REGIONAAL UITVOERINGSPLAN JEUGDZORG 2014 STADSREGIO AMSTERDAM

Transcriptie

1 Regionaal Uitvoeringsplan Jeugdzorg

2 REGIONAAL UITVOERINGSPLAN JEUGDZORG 2014 STADSREGIO AMSTERDAM Regionaal Uitvoeringplan Jeugdzorg 2014 Stadsregio Amsterdam 1

3 Zestien gemeenten samen voor bereikbaarheid, leefbaarheid en economische ontwikkeling. De gemeenten Aalsmeer, Amstelveen, Amsterdam, Beemster, Diemen, Edam-Volendam, Haarlemmermeer, Landsmeer, Oostzaan, Ouder-Amstel, Purmerend, Uithoorn, Waterland, Wormerland, Zaanstad en Zeevang vormen samen de Stadsregio Amsterdam. Zie ook: Regionaal Uitvoeringplan Jeugdzorg 2014 Stadsregio Amsterdam 2

4 Samenstelling en redactie Stadsregio Amsterdam - Portefeuille Jeugdzorg Redactie afdeling Jeugdzorg Postbus BV AMSTERDAM Inlichtingen stadsregioamsterdamjeugdzorg@amsterdam.nl Uitgave Stadsregio Amsterdam 10 december 2013 Regionaal Uitvoeringplan Jeugdzorg 2014 Stadsregio Amsterdam 3

5 INHOUDSOPGAVE Voorwoord 5 Inleiding... 6 Hoofdstuk 1 Aandachtspunten uitvoering reguliere taken jeugdzorg going concern De uitvoering van de wettelijke taken door BJAA De invulling van het penvoerderschap De uitvoering van de geïndiceerde zorg De bestrijding van de wachtlijsten Het verbeteren van de kwaliteit Waarborgen Veiligheid Beleidsinformatie Hoofdstuk 2 De Transitie Decentralisatie toegangstaken BJAA Opdrachtgeverschap ambulante zorg door de gemeenten Virtueel opdrachtgeverschap BJAA Multifocale zorg Overdracht naar gemeente Hoofdstuk 3 Financiële en inhoudelijke verantwoording Inleiding Overzicht financiën BJAA Landelijk werkende instellingen Stadsregionaal gefinancierd zorgaanbod Overige voorzieningen en incidentele subsidies Tabellen Financiële risico s Overige ontwikkelingen Inhoudelijke verantwoording Uit de uitkering bureau jeugdzorg gesubsidieerde activiteiten Uit de uitkering zorgaanbod gesubsidieerde activiteiten Overige activiteiten Proeftuinen Bijlagen: Bijlage 1: Begroting 2014 romp en concept herziene begroting Bijlage 2: Actiepunten RUP Bijlage 3: Voortgangsrapportage RUP 2013 tot 1 juli Bijlage 4: Tabel 2 a: verantwoording 2012, verlening en begroting Bijlage 5: Gemeentelijke Uitvoeringsplannen jeugdzorg Bijlage 6: Regionale Transitiearrangementen ( 3 Regio s ) Regionaal Uitvoeringplan Jeugdzorg 2014 Stadsregio Amsterdam 4

6 Voorwoord Het Dagelijks Bestuur gaat er van uit dat dit Uitvoeringsplan het laatste jaar betreft waarin de Stadsregio Amsterdam verantwoordelijk is voor de Jeugdzorg binnen haar grenzen. Het wetgevingstraject van de nieuwe Jeugdwet, waarin de verantwoordelijkheid voor alle vormen van zorg voor jeugd bij gemeenten wordt belegd, loopt weliswaar enige vertraging op, maar de verantwoordelijke bewindspersonen koersen nog steeds op invoering in wordt dan ook het laatste jaar waarin het Dagelijks Bestuur gemeenten binnen de Stadsregio ondersteunt in hun voorbereiding op deze nieuwe taak. In 2013 hebben gemeenten eerst alleen met de instellingen uit het jeugdzorgdomein, maar later ook met partijen uit de overige domeinen (jggz en LVB) om de tafel gezeten om de transitie voor te bereiden. Dit heeft geresulteerd in een intensief traject waarin op een constructieve en positieve manier belangrijke issues ten aanzien van de gewenste inrichting 2015 zijn uitgewisseld tussen gemeenten onderling en gemeenten met instellingen. Gemeenten hebben in Regionale Transitie Arrangementen benoemd wat zij voor het jaar 2015 en in sommige gevallen ook de jaren er na, met huidige instellingen voor hebben. Op het moment van schrijven van dit voorwoord wordt in deze arrangementen naar het oordeel van de Transitiecommissie Stelselherziening Jeugd nog niet voldoende zekerheid aan instellingen geboden om zorgcontinuïteit in 2015 te kunnen garanderen. Het Dagelijks Bestuur heeft haar zorg hierover richting gemeenten uitgesproken en besloten om de besluitvorming over de inzet van een deel van de Doeluitkering Jeugdzorg aan te houden. In haar besluitvorming over dit deel van het budget zal het Dagelijks Bestuur de begrotingsbijstellingen, die instellingen in 2014 in overleg met gemeenten moeten doen, betrekken om begin 2015 goed in te kunnen gaan. Al met al is er bij het Dagelijks Bestuur vooral vertrouwen in dit proces. Het Dagelijks Bestuur ziet met instemming dat gemeenten de kennis en ervaring in hun plan betrekken die binnen de Stadsregio Amsterdam juist in de afgelopen jaren is opgedaan met het bereiken van meer kinderen bij dalend budget. Op deze wijze wordt een belangrijk deel van de infrastructuur, waar juist de meest kwetsbare kinderen in onveilige situaties afhankelijk van zijn, overeind gehouden is het jaar waarin de voorbereidingen een vaste vorm gaan krijgen. Gemeenten schuiven in 2014 nog verder op in het nemen van verantwoordelijkheid. Het Dagelijks Bestuur steunt deze beweging binnen haar mogelijkheden als wettelijk eindverantwoordelijke in het huidig wettelijk kader. Namens het Dagelijks Bestuur van de Stadsregio Amsterdam Pieter Hilhorst, portefeuillehouder jeugdzorg Regionaal Uitvoeringplan Jeugdzorg 2014 Stadsregio Amsterdam 5

