Plan van Aanpak Stationsomgeving Centraal Station Twente (CST)

Transcriptie

1 Plan van Aanpak Stationsomgeving Centraal Station Twente (CST)

2 Plan van Aanpak Stationsomgeving Centraal Station Twente (CST) Gemeente Hengelo/Projectbureau Hart van Zuid 29 november 2005 PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

3 INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1 Het plan Hart van Zuid Programma Kernbegrippen Hart van Zuid 6 Hoofdstuk 2 Uitvoering De eerste fase van het plan Hart van Zuid ( ) De tweede fase van het plan Hart van Zuid ( ).. 11 Hoofdstuk 3 Stationsomgeving CST Hoofdstuk 4 Concrete afspraken met partners stedelijk netwerk 17 Hoofdstuk 5 Organisatie en aanpak Inleiding Organisatievoorstel aansturing Stationsomgeving CST Rollen en verantwoordelijkheden De aanpak voor de stationsomgeving De Business-case Hart van Zuid Opstellen dossier voor WTC in Hart van Zuid. 25 Hoofdstuk 6 Planning en Uitvoering Activiteitenoverzicht Planning activiteiten overzicht. 27 PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

4 INLEIDING Aanleiding Door de Netwerkstad Twente wordt een ruimtelijke ontwikkelingsagenda in het kader van de Nota Ruimte opgesteld ten behoeve van het maken van concrete afspraken tussen de Netwerkstad Twente en het Rijk. Door het Rijk is in dit kader aangedrongen op selectiviteit met betrekking tot de projecten waarover afspraken zullen worden gemaakt. Een van deze projecten is het project Hart van Zuid in Hengelo dat in de Strategische Visie voor de Netwerkstad reeds is aangemerkt als boegbeeldproject. In het overleg van het Bestuurlijk Afstemmingsberaad Ruimtelijk-Fysiek is tussen de partners van het stedelijk netwerk Twente afgesproken inzicht te verstrekken in en afspraken te maken over die onderdelen van het plan Hart van Zuid die van wezenlijke betekenis zijn voor de Netwerkstad Twente. Het gaat daarbij om ontwikkelingen die van regionale en bovenregionale betekenis zijn en een bijdrage leveren aan de versterking van de economische en sociale structuur en de ruimtelijke kwaliteit van het stedelijk netwerk Twente. Door de gemeente Hengelo is in dit kader aangegeven een plan van aanpak te presenteren die inzicht geeft in: 1. De ruimtelijke begrenzing van het plangebied Hart van Zuid waarin bovenlokale functies tot ontwikkeling worden gebracht 2. Nadere achtergronden met betrekking tot deze functies 3. De betrokkenheid van de partners van het stedelijk netwerk met de planontwikkeling Stationsomgeving CST 4. Eeen uitwerking van de daar te vestigen functies en programmatische consequenties voor andere vestigingslocaties 5. Een uitwerking van de organisatorische consequenties. Doel De partners meer achtergrondinformatie te verstrekken over inhoud, organisatie en de mogelijke participatie bij de planontwikkeling voor Stationsomgeving CST en het maken van concrete afspraken hierover. Leeswijzer De notitie is opgedeeld in zes hoofdstukken. In hoofdstuk 1 wordt het plan Hart van Zuid toegelicht. Daarbij komen programma aan de orde en de gehanteerde kernbegrippen waarmee in de uitwerking van het plan nadrukkelijk rekening mee wordt gehouden. Hoofdstuk 2 geeft aan welke onderdelen van het plan op korte termijn worden uitgevoerd en welke onderdelen behoren tot de tweede fase. Hoofdstuk drie zoomt in op de ontwikkeling van de stationsomgeving met de upgrading van het Centraal Station Twente. Hoofdstuk vier gaat in op de afspraken op bovenlokaal niveau die gemaakt zijn ten aanzien van onderdelen van het plan Hart van Zuid. In hoofdstuk vijf wordt inzichtelijk gemaakt hoe het project stationsomgeving zal worden aangestuurd, welke betrokkenen hierin een rol spelen en welke rol dat is. Ook wordt inzicht gegeven in de projectfasen die nodig zijn om het project tot uitvoering te brengen. In hoofdstuk zes wordt ingegaan op activiteiten die reeds in gang zijn gezet en welke activiteiten op welk moment opgestart moeten worden waarvoor afstemming nodig is met betrokken partners om dit project te realiseren. PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

5 HOOFDSTUK 1 HET PLAN HART VAN ZUID Sinds 1998 wordt op diverse manieren gewerkt aan het plan Hart van Zuid. De aanpak verloopt via een meervoudige aanpak waarbij niet alleen gewerkt wordt aan de visievorming/planvorming, maar tevens wordt er gewerkt aan contractvorming en worden stappen gezet op weg naar uitvoering. Ook is er gewerkt aan draagvlakverbreding, o.a. door een convenant met de Stichting Hart voor Zuid, waardoor een intensieve betrokkenheid van bewoners en belangenorganisaties gewaarborgd is. In het kader van de planvorming is na het opstellen van het Masterplan gewerkt aan een verdere uitdieping van dit Masterplan en zijn voor een drietal deelgebieden Nota s van Uitgangspunten opgesteld. Met betrekking tot de contractvorming is er tussen de gemeente Hengelo en Van Wijnen een Samenwerkingsovereenkomst gesloten. Deze samenwerkingsovereenkomst heeft tot doel een langjarige samenwerking aan te gaan met betrekking tot de locatieontwikkeling, de vastgoedontwikkeling en vastgoedrealisatie van het exploitatiegebied Hart van Zuid. Met de samenwerkingsovereenkomsten de daarbij behorende bijlagen stellen partijen de randvoorwaarden en uitgangspunten alsmede de besluitvormingsprocessen vast waarbinnen partijen de samenwerking ten behoeve van de integrale ontwikkeling van het Masterplan en de Verdiepingsslag Hart van Zuid aangaan. Ten aanzien van de uitvoering zijn reeds diverse stappen gezet met betrekking tot de verwerving van eigendommen in het plangebied. Zo zijn reeds diverse percelen van Stork verworven. Ook is er overeenstemming verkregen met het ROC over de aankoop en verkoop van de huidige en de toekomstige locatie van het ROC van Twente Programma Het plan Hart van Zuid beoogt de ontwikkeling van de volgende functies: Programma Hart van Zuid aantallen bvo woningen grondgebonden gestapeld 1039 Kantoren Bedrijven ROC VMBO Cultuur zorg en welzijn Leisure Commerciële voorzieningen m2 bvo 7.000m2 bvo m2 bvo 7.000m2 bvo m2 bvo m2 bvo m2 bvo PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

