zou maken of in het beroepschrift zou worden opgenomen dat een daling van de winning in het Groningen-veld niet mag leiden tot extra winning op de Wadden, zien wij hierover niets terug in de brief van het College. De Partij voor de Dieren vindt dit jammer. Immers, als de veiligheid van de bewoners geen rol heeft gespeeld bij de gaswinning, dan is het bijna onvoorstelbaar dat natuur- en milieubelangen wél een volwaardige rol hebben gespeeld in de besluitvorming ondanks alle rapporten die hierover zijn geschreven. Voor de Partij voor de Dieren staat vast dat de natuurbescherming bij alle menselijke activiteiten voorop moet staan. Niet alleen omdat de winning van delfstoffen in het Waddengebied leidt tot bodemdaling en zo het letterlijk ten onder gaan van voedselplaatsen voor vele vogels voor wie de Wadden een essentieel leefgebied zijn en waarvoor wij internationale verplichtingen tot instandhouding hebben. Niet alleen omdat aantasting van natuurwaarden en landschap leidt tot daling van de aantrekkelijkheid van onze provincie voor toerisme en recreatie. Maar ook en bovenal omdat natuur geen luxe is: functionerende ecosystemen zijn essentieel voor het leefbaar houden van onze wereld en dat zou het uitgangspunt moeten zijn voor beleid. Daarom dienen wij samen met de SP en GroenLinks deze motie in. Wij hebben ons hierin beperkt tot de provincie Groningen, maar zijn van mening dat nergens elders extra gas zou moeten worden gewonnen. De VOORZITTER: Dat is dan de motie met nummer 4, getiteld Geen extra gaswinning in Waddenzee en Lauwersmeergebied, ingediend door de fractie van de Partij voor de Dieren, mede namens de fracties van GroenLinks en de SP: Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 11 maart 2015, Constaterende dat in het beroepschrift geen duidelijke maatstaven staan waaraan de toekomstige gaswinning zou moeten voldoen; in het beroepschrift aangegeven wordt dat gaswinning (in algemene zin) kan leiden tot onomkeerbare en significante gevolgen (onder meer bodemdaling) voor beschermde natuurgebieden (met name de Waddenzee en Eems-Dollard) ; Overwegende dat vermindering van gaswinning uit het Groningen-gasveld mogelijk leidt tot intensivering van de gaswinning uit de Waddenzee en in het Lauwersmeergebied; de huidige gaswinning al negatieve gevolgen heeft voor het Waddengebied; 13

14 meer gaswinning in de Waddenzee en het Lauwersmeergebied negatieve gevolgen zal hebben voor zowel kwetsbare ecosystemen als de aantrekkelijkheid voor recreanten en toeristen; Roepen het College van Gedeputeerde Staten op om 1. in het beroepschrift op te nemen dat vermindering van de gaswinning uit het Groningen-veld niet mag leiden tot toename van de gaswinning in de Waddenzee en het Lauwersmeergebied; En gaan over tot de orde van de dag! Eens kijken, dan hebben we de eerste termijn van de kant van de Staten gehad en kijk ik even naar het College. Wil men direct antwoorden of heeft men behoefte aan een schorsing of voorbereiding? Ja? Kan de heer Wilpstra even aangeven hoelang? 5 minuten? Akkoord, maar dat betekent dan ook echt 5 minuten en dan zijn we weer hier. Want we hebben afgesproken in het presidium dat als we om een schorsing vragen dat geldt ook voor u als Staten dat dan ook gewoon op het moment dat die tijd om is, degenen die de schorsing aangevraagd hebben ook beargumenteerd moeten uitleggen waarom het eventueel langer zou moeten duren. Dan kan iedereen er ook bij aanwezig zijn, anders dan wordt het beetje een te gemakkelijke sneltrein van het afschuiven van dingen. Sorry hoor, meneer Wilpstra, dat raakt niet u, maar ik behandel dit thema weer even op het verzoek van het presidium in het geheel. U vraagt om 5 minuten. Het is nu 1 minuut over half elf. Dan gaan we zes over half elf weer verder. [Schorsing van 7 minuten.] De VOORZITTER: Dan heropen ik de vergadering en dan is het