Behandeling urineweginfecties Kan het ook zonder antibiotica

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Behandeling urineweginfecties Kan het ook zonder antibiotica"

Anna Boer
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Behandeling urineweginfecties Kan het ook zonder antibiotica

2 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk nee nee nee

4 Ministerie Volksgezondheid, Welzijn en Sport Antibioticaresistentie Bevorderen gezonde voeding

5 Aandachtsgebieden

6 Minister Schippers kondigt regionale zorgnetwerken antibiotica resistentie aan in Kamerbrief (juli 2016) 10 Regionale zorgnetwerken Groningen/Friesland, Noord-Brabant, Rotterdam, Utrecht, Leiden (pilotregio s) Coördinerende rol 10 ziekenhuizen EMC, Amphia, LUMC Doel Delen kennis en data Creëren van urgentie en draagvlak alle partijen Afstemmen beleid Signaleren risico s Tijdspad : opzetten bestuurlijke structuren 2018 : start met proefprojecten

7 Wie kent deze dame? Maggie De Block : Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid

8 Minister van Volksgezondheid Maggie De Block zegt dat er in ziekenhuizen in ons land een zeer sterke toename is van bacteriën die resistent geworden zijn voor antibiotica De Block klaagt aan dat zowel artsen als ziekenhuizen bepaalde antibiotica nog teveel voorschrijven Ook in de ambulante praktijk worden nog teveel antibiotica voorgeschreven Op 1 mei 2017 zal de prijs van antibiotica verhogen. Maggie De Block stelde te hopen dat hierdoor artsen er minder van zullen voorschrijven en patiënten er minder vaak spontaan naar vragen.

9 Resistentiecijfers Uropathogenen huisartsen Breda ( orders) Bacterie/Beestje Aantal Testen % % cummulatief Escherichia coli ,8% 61,8% Klebsiella pneumoniae 71 8,6% 70,4% Proteus mirabilis 46 5,6% 76,0% Pseudomonas aeruginosa 15 1,8% 77,8% Enterobacter cloacae 14 1,7% 79,5% Lage pathogenen huisartsen Breda ( orders) Enterococcus faecalis 52 6,3% 85,7% Hemolytische streptococ groep B (agalactiae 37 4,5% 90,2%

10 Urines Huisartsen Breda 2016 ( orders) m.o. Antibioticum (n=) S I R Escherichia coli amoxicilline (am) ,8% - 39,2% Amoxicilline-Clavulaanzuur (amc) ,7% 0,2% 26,1% Ceftriaxon (ctr) ,4% 0,6% 3,0% cefuroxim (rox) ,6% - 10,4% ciprofloxacine (cip) ,5% 1,2% 10,3% colistine (cs) ,4% - 0,6% fosfomycine (fos) ,6% - 2,4% gentamicine (gm) ,8% - 2,2% Meropenem (mem) ,0% - - nitrofurantoine (fd) ,8% - 2,2% norfloxacine (nor) ,7% - 19,3% trimethoprim (tmp) ,8% - 24,2% co-trimoxazol (sxt) ,3% - 22,7% Klebsiella pneumoniae amoxicilline (am) ,0% Amoxicilline-Clavulaanzuur (amc) 71 81,7% - 18,3% Ceftriaxon (ctr) 71 93,0% - 7,0% cefuroxim (rox) 71 80,3% - 19,7% ciprofloxacine (cip) 68 85,3% 7,4% 7,4% colistine (cs) 41 97,6% - 2,4% fosfomycine (fos) 68 57,4% - 42,6% gentamicine (gm) 70 94,3% - 5,7% Meropenem (mem) 68 98,5% - 1,5% nitrofurantoine (fd) 68 64,7% - 35,3% norfloxacine (nor) 28 78,6% - 21,4% trimethoprim (tmp) 69 71,0% 1,4% 27,5% co-trimoxazol (sxt) 69 85,5% - 14,5% Proteus mirabilis amoxicilline (am) 44 79,5% - 20,5% Amoxicilline-Clavulaanzuur (amc) 46 91,3% - 8,7% Ceftriaxon (ctr) ,0% - - m.o. Antibioticum (n= ) S I R -Escherichia coli Amoxicilline ,6%- 40,4% Amoxicilline-Clavulaanzuur ,9% 0,0% 25,0% Ceftriaxon ,0% 0,6% 3,4% Cefuroxim ,1% 0,0% 8,9% Ciprofloxacine ,5% 1,1% 10,4% Colistine ,7%- 0,3% Fosfomycine ,5%- 1,5% Gentamicine ,4% 0,6% 4,1% Meropenem ,9% 0,0% 0,0% Nitrofurantoine ,5%- 2,5% Norfloxacine ,5%- 17,5% Trimethoprim ,6% 0,1% 25,3% Trimethoprim/sulfamethoxazol ,9% 0,0% 23,1% -Klebsiella pneumoniae Amoxicilline ,2%- 99,8% Amoxicilline-Clavulaanzuur ,9%- 14,1% Ceftriaxon ,4% 0,3% 5,4% Cefuroxim ,5%- 16,5% Ciprofloxacine ,5% 8,6% 3,9% Colistine ,9%- 0,1% Fosfomycine ,2%- 34,8% Gentamicine ,6%- 2,4% Meropenem ,9%- 0,1% Nitrofurantoine ,3%- 32,7% Norfloxacine ,4%- 25,6% Trimethoprim ,9% 6,1% 23,0% Trimethoprim/sulfamethoxazol ,6%- 12,4% -Proteus mirabilis Amoxicilline ,1%- 22,9% Amoxicilline-Clavulaanzuur ,8%- 4,2% Ceftriaxon ,1% 0,4% 0,5% Cefuroxim ,4%- 1,6% Ciprofloxacine ,2% 7,0% 5,8% Colistine 464 0,2%- 99,8% Fosfomycine ,2%- 23,8% Gentamicine ,0%- 7,0% Meropenem ,7% 0,3% - Nitrofurantoine 824 0,6%- 99,4% Norfloxacine ,0%- 13,0% Trimethoprim ,8% 0,8% 31,4% Trimethoprim/sulfamethoxazol ,0%- 29,0% cefuroxim (rox) ,0% - - ciprofloxacine (cip) 45 88,9% 8,9% 2,2% colistine (cs) ,0% fosfomycine (fos) 43 83,7% - 16,3% gentamicine (gm) 46 89,1% - 10,9% Meropenem (mem) ,0% - - nitrofurantoine (fd) ,0% norfloxacine (nor) 14 78,6% - 21,4% trimethoprim (tmp) 43 74,4% 2,3% 23,3% co-trimoxazol (sxt) 43 76,7% - 23,3%

