6,9. Probleem. Praktische-opdracht door een scholier 5824 woorden 22 januari keer beoordeeld. Maatschappijleer. Drankgebruik onder de jeugd

Transcriptie

1 Praktische-opdracht door een scholier 5824 woorden 22 januari ,9 46 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Drankgebruik onder de jeugd Probleem 1. Wij hebben dit probleem gekozen, omdat wij vinden dat je wel heel snel drank meekrijgt als je in Nederland onder de 16 bent en dit eigenlijk nog niet mag. Het gaat er niet om dat wij dat erg vinden, dat is namelijk niet zo, maar als ouders bijvoorbeeld willen dat hun kinderen geen drank krijgen, dan vertrouwen ze op deze wet van onder de 16 geen drank, maar deze wordt gewoon overtreden. Ook gaat het om onze eigen leeftijdsgenoten, dus vonden we het interessant. Het is een maatschappelijke kwestie, omdat het gevolgen heeft voor de maatschappij. Alcohol is zeer slecht voor je, als je nog in de groei bent, en jongeren zijn niet verantwoordelijk genoeg om de consequenties te overzien, de consequentie van zichzelf niet meer onder controle hebben. Welk kind weet nou de werkelijke gevolgen die drank met zich meebrengt? Zo kunnen ze vandalisme plegen, storen in het verkeer, kortom, niet weten waar ze mee bezig zijn, en dat stoort andere mensen. Wat mensen ook stoort, is dat er veel geld uit word gegeven aan het alcoholisme en alles wat daarmee te maken heeft. Het alcoholisme kost Nederland ongeveer 6 miljard gulden per jaar. Dit kost zoveel door o.a. lage productiviteit, ziekteverzuim, verkeersongevallen (op de weg, in het water of in de lucht) en gezondheidszorg. Het heeft ook te maken met tegengestelde belangen. De regering zegt dat kinderen onder de 16 geen drank mogen hebben, maar de horeca heeft andere belangen, namelijk dat ze willen verkopen, dus gaan ze er gewoon mee door. De regel van geen drank onder de 16 geldt voor heel Nederland en wordt meestal niet nageleefd. Er zijn zeker veel mensen die het niet eens zijn met het feit dat kinderen snel drank meekrijgen en bijna aangezet worden tot drinken door reclames, waar weinig goedwerkende maatregelingen aan getroffen worden. Dus moet het door Nederland zelf opgelost worden. Dat kan zijn door bijvoorbeeld protesten (als het echt een levensbedreigend probleem wordt). Alcohol bestaat al bijna net zolang als de mens, dus het is ongeveer 6000 jaar oud jaar geleden werden de eerste recepten voor alcohol ook echt opgeschreven. Onderzoekers vonden een aantal jaar terug een kleitafel uit het oude Sumerië. Ook de Grieken dronken graag een borrel. Het is van hen bekend dat ze vele goden vereerden en 1 daarvan was Bacchus. Bacchus werd daarom ook wel de god van de dronkenschap genoemd. Veel meer is er niet bekend uit die tijd, pas vanaf de middeleeuwen weet men weer meer. Toen werd Pagina 1 van 13

2 alcohol al een beetje een probleem. Men vond het toentertijd lekker en begon steeds meer te produceren en ook verschillende sterktes. Vanaf toen is alcohol al een geliefd drankje onder de mensen. Want eerlijk zeggen, wie drinkt er bij het eten nou niet een lekker glaasje wijn of bier. Sinds de laatste jaren gaan jongeren steeds vroeger en steeds meer drinken. Het percentage verkochte alcoholistische dranken is de laatste jaren ontzettend gegroeid. Een goed voorbeeld daarvan is Bacardi Breezer. Werd van deze drank in 1999 nog ongeveer 50 miljoen flesjes per jaar verkocht, dan is dat nu in 2002 vereenvoudigd, want alleen al werden er in 2001 al bijna 200 miljoen flesjes verkocht, en nu na 3 kwart jaar van 2002 zitten we al weer over de 200 miljoen. Op steeds jongere leeftijd drinkt de Nederlandse tiener steeds meer glazen alcohol. Uit onderzoek blijkt dat niet alleen jongeren rond de 16 jaar en ouder regelmatig alcoholhoudende drank nuttigen maar dat ook jongeren van 12 tot en met 15 jaar wel eens drinken. Ook op zaterdagavonden rond een uur of 10, 11 vind je regelmatig deze laatst genoemde leeftijdsgroep aan de bar die alcohol drinken alsof het limonade is. De drinkers zelf zeggen dat de smaak doorslaggevend is, namelijk de zoete smaak van de nieuwe mixdrankjes, en ze zeggen dat de belangrijkste reden is om te drinken. Maar natuurlijk is het ook de leuke sfeer die de alcohol hen geeft, je wordt er veel meer relaxed van. Wat de kinderen zelf zeggen bleek uit onderzoek: De mening van ouders is toch wel de belangrijkste rem op alcoholgebruik (naast geloofsovertuigingen); ruim de helft van de kinderen en jongeren van 10 t/m 15 jaar mag van de ouders drinken. Gegevens onderzoek alcoholgebruik jarigen in cijfers: De meerderheid 14 en 15-jarigen heeft al eens alcohol gedronken 15-jarigen: liever alcohol dan fris; vooral meisjes gaan voor mixdranken 