VERTICALE SAMENHANG Afspraken kleuterschool

Transcriptie

1 Gemeentelijke Basisschool LOCHRISTI BEERVELDE Lager Kleuter Lager + Kleuter Schoolstraat 18 Koning Boudewijnlaan 8 Kloosterstraat LOCHRISTI 9080 LOCHRISTI 9080 BEERVELDE tel. (09) tel. (09) directie@gbslochristi.be of secretariaat@gbslochristi.be website: VERTICALE SAMENHANG Afspraken kleuterschool kleuter_samenhang

2 Gemeentelijk Basisschool LOCHRISTI Inleiding Zoals in het pedagogisch project van de school omschreven staat volgen wij de leerlijnen zoals die zijn uitgewerkt in de O.V.S.G.-leerplannen. Behoudens die leerlijnen maken we binnen onze school nog een aantal specifieke afspraken inzake verticale samenhang. We brengen die hierna samen in 2 grote delen., met name Afspraken kleuterschool en Afspraken lagere school. Dit document kwam tot stand door de samenwerking van alle collega s van de kleuterschool en zal op latere tijdstippen onderwerp en uitgangspunt zijn van verdere bezinning en/of discussie rond onze gezamenlijke doelgerichtheid. Bij het tot stand komen van dit document is het product het belangrijke doel geweest, maar nog meer is het proces van bezinning bevruchtend voor de collega s. Met dank aan het team van de kleuterschool. Krista Everaert directeur kleuter_samenhang

3 Gemeentelijke Basisschool 9080 LOCHRISTI INHOUD Inleiding... 1 Deel 1: VERSCHILLENDE VAARDIGHEDEN Kalenders Het aanbrengen van de kleuren en het inoefenen ervan Werken in hoeken Stimuleren van de fijne motoriek Socio-emotionele vaardigheden.. 8 Deel 2: KENNIS VAN DE BEGRIPPEN... 9 Deel 3: GEBRUIK VAN GETALBEELDEN Deel 4: GEDRAGINGEN Deel 5: PUZZELS IN DE KLAS Deel 6: DOORSTROMING 3 de KLEUTERKLAS 1 ste LEERJAAR BIJLAGEN Bijlage 1 Belangstellingspunten peuterklas Bijlage 2 Belangstellingspunten 1ste kleuterklas Bijlage 3 Belangstellingspunten 2de kleuterklas Bijlage 4 Belangstellingspunten 3de kleuterklas kleuter_samenhang - 2 -

4 Gemeentelijk Basisschool DEEL 1 VERSCHILLENDE VAARDIGHEDEN LOCHRISTI 1. KALENDERS De aanwezigheidskalender Iedere peuter heeft een individueel kenteken d.m.v. een foto van zichzelf en een symbool. Met behulp daarvan wordt hun aanwezigheid aangeduid in een treintje. Is de peuter aanwezig, dan is de foto zichtbaar; is de peuter afwezig, dan blijft de foto in het treintje. Alle kaartjes liggen in de kring. Wanneer een kleuter zijn / haar naam hoort neemt hij / zij het symbooltje en kleeft deze op de aanwezigheidskalender. De kleuters kunnen duidelijk zien welke kleuters aan- of afwezig zijn. Elke kleuter heeft een eigen symbool. Het symbool is zichtbaar bij aanwezigheid of naast het symbool wordt een magneet geplaatst. Iedere kleuter heeft een individueel kenteken. De kleuters plaatsen een magneet naast hun eigen naam en symbool. De daglijn De dag en de nacht worden voorgesteld met 2 tekeningen. dag: zon nacht: maan De verschillende activiteiten worden met een tekening voorgesteld. De daglijn bestaat uit 10 kaartjes. De activiteiten worden steeds herhaald. Klas koek en melk, toilet, jas speeltijd klas middagmaal klas koek, toilet, jas speeltijd toilet, jas mamatijd + dag en nacht kleuter_samenhang