6 Verdiepingsslag Hart van Zuid 1.2. Kernbegrippen Hart van Zuid Functiemenging De functiemenging en het behoud van het industrieel erfgoed leiden tot een divers woon- en werkmilieu. Naast de kantoren en de bestaande industrie wordt in Hart van Zuid ruimte gecreëerd voor moderne, kleinschalige ambachtelijke bedrijvigheid (Craft and Industry). Een veelheid aan sociale, educatieve en culturele voorzieningen, deels al aanwezig in het gebied, versterkt de aantrekkelijkheid van Hart van Zuid. Verscheidenheid in woonmilieus geeft diverse bevolkingsgroepen en leefstijlen de mogelijkheid zich binnen Hart van Zuid te ontplooien. Naast stedelijk wonen is er ruimte voor meer traditioneel wonen, ook in de sociale sfeer. Zo wordt er onder andere een brug geslagen tussen Tuindorp 't Lansink en de herstructureringswijk Berflo Es. De omvangrijke mix van voorzieningen brengt niet alleen wonen en werken bij elkaar, maar bevordert ook de toegankelijkheid en bereikbaarheid van de voorzieningen voor alle inwoners en gebruikers van Hart van Zuid. Het gebied is perfect bereikbaar met het openbaar vervoer en de stedenbouwkundige opzet en de ontsluitingsstructuur voorkomen overlast van het verkeer. De PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

7 mengeling van woonmilieus zorgt voor de integratie van diverse bevolkingsgroepen. Vooruitstrevende ICT-toepassingen bevorderen de onderlinge contacten en spelen een rol in de community building. Behoud industrieel erfgoed Hart van Zuid hecht er zeer veel waarde aan dat ook de aanwezige industriële activiteiten behouden blijven. Ook de oude, beeldbepalende fabriekscomplexen zullen, daar waar mogelijk, als industrieel erfgoed voor hergebruik in aanmerking komen. Kwaliteit, duurzaamheid en innovatie Hart van Zuid wordt een duurzaam stadsdeel. De stedenbouwkundige opzet is vanuit dit standpunt vastgesteld. Duurzaamheid blijkt ook uit: hergebruik industrieel erfgoed, met behoud van de industriële structuur van het gebied en een heldere, herkenbare scheiding tussen de bestaande woonbebouwing en de nieuwe bebouwing duurzaam waterbeheer, zowel voor hemelwater als voor spoelwater Bij de ontwikkeling van Hart van Zuid speelt naast de duurzaamheid, innovatie een belangrijke rol. Binnen Hart van Zuid worden de mogelijkheden van een aantal innovatieve technieken bekeken, zoals de aanleg van een warmtenet, dat gebruik maakt van de restwarmte van de industrie, ondergronds afvaltransport en breedbandinternet voor het gehele gebied. PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

8 HOOFDSTUK 2 UITVOERING 2.1. De eerste fase van het plan Hart van Zuid ( ) De eerste fase wordt gevormd door de volgende deelplannen: 1. Lansinkveld 2. Langeler Erve 3. deel EMGA-terrein 4. de bij deze deelplannen behorende infrastructuur (deel Laan Hart van Zuid en reconstructie Lansinkesweg en Industriestraat) Met de realisatie van de eerste fase wordt 35% van het plangebied Hart van Zuid ontwikkeld en wordt ca. 30% van de Hoofdinfrastructuur aangelegd. Met de eerste fase wordt het volgende programma gerealiseerd: Programma 1 e fase HvZ woningen grondgebonden 40% - gestapeld 60% kantoren ca m 2 bvo onderwijs ROC ca m 2 bvo VMBO ca m 2 bvo leisure ca m 2 bvo commerciële functies ca m 2 bvo parkeren ca. 850 pp excl. parkeren Langeler Erve + EMGAterrein Ad 1. Lansinkveld Kaartbeeld Lansinkveld PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

9 Het plangebied Lansinkveld is bedoeld voor de ontwikkeling van: Programma Lansinkveld ROC/IPC VMBO Kantoren Bedrijfsruimte Wonen Commerciële dienstverlening Commerciële functies Leisure Parkeren circa m 2 bvo circa m 2 bvo circa m 2 bvo circa m 2 bvo circa m 2 bvo circa m 2 bvo circa m 2 bvo circa m 2 bvo circa 850 pp Ten behoeve van de ontwikkeling van deze functies moet de bestaande infrastructuur ingrijpend worden aangepast. Ten behoeve van de waterhuishouding dient in het gebied een retentievijver te worden gerealiseerd. Ad 2. Langeler Erve Kaartbeeld van het plangebied Langeler Erve Het plangebied Langeler Erve is bedoeld voor de ontwikkeling van: Programma Langeler Erve woningen grondgebonden gestapeld 140 parkeerplaatsen 420 infrastructuur industrieel erfgoed aanleg van benodigde ontsluitingsstructuur Inpassen Insulinde en deel Pijpenbuigerij PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

10 Ad 3. Deel EMGA-terrein Kaartbeeld toekomstige situatie EMGA-terrein Het EMGA-terrein, dat behoort tot de eerste fase Hart van Zuid, is bedoeld voor de ontwikkeling van: Programma EMGA-terrein woningen grondgebonden gestapeld parkeerplaatsen infrastructuur voorzieningen ontsluitingsstructuur incl. deel Laan HvZ, incl. waterstructuur kinderdagverblijf PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