7 Inleiding In het Uitvoeringsprogramma Jeugdzorg 2014 is beschreven op welke wijze de Stadsregio Amsterdam (SRA) uitvoering gaat geven aan de jeugdzorg in Het uitvoeringsprogramma is gebaseerd op het regionaal beleidskader Het jaar 2014 is het laatste jaar waarin de SRA verantwoordelijk is voor de jeugdzorg. Per 1 januari 2015 wordt dit een verantwoordelijkheid van de gemeenten. Evenals in 2013, staat de SRA enerzijds garant voor een goede uitvoering van de reguliere taken van de jeugdzorg, waarbij een goede kwaliteit van zorg én de veiligheid van kinderen voorop staat (de going concern ); anderzijds ondersteunt de SRA gemeenten in haar voorbereiding op hun nieuwe verantwoordelijkheid. Gemeenten kunnen experimenteren met nieuwe werkwijzen in de jeugdzorg, zodat alvast wordt voorgesorteerd op de toekomstige situatie. Gemeenten nemen de voorbereiding op hun algehele verantwoordelijkheid voor de zorg voor kinderen en gezinnen op overtuigende wijze op zich. In 2014 gaan binnen de SRA 15 van de 16 gemeenten oefenen met het budgettair en/of inhoudelijk opdrachtgeverschap. Daarnaast geldt voor gemeenten dat zij het opdrachtgeverschap voor jeugdzorg in samenhang moeten brengen met de andere decentralisaties, die van de jeugd GGZ, de jeugd LVB, de Participatiewet, de AWBZ en de invoering van het passend onderwijs. Er kan bij de overdracht van de jeugdzorg in 2015 niet even een knop worden omgezet. Daarom is er in het landelijke beleidskader ruimte geboden voor experimenten ter voorbereiding op de transitie van de jeugdzorg. De SRA én de gemeenten maken van deze experimenteerruimte goed gebruik. Hierbij is er sprake van lokaal maatwerk. Gemeenten bepalen zelf of zij mee willen doen aan de experimenten en hoe deze experimenten worden ingevuld. De belangrijkste voorwaarden die de SRA echter stelt bij de uitvoering van deze experimenten, is dat er een goede kwaliteit van zorg wordt geboden, dat de middelen rechtmatig worden besteed en dat de veiligheid van kinderen in de jeugdzorg niet in het geding komt. Immers, de SRA is de jaren 2013 en 2014 (eind)verantwoordelijk voor de uitvoering van de jeugdzorg. In 2014 is, met inachtneming van de formele verantwoordelijkheid van het Dagelijks Bestuur van de SRA, het opdrachtgeverschap verder uitgebreid met het virtueel opdrachtgeverschap van Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam (BJAA). Voor de instellingen die tot aan de transitiedatum vanuit de doeluitkering jeugdzorg worden gefinancierd geldt dat deze periode een spannende is. De transitie gaat gepaard met een aanzienlijke korting van het beschikbare budget en gemeenten kiezen vanuit eigen inzichten voor eigen prioriteiten. In overleg tussen Rijk, provincies en gemeenten is echter ook bepaald dat continuïteit van zorg en van zorginfrastructuur gegarandeerd moet worden en bovendien dat frictiekosten als gevolg van omzetdaling beperkt moeten blijven. Gemeenten geven hieraan vorm door in gesprek met instellingen vanuit alle te decentraliseren jeugddomeinen afspraken te maken en deze vast te leggen in een transitiearrangement. In hoofdstuk 2 van het Uitvoeringsprogramma wordt ingegaan op de wijze waarop gemeenten zich op de transitie van de jeugdzorg voorbereiden. De middelen voor de jeugdzorg nemen af. Het bezwaar van het Dagelijks Bestuur tegen het besluit van het Rijk om de doeluitkering jeugdzorg met 2.65% te korten, is niet gehonoreerd. In 2013 heeft het Dagelijks Bestuur, mede vanwege de korte tijd voor instellingen om zich op deze budgetdaling voor te bereiden, besloten deze eenmalig deels te compenseren vanuit de egalisatiereserve Jeugdzorg. In 2014 wordt deze korting echter geheel in de begroting verwerkt. Er is nog steeds een wachtlijst in de jeugdzorg. De wachtlijst heeft echter wel een belangrijke verandering ondergaan. Bestond deze twee jaar geleden nog geheel uit jeugdigen die op plaatsing in een residentiele setting wachtten, begin 2013 is dit aantal tot enkele wachtenden teruggebracht. Dit is een belangrijke ontwikkeling omdat het Dagelijks Bestuur met onder andere de onorthodoxe aanpak wachtlijsten in de jeugdzorg, het inzetten van Eigen Kracht en de ontwikkeling van het Generiek Gezinsgericht Werken bij BJAA, sterk heeft ingezet op een echte substantiële en duurzame daling van het beroep op residentiele jeugdzorg. Wel is het aantal jeugdigen dat nog wacht op inzet van ambulante jeugdzorg gestegen. Regionaal Uitvoeringplan Jeugdzorg 2014 Stadsregio Amsterdam 6

8 De SRA wil alle kinderen kunnen helpen die het nodig hebben. Opnieuw wordt waar mogelijk het beleid geïntensiveerd om de verblijfduur terug te brengen. In overleg met Spirit, de belangrijkste jeugdzorgaanbieder met verblijfsaanbod, en met Altra, onderdeel residentieel jonge moeders, is een ombouwprogramma in werking gezet dat hierin moet voorzien. Enerzijds door meer van gezinshuizen gebruik te maken en anderzijds door de duur van de verblijfsperiode zo beperkt mogelijk te houden. Met het vrijkomende geld moet dan voldoende aanbod gegenereerd kunnen worden voor de vraag naar ambulante hulp, inclusief het opvangen van het volume door het eerder afschalen vanuit het Generiek Gezinsgericht Werken (GGW) door BJAA alsmede de strakkere selectie aan de voorkant. In 2013 werden effecten zichtbaar van de invoering van het GGW door BJAA en deze mogen gerust spectaculair worden genoemd: een daling van het aantal Onder Toezicht Stellingen (OTS) van 34%. Uitgangspunten inzet jeugdzorg 2014 Voor de uitvoering van de jeugdzorg in 2014 worden de volgende uitgangspunten gehanteerd (zie beleidskader jeugdzorg ): Het Dagelijks Bestuur van de SRA is verantwoordelijk voor een goede kwaliteit van de jeugdzorg, het toezien op rechtmatigheid én de veiligheid van de kinderen binnen de jeugdzorg. Het Regionaal Uitvoerings Plan (RUP) geeft uitvoering aan de uitgangspunten zoals die in het beleidskader zijn benoemd: - Het bevorderen van de inzet van Eigen Kracht Jeugdzorg wordt bij voorkeur ingezet ter realisatie van een plan dat een gezin samen met haar netwerk van relevante personen heeft opgesteld; - De invoering van Generiek Gezinsgericht Werken door BJAA; - Problemen bij een kind worden in samenhang gezien met het gezin (1 gezin / 1 plan); - Inzet van kennis en kunde vanuit de jeugdzorg naar het lokale veld; - Zorg wordt vanuit meerdere domeinen samenhangend ingezet (multifocale zorg); - Bij de beleidsinformatie ligt de focus op het meten van doelrealisatie en cliënttevredenheid; - Indien uithuisplaatsing nodig is, worden kinderen bij voorkeur in het eigen netwerk opgevangen en anders in een regulier pleeggezin. Residentieel: alleen als het écht moet; - De transitie biedt aanzienlijke kansen tot verbeteren als deze met een open mind tegemoet wordt getreden. Dit geldt voor alle betrokken partijen, inclusief uitvoerende professionals; - De SRA is er samen met Rijk en de gemeenten verantwoordelijk voor de verschuiving van verantwoordelijkheid voor jeugdzorg zo goed mogelijk te laten verlopen; - Continuïteit van zorg in de transitiefase moet geborgd. Kinderen en gezinnen mogen geen hinder ondervinden van de verbouwing (de transitie- en transformatieplannen binnen de jeugdzorg), en moeten verbetering merken; - Procedures zijn zo eenvoudig mogelijk (verminderen regeldruk). Input vanuit het veld Gemeenten en instellingen zijn uitgenodigd input te leveren voor het concept-rup Reacties zijn ontvangen van Spirit, BJAA en de Gemeente Amsterdam. In haar bijdrage licht de Gemeente Amsterdam haar keuze voor scenario 4 toe. Daarnaast vraagt de Gemeente Amsterdam om de inzet van professionals uit de jeugdzorg in de proeftuinen wat betreft verantwoordingvoorwaarden beter te regelen. Spirit onderschrijft de uitgangspunten die genoemd zijn voor het RUP 2014 maar benoemt dat een aantal ervan richting de transformatie van de jeugdzorg verder - met de gemeenten - bekeken moeten worden: - het betrekken van maatschappelijke doelstellingen bij het taakgebied van professionals; - behoud van binding van professionals in de jeugdzorg met een professionele organisatie om de expertise te kunnen behouden; - stroomlijnen van de gewenste beleidsinformatie voor gemeenten; - voldoende regelarme ruimte creëren voor de proeftuinen; - Spirit stel voor om multifocale zorg op te nemen in het structurele budget; - Spirit stelt voor om het beleid ten aanzien van uithuisplaatsingen residentieel: alleen als het écht moet' te nuanceren en te gaan differentiëren (maatwerk) naar vormen van kleinschalige gezinsgerichte residentiële hulp, waarbij soms "duur" en soms "langdurig" plaatsing voor de betreffende kinderen de beste keuze is. Regionaal Uitvoeringplan Jeugdzorg 2014 Stadsregio Amsterdam 7

