OPEN DAG Welkom op de. Instituut voor Plasmafysica Rijnhuizen. Onderdeel van de landelijke oktober kennismaand
|
|
- Karen ter Linde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Welkom op de OPEN DAG 2009 Onderdeel van de landelijke oktober kennismaand Instituut voor Plasmafysica Rijnhuizen RIJNHUIZEN Edisonbaan 14 Nieuwegein Telefoon:
2 OPEN DAG 2009 Laboratorium, kasteel en park zijn open voor belangstellenden op 25 oktober van 12:00 tot 17:00 Laboratorium U kunt een bezoek brengen aan experimenten op het gebied van vrije-elektronen lasers, toegepast onderzoek met lasers, de fabricage van extreem ultraviolet optica en experimenten met lage temperatuur plasma's. Ook kunt u het Fusie Informatie Centrum en de technische groepen bezoeken. Daarnaast vindt er elk uur een lezing plaats die aan sluit bij een onderzoeksthema op ons instituut. Tenslotte zijn er natuurkundeproefjes voor de jeugd, verspreid door het hele lab. Kasteel Het 17 e - eeuwse kasteel is open en u kunt de fraaie Alexanderzaal en Tuinkamer bezichtigen. In de kelder van het kasteel kunt u op de expositie van de Historische Kring Nieuwegein onder andere zien hoe Rijnhuizen en omgeving er vroeger uit zagen. Park Het prachtige park van Rijnhuizen is vrij toegankelijk. U kunt ook aansluiten bij een rondleiding door het park, waarbij uitleg wordt gegeven over de architectuur en flora van het park. De rondleidingen beginnen om 13:00 en om 15:00 bij de ingang van het laboratorium. Laboratorium en park zijn toegankelijk voor rolstoelgebruikers, het kasteel helaas niet.
3 Terrein-overzicht Rijnhuizen Merwedekanaal I o C N B E G A F D D F H kasteel IN- K L M (ingang) Rond Het Fort 22 P kas N HOOFDINGANG Edisonbaan 14
4 Plattegrond FOM-Instituut voor Plasmafysica "Rijnhuizen"
5 Gebouw A begane grond: Gebouw A boven: Gebouw B begane grond: Gebouw C begane grond: Gebouw C boven: Gebouw D begane grond: Gebouw D boven: Gebouw E begane grond: Gebouw F kelder: Gebouw N begane grond: Infraroodcamera en dopplerradar (A1) Voorlichting ICT (A2) Voordrachten (Collegezaal) Experiment Magnum-PSI (B1) Experiment Pilot-PSI (B2) Fijnmechanische techniek Tekenkamer Constructiebureau Experimenteerruimtes FELIX (D1) Experimenteerruimtes FELICE (D2) Bedieningsruimte FELIX (D3) Film over fusieonderzoek (D4) Kantine Fusie Informatie Centrum Vermogenselektronica Vrije-elektronenlaser FELIX Experiment nsi
6 Programma OPEN DAG van het FOM-Instituut voor Plasmafysica Rijnhuizen Hier vindt u een korte opsomming van het programma van de OPEN DAG. Verderop vindt u een wat uitgebreidere toelichting op diverse programmaonderdelen. Gebouw A begane grond: Receptie Receptie. Hier wordt u wegwijs gemaakt in ons lab en kunt u terecht met vragen. Wij vragen u vriendelijk om bij de receptie een kort informatieformulier in te vullen en dit in de daarvoor bestemde bus te deponeren. Een gastheer of vrouw kan u op weg helpen naar een experiment of afdeling. Voor (jeugdige) deelnemers aan de natuurkundespeurtocht, met vele leuke proefjes, is hier informatie en een vragenlijst beschikbaar. Deelnemers kunnen een leuke herinnering verdienen. Na afloop kunt u reageren op onze open dag in het gastenboek. Wij zijn benieuwd! Gebouw A begane grond: Demonstraties Demonstraties van toepassingen van microgolf- en infraroodtechnologie, zoals een Dopplerradar voor het meten van bewegingen en een infraroodcamera waarmee warmtefoto s gemaakt kunnen worden. Eén op de vier mensen gebruikt een onveilig wachtwoord voor , MSN of bijvoorbeeld het inloggen op de computer. De naam van een huisdier is het meest gebruikte wachtwoord. Daarom heeft ICT een wachtwoordbeleid. Bij de ICT-demonstratie hoort u daar meer over en kunt zelf het wachtwoord van meneer de Bruin raden.
7 Gebouw A boven: Collegezaal. Hier worden vier lezingen aansluitend bij het werk in het instituut. De lezingen duren ongeveer 30 minuten. Tijdens en na de lezing is er alle gelegenheid voor het stellen van vragen uur Anouk M. Rijs en Lasers & licht uur uur Gieljan de Vries en Fusion Road Show uur Gebouw B begane grond: De experimenten Pilot-PSI en Magnum-PSI; experimenten voor het bestuderen van de wisselwerking tussen een heet plasma en de wand. Gebouw C begane grond: Fijnmechanische groep; demonstratie van een frees- en draaibank, aangestuurd door CAD-CAM of door een extern programmeerstation. Gebouw C boven: Tekenkamer Constructiebureau; demonstratie van ontwerpen met behulp van de computer (CAD).
8 Gebouw D begane grond: De groep Moleculaire Dynamica (MolDyn) waar met licht van FELIX onderzoek wordt gedaan naar de eigenschappen van (bio)moleculen en moleculaire ionen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van onder andere hoogvermogen lasers, massaspectrometrie, ultra-hoog vacuümopstellingen en moleculaire bundels. De bedieningsruimte van de vrije-elektronen laser FELIX (zie ook kelder van gebouw F). Experimenteerruimten voor de nieuwe bundellijn FELICE, waar experimenten bij heel hoge laservermogens uitgevoerd worden. Vertoning van de film Fusion 2100 over fusie-onderzoek. Gebouw D boven: Kantine: Hier kunt u gratis koffie, limonade of chocolademelk drinken (zelfbediening). Voor de kleintjes zijn er kleurplaten. Het Fusie Informatie Centrum: hier vindt u alles over het internationale onderzoek naar kernfusie als toekomstige energiebron. Kernfusie wordt er uitgelegd met behulp van diverse proefjes, demonstraties en schaalmodellen van experimentele opstellingen. Demonstratie van ontwikkeling van gerobotiseerd onderhoud aan microgolfsystemen voor ITER. Gebouw E begane grond: Vermogenselektronica. Hier vindt u een overzicht van componenten die gebruikt worden in de vermogenselektronica en hoogspanningstechniek. Tevens wordt gedemonstreerd hoe hoge spanningen en zeer grote vermogens opgewekt worden. Gebouw F kelder: De vrije-elektronenlaser FELIX : een unieke laser die ultrakorte lichtpulsen in het infrarode spectraalgebied produceert.
