Statistische controle Balgengasmeters en Ultrasone gasmeters

Transcriptie

1 GT maart 2015 Statistische controle Balgengasmeters en Ultrasone gasmeters besluit controlejaar 2014

2 GT maart 2015 Statistische controle Balgengasmeters en Ultrasone gasmeters besluit controlejaar Kiwa N.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Kiwa Technology B.V. Wilmersdorf 50 Postbus AC Apeldoorn Tel Fax technology@kiwa.nl Titel Statistische controle balgengasmeters en ultrasone gasmeters Projectnummer Projectmanager ing. W. Brouwer Opdrachtgever VMNED Kwaliteitsborger(s) ing. B. van Dongen Auteur(s) G. Blankvoort, ir. H. Hollewand Dit rapport is niet openbaar en slechts verstrekt aan de opdrachtgevers. Eventuele verspreiding daarbuiten vindt alleen plaats door de opdrachtgever zelf.

3 Samenvatting Netbeheerders moeten balgengasmeters uit het net verwijderen vóór 31 december In 2014 heeft Kiwa Technology in opdracht van de Vereniging Meetbedrijven Nederland (VMNED) controle uitgeoefend op de in gebruik zijnde balgengasmeters en ultrasone gasmeters met een statistisch onderzoek volgens het Reglement Meterparkbeheer KV. Ultrasone gasmeters komen in 2014 niet in aanmerking voor de periodieke controle. Na een voorlopige inventarisatie is in oktober 2013 door de meetverantwoordelijken -de Netbeheerders- gezamenlijk besloten tot het saneren van 454 balgengasmeters. De te controleren 93 populaties van het controlejaar 2014 bevatten balgengasmeters. Van de opgevraagde controlemetingen zijn controleresultaten gebruikt voor de beoordeling van de populaties van het controlejaar Beoordeling De resultaten van de saneersessie en van de controlemetingen uitgevoerd in het controlejaar 2014 zijn in tabel 1 samengevat. Tabel 1: Resultaten balgengasmeters Saneersessie s Balgenmeters Landelijk te saneren Gedeeltelijk te saneren Totaal Controlejaar 2014 s Balgenmeters Metrologisch goedgekeurd Metrologisch afgekeurd Administratief afgekeurd Totaal Het % geleverd in het controlejaar 2014 is met 98%, even hoog als in het voorgaande controlejaar Vervolgacties De resultaten uit tabel 1 leiden tot: 1. Het verwijderen van balgengasmeters, ten gevolge van de populatiebeoordelingen van het controlejaar Het verwijderen van 454 balgengasmeters, ten gevolge van de saneersessie in oktober De Netbeheerders moeten beide acties vóór 31 december 2016 afronden. Kiwa N.V

4 Inhoud Samenvatting 1 Inhoud 2 1 Inleiding 3 2 Verantwoording onderzoek Steekproefgrootte Controleresultaten: beoordeling individuele meter beoordeling met de steekproef Vervolgacties 5 3 beoordeling Saneersessie oktober Aanleveren controleresultaten Controlejaar Vervolgacties Kentallen balgengasmeters controlejaar Bijlage I: Saneersessie oktober Bijlage II: Resultaten controlejaar Bijlage III Vervolgacties door afkeur 14 Kiwa N.V

5 1 Inleiding In dit rapport zijn de resultaten vermeld van de statistische controle van de balgengasmeters. Ultrasone gasmeters komen in 2014 niet in aanmerking voor de statistische controle. Het controlesysteem is beschreven in het Reglement Meterparkbeheer KV en onderliggende documenten. De gasmeters worden beheerd door de aan dit onderzoek deelnemende Netbeheerders, die lid zijn van de Vereniging Meetbedrijven Nederland (VMNED). Bij deze meterpool voor balgengasmeters en ultrasone gasmeters wordt het totale meterbestand verdeeld in homogene populaties. Uitgangspunt van de statistische controle is dat de meters niet allemaal worden gecontroleerd, maar dat er in plaats daarvan periodiek van elke populatie een steekproef wordt genomen. Alle meters van de afgekeurde populaties moeten uit het net verwijderd worden. Dit rapport geeft de resultaten van de steekproefsgewijze controle van de balgengasmeters van het controlejaar Hoofdstuk 2 beschrijft het controlesysteem. Hoofdstuk 3 beschrijft de uitvoering van dit systeem en vat de resultaten van het onderzoek samen. Bijlage I vermeldt de resultaten van de saneersessie voorafgaand aan het controlejaar Bijlage II geeft de resultaten van de populatiebeoordeling gedetailleerd en gerubriceerd naar meetverantwoordelijke weer. Bijlage III geeft tot slot de vervolgacties ten gevolge van de afgekeurde populaties weer, gerubriceerd naar meetverantwoordelijke. Kiwa N.V

