Houffalize p. 1

Transcriptie

1 Ontwikkel je eigen school. Maar op basis van je eigen kennis? M. Valcke Universiteit Gent Tweedaagse van het Middenkader Hattie tabellen (zie afzonderlijk document) Invalshoeken op schoolontwikkeling Beleidsvoerend vermogen Samenwerking en intervisie Veranderingscapaciteit Curriculumontwikkeling Pedagogische professionalisering Evaluatiebeleid Zorgbeleid Diversiteitsbeleid Talenbeleid Ouderwerking Brede school werking Bij beleidsvoerend vermogen Houffalize p. 1

2 Bij pedagogische professionalisering: van de Grift, W., van der Wal, M. en Torenbeek, M. (2011). Ontwikkeling in de pedagogisch didactische vaardigheid van leraren in het basisonderwijs. Pedagogische Studiën, 88, Houffalize p. 2

3 CIPO model Houffalize p. 3

4 Samenvattende tabel met de meta-analyse gegevens over de invloed van leerkrachtkenmerken op leerprestaties van de lerenden (Hattie, 2009, p.109). Kenmerk instructieverantwoordelijke d a CLE b Rang c Invloed van de leerkracht ,32 23% 85 Training van leerkrachten ,11 8% 124 Microteaching ,88 62% 4 Leerkracht beheersing van de domeinkennis ,09 6% 125 Kwaliteit van zijn/haar onderwijs ;44 31% 56 Relatie lerende een leerkracht ,72 51% 11 Professionele ontwikkeling ,62 44% 19 Verwachtingen van leerkrachten ,43 31% 58 Lerenden niet etiketteren ,61 43% 21 Helderheid onderwijs leerkracht 1 nb d nb d 0,75 53% ,49 35% - Samenvattende tabel met de meta-analyse gegevens over de invloed van leerkrachtkenmerken op leerprestaties van de lerenden (gebaseerd op Hattie, 2009, p.109). De cursief aangeduide onderzoeken over die bepaalde kenmerken/invloeden weerspiegelen een effect size d >.40. a d staat voor Cohen s effect size. b CLE staat voor Common Language Effect. Dit betekent dat bij een CLE van bijv. 62%, in 62% van de gevallen deze interventie of dat kenmerk een positief effect zal hebben op de leerprestaties van de lerenden. c Rang verwijst naar de rangorde van het onderzochte effect. Hoed kleiner de rangorde, hoe belangrijker het effect. Zo staat microteaching gerangschikt als vierde belangrijkste invloed op leerprestaties van lerenden. d nb staat voor gegeven niet beschikbaar in de gepubliceerde onderzoeksrapportage. Samenvattende tabel met de meta-analyse gegevens over de invloed van studentkenmerken op leerprestaties (Hattie, 2009, p.39). Kenmerk lerende Achtergrondsvariabelen lerende - Voorkennis ,67 48% 14 - Piagetiaanse stimuleringsprogramma ,28 91% 2 - Eigen inschatting leerprestaties ,44 102% 1 - Creativiteit ,35 25% 78 Motivationele variabelen en persoonlijkheid - Persoonlijkheid ,19 14% Zelfconcept ,43 30% 60 - Motivatie ,48 34% 51 - Concentratie doorzetten zich inzetten ,48 34% 49 - Verminderen angst ,40 28% 66 - Attitude t.o.v. wiskunde en wetenschappen ,36 26% 75 Lichamelijke kenmerken/invloeden - Gewicht bij vroeggeboorte ,54 14% 38 - Ziekte ,23 16% Dieet ,12 8% Oefenen en relaxatie ,28 20% 90 - Geneesmiddelen/stimuleringsmiddelen ,33 24% 81 - Geslacht ,12 9% Positieve benadering van etnische achtergrond ,32 23% 84 Voorschoolse ervaringen - Vroege interventies ,47 33% 52 - Voorschools programma (vb. kleuterschool) ,45 32% ,40 29% - Samenvattende tabel met de meta-analyse gegevens over de invloed van kenmerken van de lerende op zijn/haar leerprestaties (gebaseerd op Hattie, 2009, p.39). Houffalize p. 4