9 Gebouw N begane grond: Opstelling van de nsi groep voor onderzoek aan spiegels die licht in het extreem-ultraviolet gebied kunnen reflecteren. Deze spiegels worden gemaakt door het opdampen van laagjes van maar een paar atomen dik, in een zogenaamde "clean room". Kasteel: Receptie. In de Alexanderzaal en de Tuinkamer staan medewerkers klaar om u te vertellen over de geschiedenis van ons kasteel. In de kelder van het kasteel heeft de Historische Kring Nieuwegein een expositie ingericht met oude ansichtkaarten en foto s van kasteel Rijnhuizen en omgeving. Het boek Oud Nieuwegein wordt hier te koop aangeboden. Verspreid door het hele laboratorium: Diverse natuurkundeproefjes, die deel uitmaken van de natuurkundespeurtocht voor de jeugd. Informatie hierover is verkrijgbaar bij de receptie. Bij de speurtocht hoort een vragenlijst. Na afloop kan de lijst ingeleverd worden bij de receptie van het laboratorium en ontvangt de deelnemer of deelneemster een leuke herinnering. De proefjes die deel uitmaken van de speurtocht zijn herkenbaar aan het volgende vignet:
10 Het FOM-Instituut Rijnhuizen Algemene informatie Het FOM-Instituut voor Plasmafysica Rijnhuizen in Nieuwegein is één van de onderzoeksinstituten van de Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM). Het instituut wordt meestal Rijnhuizen genoemd, de naam van het 17 e -eeuws kasteel en het omliggende landgoed, waar het instituut sinds 1959 is gevestigd. Het onderzoek op Rijnhuizen richt zich op fusie-, molecuul- en oppervlaktefysica. Rijnhuizen is het zwaartepunt van het Nederlands natuurkundig onderzoek aan kernfusie als energiebron en bedrijft de infraroodlaser FELIX / FELICE een gerenommeerde, internationale faciliteit voor molecuul- en halfgeleiderfysica. Op Rijnhuizen onderzoeken we het gedrag van een heet plasma in een kernfusiereactor, en de wisselwerking van een heet plasma met een wand van een reactor. Dit werk maakt deel uit van het Europese kernfusieprogramma, dat in de wereld de toon aangeeft. Het doel van het wereldwijde kernfusie-onderzoek is om via internationale samenwerking een elektriciteitscentrale te bouwen die op kernfusie werkt. Verder ontwikkelen we geavanceerde optische elementen voor gebruik in de chipindustrie. Verbindend element is dat we binnen het instituut grootschalige instrumentatie ontwikkelen en daar in internationaal verband onderzoeksprogramma s mee uitvoeren. Rijnhuizen werkt samen met verschillende universiteiten in Nederland, en met vele onderzoeksgroepen in het buitenland. Jaarlijks publiceert Rijnhuizen zo n 140 artikelen in wetenschappelijke tijdschriften en gemiddeld 4 proefschriften. Het aantal conferentiebijdragen en voordrachten is ongeveer 200 per jaar, en de personele doorstroming 20 per jaar. Verder maken we onze wetenschappelijke resultaten toegankelijk tijdens open dagen, door het geven van lezingen en het maken van educatieve websites en cd-rom s, en het verzorgen van populair-wetenschappelijke publicaties. PERSONEEL Overig Vast wet. staf BUDGET Post-docs Additionele fondsen 4.6 Techn. Afd OIO 20 Euratom (EU) 1.2 NWO 6.2 Research 35technici 35 Totaal ca. 150 Miljoen
11 Informatie over de experimentele opstellingen a. Kernfusie-onderzoek Fusiefysica Wanneer men lichte atoomkernen met voldoende energie met elkaar laat botsen, kunnen de kernen samensmelten. Tijdens deze fusiereactie komt een grote hoeveelheid energie vrij, die benut kan worden voor het opwekken van elektriciteit. Om de condities voor fusie te bereiken, wordt een heet gas verhit tot zo'n 150 miljoen graden. Bij zulke hoge temperaturen vormt een gas een plasma, dat bestaat uit geladen deeltjes. Het hete gas wordt opgeslagen in een ringvormig vat, tokamak geheten. Medewerkers van Rijnhuizen nemen ook deel aan meetcampagnes bij het grootste fusie-experiment ter wereld: de Joint European Torus (JET) in Engeland. b. Plasma-Wandinteractie: Pilot-PSI en Magnum-PSI In toekomstige kernfusie-elektriciteitscentrales wordt een heet gas (plasma) opgesloten door een magneetveld. Het plasma is zo heet (150 miljoen graden), dat het de wand van het reactorvat kan beschadigen. Wisselwerking tussen plasma s en oppervlakken treedt ook op in veel industriële processen en voorts bijvoorbeeld bij de terugkeer van een ruimtevoertuig in de atmosfeer. Voor al die processen is het van belang te weten hoe een heet plasma reageert met een oppervlak. In het experiment Pilot-PSI maken we een intense plasmabundel, die we een oppervlak laten raken. Op die manier kunnen we de plasma-wand interactie onderzoeken. Pilot-PSI is een voorloper van het nieuw te bouwen experiment Magnum-PSI, waarmee we op termijn plasma s kunnen maken die even intens zijn als die in een kernfusiereactor. De in Pilot-PSI opgedane kennis is gebruikt voor het ontwerp van Magnum-PSI, die vier maal zo groot, en 50 maal zo krachtig zal worden en in 2010 zijn eerste bundels zal produceren. Het uiteindelijke doel van deze experimenten is om de situatie in een grote kernfusiereactor in een klein en hanteerbaar experiment na te doen, om zo wetenschappelijke en technische ideeën gemakkelijker te kunnen testen. Dat moet leiden tot een beter inzicht in plasma-wand interactie, en tot ideeën en adviezen voor de ontwikkeling van fusie-energiecentrales.
