Provinciale Staten van Overijssel

Transcriptie

1 Provinciale Staten van Overijssel Postadres Provincie Overijssel Postbus GB Zwolle Telefoon Telefax Uw kenmerk Uw brief Ons kenmerk Datum RWB/2005/ Bijlagen Doorkiesnummer Inlichtingen bij 1 (SIS) hr. M. Tijhuis mw. M. Antonis Onderwerp Ruimtelijke Ontwikkelingsagenda Netwerkstad Twente. Hierbij zenden wij u het eindconcept van de Ruimtelijke Ontwikkelingsagenda Netwerkstad Twente (ROA). Dit document is digitaal beschikbaar op het Stateninformatiesysteem, onder kenmerk: PS/2005/1364. Een gedrukte versie van de Ruimtelijke Ontwikkelingsagenda is door de Stuurgroep Netwerkstad Twente al aan uw Staten verzonden. Het besluit van de Stuurgroep Netwerkstad Twente en de ontwerp motie van de PvdA-fractie Netwerkstad Twente voor de Radencommissie Netwerkstad Twente van 14 december 2005 kunt u eveneens vinden op het Stateninformatiesysteem. De ROA is door Netwerkstad Twente, in nauwe samenwerking met de provincie Overijssel en de Regio Twente, opgesteld op verzoek van de minister van VROM en is naast de Nota Ruimte ook gebaseerd op de strategische plannen van de provincie Overijssel en Twente, waaronder de Strategische Visie van de Netwerkstad. De Ruimtelijke Ontwikkelingsagenda past op hoofdlijnen in het provinciale (ruimtelijke) beleid. Mochten er bijvoorbeeld bij de uitwerking afwijkingen aan het licht komen dan is er in de komende periode voldoende ruimte en tijd om deze via overleg en onderhandeling met Netwerkstad Twente af te stemmen of weg te werken. De Stuurgroep Netwerkstad Twente heeft het eindconcept op 20 december 2005 definitief vastgesteld. De agenda is de regionale Twentse uitwerking van de Nota Ruimte en bevat de prioritaire ruimtelijke projecten die de ruimtelijk-economische structuur van Twente moeten versterken in de periode De ROA is de inzet voor het overleg met de minister van VROM dat nog voor de Raadsverkiezingen in 2006 moet plaatsvinden en is ook de basis voor het maken van prestatieafspraken met Gedeputeerde Staten en tussen de steden onderling. Bij correspondentie graag ons kenmerk vermelden. RABO Zwolle Tijdens de renovatie van het provinciehuis is een deel van de organisatie gehuisvest op kantoorlocatie Rechterland 1 te Zwolle. Zie voor meer informatie Bezoekadres Luttenbergstraat 2 Zwolle Rechterland 1 Zwolle

2 2 Netwerkstad Twente heeft als ambitie om Twente te ontwikkelen tot hoogwaardige internationale kennisregio. Daartoe is vooral kwalitatieve groei essentieel, zowel economisch (creëren van meer toegevoegde waarde in de netwerkstad) als ruimtelijk (versterking van het gezamenlijke woon-werk en leefklimaat). Het nieuwe ruimtebeslag wordt vooral benut voor een beperkte bevolkingsgroei en vestiging van hoogwaardige werkgelegenheid. Er wordt een stevige koppeling nagestreefd van kennisinstellingen en kennisintensieve maakindustrie, vooral gericht op productontwikkeling en innovatie. De ROA gaat in op de ruimtelijk-fysieke aspecten van de beoogde structuurversterking. De ROA is gericht op het maken van afspraken op de volgende samenhangende clusters: hoogwaardige ruimtelijk-economische knopen en een toekomstvaste Berlijnlijn, ontsluitingsstructuur en bundelingsbeleid, investeren in de groen-blauwe structuur van de Netwerkstad en het ontwikkelen en programmeren van hoogwaardige woonmilieus. Samenwerking tussen de Netwerkstadpartners staat centraal. De steden moeten ten aanzien van de grote projecten (Hart van Zuid, luchthaven, A 1/Berlijnlijn, Kennispark en Waterrijk c.a.) voor zichzelf en de partners nog duidelijk maken wat het netwerkstedelijke aandeel, dus het bovenlokale aspect, is van deze projecten. Daarbij spelen vragen als: wat wil je, wat kun je zelf, wat mis je en wat vraag je van anderen. Recent is in Netwerkstad Twente op directieniveau het overleg gestart over vorm en inhoud van het Prestatiecontract. In dit contract worden de bovenlokale afspraken vastgelegd. Op 18 januari 2006 vindt een gecombineerde commissievergadering plaats van uw commissie Ruimte en Groen en Zorg en Cultuur. Daar bespreekt u de ROA en de Evaluatie Netwerkstad Twente (hiervoor ontvangt u een separate brief). Gedeputeerde Rietkerk is bereid tijdens deze vergadering een presentatie houden over de ROA. Wij willen u vragen met instemming kennis te nemen van de ROA; het resultaat van uw behandeling kan vervolgens betrokken worden bij de behandeling van de ROA die in de maanden januari en februari in de gemeenten plaatsvindt. Gedeputeerde Staten van Overijssel, voorzitter, secretaris,

3 ruimtelijkeontwikkelingsagendanetwerkstadtwente 1

4 Inhoudsopgave Voorwoord Samenvattend Afsprakenkader Gezamenlijk profiel Samenvattend afsprakenkader Kaart Ruimtelijke ontwikkelingsagenda Waarom een Ruimtelijke ontwikkelingsagenda? Behoefte aan concretisering visies Kansen benutten door samenwerking Profiel: Netwerkstad Twente als internationale kennisregio Netwerkstad Twente in Versterken ruimtelijk-economische structuur Versterken kwaliteit van het woon- en leefklimaat Specialisaties en complementariteit De ruimtelijke ambities in onderlinge samenhang Zes ruimtelijke ambities Onderlinge samenhang ruimtelijke ambities Versterken ruimtelijk-economische structuur Versterken hoofdverbindingen Ontwikkelen knooppunten en toplocatie Centraal Station Twente Optimaliseren interne bereikbaarheid Netwerkstad Twente Hoogwaardige vestigingslocaties voor bedrijven en voorzieningen Kaart ruimtelijk-economische structuur Versterken leef- en vestigingsklimaat Ontwikkelen groen-blauwe structuur Toevoegen hoogwaardige woonmilieus Kaart leef- en vestigingsmilieu