11 2.2. De tweede fase van het plan Hart van Zuid ( ) De ambities die met de uitvoering van de eerste fase van het project Hart van Zuid zichtbaar zijn gemaakt zullen in de tweede periode vanaf 2010 in volle omvang moeten worden verwezenlijkt. In deze periode komen hoofdzakelijk de stationsomgeving, herstructurering van een omvangrijk deel van het Storkterrein, voltooiing Laan HvZ, inclusief de aanleg van een Transferium, de upgrading van het CS Hengelo en de ontwikkeling van de Kanaalzone aan bod. Deze ontwikkelingen kenmerken zich in twee onderscheidende milieu s: 1. Centrummilieu 2. Kanaalmilieu Kaartbeeld centrum- en kanaalmilieu in Hart van Zuid Ad 1. Centrummilieu Het centrummilieu is het plangebied dat gelegen is onmiddellijk aansluitend aan het centrum van de stad Hengelo en aan het Centraal Station Twente. Aan de zuidkant van het station ontstaat een nieuw en stedelijk stadsdeel. Dit stadsdeel wordt een levendig stadsdeel op basis van een zakenen bestuurscentrum met internationale potenties, detailhandel en culturele voorzieningen. Dit alles aangevuld met een centrum-stedelijk woonmilieu. Door de grootschaligheid zal dit gebied als PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

12 compensatie dienen voor de oude, verdwijnende industrieën en complementair zijn aan het aanwezige binnenstedelijk milieu. Van het kopgebeid van Hart van Zuid wordt aansluiting gezocht bij drie pijlers te weten de bestaande stedelijke identiteit van Hengelo, Hengelo als Euregionaal knooppunt en Hengelo als innovatieve kennisstad. Binnen dit milieu wordt ook de tweede fase van Woonstad gerealiseerd. Dit woonmilieu is een stedelijk woonmilieu gebaseerd op hierbij aansluitende woon- en leefstijlen woningen worden gebouwd. Ad 2. Kanaalzone Het Kanaalmilieu wordt een voor Hengelo uniek woon-, werk- en recreatiegebied. Dankzij de strategische ligging kan de Kanaalzone uitgroeien tot de nieuwe stadsentree van Hengelo-Zuid en is bij uitstek geschikt voor een thematische ontwikkeling. Hierbij zal het water het gebied in worden getrokken en de bebouwing over het gebied verspreid, waardoor maximaal profijt van de groen-blauwe structuur kan worden verkregen. De stad aan het water biedt mogelijkheden voor een hoogwaardige inrichting zowel ten aanzien van het wonen als het werken als de recreatievoorzieningen. Bij de ontwikkeling van het terrein moet ingespeeld worden op de langetermijn-visie die voor de totale stad ontwikkeld wordt (Hengelo 2030). Eveneens moet bij de ontwikkeling van dit terrein rekening gehouden worden met de aanwezige milieucontouren van het aangrenzende bedrijventerrein Twentekanaal. Dit terrein is in het kader van herstructurering van bedrijventerreinen aangewezen tot landelijk speerpuntproject in het kader van het Actieplan Bedrijventerreinen. Impressie vanaf brug op Kanaalzone PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

13 HOOFDSTUK 3 STATIONSOMGEVING Het is met name in de Stationsomgeving dat de ambities op bovenlokaal niveau zullen moeten worden verwezenlijkt. Het is met name in dit gebied dat Hengelo wil bijdragen aan een hoog voorzieningen niveau in de netwerkstad en nieuwe economische functies wil toevoegen. Het is met name door de potenties van dit gebied dat het project Hart van Zuid door de netwerkstad Twente is aangewezen als een van de vier boegbeelden. Het project Hart van Zuid is met betrekking tot de centrumvorming in de Netwerkstad Twente het toonaangevende project. Dat wordt als zodanig ook door de andere partners in de Netwerkstad Twente erkend en ondersteund. Bij de verdere ontwikkeling van deze plannen zal een organisatiestructuur worden opgericht waarbij alle belanghebbende partners vanuit Netwerkstad, Regio, Euregio, Provincie en Rijk zullen worden betrokken. Daarbij is het vanzelfsprekend dat betrokken marktpartijen en andere belanghebbenden eveneens zullen worden betrokken. Het centrummilieu wordt aansluiting gezocht bij vier thema s: a. het euregionaal knooppunt b. de productieve kennisstad c. de recreatieve stad d. tweede fase woonstad a. het euregionaal knooppunt Terminalfunctie Als regionaal knooppunt speelt Hart van Zuid in als intercityhub aan de Berlijnlijn van noordoost Nederland, Intercityverbinding en Agglolijn voor Hengelo, Netwerkstad Twente en de Regio. De positie van het station tot Centraal Station Twente wordt verder uitgebouwd door middel van aanvullende hoofdinfrastructuur en daarbij behorende voorzieningen ten aanzien van openbaar vervoer en transferium (Laan Hart van Zuid) In dit kader wordt een programma ontwikkeld gericht op reizigers, forenzen, scholieren en bezoekers. In dit kader wordt een cluster gericht op fast-services en food ontwikkeld. Impressie vanaf het stationsplein PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

14 Impressie vanaf Industrieplein Kaartbeeld ruimtelijke visie stationsomgeving PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

15 Doorsnedes stationsomgeving links: zuidelijk stationsomgeving rechts: noordelijk deel st. Business- en bestuurscentrum In de directe stationsomgeving meent zakelijke en maatschappelijke dienstverlening een centrale plaats in. In het WTC kunnen bedrijven uit de regio zich hier vestigen. Het concept van het WTC zal zich richten op de thema s kennis-technologie en europese- en wereldhandel. Annex aan het WTC zullen hotels, congres- en vergaderfaciliteiten een plek krijgen. In het WTC zal een permanente expositieruimte worden ingericht betrekking hebbende op de industriële productvernieuwing in Twente. In de spin-off van het WTC kan het Verenigingsgebouw verder ontwikkeld worden als businesscentrum en kan gaan fungeren als tijdelijke huisvesting van het WTC na ontvangst van de licentie. In het verlengde van de ontwikkelingen rondom het WTC wordt een diensten- en bestuurscentrum ontwikkeld, gericht op vestiging van onderdelen van lokaal bestuur, regionale bestuursfuncties en bestuurscentrum voor de Euregio. Dit bestuurscentrum kan gecombineerd worden met loketfuncties als uitzendbureaus, verzekeraars, adviseurs, banken en aanvullende diensten. Impressie businesscentrum b. de productieve kennisstad Innovatie Industriële activiteiten In dit licht wordt gestreefd naar de uitbouw en vestiging van kennisintensieve productie en dienstverlening voortbouwen op de in dit gebied aanwezige, rijke industriële traditie, maar ook op nieuwe culturele ontwikkelingen. Daarnaast vormen de in de eerste fase van het plan Hart van Zuid in dit gebied te vestigen Community College inclusief het Integraal Praktijkcentrum en het VMBO ideale voorzieningen om deze ontwikkeling te stimuleren. PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