12 c. Microgolfverhitting voor ITER- plasma s: besturing en gerobotiseerd onderhoud In ITER-plasma s kunnen afwijkingen van het ideale magneetveld ontstaan. Deze hebben tot gevolg dat het plasma minder fusiereacties produceert. Een methode om deze verstoringen op te heffen is, met behulp van microgolven, zeer lokaal in de verstoring te verhitten. Hiertoe worden nu 4 hoogvermogen microgolfsystemen ontworpen. FOM is in deze ontwikkeling betrokken in samenwerking met een aantal internationale partners. De FOM bijdrage betreft de besturing van de microgolfdepositie en de remote handling van de systemen. Fysica van oppervlakken van nanolagen en grenslagen: nsi Dunne films en multilagen: Spiegels voor Extreem Ultraviolet Licht Bij de productie van computerchips wordt het patroon van een chip op een plak silicium afgebeeld. De grootte van de details die je kunt afbeelden wordt beperkt door de golflengte van het gebruikte licht. Om kleinere structuren te kunnen maken voor chipfabricage in de toekomst, moet dus licht met een kortere golflengte worden gebruikt. Op dit moment worden met een ultraviolette lichtbron (193 nm), en een complex systeem van lenzen, afbeeldingen gemaakt van typisch 50 nm. Voor de toekomst is men van plan over te schakelen op licht met een nog kleinere golflengte, namelijk maar 13,5 nanometer, het 'extreem ultraviolet' (EUV) golflengtegebied. Met deze golflengte is het in principe mogelijk om afbeeldingen te maken met structuren van maar 10 nm! Voor de toepassing van 13,5 nm lithografie is echter nog heel wat werk nodig voordat krachtige lichtbronnen en gevoelige optische componenten naast elkaar gebruikt kunnen worden, en juist daarom is het EUV golflengtegebied voor onderzoek en technologie uiterst aantrekkelijk. Licht met een golflengte van 13,5 nm wordt namelijk volledig geabsorbeerd in elk denkbaar materiaal. Optische systemen die de structuren op een chip moeten afbeelden kunnen daarom niet uit lenzen bestaan. De oplossing wordt gevonden in het gebruik van reflecterende optieken, waarbij een reflecterende coating iets anders zal moeten zijn dan alleen een enkele laag. Voor deze golflengte wordt voor een enkele laag namelijk niet meer dan
13 een paar procent van het licht gereflecteerd per spiegel, wat veel te weinig is voor de echte toepassing in de industrie. De afdeling nsi (Nanolayer Surface and Interface Physics) doet binnen Rijnhuizen onderzoek aan de ontwikkeling van speciale multilaagspiegels die bestaan uit honderden afwisselende lagen, die afzonderlijke diktes hebben variërend van enkele nanometers tot slechts enkele tienden van nanometers. Het onderzoek brengt technologische uitdagingen met zich mee, zoals de vereiste om de laagdiktes nauwkeurig genoeg te maken om positieve interferentie te verkrijgen van alle deelreflecties, en de noodzaak om bij het maken van grote spiegels de totale laagdikte te controleren met een nauwkeurigheid van beter dan 0,02 nanometer, veel minder dan een atoomdiameter! Daarnaast wordt fundamenteel onderzoek gedaan aan de interne structuur en de oppervlakte verschijnselen die plaatsvinden tijdens het maken van de multilaag spiegels en tijdens jarenlang gebruik van de spiegels onder agressieve bedrijfsomstandigheden. Hierbij moet bijvoorbeeld gedacht worden aan het goed begrijpen van de diffusieprocessen die leiden tot het onderling mengen van de gelaagde structuur onder hoge bedrijfstemperaturen, en het ontwikkelen van speciale gestabiliseerde structuren om dit mengen te voorkomen. Verder is de levensduur van de spiegels momenteel sterk gelimiteerd door direct contact met intense plasma s en chemische oppervlakteprocessen zoals oxidatie. Hiervoor moet dus ook een oplossing bedacht worden door toepassing van beschermende lagen of processen. Voor al dit onderzoek staan op de afdeling nsi diverse opdamp-opstellingen waar deze bijzondere gelaagde structuren gemaakt kunnen worden, alsmede analyse apparatuur die krachtig genoeg is om de resulterende structuur tot op (sub)-atomaire schaal te kunnen karakteriseren Ontwikkeling en Toepassing van THz straling FELIX - Onderzoek met lasers Lasers zijn niet alleen handig voor het uitlezen van streepjescodes of het afspelen van cd s, maar worden ook gebruikt in natuurkundig onderzoek. Rijnhuizen beschikt over FELIX (Free Electron Laser for Infrared experiments), een zelfgebouwde, unieke laser die licht uitzendt met een instelbare golflengte tussen de 0,003 mm en 0,25 mm (zogenaamd ver-infrarood licht) met een piekvermogen van wel 100 Megawatt. De laser is geschikt voor heel uiteenlopend onderzoek, zoals naar goedkopere zonnecellen en de structuur van biologische moleculen.
14 In de vrije-elektronenlaser FELIX wordt een intense elektronenbundel door een wisselend magneetveld gestuurd, waardoor licht gegenereerd wordt. Dit licht wordt versterkt in een optische trilholte. De golflengte kan continu worden verstemd door variatie van de elektronenenergie en/of de sterkte van het magneetveld. FELIX was de eerste vrije-elektronen laser in Europa. Vrije-elektronenlasers zijn groot. FELIX ligt in een grote bunker onder de grond en wordt op afstand bestuurd. Het laserlicht wordt met behulp van spiegels door vacuümbuizen naar de diverse gebruikersruimten getransporteerd, waar de onderzoekers hun experimentele experimentele opstellingen opgebouwd hebben. Met FELIX kun je experimenten doen die nergens anders ter wereld kunnen worden uitgevoerd. Daarom komen jaarlijks tientallen onderzoekers uit binnen- en buitenland naar Nieuwegein om experimenten te doen met FELIX. Met FELICE (Free Electron Laser for Intra-Cavity Experiments) heeft de faciliteit een nieuwe bundellijn ter beschikking, die vooral geschikt is om experimenten binnen de trilholte van de laser uit te voeren. Hierdoor is het voor de experimenten beschikbare vermogen ten opzichte van FELIX met een factor 100 toegenomen. De opbouwfase van FELICE is afgesloten en op dit moment worden experimenten met een van de opstellingen in FELICE uitgevoerd en de tweede experimentele opstelling gereed gemaakt. FELIX en FELICE kunnen parallel laserlicht voor experimenten produceren door alternerend de elektronen in de FELIX en in de FELICE bundellijn te sturen. Hierdoor kunnen in principe nu twee keer zo veel bezoekers hun onderzoek verrichten. Moleculaire Dynamica Laser-onderzoek aan moleculen In de groep Moleculaire Dynamica worden verschillende experimenten uitgevoerd aan moleculen in de gasfase. Alle experimenten maken gebruik van de infrarode laserstraling van FELIX. Door te bepalen welke infrarood-frequenties ( kleuren ) wel en welke niet worden geabsorbeerd, wordt een spectrum verkregen. Zo n spectrum vertelt je iets over de structuur van het molecuul. Zo kunnen we bijvoorbeeld bepalen wat de structuur is van gefragmenteerde eiwitmoleculen, die in uiterst kleine hoeveelheden geproduceerd worden in een massaspectrometer, maar die van groot belang zijn bij de bepaling van de volgorde van aminozuren in een eiwit. Met FELIX worden allerlei soorten moleculen onderzocht: ionen, radicalen, clusters van metaalatomen, en biomoleculen. Kennis van de structuur
15 van moleculaire systemen is de sleutel tot het begrijpen van hun fysische en chemische eigenschappen. Specifieke vragen die we met ons onderzoek hopen te beantwoorden zijn bijvoorbeeld: hoe binden organische moleculen zich aan metaalionen (bijvoorbeeld van belang in enzymen)? Hoe vouwen biomoleculen zich op (belangrijk voor de functie van biomoleculen)? Wat is de vorm van chemische verbindingen die worden waargenomen in interstellaire wolken? Informatie over de technische groepen Elektronica en ICT De groep Elektronica en ICT (E&I) is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van elektronica en software voor experimentbesturing en dataacquisitie, en voor het beheer van de ICT infrastructuur. ICT-Beheer maakt deel uit van E&I en is verantwoordelijk voor de aanschaf, de installatie en het onderhoud van ruim 300 computers en laptops, 25 servers en netwerkprinters, 300 telefoons en de netwerkinfrastructuur. Daarnaast levert zij support aan ruim 150 gebruikers. De elektronici binnen E&I ontwerpen en bouwen installaties die hoge spanningen (tot 2 miljoen volt), hoge stromen of hoge vermogens kunnen schakelen, met - indien nodig - zeer snelle schakeltijden. Zo worden er systemen en voedingen van 10 A tot 100 ka en van 1 kilovolt tot 2 Megavolt ontworpen en gebouwd. Verder ontwerpt, simuleert en implementeert men elektronische circuits, zowel analoog als digitaal en optische schakelingen. Dit betreft zowel losse modules als computer-interfaces. Onder de analoge elektronica vallen bijvoorbeeld versterkers, signaalbronnen en motorregelingen. Onder de digitale elektronica vallen onder andere VME-bus modules en Programmable Logic Device (PLD) logica. De software-ontwikkelaars binnen E&I ontwerpen en implementeren systemen voor de beveiliging en besturing van experimenten, en de acquisitie, opslag en ontsluiting van meetdata. Dit varieert van eenvoudige LabVIEW gebaseerde tafelopstellingen tot complexe (PLC, LabVIEW of andere) systemen bestaande uit meerdere computers.