6 2 Verantwoording onderzoek Voor het bepalen van de meetnauwkeurigheid van de gasmeters wordt een statistisch onderzoek uitgevoerd aan in gebruik zijnde balgengasmeters en ultrasone gasmeters. Dit onderzoek is beschreven in het Reglement Meterparkbeheer KV. 2.1 Steekproefgrootte Het statistisch onderzoek -met de zogeheten variabelencontrole- wordt uitgevoerd aan meters met de bouwjaargroepen vermeld in het Reglement Meterparkbeheer KV. Met de inventarisatiebestanden van de Netbeheerders stelt Kiwa Technology per populatie de steekproefomvang vast volgens de norm NEN-ISO voor variabelencontrole, zie tabel 2. Elke meetverantwoordelijke levert een evenredig aandeel van de controleresultaten in de steekproef en kiest a-select de te controleren gasmeters. Bij de beoordeling van de populaties wordt eerst getoetst op het aantal outliers, daarna wordt het deel van de metingen dat buiten de metrologische grenzen ligt vastgesteld. Aantal meters in de populatie Tabel 2: Steekproefgrootte en maximum aantal outliers. Omvang van de steekproef (bijdrage) NEN-ISO Maximum aantal outliers Maximum voor variabelentoets (p max ) 1 kleiner dan 4 alle meters , , , , , , , , , en groter ,107 Om tekorten in de aangeleverde resultaten zo veel mogelijk te beperken worden er meer gasmeters opgevraagd dan vereist volgens het Reglement Meterparkbeheer KV. 2.2 Controleresultaten: beoordeling individuele meter De controlemeting wordt uitgevoerd bij twee controlepunten: bij een debiet van 0,2 Q max en bij een debiet van Q max. De miswijzing mag niet groter zijn dan 4%. Voor niet-tc meters die zijn toegelaten onder de MID mag de miswijzing niet groter zijn dan 3%. Een gasmeter wordt afgekeurd bij een te grote miswijzing, bij uitwendige lekkage en bij een stilstaand telwerk. Afgekeurde gasmeters dient men direct (in bijzondere gevallen binnen 4 weken) na controle te verwijderen. Kiwa verzamelt de controleresultaten, controleert op volledigheid en analyseert de gegevens. 1 pmax is het deel van metingen dat ten hoogste buiten de metrologische grenzen mag liggen (NEN-ISO ). Kiwa N.V