5 Gemeentelijke Basisschool 9080 LOCHRISTI De weerkalender De weerkalender heeft bij de peuters 6 pictogrammen: zon, witte wolk, grijze wolk, regen,mist, sneeuw. De weerkalender (mobiel) telt 7 prenten: zon, regen, wolken, wind, mist, sneeuw en onweer. De kleuter zoekt zelf het passend kaartje en hangt dit op de juiste plaats. 8 verschillende weertypes (zon, wolk + zon, wolken, regen, donder en bliksem, sneeuw, wind, mist) De weerkalender telt 7 weertypes maar de seizoenen worden apart aangeduid (zon, wolken, regen, mist, wind, sneeuw, onweer) + combinaties. De seizoenen worden vanaf de eerste klas weergegeven met 4 pictogrammen. De weekkalender en : niet Elke dag heeft een kleur. Deze kleuren zijn onderling afgesproken en worden in de derde kleuterklas dus ook gebruikt. maandag roze dinsdag geel woensdag blauw/rood donderdag groen vrijdag oranje zaterdag rood zondag rood De dagen van de week worden ook aangeduid met pictogrammen. Die tonen op auditief en/of visueel vlak gelijkenis met de naam van de dag. Als er geen school is wordt dit aangeduid in het rood. De kleuters kunnen, na verloop van tijd, de dag benoemen. Elke dag wordt ook aangeduid op een jaarkalender. Hier gebruiken we een dag-week-maandkalender. De weekkalender is zichtbaar in de maandkalender, de kleuren zijn hetzelfde als de 2 de kleuterklas. Van de scheurkalender trekken de kinderen elke dag een blaadje af en ze kleven dit op de juiste plaats van de maandkalender. Op deze maanden jaarkalender worden belangrijke gebeurtenissen aangeduid zoals: verjaardagen, uitstappen, feesten, enz. Ook het cijfersymbool wordt gebruikt. Het wordt vergeleken met het cijfer op de scheurkalender. kleuter_samenhang - 4 -

6 Gemeentelijk Basisschool LOCHRISTI De kleuters kunnen, na verloop van tijd, de dag, het cijfer, de maand en het jaar benoemen. De verjaardagskalender / Ook hier wordt gebruik gemaakt van symbolen van de kleuters en een kroontje. De foto van de jarige krijgt een kroon. Er worden nu enkel symbolen van de kleuters gebruikt. De symbolen hangen chronologisch. De kleuters zien wie de volgende jarige is aan het symbool. Hier wordt ook met symbolen gewerkt. Naast het symbool van de kleuter staat ook de naam van de kleuter en het getalbeeld van de leeftijd, zoals men dat gebruikt in het eerste leerjaar. Op de verjaardag schuiven de naamkaartjes van de kleuters op van 4 naar 5 jaar of van 5 naar 6 jaar, naargelang de leeftijd. Kleuters zien op de maandkalender wanneer een kleuter in die maand jarig is. Het takenbord spontane inbreng of momentopname Naast het pictogram van de taak komt een symbool van een kleuter te hangen. Het blijft beperkt tot eenvoudige taken. (bvb. eerste van de rij, de vuilnisbakken klaarzetten, kalenders in orde maken; weerkalenderdaglijn-aanwezigheidskalender, vegen, speelhoeken sluiten, Zelfde systeem maar de taken zijn talrijker. (bvb. Visje eten geven, bloemen en planten water geven, borstels wassen, boekentassen mooi zetten, ) Er zijn 10 taken. Onder ieder symbool van een taak hangt een symbool van een kleuter. Elke ochtend schuiven de kaartjes een plaatsje op. Zo komt elke kleuter aan de beurt kleuter_samenhang