9 BJAA liet weten zich in de aangegeven prioriteiten te kunnen vinden. Leeswijzer Het beleid van de SRA ten aanzien van de jeugdzorg in 2014 is een 2 sporenbeleid: 1. Een goede uitvoering van de reguliere taken van de jeugdzorg in 2014; 2. Het voortzetten van het experimenteren met nieuwe werkwijzen in de jeugdzorg. In hoofdstuk 1 zijn de aandachtspunten op het terrein van de uitvoering van de jeugdzorg ( de going concern ) uitgewerkt. Hoofdstuk 2 gaat in op de experimenten decentralisatie jeugdzorg en beschrijft welke aandachtspunten er in 2014 zijn. Hoofdstuk 3 bevat de inhoudelijke en financiële verantwoording. Regionaal Uitvoeringplan Jeugdzorg 2014 Stadsregio Amsterdam 8

10 Hoofdstuk 1 Aandachtspunten uitvoering reguliere taken jeugdzorg going concern Zolang de huidige Wet op de Jeugdzorg nog van kracht is, is het Dagelijks Bestuur van de SRA verantwoordelijk voor de uitvoering van de jeugdzorg en alle taken die daaraan verbonden zijn. In dit hoofdstuk is uitgewerkt, welke aandachtspunten het Dagelijks Bestuur heeft benoemd bij de uitvoering van de reguliere jeugdzorgtaken. Daarbij gaat het om de volgende onderwerpen: - de uitvoering van de wettelijke taken door BJAA en inkoopadvies - de invulling van het penvoerderschap - de uitvoering van de geïndiceerde zorg - de bestrijding van de wachtlijsten - het verbeteren van de kwaliteit - het waarborgen van de veiligheid - beleidsinformatie 1.1 De uitvoering van de wettelijke taken door BJAA De taken van BJAA zijn, samengevat, het uitvoeren van: - de toegangstaken: het vaststellen van de benodigde zorg (indicatiestelling) en het ondersteunen van de klant bij het verkrijgen van deze zorg - de aansluitingstaken: de aansluiting tussen bureau jeugdzorg en het lokale veld - het casemanagement - de jeugdbescherming en jeugdreclassering - het advies- en meldpunt kindermishandeling (AMK) - de kindertelefoon Daarnaast brengt BJAA elke 2 jaar op verzoek van de SRA een Inkoopadvies uit op basis waarvan de SRA prestatieafspraken maakt met de instellingen Jeugd en Opvoedhulp (J&OH). In 2013 is het inkoopadvies jeugd beschermen, doen wat nodig is gegeven en voor 2014 is een actualisatie geschreven jeugd beschermen, blijven doen wat nodig is. Aandachtspunten uitvoering BJAA in BJAA informeert het Dagelijks Bestuur halverwege 2014 over de resultaten van de in samenwerking met de instellingen J&OH ontwikkelde nieuwe werkwijze voor het indiceren van zwaardere zorg: van indiceren naar verwijzen. - Op het gebied van de aansluitingstaken (de aansluiting tussen de jeugdzorg en de lokale zorg) wordt er in het kader van de experimenten decentralisatie jeugdzorg nauw samengewerkt tussen de SRA (BJAA, WSG en de instellingen J&OH) én de gemeenten (lokale partijen) om een goed zorgcontinuüm te ontwikkelen. Zo wordt er meer wijkgericht gewerkt en wordt uitvoeringsoverleg steeds meer met het gezin georganiseerd. - BJAA is de casemanager voor kinderen in de jeugdzorg, tenzij er in het kader van de experimenten decentralisatie toegangstaken van BJAA andere afspraken hierover zijn gemaakt. - BJAA heeft in 2013 het Generieke Gezinsgerichte werken doorgevoerd in al haar geledingen. Bureau Jeugdzorg ontwikkelt zich tot een organisatie die gezinnen, waarbinnen kinderen onveilig opgroeien en waarbij ouders niet willen of kunnen veranderen zonder dwang of drang, het hele gezin meeneemt in één plan zodat kinderen opgroeien in voldoende veilige omstandigheden. Voor BJAA staan doelstelling, de pedagogische visie en het risicomanagement niet ter discussie. - Jeugdbescherming en Jeugdreclassering worden binnen een gezinsgerichte aanpak uitgevoerd door gezinsmanagers conform de wettelijke eisen en kwaliteitsnormen die hiervoor zijn gesteld. Deze ontwikkeling is mogelijk gemaakt met subsidie van het ministerie van Justitie en de SRA. De businesscase waarin BJAA deze werkwijze in financiële termen heeft onderbouwd, voorziet in een integrale en goedkopere manier van werken vanaf De uitvoering van het Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) geniet hoge prioriteit binnen de SRA. Het AMK werkt volgens de landelijk geldende normen: er zijn geen wachtlijsten bij het AMK (alle onderzoeken worden binnen 5 dagen gestart en de gemiddelde doorlooptijd voldoet aan de landelijke norm). Dit overigens behoudens pieken en dalen als gevolg van media-attentie voor het onderwerp kindermishandeling. - BJAA is verantwoordelijk voor de realisatie van de Kindertelefoon en regelt dat de Kindertelefoon kan doorschakelen naar een medewerker van BJAA. Regionaal Uitvoeringplan Jeugdzorg 2014 Stadsregio Amsterdam 9