14% van de kinderen dronk afgelopen weekend tien of meer glazen. Jongens besteden het meeste van hun geld aan alcohol: 12% van hun uitgaven. Meisjes besteden het meeste aan kleding, alcohol staat op nummer 2 met 9%. Bijna een op de tien jongeren van jaar zijn (onbewust) zware drinkers; 11 procent van de jongens en 3 procent van de meisjes. (Wie minstens een keer per week zes glazen alcoholhoudende drank op een dag drinkt, wordt gerekend tot de zware drinkers.) Drankgebruik onder de jeugd is een verschijnsel dat toch wel wordt geaccepteerd door de Nederlandse bevolking, ondanks de problemen die het met zich meebrengt. De relatie tussen alcohol en geweld is ook duidelijk. Alcoholgebruik vergroot de kans op agressie. Jongeren en horecaondernemers noemen alcohol als belangrijkste factor voor het ontstaan van agressie tijdens het uitgaan. Naast de invloed van alcohol op agressief gedrag tijdens het uitgaan wordt agressie in toenemende mate toegeschreven aan drugsgebruik. Het gaat daarbij voornamelijk om de combinatie van drugs (en dan met name pillen) en alcohol. Driekwart van de daders geeft aan onder invloed te zijn geweest van alcohol en/of drugs, de jongeren die zich agressief gedragen behoren voor een belangrijk deel tot de excessieve drinkers. Ook bij de slachtoffers van gevechten en ongelukken is vaak sprake van drank en/of drugsgebruik. Op de vraag of de slachtoffers op het moment van agressie alcohol en/of drugs hebben gebruikt, antwoordt twee derde bevestigend. Uit onderzoek blijkt dat hoe jonger wordt begonnen met regelmatig gebruik van alcohol, hoe meer wordt gedronken in de topjaren van de puberteit die rond het zeventiende jaar ligt. Bijna de helft (45%) van de Pagina 2 van 13

3 jongeren die voor hun veertiende begonnen met alcohol heeft in de laatste maand tussen de zes en negentien glazen geconsumeerd. Een opvallende conclusie uit het onderzoek van de Vrije Universiteit is dat jongens in de leeftijd van veertien jaar uit Amsterdam, Rotterdam en Den Haag minder vaak drinken dan jongeren op het platteland. Het verschil tussen leerlingen van bijv. LBO en het VWO is dat jongeren met een hogere opleiding gemiddeld iets vaker drinken dan jongeren met een lagere opleiding. Ook is er veel aandacht in de media over dit onderwerp. In de krant staan vaak stukjes over het drankgebruik onder de jongeren, zoals deze twee: 27 augustus 2003 Actueel Zoete mixjes zetten jeugd aan tot zuipen Jongeren beginnen steeds vroeger te drinken. Ze kiezen vooral de nieuwe zoete alcoholische mixen. In disco's zijn die vaak erg duur en niet zo gemakkelijk te krijgen als je nog geen zestien bent. Maar in de supermarkt is dat geen probleem, hoewel ook daar geen zwak alcoholhoudende drank verkocht mag worden aan mensen onder de zestien. De combinatie van alcohol en frisdrank nodigt de jeugd uit tot drankgebruik. Uit een recent NIPOonderzoek kwam naar voren dat de zoete alcoholmix veruit het meest gedronken drankje is bij 14- en 15- jarige meisjes. Jongens van die leeftijd drinken het ook, maar meestal prefereren zij iets sterkers. Gemiddeld blijken de 14- en 15-jarigen per week vijf glazen alcohol te nuttigen. Volgens het NIPO neemt het alcoholgebruik bij jarigen schrikbarend toe. Breezer en soortgelijke drankjes staan bij hen met stip op één. 5 mei 2003 Telegraaf Alcohol drinkende brugklassers hebben slechte vooruitzichten Tieners die jong beginnen met het drinken van alcohol, hebben als ze begin twintig zijn meer kans op sociale en gedragsproblemen. Dat blijkt uit langlopend Amerikaans onderzoek onder kinderen van dertig scholen in twee Amerikaanse staten. Niet alleen hebben de jonge drinkers op latere leeftijd meer problemen met studie of werk, ze lopen ook meer kans om crimineel gedrag te vertonen. De groep onderzochte kinderen, die vanaf hun eerste jaar op de middelbare school tot aan hun 23ste jaar zijn gevolgd, waren afkomstig uit uiteenlopende sociaal-economische milieus. De uitkomsten gelden zowel voor de groep kinderen die in de brugklas nog maar zeer beperkte ervaring heeft met alcohol (46%) als voor de groep kinderen die dan al meer drinkt (31%). Beide groepen onderscheiden zich, onder andere door drugsgebruik en crimineel gedrag, op latere leeftijd van hun leeftijdgenoten die niet jong zijn gaan drinken. Het onderzoek werd uitgevoerd door RAND, een instituut met vestigingen in de VS, Nederland, Duitsland en Engeland, dat beleidsonderzoek doet naar maatschappelijke vraagstukken. Ook in andere landen hebben ze het probleem van illegaal drankgebruik. In Amerika bijvoorbeeld wordt zeer streng gecontroleerd. Mijn neef woont in Amerika en werkt daar op een tankstation, waar behalve brandstof, ook eten en drinken wordt verkocht. Toen hij bier had verkocht aan een man met een baard, Pagina 3 van 13