7 Gemeentelijke Basisschool 9080 LOCHRISTI 2. HET AANBRENGEN VAN DE KLEUREN EN HET INOEFENEN ERVAN De kleuterleidster begint met rood, gebruikt spelmateriaal uit de klas, en laat de peuters heel veel de kleur herhalen. Daarna spelen ze op verschillende manieren met de aangebrachte kleur. Idem bij andere kleuren; geel, blauw en groen. Steeds herhalen al spelenderwijs. Korte momentjes. In de loop van het eerste trimester worden de kleuren in 1 B.P. uitgewerkt (1 kleur per dag), uitgebreid met andere kleuren in de loop van het jaar. In het begin van het schooljaar wordt het thema: regenboogmannetje uitgewerkt. Zo ziet de leerkracht wie er de kleuren onvoldoende kent. Het is de bedoeling om vanaf het begin de kleuters die daar moeite mee hebben te ondersteunen en hen extra aan bod te laten komen wanneer de kleuren ingeoefend worden. Het aantal kleuren wordt uitgebreid met wit, zwart, roze, bruin, grijs. Ook lichte en donkere kleuren worden benoemd. Verder worden de kleuren ingeoefend met spelletjes en werkbladen. In september gebeurt terug een controle om te kijken welke kleuters de kleuren onvoldoende kennen. Vanaf nu werken we ook met kleurennuances, we letten er ook op dat de kinderen de kleuren volgens de realiteit gebruiken in hun werkjes. We laten ze experimenteren in het mengen van kleuren. De toepassingen worden moeilijker: we gebruiken negaties bij het zoeken naar een kleur; de kleuren van een kleurenlegende komen overeen met een vorm, deze vormen staan bij de figuur die ingekleurd moeten worden, zo moeten de kleuters echt zoeken welke kleur ze nodig hebben; kleurenpatronen aanvullen. (zilver, goud, fluo, ) 3. WERKEN IN HOEKEN Afspraken: de peuters kunnen tijdens het vrij spel kiezen tussen de open hoekjes. Niet alle speelhoeken worden opengesteld. De kleuterleidster begeleidt de peuters en speelt mee, vooral tijdens het fantasiespel. Opruimen gebeurt na een teken van de juf. De kinderen kunnen tijdens het vrij spel kiezen tussen de speelhoeken die open staan. De hoeken die gesloten zijn worden aangeduid met een rode beer. kleuter_samenhang - 6 -

8 Gemeentelijk Basisschool LOCHRISTI Het spelaanbod wordt aangeduid met een rode of groene bol. De kleuters kiezen vrij, en in samenspraak met de juf kijken ze hoeveel kleuters er nog bij kunnen. Het opruimen begint na een auditief signaal, opruimlied of verbaal seintje. Niet begeleide groepen maken een keuze tussen de hoeken die opengesteld worden via een keuzebord. De hoeken zijn voorzien van een blad waarop het aantal toegelaten kleuters aangeduid is d.m.v. kwadraatbeeld. Ook het cijfer wordt daarnaast afgebeeld. - open: groen blad - gesloten: rood blad Opruimen gebeurt op signaal. De vaste hoeken zien we in elke kleuterklas terug: constructie-, poppen-, winkel-, werk-, onthaal-, boekenhoek. Sommige worden aangepast volgens thema of jaargetijde: zand- en water-, verkleedhoek. Sommige zijn leeftijdsgebonden: bvb letters en cijfers. 4. STIMULEREN VAN DE FIJNE MOTORIEK De handspiertjes worden gestimuleerd door het spelen met plasticine (bvb boetseren). Verschillende expressie-activiteiten aangebracht en ingeoefend. Vingerverven, stempelen, scheuren,. Specifiek spelmateriaal: hamertje tik, rijgparels. De handen vingervaardigheid worden gestimuleerd door het spelen met brooddeeg, boetseerpasta en plasticine. Tijdens vrije momenten spelen de kinderen er gewoon mee, maar er worden ook opdrachten aan verbonden in teken van het thema, bv. fruit boetseren. Verschillende manuele expressie-activiteiten worden aangebracht en doorheen het schooljaar ingeoefend; vingerschilderen, vingerstempelen, scheuren, knippen van snippers, Specifiek spelmateriaal: rijgoefeningen: rijgbollen op houten stokje, grote rijgparels, rietjes rijgen steekparels op plastic grondplaat: plastic steekparels visspel (visjes vangen met magneet) eendjes vissen bord tekenen aan- en uitdoen van kledij (open en dicht) kleuter_samenhang