5 Voorwoord Voor u ligt de ruimtelijke ambitie van Netwerkstad Twente. Met deze Ruimtelijke ontwikkelingsagenda kiezen we positie in nationaal en internationaal perspectief. Vanuit de Nota Ruimte is aan de Netwerkstad Twente (Almelo, Borne, Hengelo en Enschede) gevraagd deze agenda op te stellen om op grond hiervan afspraken te maken met het Rijk. Ook Oldenzaal is betrokken bij het opstellen van deze agenda omdat deze gemeente in ruimtelijke en functionele zin verweven is met het Twentse stedelijk netwerk. Samenwerking is de basis onder deze Ruimtelijke ontwikkelingsagenda, die tevens van betekenis is voor de hele regio. Met de agenda laten we zien welke ambities we gezamenlijk koesteren en hoe we de stedelijke ruimte daarvoor willen gaan inrichten. De betekenis ligt primair in het ruimtelijk domein, maar is onlosmakelijk verbonden met het gekozen sociaal en economisch perspectief. Met deze agenda hebben we een helder en door iedereen gedragen afsprakenkader. Het zal duidelijk zijn dat op basis van deze agenda vele activiteiten ontplooid moeten worden en innovaties in Twente gestalte gaan krijgen. Door concrete krachtenbundeling maken we het doordachte groeiscenario werkelijkheid en kunnen we de kwaliteiten van Twente benutten Anthon Sjoers Netwerkstad Twente Voorzitter bestuurlijk afstemmingsberaad Ruimtelijk-Fysiek ruimtelijkeontwikkelingsagendanetwerkstadtwente 3

6 4

7 1 Samenvattend Afsprakenkader 1.1 Gezamenlijk profiel Het is de ambitie van Netwerkstad Twente om de positie van hoogwaardige internationale kennisregio verder uit te bouwen. Groei van de kenniseconomie is belangrijk voor een evenwichtiger ontwikkeling en zal een positief effect hebben op de innovatiekracht van de in Twente sterk vertegenwoordigde (maak)industrie. Om de huidige goede uitgangspositie verder uit te bouwen is groei essentieel. Naast een beperkte bevolkingsgroei is vooral kwalitatieve groei noodzakelijk. Het vasthouden en aantrekken van hoogopgeleiden is belangrijk voor de ontwikkeling van het kennisklimaat. De kwalitatieve groei dient zich op twee manieren te manifesteren: 1. economisch: er wordt meer toegevoegde waarde gecreeerd in Netwerkstad Twente; 2. ruimtelijke kwaliteit: het aantrekkelijke leefklimaat van Netwerkstad Twente wordt verder versterkt door behoud en ontwikkeling van natuur, landschap en woonomgeving. Behoud van het aantrekkelijke leefmilieu vraagt dan ook om economische groei met minimaal ruimtebeslag: vooral gericht op vestiging van hoogwaardige werkgelegenheid. Om dat te bereiken wordt ingezet op een stevige koppeling tussen de kennisinstellingen en de (kennisintensieve) maakindustrie, vooral gericht op productontwikkeling en innovatie. Om dit te bereiken worden in Netwerkstad een groot aantal initiatieven ontplooid op economisch, sociaal en ruimtelijk-fysiek terrein. In deze Ruimtelijke ontwikkelingsagenda wordt ingegaan op de belangrijkste ruimtelijk-fysieke structuurversterkingen. Bovenstaande hoofdrichting is vertaald in zes ruimtelijke ambities: 1. Versterken van hoofdverbindingen met andere economische kennisregio s in Nederland en Europa: verdere ontwikkeling van de positie van Twente in het Binnen Netwerkstad Twente wordt de komende jaren een impuls gegeven aan de omgeving van de belangrijkste OV-knopen: Centraal Station Hengelo en Hart van Zuid, Spoorzone Almelo, Oldenzaal Centraal en Spoorzone Enschede. Ontwikkeling van de omgeving van de belangrijkste OV-knopen versterkt de stedelijke structuur en is van waarde voor de fysieke, ruimtelijke en economische netwerken binnen de Netwerkstad. Rond Centraal Station Hengelo wordt een toplocatie ontwikkeld die essentieel is voor het verder uitbouwen van de positie van Netwerkstad Twente als hoogwaardige internationale kennisregio. In de toekomst is dit het internationale knooppunt en het centraal station voor Netwerkstad, met de daarbijpassende topvoorzieningen (congressen, hotels en bijbehorende faciliteiten, en vestigingsinternationale netwerk van verbindingen, zoals de as tussen de Randstad en Centraal- en Oost-Europa (West- Oost-verbinding) en ontwikkeling van de voormalige vliegbasis tot een zelfstandige, volwaardige regionale Luchthaven Twente in relatie tot FMO in Duitsland. 2. Ontwikkelen toplocatie Centraal Station Twente en knooppunten: ontwikkeling van regionale knooppunten én van een hoogwaardig en multimodaal ontsloten internationaal knooppunt door upgrading van Centraal Station Hengelo tot toplocatie en centraal station voor Twente, ontwikkeling van Hart van Zuid en vestiging van een WTC in Hengelo. 3. Optimaliseren interne bereikbaarheid Netwerkstad Twente: optimale interne bereikbaarheid van de belangrijkste ontwikkelingslocaties, door realisering van een regionaal OV-systeem Agglonet en door het wegnemen van enkele knelpunten in de weginfrastructuur. 4. Hoogwaardige vestigingslocaties voor bedrijven en voorzieningen: ontwikkelen van hoogwaardige en onderscheidende vestigingslocaties: Hart van Zuid (hoofd)kantoren, RBT (grootschalige bedrijfsvestigingen), Kennispark (kennisgerelateerde werkgelegenheid). 5. Ontwikkelen groen-blauwe structuur: ontwikkeling van groene en blauwe (buffer-)gebieden, waaronder Landschapspark Zendersche Esch, ter versterking van de landschappelijke structuur van Netwerkstad Twente en als meerwaarde voor bestaande en nieuw te ontwikkelen woon- en vestigingsmilieus. 6. Toevoegen hoogwaardige woonmilieus: vergroting van het aanbod hoogwaardige woonmilieus is belangrijk voor versterking van de kenniseconomie en vasthouden of aantrekken van hogeropgeleiden. Dit is te realiseren door gezamenlijk op te trekken in het realiseren en onderling afstemmen van unieke woonmilieus, zoals Waterrijk te Almelo. 1.2 Samenvattend afsprakenkader De zes ambities zijn vertaald in vier samenhangende clusters van afspraken. Deze afsprakenclusters zijn integraal van karakter en combineren elementen van meerdere ambities. De afspraken zijn gebaseerd op de belangrijkste ruimtelijk structurerende ontwikkelingen voor de Netwerkstad in de komende 15 tot 20 jaar. Daarmee vormt dit samenvattende afsprakenkader de kern van de Ruimtelijke ontwikkelingsagenda, waaraan de bestuurlijke partners van Netwerkstad Twente zich committeren. Het gaat daarbij om de volgende afsprakenclusters: A. Ontwikkelen van hoogwaardige knooppunten en toekomstvaste Berlijnlijn; B. Ontsluitingsstructuur en bundelingsbeleid; C. Investeringen in de groen-blauwe kwaliteiten van de Netwerkstad; D. Ontwikkeling en programmering hoogwaardige woonmilieus. Deze clusters worden hierna nader uitgewerkt. A. Ontwikkelen van hoogwaardige knooppunten en toekomstvaste Berlijnlijn ruimtelijkeontwikkelingsagendanetwerkstadtwente 5