woord aan het College van GS voor de beantwoording van de eerste ronde van de Staten. De heer Wilpstra heeft het woord. De heer WILPSTRA (gedeputeerde): Wij hebben in de commissievergadering al uitgebreid over het concept-beroepschrift gesproken. Daarom kan ik nu ook kort zijn. Kern van de discussie is de vraag of er wel of niet een voorlopige voorziening zou moeten worden aangevraagd en op welk moment dat eventueel zou moeten. Kijk, de redeneerlijn die wij in het College hebben gevolgd is dat er op dit moment dat zijn de signalen heel veel in beweging is in Den Haag met betrekking tot de vraag hoe de gaswinning er in de toekomst het beste uit zou kunnen zien. En dat betekent dus dat je dat koppel ik aan dat element in het beroepschrift op dit moment eigenlijk niets met zekerheid kunt zeggen over het niveau van de veiligheid van onze inwoners. Omdat je het niet wetenschappelijk kunt onderbouwen is het noemen van getallen dus arbitrair en dat is ook de reden waarom we ervan hebben afgezien. Dat hebben we ook toegelicht in de brief die u van ons hebt gekregen. Mevrouw DE WREDE (PvdD): Ik ben benieuwd waaraan een wetenschappelijke onderbouwing voor een maximale hoogte van de gaswinning volgens de gedeputeerde zou moeten voldoen. Wanneer is die voldoende wetenschappelijk onderbouwd en hoe zouden we dat kunnen doen? De heer WILPSTRA (gedeputeerde): Ja, het is niet aan mij om die wetenschappelijke onderbouwing te geven. Daar zijn deskundigen voor beschikbaar die dat op enig moment kunnen doen en dan kunnen wij dat beoordelen. Het gaat erom dat eigenlijk in alle uitspraken die je ziet over aantallen, er niet met wetenschappelijke gegevens onderbouwd gezegd kan worden dat de bewoners veilig zijn. Dat is de reden waarom we hebben gezegd dat we dat niet doen: we laten wel open om het op enig ander moment te doen en een natuurlijk moment daarvoor zou kunnen zijn rond 1 juli, wanneer de minister naar buiten zal komen met de gaswinning over de tweede helft van het jaar. Dat is zo n moment. De heer MASTENBROEK (SP): Stelt u niet in het beroepschrift dat 39,4 miljard in ieder geval níét veilig is? De heer WILPSTRA (gedeputeerde): Ja, dat is op zich geen punt van discussie. Maar het gaat, als je een voorlopige voorziening aanvraagt, erom dat je zelf het getal onderbouwt dat je in feite vraagt aan de Raad van State. De heer MASTENBROEK (SP): Maar wat vraagt u dan in een voorlopige voorziening in uw visie? 14

15 De heer WILPSTRA (gedeputeerde): Nou, in een voorlopige voorziening vraag je met argumenten onderbouwd want dat is nodig om de voorzitter een uitspraak te ontlokken, zal ik maar zeggen wat je wilt. De heer MASTENBROEK (SP): Voor zover ik weet maar goed, ik ruil mijn mening graag voor een betere om vraag je in een voorlopige voorziening schorsing van een besluit aan en dus een uitspraak dat die 39,4 niet goed is. De heer WILPSTRA (gedeputeerde): Nou, de uitspraak dat die 39,4 niet goed is, is de kern van het beroepschrift in zijn totaliteit, omdat zich dat richt tegen het besluit van 39,4 dat er nog steeds is. En die 16,5 miljard kuub is geen besluit. De heer MASTENBROEK (SP): Maar dan vraagt u toch in een voorlopige voorziening om het besluit van die 39,4 maar te schorsen, want dat deugt niet. Dat is toch wat je vraagt? Je vraagt toch niet om er weer wat anders van te maken? De heer WILPSTRA (gedeputeerde): Nou, de Raad van State zal er wel om vragen dat die voorlopige voorziening die aangevraagd wordt dus niet alleen een schorsing betreft maar ook dat je onderbouwt wat ervoor in de plaats komt. De heer MASTENBROEK (SP): Maar u hoeft toch helemaal niet te vragen dat er iets voor in de plaats komt? Dat besluit wordt gewoon geschorst, ook het besluit van 42,5 miljard moet geschorst worden. Vervolgens is er geen besluit meer en mag er geen gas meer gewonnen worden. De heer WILPSTRA (gedeputeerde): Nou, zo zit het niet in elkaar. Kijk, als het besluit vernietigd wordt De heer MASTENBROEK (SP): Met alle respect, maar we hebben het niet over vernietigen, maar over het schorsen van een besluit, hangende de beslissing of het al dan niet vernietigd moet worden. Ik begrijp dat u geen jurist bent ik ben het toevallig wel maar wat u zegt klopt écht niet. De heer WILPSTRA (gedeputeerde): Wij verschillen kennelijk van mening en dat mag. Na overleg met onze externe juristen hebben wij de redenering gevolgd zoals we die hebben weergegeven in het beroepschrift en nog aangevuld in de brief die wij u hebben toegezonden. En dat laat open dat wij op een ander moment, wanneer de omstandigheden zodanig zijn dat wij dat passend achten, alsnog kunnen doen. En dat je dat dus niet nu doet maar eventueel op een later moment. Dat schaadt op geen enkele manier onze positie. De heer MASTENBROEK (SP): Ik zou de gedeputeerde graag willen vragen of hij weet dat er op Wikipedia het volgende staat over een voorlopige voorziening. Volgens mij staat daar namelijk: Een voorlopige voorziening is de mogelijkheid voor een persoon, organisatie of instelling om een door een bestuursorgaan genomen besluit dat in werking treedt voorlopig ongedaan te maken door middel van een spoedprocedure bij de voorzieningenrechter. Bent u dat met mij eens? De heer WILPSTRA (gedeputeerde): Ja, wie zal Wikipedia tegenspreken? Kijk, ik houd mij aan de redenering die wij in het College hebben afgesproken in overleg met onze juristen. Dan kom ik even bij mevrouw Wulfse die zich afvroeg of het overleg met de minister van Economische Zaken hangende deze beroepsprocedure wel op normale wijze door zou kunnen gaan. Nou, dat is het geval, dat is zo afgesproken. Vanaf het begin hebben wij gezegd dat wij de weg van de beroepsprocedure met betrekking tot de gaswinning open wilden houden. En zo heeft het ook gefunctioneerd, want de aanvullende afspraken bij het akkoord van januari 2014 zijn ook een normaal onderhandelingsproces geweest. De heer DIETERS (PvdA): Ja, het debat gaat vooral over de voorlopige voorziening de SP pleit daarvoor op basis van die 39,4. Stel dat je een voorlopige voorziening aanvraagt bij de Raad van State voor het besluit van die 39,4, zou dat ook kunnen inhouden dat als dat besluit inderdaad zo wordt genomen, dat besluit wordt geschorst? En dus het oude besluit weer tevoorschijn komt met een veel hogere hoeveelheid kubieke meters? Dat wil ik toch wel graag weten. 15

16 De heer WILPSTRA (gedeputeerde): Nou, in een situatie waarin de provincie in het gelijk wordt gesteld herleeft het oude besluit dat er lag. En dat is ruimer dan het besluit van 39,4. En dat is een situatie die je natuurlijk niet moet hebben. Nou, dan is er ook de mogelijkheid om tegen het einde van de procedure alsnog een voorlopige voorziening aan te vragen om dat te stuiten. Dat kan. Dan kom ik nog even bij de heer Brouns. Hij zei dat het volstrekt ongebruikelijk is dat medeoverheden tegen elkaar in het juridische strijdperk treden. Dat is op zich helemaal niet zo ongebruikelijk: als je bijvoorbeeld naar het ruimtelijke-ordeningsrecht en milieurecht kijkt, dan komt dat regelmatig voor. De heer BROUNS (CDA): Ik heb niet gezegd dat dat volstrekt ongebruikelijk is. Ik heb een oordeel uitgesproken over het feit dat je hier in een zo belangrijke zaak als overheden niet één lijn kunt trekken naar de inwoners toe en je elkaar moet bevechten bij de Raad van State. Ik wil daarover in ieder geval juist geciteerd worden. De heer WILPSTRA (gedeputeerde): Goed, als ik de heer Brouns verkeerd heb geciteerd dan neem ik dat uiteraard terug. Dat is helemaal geen punt. Waar ik op heb willen duiden is dat het in zijn algemeenheid niet ongebruikelijk is dat overheden tegen elkaar in het juridische strijdperk treden. Ik kom dan bij de heer Zwertbroek. Hij