4 zonder naar zijn identiteitsbewijs gevraagd te hebben, bleek het een valstrik van de politie te zijn. De man bleek een undercoveragent van 20 te zijn, en mijn neef kreeg daarvoor 40 uur taakstraf. Maar naast dit strenge overheidsbeleid hebben de jongeren thuis alle mogelijkheid om zoveel alcohol te drinken als ze willen en zelfs drugs te gebruiken, omdat ouders vaak niet thuis zijn. Dus hoe streng er ook op wordt gelet, net zoals hier krijgen kinderen drank van de ouderen (die overigens boven de 21 moeten zijn, in plaats van 16 zoals in Nederland) of hun ouders. Er zijn dan ook veel organisaties tegen alcoholgebruik onder jongeren, zoals Belangen 2. Er zijn verschillende groepen en organisaties bij dit probleem betrokken. Het is dan ook een maatschappelijk probleem. Natuurlijk ten eerste de jongeren zelf die drank gebruiken, om hen draait immers dit hele probleem. Dan degene die de drank aan de jongeren verkopen, de supermarkten en slijterijen. Ook de horecaondernemers zijn erbij betrokken, dus alle verkooppunten waar drank verkregen kan worden. De reclame speelt hier handig op in. Door hippe nieuwe drankjes aan te bieden helpen ze de verkooppunten aan een grotere omzet en de jongeren aan drank. Verder is nog de politie er bij betrokken, want het dronken maken van kinderen onder de 16 jaar is verboden. En als ze dronken over straat lopen kan dat overlast veroorzaken, maar dat is meer het probleem alcoholgebruik. Dan is er natuurlijk nog de overheid, zij willen veel geld binnen krijgen via de belasting op alcohol en sigaretten, de accijns en willen het bedrag dat ze moeten besteden aan de gevolgen van alcohol verkleinen Voor het vervroegde alcoholgebruik zijn er hulpverleningen (ze zijn er ook voor oudere die drank gebruiken). Zij willen dat er meer wordt gedaan tegen alcoholgebruik. Door meer geld in het bestrijden van alcoholgebruik te steken dan het maken van reclame voor alcohol. Een paar hulpverleningen zijn: - AA (Anonieme Alcoholisten, ex-verslaafden die alcoholisten helpen) - STIVA (Stichting verantwoord alcoholgebruik) - NIGZ (Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie) - CAD (Consultatiebureau voor Alcohol en Drugs) - WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) Deze hulpverleningen hebben telefoonnummers en houden soms zittingen voor alcoholgebruikers. De organisatie STIVA sponsort het lesprogramma leefstijl voor kinderen, dat is voor kinderen van 12 tot 14 jaar en dat leert kinderen nee zeggen en over gevoelens praten enz. De ouders/ verzorgers zijn ook betrokken, het zijn namelijk hun kinderen waar het omgaat. En zij klagen ook over dit probleem, dat ze niet in de hand kunnen houden. Verbieden helpt niet. De jongeren kunnen overal aan drank komen. En als je het verbiedt wordt het juist interessant. 3. Alle betrokkenen hebben verschillende belangen bij deze kwestie. Jongeren De jongeren willen soms gewoon alleen stoer doen. Maar ook wel dronken te worden, een keer dat gevoel daarvan meemaken. En soms willen ze aan hun problemen ontsnappen. Pagina 4 van 13

5 De supermarkten/slijterijen Zij willen natuurlijk een hogere omzet. Doordat nu ook jongeren drank kopen, verdienen ze meer. Dit gebeurt op grote schaal, ondanks dat het wettelijk verboden is. Dat is eigenlijk bij alle verkooppunten een groot belang. Cafés/ discotheken en andere uitgaansgelegenheden Ook zij willen natuurlijk een hogere omzet en verkopen graag alcohol aan jongeren. Hierbij komt een extra belang: een goede naam houden. Geen vechtpartijen en geen inval van de politie De politie De politie wil geen overlast, maar gewoon orde en rust. En geen overmatig drankgebruik onder de jongeren waardoor problemen kunnen ontstaan. De ouders Zij willen niet dat hun kinderen aan de drank zitten. Ze willen dat ze in een goede gezondheid verkeren. Dat zijn de belangen van de ouders. De hulpverleningen De hulpverleningen hebben er belang bij dat de jongeren goed voorgelicht zijn over wat alcohol allemaal met je kan doen. (De voorlichtingscampagne is op school bijvoorbeeld.) De jongeren gaan er financieel op achteruit. (Sterke) alcoholische dranken zijn immers duurder dan een colaatje. De supermarkten/ slijterijen gaan er financieel op vooruit. Zij hebben dus een economisch belang. Ze verkopen drank aan jongeren die eigenlijk nog geen drank mogen kopen en verdienen dus meer. Hetzelfde geld voor cafés/ discotheken en andere uitgaansgelegenheden. De politie gaat er ook financieel op achteruit, omdat ze mensen moeten inzetten om te controleren en bij overlast van de jongeren (door drankgebruik) moeten ingrijpen. Ook