8 locatie voor hoofdkantoren) en voor alle modaliteiten optimaal bereikbaar. Bij een aantal ontwikkelingen is het bovendien mogelijk om een bijdrage te leveren aan het toekomstperspectief van de Berlijnlijn: Hart van Zuid biedt een hoogwaardig internationaal knooppunt en een toplocatie, en daarmee meer draagvlak voor een internationale verbinding. Beoogde aanpassingen aan het spoor bij Almelo en Oldenzaal kunnen bijdragen aan het wegnemen van knelpunten in de rijsnelheid en daarmee aan het toekomstvast functioneren van de Berlijnlijn als volwaardige internationale spoorverbinding. Afspraken tussen Netwerkstadpartners De Netwerkstadpartners maken het ontwikkelen van de omgeving van Centraal Station Hengelo daadwerkelijk tot een gezamenlijk project. In eerste instantie wordt daartoe een ruimtelijk functioneel programma gemaakt. Zij nemen deel in de ontwikkeling van het WTC en zijn bereid daarover programmatische afspraken te maken. Nabij het Centraal Station Twente wordt een prominente toplocatie voor congressen en kantoren in Netwerkstad ontwikkeld. Een WTC-status en -vestiging is daarvoor cruciaal en een gezamenlijke verantwoordelijkheid. De Netwerkstadpartners geven invulling aan gezamenlijke acquisitie van vestigingskandidaten en lobby bij het Twentse bedrijfsleven. De Netwerkstadpartners hebben de intentie financieel te participeren in de ontwikkeling van het WTC en daaraan gerelateerde bovenlokale voorzieningen, uitgaande van overeenstemming over projectinhoud en programma. Daarmee ondersteunen zij de ambitie om dit project tot een gezamenlijke verantwoordelijkheid te maken. Verbetering en opwaardering van de status van Centraal Station Hengelo tot Centraal Station Twente heeft hoogste prioriteit. Daartoe spreken de partners af dat verbetering en aanpassing van dit station en bijbehorende faciliteiten prioriteit krijgt binnen de Netwerkstad. De Netwerkstadpartners geven invulling aan een gezamenlijke lobby voor opwaardering van kwaliteit en status van de internationale Eurocityverbinding met sneller en comfortabeler (Eurocity)materieel. De organisatie van het project Hart van Zuid wordt zodanig aangepast dat de gezamenlijke ontwikkeling van een ruimtelijk-functioneel programma voor de stationsomgeving en een WTC ook gepaard gaat met een gezamenlijke organisatie en verantwoordelijkheid voor dit onderdeel. Nieuwe (OV-gerelateerde) hoofdkantoren, bestuursfuncties en daaraan gerelateerde bovenlokale voorzieningen zoals congres- en hotelfaciliteiten worden, voor zover sturing door de Netwerkstadpartners daarop van invloed kan zijn, bij voorkeur in de stationsomgeving van Centraal Station Hengelo gevestigd. De Netwerkstadpartners geven de (her)ontwikkeling van de spoorzones bij Almelo, Hengelo en Oldenzaal zodanig vorm, dat het oplossen van knelpunten in de Berlijnlijn wordt bevorderd. Inzet afspraken met provincie Overijssel De provincie Overijssel neemt deel in ontwikkeling van het project Hart van Zuid en draagt bij aan het realiseren van een hoogwaardige ruimtelijke kwaliteit. Netwerkstad Twente, provincie Overijssel en Regio Twente bereiden grensoverschrijdende afspraken voor over de ontwikkeling en kwaliteit van de Berlijnlijn, als basis voor een gezamenlijke lobby. Daartoe bepalen zij welke investeringen zij bereid zijn te doen/te bepleiten in de kwaliteit van de Berlijnlijn in Twente (o.a. ontwikkeling stationsomgevingslocaties). Vervolgens voeren Netwerkstad, provincie en Duitse partners gezamenlijk overleg met NS en DB over het toekomstperspectief van de Berlijnlijn. Inzet afspraken met de rijksoverheid Het ministerie van Verkeer en Waterstaat neemt deel in de planvorming rondom knooppunten en spoorzones, om tot toekomstvaste aanpassingen aan het spoortracé van de Berlijnlijn te komen alsmede tot opwaardering van kwaliteit en status van de internationale Eurocityverbinding met sneller en comfortabeler (Eurocity)materieel. Het ministerie van VROM neemt deel in ontwikkeling van het project Hart van Zuid en draagt bij aan het realiseren van een hoogwaardige ruimtelijke kwaliteit. B. Ontsluitingsstructuur en bundelingsbeleid Ontwikkeling van de positie in het grensoverschrijdende netwerk van fysieke verbindingen is voor Netwerkstad Twente van levensbelang. Daartoe dient binnen Netwerkstad Twente de samenhang tussen ruimtelijk, economisch en mobiliteitsbeleid te worden versterkt. Daaraan wordt op meerdere wijzen invulling gegeven: Realisatie van de N18 en versterking van de functie van de A1/E30 als achterlandverbinding zijn essentieel voor de knooppuntfunctie van Netwerkstad Twente voor doorgaande verbindingen en completering van het (wegen)netwerk in Oost-Nederland. Het Agglonet wordt gepositioneerd als de belangrijkste ruimtelijke structuurdrager en verbindende factor binnen de Netwerkstad. Daartoe voert Netwerkstad Twente een bundelingsbeleid ter ondersteuning van de ruggengraatfunctie van het Agglonet: nieuwe ontwikkelingen bij voorkeur in de nabijheid van knooppunten in het Agglonet. Bij investeringen in de weginfrastructuur wordt prioriteit gegeven aan die verbindingen die rechtstreeks de belangrijkste strategische ontwikkelingslocaties ontsluiten: Hart van Zuid en Kennispark Twente en op termijn Luchthaven Twente. 6

