6,3. Boekverslag door een scholier 3877 woorden 2 april keer beoordeeld. Auteur: Ferdinand Bordewijk. Eerste uitgave 1949 Nederlands

Transcriptie

1 Boekverslag door een scholier 3877 woorden 2 april ,3 11 keer beoordeeld Auteur Genre Ferdinand Bordewijk Novelle Eerste uitgave 1949 Vak Nederlands Titel: Blokken, Knorrende Beesten, Bint Auteur: Ferdinand Bordewijk Uitgeverij: Nijgh & Van Ditmar Plaats van uitgave: Amsterdam Druk: 25e druk Jaartal eerste druk: 1934 Aantal bladzijden: 155 blafdzijden Noteer, nog voor je het boek gaat lezen, de verwachting die je nu over het boek hebt. Het lijkt mee een vrij ouderwets boek, maar de onderwerpen lijken me wel leuk. Ik vind dit verhaal, deze verhalenbundel; gedichtenbundel: (één woord) Indrukwekkend, vooral het eerste en laatste verhaal vond ik heel mooi. Het gaat er heel anders aan toe dan je gewent bent, er heerst veel meer discipline, maar ik vind dat wel interessant om te lezen. Het tweede en middelste verhaal vind ik minder interessant, maar wel apart omdat er een vergelijking wordt gemaakt tussen auto s en een kudde beesten. Waar gaat het verhaal, de verhalen, de dichtbundel volgens jou over? M.a.w. wat is het eigenlijke onderwerp, het thema? Het eerste verhaal, Blokken, gaat over het communisme. Er heerst strenge discipline en iedereen moet gehoorzamen aan de raad. Het tweede verhaal, Knorrende Beesten, gaat over auto s die worden vergeleken met beesten. Het derde verhaal, Bint, gaat over tucht. Op de middelbare school waar Bint de directeur van is, heerst het strenge systeem van tucht. De Bree komt er werken en krijgt veel bewondering voor Bint. Gaat het boek over een onderwerp waar je wel eens over hebt nagedacht of iets over hebt gelezen? Heeft het boek je nieuwe kanten van het onderwerp laten zien? Ben je het eens met de mening die uit dit boek over het onderwerp blijkt? Het eerste deel, Blokken, gaat over het communisme. We hebben het daarover gehad met geschiedenis. Alle bezit is gezamenlijk bezit en in de handen van de gemeenschap. Mensen zijn geen individuen maar groepen. Iedereen, mannen en vrouwen, zijn aan elkaar gelijk. Dit heeft me een ander kant laten zien van het communisme. Je hebt helemaal geen eigen waarde, mag geen lol maken of plezier hebben. Als je tegen de raad bent of vragen gaat stellen wordt je vermoord. Iedereen heeft een nummer, in plaats van Pagina 1 van 8

2 een naam. De kleding is het hele jaar voorgeschreven. Ik heb geleerd dat het communisme geen fijne samenleving is. Het boek geeft geen duidelijke mening of de schrijver het wel of niet eens is met het communisme kan ik er niet uit opmaken. Het verhaal wordt vrij neutraal beschreven. Het tweede deel, Knorrende Beesten, gaat over auto s die worden vergeleken met beesten. Ik heb een ander boek gelezen waarbij dat ook gebeurde. Het boek heeft me geen nieuwe kanten laten zien. Ik ben het niet eens met het boek, dat ze auto s vergelijken met beesten. Ik zal ze eerder vergelijken met machines. Auto s doen immers niks uit zichzelf, ze worden bestuurd door de mensen. Het derde verhaal, Bint, gaat over tucht. Ik heb nog niet eerder iets gelezen over tucht. Het boek heeft me wel nieuwe kanten laten zien. De mening van de schrijver is dat discipline ervoor zorgt dat alle leerlingen reuzen worden. De leerlingen worden individueel beschreven. Er heerst strenge tucht op deze middelbare school van directeur Bint. Als je alleen al beweegt kan je een middag nablijven. Er wordt in de eerste weken ook geen les gegeven door De Bree. Hij laat de leerlingen stil zitten of een boek overschrijven. Dit vind ik nogal raar. Ook komt er in het boek niet aan de orde welk vak De Bree geeft. Hij heeft oorlog met zijn klas in plaats van vrede. Ik zou als leraar liever vrede willen met een klas zodat je les kan geven