9 Gemeentelijke Basisschool 5. Socio-emotionele vaardigheden 9080 LOCHRISTI Het aanbod wordt vanaf die leeftijd aangevuld met: Rijgfiguren met 2 gaatjes op en neer oefenen. Allerlei constructiemateriaal. Vormenpuzzel (een houten inlegpuzzel waar de vormen precies inpassen). Steekparels Figuren inprikken. Houten constructiemateriaal met schroeven. Kleine insteekblokjes, bloemen. Hamertje tik met kleine stukjes, fijne nageltjes en steviger ondergrond. Houdingen nabootsen van de leidster, van de klasgenootjes en van schematische voorstellingen. Onvolledige figuur verder tekenen volgens voorbeeld. Eenvoudige schrijfoefeningen op papier als versiering (gebogen lijn, rechte lijn). Vingerversjes Enkel de aanvullingen worden hieronder genoteerd: Kralen met een steeds kleinere opening rijgen op draad. Schrijfoefeningen Knipoefeningen Oefeningen met klei Constructiematerialen (fijne) Puzzels met kleine stukjes Naaien op mousse en stof met gaatjes boos blij verdrietig boos blij verdrietig bang boos blij verdrietig bang verliefd verlegen boos blij verdrietig bang verliefd verlegen jaloers kleuter_samenhang - 8 -

10 Gemeentelijk Basisschool DEEL 2 KENNIS VAN DE BEGRIPPEN LOCHRISTI De volgende begrippen worden vaak gebruikt door de kleuterleidster en de peuters kunnen de begrippen aanduiden of benoemen. Lengte / afstand groot klein ver dicht lang kort Inhoud / volume vol leeg Tijdsduur vlug traag Tijdstip dag nacht Vormen rond hoekig Ruimtelijke begrippen boven op onder voor achter tussen Hoeveelheidsbegrippen geen allemaal veel weinig een beetje rangschikken van 3 voorwerpen telrij : één twee drie vier hoeveelheden : 1-2-veel Afstand,gewicht,inhoud klein groot kort lang hoog laag dik dun vol leeg Ruimte, plaats, vorm voor achter op onder boven in uit/ binnen buiten/ ver dicht tussen naast rond Tijd (te) vroeg (te) laat dag nacht (te) vlug (te) traag Rekenhandelingen bijdoen afdoen / bijleggen wegnemen geven krijgen Vormen met / zonder hoeken Hoeveelheidsbegrippen meer (dan) minder (dan) rangschikken van 4 voorwerpen telrij : vier vijf zes hoeveelheden : 3 4 Afstand,gewicht,inhoud kleiner groter langer korter hoger lager dikker dunner zwaar licht zwaarder lichter bijna vol bijna leeg kleuter_samenhang

11 Gemeentelijke Basisschool Ruimte,plaats,vorm Tijd Rekenhandelingen vormen de eerste de laatste ervoor erachter de bovenste de onderste dichtbij veraf vooraan achteraan week : de dagen herkennen vandaag begin einde vlugger trager erbij (doen) eraf (nemen) groter / kleiner maken aan ieder aan iedereen groepjes maken cirkel rechthoek vierkant driehoek 9080 LOCHRISTI Hoeveelheidsbegrippen één nog één (niet) genoeg evenveel niet evenveel verschillende sommige een paar ongeveer telrij : de helft een halve hoeveelheden : 4 5 rangschikken van 5 voorwerpen Afstand,gewicht,inhoud kleinste grootste langste kortste hoogste laagste dikste dunste zwaarste lichtste meest minst breed smal even klein even groot als even lang even kort als even hoog even laag als even breed even smal als even dik even dun als even zwaar even licht als Ruimte,plaats,vorm voor-, achter-, boven-, onderzijde de voorlaatste de tweede laatste voorwaarts achterwaarts links rechts linksboven, -onder / rechtsboven, -onder Tijd week : de dagen opzeggen maanden seizoenen binnenkort straks kleuter_samenhang