9 De realisering van een volwaardige, regionale luchthaven draagt bij aan de versterking van de ruimtelijk-economische structuur. Bovendien levert het een belangrijke bijdrage aan de bereikbaarheid en het vestigingsklimaat in de wijde regio. Afstemming met de ontwikkeling van FMO in Duitsland is daarbij een belangrijk aandachtspunt. Essentieel is voorts een goede afstemming van het economisch profiel van de luchthaven op die van de bestaande en geplande bedrijventerreinen in de Netwerkstad. Daarbij wordt gestimuleerd dat luchtvaartgerelateerde bedrijvigheid zich vestigt bij de luchthaven. Die luchthavengerelateerde bedrijvigheid zal in nader overleg gespecificeerd worden. Van groot belang is eveneens dat de luchthaven goed wordt ingepast in het landschap, dat de groene en landschappelijke kwaliteiten worden versterkt, dat de milieu-hinder tot een minimum beperkt blijft en dat de ontsluiting via OV en auto adequaat wordt vormgegeven. Afspraken tussen Netwerkstadpartners De Netwerkstadpartners geven in het kader van de besprekingen met V&W, Rijkswaterstaat en de provincie over de netwerkanalyse en de bereikbaarheid van Twente prioriteit aan de ontsluiting van Kennispark Twente en Hart van Zuid. De partners verkennen de mogelijkheid van gezamenlijke (financiële) participatie in de ontsluiting van Hart van Zuid en Kennispark Twente, ter ondersteuning van de claim op rijksmiddelen. Ten behoeve van de dragende (rail)structuur van Agglonet blijven de Netwerkstadpartners inzetten op prioritering en versterking van knooppuntlocaties. De Netwerkstadpartners stimuleren de vestiging van luchtvaartgerelateerde bedrijvigheid bij de luchthaven. Inzet afspraken met regionale partners Regio Twente bepaalt op basis van een netwerkanalyse de prioriteiten voor verbeteringen in de ontsluitingsstructuur en verkent hoe bij de verdeling van BDU-middelen meer ruimte kan ontstaan voor prioritering en langjarige financiering van projecten. Regio Twente ontwikkelt Agglonet Twente zodanig dat sprake is van een ruimtelijk structurerende ruggengraat. Inzet afspraken met provincie Overijssel Provincie Overijssel maakt in het streekplan opwaardering van de N18 tot autosnelweg mogelijk. Provincie Gelderland wordt gevraagd hetzelfde te doen. Provincie Overijssel draagt bij aan ontsluiting van de strategische ontwikkelingslocaties Hart van Zuid en Kennispark Twente. Provincie Overijssel neemt deel aan de planvorming voor de doorstart van de luchthaven en aan de ruimtelijke herontwikkeling van het voormalige vliegbasisterrein. De door Provinciale Staten vastgestelde randvoorwaarden gelden als uitgangspunt. Over de wijze van verdere participatie worden nadere afspraken gemaakt. Inzet afspraken met de rijksoverheid De minister van Verkeer en Waterstaat erkent de West-Oost-verbinding A1/E30 Amsterdam-Berlijn als prioritaire Transeuropese verbinding en spant zich in om de verbinding op te nemen als prioritaire verbinding in het programma Trans Europese Netwerken. Met inachtneming van de reeds bestaande samenwerking en initiatieven, bevordert de minister van Verkeer en Waterstaat de realisatie van de N18 en N35 tot volwaardige 100 km/u autoweg. De ministeries van VROM, EZ en VenW dragen op basis van de regionale netwerkanalyse bij aan de benodigde investeringen in de ontsluiting van de strategische ontwikkelingslocaties Hart van Zuid en Kennispark Twente. Het Rijk neemt deel aan de planvorming voor de ruimtelijke ontwikkeling van het vliegbasisterrein en draagt bij aan het realiseren van een doorstart van de luchthaven en de herontwikkeling van de vliegbasis en omgeving. C. Investeringen in de groen-blauwe kwaliteiten van de Netwerkstad De ruimtelijke kwaliteit van Netwerkstad Twente wordt voor een belangrijk deel bepaald door de groen-blauwe structuur. Ontwikkeling daarvan is essentieel voor het vestigingsklimaat. Ontwikkeling van de Zendersche Esch is de komende jaren voor Netwerkstad Twente het belangrijkste project, hoewel ook de groen-blauwe structuur als geheel aandacht verdient. Afspraken tussen Netwerkstadpartners Netwerkstad Twente benoemt Zendersche Esch als prioriteit voor externe geldstromen inzake natuur, landschap en ontwikkeling van het landelijk gebied. De Netwerkstadpartners hebben de intentie om financieel te participeren in ontwikkeling van Zendersche Esch, waar het gaat om projectonderdelen die meerwaarde hebben voor de gehele Netwerkstad. Netwerkstad Twente benoemt het project Waterrijk als prioriteit voor externe geldstromen (waterschap, rijk, provincie) inzake watergerelateerde investeringen. Inzet afspraken met regionale partners In het kader van de op te stellen Regionale Structuurvisie wordt onder verantwoordelijkheid van Regio Twente de groen-blauwe structuur van Netwerkstad Twente en de overgang daarvan naar het meer landelijke Twente uitgewerkt. Op basis daarvan wordt een programma van maatregelen en projecten opgezet. Daarin brengen partners reeds bestaande plannen en projecten, zoals die voor de Zendersche Esch onder. ruimtelijkeontwikkelingsagendanetwerkstadtwente 7

10 Bij dit programma verkennen en ontwikkelen zij financieringsstrategieën, op basis waarvan een onderling afgestemd investeringsprogramma wordt opgesteld met vervolgens specifieke afspraken voor projecten uit het programma. D. Ontwikkeling en programmering hoogwaardige woonmilieus In Netwerkstad Twente is dingend behoefte aan vergroting van het aanbod van hoogwaardige woonmilieus. Het project Waterrijk is binnen de Netwerkstad gepositioneerd als het belangrijkste project waar deze kwaliteitsambitie gerealiseerd dient te worden. Ook bij andere gemeenten worden voorbereidingen getroffen voor het realiseren van onderscheidende, hoogwaardige woonmilieus. Om deze ontwikkelingen succesvol te laten zijn, is het van belang om gezamenlijk op te trekken en vorm te geven aan onderlinge afstemming en programmering binnen de Netwerkstad en met Regio Twente. Daarmee wordt bijgedragen aan de ambitie om te komen tot een evenwichtiger samenstelling van het woningaanbod in de Netwerkstad en daarbij met name in het hogere segment meer differentiatie aan te brengen. Afspraken tussen Netwerkstadpartners Netwerkstad Twente benoemt Waterrijk als prioritair project voor ontwikkeling van een nieuw woonmilieu in de vorm van hoogwaardig watergeoriënteerd wonen. De Netwerkstadpartners hebben de intentie financieel te participeren in de ontwikkeling van Waterrijk, uitgaande van overeenstemming over projectinhoud en -programma. Daarmee ondersteunen zij de ambitie om dit project tot een gezamenlijke verantwoordelijkheid te maken en hoogwaardig watergeoriënteerd wonen dáár te realiseren. Ten behoeve van de hoogwaardige kwaliteit van Waterrijk zullen de Netwerkstadpartners, indien overeenstemming over projectinhoud en programma is bereikt, nadere afspraken maken over het investeren in het creëren van groot open water dat optimaal ontsloten is naar het (te verbeteren) kanalennetwerk. Concrete initiatieven van nieuwe planontwikkeling worden op Netwerkstadniveau afgestemd waar het gaat om consequenties voor de regionale markt en aanbod van woonmilieus. Inzet afspraken met regionale partners Provincie, Regio en Netwerkstad stemmen de hoofdlijnen van het woningbouwbeleid op elkaar af. Met Regio Twente en provincie Overijssel wordt een gezamenlijke analyse van de woningmarkt uitgevoerd en een regionale woningmarktmonitor opgezet, op basis van regelmatig te actualiseren gemeentelijke gegevens. Op basis van deze marktanalyse bevorderen de Netwerkstadpartners dat in regionaal verband nog in 2005 op hoofdlijnen een voorstel wordt uitgewerkt over de programmatische consequenties van de ontwikkeling van Waterrijk en andere ontwikkelingen in het hogere segment. Dit leidt in 2006 tot nadere afspraken tussen de Netwerkstadpartners, Regio Twente en provincie Overijssel over kwaliteiten en differentiatie in de ontwikkeling van bijzondere woonmilieus. Inzet afspraak met provincie Overijssel Provincie Overijssel draagt in procedurele en procesmatige zin bij aan het creëren van groot open water dat optimaal ontsloten is naar het (te verbeteren) kanalennetwerk en heeft de intentie om ook financieel te participeren. Inzet afspraak met de rijksoverheid De ministeries van VenW en LNV hebben de intentie om financieel bij te dragen aan het creëren van groot open water dat optimaal ontsloten is naar het (te verbeteren) kanalennetwerk. 8