16 In de ontwikkeling voor Hart van Zuid is een optimale integratie van de aanwezige, kansrijke industrie in het bijzonder stedelijke milieu een zeer belangrijk punt van aandacht. Een verdere ontwikkeling van het innovatieproces met nieuwe bedrijvigheid en activiteiten die dit proces ondersteunen zullen in dit gebied worden gefaciliteerd. c. de recreatieve stad Hart van Zuid zal complementair aan het centrum een plek bieden recreatieve en culturele voorzieningen. Het industrieel erfgoed biedt bij uitstek de mogelijkheid tot het vormen van een bijzonder en uniek uitgaans- en cultureel cluster. Hierbij kan voortgebouwd worden op aanwezige voorzieningen als Bengeltjesdorp, Crea en kunstuitleen en het in aanbouw zijnde museum Heim. De vestiging van poppodium Metropool ondersteunt deze cluster. Impressie poppodium Impressie park d. tweede fase woonstad De tweede fase van woonstad omvat het meest noordelijk deel. Dit deel is het meest stedelijk gebied van Woonstad. In dit stedelijk woonmilieu zullen voor diverse doelgroepen en leefstijlen woningen worden gebouwd. Op basis van de door de gemeenteraad vastgestelde nota Wonen zal 20% van het woningaanbod in de sociale sfeer worden gerealiseerd. In totaal zullen in deze fase in dit gebied 750 tot 900 woningen worden gebouwd. In combinatie met de bouw van deze woningen zal in samenhang met het winkelcentrum Esrein een voorzieningencluster worden gerealiseerd waarin zowel commerciële voorzieningen als maatschappelijke en culturele voorzieningen op buurt en wijkniveau zullen worden opgenomen. Met deze uitbreiding van het voorzieningenpakket wordt het aanbod voor het zuidelijk stadsdeel gedifferentieerd, verbreed en geactualiseerd. Deze voorzieningencluster wordt tevens aangevuld met een brede school en een gezondheidscentrum. Met dit gezondheidscentrum wordt tevens gestreefd naar de realisatie van een woon-zorgzone in het zuidelijk stadsdeel. Dit deel van Woonstad grenst aan het cultuur- en leisuremilieu dat in Hart van Zuid reeds aanwezig is waarin reeds diverse culturele voorzieningen, zoals Crea, Scheppende handen, kunstuitleen gevestigd zijn. Aangezien het voorzieningencluster gesitueerd wordt grenzend aan dit cultuur- en leisuremilieu kunnen de voorzieningen van elkaars dynamiek profiteren. PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

17 HOOFDSTUK 4 AFSPRAKEN IN DE ONTWIKKELINGSAGENDA De Ruimtelijke Ontwikkelingsagenda van de Netwerkstad Twente krijgt vorm aan de hand van zes ruimtelijke ambities, die verder worden uitgewerkt en vertaald in afspraken onderling en met externe partijen. Daarin zijn enkele ruimtelijke ambities vertaald naar een aantal afspraken over een beperkt aantal concrete projecten, waaronder Hart van Zuid. Daarover is in het afsprakenkader het volgende afgesproken: Toelichting ambities en daarover gemaakte concrete afspraken binnen de Netwerkstad Twente. 2. Ontwikkeling knooppunten en toplocatie Centraal Station Twente In zowel internationale als regionale netwerken spelen hoogwaardige knooppunten een belangrijke rol. Op Centraal Station Hengelo komen de internationale verbinding Amsterdam-Berlijn en de regionale en interregionale spoorverbindingen samen. Upgrading van het station tot Centraal Station Twente is van belang voor de bereikbaarheid van de hele regio. Maar het ondersteunt ook de kenniseconomie door ontwikkeling van een toplocatie voor kantoren en congresfaciliteiten. Ontwikkelingen bij de stations van Almelo, Enschede en Oldenzaal hebben een belangrijke aanvullende meerwaarde voor de Netwerkstad. Onderlinge afspraken Netwerkstad Twente De Netwerkstadpartners maken van het ontwikkelen van de omgeving van Centraal Station Hengelo daadwerkelijk een gezamenlijk project. In eerste instantie wordt daartoe een ruimtelijk functioneel programma gemaakt. Zij nemen deel in de ontwikkeling van het WTC en zijn bereid daarover programmatische afspraken te maken. Nabij het Centraal Station Twente wordt een prominente toplocatie voor congressen en kantoren in Netwerkstad ontwikkeld. Een WTC-status en -vestiging is daarvoor cruciaal en een gezamenlijke verantwoordelijkheid. De Netwerkstadpartners geven invulling aan gezamenlijke acquisitie van vestigingskandidaten en lobby bij het Twentse bedrijfsleven. PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

