TAALBELEID BAO. Taalbeleid: een succesvol project. Martien Berben

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "TAALBELEID BAO. Taalbeleid: een succesvol project. Martien Berben"

Transcriptie

1 TAALBELEID BAO Taalbeleid: een succesvol project Martien Berben

2

3 Taalbeleid Waarom? Hoe? TAALBELEID Voor wie? Waarover?

4 Waarom? Attitude bij lezen Begrijpen van opdrachten Duidelijkheid bij vertellen Vragen stellen en beantwoorden NODEN Mening verwoorden In eigen woorden een verslag uitbrengen

5 Voor wie?

6 Veranderingen in scholen 5 valkuilen (vermijden) Wij doen mee, jij toch ook? Ik ging naar een bijscholing en ik kwam terug Waar is ons plan? We hebben dat ooit gedaan, maar Die doen nooit mee

7 Taalbeleid Taalbeleid is de structurele en strategische poging van een schoolteam om de onderwijspraktijk aan te passen aan de taalleerbehoeften van de leerlingen met het oog op het bevorderen van hun algehele ontwikkeling en het verbeteren van hun onderwijsresultaten. (Van den Branden, 2010)

8 Taalbeleid Waarom? Hoe? TAALBELEID Voor wie? Waarover?

9 Hoe? Veranderingsproces: Implementatie voorbereiden Ontwikkelen en communiceren van visie Handelen volgens de visie Evalueren en institutionaliseren Krachtige taalleeromg eving Nood en Groep met gewicht (Kotter, 1996; Berben, 2012) Taalbeleidsplan en samen leren Evalueren Kennis bijhouden Personeels beleid

10 Waarover? Klimaat: positief, veilig en rijk meertaligheid onthaal OKAN-leerlingen keuze boeken Taken/lessen interactieve werkvormen in alle vakken Functionele schrijfopdrachten in alle vakken

11 Ondersteuning geven van feedback Waarover? aanbieden van strategieën Brede en permanente evaluatie reflectie door de leerlingen portfolio Partners: ouders, CLB-medewerkers, buurtorganisaties Huiswerk Toeleiding naar vrijetijdsinitiatieven

12 Tip 1: Emoties zijn normaal Veranderings-/leercurve (Kübler-Ross)

13 Tip 2: Samenwerking creëert gedragenheid Heel wat leerkrachten zijn me achteraf komen aanspreken dat ze de vergadering erg goed vonden. Ze snappen de opbouw erg goed en de inhoud is zeer duidelijk. De leerkrachten appreciëren dat de inhoud van het taalbeleid door hen wordt opgebouwd en niet gewoon wordt gedicteerd door de directie. Vorig jaar vreesde ik een beetje voor het goed slagen omdat de inhoud met elke bijeenkomst zwaarder begint te worden, maar ik moet toegeven dat mijn collega s dit tot een zeer goed einde gebracht hebben. Liesbeth Lambrechts. Stippe Stap Genk

14 Tip 3: Benoem succeservaringen

15 Tip 3: Geloof in interne professionalisering Hoogtaalvaardige leerlingen Leerkrachten die taalontwikkelend lesgeven Beleidsteams met inzicht en vaardigheden in veranderingen (Kotter, 1996) Sterke schoolculturen gericht op samenwerking (Fullan, 2007; Deneire, Vanhoof en Van Petegem, 2011)

16 Tip 3: Geloof in interne professionalisering Onderzoek naar de impact van ondersteuningsprogramma in Genk (start: januari 2012) Grootste effect op gezamenlijke doelgerichtheid. Effecten op reflectief vermogen, gedeeld leiderschap, ondersteunende relaties, geïntegreerd beleid. Penninckx and Van Petegem, 2013

17 Tip 4: Zorg voor je eigen professionalisering Handboek taalbeleid Ondersteuning vanuit: Andere scholen (van een stad/gemeente) Centrum voor Taal en Onderwijs Pedagogische begeleidingsdiensten Wanneer werkt professionalisering van leraren echt?

18 Meer info? Van den Branden, K. (2010). Handboek taalbeleid basisonderwijs. Acco: Leuven. Berben, M. (2012). Hoe een taalbeleid het beleidsvoerend vermogen van je school kan verhogen. Impuls, 43/2, icaties/berben_2012_taalbeleid_beleidsvoerin g.pdf Kotter, J. (1996). Leading change. Harvard business school press: United States of America.

19 Contactgegevens Martien Berben Centrum voor Taal en Onderwijs Blijde Inkomststraat 7 bus Leuven 016/ martien.berben@kuleuven.be

TAALBELEID BAO. Taalbeleid: een succesvol project. Nele Decroos

TAALBELEID BAO. Taalbeleid: een succesvol project. Nele Decroos TAALBELEID BAO Taalbeleid: een succesvol project Nele Decroos www.cteno.be Een rondje Wie ben je? Voor welke school werk je? Eén associatie met taalbeleid? Taalbeleid Waarom? Voor wie? Waarover? Hoe? Waarom?

Nadere informatie

Ronde 1. Op weg naar een geslaagd taalbeleid. 1. Inleiding. 2. Model voor taalbeleid

Ronde 1. Op weg naar een geslaagd taalbeleid. 1. Inleiding. 2. Model voor taalbeleid Ronde 1 Martien Berben CTO, KU Leuven Contact: martien.berben@arts.kuleuven.be Op weg naar een geslaagd taalbeleid 1. Inleiding Scholen die inzetten op het voeren van een taalbeleid werken aan een boeiende

Nadere informatie

ZORGDAG UCLL 29 mei VOORWOORD GELEERDE LESSEN NA 30 JAAR WERKEN PRESENTATIE MAGDA DECKERS. Welkom

ZORGDAG UCLL 29 mei VOORWOORD GELEERDE LESSEN NA 30 JAAR WERKEN PRESENTATIE MAGDA DECKERS. Welkom ZORGDAG UCLL 29 mei PRESENTATIE MAGDA DECKERS VOORWOORD Welkom Hoe kunnen we onze kansen op een kwalitatief hoger niveau van taal onderwijs nastreven en dit in alle niveaus van ons onderwijs De uitdaging

Nadere informatie

VIRBO Directies GO Garderen, 13 maart Magda Deckers

VIRBO Directies GO Garderen, 13 maart Magda Deckers VIRBO Directies GO Garderen, 13 maart 2013 Magda Deckers TAALVAARDIGHEIDSONDERWIJS: Eenzelfde begrippenkader: - vaststellingen die leidden tot TVO - conclusies voor het onderwijs - TVO: conceptueel kader

Nadere informatie

Een taalbeleid implementeren in de basis- en secundaire school. Taal, taal en nog eens taal!