11 1.3 Kaart Ruimtelijke ontwikkelingsagenda Hoe de afspraken van de Ruimtelijke ontwikkelingsagenda doorwerken in de Netwerkstad. ruimtelijkeontwikkelingsagendanetwerkstadtwente 9

12 10

13 2 Waarom een Ruimtelijke ontwikkelingsagenda? Aan de hand van de Ruimtelijke ontwikkelingsagenda maakt Netwerkstad Twente afspraken over de realisatie van gezamenlijke ruimtelijke ambities. Daarbij gaat het om onderlinge afspraken tussen de Netwerkstadpartners, maar ook om afspraken met derden, zoals Regio Twente, provincie Overijssel, de rijksoverheid en het Waterschap Regge en Dinkel. 2.1 Behoefte aan concretisering visies Door Netwerkstad Twente is de afgelopen jaren veel tijd en energie geïnvesteerd in het formuleren van visie en ambities. In april 2002 is het concept van de Ruimtelijke ontwikkelingsvisie 2030 ( Op koers ) afgerond. In 2003 en 2004 verschenen achtereenvolgens delen I en II van de Strategische Visie, gevolgd door het bijbehorende projectenboek (2005). In het voorjaar van 2004 werd samen met de provincie Overijssel en de Regio Twente het Nieuw Perspectief voor Twente gepresenteerd. De Ruimtelijke ontwikkelingsagenda Netwerkstad Twente wordt opgesteld als uitvloeisel van de Nota Ruimte. In de ontwikkelingsagenda wordt het reeds geschetste globale ontwikkelingsbeeld voor de Netwerkstad uitgewerkt in termen van concrete ambities en afspraken over programmering en te realiseren kwaliteiten en randvoorwaarden. Deze uitwerking betreft primair het ruimtelijk-fysieke domein. Het is echter evident dat er vele raakvlakken zijn met het economische, sociale en bestuurlijke domein. De Ruimtelijke ontwikkelingsagenda vormt bovendien een belangrijke bouwsteen voor de Regionale Structuurvisie, die momenteel door Regio Twente wordt voorbereid. Voor de komende raadsperiode ( ) wordt - in het verlengde van de strategische visie en het projectenboek - momenteel een alomvattend Prestatiecontract voor de Netwerkstad voorbereid. Het prestatiecontract laat de afspraken zien die de partners onderling dienen te maken voor het realiseren van de Netwerkstadprojecten die zijn aangewezen in de strategische visie en het projectenboek. Daartoe wordt per project inzichtelijk gemaakt wat de totale kosten zijn van het Netwerkstad-aandeel in het project en bovendien wat iedere samenwerkingspartner daarin financieel bijdraagt. Tevens zal per project worden vastgelegd welke programma-afspraken over en weer worden gemaakt. Bedoeling is het prestatiecontract begin 2006 ter vaststelling voor te leggen aan de nieuwgekozen raden. De ambities en afspraken zoals neergelegd in de Ruimtelijke ontwikkelingsagenda zullen integraal deel gaan uitmaken van het prestatiecontract. 2.2 Kansen benutten door samenwerking Noodzaak voor bundelen van krachten De reeds geformuleerde visies en ambities dienen te worden vertaald en verankerd in concrete afspraken over specialisaties en complementariteit. Dat is nodig: Netwerkstad Twente functioneert in bepaalde opzichten reeds als één samenhangend stedelijk gebied, bijvoorbeeld waar het gaat om de woningmarkt, de grootstedelijke voorzieningen en bedrijfsvestigingen. Door de krachten te bundelen op de schaal van de Netwerkstad worden voorzieningen mogelijk die door elk van de afzonderlijke gemeenten niet te realiseren zijn. Versterken positionering Netwerkstad Samenwerking is essentieel voor de positionering van Netwerkstad Twente richting de provinciale, nationale en Europese overheid. In plaats van elkaar vliegen af te vangen worden de krachten gebundeld in een heldere ontwikkelingsagenda, waarin als Netwerkstad richting wordt gekozen. Een stevige gezamenlijke ambitie is onontbeerlijk om in de toekomst bij het Rijk of in Europees verband op financiële steun te mogen rekenen. Deze wordt ondersteund door de Nota Ruimte, waarin Netwerkstad Twente als (grensoverschrijdend) nationaal Stedelijk Netwerk is gedefinieerd; het opstellen van een Ruimtelijke ontwikkelingsagenda is daarvoor een vereiste. Specifiek van belang zijn het Uitvoeringsprogramma van de Nota Ruimte voor 2006, de nieuwe generatie Europese structuurfondsen ( ) en aansluiting van Netwerkstad Twente bij Eurocities, belangenorganisatie van Europese grote steden. Versterken grensoverschrijdende samenwerking Recent heeft de grensoverschrijdende samenwerking met Münster en Osnabrück een impuls gekregen. Op 12 januari 2005 vond de conferentie Twente in internationaal perspectief plaats, met vertegenwoordigers van overheden en bedrijfsleven uit de grensoverschrijdende stedendriehoek Münster-Osnabrück- Netwerkstad Twente (MONT). De conferentie heeft geresulteerd in de wens de samenwerking te intensiveren en te vertalen in concrete acties. Dit vraagt zowel om positiebepaling binnen de Netwerkstad als afstemming met de internationale partners. ruimtelijkeontwikkelingsagendanetwerkstadtwente 11