18 De Netwerkstadpartners hebben de intentie financieel te participeren in de ontwikkeling van het WTC en daaraan gerelateerde bovenlokale voorzieningen. Daarmee ondersteunen zij de ambitie om dit project tot een gezamenlijke verantwoordelijkheid te maken. Verbetering en opwaardering van de status van het Centraal Station Hengelo tot Centraal Station Twente heeft hoogste prioriteit. Daartoe spreken de partners af dat verbetering en aanpassing van dit station en bijbehorende faciliteiten prioriteit krijgt binnen de Netwerkstad. De organisatie van het project Hart van Zuid wordt zodanig aangepast dat de gezamenlijke ontwikkeling van een ruimtelijk functioneel programma voor de stationsomgeving en een WTC ook gepaard gaat met een gezamenlijke organisatie en aansturing voor dit onderdeel. Nieuwe (OV-gerelateerde) hoofdkantoren, bestuursfuncties en daaraan gerelateerde bovenlokale voorzieningen zoals congres- en hotelfaciliteiten worden, voor zover sturing door de Netwerkstadpartners daarop van invloed kan zijn, bij voorkeur in de stationsomgeving van Centraal Station Hengelo gevestigd. De Netwerkstadpartners geven de (her)ontwikkeling van de spoorzones bij Almelo, Hengelo en Oldenzaal zodanig vorm, dat het oplossen van knelpunten in de Berlijnlijn wordt bevorderd. Inzet afspraken met derden Het ministerie van VenW neemt deel in de planvorming rondom knooppunten en spoorzones, om tot toekomstvaste aanpassingen aan het spoortracé van de Berlijnlijn te komen. Het ministerie van VROM en provincie Overijssel nemen deel in ontwikkeling van het project Hart van Zuid en dragen bij aan het realiseren van een hoogwaardige ruimtelijke kwaliteit. 3. Optimaliseren interne bereikbaarheid Netwerkstad Twente Versterking van de ruimtelijk-fysieke netwerkstructuur van Netwerkstad Twente vraagt om een optimale interne bereikbaarheid van de belangrijkste woon- en werkconcentraties, zowel over de weg als per openbaar (trein)vervoer. Voor Netwerkstad Twente is de realisatie van een samenhangend hoogwaardig regionaal OV-systeem van groot belang, net als beter ontsluiten via de weg van de belangrijkste investeringslocaties Hart van Zuid en Kennispark. Prioriteiten Netwerkstad Twente Voor Netwerkstad Twente hebben de komende decennia de volgende ontwikkelingen prioriteit: Optimale ontsluiting Hart van Zuid/Centraal Station Twente en Kennispark Twente Uitwerking concept Agglonet, op zodanige wijze dat wordt vastgehouden en bijgedragen aan het eindbeeld van een ruimtelijk-structurerende ruggengraat. Bij investeringen in de weginfrastructuur wordt prioriteit gegeven aan die verbindingen die rechtstreeks de belangrijkste strategische ontwikkelingslocaties ontsluiten: Hart van Zuid/Centraal Station Twente en Kennispark Twente. Optimale ontsluiting is nodig om deze locaties daadwerkelijk te laten bijdragen aan een hoogwaardig vestigingsmilieu. De meeste prioriteit hebben investeringen in nieuwe of op te waarderen weginfrastructuur, o.a.: Ontwikkeling Laan van Zuid tot centrale en hoogwaardige verkeersas door Hart van Zuid tot aan Centraal Station Twente. Met de ontwikkeling van de hoofdinfra-structuur voor Hart van Zuid (waartoe ook reconstructie van Lansinkesweg en Industriestraat behoren) is een investering van ca. 72 miljoen euro gemoeid. Ontsluiting van Kennispark Twente door verdubbeling van de Auke Vleerstraat, het opwaarderen van enkele kunstwerken en andere verkeerskundige aanpassingen. Hiermee is in totaal een investering van ca. 60 miljoen euro gemoeid. Onderlinge afspraken Netwerkstad Twente Ten behoeve van de dragende (rail)structuur van Agglonet blijven de Netwerkstadpartners inzetten op prioritering en versterking van knooppuntlocaties. De Netwerkstadpartners geven in het kader van besprekingen met V&W, Rijkswaterstaat en de provincie over de netwerkanalyse en de bereikbaarheid van Twente prioriteit aan de ontsluiting van Kennispark Twente en Hart van Zuid. PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

19 De partners verkennen de mogelijkheid van gezamenlijke (financiële) participatie in de ontsluiting van Hart van Zuid en Kennispark Twente, ter ondersteuning van de claim op rijksmiddelen. 4. Bieden van vestigingslocaties voor bedrijven en voorzieningen Er dient sprake te zijn van optimale ruimtelijke voorwaarden voor de vestiging van nieuwe bedrijven en instellingen, zowel voor kennisintensieve bedrijven en instellingen als voor de daaraan gelieerde industrie en logistiek. Netwerkstad Twente richt zich daarbij op bedrijven en instellingen die specifieke toegevoegde waarde voor de gehele regio hebben en/of veel ruimte vragen. Het gaat hier met name om Hart van Zuid, het Regionaal Bedrijventerrein en het Kennispark Twente. Prioriteiten Netwerkstad Twente Voor Netwerkstad Twente heeft prioriteit om een gezamenlijk vestigings- en acquisitiebeleid te ontwikkelen en te voeren voor een select aantal hoogwaardige vestigingslocaties: Hart van Zuid, Kennispark Twente en Regionaal Bedrijventerrein Twente. Een belangrijke vestigingsvoorwaarde voor deze locaties is de ontsluiting. De Netwerkstadpartners hebben de intentie om deze locaties ook daadwerkelijk gezamenlijk te ontwikkelen, zoals dit voor het Regionaal Bedrijventerrein Twente reeds is afgesproken. Ook Kennispark Twente en de ontwikkeling van de stationsomgeving binnen het project Hart van Zuid hebben een uitstraling en belang voor de gehele Netwerkstad. Onderlinge afspraken Netwerkstad Twente De Netwerkstadpartners kiezen voor gezamenlijke inzet op hoogwaardige vestigingslocaties in Netwerkstad Twente: Kennispark (kennis- en ICT-gerelateerd), Hart van Zuid (zakelijke markt, congresfaciliteiten, bestuursfuncties), RBT (grootschalige bedrijvigheid). De Netwerkstadpartners besteden speciale aandacht aan de ruimtelijke kwaliteit van deze locaties, zodat ze de kwaliteit van Twente representeren. Voor deze locaties wordt een gezamenlijk acquisitiebeleid ontwikkeld en gevoerd. De Netwerkstadpartners hebben de intentie om gezamenlijk te participeren in deze hoogwaardige vestigingslocaties. Inzet afspraken met derden Met de partners binnen de Städtedreieck wordt een gezamenlijke verkenning naar afstemming op het gebied van bedrijventerreinen uitgevoerd. PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