Een taalbeleid implementeren in de basis- en secundaire school. Taal, taal en nog eens taal! Een taalbeleid implementeren in de basis- en secundaire school Taal, taal en nog eens taal! 1. Wat is taalbeleid? Situaties Definitie Programma 2. Hoe doen scholen aan taalbeleid? Doelstellingen Didactische

Nadere informatie

VAARDIGHEIDSTRAINING 3

VAARDIGHEIDSTRAINING 3 VAARDIGHEIDSTRAINING 3 Taalbeleid, meer dan het plan Sophie Stroobants Programma 1. Acties uitwerken Een blik op de inhoudelijke en praktische aanpak Het belang van samen leren Ondersteuning door partners

Nadere informatie

Verder gestalte geven aan het taalbeleidsplan

Verder gestalte geven aan het taalbeleidsplan Verder gestalte geven aan het taalbeleidsplan De lat hoog voor talen in iedere school Goed voor de sterken, sterk voor de zwakken Inhoud THEORETISCH KADER Definitie Doelen Bronnen voor het bepalen van

Nadere informatie

VOORTRAJECT TAALBELEID

VOORTRAJECT TAALBELEID VOORTRAJECT TAALBELEID Interactieve werkvormen Sophie Stroobants Wie is wie? Dienst onderwijsondersteuning Mechelen Opdrachtgever van het traject Centrum voor Taal en Onderwijs (CTO) Inhoudelijk vormgever

Nadere informatie

Taalstimulering voor kinderen en volwassenen. Taal en taalbeleid 3 februari 2014

Taalstimulering voor kinderen en volwassenen. Taal en taalbeleid 3 februari 2014 Taalstimulering voor kinderen en volwassenen Taal en taalbeleid 3 februari 2014 Enkele stellingen Taalontwikkeling 1. Voortalige fase: van 0 tot 1 jaar 2. Vroegtalige fase: van 1 tot 2,5 jaar Eentalige

Nadere informatie

(registeropleiding Post-HBO)

(registeropleiding Post-HBO) De coördinator Taal Kenniscentrum de Kempel Deurneseweg 11 5709 AH Helmond 0492-514400 Helga van de Ven h.ven@kempel.nl De coördinator Taal Kenniscenter de Kempel 2016 (registeropleiding Post-HBO) 1 De

Nadere informatie

Centrum voor Taal en Onderwijs KU Leuven_Pandora Versteden. Inzichten in taalverwervingsprocessen

Centrum voor Taal en Onderwijs KU Leuven_Pandora Versteden. Inzichten in taalverwervingsprocessen Centrum voor Taal en Onderwijs KU Leuven_Pandora Versteden Inzichten in taalverwervingsprocessen Wie zijn we? Multidisciplinair expertisecentrum rond taal, onderwijs en samenleving (verbonden aan de faculteit

Nadere informatie

HET BELEIDSVOEREND VERMOGEN BINNEN ONZE SCHOLENGEMEENSCHAP. De 8 dragers voor een beleidseffectieve SG

HET BELEIDSVOEREND VERMOGEN BINNEN ONZE SCHOLENGEMEENSCHAP. De 8 dragers voor een beleidseffectieve SG HET BELEIDSVOEREND VERMOGEN BINNEN ONZE SCHOLENGEMEENSCHAP De 8 dragers voor een beleidseffectieve SG Responsief vermogen Ondersteunende relaties Doeltreffende communicatie Gedeeld leiderschap Reflectief

Nadere informatie

TO-taal. Samen naar een gedragen taalbeleid

TO-taal. Samen naar een gedragen taalbeleid TO-taal Samen naar een gedragen taalbeleid TO-taal Dankzij steun Provincie Limburg 2 jaar lang met 10 basisscholen aan de slag Praktisch Studiedagen Intervisiemomenten Coaching en ondersteuning in de school

Nadere informatie

Klas-in-zicht Wat? Hoe gaan we tewerk? Aan de slag en verder?

Klas-in-zicht Wat? Hoe gaan we tewerk? Aan de slag en verder? Klas-in-zicht Wat? Een negatieve groepsdynamiek, leerlingen die niet met elkaar overeenkomen, een vertroebelde relatie tussen leerlingen en leerkrachten, moeilijk les kunnen geven door storend gedrag zijn

Nadere informatie

ALLE HENS AAN DEK! Kris Van den Branden Centrum voor Taal en onderwijs

ALLE HENS AAN DEK! Kris Van den Branden Centrum voor Taal en onderwijs ALLE HENS AAN DEK! Kris Van den Branden Centrum voor Taal en onderwijs Een loopbrug Toekomst Werken aan G- kracht Een loopbrug naar de toekomst Werken aan geletterdheid = Investeren in jonge mensen Investeren

Nadere informatie

Taalbeleid: van woorden naar krachtige daden

Taalbeleid: van woorden naar krachtige daden Taalbeleid: van woorden naar krachtige daden Lieve De Wachter (ILT) Kris Van den Branden (CTO/SLO Letteren) KU Leuven Overzicht Taalbeleid: kader en onderzoek Taalbeleid KU Leuven Conclusies Overzicht

Nadere informatie

Katrien Helsen (Sarah Slabbaert) Pandora Versteden. Werksessie Beleidsmatig werken op schoolniveau aan diversiteit, taal en zorg op school