vroeg naar het juridische verschil tussen wat de heer Mastenbroek heeft gezegd en in de motie heeft verwoord en het standpunt van Gedeputeerde Staten. Nou, dat verschil is er in die zin dat wij hebben gezegd dat wij de mogelijkheid openhouden om een voorlopige voorziening aan te vragen. Dat kan gedurende de hele lopende procedure plaatsvinden en dat kun je dan doen op het moment en onder omstandigheden dat je een behoorlijke kans maakt omdat je het goed kunt onderbouwen en dus doen we het dan. En dat is een verschil met motie 2, waarin wordt gezegd om op dit moment al een voorlopige voorziening aan te vragen. Dus wij gooien geen kansen weg laat ik het zo samenvatten. Wij houden de mogelijkheid open om deze te kunnen toepassen op het moment dat het het beste lijkt in onze ogen. En die afweging kunnen we dus op ieder moment maken zolang de procedure loopt. Mevrouw HOMAN (GroenLinks): Ik ben wel benieuwd wat dan dat moment is waarop je zo n voorlopige voorziening aan kunt vragen. Is dat dan als we een aardbeving hebben van 3 op de Schaal van Richter of is dat als er een gevel omvalt? Wat is dan zo n moment waarop u zegt dat u een voorlopige voorziening aan zou willen vragen? De heer WILPSTRA (gedeputeerde): Nou, dat hangt van de omstandigheden. Dat kan inderdaad een beving zijn, ook 1 juli kan een natuurlijk moment zijn, want dan zal de minister moeten aangeven hoe de tweede helft van dit jaar zal worden omgegaan met de gaswinning. Het kan ook rond de jaarwisseling met volgend jaar zijn, als de minister moet besluiten over de gaswinning in Zo zijn er allerlei momenten te bedenken en zolang de procedure bij de Raad van State loopt en dat zal naar verwachting één à anderhalf jaar duren kan dat plaatsvinden/ Mevrouw HOMAN (GroenLinks): We hebben natuurlijk gezien dat het aantal aardbevingen ongeveer gelijkblijft, maar ook wel in heftigheid toe lijkt te nemen onder andere bij de Stad, dat maakt ook dat de risico s nog groter worden. Bent u het met mij eens dat áls het misgaat, het dan gewoon wachten wordt totdat er iets ergs gebeurt en je dan gewoon te laat bent? De heer WILPSTRA (gedeputeerde): Nou, daar ben ik het niet mee eens. Het gaat er ook om dat je, als je die stap van het aanvragen van een voorlopige voorziening zet, een goede argumentatie hebt. En dat is er op dit moment in onze ogen niet of in ieder geval onvoldoende. Mevrouw HOMAN (GroenLinks): Dus als er inderdaad een zwaar ongeluk is gebeurd, hebt u wel de mogelijkheid om een voorlopige voorziening aan te vragen, want dan hebt u genoeg argumentatie? Dat lijkt mij te laat. De heer WILPSTRA (gedeputeerde): Dat hoeft niet per se bij een zware aardbeving te zijn, dat kan ook zijn op het moment dat de minister moet besluiten over de gaswinning in de tweede helft van dit jaar. Want u weet dat het besluit van 39,4 niet is ingetrokken door de minister. Die 16,5 is niet gebaseerd op een besluit, dus het besluit is op dit moment nog steeds 39,4. De heer RAM (PVV): Juist het ontbreken van de onderbouwing van wat veilig is bij de rijksoverheid is volgens mij júíst een argument om een voorlopige voorziening aan te vragen. Dit omdat het juist niet 16

17 goed onderzocht is én je hebt het voorzorgsbeginsel én je hebt nog de onomkeerbaarheid van het gasbesluit. Bent u het met mij eens dat je op basis alleen al daarvan een voorlopige voorziening zou kunnen aanvragen? De heer WILPSTRA (gedeputeerde): Nou, dat lijkt mij niet. Waar het om gaat is dat je in de richting van de Raad van State voldoende argumentatie moet aandragen, zodat de voorzitter van de Raad van State ook in staat is om een onderbouwde beslissing te nemen. Daar gaat het om en daar koersen wij op. De heer RAM (PVV): Ja, volgens mij is het juist zo omdat de rijksoverheid haar procedures niet goed heeft uitgevoerd, de onderbouwing er niet is en de Raad van State een marginale