16 Mechanische Techniek De groep Mechanische Techniek bestaat uit drie subgroepen - de tekenkamer, de groep fijnmechanische techniek en de soldeergroep - die samen verantwoordelijk zijn voor het complete traject van ontwerp tot fabricage van vele mechanische producten benodigd voor het wetenschappelijk onderzoek bij de verschillende experimenten. Deze producten variëren van klein en zeer kwetsbaar tot groot en massief, en omvatten o.a. ultrahoogvacuüm systemen, spiegelsystemen voor microgolfbundels, gasafsluiters, en complete opstellingen. a. De tekenkamer Op de tekenkamer wordt de voor onderzoek benodigde apparatuur op mechanisch gebied ontworpen, geconstrueerd en gedetailleerd. De ontwerpsoftware die op deze groep gebruikt wordt is Catia V5, een geavanceerd 3D ontwerppakket. Voordeel van dit pakket is de mogelijkheid om van het ontwerp op een relatief eenvoudige manier 2D werktekeningen te maken. Ook is er de mogelijkheid om de modellen door te rekenen op bijvoorbeeld sterkte en stijfheid. Nadat het ontwerp gereed is wordt in overleg met de groep Fijnmechanische Techniek bekeken welke onderdelen in huis gemaakt kunnen worden en welke onderdelen het beste uitbesteed kunnen worden. b. Fijnmechanische Techniek De groep Fijnmechanische Techniek is verantwoordelijk voor de fabricage van de onderdelen die nodig zijn voor het wetenschappelijk onderzoek. Fabricage geschiedt over het algemeen aan de hand van werktekeningen die aangeleverd worden door de tekenkamer. Werken vanaf schetsen is echter ook mogelijk. Sinds een aantal jaren wordt veelvuldig gebruik gemaakt van een CAD-CAM koppeling met de tekenkamer. Deze koppeling maakt het mogelijk om de door de tekenkamer gemaakte modellen direct als input te gebruiken in de bewerkingssoftware van de groep. Naast een aantal conventionele draai- en freesmachines heeft de groep de beschikking over een drietal CNC freesmachines en één CNC draaibank. Ook is de groep in het bezit van een 5-assige simultaanfreesmachine, waarmee complexe structuren gefreesd kunnen worden. c. Soldeergroep De soldeergroep is vandaag niet open.
Programma Studenten Open Dag FOM-Instituut "Rijnhuizen"
Programma Studenten Open Dag FOM-Instituut "Rijnhuizen" donderdag 15 oktober 2009 Programma Studenten Open Dag FOM-Instituut "Rijnhuizen" donderdag 15 oktober 2009 Na de ontvangst met een kopje thee of
Nadere informatieInhoud. Over Rijnhuizen. Studenten Open Dag Rijnhuizen
Inhoud Inhoud... - 2 - Over Rijnhuizen... - 2 - Programma Studenten Open Dag... - 3 - Ontvangst... - 3 - Keuzemogelijkheden... - 3 - Toelichting op de te kiezen experimenten en groepen... - 4-1. Plasmawand
Nadere informatieStudenten Open Dag DIFFER
FOM Instituut DIFFER Edisonbaan 14 3439 MN Nieuwegein Postbus 1207, 3430 BE Nieuwegein T 030 609 69 99 (Algemeen) T 030 609 67 49 (Secretariaat Open dagen) T 030 609 69 02 (Coördinator) F 030 609 12 04
Nadere informatieUHV transport van multilaagspiegels M. Driessen en T. Tsarfati FOM-Instituut voor Plasma Fysica Rijnhuizen, Nieuwegein, Nederland
UHV transport van multilaagspiegels M. Driessen en T. Tsarfati FOM-Instituut voor Plasma Fysica Rijnhuizen, Nieuwegein, Nederland Op het FOM Instituut voor Plasmafysica Rijnhuizen is een UHV transportsysteem
Nadere informatieFOM en industrie ontwikkelen multilaagsspiegels voor de chipindustrie; STW financierde de aanzet
FOM en industrie ontwikkelen multilaagsspiegels voor de chipindustrie; STW financierde de aanzet Als je het goed doet, krijg je heel veel prachtige onderzoeksthema s Door het ogenschijnlijk rustige FOM-gebouw
Nadere informatieGravitatiegolven & Technology Transfer
Gravitatiegolven & Technology Transfer Nikhef onderzoekers spelen een leidende rol in het onderzoek naar gravitatiegolven. Deze minuscule rimpelingen in ruimte-tijd vereisen naast complexe data analyse
Nadere informatiegaan. Er wordt hierbij veel warmte ontwikkeld die voor vervorming van de kristallen zorgt. Door deze vervorming wordt radiële dubbelbrekendheid in
Samenvatting Microscopen geven ons al eeuwen inzicht in biologische processen en maken het mogelijk om kleine structuren in vaste stoen te bekijken. Om nog kleinere structuren te kunnen bekijken zijn steeds
Nadere informatieSamenvatting. Wat is licht
Samenvatting In dit onderdeel zal worden getracht de essentie van het onderzoek beschreven in dit proefschrift te presenteren zodanig dat het te begrijpen is door familie, vrienden en vakgenoten zonder
Nadere informatieQUANTUMFYSICA FOTOSYNTHESE. Naam: Klas: Datum:
FOTOSYNTHESE QUANTUMFYSICA FOTOSYNTHESE Naam: Klas: Datum: FOTOSYNTHESE FOTOSYNTHESE ANTENNECOMPLEXEN Ook in sommige biologische processen speelt quantummechanica een belangrijke rol. Een van die processen
Nadere informatieNederlandse samenvatting
