Vroeger was het vaak niet lekker!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Vroeger was het vaak niet lekker!"

Transcriptie

1 Vroeger was het vaak niet lekker! Varkensvoeding tussen 1850 en 1950 Monica Commandeur 2 oktober 2010

2 Vroeger was het vaak niet lekker! Waarom deze titel? Er kon vroeger veel misgaan! bij de voeding bij het slachten en verwerken bij het bewaren van de vleeswaren Varkensvoer was vaak wat de mens niet wilde of kon (vr)eten! te vezelig (stro, kaf, stoppels) te bitter (eikels en beukennootjes) te veel beschimmeld (oud brood) Veredeling met Aziatische varkens (19 e eeuw) maakte het voeren moeilijker om mooie karkassen te produceren met stevig vet N.B.: U wilt eigenlijk niet minder dan de beste smaak van vroeger! topkoks en fijnproevers wensen niet minder dan dat uw familie wordt middelmatige smaken ook snel zat

3 Doel van deze voordracht Korte schets van de varkenhouderij en de - voeding tussen 1850 en 1950 Leven in landgebieden van Nederland rond 1850 De voordelen van de landbouwcrisis Welke behoefte vervulde de Ontwikkelingen na 1900

4 Leven in landgebieden van Nederland rond 1850 Landgewesten versus zeegewesten isolatie door gebrek aan infrastructuur Drieslagenstelsel tweemaal rogge en eenmaal boekweit (graan voor brood) beperkte tuinbouw: knollen, voederbieten, zaden, aardappelen rundvee op stal voor mest Vrijwel handelsvrije boerensamenlevingen zelfvoorzienende boeren en buurtschappen belasting en ruilhandel in natura boter en vlees(waren) voor pacht, kruidenierswaren, kleding en gereedschap geen kwaliteitsambitie (of contrôle)

5 Ontwikkeling en groei Twee Berkshire beertjes: gewichten 14,5 en 55 kg Geboren op 9 december uit één toom, gefotografeerd op 15 mei (ruim 5 maanden oud) Links te karig en rechts te rijkelijk gevoerd Links te weinig spierontwikkeling en rechts te veel vet en spek aangezet Géén van beiden zal daarom een goed karkas opleveren voor bewaarvleeswaren (bacon of worst)

6 De voordelen van de landbouwcrisis Graanprijsdaling graan voor brood onverkoopbaar Graanvoedering aan rundvee melk voor boterbereiding (houdbaar voor de handel) overschot: ondermelk Jaarcyclus van land- of weidevarkens (ideaal) Voorjaar: kruidige graslanden en braaktereinen Zomer: stro, stoppelvelden, knollen en insecten (+ ondermelk) Najaar (afmesten): kaf, rogge, knollen, zaden (± ondermelk) indien mogelijk: bosvoedsel (eikels en beukennootjes) en insecten Winter: slacht

7 De voordelen van de landbouwcrisis Opkomst van de handel (infrastructuur) Engeland: bacon Duitsland: worst Cultuurontwikkeling in organisatievermogen Nederland: kwaliteitscontrôle producten en handelsorganisatie Duitsland (na Engeland): discipline in fokkerijorganisatie

8 Welke behoefte vervulde de? een klein beetje fokkerij historie Sus scrofa Oorspronkelijke Noord-Europese varkens groot en sterk stag- of loboren loopvarken (bos en weide) hard wit vet en spek laatrijp, weinig biggen Veredeling 19 e eeuw tussenvorm: Sus mediterraneus Mediterrane en Klein- Aziatische varkens tussenvorm: Moderne Noord- Europese varkens Sus vittatus Oost-Aziatische varkens gevoelig en klein kleine oren huisvarken (zeer mak) olieachtig vet en spek vroegrijp, veel biggen

9 Welke behoefte vervulde de? Kenmerken middelgroot geschikt als huis- en als weidevarken (mak en sterk) vroegrijp, veel biggen (goede moedereigenschappen) goede slachtkwaliteiten (geschikt voor bacon en worsten) bij voldoende groei, ontwikkeling, slachtrijpheid en de juiste afmestvoeding Verschil ten opzichte van Veredeld Duits Landvarken minder groot en veeleisend qua voeding (schraal voeren) eenvoudiger huisvesting (minder gevoelig voor zonnebrand) gemakkelijker te houden door vrouwen en kinderen (mak)

10 Ontwikkelingen na 1900 Tot en met de eerste wereldoorlog Kwaliteitsontwikkeling van de handel Tot en met de tweede wereldoorlog Bestendiging van de kwaliteitskenmerken Vanaf de jaren 1950 Vet en spek worden uit het voedingspakket verdrongen Exponentiële kennisvergroting en kennisverspreiding (OVO) Organisatie-onttwikkeling van selectiemesterijen Identieke karkassen van de hoogste, gewenste kwaliteit Vanaf de jaren 1965 EU bescherming van de graanprijs Nederland exploiteert steeds meer varkens op basis van importen via Rotterdam van soya en tapioca (casavemeel)

11 Is de voeding van de moeilijk? Mooi, wit, stevig en smaakvol vet en spek Te weinig eiwit geeft slechte gezondheid bij te weinig eiwit lusten ze zelfs geen eikels en beukennootjes meer! Te rijk aan eiwit geeft te zacht vet en spek voor bereiding van bewaarvleeswaren, zoals bacon en worst Let op smaakbeïnvloeding bij het soort eiwit dat je kiest Goede ontwikkeling let op obesitas Niet te rijk aan koolhydraten en vetten Heel veel vezels Hier weten de komende sprekers van vandaag alles van!