maar dat doet De Bree niet. Ook houd ik niet van zo n strenge discipline. Fabel Geef in maximaal 15 zinnen en in chronologische volgorde het verhaal weer (dat is de fabel van het werk). Het eerste verhaal, Blokken, begint met het vliegtuig, De 4, het vliegtuig van de raad, dat vliegt in de nacht over de weilanden en de vierkante stad. Er zijn geen dorpen. Alles is vierkant gebouwd in blokken. De raad, bestaande uit vier mannen en vier vrouwen, door loting aangewezen, bespraken op een koude avond een Groep A die tegen de huidige staatsvorm waren. Nadat groep A een opstand had veroorzaakt worden de leden ervan gestraft. Vier werden geëxecuteerd. Op een dag in februari werd een raket afgeschoten die 130 jaar in de ruimte zou moeten blijven. Er gingen vier mannen en vier vrouwen mee, door loting aangewezen. Zij moesten voor nakomelingen zorgen. Als laatste in het verhaal vindt er een wapenschouwing plaats, die de raad vanuit het vliegtuig De 4 bekijkt. Het tweede verhaal, Knorrende Beesten. Aan de kust van de zee staan hotels, er is een garage en een pier. De parkwachter Bobsien stond bij de parkeerplaats waar alle auto s stonden opgesteld. Ze vormden een rustige kudde beesten. Er was een zandstorm geweest. Een schip was gestrand en het geraamte van een walvis was aangespoeld. Op een mooie dag waren er rennen voor de beesten. Sofia Eufemia bekeek ze vanaf het dak van een taxi, samen met de knechten van de garage waar ze werkt. Er was ook een conferentie. Een dag tijdens de conferentie werd er gepauzeerd voor de corso. De vrouwen reden in de gepoetste, glimmende beesten. De conferentie werd afgesloten met vuurwerk. Bobsien praatte met Sofia bij zijn cilinder in het park. Hij ging straks weg en zou haar gaan missen. Het derde deel, Bint, gaat over een leraar De Bree, die op een middelbare school komt te werken met directeur Bint. De Bree komt in klas 4B waarvan de vorige leraar is weggepest, daarom noemt De Bree de klas de hel. Hij geeft ook nog les aan andere vierde klassen; de grauwe, de bruine en de bloemenklas. In de vergadering worden de kerstrapporten besproken. De leerlingen met een onvoldoende als schoolcijfer, gaan van school omdat ze het met een onvoldoende niet halen. Een jongen pleegt zelfs zelfmoord. De Bree gaat in de lente, met de helft van de hel op schoolreis. Bint wou dit eerst afschaffen, maar heeft dit niet gedaan, omdat je na zo n schoolreis kan kijken of het systeem van tucht goed werkt. Aan het einde van het schooljaar gaan alle vierdeklassers over. De Bree besluit om toch nog een jaar Pagina 2 van 8

3 langer te blijven werken op deze middelbare school. Na de zomervakantie komt Bint niet meer terug op school. Dit vindt De Bree heel erg, omdat Bint zijn voorbeeld is en hij zich tot hem aangetrokken voelt. De Bree gaat nog langs het huis van Bint maar hij is er niet. De Bree gaat lesgeven aan klas 5C, de hel op de manier zoals Bint het gewild zou hebben, met tucht en weinig woorden. Genre Tot welk soort verhaal kun je het gelezen boek rekenen? Er kunnen ook mengvormen zijn. Beargumenteer altijd je antwoord. Het boek is een historische roman. De verhalen gaan over vroeger en spelen zich af rond Het boek is in het Oudnederlands geschreven. Personages Geef een typering van het uiterlijk en het karakter van de belangrijkste personages. Geef per personage aan of het een type of een karakter is. Wat hebben de personages met elkaar te maken? Welke rol spelen de belangrijkste personages in het verhaal? Welke normen en waarden willen zij uitdragen? In het eerste verhaal, is er geen sprake van individuen maar van een massa. Iedereen heeft een uniform aan, voorgeschreven door de staat. De kleren zijn tot 15 november wit met rood en van 15 november tot 15 maart zwart met rood. Juli en augustus waren herdoopt. De