7 2.3 beoordeling met de steekproef Een eventueel teveel aan controleresultaten blijft -na een a-selecte trekking- buiten beschouwing bij de populatiebeoordeling. De populatiebeoordeling bestaat achtereenvolgens uit een outliertoets en een variabelentoets. De outliertoets stelt het aantal outliers vast met de Grubbs-test volgens de norm ISO Een outlier (of uitschieter) is een meetwaarde die zover van alle overige meetwaarden ligt, dat deze wordt beschouwd als niet representatief, niet passend bij de overige meetwaarden. Deze outliers blijven daarom buiten beschouwing in de variabelentoets, maar tellen wel mee in de populatiebeoordeling 2 (zie tabel 2). Met het gemiddelde en met de spreiding van de meetwaarden per controlepunt stelt de variabelentoets vervolgens vast of het deel van de metingen dat buiten de metrologische boven- en ondergrens ligt ( p in Figuur 2-1), acceptabel is (niet groter is dan p max in tabel 2). Figuur 2-1: deel p NB: In de navolgende tabellen wordt het verhoudingsgetal p/p max gebruikt, aangeduid in procenten. Een populatie wordt beoordeeld als: Individueel, als elke gasmeter uit de (kleine) populatie met een controlemeting individueel wordt gecontroleerd. Metrologisch goedgekeurd, als: a) het aantal outliers in de steekproef gelijk is aan of kleiner is dan het maximum aantal outliers vermeld in tabel 2 én b) de toets op variabelen een positief resultaat geeft (als p p max,ofwel p/p max 100%). Metrologisch afgekeurd, als niet aan de criteria voor Metrologisch goedgekeurd wordt voldaan. Administratief afgekeurd, als er van een populatie te weinig (volgens tabel 2) controleresultaten zijn aangeleverd om deze te kunnen beoordelen, bijvoorbeeld omdat ze niet leverbaar zijn door een administratieve fout. 2.4 Vervolgacties Van de afgekeurde populaties dient elke gasmeter te worden verwijderd. NB: Individueel afgekeurde gasmeters moeten direct (in bijzondere gevallen binnen 4 weken) na controle worden verwijderd. 2 Outliers waarvan de meetwaarden kleiner zijn dan de maximale miswijzing worden niet als outlier aangemerkt voor de populatiebeoordeling. Kiwa N.V

8 3 beoordeling Volgens het Reglement Meterparkbeheer KV zijn in 2014 de balgengasmeters t/m 10 m 3 /h onderzocht uit de bouwjaren 1969, 1974, 1979, 1984, 1989, 1994, 1999, 2004 en Van de balgengasmeters vanaf 10 m 3 /h tot en met 40 m 3 /h is de bouwjaargroep en onderzocht. Van de ultrasone gasmetersmeters dient in 2014 het bouwjaar 2009 onderzocht te worden. Bij de inventarisatie in oktober 2013 bleken er geen meters met dit bouwjaar in gebruik te zijn. 3.1 Saneersessie oktober 2013 Kiwa Technology heeft de Netbeheerders in oktober 2013 geïnformeerd over de in 2014 te controleren balgengasmeters. Met een voorlopige inventarisatie en steekproefbepaling hebben de Netbeheerders tijdens een saneersessie besloten om 454 balgengasmeters te saneren. In bijlage I staan de saneringen aangegeven per populatie en per meetverantwoordelijke. Onder de tabelkop Landelijk te saneren populaties staan de saneringen van de Netbeheerders gezamenlijk, terwijl onder de tabelkop Gedeeltelijk te saneren populaties de populaties staan vermeld waarvan één of meer bedrijven aangegeven deze niet te gaan saneren. Het inventarisatiebestand is gecorrigeerd voor de saneringen, waarna de definitieve steekproefbijdrage per meetverantwoordelijke is vastgesteld. 3.2 Aanleveren controleresultaten Er zijn populaties waarvan teveel of te weinig ten opzichte van het gevraagde aantalresultaten zijn aangeleverd. Van alle populaties tesamen kunnen er per saldo meer resultaten zijn geleverd dan gevraagd. Over het geheel geldt voor het controlejaar 2014 dat controleresultaten zijn opgevraagd en resultaten zijn aangeleverd. In tabel 3 is per meetverantwoordelijke vermeld het aantal controleresultaten dat ten opzichte van de gevraagde steekproef -bijdrage te weinig is aangeleverd. Tabel 3: % geleverd in controlejaar 2014 per meetverantwoordelijke 3. Balgengasmeters code Bedrijf Steekproef gevraagd Niet geleverd % geleverd 6 Stedin KV % 16 Liander KV % 20 Enexis KV % 32 Cogas % 41 Endinet KV % 79 Rendo % 130 Delta % 141 Westland % Totaal % Het % geleverd voor balgengasmeters in het controlejaar 2014 is -evenals in %. 3 Het aantal opgevraagde meters is inclusief een opslagpercentage van ca. 10%. Hierdoor is het mogelijk de populaties te kunnen beoordelen, ook wanneer het "% geleverd" niet exact 100% is. Kiwa N.V