De periode 1800 tot 1850

De periode 1800 tot 1850 Beeldschets van de landbouw in Nederland met accent op de oostelijke zandgronden in de periode dat het Bonte Bentheimer landvarken werd gefokt en gehouden Monica Commandeur (oktober 2010) Inleiding Onder

Nadere informatie

van everzwijn tot vleesvarken 1 Vóór de 20ste eeuw

van everzwijn tot vleesvarken 1 Vóór de 20ste eeuw 1 Vóór de 20ste eeuw Varkensvlees heeft als dierlijke eiwitbron eeuwenlang deel uitgemaakt van het menselijke menu. Op varkens werd gejaagd om het vlees, om de huid te benutten en om wildschade te voorkomen.

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77

Inhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77 Inhoud Voorwoord 3 Voeding 6 Slaap 22 Houding 30 Naar de dokter 37 Kleding 65 Mode 74 Kleding wassen 77 6 VOEDING Weet wat je eet Je eet elke dag. Alles wat je eet (en drinkt) heet voeding. Is elke voeding

Nadere informatie

De lekkerste kaas komt uit Winkel

De lekkerste kaas komt uit Winkel De lekkerste kaas komt uit Winkel Vanaf de eerste grasspriet draait alles om kaas DE BASIS VOOR DE LEKKERSTE KAAS Sinds 1977 is Klaver Kaas een begrip. Van grasspriet tot kaas; bij Klaver wordt iedere

Nadere informatie

De aardappel: van het veld tot op je bord

De aardappel: van het veld tot op je bord Lesinfo De aardappel: van het veld tot op je bord 1.1. Doelstelling De leerlingen inzicht geven in: de oorsprong van een aardappel en welke weg deze aflegt van het veld tot op je bord, de verschillende

Nadere informatie

Welkerassenwordenin Nederland gehouden. Henk Slaghuis Fokkerijspecialist

Welkerassenwordenin Nederland gehouden. Henk Slaghuis Fokkerijspecialist Welkerassenwordenin Nederland gehouden Henk Slaghuis Fokkerijspecialist Ontwikkeling diverse rassen wereldwijd Rassen ontstaan door de combinatie van selectie door de mens, afgestemd op zijn behoeften

Nadere informatie

BAKWORKSHOP. Lekker brood smaakt naar vroeger, niet naar gisteren. Bakworkshop

BAKWORKSHOP. Lekker brood smaakt naar vroeger, niet naar gisteren. Bakworkshop BAKWORKSHOP Lekker brood smaakt naar vroeger, niet naar gisteren. SOORTEN BLOEM EN MEEL Bloem Met bloem wordt wit meel aangeduid. Bij bloem worden de zemel en de kiem van de graankorrel voor het malen

Nadere informatie

Les 6 Kijken in de keuken

Les 6 Kijken in de keuken Les 6 Kijken in de keuken? 33 Les 6 Kijken in de keuken 1. Een kijkje in de keuken van ingrediënten eten en drinken Geef aan uw medecursisten in een presentatie van 5 minuten een kijkje in de keuken van

Nadere informatie

Handboek snijmaïs. 1 Inleiding 1.1 Herkomst en introductie maïs... 7 1.2 Arealen... 7 1.3 Rasontwikkelingen... 8 1.4 Gebruiksvormen van maïs...

Handboek snijmaïs. 1 Inleiding 1.1 Herkomst en introductie maïs... 7 1.2 Arealen... 7 1.3 Rasontwikkelingen... 8 1.4 Gebruiksvormen van maïs... 1 Inleiding 1.1 Herkomst en introductie maïs... 7 1.2 Arealen... 7 1.3 Rasontwikkelingen... 8 1.4 Gebruiksvormen van maïs... 10 6 1 Inleiding Na gras is snijmaïs het belangrijkste gewas voor de melkveehouderij.

Nadere informatie

Wat een vreemde bromfiets!

Wat een vreemde bromfiets! Wat een vreemde bromfiets! Waarom rijden er nu geen paarden meer met karren? Reed er vroeger een tram in ons dorp?! Met die bus zou ik ook wel eens willen rijden! 1. Voetgangers baas! Opdracht Lees het

Nadere informatie

Pak voor de activiteit Hoe eten astronauten? de foto van de etende astronaut uit de bijlage.

Pak voor de activiteit Hoe eten astronauten? de foto van de etende astronaut uit de bijlage. Mensen in de ruimte GROEP 5-6 58 50 minuten 1 en 23 Pak voor de activiteit Hoe eten astronauten? de foto van de etende astronaut uit de bijlage. De leerling: weet dat voedsel in de ruimte gaat zweven weet

Nadere informatie

Wat als ik gezonder van het leven wil genieten?

Wat als ik gezonder van het leven wil genieten? Wat als ik gezonder van het leven wil genieten? Over goede en minder goede eetgewoonten en waarom een consequente keuze voor de mediterrane voedingsstijl belangrijk is. De Deurwaerder Micheline / september

Nadere informatie

eerste leerjaar www.lessenpakket.be

eerste leerjaar www.lessenpakket.be eerste leerjaar 1 De boer zorgt goed voor zijn koeien Info voor de leerkracht Vooraleer we een lekker stuk rundfilet op ons bord krijgen, is er op de boerderij al heel wat werk verzet. De boer verzorgt

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 5. Een collage maken 6

Inhoud. Voorwoord 5. Een collage maken 6 Inhoud Voorwoord 5 Een collage maken 6 1 Gezond en veilig voedsel maken en bewaren 11 1.1 Eten koken en bewaren 11 1.2 Schoon en veilig werken in de keuken 16 1.3 Machines in de keuken 21 1.4 Langer houdbaar

Nadere informatie

We gaan Vooruit! De Heus Vooruitgang zit in onze genen!