Katrien Helsen (Sarah Slabbaert) Pandora Versteden. Werksessie Beleidsmatig werken op schoolniveau aan diversiteit, taal en zorg op school Katrien Helsen (Sarah Slabbaert) Pandora Versteden Werksessie Beleidsmatig werken op schoolniveau aan diversiteit, taal en zorg op school Programma 1. Korte kennismaking Wie ben ik? Wie zijn jullie? Wie

Nadere informatie

Bijlage 2: De indicatoren van beleidsvoerend vermogen

Bijlage 2: De indicatoren van beleidsvoerend vermogen Bijlage 2: De indicatoren van beleidsvoerend vermogen 1 2 3 4 1. Wat is beleidsvoerend vermogen? De scholen die een succesvol beleid voeren, gebruiken hun beleidsruimte maximaal zodat de onderwijskwaliteit

Nadere informatie

Impact: toetsen als sloten, als richtingbepaler,... Voor- en nadeel van toetsen. Taalvaardigheid als ladder. (Deygers, Van Gorp & De Wachter, 2013)

Impact: toetsen als sloten, als richtingbepaler,... Voor- en nadeel van toetsen. Taalvaardigheid als ladder. (Deygers, Van Gorp & De Wachter, 2013) Toolkit Competenties Nederlands Breed Evalueren Secundair Onderwijs Studienamiddag 13 maart 2014 Koen Van Gorp Centrum voor Taal en Onderwijs (KU Leuven) Overzicht Van toetsen naar breed evalueren Evaluatiebeleid

Nadere informatie

Uitdagingen voor de professionalisering en de loopbaan van leerkrachten. Geert Devos.

Uitdagingen voor de professionalisering en de loopbaan van leerkrachten. Geert Devos. Uitdagingen voor de en de loopbaan van Geert Devos www.steunpuntssl.be Systeem van Effectieve Effectieve Focus op lespraktijk en leren van leerlingen Actief leren Observatie expert leraren met feedback

Nadere informatie

Hoe een taalbeleid het beleidsvoerend vermogen van je school kan verhogen

Hoe een taalbeleid het beleidsvoerend vermogen van je school kan verhogen IMPULS, 43e JG., NR. 2, OKTOBER-DECEMBER 2012, 88-98 Hoe een taalbeleid het beleidsvoerend vermogen van je school kan verhogen Martien Berben 88 Samen taalgrenzen verleggen: dat is de ambitieuze titel

Nadere informatie

Werking kijkwijzer beleidsvoerend vermogen:

Werking kijkwijzer beleidsvoerend vermogen: Werking kijkwijzer beleidsvoerend vermogen: WAT? Voor u ligt een kijkwijzer om het beleidsvoerend vermogen van uw school in kaart te brengen. De kijkwijzer kan gebruikt worden om een algemeen beeld van

Nadere informatie

nieuwsbrief TAAL & ONDERWIJS sept 2013 Voorleesbeleid Een krachtige voorleesomgeving creëren in de hele basisschool

nieuwsbrief TAAL & ONDERWIJS sept 2013 Voorleesbeleid Een krachtige voorleesomgeving creëren in de hele basisschool Voorleesbeleid Een krachtige voorleesomgeving creëren in de hele basisschool Door Jozefien Loman, CTO-medewerker Voorlezen is in! Overal zie je projecten opduiken, besteden organisaties tijd aan het onderwerp,

Nadere informatie

Stap 1 Doelen vaststellen

Stap 1 Doelen vaststellen Stap 1 Doelen vaststellen! Lesdoelen staan altijd in relatie tot langere termijn doelen. Zorg dat je de leerlijn of opbouw van doelen op schoolniveau helder hebt! Groepsdoelen staan altijd in relatie tot

Nadere informatie

Zill? Ziezo! School loves onderzoek VLOR 14 februari Els De Smet

Zill? Ziezo! School loves onderzoek VLOR 14 februari Els De Smet Zill? Ziezo! School loves onderzoek VLOR 14 februari 2019 Els De Smet els.desmet@katholiekonderwijs.vlaanderen Kies per twee een citaat Wat roept het citaat op? Wissel uit. 5 Situering Zill? Ziezo! 6 Implementatie

Nadere informatie

Zelfevaluatie en beleidseffectiviteit in Vlaamse Scholen

Zelfevaluatie en beleidseffectiviteit in Vlaamse Scholen Zelfevaluatie en beleidseffectiviteit in Vlaamse Scholen Het gelijke onderwijskansenbeleid als casus Persconferentie Woensdag 8 maart 2006 Zelfevaluatie en beleidseffectiviteit in Vlaamse Scholen Het gelijke

Nadere informatie

Hoe kan je breed en permanent evalueren?

Hoe kan je breed en permanent evalueren? Ronde 2 Martien Berben & Marleen Colpin Centrum voor Taal en Onderwijs - K.U.Leuven Contact: Martien.berben@arts.kuleuven.be Marleen.colpin@arts.kuleuven.be Hoe kan je breed en permanent evalueren? De

Nadere informatie

Elementen van een professionele leergemeenschap

Elementen van een professionele leergemeenschap Professioneel Statuut Op de Groen van Prinstererschool werken we aan een professionele leergemeenschap: een cultuur waarin alle betrokkenen in de school samenwerken, reflecteren, onderzoeken en professionaliseren.

Nadere informatie

Groepsplannen en spel.

Groepsplannen en spel. Groepsplannen en spel. Workshop LBJK 22 maart 2017 In deze interactieve lezing/workshop zal Emilie Groot met de aanwezige jonge kind specialisten in gesprek gaan over de mogelijkheden om (meer) ruimte

Nadere informatie

Meten, weten & beleid. 'Kennisopbouw en kennisuitwisseling databeheer' Workshop 3 2. En in Gent? Stadsmonitorresultaten in vogelvlucht.