De spectroscopie en de chemie van interstellaire ijs analogen Het onderzoek dat in dit proefschrift wordt beschreven richt zich op laboratorium experimenten die astrochemische processen nabootsen onder
Nadere informatieDe Zon. N.G. Schultheiss
1 De Zon N.G. Schultheiss 1 Inleiding Deze module is direct vanaf de derde of vierde klas te volgen en wordt vervolgd met de module De Broglie of de module Zonnewind. Figuur 1.1: Een schema voor kernfusie
Nadere informatieElectron Paramagnetic Resonance and Electron Nuclear Double Resonance Spectroscopy at 275 GHz
Electron Paramagnetic Resonance and Electron Nuclear Double Resonance Spectroscopy at 275 GHz Proefschrift van H. Blok Verdediging 29 november 2006 Samenvatting In dit proefschrift wordt de constructie
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20093 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Guédon, Constant Marcel Title: Molecular charge transport : relating orbital structures
Nadere informatieIn deze eindtoets willen we met jullie samenvatten waar we het in het afgelopen kwartiel over gehad hebben:
Eindtoets 3DEX1: Fysica van nieuwe energie 21-1- 2014 van 9:00-12:00 Roger Jaspers & Adriana Creatore In deze eindtoets willen we met jullie samenvatten waar we het in het afgelopen kwartiel over gehad
Nadere informatieZonnestraling. Samenvatting. Elektromagnetisme
Zonnestraling Samenvatting De Zon zendt elektromagnetische straling uit. Hierbij verplaatst energie zich via elektromagnetische golven. De golflengte van de straling hangt samen met de energie-inhoud.
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28966 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Heeres, Erwin Title: Manipulating carbon nanotubes towards the application as novel
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33101 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Kazandjian, Mher V. Title: Diagnostics for mechanical heating in star-forming galaxies
Nadere informatieGridPix: Development and Characterisation of a Gaseous Tracking Detector W.J.C. Koppert
GridPix: Development and Characterisation of a Gaseous Tracking Detector W.J.C. Koppert Samenvatting Deeltjes Detectie in Hoge Energie Fysica De positie waar de botsing heeft plaatsgevonden in een versneller
Nadere informatieNuon Helianthos. Een doorbraak in zonne-energie.
Nuon Helianthos Een doorbraak in zonne-energie. 2 Nuon Helianthos Een doorbraak in zonne-energie. Nuon Helianthos 3 Een duurzame samenleving staat hoog op de politieke en maatschappelijke agenda. Een wezenlijke
Nadere informatieLove and Fear of Water: Water Dynamics around Charges and Apolar Solutes S.T. van der Post
Love and Fear of Water: Water Dynamics around Charges and Apolar Solutes S.T. van der Post Samenvatting Water is meer dan een oplosmiddel Het leven op aarde is gebaseerd op water: vrijwel alle organismen,
Nadere informatiePERFECTIE IN PRECISIE
PERFECTIE IN PRECISIE INNOVATIEVE FIJNMECHANISCHE PRECISIEPRODUCTEN M MEMBER OF THE MADERN GROUP AJB IN VOGELVLUCHT ( sinds 1973 ) ( 20 werknemers ) ( AJB Rozenburg ) ( Lid van Madern Groep ) Conventionele
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/31602 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Cuylle, Steven Hendrik Title: Hydrocarbons in interstellar ice analogues : UV-vis
Nadere informatieHigh Field Magnet Laboratory (HFML) Martin van Breukelen
High Field Magnet Laboratory (HFML) Martin van Breukelen High Field Magnet Laboratory (HFML) Martin van Breukelen Science Campus Radboud Universiteit Faculteit NWI NMR FELIX faciliteit HFML NaNoLab Guest
Nadere informatieKernfusie. Workshop handout. NLT module voor vwo
Kernfusie Workshop handout NLT module voor vwo NLT3-v117 Kernfusie 1 1. 0. Inleiding Je werkt bij een gerenommeerd internationaal ontwerpbureau. Op een dag komt de president van de Verenigde Staten op
Nadere informatieClusters van sterrenstelsels
Nederlandse samenvatting In dit proefschrift worden radiowaarnemingen en computer simulaties van samensmeltende clusters van sterrenstelsels besproken. Om dit beter te begrijpen wordt eerst uitgelegd wat
Nadere informatieTopologische materialen geven nieuwe draai aan elektronica
Topologische materialen geven nieuwe draai aan elektronica Topologische isolatoren zijn materialen die zowel eigenschappen van geleiders als van isolatoren bezitten. Doordat de elektronenbanden in deze
Nadere informatieASML heeft de sleutel tot snellere chips
ASML heeft de sleutel tot snellere chips door Tonie van Ringelestijn leestijd: 6 min Alle ogen in de chipindustrie zijn gericht op ASML. De nieuwe machines van het Veldhovense bedrijf zijn cruciaal om
Nadere informatieKracht door samenwerking. VDL Industrial Modules
Kracht door samenwerking VDL Industrial Modules IN DE HIGH-TECH WERELD WAARIN U EN WIJ OPEREREN, DRAAIT ALLES OM EFFICIENCY: STREVEN NAAR REDUCTIE VAN KOSTEN EN UITBESTEDING VAN NIET KERNCOMPETENTIES.