14 12

15 3 Profiel: Netwerkstad Twente als internationale kennisregio De Ruimtelijke ontwikkelingsagenda is gericht op ontwikkeling van Netwerkstad Twente als internationale kennisregio. Om dat profiel te realiseren is kwalitatieve groei noodzakelijk, zowel ruimtelijkeconomisch als in termen van ruimtelijke kwaliteit. 3.1 Netwerkstad Twente in 2030 Het is de ambitie van Netwerkstad Twente om de positie van hoogwaardige internationale kennisregio verder uit te bouwen. In zowel de Strategische Visie als in het Nieuw Perspectief voor Twente kiest Netwerkstad Twente nadrukkelijk voor ontwikkeling naar een positie als dé stedelijke kennisregio van Oost- Nederland. Groei van de kenniseconomie is belangrijk voor een evenwichtiger ontwikkeling en zal een positief effect hebben op de innovatiekracht van de in Twente sterk vertegenwoordigde (maak)industrie. Tot nu toe heeft Twente de afname van de werkgelegenheid in de industriële sector onvoldoende kunnen compenseren in nieuwe sectoren zoals die van de zakelijke dienstverlening en kennisproducten. Twente heeft nochtans een goede uitgangspositie als derde kennisregio van Nederland. Om deze positie verder uit te bouwen is groei essentieel. Naast beperkte bevolkingsgroei die noodzakelijk is om de sociale structuur in de steden te versterken en het negatieve migratiesaldo te compenseren is vooral kwalitatieve groei noodzakelijk. Het vasthouden en aantrekken van hoogopgeleiden is belangrijk voor de ontwikkeling van het kennisklimaat. De kwalitatieve groei dient zich op twee manieren te manifesteren: 1. ruimtelijk-economisch: er wordt meer toegevoegde waarde gecreëerd in Netwerkstad Twente; 2. ruimtelijke kwaliteit: het aantrekkelijke leefklimaat van Netwerkstad Twente wordt verder versterkt door behoud en ontwikkeling van natuur, landschap en woonomgeving. Behoud van het aantrekkelijke leefmilieu vraagt dan ook om economische groei met minimaal ruimtebeslag: vooral gericht op vestiging van hoogwaardige werkgelegenheid. Om dat te bereiken, kiest de Netwerkstad voor versterking van het profiel van internationale kennisregio. Er wordt ingezet op een stevige koppeling tussen de kennisinstellingen en de (kennisintensieve) maakindustrie, vooral gericht op productontwikkeling en innovatie. De traditionele industrie binnen Twente biedt een scala aan mogelijkheden om aan innovatieve kennisproducten te werken. Niet alleen kwalitatieve groei is noodzakelijk, ook grensoverschrijdende samen werking. Netwerkstad Twente maakt onderdeel van een grensoverschrijdend stedelijk netwerk met Osnabrück en Münster. Internationale samenwerking vergroot de slagkracht van de regio en zorgt voor een sterkere positie op de schaal van Europa. Bovendien sluit het aan bij het landelijke toekomstbeeld: in de Nota Ruimte wordt specifiek naar Twente gekeken waar het gaat om grensoverschrijdende samenwerking. Daartoe is versterking van de verbindingen met andere (inter)- nationale netwerken belangrijk. Netwerkstad Twente heeft een uitstekende uitgangspositie met de internationale ligging op de West-Oost-corridor. Een infrastructuur die aansluit op deze ligging zorgt ervoor dat ook grotere bedrijven van internationale betekenis kunnen profiteren van een vestiging in Twente. Relevant beleid De ambitie om Twente verder te ontwikkelen tot internationale kennisregio is verankerd en uitgewerkt in diverse beleidsdocumenten en -processen. In het Regionaal Economisch Ontwikkelingsplan voor Twente (REOP) wordt geconstateerd dat de Twentse economie nog steeds kwetsbaar is voor conjunctuurschommelingen. Er wordt ingezet op doorontwikkeling van de Twentse economie tot een internationale kennisregio, met toename van kennisintensieve bedrijvigheid. Stimulering van nieuw (innovatief) ondernemerschap biedt veel kansen voor de groei van de werkgelegenheid. Het Nieuw Perspectief voor Twente richt zich op profilering van Twente als kennisregio om uiteindelijk in 2020 tot de toptien van Europese kennisregio s te behoren. Naast versterking van ontwikkeling, toepassing en overdracht van kennis is ook de internationale ligging van belang. Die kan beter benut worden door investeringen in bereikbaarheid en intensivering van de grensoverschrijdende samenwerking. Dit vraagt bovendien om ontwikkeling van een wervend vestigingsklimaat voor bedrijven en (hoogopgeleide) werknemers. Triangle betreft een samenwerking binnen Oost-Nederland tussen de Twentse, Wageningse en Nijmeegse kenniscentra. In een visiedocument wordt de ambitie vastgelegd dat Oost-Nederland in 2015 tot de topvijf regio s behoort op het gebied van voeding, technologie en gezondheid. In het rapport Twente in internationaal perspectief wordt de overheden in Twente en de Städtedreieck een belangrijke rol toegedicht bij de verdere grensoverschrijdende samenwerking op het gebied van technologie, logisitiek en het grensoverschrijdend zaken doen. Recent is het Innovatieplatform Twente van start gegaan, dat een impuls geeft aan de ontwikkelingskansen en innovatiekracht van de Twentse economie. In het platform zijn bedrijven, instellingen en overheden vertegenwoordigd. ruimtelijkeontwikkelingsagendanetwerkstadtwente 13