We gaan Vooruit! De Heus Vooruitgang zit in onze genen! We gaan Vooruit! De Heus Vooruitgang zit in onze genen! De Heus legt zich toe op diervoeding Volledig scala aan producten: compleet voer, concentraten, premixen, speciaal voer Diervoederconcepten die zorgen

Nadere informatie

Genieten. van lekker eten

Genieten. van lekker eten Genieten van lekker eten Food Connect Passie voor eten Een maaltijd die met liefde is gekookt, dat is elke dag weer een cadeautje. Aan onze maaltijden proef je dat ze met aandacht zijn bereid. We kiezen

Nadere informatie

Welkom bij Brasvar. Het Brasvarken van Nevele. Pure kwaliteit. Voeding, zo belangrijk. Charcuterie

Welkom bij Brasvar. Het Brasvarken van Nevele. Pure kwaliteit. Voeding, zo belangrijk. Charcuterie BRASVAR D a t s m a a k t, d a t r a a k t Welkom bij Brasvar Het Brasvarken van Nevele Pure kwaliteit Voeding, zo belangrijk Charcuterie 2 3 Welkom bij Brasvar Het Brasvarken van Nevele 3 Pure kwaliteit

Nadere informatie

Productinformatie: Boter en boterproducten. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van jou verwacht? Kwaliteitskenmerken van boter

Productinformatie: Boter en boterproducten. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van jou verwacht? Kwaliteitskenmerken van boter Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over de eigenschappen van boter en boterproducten. We vertellen je ook waar je boter en boterproducten voor kunt gebruiken in de keuken en welke soorten boter

Nadere informatie

Filmlinks. Voorbereiding op de lessen

Filmlinks. Voorbereiding op de lessen Stadswerken Filmlinks www.utrecht.nl/nmc Voorbereiding op de lessen Korte informatieve filmpjes op internet als eenvoudige voorbereiding op de boerderij- en tuinlessen op de NMC-locaties. Inhoudsopgave

Nadere informatie

Naam: Werken voor geld

Naam: Werken voor geld Naam: Werken voor geld Dat niet alle Nederlanders koeien melken en kaas maken voor hun werk wist je waarschijnlijk al. Maar wat doen Nederlanders nog meer en wat maakt Nederland zo bijzonder om in te werken?

Nadere informatie

Vers. uit eigen. bakkerij

Vers. uit eigen. bakkerij Vers uit eigen bakkerij Deka Proef t Verschil De eigen bakkers van Deka zijn er s ochtends al vroeg bij. Voor dag en dauw bakken zij het lekkerste brood, dat daarna regelrecht naar uw eigen winkel gaat.

Nadere informatie

De schaapskudde Een educatief programma voor groep 5 en 6 Handleiding Deel 3 Locatie Hoog-Buurlo

De schaapskudde Een educatief programma voor groep 5 en 6 Handleiding Deel 3 Locatie Hoog-Buurlo De schaapskudde Een educatief programma voor groep 5 en 6 Handleiding Deel 3 Locatie Hoog-Buurlo Inhoudsopgave Deel 3: De schaapskudde van Hoog-Buurlo 1. Aanmeldgegevens 2. Achtergrondinformatie Hoog-Buurlo

Nadere informatie

Werkblad. Eten: vroeger en nu. Materiaal. Hoe gaan we te werk? Leestekst. 5 de leerjaar. Schrijf- en tekengerief

Werkblad. Eten: vroeger en nu. Materiaal. Hoe gaan we te werk? Leestekst. 5 de leerjaar. Schrijf- en tekengerief Materiaal Schrijf- en tekengerief Hoe gaan we te werk? Opdracht 1 Hieronder vind je een fragment uit De tafel van arm en rijk (bron: http://www.20eeuwennederland.nl/, thema Eten en drinken ). Lees aandachtig

Nadere informatie

DE VARKENSHOUDERIJ: VAN BIG TOT KARBONADE

DE VARKENSHOUDERIJ: VAN BIG TOT KARBONADE SPREEKBEURT OF WERKSTUK DE VARKENSHOUDERIJ: VAN BIG TOT KARBONADE Hier vind je informatie voor een spreekbeurt of werkstuk over de varkenshouderij. De informatie is verdeeld in vier stappen. Dit zijn de

Nadere informatie

Herkomst en Dierenwelzijnseisen

Herkomst en Dierenwelzijnseisen Scharrel Vlees Van Ommeren Vlees Herkomst en Dierenwelzijnseisen Inhoud Eisen en herkomst Van Ommeren Vlees Scharrel Rundvlees... 2 Eisen en herkomst Van Ommeren Vlees Scharrel Varkensvlees... 3 LIVAR...

Nadere informatie

VEGETARIËR ZIJN. zonder tekorten op te lopen, zelfs voor zwangere vrouwen of kinderen.

VEGETARIËR ZIJN. zonder tekorten op te lopen, zelfs voor zwangere vrouwen of kinderen. VEGETARIËR ZIJN Het boek is gebaseerd op een vegetarisch voedingspatroon, deels omdat ik vegetariër ben en deels om te laten zien dat dit ook verrassend lekker kan zijn. De meest voorkomende vormen van

Nadere informatie

Symposium De juiste beerkeuze moderne middelen

Symposium De juiste beerkeuze moderne middelen Symposium De juiste beerkeuze 2013 moderne middelen 1 wereldspeler in KI 7.4 miljoen doses in 2012 3.800 beren waarvan 1400 in Nederland >1,3 miljoen zeugen ~40 miljoen vleesvarkens rol K.I. Gewenste genetica

Nadere informatie

Het. Spreekbeurt pakket. Initiatief van:

Het. Spreekbeurt pakket. Initiatief van: Het Spreekbeurt pakket Antwoorden op vragen over de onderdelen van voeding, biologische voeding, suiker en tot slot voeding van de toekomst. Initiatief van: w Het KidsProef spreekbeurtpakket helpt je op

Nadere informatie

Dienstverlenende werkzaamheden Les 7

Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 voedingsadvies Julie hebben in les 1 al een voedingsdagboek moeten invullen en in les drie heb je als het goed is geleerd hoe de schijf van vijf werkt. Met deze kennis

Nadere informatie

De Kaasmaakster. Schoolplaat De kaasbereiding (Copyright Wolters-Noordhoff bv)

De Kaasmaakster. Schoolplaat De kaasbereiding (Copyright Wolters-Noordhoff bv) De Kaasmaakster Schoolplaat De kaasbereiding (Copyright Wolters-Noordhoff bv) Misschien is het je wel eens opgevallen, als je over een landweg reed, of over de dijk. Langs de kant van de weg staat een

Nadere informatie

Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet

Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet Waarom eet je eigenlijk? Je krijgt er energie van! Energie heb je nodig alle processen in je lichaam b.v. voor lopen, computeren Maar ook

Nadere informatie

Gezonde leefstijl, hoe pak je dit op?