11 - BJAA heeft in het voorjaar van 2012 het inkoopadvies over de jaren 2013 en 2014 uitgebracht. Dit inkoopadvies is in 2013 geactualiseerd voor Actualisatie was noodzakelijk in verband met de Gemeentelijke Uitvoeringsplannen (GUP s). Versneld afschalen BJAA is in 2013 na een begrotingswijziging door de SRA in staat gesteld om haar businesscase Generiek Gezinsgericht Werken (GGW) voort te zetten en de uitrol en inbedding af te ronden. De investeringen in de businesscase in 2012 en 2013 gaan zich, naar het laat aanzien, vertalen in opbrengsten in Opbrengsten die in 2013 al merkbaar zijn door daling van het aantal ondertoezichtstellingen en de afname van het beroep op residentiële verblijfszorg. Om de kosten van GGW verder omlaag te brengen, is in 2013 een gezamenlijke inspanning van BJAA, SRA en gemeenten afgesproken. Het betreft het versneld afschalen van de inzet van BJAA naar lokale regie van zorg voor cliënten binnen GGW waarvan de zorg goed op de rails staan. Het kind is veilig en er is een borgingsplan van BJAA met andere ketenpartners. Daarmee kan het aantal cliënten binnen GGW met ca. 15 % worden teruggebracht en kan de instroom zich beperken tot gezinnen in het zware drangkader. Om het afschalen van zaken naar lokale regie daadwerkelijk te kunnen realiseren zijn in 2013 de volgende afspraken gemaakt: a. de gemeenten maken met BJAA afspraken over het in gemeentelijke regie nemen van zaken die qua inhoud de inzet van BJAA niet meer vereisen. b. BJAA levert bij gemeenten overzichten aan van gezinnen waarbij afschaling onderzocht kan worden. c. De SRA zet een zogenaamde procesaanjager in, die de opdracht heeft om te helpen bij het realiseren van de overleggen tussen BJAA en gemeenten. 1.2 De invulling van het penvoerderschap De Stadsregio Amsterdam is penvoerder voor de provincies/stadsregio s voor de William Schrikker Groep (WSG) Jeugdbescherming/Jeugdreclassering en het Joods Maatschappelijk Werk (JMW). Aandachtspunten uitvoering van het penvoerderschap - De WSG en het JMW werken conform de landelijke richtlijnen die zijn gesteld. - De WSG werkt aan de afname van het aantal jeugdbeschermingsmaatregelen op basis van de doorontwikkeling van de methode Delta (vliegwiel 1), specifiek gericht op de LVB doelgroep. De WSG onderzoekt of in samenwerking met gemeenten een langdurig stut en steunaanbod kan worden gerealiseerd, waardoor ondersteuning vanuit de gezagsfunctie minder lang nodig is. De WSG is in 2013 door de Inspectie Jeugdzorg onder Verscherpt Toezicht geplaatst. Deze maatregel betreft zowel de onderdelen Jeugdbescherming/Jeugdreclassering als de Pleegzorg. De Inspectie Jeugdzorg vindt dat het management onvoldoende op risicomanagement stuurt en dat er onvoldoende toezicht is op de veiligheid van kinderen in pleeggezinnen. Ook moet de incidentenrapportage verbeterd worden. De inspectie constateert bij de WSG onvoldoende leervermogen. De WSG heeft een aantal maatregelen genomen, waaronder het naast het bestuur aanstellen van een tijdelijk programmabestuurder speciaal gericht op het realiseren van de noodzakelijke verbetering. In 2014 is dit Verscherpt Toezicht door de Inspectie gestopt. 1.3 De uitvoering van de geïndiceerde zorg De huidige Wet op de jeugdzorg gaat uit van een recht op jeugdzorg. Dit betekent dat een cliënt die een indicatie voor jeugdzorg heeft ontvangen van Bureau Jeugdzorg, recht heeft op deze zorg. In de stadsregio Amsterdam wordt de jeugdzorg verzorgd door meerdere instellingen voor jeugd en opvoedhulp (J&OH): Altra, Spirit, de Bascule, HVO Querido, MOC t Kabouterhuis; WSP en Hoenderloo. Deze instellingen zorgen, dat de juiste hulp wordt geboden. Dit doen zij aan de hand van hulpverleningsplannen. De belangrijkste vormen van jeugdzorg zijn: - ambulante zorg; - observatiediagnostiek; - dagbehandeling; - pleegzorg; Regionaal Uitvoeringplan Jeugdzorg 2014 Stadsregio Amsterdam 10

12 - residentiële zorg. Het Dagelijks Bestuur heeft aan de hand van de uitkomsten van het onderzoek naar besparingen als gevolg van de inzet van Eigen Kracht Conferenties, geconstateerd dat de behoefte aan 24 uursverblijfszorg afneemt. Dit is ook zichtbaar geworden in de wachtlijst. Het Dagelijks Bestuur zet in 2014 dan ook het beleid voort dat moet leiden tot het verder terugbrengen van residentiële verblijfszorg. Overigens dient hierbij te worden opgemerkt dat het aantal plaatsingen in pleeggezinnen in de afgelopen 3 jaar met 300 is gestegen. Aandachtspunten bij de uitvoering van de geïndiceerde zorg - De instellingen voor Jeugd en Opvoedhulp (J&OH) richten in 2014 hun zorg in op basis van het inkoopadvies van BJAA en de beleidsprioriteiten van het Dagelijks Bestuur. Voor de gemeenten die gekozen hebben voor budgettair opdrachtgeverschap ambulante zorg, richten de instellingen voor J&OH dat ook in op basis van de beleidsprioriteiten van de colleges van Burgemeester en Wethouders. - Instellingen voor J&OH adviseren het gezin en BJAA ten aanzien van de meest geschikte zorg (methode van indiceren naar verwijzen ); - Er wordt gewerkt met een gezinsplan, bij voorkeur opgesteld door het gezin en haar netwerk. - Instellingen J&OH bevorderen de inzet van netwerkpleegzorg, in het geval een beroep op pleegzorg nodig is; - Een kind dat niet meer (tijdelijk) thuis kan wonen, wordt bij voorkeur opgevangen in een gezinsomgeving. Indien netwerkpleegzorg niet mogelijk is, wordt een beroep gedaan op reguliere pleegzorg; - De residentiële capaciteit is beschikbaar voor kinderen die om inhoudelijke redenen dit nodig hebben (alleen als het écht moet). De instellingen J&OH zorgen ervoor dat er samenhang wordt aangebracht in de residentiële capaciteit die beschikbaar is binnen de grenzen van de SRA. De verblijfsduur in de residentiële voorzieningen wordt waar mogelijk verder teruggebracht. - Er is een groep zeer kwetsbare kinderen aangewezen op langdurige verblijfszorg. Het gaat hierbij om kinderen die vaak al meerdere mislukte pleegzorgplaatsingen achter de rug heeft. Het voor deze groep ontwikkelde aanbod houdt rekening met een geplande verblijfsduur van 72 maanden; - Voor plaatsing bij een Landelijk Werkende Instelling (LWI), is uitgangspunt dat zorg alleen buiten de SRA wordt geboden, als daarvoor een sterke inhoudelijke noodzaak is. Hiervoor is een casusoverleg ingericht en voorwaarde is dat er een EKC heeft plaatsgevonden. In overleg met de instellingen J&OH, wordt bezien op welke wijze binnen de regio zorg kan worden geboden die nu nog door de Landelijk Werkende Instellingen wordt geleverd. De afname van het aantal LWI plekken mag niet het ongewenste effect hebben dat dit leidt tot een groter beroep op de capaciteit van Jeugdzorg Plus (gesloten Jeugdzorg); - De SRA werkt mee aan de pilot gesloten jeugdzorg, waarin trajectbenadering centraal staat en de doorlooptijd wordt teruggebracht De bestrijding van de wachtlijsten Cliënten met een indicatie hebben recht op jeugdzorg (Wet op de jeugdzorg). Het ministerie en de provincies/stadsregio s hebben met elkaar afgesproken, dat deze zorg binnen 9 weken na het indicatiebesluit moet zijn begonnen. Door de aanhoudende stijging van de vraag naar jeugdzorg ontstonden er de afgelopen jaren wachtlijsten bij de instellingen J&OH. De SRA, BJAA en de instellingen J&OH hebben zich fors ingezet om de wachtlijsten zoveel mogelijk te voorkomen, maar niet altijd kon tijdig het juiste zorgaanbod worden geleverd. In de SRA zijn afspraken gemaakt tussen BJAA en de zorgaanbieders hoe om te gaan met kinderen op de wachtlijst voor jeugdzorg. Er zijn in de vorige jaren goede resultaten geboekt met de inzet van EKC. Dit beleid wordt voortgezet. In 2013 is daarnaast de thuiszorgorganisatie Cordaan betrokken bij de aanpak van de wachtlijsten. Medewerkers van Cordaan bekijken samen met medewerkers van de J&OH instellingen de casussen die op de wachtlijst staan op de haalbaarheid om ondersteuning te bieden in de vorm van intensieve thuiszorg. Deze vorm van ondersteuning blijkt in veel gevallen haalbaar vanuit het Persoons Gebonden Budget (PGB). Wachtlijsten bij het AMK zijn voor het Dagelijks Bestuur niet aanvaardbaar. De SRA en BJAA hebben hierover sluitende afspraken gemaakt. Als landelijke norm geldt dat een AMK onderzoek binnen 5 dagen moet zijn gestart. Daarnaast zijn er normeringen gesteld aan de doorlooptijd van een onderzoek. Regionaal Uitvoeringplan Jeugdzorg 2014 Stadsregio Amsterdam 11