toets doet, je op basis daarvan je bij de Raad van State een voorlopige voorziening zou kunnen aanvragen. Dat is mijn visie hierop. De heer WILPSTRA (gedeputeerde): Nou, de Raad van State doet geen marginale toets, zij onderzoekt doorgaans zeer uitgebreid alles wat aangedragen is in de kern in een beroepschrift. En ook als het gaat om een voorlopige voorziening zul je toch moeten onderbouwen wat je wilt. Dan ga ik nu de moties nog even bij langs. Motie 1 ontraden wij. Het zal duidelijk zijn waarom: zij is strijdig met de redeneerlijn die wij hebben gevolgd. Motie 2 ontraden wij ook. Dat is ook strijdig met de lijn die wij hebben gevolgd. Motie 3 klinkt op zich qua inhoud sympathiek, maar deze is een politiek gekleurde motie en dat is niet iets wat past in een beroepschrift. En bovendien zijn wij al jaren bezig met de energietransitie, gesteund door een grote meerderheid in de Staten. Op grond daarvan ontraden wij motie 3 ook. Motie 4 heeft betrekking op een gebied buiten het gaswinningsgebied. En ons beroepschrift richt zich op het winningsbesluit van de minister, betrekking hebben op het gaswinningsgebied in onze provincie. Dus op grond daarvan ontraad ik ook deze motie. Mevrouw WULFSE (VVD): Ik had geen antwoord gekregen op de vraag hoe het College ertegen aankijkt als men per 1 juli de gaswinning op 33 of 30 miljard kuub wordt gezet. Wat betekent dat voor het beroepschrift? Kunt u die vraag nog kort beantwoorden? De heer WILPSTRA (gedeputeerde): Nou, dat kan ik op dit moment niet exact zeggen. Kijk, dat hangt ervan af hoe de zaken zich ontwikkelen in de loop van de komende maanden. Het kan natuurlijk best zo zijn dat in de komende maanden duidelijk wordt dat de hoeveelheid gas tot minder 30 miljard kubieke meter kan dalen. Dus als wij van oordeel zijn op basis van de informatie die wij hebben dat de minister eigenlijk nog weer te hoog zit, dan kunnen wij daar natuurlijk ook nog tegenin gaan. De VOORZITTER: Eens kijken. Dan zijn we bij de tweede instantie van de zijde van de Staten. Als eerste is dan het woord aan de Partij van de Arbeid. De heer DIETERS (PvdA): Voorzitter, wij zouden graag 5 minuten willen schorsen. De VOORZITTER: 5 minuten schorsen? Akkoord, dan houdt u het bij die 5 minuten en bent u dan weer terug? Dank u. De heer ZWERTBROEK (D66): Voorzitter, ik zou daar graag 10 minuten van willen maken. De VOORZITTER: 10 minuten? Ik stel het volgende voor dat wij nu pauzeren voor een kwartier, dan kunnen we gelijk koffie of thee drinken en beginnen wij over een kwartier weer, dan kunt u de koffiepauze meteen combineren met al die schorsingen. [Schorsing 15 minuten.] De VOORZITTER: Akkoord, ik heropen de vergadering. En dan zijn we toe aan de tweede ronde van de zijde van de Staten en het woord is aan de heer Dieters. De heer DIETERS (PvdA): Ik zal kort zijn. De Partij van de Arbeid-fractie zou het verstanding vinden om de voorlopige voorziening achter de hand te houden. Onze inzet is: zo laag mogelijke gaswinning, stapsgewijs. Dat moeten we bewerkstelligen en ik hoop dat het beroepschrift daaraan kan bijdragen. 17

18 Mevrouw WULFSE (VVD): Ik had in de interruptie gevraagd aan het College naar wat te doen als er op 1 juli een ander besluit ligt van 33 of 30 miljard kuub. Daar is wel op geantwoord: Daar gaan we naar kijken. Maar is het niet zo dat als er per 1 juli een ander besluit genomen wordt en wij uitgaan van 33 of 30 miljard kuub, dan de beroepsgrond waarop we nu in beroep gaan komt te vervallen? Want dat gaat tegen het besluit van 39,4 in. Dus kunt u daar even iets duidelijker over zijn? De heer MASTENBROEK (SP): Mijn fractie vindt het erg jammer dat de gedeputeerde een onjuist beeld geeft van de mogelijkheden in een voorlopige-voorzieningenprocedure. Wij hebben in de commissie hier al aandacht voor gevraagd en verzocht om een reactie, dus ik was ervan