personages zijn types. Je weet niet wat ze denken. Alleen van de leden van groep A lees je dat ze het niet eens zijn met de raad. Er zijn geen enkele personages maar groepen. De raad bepaalt de regels in de staat. De mensen voeren ze uit. De bevolking moet zich als een groep gedragen. Het zijn geen individuen doordat er geen onderscheid wordt gemaakt. De personages in het tweede deel, Korrende Beesten, zijn Bobsien, Sofia Eufemia en de auto s. Bobsien is een gespierde man, hij heeft zwart haar met een pet en is parkwachter. Hij leeft van zijn fooien. Hij wordt op het einde verliefd op Sofia, maar hij moet dan weg want hij krijgt ander werk. Bobsien is een type. Je weet niet veel van hem af. Sofia Eufemia van Tinborn is een kleine vrouw. Ze werkt in de garage. Ze is liever in het park want in de garage is ze als een dweil voor alles. Ze weet dan ook niet veel van auto s af. Sofia is ook een type. Je weet niet wat ze denkt, ze wordt alleen oppervlakkig beschreven. Sofia en Bobsien komen vaak bij elkaar. Het zijn vrienden. Het derde deel, Bint, gaat over de De Bree, de leerlingen, de leraren, de conciërge en de directeur Bint. Bint is een smalle, magere man. Hij voerde zijn gedisciplineerde systeem van tucht vijf jaar voordat De Bree kwam in. Bint kon zijn eigen systeem geestelijk niet aan en is daarom weggegaan. Bint is een type. Je weet alleen wat De Bree over hem denkt. De Bree is leraar. Hij doet wat Bint doet, want Bint is zijn voorbeeld. Hij voelt zich aangetrokken tot Bint en krijgt het warm als hij eraan denkt dat hij samen met hem in een gebouw zit. Hij is een karkater, want je weet wat hij denkt en voelt. Hij is een zwak persoon omdat hij alles doet wat Bint ook doet en niet z n eigen mening houd. Perspectief Welk vertelstandpunten/ vertelperspecief wordt gehanteerd? Met welk doel? Als er sprake is van een bepaald perspectief, wie is die persoon dan? Wat voor invloed heeft dit perspectief op het verhaal volgens jou? Het perspectief van het eerste verhaal, Blokken, en van het tweede verhaal, Knorrende Beesten, is het schrijversperspectief. Zo lees je het verhaal objectief en weet je veel van alles af. Het derde verhaal, Bint, is geschreven in het hij/zij perspectief. Het wordt verteld vanuit De Bree. Je komt zo veel over De Bree te weten en leest het verhaal vanuit zijn positie. Je kan je goed inleven in hem,maar minder in de ander Pagina 3 van 8

4 personen omdat je daar minder vanaf weet. Tijd Wat is de verteltijd? Wat is de vertelde tijd? Word het verhaal chronologisch verteld of juist niet? Is er sprake van flashbacks of flash-forwards? Leg uit! Waarom zijn die tijdselementen voor het juist begrijpen belangrijk? In welke tijd speelt het verhaal zich af? Het eerste deel, Blokken, bestaat uit 34 bladzijden. De vertelde tijd is ongeveer een week. Het verhaal wordt chronologisch verteld met een flashback van toen de meteoriet 30 jaar geleden neerkwam op de aarde. Dan weet je wanner dat gebeurd is. Het verhaal speelt zich begin 19e eeuw af. Het tweede deel, Knorrende Beesten, heeft 26 pagina s. De vertelde tijd is ongeveer een week. Het verhaal wordt in chronologische volgorde verteld en er zijn geen flashbacks. Alles speelt zich af in chronologische volgorde en er zijn geen tijdssprongen. Het verhaal speelt zich toen er net auto s waren. Er is ook al wel een kraan. Maar het rare is, dat een bult zand van de zandstorm, af wordt gevoerd met paard en wagen. Het derde deel, Bint, heeft een verteltijd van 78 pagina s en is daarmee het langste verhaal. De vertelde tijd is iets langer dan een jaar en daarmee ook het langst van de drie verhalen. Het verhaal wordt chronologisch verteld. Er is een flashback van de cursus die Bint gaf over zijn systeem van tucht, vijf jaar voordat De Bree op school kwam. Je snapt