13 Tenslotte zijn er landelijk uitvoeringsnormen vastgesteld voor de jeugdbescherming en de jeugdreclassering. Er zijn normen gesteld aan het aantal gezinnen/cliënten per medewerker. BJAA/WSG dienen volgens deze vastgestelde landelijke kwaliteitscriteria te werken. Aandachtspunten bij de bestrijding van wachtlijsten - Er zijn geen wachtlijsten bij de onderdelen AMK, jeugdbescherming en jeugdreclassering van BJAA (en WSG); - Het lokale veld wordt ondersteund met de inzet van expertise van BJAA en de instellingen J&OH, zodat minder een beroep hoeft te worden gedaan op zwaardere vormen van zorg; - Er is geen wachtlijst voor jeugdigen waarbij er sprake is van een acute bedreiging van de veiligheid/dan wel een crisissituatie (er wordt van BJAA/WSG en de instellingen J&OH een goede afstemming verwacht); - De instellingen J&OH zetten in op het voorkomen van terugval op jeugdzorg door meer aandacht te besteden aan het versterken van het hele netwerk + het realiseren van nazorg; - De Stadsregio ziet toe op een zorgvuldige wijze van omgaan met kinderen op de wachtlijst. De Stadsregio nodigt daartoe BJAA en instellingen J&OH uit in een gezamenlijke werkgroep (het Doeteam ) de werkwijze te evalueren, te ontwikkelen en zo nodig bij te stellen. De Stadsregio zoekt in dit proces ook naar onorthodoxe maatregelen die de instroom in jeugdzorg doen afnemen en laat zich hierbij bijstaan door buitenstaanders die vanuit een dwarse kijk kunnen adviseren Het verbeteren van de kwaliteit Organisaties zijn elk op eigen wijze bezig met het verbeteren van kwaliteit. Enkele voorbeelden: BJAA De afgelopen jaren is er veel geïnvesteerd in het verbeteren van de kwaliteit van BJAA. Medewerkers van de afdelingen jeugdbescherming en jeugdreclassering zijn geschoold in de nieuwe werkwijze GGW waarvan Delta, FFPS (Functional Family Parole Services) en Handboek jeugdreclassering deel uitmaken. Vanaf voorjaar 2013 werken alle medewerkers volgens deze nieuwe werkwijze, waarbij gezinsmanagers zowel drang (vrijwillig kader) als dwang taken uitvoeren volgens het principe één gezin, één plan, één gezinsmanager. Altra Altra begeleidt jonge moeders in verschillende voorzieningen van 24-uurs opvang in vier verschillende trainingshuizen, waarbij sommige moeders één of enkele fasen over kunnen slaan, afhankelijk van de ernst van de problemen en de mate van zelfstandigheid van de jonge moeders. In het najaar 2012 is in overleg met de Stadsregio besloten om de hulp aan jonge moeders om te vormen naar minder opvang in de groep en meer uitgaande van de eigen kracht van jonge moeders en hun netwerk. Dit betekent dat in twee stappen de hulp op de groepen wordt afgebouwd en dat er voor jonge moeders die (nog) niet zelfstandig kunnen wonen opvang in gezinshuizen wordt gerealiseerd. Deze gezinshuizen worden in samenwerking met Gezinshuis.com opgezet. MOC t Kabouterhuis MOC t Kabouterhuis is in 2012 begonnen het programma Alert4you uit te rollen bij 200 kinderdagverblijven en voorscholen binnen de stadsregio. Daarnaast is het programma dagbehandeling omgebouwd om meer kinderen te kunnen helpen en hiermee de wachtlijsten terug te dringen. Kinderen komen minder dagdelen naar de dagbehandeling en worden daarnaast ambulant in hun dagelijkse omgeving behandeld. Er wordt zo intensiever met het voorveld samengewerkt en ouders en kinderen worden niet geconfronteerd met (soms) lastige terugplaatsingen. Ook is MOC t Kabouterhuis in 2012 gestart met een nieuwe dagbehandeling voor kinderen van 2 tot 7 jaar met een IQ tussen de met een psychiatrische diagnose. Spirit Spirit is in 2012 gestart met het ombouwen van verblijfsafdelingen (leefgroepen) naar voorzieningen waarbij kinderen of jongeren die (tijdelijk) niet thuis kunnen wonen, door opvoedouders worden Regionaal Uitvoeringplan Jeugdzorg 2014 Stadsregio Amsterdam 12

14 opgevangen. Daarnaast wordt waar mogelijk de verblijfsduur ingekort. Op deze wijze blijft het zorgniveau gehandhaafd, maar met minder middelen. Algemeen De SRA heeft, samen met BJAA en de instellingen J&OH, de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in de ontwikkeling van een beleidsinformatiesysteem. Daarnaast werd als één van de eerste regio s een aantal landelijk vastgestelde prestatienormen ingevoerd voor het meten van de effecten van de inzet van jeugdzorg. Andere vermeldenswaardige kwaliteitsverbeteringen in de afgelopen jaren binnen de jeugdzorg zijn bijvoorbeeld de invoering van de Triple P methodiek, het algemene gebruik van de LIRIK (Licht Instrument Risicotaxatie Kindveiligheid) voor de inschatting van veiligheidsrisico s van kinderen en de investeringen die door de instellingen J&OH en SRA zijn gedaan in de beschrijving van effectieve programma s. 1.6 Waarborgen Veiligheid Kinderen moeten veilig kunnen opgroeien in een gezonde leefomgeving. Als deze veiligheid niet of onvoldoende geboden kan worden binnen een gezin, dan is het de taak van de jeugdzorg om op te treden. Ten behoeve van de aanpak van seksueel misbruik en kindermishandeling zijn nieuwe landelijke afspraken vastgelegd in het Actieplan Taskforce. Optreden is nodig en gerechtvaardigd, immers de bescherming van het kind heeft de hoogste prioriteit binnen de jeugdzorg én veiligheid moet worden gegarandeerd. BJAA heeft in de bescherming van kinderen een cruciale rol, o.a. met de inzet van de afdeling jeugdbescherming, maar ook met de afdeling AMK die onderzoekt of er sprake is van kindermishandeling. De veiligheid van het kind staat voorop én is prioriteit nummer één binnen de jeugdzorg. Als er sprake is van een crisissituatie of een onveilige opgroeisituatie, dan heeft dit altijd voorrang. Er kan in die gevallen immers niet gewacht worden met ondersteuning. Dit kan betekenen, dat andere kinderen met een jeugdzorgindicatie langer moeten wachten op de zorg. Aandachtspunten op het terrein van veiligheid - De waarborg van een goed sluitende aanpak bij de bescherming van kinderen die dit nodig hebben. - Het versterken van het lokale veld in het eerder signaleren van problemen. - Goede afspraken met het lokale veld met betrekking tot de screening van veiligheid en het beleggen van casemanagement bij de experimenten met de decentralisatie van de toegangstaken van BJAA. - met de J&OH instellingen wordt tenminste 1 keer per jaar over de implementatie en het gebruik van de meldcode gesproken Beleidsinformatie Het beleidsinformatiesysteem van de SRA is goed op orde en is één van de weinige informatiesystemen die inzicht biedt in een aantal landelijke prestatie-indicatoren. Met het beleidsinformatiesysteem kan al informatie worden gegenereerd die nuttig en nodig is voor de overname van de jeugdzorg door de gemeenten (transitie jeugdzorg). Aangezien de transitie van de jeugdzorg waarschijnlijk zal leiden tot nieuwe afspraken tussen rijk en gemeenten, is het niet opportuun om wijzigingen aan te brengen in het huidige informatiesysteem jeugdzorg. Wel komt in het kader van de beleidsinformatie, in 2014 de focus meer te liggen op het meten van de realisatie van de doelen en cliënttevredenheid. Aandachtspunten op het terrein van de beleidsinformatie - De beleidsinformatiesystemen van BJAA en de instellingen J&OH moeten voldoen aan de landelijke eisen die worden gesteld. Dat geldt ook voor de registratie binnen de experimenten; - In de beleidsinformatie ligt de focus op resultaat van zorg en cliënttevredenheid, waarbij gemeenten in toenemende mate de belangrijkste gesprekspartners worden van de jeugdzorgpartners. Regionaal Uitvoeringplan Jeugdzorg 2014 Stadsregio Amsterdam 13