12 Gemeentelijk Basisschool Rekenhandelingen Vormen voormiddag namiddag betalen teruggeven weerkrijgen winnen verliezen een paar hoopjes verdelen de helft nemen aan ieder evenveel cirkel rechthoek vierkant driehoek ovaal LOCHRISTI DEEL 3 Peuterklas GEBRUIK VAN GETALBEELDEN In de peuterklas worden nog geen getalbeelden gebruikt. Daar worden de getallen enkel gebruikt in een versje of in een liedje. In de eerste kleuterklas worden de getallen gebruikt tot en met vier. Dit wordt geoefend met een dobbelsteen, zelfgemaakte opvoedende spelen en spelletjes. Hier proberen de kleuters al te tellen tot minimum 6, getalbeeld tot 4. In de speelhoeken wordt het aantal toegelaten kleuters aangeduid met een getalbeeld. De stippen zijn vervangen door kindjes. Bij opvoedende spelen wordt de dobbelsteen gebruikt (t.e.m. 6). Dit is wel het dominobeeld. In de derde kleuterklas wordt er veel gewerkt met het kwadraatbeeld. Bij verschillende werkjes leren de kleuters het kwadraatbeeld kennen. Ze zien het vaak in boekjes, in werkjes, en vinden het ook in de klas. Als wij de dobbelsteen gebruiken, leren wij ook een ander getalbeeld kennen, namelijk het dominobeeld. De kleuters komen in contact met cijfers bij kaartspelletjes, cijferpuzzels, speelhoeken, gezelschapsspelletjes, speelwerkblaadjes, lees- en schrijfhoek, kleuter_samenhang

13 Gemeentelijke Basisschool DEEL 4 GEDRAGINGEN 9080 LOCHRISTI Ik zit stil. Ik luister. Ik zit stil. Ik luister. Ik kijk. Ik steek de vinger op. Ik zit stil. Ik luister. Ik kijk. Ik steek de vinger op. Ik zit stil. Ik luister. Ik kijk. Ik steek de vinger op. Ik denk na. Ik zwijg. In alle klassen komen maandelijks thema s aan bod die bepaald worden door de werkgroep Levensbeschouwing.Ieder thema wordt maandelijks medegedeeld aan de leerkrachten en is over de ganse school hetzelfde. (vb goeiedag zeggen, flink in de rij, vrede onder elkaar, ) DEEL 5 PUZZELS IN DE KLAS Inlegpuzzels met handvatjes Inlegpuzzels met grote stukken puzzels met 4 tot 6 stukken In de eerste kleuterklas is het maken van inlegpuzzels een gewoonte. We proberen ook al moeilijkere puzzels te maken: duo-puzzels (alle puzzels zitten in een doos, waarvan er altijd twee bij elkaar passen) Op het einde van het schooljaar worden puzzels met 9 stukken aangeboden. De puzzels zijn onderverdeeld in 2 niveaus: groene bol: gemakkelijk rode bol: moeilijk Ook andere aanlegpuzzels van meerdere stukken worden aangeboden. kleuter_samenhang

14 Gemeentelijk Basisschool LOCHRISTI De kleuters starten met puzzels van 9 à 12 stukken. Naarmate de kleuters de puzzels goed kennen, worden er steeds moeilijkere puzzels aangeboden en dit tot op het einde van het schooljaar. In de derde kleuterklas kiezen de kleuters puzzels vanaf 25 stukken. Er liggen ook puzzeldozen die 3 puzzels bevatten.. Er zijn 3 puzzelkaarten beschikbaar: van 1 tot 20 van 21 tot 40 van 41 tot 60 Elke puzzel is genummerd. De kleuter zet een stempel op het cijfer van de gemaakte puzzel. Wanneer de eerste kaart vol is, krijgen ze kaart nummer 2. Na een volle puzzelkaart krijgen de kleuters een diploma, na de laatste kaart een medaille. DEEL 6 DOORSTROMING 3 de KLEUTERKLAS 1 ste LEERJAAR De kwadraatbeelden, de cijfers, (voorstelling en kleur) de weerkalender (pictogrammen) zijn identiek met het 1 ste leerjaar. naar 1 ste leerjaar Sporadische klasbezoeken Uitwisseling van kinderen Uitnodiging tentoonstelling kinderen Contractwerk (vanaf 3 de trimester) 1 ste leerjaar naar Sporadische klasbezoeken Bezoek tentoonstelling stenen Voorlezen Uitwisseling kinderen en 1 ste leerjaar samen Picknick Speelnamiddag Project Over de drempel Bijlagen Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4 Belangstellingspunten peuterklas Belangstellingspunten Belangstellingspunten Belangstellingspunten kleuter_samenhang