hierdoor dat het systeem al een poos meedraait. Het verhaal speelt zich af rond De school is oud en staat voor een deel leeg. De leerlingen zijn vrij arm, ze hebben ouders die werken in de fabriek. Ruimte Waar speelt het verhaal zich af? Denk niet alleen aan plaatsen maar ook aan het milieu waarin de hoofdpersonen zich bevinden. Beschrijf daarna minimaal twee belangrijke ruimtes voor het verhaal. Waarom zijn deze belangrijk voor een goed begrip van het verhaal? De belangrijkste ruimtes in het eerste verhaal, Blokken, zijn de vierkante stad, het binnenste van de stad en het vliegtuig De 4. het milieu is een strenge gedisciplineerde communistische samenleving. Belangrijke ruimtes zijn de vierkante huizen en de stad. In het midden van de stad is een rond plein wat ook vierkant wordt gemaakt. Er is ook een historisch museum in het midden van de stad. Mensen kunnen daar zien hoe slecht het vroeger was, daarom was het plein eerst rond. Dat gaf aan dat het slecht is. Het tweede deel van het boek, speelt zich af bij de kust. Belangrijke plaatsen zijn de pier, het park, de garage, de hotels en het strand. De pier is langgerekt. Er wordt een wedstrijd gehouden, de rennen, en er lopen vaak mensen over de pier als ze naar het strand gaan. De garage waar Sofia werk is een belangrijke plaats. Ook het park met de stenen cilinder waar Bobsien vaak bij staat is een belangrijke plaats in het verhaal. Je moet om het verhaal te begrijpen weten waar het zich afspeelt, maar je hoeft niet in de detail te weten hoe het eruit ziet. Dat kan je zelf invullen. Belangrijke ruimtes in het derde verhaal, Bint, zijn de school en het huis van Van Beeek. De lokalen van de 4e klassen zijn het belangrijkst. Het lokaal van de hel is het belangrijkst. Het is een oude kelder omgebouwd tot klaslokaal. Er zijn maar vier kleine ramen met stalen tralies er voor. Er is een verhoging waar het bureau van de leraar opstaat. De kamer van De Bree bij hem thuis is leeg en kaal. De school is streng gedisciplineerd. De leerlingen hebben vrij arme ouders, meeste zijn fabrieksarbeiders. De school is daardoor ook arm en oud. Thema Formuleer het thema, ondersteen je keuze d.m.v. gegevens die je ontleent aan de ruimte, personages, fabel en perspectief. Het eerste verhaal gaat over het communisme. Alles is streng geregeld en opgedeeld in blokken. Er zijn geen individuen, er is een massa. Het tweede verhaal gaat over een parkeerseizoen. Het verhaal draait om de auto s vooral op de Pagina 4 van 8

5 parkeerplaats in het park. De auto s worden vergeleken met beesten. Het derde verhaal gaat over tucht op de middelbare school. Net als in het eerste verhaal heerst er strenge discipline en moet gehoorzaamd worden aan de baas. In het derde verhaal zijn dat de leraren. De massa, de leerlingen, moeten gehoorzamen anders worden ze gestraft. Is er sprake van aparte stijl, structuur en/of woordkeus? Beschrijf die. Wat is het effect op de lezer? Er is een aparte woordkeus en stijl. Het boek is geschreven in de oude stijl van schrijven, oud Nederlands. Het effect is dat het verhaal ouderwets lijkt. Het is in het begin even wennen, maar als je een stukje gelezen hebt snap je het wel. Wat mij opvalt, is dat alle titels van de verhalen beginnen met een B, behalve knorrende beesten, maar beesten heeft wel weer een B. Verder beginnen de namen van de hoofdpersonen in de verhalen ook met een B. In het tweede verhaal is dit Bobsien en in het laatste verhaal zijn dat Bint en De Bree. De naam van de schrijver begint ook met een Bm namelijk Bordewijk. In het boek worden vrij korte zinnen gebruikt. Het leest daardoor makkelijk. Bestudeer de literaire geschiedenis waarin dit werk thuishoort en geef een bespreking waarbij je de eventuele periode/stroming waartoe het werk of de schrijver behoort, de