uitgegaan dat de gedeputeerde wat beter voorbereid hierheen zou komen. Zonder onderbouwd winningsplafond kan de Raad van State geen voorlopige voorziening treffen, staat in de Collegebrief en dat is gewoon onjuist. Mevrouw DE GRAAF (D66): Ik wil graag van meneer Mastenbroek het volgende weten. Stel dat wij, zoals u stelt en zoals in Wikipedia staat en u voor waar interpreteert, een schorsing van het gaswinningsbesluit kunnen vragen via een voorlopige voorziening. En stel dat dat wordt gehonoreerd, wat betekent dat? Ik kan daar twee dingen op bedenken. Of er wordt helemaal geen gas meer gewonnen: ik kan me voorstellen dat de Raad van State dan zegt dat daarvan de gevolgen voor heel Nederland te groot zijn. Óf we gaan naar het oude gaswinningsbesluit van 42,5 miljard kuub. Hoe staat u daarin en wat is uw idee erover welke kant wij opgaan? Want beide kanten vind ik wel erg extreem en ik wil graag weten hoe u gekomen bent tot dit oordeel. De heer MASTENBROEK (SP): Nou ja, in de eerste termijn heb ik al gezegd dat wanneer het gaswinningsbesluit van 39,4 geschorst wordt, dan in beginsel het oude besluit van 42,5 er nog steeds is. En de gedeputeerde heeft ook aangegeven dat op het moment dat er een voorlopige voorziening aangevraagd wordt, ook daartegen een voorlopige voorziening aangevraagd moet worden. Ook dat moet dan van tafel. Ik acht het niet zo goed denkbaar dat een rechter zal vinden dat 39,4 te veel is maar dat 42,5 prima is. Mevrouw DE GRAAF (D66): Nee, maar u vraagt alleen maar schorsing voor het huidige gaswinningsbesluit. En dat is wat u doet. Dus mijn oordeel daarin is dat we daarin een groot risico lopen of de ene kant op of de andere kant op. Ik wil graag weten of u dat met mij eens bent. Want als dat het geval is vind ik de inhoudelijke onderbouwing van GS misschien iets mager, maar zij geeft wel de tijd om een voorlopige voorziening aan te vragen met mogelijk een plafond én een inhoudelijke onderbouwing. Ik wil graag weten hoe u daartegen aankijkt. De heer MASTENBROEK (SP): Ja, nogmaals gezegd: een voorlopige voorziening aanvragen houdt niet in dat je zelf een plafond moet noemen, dat is gewoon niet zo. Een voorlopige voorziening houdt in dat het besluit geschorst wordt in afwachting van de beslissing in de bodemzaak, dus totdat er op het beroepschrift is besloten. Dus dat is wat een voorlopige voorziening is. En ik heb in mijn woordvoering ook gezegd dat het beroepschrift zich ook moet richten tegen die 42,5. Zo moet u die motie ook verstaan en iedereen die daar enigszins naar gekeken heeft zal zeggen dat niet alleen die 39,4 van tafel moet maar ook die 42,5. Mevrouw DE GRAAF (D66): Dat betekent dus dat u naar een gaswinning wilt van nul met alle gevolgen van dien. Klopt dat? De heer MASTENBROEK (SP): Ik zou graag naar een gaswinning van nul toe gaan. Ik zou daar ook niet tegen zijn, maar ik denk niet dat dat in deze tijd en in dit tempo op korte termijn reëel is. Dus dat betekent dat de minister dan een nieuw besluit zal moeten nemen, dat wél een reëel plafond inhoudt. En dan is het aan de minister om te onderbouwen en aan te tonen welk plafond reëel is en dat is niet aan ons als provincie. Mevrouw DE GRAAF (D66): Nee, dat snap ik wel. Maar u vraagt aan de rechter een voorlopige voorziening van schorsing en, zoals u nu aangeeft, van twee gasbesluiten. Nou kan ik alleen maar de conclusie trekken dat als dat gehonoreerd wordt, dan op dat moment de conclusie is: de gaswinning is nul, ongeacht het hele verdere proces dat mogelijk daarin de minister al dan niet gaat doorlopen. Klopt dat? 18