Gezonde leefstijl, hoe pak je dit op? Gezonde leefstijl, hoe pak je dit op? Jolande van Teeffelen, diëtist Van de mensen met OSAS heeft 90% overgewicht Vetafzetting door overgewicht kan obstructie van de luchtweg veroorzaken. Maar de apneu

Nadere informatie

Deze brochure is gebaseerd op de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes. Lekker. en gezond eten met diabetes

Deze brochure is gebaseerd op de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes. Lekker. en gezond eten met diabetes Deze brochure is gebaseerd op de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes Lekker en gezond eten met diabetes 3 Gezond eten heeft zin Met diabetes heb je extra veel plezier van gezond eten: je zit lekkerder in je

Nadere informatie

Varkens produceren in Argentinië: lage kosten en daglicht in overvloed

Varkens produceren in Argentinië: lage kosten en daglicht in overvloed Varkens produceren in Argentinië: lage kosten en daglicht in overvloed Argentinië, het land van Maxima en pampa s, maar ook een wereldspeler in de dop als het gaat om varkens! Auteurs: M.A. de Winter P.

Nadere informatie

WERKBOEKJE BROODBAKKEN

WERKBOEKJE BROODBAKKEN thema 11 Les 111 WERKBOEKJE BROODBAKKEN Naam:... Klas:... 1 De verschillende gr aansoorten Vul onderstaande woorden in op de juiste plaats: Tarwe Gerst Rogge tarwe - water/warmte - goudgeel - koren - melk

Nadere informatie

Eindexamen biologie vmbo gl/tl 2003 - II

Eindexamen biologie vmbo gl/tl 2003 - II INFORMATIE 1 HET WILD ZWIJN Het wild zwijn komt in grote delen van Europa voor. In Nederland is het alleen nog te vinden op de Veluwe en in Zuid-Limburg, en dan vooral in eikenbossen. Het Europees wild

Nadere informatie

Puree met melk zonder toegevoegd zout koud aanmaakbaar

Puree met melk zonder toegevoegd zout koud aanmaakbaar Productbenaming Aardappelpuree in droge vorm met melk - zout Productomschrijving Aardappelpureegranulaat met melk, zoutarm Koud Gebruiksaanwijzing 1/ Het product in droge vorm oplossen in koud drinkwater.

Nadere informatie

Eetbare waterplanten. Taco Blom school voor permacultuur

Eetbare waterplanten. Taco Blom school voor permacultuur Eetbare waterplanten Taco Blom school voor permacultuur Gelle lotus Eetbare: Wortel zaad stam Eetbare Gebruikt: olie wortels worden gekookt om alle bitterheid er uit te krijgen. De wortel is rijk aan zetmeel

Nadere informatie

Schijf van Vijf-spel. Opdracht 4C. Opdracht

Schijf van Vijf-spel. Opdracht 4C. Opdracht Opdracht 4C Schijf van Vijf-spel Opdracht Doel: Introductie: 15 min. Opdracht 1: Opdracht 2: Kinderen worden bewust gemaakt van wat gezonde basisvoeding is. Dit zijn producten uit de Schijf van Vijf. Als

Nadere informatie

Brood zoals Vroeger Catalogus 2017

Brood zoals Vroeger Catalogus 2017 Brood zoals Vroeger Catalogus 2017 Brood zoals Vroeger Brood zoals Vroeger onderscheid zich door een unieke bereiding waarbij alleen gebruik wordt gemaakt van 100% natuurlijke grondstoffen. Het resultaat

Nadere informatie

LEZEN. Terpentijd - 1500

LEZEN. Terpentijd - 1500 1 LEZEN Terpentijd - 1500 Oorspronkelijk bood een terp plaats aan één of enkele boerderijen. Sommige van deze huisterpen groeiden later aan elkaar vast tot een grote woonheuvel. Door de geïsoleerde ligging,

Nadere informatie

Eco Fields B.V. 0318 461344. 6733 JD Wekerom info@ecofields.nl

Eco Fields B.V. 0318 461344. 6733 JD Wekerom info@ecofields.nl Wilt u een origineel en smaakvol geschenk geven aan een relatie of een bijzonder kerspakket aan uw medewerkers? Van kleine bedankjes tot uitgebreide pakketten, alles is mogelijk. Graag denken we mee om

Nadere informatie

Thema 3 Voeding en je lichaam

Thema 3 Voeding en je lichaam Naut samenvatting groep 7 Mijn Malmberg Thema 3 Voeding en je lichaam Samenvatting Voeding en je lichaam Je lichaam heeft voedingsstoffen nodig. Die zitten in ons eten en drinken. Voedsel en vocht zijn

Nadere informatie

Droogvoeding Verpakking van 1,5kg en 3,5kg

Droogvoeding Verpakking van 1,5kg en 3,5kg Voeding speelt een belangrijke rol bij de behandeling van diabetes mellitus. Daarom zal uw dierenarts uw kat meestal een speciale dieetvoeding voorschrijven zoals Royal Canin Diabetic Diet. Diabetic Diet

Nadere informatie

VEZELS! Koolhydraten vind je in alle plantaardige voeding : fruit,

VEZELS! Koolhydraten vind je in alle plantaardige voeding : fruit, Koolhydraten vind je in alle plantaardige voeding : fruit, groenten, granen, bonen, aardappelen, rijst, pasta & brood. Voeg hier nog de (suiker)koolhydraten aan toe zoals ijs, koekjes, cake, snoep, taart,