de ouders gaan er financieel op achteruit. Eventuele boetes van de politie worden toch meestal door de ouders betaald. Ook het tekort aan zakgeld wordt meestal door de ouders aangevuld. De hulpverleningen zullen altijd voorlichtingen geven, of drank onder de 16 jaar nou verboden is of niet. Door het niet naleven van de regels moeten de hulpverleningen nu wel veel meer opvang bieden, waardoor ze financieel slechter worden Het is duidelijk dat de belangen van de supermarkten/slijterijen en van de cafés/discotheken overeenkomen: meer omzet draaien. De belangen van de hulpverlening, de politie en de ouders komen ook overeen De jongeren staan eigenlijk alleen met hun belangen: drank kopen, lol hebben. 4. De meeste jongeren willen dat de leeftijdsgrens losgelaten wordt. De overheid moet zich er niet mee bemoeien. Zij kunnen de drank wel aan. Supermarkten/ slijterijen hebben stickers aan de kassa hangen met daarop de tekst: "Wij verkopen geen drank onder de 16 en geen sterke drank onder de 18." Sterke drank wil zeggen meer dan 15% alcohol. Veel meer controles willen en kunnen zij niet uitvoeren. De caissières zijn vaak zelf amper 16 jaar. Politie wil boetes op het kopen van alcohol bij minderjarigheid gaan geven. Cafés en discotheken kunnen ook boetes ontvangen bij het verkopen van drank aan minderjarigen. Pagina 5 van 13

6 Voorts wil de politie een goede voorlichtingscampagne van de overheid: Campagnes die vooral leren waar je grens ligt Voorbeeldgedrag van volwassenen Zangers en acteurs die het goede voorbeeld geven (Alcohol is niet stoer) Starten van een café op school, waarbij jongeren leren om verantwoord met alcohol om te gaan Met de verborgen camera fragmenten filmen van jongeren die te veel drinken en de excessen die dat veroorzaakt laten zien op t.v. voorlichtingen op school Ouders zijn ook voor de goede voorlichtingcampagnes. Het verbieden van uitgaan lost toch niets op. Ook kunnen de ouders een goed voorbeeld zijn, door zelf matig te drinken of helemaal niet. Hulpverlening wil doorgaan met het geven van voorlichting op scholen, via posters/ reclames en campagnes. Campagnes worden er veel gevoerd. Minister Borst stelde laatst een nieuwe slagzin voor om alcoholgebruik tegen te gaan bij jongeren, "Alcohol maakt dik en lelijk". Deze slagzin werkt niet in bij jongeren. Maar 10 % voelt zich aangesproken tegen 26 % bij de oude slagzin "Drank maakt meer kapot dan je lief is". Meer dan de helft van de onderzoeksgroep vindt de laatste slagzin dan ook beter. Opvallend is dat sommige jongeren de kreet "alcohol maakt dik" zelfs discriminerend vinden. Immers deze slagzin geeft aan dat dik zijn fout is of zelfs dat dikke mensen te veel alcohol drinken. Ook een grote campagne was: Bob jij of Bob ik?. Het wordt nu veel gebruikt als term wie er niet gaat drinken om de rest veilig thuis te brengen. Er wordt veel voorgelicht op scholen. Kinderen worden gewezen op het feit wat alcohol allemaal met je kan doen, drank maakt meer kapot dan je lief is. De huidige wet stelt alleen de verstrekkers van alcohol strafbaar als ze aan jongeren onder de 16 zwakalcoholhoudende dranken verkopen en aan jongeren onder de 18 sterke dranken. De Drank- en Horecawet legt de verantwoordelijkheid voor het bewaken van de leeftijdsgrenzen bij de verkoop van alcohol bij de barkeeper, de caissière en de slijter. Uit eerder onderzoek (2001) is namelijk gebleken dat de overgrote meerderheid van de verstrekkers zich niet houdt aan de wet en jongeren die alcohol kopen niet vraagt naar hun leeftijd. Waarden en normen 5. De normen, waarden en idealen van de verschillende betrokkenen zijn: Van de jongeren die drinken: Gezellig met de groep meedoen, plezier hebben, drank drinken. Er bij horen. Onbezorgd en ongestraft kunnen drinken. Van de supermarkten/ slijterijen: Winst maken (dus meer geld hierdoor verdienen). En nieuwe drankjes produceren. Cafés en discotheken: geen dronken jongeren, geen boetes, een goede naam houden ( En niet dat iedereen denkt dat ze jongeren dronken voeren), maar tegelijkertijd verdienen aan de alcoholverkoop van de jongeren. De politie: Zij zijn voor veiligheid van de jongeren. Dat ze niet ernstig ziek worden van overmatig drank, of dat hen iets gebeurt in een dronken bui. De politie is er ook om te zorgen dat de jongeren geen overlast aan de rest van de omgeving veroorzaken. Iedereen moet zich aan de regels en wetten houden. Pagina 6 van 13