15 Hoofdstuk 2 De transitie De SRA en de gemeenten zien de transitie van de jeugdzorg (en de jeugd GGZ en jeugd LVB) als een goede ontwikkeling én een kans om de zorg voor jeugdigen/gezinnen te verbeteren door meer samenhang aan te brengen. In de SRA wordt er nauw samengewerkt tussen de SRA en de gemeenten in de voorbereidingen op de transitie van de jeugdzorg. Daarbij wordt er zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de ruimte om vooruitlopend op de transitie- te experimenteren. In 2010 is al gestart met het opzetten van de eerste experimenten decentrale toegang en in 2013 is voor het eerst aan gemeenten de ruimte geboden om te gaan oefenen met het opdrachtgeverschap in het kader van de ambulante jeugdzorg. In 2014, het laatste jaar waarin de Stadsregio Amsterdam regie over de jeugdzorg voert, wordt geëxperimenteerd op vijf terreinen: - decentralisatie toegangstaken BJAA, - virtueel opdrachtgeverschap BJAA, - de overdracht van het opdrachtgeverschap ambulante zorg aan de gemeenten, - het delen van het opdrachtgeverschap voor de andere vormen van jeugdzorg met gemeenten, - het ontwikkelen, uitvoeren en integreren van multifocale zorgtrajecten. In 2014 nemen vrijwel alle gemeenten binnen de stadsregio deel aan deze experimenten. Randvoorwaarde is dat bij het uitvoeren van deze experimenten de veiligheid van het kind niet in het geding mag komen. De regie in de uitvoering moet altijd helder zijn en er moeten altijd afspraken zijn gemaakt over procedures bij escalatie. Daarnaast wordt gelet op rechtmatigheid en kwaliteit. In 2014 creëert het Dagelijks Bestuur, daarbij maximaal gebruik makend van de ruimte die de wet- en regelgeving biedt, meer ruimte aan gemeenten. Zo zal het in 2014 in het kader van het opdrachtgeverschap van ambulante jeugdzorg door gemeenten mogelijk worden gemaakt om de middelen in te zetten op basis van capaciteit (zie ook hoofdstuk 2.2 ). Deze experimenten helpen gemeenten om ervaring op te doen met het uitvoeren van onderdelen van de jeugdzorg én het ontwikkelen van nieuwe innovatieve werkwijzen. Gemeenten krijgen hierdoor input voor beleidskeuzes, organisatie ontwikkeling en veranderstrategieën. Daarnaast kan invulling worden gegeven aan de rollen van de lokale partners en is er alle ruimte voor lokaal maatwerk. Gemeenten delen in stadsregionaal verband deze ervaringen met elkaar. De regie voor de experimenten is in handen van een bestuurlijke stuurgroep Transitie van de 16 gemeenten onder voorzitterschap van de Portefeuillehouder Jeugdzorg van de SRA. De eindverantwoordelijkheid ligt bij het Dagelijks Bestuur van de SRA. De experimenten jeugdzorg hebben ten doel: - een beter inzicht te krijgen in de omvang van de zorg, - de kwaliteit van de zorg aan jeugdigen/ouders te verbeteren, - eerder en sneller de juiste hulp in te kunnen zetten, - de preventie te versterken en het beroep op zwaardere vormen van zorg te verminderen, - de samenhang in de zorg aan jeugdigen/ouders te verbeteren, - een kostenreductie te realiseren, - kennis te delen. In het kader van de voorbereiding op de transitie jeugdzorg, is in 2011 een startfoto gemaakt van de budget- en cliëntstromen binnen de huidige provinciale jeugdzorg, de jeugdpsychiatrie en de zorg voor de LVB jeugdigen. Deze startfoto is aangevuld met een overzicht van het algemene preventieve lokale jeugdbeleid. Daarnaast zijn de mogelijkheden van sociale innovatie onderzocht en hebben gemeenten vanuit de lokale praktijk een visie ontwikkeld op een betere zorg rondom jeugdigen/gezinnen. Bij de transitie van de jeugdzorg gaat het niet alleen om een verschuiving van taken en bevoegdheden. Het gaat ook om een andere wijze van aansturing, organisatie en uitvoering. Deze nieuwe invulling van de jeugdzorg heeft als doel de zorg voor de cliënt te verbeteren. Daarbij wordt ook kritisch gekeken wat de rol van de overheid moet zijn. De primaire verantwoordelijkheid voor het opvoeden ligt bij de ouders. Als er problemen zijn bij het opvoeden hebben ouders veel meer zelf een actieve rol bij het bepalen van de hulpvraag en de oplossingen, waarbij vooral gekeken wordt hoe het eigen netwerk om een gezin kan worden versterkt (Eigen Kracht). Uiteraard is en blijft er een goed vangnet nodig voor de meest kwetsbare gezinnen die meer ondersteuning nodig hebben. Het Regionaal Uitvoeringplan Jeugdzorg 2014 Stadsregio Amsterdam 14