Meten, weten & beleid. 'Kennisopbouw en kennisuitwisseling databeheer' Workshop 3 2. En in Gent? Stadsmonitorresultaten in vogelvlucht. Meten, weten & beleid 'Kennisopbouw en kennisuitwisseling databeheer' Workshop 3 2 26 februari 23 april - Brussel Brussel En in Gent? Stadsmonitorresultaten in vogelvlucht. Beleidseffectmeting expert taalbeleid

Nadere informatie

Effectief datagebruik rekenen-wiskunde in het PO. Marieke van Geel & Trynke Keuning

Effectief datagebruik rekenen-wiskunde in het PO. Marieke van Geel & Trynke Keuning Effectief datagebruik rekenen-wiskunde in het PO Marieke van Geel & Trynke Keuning Aanleiding Internationaal: het systematisch verzamelen en analyseren van gegevens, met als doel het nemen van beslissingen

Nadere informatie

QUICKSCAN VOOR HET IN KAART BRENGEN VAN SCHOOL- EN KLASGEBEUREN

QUICKSCAN VOOR HET IN KAART BRENGEN VAN SCHOOL- EN KLASGEBEUREN QUICKSCAN VOOR HET IN KAART BRENGEN VAN SCHOOL- EN KLASGEBEUREN BASISONDERWIJS CENTRUM VOOR TAAL EN ONDERWIJS QUICKSCAN SCHOOL- EN KLASGEBEUREN INLEIDING Dit instrument laat toe de startpositie van jouw

Nadere informatie

HANDELINGSGERICHT WERKEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN. Onderwijsbehoeften van de leerling 11/09/2013

HANDELINGSGERICHT WERKEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN. Onderwijsbehoeften van de leerling 11/09/2013 Gericht Werken als bril om naar het zorgbeleid te kijken zorg Handelings- Leerlingenbegeleiding fase 0 fase 1 HGW HGW Leren & studeren Studieloopbaanbegeleiding Socioemotioneel fase 2 fase 3 HGW HGW centrale

Nadere informatie

De beginnende leerkracht in het basisonderwijs

De beginnende leerkracht in het basisonderwijs De beginnende leerkracht in het basisonderwijs 1. Hoe pak je de aanvangsbegeleiding aan? 1.1 De taken en de aanpak van de aanvangsbegeleiding werden opgesteld en/of besproken met alle personeelsleden die

Nadere informatie

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van GO! basisschool Ter Elzen Wijtschate te WIJTSCHATE

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van GO! basisschool Ter Elzen Wijtschate te WIJTSCHATE Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag

Nadere informatie

Werkdocument Checklist positieve factoren in een Transfer-/Trajectklas

Werkdocument Checklist positieve factoren in een Transfer-/Trajectklas Werkdocument Checklist positieve factoren in een Transfer-/Trajectklas Doel Dit werkdocument is bedoeld voor scholen in het voorgezet onderwijs die een initiatief voor passend onderwijs aan het opzetten

Nadere informatie

Studiedag 18 mei Docenten lerarenopleingen

Studiedag 18 mei Docenten lerarenopleingen Studiedag 18 mei 2011 Docenten lerarenopleingen Project 1 Diversiteit gelijke kansen taalbeleid BASISONDERWIJS Rudi Boelen Barbara De Graeve Hilde Imberechts Eline Janssens Strategie project 1 Beschrijven

Nadere informatie

WORKSHOP. Zegt een Poolse koe ook boe? Talensensibilisering

WORKSHOP. Zegt een Poolse koe ook boe? Talensensibilisering Welkom! WELKOM in de sessie Talensensibilisering! 1. Kies -los van je schoolgenoten- een tafel uit om aan te gaan zitten. 2. Stel jezelf/je school voor aan je tafelgenoten. 1 WORKSHOP Zegt een Poolse koe

Nadere informatie

Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject

Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Deze lijst is het onderzoekresultaat van een PWO-traject binnen de lerarenopleidingen van de KAHO Sint-Lieven,

Nadere informatie

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Vrije Basisschool - Basisoefenschool te Wijnegem

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Vrije Basisschool - Basisoefenschool te Wijnegem Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag

Nadere informatie

1. Algemeen. VZW Katholieke Basisscholen van Poperinge Zetel : Bruggestraat 14, 8970 Poperinge Lokaal 314

1. Algemeen. VZW Katholieke Basisscholen van Poperinge Zetel : Bruggestraat 14, 8970 Poperinge Lokaal 314 1. Algemeen. De functieomschrijving wilden we beknopt & concreet maken om volgende redenen : Ze moet bruikbaar zijn op de 1 e personeelsvergadering waar we telkens ongeveer 20 minuten informeren en overleggen.

Nadere informatie

Breed evalueren. Els Gallin PBD GO!

Breed evalueren. Els Gallin PBD GO! Breed evalueren Els Gallin PBD GO! Breed evalueren en observeren Els Gallin PBD GO! Rode draad Visie van het GO! op breed evalueren Wat betekent een evaluatiebeleid voeren voor een directeur? tips en valkuilen

Nadere informatie

Loopbanen van leerkrachten: hefbomen voor schoolontwikkeling. Samen werken om te leren. Geert Devos.

Loopbanen van leerkrachten: hefbomen voor schoolontwikkeling. Samen werken om te leren. Geert Devos. Loopbanen van leerkrachten: hefbomen voor schoolontwikkeling Samen werken om te leren Geert Devos www.steunpuntssl.be Effectieve professionalisering Inhoudskenmerken Focus op lespraktijk en leren van leerlingen

Nadere informatie

Scan Professionele leercultuur op scholen Kohnstamm Instituut

Scan Professionele leercultuur op scholen Kohnstamm Instituut Scan Professionele leercultuur op scholen Kohnstamm Instituut De scan Professionele leercultuur op scholen is een instrument voor scholen voor voortgezet onderwijs waarmee in kaart wordt gebracht hoe ver

Nadere informatie

DEPARTEMENT SOCIAAL AGOGISCH WERK. Studiedag. Het Gestoorde leren de leerling en de leraar

DEPARTEMENT SOCIAAL AGOGISCH WERK. Studiedag. Het Gestoorde leren de leerling en de leraar DEPARTEMENT SOCIAAL AGOGISCH WERK Studiedag Het Gestoorde leren de leerling en de leraar DEPARTEMENT SOCIAAL AGOGISCH WERK Achtergrond (Toekomstige) leraren voelen zich niet voorbereid (o.a. Cook 2001,