7 De normen en waarden van de ouders zijn eigenlijk alleen veiligheid en gezondheid van hun kinderen. Natuurlijk kunnen ook het geloof en de jeugd van de ouders en rol spelen. De idealen van ouders zijn dat hun kinderen in een veilige (zonder alcoholische dranken) uitgangswereld kunnen genieten. De hulpverleningen: Gezondheid, het minderen van alcoholgebruik. Zij hopen dat hun voorlichtingscampagnes succes zullen hebben. Groepsgedrag is voor een jongere een van de belangrijkste redenen om te gaan drinken. Het begint meestal met het uitproberen. Jongeren zitten meestal in een groep, en als deze groep drinkt, kunnen zij natuurlijk niet achterblijven. Het komt er dus op neer dat ze meedoen om stoer te doen, en om niet uit de boot te vallen. Sommige vinden alcohol (dan) lekker en drinken ze mee voor de gezelligheid. Ook heeft dank te maken met traditie. Als er wordt gedronken, bijvoorbeeld op familiegelegenheden, drinken de kinderen ook mee. Zo kunnen ze ook gewend raken aan de smaak van alcohol, en dan doorgaan met drinken, echter op andere gelegenheden. In een geloof kan alcohol verschillende functies hebben. Zo kunnen bepaalde geloven alcoholgebruik helemaal afkeuren en als slecht of als zonde zien; anderen geven alcohol juist een plaats in hun rituelen. Over het algemeen vinden alle godsdiensten dat teveel alcohol (alcoholmisbruik) niet samen gaat met religie. Tegelijkertijd hoeft de gelovige niet zijn hele leven laten leiden door rituelen of voorschriften. Iemand die een geloof aanhangt dat alcohol verbiedt, kan wel alcohol drinken en tegelijkertijd gelovig zijn. Geloven die ritueel van alcohol gebruik maken accepteren het dagelijks en teveel alcohol van een persoon ook zomaar. Uiteindelijk maken mensen zelf een keuze voor of tegen alcoholgebruik. Dit hangt van meerdere dingen af zoals de omgeving waarin iemand opgroeit, mensen waarmee je omgaat, de drang naar drank, problemen die iemand heeft, hulp die iemand krijgt enz. Geloof speelt hierin maar een kleine rol. De keuze om de door religie gestelde grenzen van normen en waarden te overschrijden blijft voor velen een individueel en persoonlijk onderwerp. De Islam vindt dat elke vorm van genotmiddelen 'haram' (=slecht voor lichaam en ziel) is. Alles dat schade toebrengt aan psyche en lichaam en hierdoor de krachten van de mens aantast is verboden. Ook het kopen van alcohol is 'haram'. Wel zijn kleine hoeveelheden alcohol voor uitwendig gebruik bijvoorbeeld in de vorm van parfum toegestaan. Ook in de Bijbel wordt regelmatig aangehaald dat het nemen van drank en andere giftige stoffen een grote deugd is (Daniel 1:5; Lucas 1:15) en dat teveel alcohol leidt tot agressie, armoede, zorgen, onzekerheid en ongevoeligheid (Spreuken 20:1-2; 23:21-35). In de bijbel wordt het matig gebruik van wijn zeker niet afgekeurd, vooral in het Nieuwe Testament wordt ervan vaak gebruik gemaakt (o.a. Johannes 2: 1-11; de bruiloft te Kana; Jezus verandert water in wijn). Sommige godsdiensten raden om andere redenen alcoholgebruik af of geven alcoholvrije voedingsadviezen. Mediteren is bij de Boeddhisten heel belangrijk. Hierbij moet het lichaam zo rustig mogelijk zijn. Een aantal voedingstoffen, zoals vlees, sterke kruiden, suikers en alcohol heeft volgens de meditatietechniek op het lichaam een ongewenst effect. Alcohol wordt daarom afgeraden tijdens de uitvoering ervan. Bij protestanten en roomskatholieken is het drinken van wijn bij het Avondmaal het ritueel van het mengen van wijn met water tijdens de mis het bloed van Christus. Ook buiten de diensten is alcoholconsumptie toegestaan. In het Jodendom hoort drinken van kosjere wijn (jajin) bij verschillende rituelen tijdens de sabbat en het inwijden en uitluiden van feestdagen. Hierbij zijn alleen kosjere wijnen, die onder het toezicht van een rabbinaat zijn gemaakt, toegestaan. Andere alcoholhoudende dranken zijn buiten de rituelen wel toegestaan. Overheid en politieke partijen 6. De overheid heeft een wet over het gebruik van alcohol. In het Wetboek van Strafrecht staat in artikel 453 bijvoorbeeld iets over openbare dronkenschap, artikel 426 over ordeverstoring, het hinderen van het Pagina 7 van 13

8 verkeer en het bedreigen van andermans veiligheid onder invloed van alcohol. En een speciaal artikel 252 verbiedt het dronken maken van kinderen jonger dan 16 jaar en het onder dwang laten drinken van alcohol. Sinds 1 november 2000 is de Drank- en Horecawet aangescherpt. In de nieuwe wet staat o.a.: Wie alcohol verkoopt is verplicht jongeren te vragen aan te tonen dat zij 16 jaar (voor zwakalcoholhoudende drank) of 18 jaar (voor sterke, gedestilleerde, drank) zijn. Er staat momenteel geen wet ter discussie. Er is net een wet aangescherpt. Het voorstel van de Kamer houdt in dat een leeftijdskaartje voor jongeren met daarop een pasfoto, om aan te kunnen tonen dat ze de wettelijke leeftijd bereikt hebben om alcohol te kopen. Aan jongeren onder de 16 jaar mag dus geen bier, geen wijn en