16 verbeteren van de samenhang en de coördinatie van de zorg voor deze kwetsbare gezinnen, is een belangrijk aandachtspunt. Een ander belangrijk onderwerp bij de transitie van de jeugdzorg/jeugd GGZ en jeugd LVB is de koppeling met de andere decentralisaties: de Participatie Wet, de AWBZ zorg en de invoering van het passend onderwijs. De wijze waarop de gemeenten in de SRA samenwerken op het terrein van de transitie; is in 2012 uitgewerkt in een regionaal werkplan: Transitie Zorg om Jeugd ( Ondersteuning en hulp bij opvoeden en opgroeien ). De genoemde doelen in dit werkplan waren: - Gemeenten zo goed mogelijk voorbereiden op de decentralisatie van de jeugdzorg door middel van het uitvoeren van experimenten; - In overleg met de gemeenten te onderzoeken en te bepalen op welke wijze gemeenten de jeugdzorg willen gaan uitvoeren (schaalniveau lokaal/bovenlokaal/regionaal), op welke wijze gemeenten de jeugdzorg willen gaan financieren en op welke wijze gemeenten de jeugdzorg willen aansturen (regievoering). In 2013 zijn deze plannen nader uitgewerkt in een regionale agenda. In de eerste helft van 2013 is het de voorbereiding van de begroting 2014 geweest die druk op het voorbereidingsproces heeft gezet. Het Dagelijks Bestuur is eraan gehouden om op 1 juli de financiële kaders voor het volgende begrotingsjaar aan de instellingen kenbaar te maken. In reactie op de aankondiging van het Dagelijks Bestuur aan de gesubsidieerde instellingen om de subsidierelatie per 1 januari 2015 te beëindigen, hebben alle instellingen aangegeven dat hier onvermijdelijk frictiekosten mee gemoeid zullen zijn. Deze stellingname is ook in de formele bezwaarprocedures van de instellingen tegen dit besluit onderbouwd. Het Dagelijks Bestuur heeft vervolgens aan de regiogemeenten gevraagd om aan te geven of zij bereid zijn om een nader te bepalen overgangsperiode in acht te nemen om daarmee frictiekosten te vermijden. Dit sluit aan bij het Bestuurlijk Akkoord van 26 april 2013 waarin het Rijk met VNG en IPO heeft afgesproken dat indien gemeenten in een bestaande regio samen met de instellingen zo n overgangsregeling overeenkomen, een dergelijk regime niet van Rijkswege hoeft te worden opgelegd. Landelijk is afgesproken dat de gemeentelijke regio s daartoe voor 31 oktober 2013 een Regionaal Transitie Arrangement (RTA) maken. Dat regioarrangement geeft inzicht in de wijze waarop iedere regio voor 2015 omgaat met de continuïteit van zorg, de daartoe benodigde infrastructuur en de eventuele frictiekosten. De (concept) RTA s van de drie regio s zijn op 31 oktober 2013 ter toetsing aangeboden aan de Transitiecommissie Stelselherziening Jeugd (TSJ). De RTA s vallen onder de bestuurlijke verantwoordelijkheid van de gemeenten in de drie regio s en zijn ter informatie toegevoegd (bijlage 6). 2.1 Decentralisatie toegangstaken BJAA Begin 2010 is in het portefeuillehoudersoverleg Jeugdzorg van de SRA besloten om in pilots/proeftuinen te experimenteren met de overdracht van de toegangstaken van BJAA naar de gemeenten/stadsdelen. Inmiddels zijn er in de gehele stadsregio pilots decentrale toegangstaken. In 2014 heeft de hele stadsregio ruime ervaring opgedaan met het uitvoeren van een deel van de toegangstaken van BJAA. De pilot toegangstaken is tevens een voorwaarde om het opdrachtgeverschap ambulant uit te kunnen voeren. Deze pilots leiden tot innovatieve werkwijzen, nieuwe modellen van zorgverlening en zorgverwijzing en nieuwe arrangementen. In 2014 worden deze pilots verder doorontwikkeld. Bij de decentralisatie toegangstaken van BJAA gaat het om: - taken op het gebied van de indicatiestelling voor ambulante hulp; - casemanagement bij enkelvoudige en licht meervoudige problematiek; - nieuwe afspraken over de check op veiligheid. Bij de experimenten met de toegangstaken decentralisatie BJAA gaat het om gezinnen die zelf hulp zoeken, niet bij BJAA in behandeling zijn en voldoende geholpen zijn met een ambulant aanbod. Bij de kinderen in het gedwongen kader (jeugdbescherming en jeugdreclassering) is en blijft BJAA altijd betrokken. Dat geldt ook voor kinderen, waarbij het vermoeden bestaat dat er zwaardere vormen van zorg nodig zijn of waarbij de ouders niet of onvoldoende meewerken. De wijze waarop BJAA en de lokale partijen uitvoering geven aan de invulling van het experiment met de toegangstaken BJAA, wordt vastgelegd in een mandaatbesluit. Dit is een belangrijke voorwaarde die het Dagelijks Bestuur van de Stadsregio heeft gesteld aan BJAA. Een model voor dit Regionaal Uitvoeringplan Jeugdzorg 2014 Stadsregio Amsterdam 15

17 mandaatbesluit is ontwikkeld in de Gemeente Haarlemmermeer. In dit mandaatbesluit is bijvoorbeeld uitgewerkt: - dat een multidisciplinaire toetsing nodig is bij doorverwijzing zonder indicatie; - er altijd gekeken moet worden of een kind bekend is bij BJAA; - een indicatiestelling altijd mogelijk blijft, als dit door de cliënt wordt gevraagd; - welke gegevens van de uitvoerende organisaties nodig zijn voor een goede verantwoording richting het Rijk. De resultaten met de uitvoering van de pilots met de decentralisatie van de toegangstaken BJAA zijn positief: - Het heeft geleid tot een klantvriendelijke en efficiënte verwijsroute naar de jeugd- en opvoedhulp. De gezinnen zien minder gezichten en zijn eerder bereid hulp te accepteren als BJAA nog niet in beeld is. - Lokale partijen en instellingen J&OH hebben elkaar beter leren kennen en de samenwerking is verbeterd. Men zoekt elkaar eerder op en er is sprake van kortere lijnen. Er is meer specifiek inzicht in de scholingsbehoefte van het lokale veld en hiervoor zijn trainingen ontwikkeld. - De pilots geven goed inzicht in de cliënten en de doorverwijzingen. Deze informatie is relevant voor de transitie en het verder doorontwikkelen van de experimenten. Aandachtspunten bij de decentralisatie van de toegangstaken BJAA - Aandacht voor de analyse en afwegingen in de verwijzingen, ook naar de niet geïndiceerde zorg zoals naar lokale partijen, j-ggz en LVB. 2.2 Opdrachtgeverschap ambulante zorg door de gemeenten Vanaf 2011 kunnen gemeenten actief deelnemen aan de besprekingen van de SRA met de instellingen J&OH over de subsidieverlening en verantwoording. Een aantal gemeenten heeft hiervan gebruik gemaakt en heeft dit positief gewaardeerd. Bij de experimenten met het opdrachtgeverschap ambulante zorg door de gemeenten, wordt een stap verder gegaan en wordt alvast voorgesorteerd op de toekomstige situatie, waarin gemeenten opdrachtgever worden van de jeugdzorg. In 2013 konden gemeenten alvast de invulling van de ambulante jeugdhulpverlening bepalen. Het gaat hierbij om de stand alone ambulante jeugdhulpverlening. Dit betekent dat de ambulante zorg niet gekoppeld moet zijn aan residentiële zorg. Er zijn verschillende scenario s ontwikkeld voor de wijze waarop gemeenten kunnen experimenteren met de invulling van de ambulante jeugdhulpverlening: - Scenario 1: geen overdracht opdrachtgeverschap. De huidige situatie blijft gehandhaafd. Gemeenten kunnen wel meedoen aan de gesprekken met de instellingen J&OH. - Scenario 2: inhoudelijk opdrachtgeverschap. Gemeenten bepalen inhoudelijk de invulling van de ambulante hulp. Gemeenten hebben geen zeggenschap over het volume. De SRA is/blijft verantwoordelijk voor de subsidieverlening en de verdeling van de subsidies. - Scenario 3: budgettair met gesloten beurs. Gemeenten bepalen de subsidie afspraken (inhoudelijk en financieel) met de instellingen J&OH. De SRA beschikt conform deze afspraken. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de voortgangsgesprekken en de controle op de eindverantwoording. Er worden afspraken gemaakt over de vrij besteedbare ruimte (voor eventuele nieuwe lokale aanbieders). - Scenario 4: budgettair opdrachtgeverschap. Gemeenten worden volledig verantwoordelijk (inhoudelijk én financieel) voor de subsidieverlening aan de J&OH instellingen (ook hier worden afspraken gemaakt over de vrij besteedbare ruimte ). Scenario 4A: 100% overdracht van de middelen, inclusief vrij besteedbare ruimte. Scenario 4B: uitsluitend de overdracht van de vrij besteedbare middelen. In 2013 kozen vijf gemeenten voor budgettair opdrachtgeverschap, acht voor inhoudelijk opdrachtgeverschap en drie laten de uitvoering bij de SRA. Regionaal Uitvoeringplan Jeugdzorg 2014 Stadsregio Amsterdam 16