Nadere informatie

Strategische kernen Passend Onderwijs. Sander, groep 8. Belangrijke overgangsmomenten in de ontwikkeling van kinderen

Strategische kernen Passend Onderwijs. Sander, groep 8. Belangrijke overgangsmomenten in de ontwikkeling van kinderen Leerlingen met een opvallende ontwikkeling Hoe ga je om met leerlingen met speciale onderwijsbehoeften? Cruciaal in de zorgstructuur is de kwaliteit van instructie. Maar inspelen op onderwijsbehoeften

Nadere informatie

Taalbeleidsplan Geel kleuter en lager onderwijs. Deel 1

Taalbeleidsplan Geel kleuter en lager onderwijs. Deel 1 Taalbeleidsplan Geel kleuter en lager onderwijs. Deel 1 Doel 1: Het aantal kinderen met een voldoende taalvaardigheid (luisteren, spreken, schrijven en begrijpend lezen in functionele contexten) vermeerderen.

Nadere informatie

) en geeft het handvatten om via coaching te werken aan collegialiteit. en professionaliteit (domein 4 ).

) en geeft het handvatten om via coaching te werken aan collegialiteit. en professionaliteit (domein 4 ). Focus op professie Zoekt u een effectieve aanpak om de prestaties van leerlingen te verbeteren? Stelt u het vakmanschap van leraren daarin centraal? Wilt u werken aan sleutelfactoren zoals effectief klassenmanagement,

Nadere informatie

SAMEN TOT AAN DE MEET: Het resultaat van twee boeken. Eva Franck 24 mei 2012

SAMEN TOT AAN DE MEET: Het resultaat van twee boeken. Eva Franck 24 mei 2012 SAMEN TOT AAN DE MEET: Het resultaat van twee boeken Eva Franck 24 mei 2012 Basis: 28.2 % (09-10) Secundair: 51 % (09-10) Japan Korea Norway Slovenia Iceland Italy United Kingdom Slovak Republic Poland

Nadere informatie

ECTS-fiche. 1. Identificatie. Specifieke lerarenopleiding Maatschappelijk en beroepsgericht handelen in de onderwijspraktijk

ECTS-fiche. 1. Identificatie. Specifieke lerarenopleiding Maatschappelijk en beroepsgericht handelen in de onderwijspraktijk ECTS-fiche Opzet van de ECTS-fiche is om een uitgebreid overzicht te krijgen van de invulling en opbouw van de module. Er bestaat slechts één ECTS-fiche voor elke module. 1. Identificatie Opleiding Specifieke

Nadere informatie

Samen leren op school. Hoe kunnen we dit organiseren?

Samen leren op school. Hoe kunnen we dit organiseren? Samen leren op school Hoe kunnen we dit organiseren? 1 Individuele kenmerken van de lerende(n) Samen leren Schoolcultuur en structuur Kenmerken van de leeractiviteiten Professionaliseringsbeleid 2 Doelgericht

Nadere informatie

Collaboratieve zorg voor vluchtelingenkinderen op school: een pilootproject 14/02/2019. Lore Baeyens (SOM Leuven)

Collaboratieve zorg voor vluchtelingenkinderen op school: een pilootproject 14/02/2019. Lore Baeyens (SOM Leuven) Collaboratieve zorg voor vluchtelingenkinderen op school: een pilootproject 14/02/2019 Lore Baeyens (SOM Leuven) Leerlingen met een vluchtverleden bij jouw op school/in jouw praktijk/omgeving Hoe voelt

Nadere informatie

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van School met de Bijbel Mijn Oogappel te MARKE

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van School met de Bijbel Mijn Oogappel te MARKE Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag

Nadere informatie

Kwaliteitszorg en/of het beleidsvoerend vermogen van scholen!? Jan Vanhoof SOK-studiedag 10 december 2010

Kwaliteitszorg en/of het beleidsvoerend vermogen van scholen!? Jan Vanhoof SOK-studiedag 10 december 2010 Kwaliteitszorg en/of het beleidsvoerend vermogen van scholen!? Jan Vanhoof SOK-studiedag 10 december 2010 1 Wat verwacht men van een top - school? Decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs Art 4.

Nadere informatie

BEKWAAMHEIDSEISEN leraren VO met niveau-indicatoren jaar 3

BEKWAAMHEIDSEISEN leraren VO met niveau-indicatoren jaar 3 BEKWAAMHEIDSEISEN leraren VO met niveau-indicatoren jaar 3 1. INTERPERSOONLIJK COMPETENT De leraar die interpersoonlijk competent is, geeft op een goede manier leiding aan leerlingen (individueel en in

Nadere informatie

DE VOOR(OOR)DELEN VAN GESTANDAARDISEERD TOETSEN. VLOR Zenitdialoog 13 december Jan Vanhoof

DE VOOR(OOR)DELEN VAN GESTANDAARDISEERD TOETSEN. VLOR Zenitdialoog 13 december Jan Vanhoof DE VOOR(OOR)DELEN VAN GESTANDAARDISEERD TOETSEN VLOR Zenitdialoog 13 december 2017 Jan Vanhoof 0 Als het Vlaamse onderwijssysteem niet oplet, dan loopt ze het gevaar het goede en bruikbare te verwerpen

Nadere informatie

Afspraken Begeleidings- en evaluatietraject Mentorenproject Traject functiebeschrijvingen. SG SN BaO loopbaanontwikkeling / loopbaanbegeleiding

Afspraken Begeleidings- en evaluatietraject Mentorenproject Traject functiebeschrijvingen. SG SN BaO loopbaanontwikkeling / loopbaanbegeleiding Loopbaanbegeleiding Loopbaanontwikkeling personeelsbeleid in de SG SN BaO Info 18 april 2008 Inhoud van de sessie Schets van het groeiproces Beleidsvoorbereidende jaren Consequenties voor de definitieve

Nadere informatie

Frans & ICT Plantyn Taaldagen 2011

Frans & ICT Plantyn Taaldagen 2011 Frans & ICT Plantyn Taaldagen 2011 Frans 2 1 Par étapes - krachtlijnen stap voor stap voorbereiden op communicatieve oefeningen heel duidelijke, herkenbare structuur rodedraadverhaal (Cédric & Thibaut)

Nadere informatie

Projectfiche 16 Maria Assumptalyceum Brussel

Projectfiche 16 Maria Assumptalyceum Brussel Projectfiche 16 Maria Assumptalyceum Brussel ((Interventie preventiecoaches geestelijke gezondheid) (gezondheidsthema welbevinden) 1 Schoolkenmerken Maria Assumptalyceum Stalkruidlaan 1 1020 Brussel Directie:

Nadere informatie

Het huidige jaarplan van de Delta (BRIN 19 ML) is mede gebaseerd op het strategisch beleidsplan 2013-2018 van stichting Proo.