geen sterke drank en aan jongeren onder de 18 jaar mag geen sterke drank worden verkocht. De reden hiervoor is dat het lichaam van jongeren zich beter ontwikkelt als er geen of weinig alcoholhoudende drank wordt gedronken. De groei van belangrijke organen zoals hersenen, lever, nieren, enzovoort, kan door alcohol worden verstoord. Voor kinderen is alcohol drinken namelijk extra risicovol, omdat de lever eigenlijk pas is volgroeid als je 23 jaar bent. Kinderen hebben dus een kleinere lever dan volwassenen en zullen daarom eerder de effecten van alcohol merken. De lever loopt dan ook een grotere kans op beschadiging. Alcohol drinken staat ook in een relatie met hart- en vaatziekten. Teveel alcohol heeft een bloeddrukverhogend effect. Ook heeft alcohol een negatief effect op onze spieren, dus ook op de hartspier. Veel mensen denken dat zij niet voor daden verantwoordelijk kunnen worden gehouden die ze onder invloed van alcohol begingen. Dat is echt niet waar, want rechters zien het niet (meer) als verzachtende omstandigheid. Er is zelfs eerder een neiging alcoholmisbruik juist als een verzwarende omstandigheid te zien. Het kabinet wil de boetes op de verkoop van drank aan minderjarigen verhogen. Ze hopen op die manier de massale overtredingen van de verkoopregels in cafés, supermarkten, slijterijen en buurthuizen tegen te gaan. De huidige boete op het verkopen van zwakalcoholische alcohol aan jongeren onder de 16 jaar en sterke drank aan iemand onder de 18 jaar bedraagt ongeveer 250 euro. Maar deze bestraffing heeft weinig effect, zo blijkt uit de inspecties door de Keuringsdienst van Waren. Zo constateerde de Keuringsdienst vorig jaar dat in Arnhem 44% van de alcoholverkopers toch drank aan jongeren verkocht. In Leiden was dit 48 procent. De regering denkt dat door deze forsere boetes de horeca en supermarkten tot inkeer komen. De zelfregulering die in 2000 met de betrokken brancheorganisaties was afgesproken wordt daarom losgelaten. Naast verhoging van de boetes worden ze vanaf nu ook sneller geïnd. Het lik-op-stukbeleid scheelt in tijd en werkt daardoor als extra waarschuwing. Ook heeft het steeds duurder maken van een pilsje tot nu toe geen nut gehad. Want de prijzen van limonade zijn net zo hard gestegen. Waarom is een Spaatje rood even duur als een biertje? Zo krijg je de jeugd nooit van de drank af. En er wordt weinig geld besteed aan preventiecampagnes. Van de bestedingen in de gezondheidszorg (circa 36 miljard euro) gaat slechts vijf procent op aan preventiecampagnes. In 1999 trok de overheid 1,4 miljoen euro uit om drankmisbruik tegen te gaan, dat is evenveel als in Alcoholfabrikanten ondertussen verdrievoudigden in dezelfde periode hun reclamebudgetten van 37 naar 100 miljoen euro. 7. De politieke partijen zijn het over het algemeen eens met elkaar, dat alcohol sterk ontmoedigt moet worden. Hier zijn een aantal standpunten van bepaalde politieke partijen: PvdA Voorstander van een ontmoedigingsbeleid van het gebruik van alcohol. Door het geven van goede voorlichting aan mensen (en dan vooral de jeugd, want hier geldt ook jong geleerd, is oud gedaan ) te wijzen op de mogelijke kwalijke gevolgen van alcoholgebruik. Ook zijn ze voor doelheffing in accijnzen. Pagina 8 van 13

9 Bijvoorbeeld 5 Eurocent per Euro die nu aan reclame wordt besteed in te zetten voor preventie- of voorlichtingstrajecten. Ze zijn ook voor het verbieden van promotiecampagnes. D66 Alcohol dient sterker ontmoedigd te worden. De voorlichting over de schadelijke effecten van overmatig alcoholgebruik dient te verbeteren. GroenLinks Ook zij vinden dat het gebruik van alcohol moet worden ontmoedigd. Christen Unie is duidelijk voor alcoholpreventie, maar ze willen ook rekening houden met de horeca, dat zij niet teveel verlies leiden. SP Het ontmoedigingsbeleid moet worden aangescherpt, zeker ten aanzien van jongeren. De reclame voor alcohol en sponsoring door alcoholproducten moet worden teruggedrongen via een wettelijk reclameverbod. In voorlichting moet flink worden geïnvesteerd en voorlichting dient te worden opgenomen in het onderwijspakket, reeds vanaf de hoogste klassen van het basisonderwijs. Het aantal verkooppunten van alcohol moet worden teruggebracht tot speciaalzaken en de leeftijd van verstrekking moet omhoog naar 18 jaar (is al gebeurd). Samenvatting en eigen mening 8. Alcohol is een eeuwenoud probleem. Vroeger werd er ook al gedronken, vooral meer vanaf de Middeleeuwen en dat nam toen ook al de nodige problemen met zich mee. Toen was het nog bedoeld voor de volwassenen, en dan vooral de rijken. Nu drinkt bijna iedereen, inmiddels ook de jongeren. Het is begonnen met tradities in de familie, waarbij de