5 Samenvattende tabel met de aanduiding van de invloed van processen en variabelen in de organisatie van leren en instructie (Hattie, 2009, p.74). Organisatiekenmerk(en) Schoolkenmerk - School ,48 34% 50 - Budget ,23 16% 99 Type school - Door overheid ingericht onderwijs (public school, ,20 14% 107 charter school) - Scholen opgezet door religieuze instanties ,23 16% Onderwijs gedurende de zomer ,23 16% 98 - Tegengaan rassensegregatie ,28 20% 91 - Internaten ,05 3% 130 Samenstelling van de school - Schoolgrootte ,43 30% 59 - Invloed zomervakantie ,09-6% Veranderen van school ,34-24% Buitenschoolse leerervaringen ,09 6% Schoolleider / directie ,36 25% 74 Samenstelling van de klas - Klasgrootte ,21 15% Open versus traditionele klassen ,01 0% Groeperen volgens prestaties ,12 9% Graaddoorbrekende klassen ,04 3% Groeperen lerenden binnen de klas ,16 11% Leren in kleine groepen ,49 34% 48 - Inclusief onderwijs ,28 19% 92 - Overzitten ,16-11% 136 Aanpassingen voor begaafde lerenden - Groeperen volgens prestaties ,30 21% 87 - Versnellingsprogramma s ,88 62% 5 - Verrijkingsprogramma s ,39 28% 68 Klasinvloeden - Nadruk op regels, afspraken ,52 37% 42 - Versterken positieve sfeer, samenhang, ,53 38% 39 doelgerichtheid in de klas - Op gedrag gerichte interventies ,80 56% 6 - Onderdrukken storend gedrag ; ,34 24% 80 - Invloeden van peers (vriendschap, helpen, elkaar bevragen, tutoren, ) ,53 37% ,23 16% - Meta-analyse van de invloed van organisatieprocessen en variabelen op leerprestaties (gebaseerd op Hattie, 2009, p.74). Houffalize p. 5

6 Invloed van alternatieve instructieactiviteiten op leerprestaties (Hattie, 2009, p.162). Specifieke instructiecomponent(en) Aanpakken die de instructie helpen vorm geven - Leerdoelen formuleren ,56 40% 34 - Advance organizers aanbieden ,41 29% 61 - Gebruik van concept maps / mindmaps ,57 20% 33 - De hiërarchie in leerdoelen en kennis respecteren ,19 13% 110 Strategieën die leersucces benadrukken - Beheersingskleren (mastery learning) ,58 41% 29 - Personalized system of Instruction (Keller) ,53 37% 40 - Worked examples (aanbieden halfvoorbereide ,57 40% 30 uitwerkingen, oplossingen, voorbeelden) Strategieën die terugkoppeling benadrukken - Geven van terugkoppeling (feedback) ,73 52% 10 - Frequentie van testen ,34 24% 79 - Toetstraining en coaching ,22 16% Formatieve evaluatie ,90 64% 3 - Aandacht voor vragen stellen ,46 32% 53 - Snelle en onmiddellijke reactie op lerenden ,16 8% 115 Strategieën die studentperspectief benadrukken - Time on task (efficiënt tijdsgebruik) ,38 27% 70 - Gespreid versus intensief inoefenen , Peer tutoring ,55 39% 36 - Mentoring van lerenden ,15 11% 120 Bevorderen metacognitie en zelfregulatie - Aanleren metacognitieve strategieën ,69 49% 13 - Aanleren van studievaardigheden ,59 41% 25 - Bevorderen zelfverwoording en zelfbevraging ,64 45% 18 - Bevorderen studentcontrole leerproces ,04 5% Aanpassing interventies aan kenmerken lerende ,19 14% 108 (Aptitude Treatment Interaction ATI) - Aanpassen instructie aan leerstijl lerende ,41 29% 62 - Geïndividualiseerde instructie ,23 16% ,45 31% - Houffalize p. 6