Het huidige jaarplan van de Delta (BRIN 19 ML) is mede gebaseerd op het strategisch beleidsplan 2013-2018 van stichting Proo. Jaarplan 2015-2016 OBS de Delta VOORWOORD Omdat elk kind telt en groeit met plezier ; dat is de titel van het strategisch beleidsplan 2013-2018 van onze Stichting Proo. Met die titel dagen wij onszelf

Nadere informatie

ORDENINGSKADER PERMANENTE PRIORITEITEN. 6 kernteams

ORDENINGSKADER PERMANENTE PRIORITEITEN. 6 kernteams ORDENINGSKADER PERMANENTE PRIORITEITEN 6 kernteams Evalueren van leerlingen Vakgroepwerking Actief leren Talita kumi Taalbeleid en GOK Digitale didactiek 1. EVALUATIE EEN GENUANCEERD VERHAAL Pad: www.vicog.be

Nadere informatie

VISIETEKST TAALSCREENING TAALTRAJECT - TAALBAD BASISONDERWIJS TAALONTWIKKELING IN BEELD BRENGEN EN ONDERSTEUNEN IN FUNCTIE VAN SCHOOLSUCCES JUNI 2014

VISIETEKST TAALSCREENING TAALTRAJECT - TAALBAD BASISONDERWIJS TAALONTWIKKELING IN BEELD BRENGEN EN ONDERSTEUNEN IN FUNCTIE VAN SCHOOLSUCCES JUNI 2014 JUNI 2014 context Een goede kennis van de onderwijstaal Nederlands 1 is voor leerlingen essentieel om kansrijk deel te nemen aan onderwijs. Vele scholen besteden daar nu reeds extra aandacht aan. De overheid

Nadere informatie

Leraren leren van leerlingen. Q-traject SG Harlindis en Relindis Maaseik-Kinrooi

Leraren leren van leerlingen. Q-traject SG Harlindis en Relindis Maaseik-Kinrooi Leraren leren van leerlingen Q-traject SG Harlindis en Relindis Maaseik-Kinrooi 1 (h)échte scholengemeenschap 3 vestigingen eerste graad 3 bovenbouwscholen op 1 campus 4 belangstellingsgebieden 55 studierichtingen

Nadere informatie

Excellente Leerkracht SBO, SO/VSO. Stichting Meerkring LC 11 Onderwijsproces -> Leraren 44343 43334 43 43 Marieke Kalisvaart

Excellente Leerkracht SBO, SO/VSO. Stichting Meerkring LC 11 Onderwijsproces -> Leraren 44343 43334 43 43 Marieke Kalisvaart Functie-informatie Functienaam Organisatie Letterschaal CAO Salarisschaal Werkterrein Kenmerkscores SPO-gecertificeerde Stichting Meerkring LC 11 Onderwijsproces -> Leraren 44343 43334 43 43 Marieke Kalisvaart

Nadere informatie

EFFECTIEVE COMMUNICATIE IN DE KLAS

EFFECTIEVE COMMUNICATIE IN DE KLAS Het vermogen om effectief te communiceren in de klas vraagt om betrokkenheid, interactie, een positieve sfeer, verwachtingen van de leraar en uitdagingen. Effectieve communicatie in de klas versterkt het

Nadere informatie

PLG Rekenverbeterteam De volharding en de verdieping

PLG Rekenverbeterteam De volharding en de verdieping PLG Rekenverbeterteam De volharding en de verdieping 31 augustus en 7 september PLG rekenverbeterteams De AGENDA 1. Opening 2. Terug van vakantie 3. Eerste School PLG 4. Bouwen aan de leercultuur Rol van

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct

Nadere informatie

kijkwijzer hoger onderwijs de les de docent taalontwikkelend lesgeven

kijkwijzer hoger onderwijs de les de docent taalontwikkelend lesgeven kijkwijzer hoger onderwijs taalontwikkelend lesgeven de docent 1. Is het taalaanbod van de docent rijk, verzorgd en afgestemd op de studenten? Zijn de formuleringen op het niveau van studenten? Drukt de

Nadere informatie

Taal zonder een lees- en taalmethode, kan dat eigenlijk wel?

Taal zonder een lees- en taalmethode, kan dat eigenlijk wel? Taal zonder een lees- en taalmethode, kan dat eigenlijk wel? Gerri Koster MA SEN De Activiteit, Alkmaar/ s-hertogenbosch Landelijk Centrum voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs g.koster@de-activiteit.nl

Nadere informatie

Kijkwijzer 2.0, Methodiek voor kwaliteitsverbetering in Brede Scholen

Kijkwijzer 2.0, Methodiek voor kwaliteitsverbetering in Brede Scholen Kijkwijzer 2.0, Methodiek voor kwaliteitsverbetering in Brede Scholen Agenda 1. Kwaliteitsontwikkeling in Brede Scholen in Brussel en Kent - Verwachtingen? 2. Extended Schools & kwaliteitsontwikkeling

Nadere informatie

Werken aan randvoorwaarden om als schoolteam tot succesvol informatiegebruik te komen.