Nadere informatieHoofdstuk 8. Samenvatting. 8.1 Sterren en sterrenhopen
Hoofdstuk 8 Samenvatting Een verlaten strand en een onbewolkte lucht, zoals op de voorkant van dit proefschrift, zijn ideaal om te genieten van de sterren: overdag van de Zon de dichtstbijzijnde ster en
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/36998 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/36998 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Dunnen, Angela den Title: Surface-structure dependencies in catalytic reactions
Nadere informatieBiofysische Scheikunde: NMR-Spectroscopie
De Chemical Shift Vrije Universiteit Brussel 20 maart 2012 Outline 1 2 Outline 1 2 Herhaling: Energieniveau s van een Spin-1/2 Het Geïnduceerde Veld B 0 B 0 B 0 B 0 B 0 B = σb 0 B' B' B' B' B' B lokaal
Nadere informatieSamenvatting Vrij vertaald luidt de titel van dit proefschrift: "Ladingstransport in dunne- lm transistoren gebaseerd op geordende organische halfgeleiders". Alvorens in te gaan op de specieke resultaten
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35972 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Wang, Qiang Title: Photon detection at subwavelength scales Issue Date: 2015-10-27
Nadere informatieUw complete CAD/CAM oplossing
software voor CNC - technologie Uw complete CAD/CAM oplossing Bewerkt u hout, kunststof, steen of metaal en wilt u het rendement van uw CNC-machines verhogen? Kies dan voor Alphacam; de meest krachtige
Nadere informatieZEKER WERK STERK AFDELING ELEKTRICITEIT ELEKTRICITEIT ELEKTRONICA TECHNISCH TWEEDE EN DERDE GRAAD
TWEEDE EN DERDE GRAAD AFDELING ELEKTRICITEIT ELEKTRICITEIT ELEKTRONICA Roze 131, 9900 Eeklo secretariaat@ptieeklo.be www.facebook.be/ptieeklo www.ptieeklo.be 09 370 73 73 Science Technology Engineering
Nadere informatieNefit Zonnestroom. Nefit houdt Nederland warm. CentroSolar PV-systemen
Nefit Zonnestroom Nefit houdt Nederland warm CentroSolar PV-systemen Een stroom gratis zonne-energie Elektriciteit van eigen huis De zon is de meest duurzame energiebron. In Nederland levert de zon meer
Nadere informatieHoofdstuk 2 Appendix A hoofdstuk 3 hoofdstuk 4 (hoofdstuk 5)
Telecommunicatie beheerst steeds sterker de hedendaagse samenleving en kan niet meer worden weggedacht. De hoeveelheid informatie die de wereld rondgestuurd wordt, groeit elke dag. Het intensief gebruik
Nadere informatieShowlaser veiligheidsvoorschriften
Showlaser veiligheidsvoorschriften www.rf-laser.nl Laser klassen: Lasers zijn ingedeeld in vier hoofdklassen waarbij het risico voor de gebruiker per klasse toeneemt. De meeste klassen zijn op basis van
Nadere informatieDocentendag MiPlaza 30 november 2009
Docentendag MiPlaza 30 november 2009 Evenement Op 30 november brachten 20 docenten en toekomstige docenten wis-, natuur-, en scheikunde, biologie en techniek, op het niveau van HAVO/VWO uit de regio een
Nadere informatieDe TRUMPF 3D laser systemen. Van applicatie ontwikkeling tot en met productie
De TRUMPF 3D laser systemen STAP IN DE 3D WERELD VAN TRUMPF: Van applicatie ontwikkeling tot en met productie Met de TRUMPF TruLaser Robot en de TRUMPF TruLaser Cell bieden wij u op het gebied van lasersnijden
Nadere informatieWat is nanotechnologie en
Wat is nanotechnologie en f thogratie? Stel je voor dat je een siliciumplak (het basismateriaal in de chipindustrie) van 300 millimeter opblaast tot de grootte van Nederland. Dankzij nanotechnologie en
Nadere informatieCover Page. Author: Voltan, Stefano Title: Inducing spin triplet superconductivity in a ferromagnet Issue Date:
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43299 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Voltan, Stefano Title: Inducing spin triplet superconductivity in a ferromagnet
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/61001 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Voogd, J.M. de Title: Magnetic Resonance Force Microscopy and the spin bath :
Nadere informatieCoaxial Plasmonic Metamaterials for Visible Light M.A. van de Haar
Coaxial Plasmonic Metamaterials for Visible Light M.A. van de Haar Samenvatting Optische metamaterialen zijn kunstmatige materialen opgebouwd uit elementen die typisch kleiner zijn dan de golflengte van
Nadere informatieInterstellair Medium. Wat en Waar? - Gas (neutraal en geioniseerd) - Stof - Magneetvelden - Kosmische stralingsdeeltjes
Interstellair Medium Wat en Waar? - Gas (neutraal en geioniseerd) - Stof - Magneetvelden - Kosmische stralingsdeeltjes Neutraal Waterstof 21-cm lijn-overgang van HI Waarneembaarheid voorspeld door Henk
Nadere informatieElektrische huisinstallatie
Elektrische huisinstallatie Titel: Vak: Domein: Sector: 3D aspecten: Elektrische apparaten - Ontwerp een huisinstallatie Natuurkunde Energie Havo - vwo Werkwijze: Modelontwikkeling en gebruik, Onderzoeken,
Nadere informatieHuygens Institute - Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences (KNAW)
Huygens Institute - Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences (KNAW) Citation: A.R. Miedema, Levensbericht G.W. Rathenau, in: Jaarboek, 1990, Amsterdam, pp. 162-165 This PDF was made on 24 September
Nadere informatieRF60RGY. Mini Sterren Laser RGY 20mW groen & 80mW rood muziek gestuurd
RF60RGY Mini Sterren Laser RGY 20mW groen & 80mW rood muziek gestuurd Deze laser heeft een groene en rode laser en geeft een sterren hemel effect met 500 stralen. De besturing kan automatisch of met de
Nadere informatieCurriculum vitae. Opleiding Richting Ervaring Veel ervaring in CAD Woonplaats
Curriculum vitae PERSOONLIJKE DETAILS Naam Rob Woonplaats Losser Geboortedatum 03 februari 1960 SAMENVATTING Opleiding Richting Ervaring Veel ervaring in CAD Woonplaats HBO HTS WTB 10+ jaar Constructeur/Projectleider
Nadere informatieSTUDIEGEBIED CHEMIE (tso)
(tso) Tweede graad... Techniek-wetenschappen Derde graad Techniek-wetenschappen Studierichting Techniek-wetenschappen de graad Een woordje uitleg over de studierichting... Logisch denken Laboratoriumwerk
Nadere informatieVW N excursie op woensdag 7 maart 2012 naar AMOLF. Science Park Amsterdam
VW N excursie op woensdag 7 maart 2012 naar AMOLF Science Park Amsterdam Ruim 10 leden weten door de stromende regen de weg naar aan AMOLF op het Science Park te Amsterdam te vinden. Binnen in het hoofdgebouw
Nadere informatieInformatiebron Thema 2b. Zonnepanelen
Auteur Energy College Laatst gewijzigd Licentie Webadres 16 November 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/68732 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieKRISTALHELDER WATER DANKZIJ UV-C LICHT VOORDELEN VAN WATERZUIVERING MET UV-C
UV-C WATERZUIVERAAR KRISTALHELDER WATER DANKZIJ UV-C LICHT Ieder zwembad behoort schoon, helder water te bevatten dat vrij is van bacteriën, virussen, algen en schimmels. U wilt tenslotte veilig kunnen
Nadere informatieSamenvatting voor de leek
SUMMARY Summary 179 OPERANDO SXRD: A NEW VIEW ON CATALYSIS Samenvatting voor de leek In dit proefschrift presenteer ik de resultaten van mijn onderzoek met behulp van röntgenkristallografie naar de structuur
Nadere informatieinnovaphone case study
innovaphone case study ARCNL en AMOLF kiezen met het oog op geplande uitbreidingen flexibele IP telefonie en UC oplossing van innovaphone ARCNL en AMOLF: Eind 2014 nam het Advanced Research Center for
Nadere informatieglaesum group synergy in global industry
glaesum group synergy in global industry Glaesum Group Synergy in global industry Met warmte-, metaal- en procestechniek als speerpunten voorziet de Glaesum Group de professionele, industriële markt van
Nadere informatieSamenvatting. Een studie van individuele gouden nanodeeltjes met. niet-lineaire optische technieken
Een studie van individuele gouden nanodeeltjes met niet-lineaire optische technieken Heel globaal gaat mijn proefschrift over de interactie tussen lichtpulsen en gouden nanodeeltjes. Gouden nanodeeltjes
Nadere informatieExamen VWO. natuurkunde 1,2 Compex. Vragen 1 tot en met 12. In dit deel van het examen staan vragen waarbij de computer niet wordt gebruikt.