20 HOOFDSTUK 5 ORGANISATIE EN AANPAK 5.0. Inleiding In het kader van de Ontwikkelingsagenda van de Netwerkstad is ten aanzien van de onderlinge afspraken aangegeven dat de Netwerkstadpartners het ontwikkelen van de omgeving van het Station Hengelo daadwerkelijk tot een gezamenlijk project maken. In dat kader is aangegeven dat de organisatie van het project Hart van Zuid zodanig wordt aangepast dat de gezamenlijke ontwikkeling van een ruimtelijk-functioneel programma voor de Stationsomgeving en een WTC ook gepaard gaat met een gezamenlijke organisatie en aansturing voor dit onderdeel. Onderdeel van de stationsomgeving is de kop van het plan Hart van Zuid. Hiervoor is een organisatiestructuur ingesteld tussen de gemeente Hengelo en Van Wijnen. Om invulling te geven aan het voornemen om de Stationsomgeving Hengelo tot een gezamenlijk project te maken van de Netwerkstad Twente wordt voorgesteld om, naast de projectorganisatiestructuur Hart van Zuid, een aparte organisatiestructuur in te stellen voor het project Stationsomgeving Centraal Station Twente (CST). Voor de invulling van deze organisatiestructuur wordt uitgegaan van een regiegroep, een projectgroep, aangevuld met werkgroepen voor inhoudelijke onderdelen van het project, zoals het opstellen van een ondernemingsplan voor het WTC. In aanvulling op de regiegroep Stationsomgeving CST zal jaarlijks een strategische conferentie worden georganiseerd. Doel hiervan is om betrokken overheden en betrokken partijen bij het project te informeren over de voortgang en uitwisselen van kennis en denkrichtingen. Ten behoeve van zowel de organisatiestructuur Hart van Zuid als de organisatiestructuur Stationsomgeving CST zal het Projectbureau Hart van Zuid voor zowel de inhoudelijke, procedurele en financiële voortgang verantwoordelijk zijn. Gemeente + Van Wijnen Hart van Zuid Gemeente + Netwerkstadpartners Stationsomgeving CST Voorgesteld wordt om de samenwerking tussen de Netwerkstadpartners binnen het project Stationsomgeving CST op te pakken in de vorm van een proces. Dit proces bestaat uit een aantal fasen waarbij aan het eind van iedere fase besluitvorming plaatsvindt over de participatie voor de volgende fase. De eerste fase van het project Stationsomgeving CST zal bestaan uit: 1. Opstellen Nota van Uitgangspunten voor de ruimtelijk-programmatische ontwikkeling inclusief de financiële haalbaarheid 2. Opstellen van een ondernemingsplan voor de vestiging van een WTC In paragraaf 5.1. wordt nader ingegaan op de projectorganisatiestructuur voor deze eerste fase. PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

21 5.1. Organisatievoorstel aansturing Stationsomgeving Centraal Station Twente Stuurgroep Hart van Zuid: De stuurgroep wordt gevormd door vertegenwoordigers van de gemeente Hengelo en Van Wijnen en het projectbureau Hart van Zuid. Deze stuurgroep bereidt de besluitvorming voor van het plangebied Hart van Zuid (incl. zuidelijk deel Stationsomgeving). Dit betreft alle zaken, zowel ten aanzien van de planontwikkeling, de locatieontwikkeling en de opstalontwikkeling voor het plangebied Hart van Zuid. Het gaat hierbij om o.a.: o Opstellen Nota s van Uitgangspunten o Stedenbouwkundige plannen o Bestemmingsplannen o Verwervingen o Financiële aspecten o Ondernemingsplan WTC o Contracten met betrekking tot uitvoering (Prorail, NS Vastgoed, NS Commercie) De stuurgroep wordt ondersteund door het Projectbureau Hart van Zuid. Dit Projectbureau bereidt de besluitvorming in de stuurgroep voor. De regiegroep Stationsomgeving Centraal Station Twente ( 3/4 x per jaar) Taak van de regiegroep is zorgdragen voor de ruimtelijk-programmatische ontwikkeling op strategisch niveau die in de eerste fase resulteren in een ruimtelijk-functioneel programma uitmondend in een Nota van Uitgangspunten en een Ondernemingsplan van het WTC. De regiegroep doet tevens aanbevelingen over participatie van partijen in de volgende fase(n). Jaarlijks organiseert de regiegroep een strategische conferentie. De regiegroep is samengesteld uit vertegenwoordigers van: o Gemeente Hengelo, voorzitter burgemeester Kerckhaert o Regio Twente o Partners binnen de Netwerkstad Twente o Provincie Overijssel o VROM Ten aanzien van de bovenlokale aspecten gaat het met name om besluitvorming ten aanzien van: o de thematische en programmatische ontwikkeling van het WTC o verbetering en opwaardering van de status van het Centraal Station Hengelo, door Berlijnlijn Realisatie hoogwaardig Centraal Station o de daarbij behorende infrastructurele voorzieningen: de Laan Hart van Zuid Tranferium o nieuwe (OV-gerelateerde) hoofdkantoren, bestuursfuncties en daaraan gerelateerde bovenlokale voorzieningen zoals congres- en hotelfaciliteiten o uitwerken en concretiseren financiële bijdragen in de planvorming, realisatie en exploitatie o gezamenlijke acquisitie van vestigingskandidaten en lobby in subsidietrajecten Ter ondersteuning van zowel de stuurgroep Hart van Zuid als de regiegroep Stationsomgeving vervult het Projectbureau Hart van Zuid een centrale rol. Met het inschakelen van het Projectbureau wordt efficiënt gebruik gemaakt van de bestaande organisatiestructuur en de aanwezige (inhoudelijke) expertise. Het Projectbureau wordt verantwoordelijk voor de totstandkoming en uitvoering van de besluitvorming in de stuur- resp. regiegroep vanuit zowel het projectteam Hart van Zuid als het projectteam Stationsomgeving. De projectgroep Stationsomgeving Centraal Station Twente De projectgroep is verantwoordelijk voor: Opstellen Nota van Uitgangspunten voor de Stationsomgeving Opstellen van Ondernemingsplan voor het WTC Voorbereiden besluitvorming in de regiegroep Voorbereiden Strategische Conferentie De projectgroep is samengesteld uit: Vertegenwoordigers projectbureau Hart van Zuid (projectleider) Ambtelijke vertegenwoordigers van de gemeente Hengelo en de partners in de Netwerkstad PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