9 3.3 Controlejaar 2014 Voor de populatiebeoordeling van het controlejaar 2014 is de toetsing op variabelen (met het gemiddelde en de spreiding per controlepunt) gehanteerd. Daaraan voorafgaand is het aantal outliers (uitschieters) vastgesteld. De beoordeling per populatie en de eventuele vervolgacties per meetverantwoordelijke zijn in detail weergegeven in de bijlagen II (alle populaties) en III (alleen de afgekeurde populaties). Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen wel en niet gereviseerde balgengasmeters. Bijlage II geeft per populatie het resultaat van de beoordeling weer: 1. de belangrijkste populatiegegevens. 2. het aantal outliers. 3. p/p max. Dit is de verhouding -uitgedrukt in %- tussen het berekende deel (p) en het maximale deel (p max uit tabel 2) van de metingen dat buiten de metrologische grenzen ligt. 4. het resultaat van de populatiebeoordeling van 2. en 3. Het percentage p/p max geeft de mate van metrologische afkeur uit de variabelentoets aan: een klein percentage betekent nauwelijks of geen afgekeurde meters en/of de controleresultaten liggen overwegend binnen de metrologische grenzen. 100% is het omslagpunt naar afgekeurd. meer dan 100%, is afgekeurd want een te groot gedeelte van de controlemetingen ligt buiten de metrologische grenzen. Tabel 4 geeft een samenvatting van de resultaten. Tabel 4: resultaat uitgedrukt in aantal populaties en meters per bouwjaar(groep). Revisie Bouwjaar resultaat Aantal populaties Aantal meters Nee 1969 Goedgekeurd Nee Goedgekeurd Nee 1979 Goedgekeurd Nee 1984 Goedgekeurd Nee 1989 Goedgekeurd Nee 1994 Goedgekeurd Nee Goedgekeurd Nee 1999 Goedgekeurd Nee 2004 Goedgekeurd Nee 2009 Goedgekeurd Ja 1979 Goedgekeurd Ja 1984 Goedgekeurd subtotaal Nee 1974 Afgekeurd metrologisch Nee 1979 Afgekeurd metrologisch Nee 1984 Afgekeurd metrologisch Nee 1989 Afgekeurd metrologisch Ja 1974 Afgekeurd metrologisch Ja 1984 Afgekeurd metrologisch subtotaal Nee 2009 Afgekeurd administratief Totalen Kiwa N.V

10 Er zijn 10 populaties afgekeurd, waarvan 2 populaties door een tekort aan controleresultaten. Bijlage III laat de hieruit volgende acties per meetverantwoordelijke zien. 3.4 Vervolgacties Met de resultaten van de saneersessie en de resultaten van de populatiebeoordelingen zijn in tabel 5 de vervolgacties per meetverantwoordelijke vermeld. Tabel 5: Vervolgacties per meetverantwoordelijke in aantallen meters Te verwijderen meters controlejaar 2014 Bedrijf Saneersessie Afkeur Totaal 6 Stedin KV Liander KV Enexis KV Cogas Endinet Rendo Delta Westland Totaal De vervolgactie van het controlejaar 2014 bestaat uit het -uiterlijk 31 december verwijderen van meters. 3.5 Kentallen balgengasmeters controlejaar 2014 Onderstaande kentallen maken een vergelijking mogelijk met eerdere meterpools. 1. Tijdens controle is het aantal afgekeurde meters 3% van alle controlemetingen (5.801). Dit was 6% in Bij de populatiebeoordeling zijn er 2 populaties afgekeurd door te veel outliers. In 2013 waren er geen door outliers afgekeurde populaties. 3. Het gemiddelde aantal outliers per populatie is 0,7. Dit was ook in 2013 het geval. 4. Per populatie wordt het % p/p max vastgesteld. Het aantal populaties met een p/p max tussen de 90% en 100% (nog net niet afgekeurd) is 2. Dit was 1 in Het -naar populatiegrootte- gewogen gemiddelde van alle p/p max waarden per populatie is 7%. Dit was 24% in Na populatiebeoordeling moet 8% van alle in 2014 beoordeelde meters ( ) worden verwijderd. Dit was 6% in Kiwa N.V