7 Invloed van alternatieve instructieactiviteiten op leerprestaties (Hattie, 2009, p.201). Systemische instructieaanpak Benadrukken concrete instructiestrategieën - Instructiestrategieën ,60 42% 23 - Reciprocal teaching (lerenden onderwijzen elkaar) ,74 52% 9 - Direct instruction ,59 41% 26 - Gebruik adjunct aids (vb. extra voorbeelden, ,37 26% 72 vragen, illustraties, ) - Inductieve instructie ,33 23% 83 - Inquiry gebaseerde aanpakken ,31 22% 86 - Problem-solving gebaseerde instructie ,61 43% 20 - Probleemgestuurd leren ,15 11% Samenwerkend leren ,41 29% 63 - Samenwerkend versus competitief leren ,54 39% 37 - Samenwerkend versus individueel leren ,59 42% 24 - Competitief versus individueel leren ,24 17% 97 Benadrukken schoolbrede strategie-implementatie - Schoolbrede aanpassing instructieaanpak ,22 15% Schoolbrede aanpak van leermoeilijkheden ,77 54% 7 - Schoolbrede aanpak remediëring risicoleerlingen ,24 17% 96 - Team teaching ,19 13% 111 Technologiegebaseerde instructieaanpakken - Computergebaseerde instructie ,37 27% 71 - Webgebaseerde online instructie ,18 12% Interactieve video ,52 36% 44 - Visuele en audio-visuele aanpakken ,22 16% Gebruik van simulaties ,33 23% 82 - Geprogrammeerde instructie ,24 17% 95 Leren buiten de schoolcontext te bevorderen - Afstandsonderwijs ,09 6% Thuisonderwijs ,16 11% Huiswerk ,29 21% ,37 26% - Invloed van systemische instructieaanpakken op prestaties van lerenden (gebaseerd op Hattie, 2009, p.201). Houffalize p. 7

8 Invloed van contextvariabelen op leerprestaties; meer in concreto de thuiscontext (Hattie, 2009, p.61). Kenmerk thuiscontext Sociaal-economische status ,57 40% 32 Beleid om welbevinden van lerenden te bevorderen ,12-8% 135 Familiestructuur ;17 12% 113 Thuisomgeving ,57 40% 31 Televisiekijken ,18-12% 137 Ouderbetrokkenheid ,51 36% 45 Huisbezoeken ,29 20% ,31 22% - Invloed van contextvariabelen in concreto de thuiscontext - op leerprestaties (gebaseerd op Hattie, 2009, p.61). De differentiële invloed van alternatieve curricula op leerprestaties (Hattie, 2009, p.130). Curriculumbenadering Lezen - Optimaliseren visuele/perceptuele vaardigheden /035 0,55 39% 35 - Woordenschatverrijking ,67 47% 15 - Nadruk op technisch lezen (verklanken en ,60 43% 22 decoderen phonics instruction) - Bevorderen zinsconstructies ,15 10% Herhaald lezen ,67 47% 16 - Begrijpend lezen ,58 41% 28 - Nadruk op betekenis en leesstrategieën (in ,06 4% 129 contrast met phonics instruction) - Veel in contact brengen met lezen ,36 25% 76 - Extra leeskansen geven bij lezen zelfde tekst ,50 35% 47 - Programma s gericht op bevorderen schrijven ,44 31% 57 - Programma s gericht op dramatiseren van teksten ,35 25% 77 Wiskunde en wetenschappen - Bevorderen wiskunde ,45 32% 54 - Gebruik rekenmachines ,27 19% 93 - Bevorderen wetenschappen ,40 29% 64 Overige curriculumbenaderingen - Waarden/moraal ,24 17% 94 - Sociale vaardigheden ,40 27% 65 - Beroepsgerichte aanpakken ,38 27% 69 - Geïntegreerde curriculumaanpak ,39 28% 67 - Perceptueel-motorische vaardigheden ,08 6% Tactiele stimuleringsprogramma s ,58 41% 27 - Spelgebaseerde currriculumbenaderingen / ,50 35% 46 - Creativiteitsbevorderende programma s ,65 47% 17 - Outdoor/avonturenprogramma s ,52 37% 43 - Extra-curriculaire activiteiten ,17 12% Tweetalige programma s ,37 26% % - De differentiële invloed van alternatieve curriculumbenaderingen op leerprestaties (gebaseerd op Hattie, 2009, p.130). Houffalize p. 8