11 Urines Huisartsen Breda 2016 ( orders) m.o. Antibioticum (n=) S I R Escherichia coli amoxicilline (am) ,8% - 39,2% Amoxicilline-Clavulaanzuur (amc) ,7% 0,2% 26,1% Ceftriaxon (ctr) ,4% 0,6% 3,0% cefuroxim (rox) ,6% - 10,4% ciprofloxacine (cip) ,5% 1,2% 10,3% colistine (cs) ,4% - 0,6% fosfomycine (fos) ,6% - 2,4% gentamicine (gm) ,8% - 2,2% Meropenem (mem) ,0% - - nitrofurantoine (fd) ,8% - 2,2% norfloxacine (nor) ,7% - 19,3% trimethoprim (tmp) ,8% - 24,2% co-trimoxazol (sxt) ,3% - 22,7% Klebsiella pneumoniae amoxicilline (am) ,0% Amoxicilline-Clavulaanzuur (amc) 71 81,7% - 18,3% Ceftriaxon (ctr) 71 93,0% - 7,0% cefuroxim (rox) 71 80,3% - 19,7% ciprofloxacine (cip) 68 85,3% 7,4% 7,4% colistine (cs) 41 97,6% - 2,4% fosfomycine (fos) 68 57,4% - 42,6% gentamicine (gm) 70 94,3% - 5,7% Meropenem (mem) 68 98,5% - 1,5% nitrofurantoine (fd) 68 64,7% - 35,3% norfloxacine (nor) 28 78,6% - 21,4% trimethoprim (tmp) 69 71,0% 1,4% 27,5% co-trimoxazol (sxt) 69 85,5% - 14,5% Proteus mirabilis amoxicilline (am) 44 79,5% - 20,5% Amoxicilline-Clavulaanzuur (amc) 46 91,3% - 8,7% Ceftriaxon (ctr) ,0% - - cefuroxim (rox) ,0% - - ciprofloxacine (cip) 45 88,9% 8,9% 2,2% colistine (cs) ,0% fosfomycine (fos) 43 83,7% - 16,3% gentamicine (gm) 46 89,1% - 10,9% Meropenem (mem) ,0% - - nitrofurantoine (fd) ,0% norfloxacine (nor) 14 78,6% - 21,4% trimethoprim (tmp) 43 74,4% 2,3% 23,3% co-trimoxazol (sxt) 43 76,7% - 23,3% Nethmap 2017

12 ESBL naar micro organisme, Breda, Escherichia coli Klebsiella pneumoniae Other E. coli 6,3% K. pneu 8,4% 32 BRMO naar micro organisme, Breda, Escherichia coli Klebsiella pneumoniae E. coli 2,5% K. pneu 4,2% 13 Morganella morganii

13 NHG : Definitie UWI Bacteriurie met klinische verschijnselen Bacteriurie Positieve nitriettest Dipslide 10 4 KVE/ml of kweek 10 5 KVE/ml Klinische verschijnselen Pijnlijke of branderige mictie Mictiefrequentie Loze aandrang Hematurie Weefselinvasie : koorts rillingen flankpijn, delier Kinderen : algemeen ziekzijn, koorts, buikpijn, mictieklachten