Nadere informatie

Gezond voeren van het (Friese) paard

Gezond voeren van het (Friese) paard Gezond voeren van het (Friese) paard Het Friesch Paard Limburg 17 januari 2011 Machteld Oudshoorn in samenwerking met Programma Introductie Spijsvertering van het paard Gewenste conditie Basistips goed

Nadere informatie

Van Dicke tot DINC. De rol van de diëtist bij coeliakie en de invloed van een glutenvrij dieet op de kwaliteit van leven

Van Dicke tot DINC. De rol van de diëtist bij coeliakie en de invloed van een glutenvrij dieet op de kwaliteit van leven Van Dicke tot DINC De rol van de diëtist bij coeliakie en de invloed van een glutenvrij dieet op de kwaliteit van leven Loes Köhler-Brands, diëtist Dieetadvies Praktijk Velp en lid van DINC Van Dicke tot

Nadere informatie

Ko-Kalf. Blonde d Aquitaine,

Ko-Kalf. Blonde d Aquitaine, Een rondje regio... Ko-Kalf Nou kan ik wel een hele Blonde d Aquitaine, maar daar zit je ook niet middag blijven praten over op te wachten! Een plek waar het zo rustig is, als in de stal van boerenbedrijf

Nadere informatie

HOOFDSTUK 1 AARDAPPELEN 15 1.1. Wat zijn aardappelen? 15 1.2. Nachtschade-achtigen 15 1.3. Het groeiproces 15 1.4. Aardappelteelt 16 1.5. Het bewaren van aardappelen 16 1.6. Kookeigenschappen 17 1.7. Voedingswaarde

Nadere informatie

Afsluitingen. Afsluitingen. - inventaris vee - inventaris gewassen - inventaris algemeen - jaarinstellingen

Afsluitingen. Afsluitingen. - inventaris vee - inventaris gewassen - inventaris algemeen - jaarinstellingen Afsluitingen Afsluitingen - inventaris vee - inventaris gewassen - inventaris algemeen - jaarinstellingen Selecteer inventaris vee Afsluiting: inventaris vee Afsluiting: inventaris vee Controleer of berekende

Nadere informatie

Geef kanker. minder kans. eet volop. groente en. fruit

Geef kanker. minder kans. eet volop. groente en. fruit Geef kanker minder kans eet volop groente en fruit Iedereen heeft zo zijn eetgewoonten. De één eet wat meer dan de ander. De één lust graag dit, de ander dat. Vaste eetgewoonten zijn er steeds minder.

Nadere informatie

Sensitivity Control Diet voor de hond

Sensitivity Control Diet voor de hond SENSITIVITY CONTROL DIET Bij de behandeling van voedselovergevoeligheid zal uw dierenarts uw hond of kat een speciale dieetvoeding voorschrijven. Royal Canin Sensitivity Control Diet is speciaal ontwikkeld

Nadere informatie

landbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE KB

landbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE KB Examen VMBO-KB 2015 gedurende 200 minuten landbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE KB Het examen landbouw en natuurlijke omgeving CSPE KB bestaat uit twee deelexamens

Nadere informatie

24 mei 2011 Gezonde voeding voor senioren

24 mei 2011 Gezonde voeding voor senioren 24 mei 2011 Gezonde voeding voor senioren Annette Schormans, diëtist Lezing 26 januari 2015 KBO Boxtel Gezondheidsproblemen leefregels voor senioren goede keuze in voeding maken blijven bewegen hersenen

Nadere informatie

GRASDUINEN IN HET GRAS

GRASDUINEN IN HET GRAS Ruraal Netwerk 25 april 2013 GRASDUINEN IN HET GRAS GEBRUIKSDOELSTELLINGEN VAN GRAS VOOR LANDBOUW Geert Rombouts Mathias Abts Departement Landbouw en Visserij Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Voorlichting

Nadere informatie

Leghennenhouderij Argentinië: eieren produceren tegen lage kostprijs

Leghennenhouderij Argentinië: eieren produceren tegen lage kostprijs Leghennenhouderij Argentinië: eieren produceren tegen lage kostprijs Auteurs: P. van Horne M.A. de Winter Argentinië telt circa 32 miljoen leghennen, zowel witte als bruine hennen, bijna uitsluitend in

Nadere informatie

Workshop Korfbal & Voeding: maximaal effect door minimale aanpassingen. Miracle Performance

Workshop Korfbal & Voeding: maximaal effect door minimale aanpassingen. Miracle Performance Workshop Korfbal & Voeding: maximaal effect door minimale aanpassingen. Bob ter Haak Miracle Performance Bob ter Haak Eigenaar Miracle Performance Sportdiëtist Bewegingsdeskundige Docent Sport Fietsen

Nadere informatie

Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen. De noodzaak van Agrobiodiversiteit. Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie

Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen. De noodzaak van Agrobiodiversiteit. Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie Een deel van de biodiversiteit van de Aardappel Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen De noodzaak van Agrobiodiversiteit Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie Agro-biodiversiteit:

Nadere informatie

Inleiding. 4 een gezonde barbecue

Inleiding. 4 een gezonde barbecue Inleiding Het weer is stralend. Je zonovergoten tuin of balkon vrààgt gewoon om een barbecue. Gezelligheid en lekker eten, daar gaat het om. Je wilt er iets speciaals van maken. Smaakvolle, bijzondere

Nadere informatie

Thema 4 Platteland. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 5

Thema 4 Platteland. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 5 Meander Samenvatting groep 5 Thema 4 Platteland Samenvatting Landbouw Bijna alles wat je eet, komt van de landbouw. De akkerbouwer verbouwt bijvoorbeeld aardappelen, tarwe of mais. Hij strooit eerst mest

Nadere informatie

Een leven lang vitaal. Kwestie van geluk of goede genen? Kun je er zelf iets aan doen?