22 Strategische conferentie Stationsomgeving Centraal Station Twente Éen keer per jaar wordt door de regiegroep een strategische conferentie georganiseerd. Doel van de strategische conferentie is om betrokken overheden en betrokken partijen bij het project Stationsomgeving CST te informeren over de voortgang en uitwisselen van kennis en denkrichtingen. Deelnemers aan deze conferentie zijn vertegenwoordigers van: o De gemeente Hengelo o Marktpartijen (o.a. Van Wijnen, NS Commercie, NS Vastgoed) o De Netwerkstad Twente o De regio Twente o De provincie Overijssel o VROM o Euregio o Städtedreieck o Comité van Aanbeveling Organisatieschema ontwikkeling omgeving Centraal Station van Twente Stuurgroep Hart van Zuid Regiegroep Stationsomgeving CST Strategische Conferentie Projectteam Hart van Zuid Projectbureau Hart van Zuid Projectgroep Stationsomgeving Werkgroepen Werkgroepen (o.a. WTC) PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

23 5.2. Rollen en verantwoordelijkheden Rol van het rijk Brede participatie bij de planvorming en realisatie van de Stationsomgeving in het plan Hart van Zuid. Speciaal daarbij geldt de inzet voor: Grensoverschrijdende samenwerking Bereikbaarheidsaspect met name ten aanzien van betrokkenheid in het kader van de: o Berlijnlijn o Agglolijn Financiële ondersteuning van het project en ondersteuning van het project richting Europa Ondersteuning van Economische Zaken voor vestiging WTC Rol van de provincie Brede participatie bij de planvorming en realisatie van de stationsomgeving in het plan Hart van Zuid. Speciaal daarbij geldt de inzet voor: Verbeteren bereikbaarheid/upgrading Berlijnlijn Grensoverschrijdende samenwerking/ verbeteren euregionale handelsbetrekkingen Ondersteuning geven aan de uitwerking van het WTC-thema Financiële ondersteuning bij de planuitwerking en de uitvoering van het project Ondersteuning van het project richting Rijk en Europa Rol van de regio Twente Brede participatie bij de planvorming en realisatie van het project van de stationsomgeving in het plan Hart van Zuid. Speciaal daarbij geldt de inzet voor: Verbeteren van de bereikbaarheid voor OV: o Agglolijn o Centraal Station Twente/regionale terminal functie Verbeteren bereikbaarheid voor autoverkeer: o aanleg transferium o aanleg Laan Hart van Zuid Ondersteuning geven WTC-concept Toedeling BDU in kader van Auke Vleerstraat en Infrastructuur HvZ. Ondersteuning van het project richting Rijk en Europa Financiële ondersteuning bij de uitvoering van het project Rol van de Netwerkstad Twente Brede participatie bij de planvorming en realisatie van het project van de stationsomgeving in het plan Hart van Zuid. Speciaal daarbij geldt de inzet voor: Uitwerking WTC-concept Uitwerking Centraal Station Twente Uitwerking/ afstemming programma stationsomgeving Financiële ondersteuning planuitwerking en realisatie Prioritering infrastructuur en transferium in het kader van BDU. PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

24 5.3. De aanpak voor de stationsomgeving Op basis van de voorgaande analyses en aanbevelingen, ontstaat een beeld waarbij het proces opgedeeld kan worden in diverse fasen te weten: 1. Opdrachtformulering 2. Visievorming en uitwerking 3. Uitwerking in stedenbouwkundig plan / contractvorming 4. Procedures 5. Uitvoering 1. Opdrachtformulering en NvU Deze fase voorziet in het gezamenlijk opstellen van een opdrachtformulering voor dit project. In gezamenlijkheid met de partners wordt inhoud gegeven aan de inrichting van de stationsomgeving en de programmatische invulling door het opstellen van een Nota van Uitgangspunten en de economische conceptontwikkeling van bv. het WTC. Hiertoe wordt regiegroep ingesteld, die ondersteund wordt door een breed samengestelde projectgroep met vertegenwoordigers uit de betrokken gremia. Op basis van de Nota van Uitgangspunten wordt een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met uitvoerende partijen en wordt in de volgende fase gestart met het stedenbouwkundig plan. 2. Stedenbouwkundige plannen en contractvorming Aansluitende op de vaststelling van de opdrachtformulering en de conceptontwikkelingsfase volgt de fase waarin de visie uitgewerkt wordt tot een concreet plan (stedenbouwkundig plan) op basis waarvan de economische uitvoerbaarheid wordt aangetoond. Deze fase wordt afgesloten met een realisatieovereenkomst. 3. Procedures 4. Uitvoering Na de contractfase volgt de fase waarin de plannen vertaald worden in juridische plannen en worden daarvoor de benodigde procedures gevolg en vergunningen aangevraagd. Na de procedurefase volgt de uitvoeringsfase. In deze fase worden de plannen gefaseerd uitgevoerd. In de planvormingfase wordt deze fasering nader bepaald. Afstemming daarover met betrokken partijen is noodzakelijk. PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