19 En daarnaast wil ik graag van u weten wat voor risico wij als provincie lopen, mochten wij dit gaan doen met het slagen van onze beroepsprocedure bij de Raad van State. Want ik moet u eerlijk zeggen: ik vind het doel dat het beroep het haalt bij de Raad van State van grotere importantie dan dat u een voorlopige voorziening aanvraagt waar we niet zeker van zijn wat ermee gaat gebeuren. Hoe denkt u daarover? De heer MASTENBROEK (SP): De eerste vraag of het gasbesluit dan naar nul gaat en volgens mij heb ik daarnet al drie keer gezegd dat dat juist is. Dan is het aan de minister om daar vervolgens iets aan te doen. En ten aanzien van de tweede vraag: als een rechter in een voorlopige voorziening oordeelt dat een besluit geschorst moet worden in afwachting van de beslissing in de bodemzaak, dan is dat een heel sterke aanwijzing voor het welslagen van het beroep. Anders gezegd: het aanvragen van een voorlopige voorziening heeft uiteindelijk geen enkele invloed op de beslissing in de bodemzaak, maar het is natuurlijk wel zo dat dit zo n evident geval is dat ik verwacht dat de voorlopige voorziening zal worden toegewezen én dat het besluit vernietigd zal worden. Mevrouw DE GRAAF (D66): Maar u verwacht dat de voorlopige voorziening wordt toegewezen. Dus ik moet u in dat kader vertrouwen op uw blauwe ogen en uw juridische expertise en ik moet eerlijk zeggen: gezien het feit dat het niet inhoudelijk onderbouwd wordt heb ik daar wel grote problemen mee. En van een gaswinning naar nul is het natuurlijk ook nog maar de vraag wat voor consequenties dat heeft. U wilt die consequenties dragen? vraag ik nu. De heer MASTENBROEK (SP): Met alle respect, maar het is juist de provincie die in het beroepschrift aangeeft op overtuigende wijze wat mij betreft dat het besluit om 39,4 miljard kuub gas te winnen volstrekt ondeugdelijk is. Dat moet dus van tafel. Het gevolg daarvan zou kunnen zijn dat die 42,5 herleeft. Ook daartegen zul je sowieso iets moeten doen, want het zou belachelijk zijn dat dat weer terugkomt. Dat zult u toch met mij eens zijn of niet, mevrouw De Graaf? Mevrouw DE GRAAF (D66): Dat ben ik met u eens. De heer MASTENBROEK (SP): Fijn. Mevrouw DE GRAAF (D66): Alleen, het is een juridische haarkloverij welke procedure hierin gevolgd zou moeten worden en welke daarin de beste is met het beste resultaat. En ik denk dat wij daarin van mening verschillen. De heer DIETERS (PvdA): Ik ben toch blij dat ik vandaag de winterjas hen aangetrokken: ik begrijp dat de SP de gaswinning op nul wil zetten. Maar wel even een procedurele vraag. De voorlopige voorziening die de SP voorstelt gaat over het 39,4-besluit. En begrijp ik nou van u dat, mocht het oude besluit van 42,5 miljard in werking gaan treden met dank aan het CDA, we dan wéér een voorlopige voorziening gaan aanvragen? Of vindt u dat we nu met elkaar hier, Statenbreed, dit beroepschrift neerzetten? Want daar staat alles in wat we willen. Is dat niet een beter idee? De heer MASTENBROEK (SP): De vraag die meneer Dieters eigenlijk stelt is óf de provincie de inwoners van Groningen een lange lijdensweg wil geven van anderhalf jaar wachten op een besluit óf dat de provincie in de tussentijd dit besluit wil schorsen. En mijn fractie vindt dat dit besluit zo snel mogelijk van tafel moet en dat er niet anderhalf jaar gewacht moet worden. De heer DIETERS (PvdA): Met het laatste ben ik het helemaal eens laten we dat gelijk vaststellen. Maar ik ben niet bij het Noord-Nederlands Toneel geweest om drama te studeren. Dus dat wat betreft: zo snel mogelijk aan de bak met dit gaswinningsbesluit. U kunt niet ontkennen dat dit snel en deugdelijk moet. Dat het te lang duurt ben ik wél met u eens. De heer MASTENBROEK (SP): Maar waarom bent u het dan niet met mij eens dat er een voorlopige voorziening aangevraagd moet worden? Als u alleen maar beroep instelt, dan duurt het nog anderhalf jaar voordat er iets gebeurt. De heer DIETERS (PvdA): Ik dacht dat ik dat voldoende had gemotiveerd. 19