18 Voor 2014 hebben de 16 gemeenten wederom een scenario gekozen. Deze keus staat in onderstaande tabel. Gemeente Scenario Aalsmeer 3 Amstelveen 3 Amsterdam 4b Beemster 4 Diemen 3 Edam-Volendam 4 Haarlemmermeer 4b Landsmeer 2 Oostzaan 3 Ouder Amstel 3 Purmerend 4 Uithoorn 3 Waterland 4 Wormerland 3 Zaanstad 4 Zeevang 1 Tabel: Overzicht scenariokeuze gemeenten De keuze van de Gemeente Zeevang houdt verband met de op handen zijnde fusie met Edam- Volendam. Wijzigingen ten opzicht van 2013 Ambulante jeugdzorg gekoppeld aan verblijf De Gemeente Amsterdam heeft voorgesteld om het opdrachtgeverschap niet te beperken tot ambulant stand-alone, maar om uit te breiden naar ambulant gekoppeld aan verblijf. Bij met name Spirit komt hierdoor een groter volume beschikbaar om in de lokale proeftuinen te kunnen inzetten. Juridisch is er geen onderscheid tussen beide vormen van ambulante jeugdzorg. De reden om ambulant gekoppeld aan verblijf van het decentrale opdrachtgeverschap uit te sluiten lag hierin dat de ambulante jeugdzorg onlosmakelijk hoort bij een traject waarbij een kind (tijdelijk) niet thuis verblijft. Voorwaarde om ambulante jeugdzorg gekoppeld aan verblijf onder gemeentelijk opdrachtgeverschap te brengen zal dan ook zijn dat gemeenten een verplichting op zich nemen om ambulant gekoppeld aan verblijf in te zetten. Uitbreiding van het inhoudelijk opdrachtgeverschap over het jeugd- en opvoedhulpaanbod, inclusief residentieel. Het Dagelijks Bestuur ziet goede mogelijkheden om in de vorm van co-opdrachtgeverschap samen met gemeenten inhoudelijk vorm te geven aan haar opdrachtgeverschap. Op deze wijze kunnen gemeenten al meer regie nemen ten aanzien van de aansluiting tussen de (deeltijd)verblijfsvormen van jeugdzorg en de gemeentelijke wijk-, buurt-, samendoen-, homestartteams. Continueren uitbreiding van het percentage van 20% vrij besteedbaar bij ambulant Stand-alone. Enkele gemeenten hebben verzocht om ook het percentage van 20% vrij besteedbaar bij ambulant stand-alone uit te breiden in Het Dagelijks Bestuur heeft daar niet voor gekozen. Zoals hiervoor al bleek wordt het volume van de 20% vrij besteedbaar al forse uitgebreid als gevolg van de keuzen van gemeenten voor scenario 3 en 4. Daarnaast heeft de Gemeente Amsterdam al aangegeven een groter deel van de 20% vrije ruimte aan derden te willen besteden, dan in Het Dagelijks Bestuur acht het risico reëel dat een verdere uitbreiding van het vrij besteedbare budget de continuïteit van zorg in gevaar brengt. Verantwoording Daar waar gemeenten in hun voorbereidingen van het inrichten van proeftuinen aanlopen tegen belemmeringen in productieafspraken en verantwoording, zal de SRA in overleg met de instellingen Regionaal Uitvoeringplan Jeugdzorg 2014 Stadsregio Amsterdam 17

19 eventuele barrières zoveel mogelijk slechten. Zo is er in 2013 al een forse reductie van regelgeving ontworpen wat betreft rechtmatigheid bij inzet binnen de Samen Doen teams van de gemeente Amsterdam, waarbij oplossingen zijn gevonden voor de wens capaciteit af te nemen in plaats van zorgproducties. Dat betekent dat ook binnen de 80% afspraken gemaakt kunnen worden over inzet van medewerkers. Keuze voor uren en/of FTE s. Gemeenten zijn aan het experimenteren met het onderbrengen van ambulante jeugdzorg in teams waarin multidisciplinair wordt samengewerkt met 1 e en 2 e lijnszorg en met aanpalende beleidsterreinen werk, schulden, huisvesting etc. Deze experimenten zijn erop gericht de zorg voor kinderen en hun gezinssystemen op een vernieuwende wijze vorm te geven. Men verwacht tijdig hulp te kunnen bieden, waardoor er eerder resultaat is dan wel erger wordt voorkomen. Dit moet leiden tot lagere kosten voor jeugdzorg. Om de gemeenten te faciliteren zal de SRA het mogelijk maken om de inzet van jeugdzorg in deze experimenten door middel van capaciteit van de instellingen voor jeugd en opvoedhulp mogelijk te maken. In afwijking van de vigerende subsidieverordening zal de SRA het mogelijk maken om op basis van ingezette uren of capaciteit de subsidie voor deze onderdelen vast te stellen. De relatie met de beëindigde zorgactiviteit, zoals opgenomen in de subsidieverordening, ontbreekt namelijk. Deze experimenten zijn in het belang van kinderen, gemeenten en zorginstellingen. In het licht van de concept jeugdwet waarin financiering op basis van geleverde inzet in uren mogelijk is, zal de SRA deze experimenten ten volle ondersteunen. Geen uitbreiding van het budgettair opdrachtgeverschap over de hele range van het jeugd- en opvoedhulpaanbod, inclusief residentieel. De Stadsregio ziet binnen de mogelijkheden van de wet op de jeugdzorg, zoals die tot aan transitiedatum geldt, geen mogelijkheden om budgettair opdrachtgeverschap uit te breiden naar vormen van (deeltijd)verblijf. Regionaal Uitvoeringplan Jeugdzorg 2014 Stadsregio Amsterdam 18

20 Financiële verdeling De gemeenten hebben besloten om het feitelijk gebruik van jeugdzorg in 2012 als verdeelsleutel te hanteren. De verdeling voor 2014 uitgedrukt in budget komt er als volgt uit te zien: Verantwoordelijkheid Dagelijks Bestuur De uitvoering van deze experimenten verandert ook in 2014 niets aan de eindverantwoordelijkheid van het Dagelijks Bestuur voor de jeugdzorg in de SRA. Dit betekent dat er dus inhoudelijke en juridische afspraken worden gemaakt tussen de SRA en de gemeenten bij de uitvoering van deze experimenten. Het experimenteren met de decentralisatie van het opdrachtgeverschap voor een deel van de ambulante zorg, dat de inzet van voldoende capaciteit noodzakelijk maakt, is een spannend proces voor alle betrokken partijen: - de gemeenten: zij worden voor dit onderdeel van de jeugdzorg opdrachtgever en zij kunnen oefenen met de sturing van de uitvoering; - de instellingen J&OH: zij krijgen te maken met meer opdrachtgevers (gemeenten), die hun eigen wensen hebben en wellicht zullen kiezen voor een andere invulling van het aanbod of een andere aanbieder; - Het Dagelijks Bestuur van de SRA: die draagt alvast een deel van de taken over aan de gemeenten, maar blijft verantwoordelijk voor een goede uitvoering van de jeugdzorg en in het bijzonder voor de veiligheid van jongeren die op jeugdzorg zijn aangewezen. Regionaal Uitvoeringplan Jeugdzorg 2014 Stadsregio Amsterdam 19