25 5.4. De Business-case Hart van Zuid In het kader van de toezegging van financiële steun door de minister van VROM op basis van een business-case, is een eerste concept voor overleg aan het ministerie aangereikt. Het doel van de business-case is tweeledig: 1. Verwerven van financiële steun voor de korte termijn (2005) 2. Commitment voor de lange termijn In deze business-case wordt ingegaan op de inmiddels verrichte activiteiten in het kader van de: visie- en planvorming: Het Masterplan, De Verdiepingsslag en 3 Nota s van Uitgangspunten de samenwerking: De Samenwerkingsovereenkomst (Sok) tussen Van Wijnen en Gemeente de uitvoering: De reeds gedane verwervingen Over de uitvoering is aangegeven dat deze plaatsvindt in een tweetal fasen, die nader beschreven worden. Van de eerste fase vindt de uitvoering plaats in de periode 2007 tot De fase omvat naast de bouw van circa 650 woningen, de bouw van het nieuwe ROC, kantoren en een leisurecomplex. Voor deze fase is een grondexploitatie opgesteld met een tekort van 12,3 mln. op eindwaarde, met inbegrip van subsidies en de gemeentelijke bijdrage. Voor deze eerste fase is een verdere financiële steun van het Rijk noodzakelijk om tot uitvoering te komen. De tweede fase, waarvan de uitvoering plaatsvindt in de periode , omvat in belangrijke mate die voorzieningen met een bovenlokale betekenis. Voor deze fase is de steun van het Rijk eveneens essentieel en nog omvangrijker nodig. Opname in de Uitvoeringsnota Ruimte waaruit deze betrokkenheid blijkt is essentieel voor de uitvoering van deze fase. Een grove berekening van de economische uitvoerbaarheid toont aan dat dit planonderdeel sluit op een tekort van 66 mln. nominaal. Inmiddels is de Business-case geaccepteerd en akkoord bevonden. Toegezegd is op lange termijn, vanaf 2010, Hart van Zuid uit de middelen van de UitvoeringsNota Ruimte te ondersteunen. Bij de begrotingsbehandeling over de Miljoenennota zijn reeds kamervragen gesteld rondom het verlenen van een toegezegde eenmalige subsidie voor Hart van Zuid ter grootte van 4 mio Opstellen Ondernemingsplan WTC in Hart van Zuid Een besluit tot het in behandeling nemen van een licentieaanvraag is inmiddels genomen tijdens de jaarvergadering van de WTCA in Sjanghai. De licentieaanvraag, waarin de thematische uitwerking van het WTC-concept van Twente nader vorm moet krijgen, zal worden opgesteld met betrokken partijen. Dit zijn onder andere gemeente, Kamer van Koophandel, Het IKT, de OOM, de provincie Overijssel, de Euregio en de Regio Twente. PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

26 HOOFDSTUK 6 PLANNING EN UITVOERING 6.1. Activiteitenoverzicht Onderstaand een meer concrete uitwerking van de activiteiten die de komende jaren zullen plaatsvinden. Vóór 1 februari 2006: a. Voorstellen doen aan de partners in de Netwerkstad Twente om te participeren in het project Stationsomgeving CST, zowel qua bemensing als inzet van financiële bijdragen ten behoeve van de eerste fase. De kosten hiervan worden geraamd op ca. 1,25 mln. euro. De voorgestelde verdeelsleutel ziet er als volgt uit: PPS HvZ: 30 % Gemeente Hengelo: 20 % Partners Netwerkstad: 20 %, excl. gemeente Hengelo Regio Twente : 0 % Provincie: 20 % NS: 10 % b. Ondertekenen van een convenant door de partners die betrokken zijn bij het opstellen van de Nota van Uitgangspunten voor de Stationsomgeving CST waarin zowel de financiële betrokkenheid wordt geregeld als de inzet van menskracht. Februari 2006 en verder: 2006 c. Opstellen Nota van Uitgangspunten Stationsomgeving d. Opstellen en ontwikkelen thema voor WTC en indienen licentieaanvraag bij WTCA e. Planvorming en planologische procedure voor verbreding Stationstunnel en Poppodium Metropool. 2007: a. Organiseren van een WTC-congres b. Verwerven van het Verenigingsgebouw en verbouw tot Businesscentre t.b.v. WTC c. Vaststellen Nota van Uitgangspunten voor de Stationsomgeving door alle betrokken partijen d. Start bouw Metropool en verbreding Stationstunnel : a. Stedenbouwkundig plan Stationsomgeving b. Verdere conceptontwikkeling WTC c. Programmering WTC d. Aantonen van economische uitvoerbaarheid e. Upgraden station Vanaf 2010: Realisatie plannen Stationsomgeving w.o.: bouw WTC/ internationaal bestuurscentrum aanleg van transferium hotel congres en vergadercentrum verbeteren ontsluitingsstructuur/ aanleg Laan Hart van Zuid PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER

27 6.2. Planning activiteiten-overzicht De genoemde activiteiten zijn in meer of minder gevorderd stadium, en vanuit al deze trajecten ontstaan er lijnen naar andere overheden cq. partners die vragen om afstemming en een gecoördineerde inzet. Op basis van de voorstellen in dit plan van aanpak ontstaat het volgende planningsschema. Planningsschema activiteiten Stationsomgeving CST Activiteit Planning start Planning einde Informele bijeenkomst partners Netwerkstad Twente Januari 2006 Afsluiten convenant betrokken partijen bij Hart van Zuid Januari 2006 Opdrachtformulering en NvU Opstellen Nota van Uitgangspunten stationsomgeving/hart Februari 2006 Januari 2007 van Zuid Instellen regiegroep Hart van Zuid Februari 2006 Instellen projectgroep Februari 2006 WTC- conceptontwikkeling Februari 2006 Maart 2006 Start planologische procedure Metropool/ verbreding tunnel November 2005 station Besluitvorming stuurgroep en regiegroep over Nota van Januari 2007 Uitgangspunten Besluitvorming door de gemeenteraad Maart 2007 Stedenbouwkundige plannen en contractvorming Opstellen stedenbouwkundig plan Januari 2007 Juli 2007 Uitwerken economische uitvoerbaarheid Januari 2008 Participatie samenleving Januari 2007 Januari 2008 Besluitvorming Januari 2008 Maart 2008 Opstellen contracten betrokken partijen/ beleggers Maart 2008 Juli 2008 Procedures Opstellen bestemmingsplannen/planologische procedures Augustus 2008 Juli 2010 Verwervingen Juli 2010 Uitvoering Start uitvoering September 2010 PLAN VAN AANPAK STATIONSOMGEVING CENTRAAL STATION TWENTE 29 NOVEMBER