14 NHG : pathofysiologie Vaak multifactorieel Residuvorming belangrijke rol Bacteriën fecale flora Predisponerende factoren Blaas-nierstenen Verblijfscatheter Verminderde weerstand : DM, bestraling, immuunsuppressiva Asymptomatische bacteriurie Ouderen ( 65jaar) : 5-50% Verblijfscatheter : 100 % na 20 dagen

15 Natuurlijk beloop Gezonde niet-zwangere vrouw : (review Falagas 2009) 25-51% klachtenvrij na 1 week kans op recidief : 30-74% Onbehandelde cystitis leidt zelden tot weefselinvasie 0,4-2,6% niet behandeld versus 0-0,15% na antibiotica (niet statistisch significant) Pyelonefritis kan acuut zonder voorgaande mictieklachten ontstaan

17 NHG : Behandeling Afwachtend beleid Ruim dinken, zonodig pijnstilling 48 uur uitgesteld antibioticumrecept Antibiotica Nitro/fosfo/Trimethoprim Cipro/Augmentin/cotrimoxazol Recidiverende UWI Zelfbehandeling (klachtherkenning) Profylaxe : cranberry, AB, oestrogenen

21 Antibiotica : neveneffecten Aantasten normale flora (darmmicrobioom) Diarree Uitselecteren pathogene microörganismen (C. difficile) Resistentie ontwikkeling maanden tot jaren voor herstel Bijwerkingen : gehoorverlies, nierschade,

22 Cranberry Verminderde hechting bacteriën blaaswand Fructose : type 1 fimbriae E.coli Proanthocyanodine : P-fimbriae E.coli D-mannose : monosaccharide aanwezig in fruit competitie effect met uroepitheliale receptoren blaaswand (meer dan alleen E.coli) Studies zijn onduidelijk, effect betwistbaar Geen neveneffecten, minder resistentievorming

23 Ministerie Volksgezondheid, Welzijn en Sport Antibioticaresistentie Bevorderen gezonde voeding

25 Anthony William

28 Vereniging arts en voeding Diabetes Hart-en vaatziekten Cholesterol Curriculum aanvulling met voeding

29 A Statin a day keeps the doctor away : comparative proverb assessment modelling study. BMJ 347. An apple a day keeps the doctor away Uitgangspunt : iedereen ouder dan 50 j in Engeland krijgt een statine of een appel/dag reductie vasculaire mortaliteit : 9400 versus 8500 bijwerkingen : 1200 myopathie, 200 rhabdomyolyse, DM versus geen kosten : 180 milj pond (excl. Bijwerkingen) versus 269 milj pond Kleine dieetveranderingen geeft significante vermindering vasculair overlijden in afwezigheid van bijwerkingen. Dieetveranderingen zijn kosteneffectief

30 PURE studie : reassessing the benefits of plant-based eating

31 PURE studie : reassessing the benefits of plant-based eating

33 Waar past UWI hier in? Acuut of chronisch (recidiverend) Mild (cystitis) tot Ernstig (Pyelonefritis/prostatitis) Reactie van het lichaam : Urineproductie verhogen => uitwassen oorzakelijk agens Immuunsysteem wordt actief => leucocyten, cytokines DM verzwakt immuunsysteem (cytokineproductie ) Frequenter recidiverende UWI Behandeling : Conform NHG-standaard Promoten afwachtend beleid Leefstijlaanpassingen aankaarten bij recidieven Bij UWI en chronische ziekten : leefstijl promoten

34 Afwachtend beleid Urineproductie verhogen en antibacteriële voeding veel drinken water (+citroen) thee (min. 3 koppen/dag) netel, paardenbloem, frambozenbladthee (diuretica) rozebottel, citroenmelisse, zoethout, katteklauw (immuunversterkend, anti-bacterieel/viraal) peterselie en koriander (diuretica, antibacterieel) 4-5 stukken fruit/dag (bemoeilijken aanhechting, bevorderen immuunsysteem) cranberry, blauwe bessen, appel, banaan, citrusvruchten papaya, mango, meloen granaatappel (tijdens acute infectie kan dit prikkelend zijn, beter in preventie) ui en knoflook (sterk anti-bacterieel) specifiek voor DM-patiënten bloemkool, broccoli, spruiten, boerenkool zoete aardappel

Vergelijkbare documenten

Verenso richtlijn urineweginfecties. Wouter Rozemeijer Arts-microbioloog

Verenso richtlijn urineweginfecties Wouter Rozemeijer Arts-microbioloog Inhoud Aspecifieke ziektepresentatie algoritme Asymptomatische bacteriurie Verwekkers Casus 84-jarige vrouw VG/ DM2, hypertensie,