Een leven lang vitaal. Kwestie van geluk of goede genen? Kun je er zelf iets aan doen? Een leven lang vitaal Kwestie van geluk of goede genen? Kun je er zelf iets aan doen? Oudste vrouw van de wereld Japanse Misao Okawa, 115 jaar Gemiddelde levensverwachting Mannen en vrouwen in de 20 ste

Nadere informatie

Hoe een boekhouding. Beginners

Hoe een boekhouding. Beginners Hoe een boekhouding Invullen???? Beginners Zit ik in het juiste boekjaar GEWASSEN OP HET BEDRIJF GEWASSEN OP HET BEDRIJF 1. ZIJN ALLE TEELTEN AANWEZIG? TEELTEN EN HUN OPPERVLAKTE WORDEN OVERGENOMEN UIT

Nadere informatie

MIK MAGERE YOGH BOSBES 500G. Mik magere yoghurt 500g bosbes met slechts 0.9% vet in een handige hersluitbare verpakking

MIK MAGERE YOGH BOSBES 500G. Mik magere yoghurt 500g bosbes met slechts 0.9% vet in een handige hersluitbare verpakking PRODUCTOMSCHRIJVING Mik magere yoghurt 500g bosbes met slechts 0.9% vet in een handige hersluitbare verpakking INGREDIËNTEN magere yoghurt. suiker. zwarte bessensap (4.5%). water.. bosbes ( 2.7 %). glucose-fructose

Nadere informatie

Voorbereiding post 2. Met de mens mee Groep 1-2-3

Voorbereiding post 2. Met de mens mee Groep 1-2-3 Voorbereiding post 2 Met de mens mee Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 2: Met de mens mee, voor groep 1, 2 en 3. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel Werkvel

Nadere informatie

Voeding. Bevroren voedsel Pas op met wortelen en bieten. Bewaar ze vorstvrij want. Jonge paarden en krachtvoer

Voeding. Bevroren voedsel Pas op met wortelen en bieten. Bewaar ze vorstvrij want. Jonge paarden en krachtvoer Voeding 1. Schimmelvrij hooi Strooi bij het opslaan van het hooi telkens wat keukenzout tussen de balen, de paarden vinden dit lekker, het beschermt tegen schimmels en het haalt nog wat vocht uit het hooi.

Nadere informatie

Bio-industrie. Wat is de bio-industrie? Om hoeveel dieren gaat het eigenlijk. De legbatterij

Bio-industrie. Wat is de bio-industrie? Om hoeveel dieren gaat het eigenlijk. De legbatterij Bio-industrie Wat is de bio-industrie? Bio betekent,,leven'' en industrie is een verzamelnaam voor fabrieken. Bio-industrie is een nieuw woord voor bepaalde moderne vormen van veeteelt. In de veeteelt

Nadere informatie

Het verhaal spelt goed verteld!

Het verhaal spelt goed verteld! Het verhaal spelt goed verteld! Wat is Spelt? Oergraan uit het bronzen tijdperk Komt voort uit de oertarwe soorten Einkorn en Emmer Oudste graansoort die de mensheid kent Bevindt zich nog in de oervorm

Nadere informatie

Marktoverzicht van de Belgische varkenssector 25 januari 2019

Marktoverzicht van de Belgische varkenssector 25 januari 2019 Marktoverzicht van de Belgische varkenssector 25 januari 2019 1 4 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 49 52 175 1/ Prijzen Nationale prijzen varkenskarkassen, gewogen gemiddelde S/E-klasse /100kg

Nadere informatie

Diabetic. Waarschuwing Het Diabetic dieet is niet geschikt voor pups, teven tijdens dracht en lactatie en honden met een verhoogde energie-behoefte.

Diabetic. Waarschuwing Het Diabetic dieet is niet geschikt voor pups, teven tijdens dracht en lactatie en honden met een verhoogde energie-behoefte. DIABETIC DIET VOOR DE HOND Voeding speelt een belangrijke rol bij de behandeling van diabetes mellitus. Daarom zal uw dierenarts uw hond meestal een speciale dieetvoeding voorschrijven zoals Royal Canin

Nadere informatie

De Smoezels. en de nieuwe oppas. Erhard Dietl. Erhard Dietl De Smoezels en de nieuwe oppas De Vier Windstreken. De Vier Windstreken

De Smoezels. en de nieuwe oppas. Erhard Dietl. Erhard Dietl De Smoezels en de nieuwe oppas De Vier Windstreken. De Vier Windstreken Er komt voor het eerst een meisje babysitten op de Smoezelkinderen. Enthousiast maakt ze een gezonde groentesoep en ruimt ze het huis op. De Smoezeltweeling kijkt verschrikt toe, want Smoezels houden helemaal

Nadere informatie

Ik ben Steenkool. Nooit meer oorlog groep 7-8. De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels.

Ik ben Steenkool. Nooit meer oorlog groep 7-8. De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels. De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels. Hi! I am de steenkool. De cole of de stone. I am black, zwart. And I kan fire geven. Jongens, dat is wat die Europese

Nadere informatie

Vakantie vitamines: hoe voorkom je vakantie kilo s? Jantine Blaauwbroek Diëtist

Vakantie vitamines: hoe voorkom je vakantie kilo s? Jantine Blaauwbroek Diëtist Vakantie vitamines: hoe voorkom je vakantie kilo s? Jantine Blaauwbroek Diëtist Inhoud 1 Vakantiebestemmingen 2 Wat is gezonde voeding? 3 Energieleveranciers en functies 4 Energiebalans op vakantie 5 Weet

Nadere informatie

Moeten mensen er echt mee leren leven of... zou het ook aan onze voeding kunnen liggen?