20 Mevrouw WULFSE (VVD): Ik wilde vragen hoeveel voorlopige voorzieningen de SP gaat aanvragen. Want wat u zelf terecht zegt: als je daar gelijk in krijgt, dat komt die 42,5 weer boven. Ik heb eens even gekeken naar het niveau van de gaswinning en dan mag u wel acht à tien voorzieningen gaan aanvragen voordat u op het niveau zit dat u gewenst vindt. Wat is daarin uw plan? De heer MASTENBROEK (SP): Kunt u dat uitleggen? Want dat begrijp ik niet. Als die 42,5 van tafel gaat en de 39,4 gaat van tafel, dan zijn we er volgens mij. Mevrouw WULFSE (VVD): Volgens mij gaan we dan terug naar het besluit dat daarvóór lag. De heer MASTENBROEK (SP): Volgens mij had dat een looptijd en is dat al verstreken. Maar goed, u vindt dat blijkbaar anders. Maar het lijkt mij evident en ik ga er toch ook vanuit dat uw fracties in Den Haag daaraan mee zullen werken dat als 39,4 te veel is, dan 42,5 sowieso al van tafel gaat. En dat ook eventueel oudere besluiten, die dan nog mogelijk zouden kunnen gelden, ook van tafel gaan. Dan hoeven we toch niet via een rechter af te dwingen? Mevrouw WULFSE (VVD): Natuurlijk niet. Daarom staat die winning nu op 16,5, is 33 het streven en per 1 januari nog verder omlaag: dat heeft de VVD-fractie bereikt. De heer MASTENBROEK (SP): 16,5 is geen besluit, zo heeft ook het College aangegeven. Op dit moment staat het gewoon nog op 39,4. Mijn fractie is van oordeel dat daartegen opgetreden moet worden, ook in een voorlopige voorziening. Wij hebben inmiddels motie 1 aangepast en daarmee nog bredere steun kunnen vinden tot mijn blijdschap. Ik weet niet of dat dan een gewijzigde motie 1 is of dat motie 1 ingetrokken moet worden en deze opnieuw ingediend moet worden, maar dat laat ik aan u, voorzitter. De VOORZITTER: Akkoord. Motie 1 is ingetrokken en dan krijgen we een nieuwe motie. Waar zitten de verschillen? De heer MASTENBROEK (SP): De verschillen zitten daarin dat na de grens van 12 miljard kuub een passage is tussengevoegd. Ik zal de toevoeging nog even voorlezen, want die is wel met zorg tot stand gekomen. Er stond al een grens van 12 miljard kuub in de originele motie dan wel zoveel minder dan 12 miljard kuub als nodig is om de veiligheid te garanderen. Dat is wat is toegevoegd. Ik zie dat die passage per abuis maar op één plek is toegevoegd, die wordt ook geacht bij de overwegingen te zijn toegevoegd wat mij betreft. De VOORZITTER: Ik stel voor dat u dat even met elkaar gaat doen, ik kan niet iets voorlezen wat er nog niet is. Motie 1 is in ieder geval ingetrokken en men is bezig iets aan te vullen tot een nieuwe motie 5 en die zal ik dan straks voorlezen. Ik kan dat nu niet mondeling doen. Ik zit even te kijken: u was aan het eind van uw spreektijd gekomen, meneer Mastenbroek? De heer MASTENBROEK (SP): Ja hoor. De VOORZITTER: Akkoord. Dan ga ik even door naar de heer Brouns. De heer BROUNS (CDA): Ja, dat kan heel kort. Ik denk dat de verschillen in opvatting tijdens de eerste termijn duidelijk naar voren zullen zijn gekomen dat zal bij stemmingen ongetwijfeld ook zo blijken. Ik heb er geen behoefte aan dat allemaal hier te gaan herhalen. De heer ZWERTBROEK (D66): Volgens mij is duidelijk tijdens de interruptie van collega De Graaf en ook collega Wulfse duidelijk geworden waarom wij de motie van de SP niet kunnen steunen omdat je dan keer op keer naar de rechter stapt totdat het gewenst is. En daarmee ga je het risico aan dat je beroep 1) steeds zwakker wordt; 2) alsnog zolang gaat duren als de hele procedure bij de Raad van State. De heer RAM (PVV): Wij zijn er teleurgesteld over dat het College geen voorlopige voorziening wil aanvragen. Onzes inziens is anderhalf jaar wachten op een uitslag bij de Raad van de State veel te lang. Dan is 2015 al voorbij en wat heb je dan gedaan voor de veiligheid van de burger? Volgens mij moet je nú een voorlopige voorziening aanvragen om dat besluit tegen te gaan. De vraag is hoe je dan dit besluit van het College politiek moet duiden. Je maakt je namelijk afhankelijk met de 20