11 4 Bijlage I: Saneersessie oktober 2013 populatieomvang vóór saneren aantal per meetbedrijf Revisie Fabrikant Bouwjaren Qmax (m 3 /h) Metercodes omvang Totaal populatiegegevens Landelijk saneren Nee Wilson 8B Nee Wilson 8B Nee Wilson Nee Elster / Ermaf 2B Nee Itron / Actaris / Schlumberger populatiegegevens 1B Deels saneren Nee Kromos 3B Nee Kromos 3B Nee Kromos 3B Nee UGI Aantal populaties: 9 Totaal Kiwa N.V

12 populatiegegevens beoordeling 5 Bijlage II: Resultaten controlejaar 2014 Volgnummer Revisie Fabrikant Bouwjaren Qmax (m 3 /h) Metercodes omvang Steekproef geleverd Afgekeurd Outliers %p (p/pmax) resultaat.. 1 Nee Elster / Ermaf 2B Nee Elster / Ermaf 2B Nee Elster / Ermaf Nee Elster / Ermaf Nee Elster / Ermaf Nee Elster / Ermaf Nee Elster / Ermaf 2B Nee Elster / Ermaf 2B % Goedgekeurd % Goedgekeurd % Goedgekeurd % Goedgekeurd % Goedgekeurd % Goedgekeurd % Goedgekeurd % Goedgekeurd 9 Nee Elster / Ermaf 2B (MID toegelaten) % Goedgekeurd 10 Nee Elster / Ermaf % Afgekeurd (metrologisch) 11 Nee Elster / Ermaf % Goedgekeurd 12 Nee Elster / Ermaf % Afgekeurd (metrologisch) 13 Nee Elster / Ermaf 2B % Goedgekeurd 14 Nee Elster / Ermaf % Goedgekeurd 15 Nee Elster / Ermaf % Goedgekeurd 16 Nee Elster / Ermaf % Goedgekeurd 17 Nee Elster / Ermaf % Goedgekeurd Nee Elster / Ermaf % Goedgekeurd 19 Nee Elster / Ermaf % Goedgekeurd 20 Nee Elster / Ermaf % Goedgekeurd Nee Elster / Ermaf % Goedgekeurd 22 Nee Elster / Instromet % Goedgekeurd 23 Nee Elster / Instromet % Goedgekeurd Kiwa N.V

13 Volgnummer Revisie Fabrikant Bouwjaren Qmax (m 3 /h) Metercodes omvang Steekproef geleverd Afgekeurd Outliers %p (p/pmax) resultaat.. populatiegegevens beoordeling % Goedgekeurd 24 Nee Elster / Instromet 5B Nee Elster / Instromet % Goedgekeurd 26 Nee Elster / Instromet % Goedgekeurd 27 Nee Elster / Magnol % Goedgekeurd 28 Nee Elster / Magnol 19B % Goedgekeurd 29 Nee Elster / Magnol % Goedgekeurd 30 Nee Flonidan 35B Afgekeurd (administratief) 31 Nee Flonidan 35B % Goedgekeurd 32 Nee Flonidan 35B (MID toegelaten) % Goedgekeurd 33 Nee GMT Gasm. und Regeltec % Goedgekeurd 34 Nee Itron / Actaris / Rombach Nee Itron / Actaris / Rombach 4B Nee Itron / Actaris / Rombach Nee Itron / Actaris / Rombach Nee Itron / Actaris / Rombach Nee Itron / Actaris / Rombach % Goedgekeurd % Goedgekeurd % Goedgekeurd % Goedgekeurd % Goedgekeurd % Goedgekeurd Kiwa N.V