voorafgaande en de komende betrekt. Wees kritisch, niet elk boek of elke schrijver past probleemloos in de periode/tijd/stroming waartoe het zou moeten behoren. Kijk hiervoor naar het jaartal van de eerste druk en kijk of de schrijver tot een bepaalde groep of stroming behoort. De eerste druk van Blokken is 1931, Knorrende Beesten is van 1933 en Bint is van Bordewijk geeft zelf de voorkeur voor het expressionisme. Hij schreef zijn verhalen en romans in een heel eigen (gewapend-beton) nieuw-zakelijke stijl. Door de vrij korte zinnen met soms spreektaal, maar wel veel beelden, waardoor de taal toch barok wordt. Men spreekt wel van "gewapend-betonstijl". Hij prijst trouwens het beton tegenover keien en asfalt. In een bespreking van Blokken (1931): 'evenals de kubisten, constructivisten en expressionisten gaat Bordewijk uit van bepaalde ideeën over de realiteit - ook al zijn die hem niet eigen - die hij dan in de romanwereld tot leven doet komen. Het werk is dan ook niet als mimetisch op te vatten [...]. Het is er slechts op uit een geestelijke inhoud zichtbaar te maken.' Bordewijk, word vaak dé uitvinder van de nieuwe zakelijkheid genoemd. Opvallend bij modernistische romans is dat ze niet chronologisch verteld worden en er veel gebruik gemaakt wordt van flashbacks en flash-forwards. Modernistische romans worden verteld vanuit een persoon. Het boek van Bordewijk past wat dat betreft niet echt bij het modernisme. Kenmerken van de nieuw-zakelijke stijl zijn functioneel taalgebruik, nuchtere, strakke en sobere zinnen. Er wordt geschreven met gewone spreektaal en de schrijver moest echt iets mee te delen hebben, hij moest kritisch zijn. Bordewijk past hier wel bij. Bronnen: Boek metropool en internet: Schrijf een korte biografie van de schrijver. Gebruik de gegevens die voor het door jou gelezen boek van belang zijn. Gebruik hiervoor minimaal 3 bronnen en maak daarvan jouw eigen samenvatting. Ferdinand Johan Wilhelm Christiaan Karel Emiel Borde wijk werd op 10 oktober 1884 in Amsterdam Pagina 5 van 8

6 geboren. In 1894 verhuisde hij naar Den Haag. In Den Haag zat hij op het gymnasium aan het Hoge Westeinde. Daarna studeerde hij rechten in Leiden. Hij werkte op het advocatenkantoor in Rotterdam waar hij tot 1919 bleef werken. Daarna werd hij zelfstandig advocaat in Schiedam. In 1911 verloofde Bordewijk met de componiste Johanna Roepman met wie hij op 1 augustus 1914 trouwde. Zij kregen samen twee kinderen. Van 1918 tot 1920 was Bordewijk docent Handelsrecht aan de Handels school aan het Rotterdamse Van Alkemadeplein, de locatie voor Bint. Na onder een pseudoniem (Ton Ven) een bundel gedichten te hebben gepubliceerd, gaf hij tussen 1919 en 1924 drie delen Fantastische vertellingen uit. In Blokken (1931), Knorrende Beesten (1933) en Bint (1934) ontwikkelt zich zijn eigen stijl. Deze titels werden alleen in een band uitgegeven. Bordewijks belangrijkste en populairste boek is Karakter (1938), waarvan hij in 1928 de voorstudie in het blad De Vrijheid publiceerde. Deze voorstudie is in 1981 in boekvorm verschenen. Na de oorlog, in 1945, werd Bordewijk voorzitter van de ereraad voor Letterkunde. Dit college mocht schrijvers die samengewerkt hadden met de Duitse bezetters voor bepaalde tijd een publicatieverbod opleggen. Van 1947 tot 1952 is Bordewijk voorzitter geweest van de Jan Campert-stichting. Deze stichting werd door de gemeente Den Haag opgericht ter bevordering van de Nederlandse letterkunde. In 1954 werd Bordewijk de P.C. Hoofdprijs toegekend. Op 28 april 1965 overleed Bordewijk op tachtigjarige leeftijd als een van de belangrijkste prozaschrijvers van de moderne Nederlandse letterkunde. Zijn vrouw kreeg van de burgemeester van Den Haag de Zilveren Penning voor het werk van Bordewijk. De bronnen die ik gebruikt heb zijn: het boek zelf, en internet Schrijf een gedicht naar aanleiding van (een deel van) het boek. Minimaal 14 regels. Gevangen in blokken, Maar we mogen niet mokken, Gehoorzaam aan de raad, Die in de staat centraal staat. Vragen stellen mogen wij niet, Daarvan komt alleen maar verdriet. We zijn geen individuen maar vormen een groep, Met dezelfde kleren en beroep. Knorrend komt het aangereden, Glimmend in de zon over de pier, De beesten hebben niet veel geleden, Misschien een krasje daar of hier. Rustig opgesteld in het park staan De beesten vlak bij elkaar, De wachter staat bij z n cilinder vooraan, Soms is Sofia ook daar. Pagina 6 van 8

7 Anders werkt ze in de garage, Waar ze de knechten helpt met dweilen. De rennen over de pier zijn een rage, De beesten rijden wel mijlen. De middelbare school, De Bree werkt er vaak, Bint is zijn idool Tucht is zijn zaak. Op schoolreis op de fiets Met de helft van de hel. Er gebeurt wel iets Wat denken die scholieren wel. De Bree zorgt voor tucht, Bint staat erom berucht. Dit is de school van Bint Waar De Bree het heerlijk vindt. Gemaakt door Maaike Na het lezen vind ik dit boek Leg ook uit waarom dat zo is. Ik vind het eerste verhaal van het boek leerzaam, je leert hoe het is om in een communistische samenleving te leven. Ik vind het heel erg als wij zo n samenleving zouden hebben. Het tweede verhaal vind ik saai. De schrijver gaat niet diep in, op het onderwerp. Er gebeurt niet veel en wat er gebeurt is vrij langdradig beschreven. Ik had verwacht dat het meer over de auto s zal gaan en minder over Bobsien en Sofia. Ik had het leuker gevonden als de schrijver het verhaal had geschreven met een hij/zij perspectief vanuit een van de auto s in het park. Het derde verhaal vind ik apart. Je leest niet vaak over zo n strenge manier van lesgeven. Het verhaal gaat over De Bree en zijn werk op school. De leerlingen worden niet met respect behandeld. Dat vind ik niet goed. Bint zegt, omdat hij weet dat een jongen zelfmoord gaat plegen, dat je hem niet tegen moet houden omdat hij het zelf wil. De Bree denkt daar eerst anders over maar omdat Bint dat zegt vindt hij dat ook. Ik zou zelf zo n jongen naar een psychiater sturen en voorkomen dat hij zelfmoord pleegt. Neem de zin over en vul aan: ik begrijp dit verhaal (totaal niet; niet; wel; helemaal). Leg uit waarom dit voor jou zo is. Ik begrijp dit verhaal helemaal, ondanks dat oude spelling. De inhoud van het eerste verhaal is niet moeilijk. Het is wel moeilijk om je te verplaatsen in de mensen, want je leeft zelf niet in zo n samenleving waar streng communisme heerst. Je leest alles met in je achterhoofd onze democratie. Het tweede verhaal is ook niet ingewikkeld. Er lopen niet veel verhaallijnen door elkaar en er komen ook niet veel personages in voor waardoor het lastig wordt. Het derde verhaal snap ik ook helemaal. Je kan je goed verplaatsen in de leerlingen en ook in De Bree omdat het verhaal vanuit hem gezien geschreven wordt. Omdat je nu zelf op de middelbare school zit kan je je goed verplaatsen in de leerlingen. Kijk nog een naar opdracht 2. Ben je geneigd na het maken van dit leesverslag een andere mening te geven? Het verhaal blijft indrukwekkend, want zoiets maak je niet snel mee. Er komt hier waarschijnlijk geen Pagina 7 van 8

8 communistische samenleving. Door dit te lezen waardeer je je eigen samenleving meer, omdat je zo n communistische samenleving absoluut niet wil. Ik vind het tweede verhaal niet indrukwekkend, eerder vreemd. Omdat je zou verwachten dat het meer over de auto s zal gaan. Het verhaal gaat over auto s die worden vergeleken met beesten en dat gebeurt niet vaak. Het derde verhaal vind ik wel indrukwekkend maar ook apart. Je leest niet vaak over zo n strenge manier van lesgeven op de middelbare school. Pagina 8 van 8