Moeten mensen er echt mee leren leven of... zou het ook aan onze voeding kunnen liggen? Darmklachten zijn een steeds vaker voorkomend probleem. Ondanks de toename van het aantal klachten is er nog steeds geen passende oplossing gevonden voor het probleem. In mijn praktijk Detoxenzo kloppen

Nadere informatie

Afzetmogelijkheden van intacte beren voor varkenshouder en slachthuis PVL, 18 en 19 november 2014 Luc Verspreet, CEO GROEP COVALIS Jan Coenegrachts,

Afzetmogelijkheden van intacte beren voor varkenshouder en slachthuis PVL, 18 en 19 november 2014 Luc Verspreet, CEO GROEP COVALIS Jan Coenegrachts, Afzetmogelijkheden van intacte beren voor varkenshouder en slachthuis PVL, 18 en 19 november 2014 Luc Verspreet, CEO GROEP COVALIS Jan Coenegrachts, bedrijfsleider COVAVEE - COVALIS Agenda GROEP COVALIS

Nadere informatie

10-02-2013 LEZING. Carola Engbers

10-02-2013 LEZING. Carola Engbers 10-02-2013 LEZING Met Voeding in je kracht Mesologie Orthomoleculaire Geneeskunde PNI DE KLACHT Reguliere Geneeskunde Grondige medische kennis als basis voor de integratie van de andere vakken. Chinese

Nadere informatie

WAAR TREK JE DE GRENS? Hoe zouden we landbouwdieren moeten behandelen?

WAAR TREK JE DE GRENS? Hoe zouden we landbouwdieren moeten behandelen? 1. Productie van kippen Vleeskippen in de stal Scharrelkippen Scharrelvleeskippen kunnen naar buiten. Zij leven langer omdat ze op een langzamere, meer natuurlijke manier groeien. Is het eerlijk dat het

Nadere informatie

Werkblad Meander Thema 4: Platteland

Werkblad Meander Thema 4: Platteland Werkblad Meander Thema 4: Platteland 4.1 Volop voedsel Schrijf op wat er in Nederland groeit, kies uit: sinaasappel / olijf / tomaat / komkommer / mais Schrijf de naam Wat groeit er in Nederland, Zet een

Nadere informatie

Paardengras versus koeiengras

Paardengras versus koeiengras Paardengras versus koeiengras Stichting De Paardenkamp Soest 6 december 2016 Mark Jan Vink Waarom dit onderwerp? Omdat in de dagelijkse praktijk blijkt dat veel paarden worden gehouden op koeiengras Dat

Nadere informatie

Knorren IN DE NATUURLIJKE KRINGLOOP

Knorren IN DE NATUURLIJKE KRINGLOOP Knorren Eerlijk scharrelvlees van wolvarkens IN DE NATUURLIJKE KRINGLOOP In het zuidelijke puntje van Drenthe, bij Zuidwolde, scharrelen ze knorrend rond op de boerderij van Maarten Jansen: wolvarkens.

Nadere informatie

Inspiratie voor een bezoek aan Varkens Innovatie Centrum Sterksel

Inspiratie voor een bezoek aan Varkens Innovatie Centrum Sterksel Inspiratie voor een bezoek aan Varkens Innovatie Centrum Sterksel Voorbeelden van onderwerpen en projecten Introductie Een bezoek aan Varkens Innovatie Centrum Sterksel is een inspirerende ervaring. Op

Nadere informatie

BIO: ETEN & WETEN INTROLES VOOR DE

BIO: ETEN & WETEN INTROLES VOOR DE BIO: ETEN & WETEN INTROLES VOOR DE 1 e GRAAD 1 LESUUR FICHES VOOR DE LEERLINGEN FICHE 1 - A WORTELEN Biowortelen van een bioboer die kiest voor natuur en milieu. Bio kiest voor natuur en milieu! De biowortelboer(in)

Nadere informatie

lyondellbasell.com Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid

lyondellbasell.com Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid Verander je keuzes, verander je leven Deze presentatie heeft als doel om u betere beslissingen te laten nemen m.b.t. voeding om zo uw gezondheid te verbeteren. Belangrijke

Nadere informatie

Sportbroodje. Fabrikant Resch&Frisch Holding GmbH Schloßstraße 15 A 4600 Wels Österreich. Volkorenbroodje met groente en noten, bevroren

Sportbroodje. Fabrikant Resch&Frisch Holding GmbH Schloßstraße 15 A 4600 Wels Österreich. Volkorenbroodje met groente en noten, bevroren Sportbroodje Volkorenbroodje met groente en noten, bevroren Artikelnr. 1011103 Gewicht per stuk 75 g Stuks per doos 30 2250 g "Ook zonder beleg de ideale snack voor onderweg. Volkorenmeel Erwten, wortelen

Nadere informatie

Brood zoals Vroeger Catalogus 2016

Brood zoals Vroeger Catalogus 2016 Brood zoals Vroeger Catalogus 2016 Brood zoals Vroeger Brood zoals Vroeger onderscheid zich door een unieke bereiding waarbij alleen gebruik wordt gemaakt van 100% natuurlijke grondstoffen. Het resultaat

Nadere informatie

Omschakelen naar een biologisch rundveebedrijf

Omschakelen naar een biologisch rundveebedrijf Omschakelen naar een biologisch rundveebedrijf Toeren voor Boeren: Veetournee Sander Van Haver Innovatiesteunpunt Stimuleren van de omschakeling van gangbare land- en tuinbouwers naar de biologische productie

Nadere informatie

Effect van voer tijdens de biggenopfok op mesterijresultaten

Effect van voer tijdens de biggenopfok op mesterijresultaten Effect van voer tijdens de biggenopfok op mesterijresultaten Introductie Er wordt veel over gespeculeerd, maar het is tot op heden niet goed bekend wat het effect van voeding in de biggenopfok is op de

Nadere informatie

Bobbie is net vier geworden, o, wat is hij alweer groot. Hij mag nu naar de basisschool. met schooltas, fruit en brood.