kinderen ook meedronken, en daarna rond 1950 gingen de jongeren zelf meer uit, en dronken daar dan. Maar ze kwamen erachter dat het zeer slecht voor je was, vooral als je een kind bent. Vanaf toen zijn er ook regels gemaakt voor drankgebruik onder de jeugd, namelijk dat je geen drank mag nuttigen onder de 16. en regels worden vaak overtreden. Zo zijn er nu veel problemen rondom het alcoholgebruik onder de jeugd; het is een maatschappelijk probleem geworden. De supermarkten/slijterijen willen winst maken en alcohol verkopen desnoods ook aan jongeren. Zij zien het probleem wel: steeds jongere kinderen aan de drank. Als hulp willen zij wel bijv. een stikker plakken bij de kassa. Horecaondernemers willen veilige uitgangsgelegenheden, maar zijn voor hun omzet ook afhankelijk van het jonge publiek. Om de overlast van dronken kinderen te beperken, moeten zij echter wel meewerken aan een strengere controle De politie wil strenge controle op het niet naleven van de wetten. Dit geldt zowel van de jongeren dan van de verkooppunten van alcoholische dranken. Daarmee hopen zij ook de overlast voor bijv. buurtbewoners te kunnen terugbrengen. Helaas heeft de politie de mankracht en het geld niet om doelgericht op te treden. Zo blijft het bij af en toe controles houden. De ouders willen een veilige wereld voor hun kinderen. Maar zij kunnen nog beter een goed voorbeeld geven en meer met hun kinderen communiceren. Dat valt voor de ouders/verzorger echter niet mee. Zeker niet tegenwoordig waar meestal beide ouders werken. Pagina 9 van 13

10 De hulpverlening zal doorgaan met hun voorlichtingscampagnes. Er blijkt toch dat de campagnes effect hebben. Jongeren schrikken toch nog wat alcohol allemaal met je doet. Een leuke slagzin zoals Drank maakt meer kapot dan dat je lief is blijft ook hangen. Ook bij de hulpverleningen geldt dat zij steeds minder geld van de overheid krijgen en daardoor ook beperkt zijn in hun werk. De politiek is het over het algemeen eens dat het probleem jeugdalcoholisme moet worden aangepakt. Strengere controles, verplichte legitimatie e.d. zijn de voorstellen vanuit de politiek Maar het geld ontbreekt, waardoor een doeltreffende wetgeving en controlering niet van de grond komt. Het komt er uiteindelijk op neer dat jongeren alcohol willen drinken, en dat ze bij de groep willen horen en lol willen maken, hoeveel geld en problemen het ook kost. De jongeren zien ook het probleem niet. Zij hebben het idee dat ze alles onder controle hebben. In Amsterdam zijn daarom nog meer voorstellen gedaan om ze te laten inzien dat het echt niet goed is: 1. Het opstarten van een maatschappelijk debat en een campagne in Amsterdam waarin wordt uitgelegd waarom alcoholmatiging noodzakelijk is en hoe alle betrokken partijen kunnen bijdragen aan het verminderen van overmatig alcoholgebruik. 2. Op de gemeentelijke website komt een speciale pagina over het alcoholbeleid waar organisaties, bedruiven enz. informatie kunnen krijgen over de wetgeving en regelgeving. 3. Het project De gezonde School en Genotmiddelen uit te breiden van 56 naar 75 scholen in het voortgezet onderwijs. Dit heeft veel effect, want dat is wetenschappelijk aangetoond. 4. Het verplicht stellen (een gewoonte maken) van het legitimeren bij het kopen van alcohol. Ook het geloof kan een oplossing zijn: je mag gewoon niet drinken. Alcohol is van de duivel. 9. Wij hebben nu gezien met het maken van dit werkstuk dat het heel moeilijk voor de overheid is om een goede maatregel te treffen. Ook al is het nog zo verboden, het is voor jongeren makkelijk om evengoed drank te krijgen, door middel van ouderen. Dus er zijn eigenlijk niet veel mogelijkheden meer over, veel is al eens geprobeerd. Maar ik denk dat jongeren en hun ouders beter moeten worden voorgelicht over het gebruik van alcohol. Dat de ouders hun kinderen ook kunnen leren hoe ze verstandig met alcohol kunnen omgaan. Zo weten de kinderen ook wanneer ze te ver gaan, en kunnen de ouders hun kinderen vertrouwen als ze uitgaan. Ook ben ik een voorstander van de leeftijdskaart. Met deze regel zijn de jongeren inderdaad dan zelf wel zo slim om gewoon iemand anders te vragen die al wel 16 of 18 jaar is (geweest) om alcoholische dranken te kopen. Maar op deze manier ligt de verantwoordelijkheid dan ook bij de verkopers en niet alleen bij de 16-min ers. Dus eigenlijk moeten deze ook extra goed opletten. In sommige uitgaansgelegenheden wordt de drank afgepakt als de drank is doorgegeven, als is aangetoond dat de persoon onder de 16 is. Zo ben je wel je geld kwijt, maar de jongeren kopen het niet opnieuw. Ik weet niet of het verhogen van accijns wel zo n goed idee is. Van dat geld kunnen ze wel voorlichtingscampagnes houden, maar degenen die gewoon eens iets willen drinken, zoals de mensen de wel mogen drinken, dus de mensen boven de 16/18, moeten dan ook meer betalen. Maar ja, het is een maatschappelijk probleem, dus ik denk dat we het ook met z n allen op moeten lossen. Dus die accijns kan wel omhoog. Ik ben helemaal tegen alcoholreclame. Zo zet je de jongeren alleen maar tot drinken aan en niemand wil Pagina 10 van 13