16 Voor de Ruimtelijke ontwikkelingsagenda staan twee samenhangende kernambities centraal: versterking van de ruimtelijk-economische structuur van Netwerkstad Twente als onderdeel van grensoverschrijdende en transnationale netwerken versterking van de kwaliteit van het woon- en leefklimaat door behoud en ontwikkeling van woon- en werkomgeving, natuur en landschap. Deze twee kernambities vormen de koepel op de Ruimtelijke ontwikkelingsagenda, en worden hierna nader toegelicht. 3.2 Versterken ruimtelijk-economische structuur Netwerkstad Twente realiseert zich dat het belang van de landsgrenzen afneemt en dat de oriëntatie niet langer primair het westen, de Randstad en Den Haag betreft, maar zeker ook het oosten (Münster/Osnabrück) en Brussel. Om de regionale economie te versterken en de internationale ligging van Twente te benutten, is het van belang om de ruimtelijk-economische structuur in grensoverschrijdend verband te versterken. Enerzijds ligt daarbij prioriteit bij het verbeteren en versterken van de internationale infrastructuur (knooppunten) van Twente in grensoverschrijdend verband en anderzijds bij het ontwikkelen van bedrijfslocaties. Ook de ontwikkeling van Luchthaven Twente in grensoverschrijdend perspectief dient hierbij in ogenschouw te worden genomen. Met de Duitse steden Münster en Osnabrück vormt Netwerkstad Twente een grensoverschrijdend stedelijk netwerk dat economisch, maatschappelijk, fysiek en bestuurlijk steeds meer realiteit wordt: de Städtedreieck. Dit netwerk krijgt onder meer vorm door samenwerking tussen universiteiten, ziekenhuizen en het bedrijfsleven. Positionering van de Städtedreieck op de Europese kaart biedt kansen. Dit is nogmaals bevestigd in de conferentie Twente in internationaal perspectief op 12 januari 2005 waar vertegenwoordigers van overheden en bedrijfsleven gezamenlijk de ambitie uitspraken de grensoverschrijdende samenwerking verder te ontwikkelen. Randstad Städtedreieck Ruhrgebied Berlijn Warschau Moskou Deze positionering hangt op (middel)lange termijn sterk samen met de ontwikkeling van Centraal- en Oost-Europa. Twente ligt aan de internationale verbindingsas tussen de Randstad en deze gebieden, gevormd door de A1/E30 en de spoorverbinding Amsterdam-Berlijn. Versterking van deze transportas is nodig om te voorkomen dat de hoofdverbinding Randstad-Berlijn op langere termijn via het Ruhrgebied gaat lopen. Direct aan de andere kant van de landsgrens ligt bovendien de A31 die Noord-West-Duitsland met het Ruhrgebied verbindt. Inzet is om optimaal te profiteren van deze ligging door versterking van de achterlandverbindingen en ontwikkeling tot belangrijk knooppunt in de oost-west- en noord-zuid-relaties in West-Europa. Voor de ontwikkeling van vitale steden kiest Netwerkstad Twente voor kennis als dé drager van de economie, waarbij zorg en technologie een centrale plaats innemen. Ook de maakindustrie en de logistieke activiteiten die hiermee samenhangen spelen een belangrijke rol. Deze focus op kennis, zorg en technologie hangt direct samen met de economische structuur van industrie, gecombineerd met veel kleinere kennisintensieve bedrijven, het grote aantal spin-offs vanuit de kennisinstellingen, het grote aantal samen -werkingsverbanden dat ontstaat tussen de bedrijven en kennisinstellingen in de regio en het hoge percentage van R&D-uitgaven per werknemer. Daarbij wordt specifiek ingezet op het cluster ICT/Telematica, nanotechnologie en biomedische en zorgtechnologie, om aldus een economisch proces van zichzelf versterkende clustervorming te stimuleren. De Universiteit Twente speelt daarin een cruciale rol. De keuze voor kenniseconomie als speerpunt laat het belang van de overige Twentse bedrijvigheid onverlet. De kansen liggen juist in het versterken van de relaties tussen de driehoek kennis, ambacht en commercie, bijvoorbeeld door productontwikkeling en innovatie. 3.3 Versterken kwaliteit van het woon- en leefklimaat Een belangrijke kernkwaliteit van Twente is de goede balans tussen vitale steden en een aantrekkelijk landschap. Deze kernkwaliteit dient verder ontwikkeld te worden, mede als bijdrage aan versterking van het vestigingsklimaat. Voor de ambitie om door te groeien als hoogwaardige kennisregio is een voor bedrijven en hogeropgeleiden aantrekkelijk vestigingsklimaat een voorwaarde. Dat vraagt om ontwikkeling van hoogwaardige woon- en werkmilieus binnen de Netwerkstad, om voorzieningen op het gebied van cultuur, onderwijs, zorg en recreatie, om goede bereikbaarheid én om behoud en versterking van het landschap en het ecosysteem. De aantrekkingskracht van de Twentse omgeving wordt vooral bepaald 14

17 door het kleinschalige en afwisselende cultuurlandschap. Deze kwaliteit is dan ook van levensbelang voor de toekomst van de regio en moet gekoesterd en verder ontwikkeld worden. Kennishuis In een studie naar de potentie van Netwerkstad Twente in de kenniseconomie is een kader gepresenteerd waarin de verschillende bouwstenen van de kenniseconomie zijn opgenomen. Daarin worden kennisfundamenten en kennisactiviteiten onderscheiden. Het beleid ter ontwikkeling van de kenniseconomie is zowel gericht op het versterken van de kennisactiviteiten als de kennisfundamenten (waarbij de kennisinfrastructuur en de economische infrastructuur de voornaamste zijn). Ruimtelijk relevante bijdragen aan de kenniseconomie zijn: groeiclusters ontwikkelen, versterken van de kwaliteit van de leefomgeving, bereikbaarheid en stedelijke diversiteit. De ambities van de Ruimtelijke ontwikkelingsagenda dragen bij aan het opbouwen van dit kennishuis. Performance Kennishuis Analysekader kenniseconomie 3.4 Specialisaties en complementariteit Versterking van de samenwerking binnen Netwerkstad Twente impliceert dat keuzes worden gemaakt in termen van specialisaties en complementariteit. In de strategische visie worden de specialisatie en complementariteit als volgt verwoord: Almelo biedt ruimte voor wonen (aan het water), bedrijven en indoortopsport. Daarnaast is Almelo het juridisch/ administratief centrum van de Netwerkstad Borne is het knooppunt van recreatie en toerisme. Vanwege de ligging binnen het groene hart van de Netwerkstad is er in Borne ruimte voor wonen in het groen Hengelo is het infrastructurele knooppunt voor autowegen en spoorwegen; het Centraal Station van (Netwerkstad) Twente. Hengelo versterkt zijn positie op het gebied van zakelijke dienstverlening en is de kantorenstad van de Netwerkstad. Daarnaast richt Hengelo zich op bundeling van de zorgvoorzieningen en de uitbouw van outdoortopsport. Enschede is met de Universiteit Twente het knooppunt voor kennisinfrastructuur, met name op het gebied van zorg en technologie. Enschede is tevens het Euregionaal knoop- en winkelcentrum en biedt mogelijkheden voor zowel centrumstedelijk als landschappelijk wonen. Oldenzaal was geen partner in het opstellen van de strategische visie. Het Rijk rekent Oldenzaal in de Nota Ruimte wel tot het stedelijk netwerk. Dit was aanleiding om Oldenzaal te betrekken in de Ruimtelijke ontwikkelingsagenda. Oldenzaal onderscheidt zich als logistiek knooppunt, als recreatief-toeristische poort naar Noord-Oost-Twente en door een aantrekkelijk kleinstedelijk woonmilieu. Oldenzaal biedt ontwikkelings mogelijkheden voor zowel kleinstedelijk als groen wonen en heeft een verzorgingsfunctie voor Noord-Oost-Twente. Activiteiten Aantrekken van talent Ontwikkelen groeiclusters Organiserend vermogen Toepassen van kennis Creëren nieuwe kennis Fundamenten Sociale gelijkheid Economische basis Kwaliteit leefomgeving Bereikbaarheid Kennisbasis Diversiteit Schaal ruimtelijkeontwikkelingsagendanetwerkstadtwente 15