Examen VWO 2008 tijdvak 1 dinsdag 20 mei totale examentijd 3 uur natuurkunde 1,2 Compex Vragen 1 tot en met 12 In dit deel van het examen staan vragen waarbij de computer niet wordt gebruikt. Bij dit examen
Nadere informatiePeriodic and Aperiodic Plasmon Lattice Lasers A.H. Schokker
Periodic and Aperiodic Plasmon Lattice Lasers A.H. Schokker Met licht kunnen we de wereld om ons heen waarnemen. Dit gebruiken we niet alleen in ons dagelijkse bestaan, maar ook heeft licht de mensheid
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/36145 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/36145 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Turner, Monica L. Title: Metals in the diffuse gas around high-redshift galaxies
Nadere informatieCursor Article DIFFER aan de Dommel
Cursor Article DIFFER aan de Dommel 21 mei 2015 Sinds vorige week zijn de werknemers van het Dutch Institute for Fundamental Energy Research (DIFFER) aan de slag in hun splinternieuwe onderkomen op de
Nadere informatieCeramic Guard SiCarbon + Coating
Si Carbon + Coating Ceramic Guard SiCarbon + Coating Ceramic Guard is een nieuwe doorbraak op het gebied van op silicium gebaseerde nano coatings. Met dit revolutionaire product is het nu mogelijk om in
Nadere informatieElektriciteit. Elektriciteit
Elektriciteit Alles wat we kunnen zien en alles wat we niet kunnen zien bestaat uit kleine deeltjes. Zo is een blok staal gemaakt van staaldeeltjes, bestaat water uit waterdeeltjes en hout uit houtdeeltjes.
Nadere informatieSamenvatting. Figuur 2
Cellen, de bouwstenen van ons lichaam, zijn verassend goed georganiseerde systemen. Verrassend, aangezien cellen erg klein zijn. Een typische cel in ons lichaam is tientallen micrometer in doorsnede, duizend
Nadere informatieEindtoets 3DEX0: Fysica van nieuwe energie 30-1- 2013 van 9:00-12:00
Eindtoets 3DEX0: Fysica van nieuwe energie 30-1- 2013 van 9:00-12:00 Roger Jaspers & Adriana Creatore In deze eindtoets willen we met jullie samenvatten waar we het in het afgelopen kwartiel over gehad
Nadere informatieSpin-afhankelijk transport over anti-fase grenzen in magnetiet films
Samenvatting Spin-afhankelijk transport over anti-fase grenzen in magnetiet films Introductie Waarom zijn dunne films van magnetiet (Fe 3 O 4 ) interessant? Dit is omdat magnetiet magnetisch en geleidend
Nadere informatieFiguur 1 Schematische opstelling van de STM
Zdenko van Kesteren Scanning Tunneling Microscope Vorige keer bekeken we de Atomic Force Microscope (AFM). De krachtige kijker die een resolutie had in de orde van de grootte van een atoom. Een andere
Nadere informatieDepartement industriële wetenschappen en technologie
Departement industriële wetenschappen en technologie Universitaire Campus, gebouw B B-3590 DIEPENBEEK Tel.: 011-23 07 90 Fax: 011-23 07 99 Aansturen en testen van een hybride infrarood beeldopnemer Abstract
Nadere informatieNefit Zonnestroom. Nefit houdt Nederland warm. CentroSolar PV-systemen
Nefit Zonnestroom Nefit houdt Nederland warm CentroSolar PV-systemen Een stroom gratis zonne- Elektriciteit van eigen huis De zon is de meest duurzame energiebron. In Nederland levert de zon meer dan vijftig
Nadere informatieSamenvatting. Sub-diffractie optica
Samenvatting Het bestuderen en manipuleren van licht speelt al vele eeuwen een belangrijke rol in wetenschappelijke en technologische ontwikkeling. Met de opkomst van de nanotechnologie, ontstond ook de
Nadere informatieDusty Plasma : Vorming van C-nanoclusters
Dusty Plasma : Vorming van C-nanoclusters Sammy De Souter Abstract Een MD simulatie werd uitgevoerd om te onderzoeken hoe nanoclusters gevormd worden in een acetyleen plasma en hoe dit varieert in functie
Nadere informatieXXX INTERNATIONALE NATUURKUNDE OLYMPIADE PADUA, ITALIË THEORIE-TOETS
XXX INTERNATIONALE NATUURKUNDE OLYMPIADE PADUA, ITALIË THEORIE-TOETS 22 juli 1999 70 --- 13 de internationale olympiade Opgave 1. Absorptie van straling door een gas Een cilindervormig vat, met de as vertikaal,
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/41186 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Paardekooper, D.M. Title: Shining light on interstellar matter : a laboratory
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/44732 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Torren, Alexander J.H. van der Title: Growing oxide thin films in a low-energy
Nadere informatienatuurkunde 1,2 Compex
Examen HAVO 2007 tijdvak 1 woensdag 23 mei totale examentijd 3,5 uur natuurkunde 1,2 Compex Vragen 1 tot en met 17 In dit deel van het examen staan de vragen waarbij de computer niet wordt gebruikt. Bij
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22238 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22238 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Verbiest, Gerard Jan Title: Unravelling heterodyne force microscopy Issue Date:
Nadere informatieHet Slimme energienet..zx ronde 25 januari 2015
Het Slimme energienet..zx ronde 25 januari 2015 De laatste tijd worden we overspoeld door marketing verhalen over de slimme meter en het slimme energienet. Men stelt dat met de komst van de slimme meter
Nadere informatieThe Color of X-rays. Spectral Computed Tomography Using Energy Sensitive Pixel Detectors E.J. Schioppa
The Color of X-rays. Spectral Computed Tomography Using Energy Sensitive Pixel Detectors E.J. Schioppa Samenvatting Het netvlies van het oog is niet gevoelig voor deze straling: het oog dat vlak voor het
Nadere informatieNefit Zonnestroom. N e f i t h o u d t N e d e r l a n d w a r m. CentroSolar PV-systemen
Nefit Zonnestroom N e f i t h o u d t N e d e r l a n d w a r m CentroSolar PV-systemen Een stroom gratis zonne- Elektriciteit van eigen huis De zon is de meest duurzame energiebron. In Nederland levert
Nadere informatieDe zeven uitdagingen van 2016
De zeven uitdagingen van Onderzoek! Ontdek! Onderneem! Wat? De Eureka!Cup is een landelijke ontwerpwedstrijd met technologische en (natuur-)wetenschappelijke vraagstukken voor jongeren uit leerjaar 1 t/m
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Chemie overal is het boek dat op Nederlandse middelbare scholen voor het scheikunde onderwijs wordt gebruikt. Op een paar uitzonderingen na is deze titel inderdaadniet alleen op aarde maar ook ver daarbuiten
Nadere informatieHOE WERKT EEN IONKANAAL?