14 Volgnummer Revisie Fabrikant Bouwjaren Qmax (m 3 /h) Metercodes omvang Steekproef geleverd Afgekeurd Outliers %p (p/pmax) resultaat.. populatiegegevens beoordeling % Goedgekeurd 40 Nee Itron / Actaris / Rombach 4B Nee Itron / Actaris / Rombach 4B % Goedgekeurd 42 Nee Itron / Actaris / Rombach % Goedgekeurd Nee Itron / Actaris / Rombach % Goedgekeurd 44 Nee Itron / Actaris / Rombach % Goedgekeurd 45 Nee Itron / Actaris / Rombach % Goedgekeurd 46 Nee Itron / Actaris / Rombach % Goedgekeurd Nee Itron / Actaris / Rombach % Goedgekeurd Nee Itron / Actaris / Rombach % Goedgekeurd 49 Nee Itron / Actaris / Schlumb. 1B2, , Afgekeurd (administratief) 50 Nee Itron / Actaris / Schlumb , % Goedgekeurd 51 Nee Itron / Actaris / Schlumb % Goedgekeurd 52 Nee Itron / Actaris / Schlumb % Goedgekeurd 53 Nee Itron / Actaris / Schlumb. 1B % Goedgekeurd 54 Nee Itron / Actaris / Schlumb. 1B % Goedgekeurd Nee Itron / Actaris / Schlumb % Afgekeurd (metrologisch) 56 Nee Itron / Actaris / Schlumb % Goedgekeurd 57 Nee Itron / Actaris / Schlumb % Goedgekeurd 58 Nee Itron / Actaris / Schlumb % Goedgekeurd 59 Nee Itron / Actaris / Schlumb % Goedgekeurd 60 Nee Itron / Actaris / Schlumb % Goedgekeurd 61 Nee Itron / Actaris / Schlumb % Afgekeurd (metrologisch) 62 Nee Itron / Actaris / Schlumb. 1B % Goedgekeurd Kiwa N.V

15 Volgnummer Revisie Fabrikant Bouwjaren Qmax (m 3 /h) Metercodes omvang Steekproef geleverd Afgekeurd Outliers %p (p/pmax) resultaat.. populatiegegevens beoordeling 63 Nee Itron / Actaris / Schlumb. 1B % Goedgekeurd 64 Nee Itron / Actaris / Schlumb % Goedgekeurd 65 Nee Itron / Actaris / Schlumb % Goedgekeurd 66 Nee Itron / Actaris / Schlumb % Goedgekeurd 67 Nee Itron / Actaris / Schlumb % Goedgekeurd 68 Nee Itron / Actaris / Schlumb. 1B % Afgekeurd (metrologisch) 69 Nee Itron / Actaris / Schlumb % Goedgekeurd 70 Nee Itron / Actaris / Schlumb % Goedgekeurd 71 Nee Itron / Actaris / Schlumb. 1B % Goedgekeurd 72 Nee Itron / Actaris / Schlumb. 1B % Goedgekeurd 73 Nee Itron / Actaris / Schlumb. 1B % Goedgekeurd 74 Nee Itron / Actaris / Schlumb. 1B % Goedgekeurd 75 Nee Kromos 3B % Goedgekeurd 76 Nee Kromos Nee Kromos Nee Kromos 3B Nee Kromos % Goedgekeurd % Goedgekeurd % Goedgekeurd % Goedgekeurd 80 Nee Kromos 3B % Goedgekeurd 81 Nee Kromos % Goedgekeurd 82 Nee Kromos % Goedgekeurd 83 Nee Kromos 3B % Goedgekeurd 84 Nee Metrix 38B % Goedgekeurd 85 Nee UGI % Afgekeurd (metrologisch) 86 Nee UGI % Goedgekeurd 87 Nee UGI % Goedgekeurd 88 Nee Wilson Ja Elster / Ermaf Ja Elster / Ermaf % Goedgekeurd % Goedgekeurd % Goedgekeurd 91 Ja Itron / Actaris / Rombach % Goedgekeurd 92 Ja Itron / Actaris / Schlumb Ja Itron / Actaris / Schlumb % Afgekeurd (metrologisch) % Afgekeurd (metrologisch) Totalen 93 populaties aantal meters % 93 Kiwa N.V

16 6 Bijlage III Vervolgacties door afkeur Volgnummer Fabrikant Bouwjaren Qmax (m 3 /h) Metercodes omvang populatiegegevens te verwijderen meters 10 Elster / Ermaf Elster / Ermaf Flonidan Itron / Actaris / Schlumb , Itron / Actaris / Schlumb Itron / Actaris / Schlumb Itron / Actaris / Schlumb UGI Itron / Actaris / Schlumb Itron / Actaris / Schlumb populaties Totaal Kiwa N.V