Bobbie is net vier geworden, o, wat is hij alweer groot. Hij mag nu naar de basisschool. met schooltas, fruit en brood. Bobbie is net vier geworden, o, wat is hij alweer groot. Hij mag nu naar de basisschool met schooltas, fruit en brood. Zijn ontbijtje staat al klaar: een boterham of bordje pap, met daarbij een glaasje

Nadere informatie

voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam

voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam 1 2 VOORKOMEN VAN ONDERVOEDING BIJ OUDEREN Bij het bezoek op de polikliniek is u een aantal vragen gesteld over gewichtsverlies en uw eetlust. Hiermee wordt

Nadere informatie

32 Kleinschalige varkenshouderij

32 Kleinschalige varkenshouderij 32 Kleinschalige varkenshouderij Gedurende de laatste jaren worden in Nederland niet alleen varkens gehouden op grote gespecialiseerde, commercieel ingestelde bedrijven. Op bescheiden schaal worden ook

Nadere informatie

Hoofdstuk 7 Samenwerking in Europa

Hoofdstuk 7 Samenwerking in Europa Hoofdstuk 7 Samenwerking in Europa Vroeger voerden Europese landen vaak oorlog met elkaar. De laatste keer was dat met de Tweede Wereldoorlog (1940-1945). Er zijn in die oorlog veel mensen gedood en er

Nadere informatie

Leefregels voor. Gezond blijven. KBO Bernadette Helmond. 23 april 2014

Leefregels voor. Gezond blijven. KBO Bernadette Helmond. 23 april 2014 Leefregels voor Gezond blijven KBO Bernadette Helmond 23 april 2014 1 Senioren leven ongezonder dan 10 jaar geleden - Drinken meer - Roken (vrouwen) - Bewegen minder - Overgewicht - Eenzijdig eten 2 Leefregels

Nadere informatie

Meer melk uit uw ruwvoer. Conserveringsmiddelen en broeiremmers

Meer melk uit uw ruwvoer. Conserveringsmiddelen en broeiremmers Meer melk uit uw ruwvoer Conserveringsmiddelen en broeiremmers > betere ruwvoerkwaliteit > smakelijk ruwvoer > hogere opname > lagere voerkosten Ecosyl: meer melk uit uw ruwvoer Op melkveebedrijven blijft

Nadere informatie

Voedingsbeleid Kinderdagverblijf Kiekeboe 2015

Voedingsbeleid Kinderdagverblijf Kiekeboe 2015 Ons voedingsbeleid Inleiding Gezond zijn en blijven begint onder andere met voeding. Gezond eten betekent: gevarieerd en niet te veel. Een gezond voedingspatroon is een voedingspatroon waarmee problemen

Nadere informatie

Voeding voor paarden. Achterhoekse paardendagen. 23 mei 2010 ing. N.A. Slijkerman

Voeding voor paarden. Achterhoekse paardendagen. 23 mei 2010 ing. N.A. Slijkerman Achterhoekse paardendagen 23 mei 2010 ing. N.A. Slijkerman Inhoud Natuurlijke eetpatroon Spijsvertering Voeding recreatiepaard Conditie Voeding sportpaard Karakter Vragen Natuurlijke eetpatroon 14 16 uur

Nadere informatie

Handboek snijmaïs. 1 Inleiding 1.1 Herkomst en introductie maïs... 7 1.2 Arealen... 7 1.3 Rasontwikkelingen... 8 1.4 Gebruiksvormen van maïs...

Handboek snijmaïs. 1 Inleiding 1.1 Herkomst en introductie maïs... 7 1.2 Arealen... 7 1.3 Rasontwikkelingen... 8 1.4 Gebruiksvormen van maïs... 1 Inleiding 1.1 Herkomst en introductie maïs... 7 1.2 Arealen... 7 1.3 Rasontwikkelingen... 8 1.4 Gebruiksvormen van maïs... 10 6 1 Inleiding Na gras is snijmaïs het belangrijkste gewas voor de melkveehouderij.

Nadere informatie

Anders denken, anders doen!!

Anders denken, anders doen!! Schrijvers: Julia van der Ploeg & Jannie Verloop Sector: economie Vakken: economie & biologie Begeleider: Meneer Boonstra Inleverdatum: 18-12-2014 Inhoudsopgave Inleiding blz 3 De hoofdvraag blz 4 Deelvraag

Nadere informatie

Dit demonstratieproject werd medegefinancierd door Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland

Dit demonstratieproject werd medegefinancierd door Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland Beste lezer, In het kader van het ADLO Demonstratieproject Optimalisatie van het houden van intacte beren en immunocastraten bezorgen we u graag een zesde en laatste nummer van onze nieuwsbrief ivm de

Nadere informatie

PRODUCTSPECIFICATIE Biologische Boeren Magere Kwark met Blauwe Bes, zonder riet- en bietsuiker

PRODUCTSPECIFICATIE Biologische Boeren Magere Kwark met Blauwe Bes, zonder riet- en bietsuiker Algemeen Productomschrijving Ingrediënten PRODUCTSPECIFICATIE Biologische Boeren Magere Kwark met Blauwe Bes, zonder riet- en bietsuiker De Biologische Boeren Magere kwark is een friszuur product met een

Nadere informatie

Lespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Lerarenhandleiding Groep 7 & 8

Lespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Lerarenhandleiding Groep 7 & 8 Lespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Lerarenhandleiding Groep 7 & 8 kunnen de definitie van voeding benoemen. weten wat de vier hoofdbestanddelen van voeding zijn en wat de functie

Nadere informatie

Workshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht. Graag in samenwerking

Workshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht. Graag in samenwerking Workshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht Graag in samenwerking Voor zowel kinderen als volwassenen zijn overgewicht en obesitas de belangrijkste risicofactoren voor de ontwikkeling van

Nadere informatie