HOE WERKT EEN IONKANAAL? THEORIE Een cel gebruikt speciale eiwitten om ionen over het celmembraan te transporteren: de ion-kanalen. Deze kanalen zijn eiwitcomplexen die door het celmembraan heen steken
Nadere informatieBrandstofcel in Woning- en Utiliteitsbouw
Brandstofcel in Woning- en Utiliteitsbouw Leo de Ruijsscher Algemeen directeur De Blaay-Van den Bogaard Raadgevende Ingenieurs Docent TU Delft faculteit Bouwkunde Inleiding Nu de brandstofcel langzaam
Nadere informatieGeen stress met Ruukki Laser
Geen stress met Ruukki Laser www.ruukki.com Meer dan 15 jaar expertise Géén spanning met Ruukki Laser Ruukki was de eerste staalproducent in Europa die de uitdaging aanging om plaatstaal te ontwikkelen
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20843 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Schramm, Sebastian Markus Title: Imaging with aberration-corrected low energy
Nadere informatieMRDIRECT BOOSTER. Handleiding. Werkt met de volgende systemen: Werkt niet met de volgende systemen: Werkt met de volgende protocollen:
Handleiding MRDIRECT BOOSTER Werkt met de volgende systemen: Het computerprogramma MRdirect Werkt niet met de volgende systemen: Alle systemen die MRdirect niet ondersteunt Werkt met de volgende protocollen:
Nadere informatie9. Nederlandse Samenvatting
9. Nederlandse Samenvatting Cellen in ons lichaam zitten niet alleen. Iedere cel is omgeven door andere cellen en een fiber netwerk genaamd de extracellulaire matrix (ECM). Dit netwerk geeft structuur
Nadere informatieSamenvatting nanokristallen gedoteerde spectroscopie
Samenvatting Dit proefschrift behandelt de eigenschappen van een speciale klasse van halfgeleiders (halfgeleiders zijn materialen die veel slechter geleiden dan een metaal, maar nog altijd veel beter dan
Nadere informatieDe vijf invloedrijkste fotonica-toepassingen
Deze week organiseerde de Vrije Universiteit Brussel een De vijf invloedrijkste fotonica-toepassingen congres over de recente ontwikkelingen in fotonica: Spie Photonics Europe. Fotonica heeft alles te
Nadere informatieEindronde Natuurkunde Olympiade 2015 theorietoets deel 1
Eindronde Natuurkunde Olympiade 2015 theorietoets deel 1 Opgave 1 Botsend blokje (5p) Een blok met een massa van 10 kg glijdt over een glad oppervlak. Hoek D botst tegen een klein vastzittend blokje S
Nadere informatieWelke Lichtbronnen zijn er eigenlijk?
Lichtbronnen Een essentieel onderdeel in het maken van een video is toch wel de juiste verlichting. Teveel of te weinig licht kan zorgen voor mindere beelden. Het kunnen omgaan met licht, is een kunstvorm
Nadere informatieOnderzoeksgroepen. Categorie-indeling gekoppeld aan IT behoefte. Versie 1.1. Datum: Auteur: Hans van den Berg
Onderzoeksgroepen Categorie-indeling gekoppeld aan IT behoefte Versie 1.1 Datum: 30-7-2018 Auteur: Hans van den Berg Gebruik van onderzoekgroepen Biedt inzicht voor welke onderzoekers een toepassing /
Nadere informatie015.012/Exendis install. A4 sa 31-10-2001 12:09 Pagina 2. Energy Systems Infrastructure GRIDFIT250 AC-INVERTER. Product-Information
015.012/Exendis install. A4 sa 31-10-2001 12:09 Pagina 2 Energy Systems Infrastructure GRIDFIT250 AC-INVERTER Product-Information 015.012/Exendis install. A4 sa 31-10-2001 12:09 Pagina 3 015.012/Exendis
Nadere informatieSamenvatting. Injectie van SiC deeltjes in Al
In technologische toepassingen wordt het oppervlak vaak het meeste belast. Dit heeft geleid tot het ontstaan van een nieuw vakgebied, de oppervlakte technologie. Constructie-onderdelen falen door hoge
Nadere informatieKracht door samenwerking. VDL Staalservice
Kracht door samenwerking VDL Staalservice VDL Staalservice VDL Staalservice, opgericht in 1983, maakt sinds 1993 deel uit van VDL Groep. vdl staalservice, met ongeveer 100 medewerkers, biedt een scala
Nadere informatieSamenvatting Het belang van elektronen-geleiding in vaste stoffen zal iedereen onderkennen die iets afweet van elektriciteit. Elektriciteit voorziet e
Samenvatting Het belang van elektronen-geleiding in vaste stoffen zal iedereen onderkennen die iets afweet van elektriciteit. Elektriciteit voorziet een groot deel van de energie behoefte in het dagelijks
Nadere informatieColofon. Universiteit Twente Drienerlolaan 5 NL-7522 NB Enschede. Postadres Universiteit Twente postbus 217 NL-7500 AE Enschede t +31 (0)53 489 4890
Colofon Universiteit Twente Drienerlolaan 5 NL-7522 NB Enschede Postadres Universiteit Twente postbus 217 NL-7500 AE Enschede t +31 (0)53 489 4890 Deze brochure is een uitgave van ELAN - Twente Academy
Nadere informatieSamenvatting. Geen probleem is te klein of te triviaal als je er echt iets aan kunt doen. R. Feynman
Samenvatting Geen probleem is te klein of te triviaal als je er echt iets aan kunt doen. R. Feynman De grote uitdaging van de moderne fysica is het ontdekken van de fundamentele bouwstenen van het universum,
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/32149 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/32149 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Renema, Jelmer Jan Title: The physics of nanowire superconducting single-photon
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20925 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20925 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Tabak, F.C. Title: Towards high-speed scanning tunneling microscopy Issue Date:
Nadere informatie