15 Gemeentelijke Basisschool 9080 LOCHRISTI Bijlage 1 BELANGSTELLINGSPUNTEN PEUTERKLAS SEPTEMBER OKTOBER NOVEMBER DECEMBER JANUARI FEBRUARI MAART APRIL MEI JUNI Vriendjes Knuffels Pippo Visjes Fruit Diertjes Oma en opa Sinterklaas Ik Sinterklaas Kerst Feest Vriendjes Knuffels Herbeginnen september (instapperiode) Knuffels Carnaval Ik Instapperiode Pasen Pasen Instapperiode Vriendjes Mama Zomer Zee zand Schoolfeest Papa Ik Vakantie kleuter_samenhang

16 Gemeentelijk Basisschool LOCHRISTI Bijlage 2 BELANGSTELLINGSPUNTEN 1 ste KLEUTERKLAS SEPTEMBER OKTOBER NOVEMBER DECEMBER JANUARI FEBRUARI MAART APRIL MEI JUNI Onze klas, mijn boekentas Ochtendritueel (handen, tanden, ) Fruit Kleuren Dieren in de klas Herfst Gevoelens Grootouders Sinterklaas Speelgoed Kerstmis Nieuwjaar Lichaamsschema Mijn lichaam Muziekinstrumenten We gaan naar de bakker We gaan naar de bakker Carnaval Papier Prentenboek uitwerken De kip, het kuiken en het ei Paasklokken De kapper Moederdag Moederdag Schoolfeest Vaderdag Vaderdag Kriebeldiertjes Schoolreis (water & zand) Vakantie kleuter_samenhang

17 Gemeentelijke Basisschool 9080 LOCHRISTI Bijlage 3 BELANGSTELLINGSPUNTEN 2 de KLEUTERKLAS SEPTEMBER OKTOBER NOVEMBER DECEMBER JANUARI FEBRUARI MAART APRIL MEI JUNI Terug naar school Vissen Goudlokje en de drie beren Kermis Spinnen Het regenboogmannetje Herfst Halloween (herfst) Grootouderfeest Slapen/dromen Sinterklaas Sinterklaas Kerst Nieuwjaar De postbode Ziek zijn Winter Spoken Spoken Muziekinstrumenten Carnaval De drie biggetjes Heksen Lente Pasen Zwemmen De markt Moederdag Moederdag Schoolfeest Vaderdag Vaderdag De boerderij Vakantie / Verkeer kleuter_samenhang

18 Gemeentelijk Basisschool LOCHRISTI Bijlage 4 BELANGSTELLINGSPUNTEN 3 de KLEUTERKLAS SEPTEMBER OKTOBER NOVEMBER DECEMBER JANUARI FEBRUARI MAART APRIL MEI JUNI Naar school : vriendjes De ruimte spatje Zwemmen (drijven en zinken) Dieren (Flonflon) Herfst Bos (bomen paddenstoelen) Tovenaar Grootouders (circus vlug/traag) Tijd voor tijd Sinterklaas (speelgoed) Kerst Nieuwjaar De appelmoesstraat Gezonde voeding Sport Sprookje Verliefd zijn (doos vol gevoelens) Carnaval Bib - boeken Kriebelbeestjes Pasen lente (kip & ei) Dino s Floddertje Moederdag Schoolfeest Vaderdag Een doos met een geheim Zee - schoolreis Vakantie kleuter_samenhang