Werken aan randvoorwaarden om als schoolteam tot succesvol informatiegebruik te komen. 1 Werken aan randvoorwaarden om als schoolteam tot succesvol informatiegebruik te komen. Van zelfreflectie naar actie Jan Vanhoof & Kristin Vanlommel Kristin.vanlommel@uantwerpen.be Jan.vanhoof@uantwerpen.be

Nadere informatie

Scan Professionele leercultuur in teams Kohnstamm Instituut

Scan Professionele leercultuur in teams Kohnstamm Instituut Scan Professionele leercultuur in teams Kohnstamm Instituut De scan Professionele leercultuur in teams is een instrument voor scholen voor voortgezet onderwijs waarmee in kaart wordt gebracht hoe ver het

Nadere informatie

Visietekst taalbeleid in de stedelijke basisscholen in Aalst

Visietekst taalbeleid in de stedelijke basisscholen in Aalst Visietekst taalbeleid in de stedelijke basisscholen in Aalst Inleiding Aalst ondergaat door zijn centrale ligging de laatste jaren meer en meer de invloed van migratie, onder meer uit de regio Brussel.

Nadere informatie

De plaats van een instrument in de algemene kwaliteitswerking van een school

De plaats van een instrument in de algemene kwaliteitswerking van een school De plaats van een instrument in de algemene kwaliteitswerking van een school SOK-studiedag 9 juni 2006 Luk Van Canneyt 1 Inleiding: bepalen van de visie op kwaliteit Wat gaan we onderzoeken? Welk referentiekader

Nadere informatie

Samen op de goede weg?

Samen op de goede weg? Taalbeleid als hefboom voor kwaliteitsvol onderwijs Samen op de goede weg? Forumdag Taalbeleid 30 mei 2017 Inleiding Een nieuwe fusiehogeschool noopte tot nieuwe initiatieven, ook voor taalbeleid. Een

Nadere informatie

De ontwikkeling van de Mondriaan methode VISIE OP PROFESSIONALISEREN

De ontwikkeling van de Mondriaan methode VISIE OP PROFESSIONALISEREN M.11i.0419 De ontwikkeling van de Mondriaan methode VISIE OP PROFESSIONALISEREN versie 02 M.11i.0419 Naam notitie/procedure/afspraak Visie op professionaliseren Eigenaar/portefeuillehouder Theo Bekker

Nadere informatie

FUNCTIEBESCHRIJVING MENTOR-COACH

FUNCTIEBESCHRIJVING MENTOR-COACH FUNCTIEBESCHRIJVING MENTOR-COACH SCHOOL: NAAM: De functiebeschrijving van 'mentor-coach' kadert in het individuele gedeelte (instellingsgebonden taken) van de functiebeschrijving van 'leraar'. Deze functiebeschrijving

Nadere informatie

Checklist kwaliteitsvolle binnenklasdifferentiatie

Checklist kwaliteitsvolle binnenklasdifferentiatie Checklist kwaliteitsvolle binnenklasdifferentiatie Workshop Debbie De Neve Wouter Smets Zomerdriedaagse binnenklasdifferentiatie 5 juli 2017 Doelstelling Deelnemers zullen: inzicht krijgen in de complexiteit

Nadere informatie

Visie. Kopschuif Een frisse kijk op professionalisering. Internationalisering. Kopschuif Arteveldehogeschool 14/05/2013. Soorten veranderingen

Visie. Kopschuif Een frisse kijk op professionalisering. Internationalisering. Kopschuif Arteveldehogeschool 14/05/2013. Soorten veranderingen Een frisse kijk op professionalisering Visie Internationalisering Comenius Individueel of collectief? Individueel = collectief Professionalisering Individueel collectief POP functioneringsgesprekken Oranisatiedoelen

Nadere informatie

Een krachtige leesomgeving via Veilig Thuis : een dubbel spoor

Een krachtige leesomgeving via Veilig Thuis : een dubbel spoor 2. Brussel grotere cohesie en enthousiasme binnen een team. Zeker in regio s waar scholen voor grote uitdagingen staan, is dit meer dan welkom. 2 Referenties De Hoogh, J. & E. de Groot-Yadgar (2005). Mag

Nadere informatie

Thema schoolontwikkeling

Thema schoolontwikkeling Ik geloof heel sterk in visie hebben en ik vind dat visie gebaseerd moet zijn op wetenschap. Visie is natuurlijk veel ruimer dan wetenschap alleen, dat gaat ook over een mensbeeld, over een toekomstbeeld,

Nadere informatie

Waarom doen ze niet wat ik wil?

Waarom doen ze niet wat ik wil? Waarom doen ze niet wat ik wil? Structuur van de sessie 1. Waar komt weerstand vandaan? 2. Welke emotionele fases worden doorlopen bij weerstand? 3. Hoe kan je reageren op weerstand, afhankelijk van de

Nadere informatie

Omdat elk kind telt en groeit met plezier ; dat is de titel van het strategisch beleidsplan 2013-2018 van onze Stichting Proo.

Omdat elk kind telt en groeit met plezier ; dat is de titel van het strategisch beleidsplan 2013-2018 van onze Stichting Proo. Jaarplan 2013-2014 VOORWOORD Omdat elk kind telt en groeit met plezier ; dat is de titel van het strategisch beleidsplan 2013-2018 van onze Stichting Proo. Met die titel dagen wij onszelf uit en ieder

Nadere informatie

STERKE COMPETENTIES NEDERLANDS? HET BELANG VAN TAAL- EN EVALUATIEBELEID AAN HET BEGIN VAN HET SECUNDAIR ONDERWIJS

STERKE COMPETENTIES NEDERLANDS? HET BELANG VAN TAAL- EN EVALUATIEBELEID AAN HET BEGIN VAN HET SECUNDAIR ONDERWIJS STERKE COMPETENTIES NEDERLANDS? HET BELANG VAN TAAL- EN EVALUATIEBELEID AAN HET BEGIN VAN HET SECUNDAIR ONDERWIJS Koen Van Gorp Centrum voor Taal en Onderwijs, KU Leuven 18 september 2014 Overzicht Enkele

Nadere informatie

Waarnemen! wat zie je? Het groeidocument als gespreksverslag. Introductie 22-10-2015

Waarnemen! wat zie je? Het groeidocument als gespreksverslag. Introductie 22-10-2015 Het groeidocument als gespreksverslag Bijeenkomst 1 6 oktober 2015 Voor IB-ers met weinig HGW-ervaring Als ik blijf kijken zoals ik altijd heb gekeken Blijf ik denken zoals ik altijd dacht Als ik blijf

Nadere informatie

BREED EVALUEREN. 29 september 2017 MMI Kortemark

BREED EVALUEREN. 29 september 2017 MMI Kortemark BREED EVALUEREN 29 september 2017 MMI Kortemark HALLO, ik ben Saskia Vandeputte WIE ZIJN JULLIE? Bedoeling van vandaag Bedoeling van vandaag Bedoeling van vandaag Bedoeling van vandaag BREED EVALUEREN.