11 toch een ziek kind op zijn geweten hebben? Het geld dat daar aan besteed wordt, kan beter gebruikt worden voor voorlichtingscampagnes. 10. Momenteel neemt het drankgebruik onder de jongeren toe, ook onder jongeren onder de 16. Wij verwachten dat de leeftijdsgrens voor sterke drank, nu 18, in de toekomst verlaagd zal worden naar 16, omdat jongeren steeds sneller volwassen worden. Er valt weinig tegen alcoholgebruik onder de jeugd te doen. De leeftijdsgrens van 16 zal vermoedelijk wel blijven, omdat er beperkingen moeten blijven wat betreft het alcoholgebruik. Er wordt wel veel aandacht aan besteed, om het drankgebruik in de toekomst zoveel mogelijk te beperken. De hulpverlening krijgt meer geld om meer mensen met alcoholproblemen te behandelen en om alcoholproblemen eerder te kunnen signaleren. Er komen internetprogramma s voor mensen die advies en hulp via Internet willen. Er wordt meer geld uitgetrokken voor preventie aan jongeren. Er wordt meer geld uitgetrokken om ervoor te zorgen dat de regels van de drankwet en de horecawet beter worden nageleefd. Er wordt scherper gelet of de afspraken m.b.t. alcoholreclame goed worden nageleefd. Er zal weinig worden gedaan aan het beperken van de sponsoring door de alcoholproducenten van sportmanifestaties en van culturele evenementen. De prijs van alcohol zal een beetje worden verhoogd om alcohol iets minder toegankelijk te maken voor mensen die veel drinken en voor jongeren. Wij zelf denken dat het een onvermijdelijk probleem voor de toekomst is. Het is, zoals eerder gezegd, heel moeilijk om jeugdalcoholgebruik te voorkomen. Onze conclusie is, dat het beste goed gaat zo. Er wordt genoeg gecontroleerd, en niet te streng. Heel strenge controle brengt ook nadelen met zich mee, zoals in Amerika. Daar is de controle zeer streng, je krijgt absoluut geen drank mee onder de 21. Maar als ze dan eens alleen thuis zijn gaan ze helemaal uit hun dak. Op party s thuis of op vakanties in het buitenland zijn de Amerikaanse pubers een verschrikking. Dus wij denken dat gewoonweg verbieden ook geen goed idee is. Je moet de jongeren voor de gevaren waarschuwen en ze telkens er weer aan de nadelen van drank herinneren. Toch moeten de jongeren hun eigen grens kennen en zelf de verantwoordelijkheid moeten kunnen dragen. Uiteindelijk maken zij dus zelf een keuze voor of tegen alcoholgebruik. Enquête We hebben nog een enquête gehouden onder 11 mensen, die onder de 18 jaar zijn. De volgende vragen werden gesteld: 1. Hoe oud ben je? 2. Drink je wel eens alcohol? A. ja B. nee 3. Zo ja; hoe vaak? A. minstens elke dag B. elke week minstens 1 glas C. alleen op feesten Pagina 11 van 13

12 4. Ben je wel eens dronken geweest? A. ja B. nee 5. Waarom drink je alcohol? A. Omdat iedereen het doet B. Omdat het lekkerder is dan niet alcoholische drank C. Voor de sfeer 6. Drinkt je ouder/ drinken je ouders? A. ja soms B. ja C. nee 7. Ben je verslaafd aan drank, denk je? A. ja B. nee 8. Ben je niet bang voor de ernstige gevolgen van alcohol? A. ja B. nee 9. Ben je ooit voorgelicht over de gevolgen van alcohol (bijvoorbeeld op school)? A. nee B. ja En dit waren de antwoorden: t/m17 2. A. 10 personen B. 1 persoon 3. A. 0 personen B. 2 persoon C. 8 personen 4. A. 9 personen B. 2 personen 5. A. 0 personen B. 1 persoon C. 9 personen 6. A. 3 personen B. 6 personen C. 2 persoon 7. A. 1 persoon B. 10 personen 8. A.1 persoon B. 10 personen 9. A. 4 personen Pagina 12 van 13

13 B. 7 personen Bij vraag 3 zei 1 iemand: als ik er zin in heb. Conclusie: De jongeren drinken alcohol. De meerderheid doet dit op feestjes en vooral voor de sfeer. Wel zijn ze bijna allemaal al een keer dronken geweest. Slechts een iemand zei verslaafd te zijn aan alcohol. De jongeren zijn niet bang voor ernstige gevolgen van het alcoholgebruik, ondanks dat de meerderheid is voorgelicht over de gevolgen daarvan. Een grote meerderheid van de ouders van de ondervraagden drinken zelf ook, wat misschien als gevolg kan hebben dat de kinderen ook zelf gaan drinken. Deze enquête bewijst dat jongeren drinken (stevig drinken) en dat ze niet aan de gevaren denken. Waarschijnlijk ook omdat ze het idee hebben alles onder controle te hebben. En dat het gebruik van alcohol niks uitmaakt. Notenapparaat Pagina 13 van 13