18 16

19 4 De ruimtelijke ambities in onderlinge samenhang De Ruimtelijke ontwikkelingsagenda krijgt vorm aan de hand van zes ruimtelijke ambities, die worden uitgewerkt en vertaald in afspraken onderling en met externe partijen. Ruimtelijke ambities versterken ruimtelijkeconomische structuur versterken woon- en leefkwaliteit 1. Versterken hoofdverbindingen met andere kennisregio s 2. Ontwikkelen knooppunten en toplocatie Centraal Station Twente 3. Optimaliseren interne bereikbaarheid Netwerkstad Twente 4. Bieden vestigingslocaties voor bedrijven en voorzieningen 5. Ontwikkelen groen-blauwe structuur 6. Toevoegen hoogwaardige woonmilieus 4.1 Zes ruimtelijke ambities De twee centrale ambities economische structuur en leefen vestigingsklimaat laten zich concretiseren in zes ruimtelijke ambities, die gezamenlijk de basis van de Ruimtelijke ontwikkelingsagenda vormen. 1. Versterken van hoofdverbindingen met andere kennisregio s in Nederland en Europa De ligging aan de internationale verbindingsas tussen de Randstad en Centraal- en Oost-Europa is één van de belangrijkste kwaliteiten van Netwerkstad Twente en ook van groot belang voor de kenniseconomie. Deze kwaliteit dient verder ontwikkeld te worden, door borging en ontwikkeling van de positie van de A1 en door versterking van de internationale railverbinding Amsterdam-Hengelo-Berlijn en verder richting groeimarkt Oost Europa en Moskou. Door versterking van de noordzuidverbinding tussen Twente en het KAN (N18) en ontwikkeling van de Luchthaven Twente tot volwaardige regionale luchthaven krijgt de functie van Twente als knooppunt verder vorm. 2. Ontwikkeling knooppunten en toplocatie Centraal Station Twente In zowel internationale als regionale netwerken spelen hoogwaardige knooppunten een belangrijke rol. Op Centraal Station Hengelo komen de internationale verbinding Amsterdam-Berlijn en de regionale en interregionale spoorverbindingen samen. Upgrading van het station tot Centraal Station Twente is van belang voor de bereikbaarheid van de hele regio. Maar het ondersteunt ook de kenniseconomie door ontwikkeling van een toplocatie voor kantoren en congresfaciliteiten. Ontwikkelingen bij de stations van Almelo, Enschede en Oldenzaal hebben een belangrijke aanvullende meerwaarde voor de Netwerkstad. 3. Optimaliseren interne bereikbaarheid Netwerkstad Versterking van de ruimtelijk-fysieke netwerkstructuur van Netwerkstad Twente vraagt om een optimale interne bereikbaarheid van de belangrijkste woon- en werkconcentraties, zowel over de weg als per openbaar (trein)vervoer. Voor Netwerkstad Twente is de realisatie van een samenhangend hoogwaardig regionaal OVsysteem van groot belang, net als beter ontsluiten via de weg van de belangrijkste investeringslocaties Hart van Zuid en Kennispark. 4. Bieden van vestigingslocaties voor bedrijven en voorzieningen Er dient sprake te zijn van optimale ruimtelijke voorwaarden voor de vestiging van nieuwe bedrijven en instellingen, zowel voor kennisintensieve bedrijven en instellingen als voor de daaraan gelieerde industrie en logistiek. Netwerkstad Twente richt zich daarbij op bedrijven en instellingen die specifieke toegevoegde waarde voor de gehele regio hebben en/of veel ruimte vragen. Het gaat hier met name om Hart van Zuid, het Regionaal Bedrijventerrein en het Kennispark Twente. 5. Ontwikkelen groen-blauwe structuur De groen-blauwe ontwikkeling van de Netwerkstad staat niet op zichzelf, maar maakt deel uit van de landschappelijke structuur van heel Twente. Behoud en ontwikkeling van de kwaliteiten van Twente op het gebied rust, ruimte en groen is essentieel om het aan trekkelijke Twentse leefklimaat in stand te houden, en heeft ook economische waarde voor recreatie en toerisme. Investeringen in groen-blauwe(buffer)- gebieden van de Netwerkstad zijn nodig om blijvend tegendruk te kunnen bieden aan de voortgaande ruimtelijk-economische ontwikkeling in Twente. 6. Toevoegen hoogwaardige woonmilieus Voor versterking van de kenniseconomie en het vasthouden of aantrekken van hogeropgeleiden in Twente, is vergroting van het aanbod hoogwaardige woonmilieus vereist. Daarbij gaat het om voor Twente unieke en onderscheidende woonmilieus: landelijk, watergeoriënteerd, kleinstedelijk en hoogstedelijk. Door hierin ruimtelijkeontwikkelingsagendanetwerkstadtwente 17

20 gezamenlijk op te trekken kan worden geïnvesteerd in echt hoogwaardige kwaliteit en wordt onderling afgestemd met behoud van differentiatie. 4.2 Onderlinge samenhang ruimtelijke ambities Het is duidelijk dat de ruimtelijke ambities onderling sterk samenhangen. In de Ruimtelijke Ontwikkelingsagenda clusteren we de ruimtelijke ambities rondom de twee centrale ambities: de eerste drie ruimtelijke ambities worden uitgewerkt in hoofdstuk 5, waarin de ruimtelijk-fysieke netwerken centraal staan. Hier gaat het dus om de samenhang tussen de fysieke verbindingen, zowel intern als extern, in relatie tot de belangrijkste knooppunten in de Netwerkstad en de Städtedreieck. In hoofdstuk 6 worden de ambities uitgewerkt die direct samenhangen met het leefen vestigings klimaat: woonomgeving, vestigingsvoorwaarden en de groen-blauwe structuur. Samenhangen De belangrijkste ontwikkelingen in de Ruimtelijke ontwikkelingsagenda hebben alle een bredere context: Ontwikkeling van de spoorzones en van een hoogwaardig Centraal Station Twente versterkt de verankering in internationale netwerken, vergroot de mogelijkheden van de Berlijnlijn en biedt een internationaal vestigingsmilieu. Agglonet verbetert niet alleen de interne en regionale bereikbaarheid, maar werkt ook ruimtelijk structurerend op de vernieuwing van het stedelijk gebied en draagt bij aan interne ontsluiting als belangrijke vestigingsvoorwaarde. Waterrijk voegt niet alleen een nieuw woonmilieu toe, maar verbindt dit met het vergroten van de betekenis en bruikbaarheid van de kanaalverbindingen en biedt kansen voor waterberging. De integratie van stad en land krijgt vorm door de positie van Oldenzaal als recreatieve poort naar Noord- Oost-Twente en door ontwikkeling van de Zendersche Esch; een en ander richt zich mede op ontsluiting van natuur en landschap voor de Netwerkstad. Die opgave geldt ook voor andere groen-blauwe structuren in de directe nabijheid van de Netwerkstad. 18