Nadere informatie

Zelfevaluatie. Inleiding:

Zelfevaluatie. Inleiding: Sabine Waal Zelfevaluatie Inleiding: In dit document heb ik uit geschreven wat mijn huidige niveau is en waar ik mij al zoal in ontwikkeld heb ten opzichte van de zeven competenties. Elke competentie heb

Nadere informatie

Gesprekskaarten pedagogisch handelen

Gesprekskaarten pedagogisch handelen Gesprekskaarten pedagogisch handelen Samenwerkingsproject Samen Opleiden tussen Peel en Maas en Dommel en Aa Themagroep Pedagogisch Handelen kaarten.indd 1 28-01-17 19:17 kaarten.indd 2 28-01-17 19:17

Nadere informatie

Ontmoetingsdag HGW. HGW en gedrag: een uitdaging? 15 september 2011 te Gent Noëlle Pameijer, schoolpsycholoog

Ontmoetingsdag HGW. HGW en gedrag: een uitdaging? 15 september 2011 te Gent Noëlle Pameijer, schoolpsycholoog Ontmoetingsdag HGW HGW en gedrag: een uitdaging? 15 september 2011 te Gent Noëlle Pameijer, schoolpsycholoog 1 Doel en werkvormen Hoe is HGW toe te passen bij gedrag? doen we al Nu ook nog Theorie met

Nadere informatie

VITAAL Plus 1 e graad

VITAAL Plus 1 e graad VITAAL Plus 1 e graad Krachtlijnen VITAAL Plus 1 e graad 1 Bouwstenen VITAAL Plus 1 e graad DIFFERENTIATIE TAALTAKEN AUTHENTIEKE COMMUNICATIEVE SITUATIES SCHOOLTAALWOORDEN VAARDIGHEDEN REMEDIËRING INTERCULTURALITEIT

Nadere informatie

Competentiemeter docent beroepsonderwijs

Competentiemeter docent beroepsonderwijs Competentiemeter docent beroepsonderwijs De beschrijving van de competenties in deze competentiemeter is gebaseerd op: - de bekwaamheidseisen uit de Algemene Maatregel van Bestuur als uitwerking van de

Nadere informatie

projectverloop Onderzoek

projectverloop Onderzoek projectverloop Onderzoek Ouders: bezorgd om Nederlands, bezorgd om thuistaal Leerkrachten: meertaligheid als oorzaak van achterstand Maar: meertaligheid hoeft geen probleem te zijn projectverloop Kans:

Nadere informatie

Een project met de steun van het Departement Onderwijs

Een project met de steun van het Departement Onderwijs Een project met de steun van het Departement Onderwijs WAT is een Community of Practice? Een formeel georganiseerde groep mensen werkzaam in hetzelfde domein, die een belang of hartstocht delen en vanuit

Nadere informatie

Workshop 3: Taalactivering

Workshop 3: Taalactivering Workshop 3: Taalactivering inhoud voorstelling Wat is taalactivering? De thema s in vogelvlucht Een thema in detail: spelend leren Getuigenis Juf Els Vragen en bekijken materiaal projectverloop onderzoek

Nadere informatie

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van de vrije lagere school Virgo Maria te Merksem

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van de vrije lagere school Virgo Maria te Merksem Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag

Nadere informatie

De lerarenondersteuner werkt binnen het vastgestelde lesmodel voor instructie en de lesplannen van de school.

De lerarenondersteuner werkt binnen het vastgestelde lesmodel voor instructie en de lesplannen van de school. Werkproces 1: Kaders Competentie 1.1: Schoolkaders De lerarenondersteuner werkt binnen de vastgestelde kaders voor onderwijs van de school. Competentie 1.2: Lesmodel en lesplannen De lerarenondersteuner

Nadere informatie

Peerlearning/ schrijfsessie

Peerlearning/ schrijfsessie Peerlearning/ schrijfsessie Internationalisering Meer dan ERASMUS +! online samenwerking (e- Twinning) Buitenlandse leerkracht voor de klas Buitenlandse reizen 1 Beleid op alle niveaus: Bv. klas leerkracht

Nadere informatie

Centrum voor Taal en Onderwijs Pandora Versteden. (Taal)krachtige praktijken voor vluchtelingen/ nieuwkomers op school en daarbuiten

Centrum voor Taal en Onderwijs Pandora Versteden. (Taal)krachtige praktijken voor vluchtelingen/ nieuwkomers op school en daarbuiten Centrum voor Taal en Onderwijs Pandora Versteden (Taal)krachtige praktijken voor vluchtelingen/ nieuwkomers op school en daarbuiten Wie zijn we? Multidisciplinair expertisecentrum rond taal, onderwijs

Nadere informatie

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Vrije Gesubsidieerde Basisschool Jezus-Eik te Overijse.

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Vrije Gesubsidieerde Basisschool Jezus-Eik te Overijse. Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag

Nadere informatie

Sessie 1.1 Scholing i.v.m. taalinitiatie het vroeg leren van talen

Sessie 1.1 Scholing i.v.m. taalinitiatie het vroeg leren van talen Sessie 1.1 Scholing i.v.m. taalinitiatie het vroeg leren van talen Liesbeth Martens liesbeth.martens@ucll.be Korte kennismaking Op het menu in deze sessie Op het menu Opmerking vooraf Vroeg vreemdetaalonderwijs:

Nadere informatie