De schaapskudde Een educatief programma voor groep 5 en 6 Handleiding Deel 3 Locatie Hoog-Buurlo
|
|
- Guus van der Pol
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De schaapskudde Een educatief programma voor groep 5 en 6 Handleiding Deel 3 Locatie Hoog-Buurlo
2 Inhoudsopgave Deel 3: De schaapskudde van Hoog-Buurlo 1. Aanmeldgegevens 2. Achtergrondinformatie Hoog-Buurlo 3. Achtergrondinformatie De Schaapskudde 2
3 1. Aanmeldgegevens Hoog-Buurlo is een plek met een verhaal. Het is een oud gehucht, omringt door bos, weide en akkers en de uitgestrekte heide. Hoog-Buurlo heeft van oudsher een schaapskudde, en die is er tegenwoordig nog steeds! Staatsbosbeheer is de grootste terreineigenaar van het gebied. De schaapskudde is van Staatsbosbeheer en is onderdeel van het beheer van het gebied. Staatsbosbeheer doet er alles aan om het een mooi gebied te maken en te houden voor mensen, dieren en planten. Tijdens dit educatieve programma ontdekken de leerlingen van alles over de schaapskudde en dit prachtige natuurgebied. Ze gaan praktisch aan de slag, gaan op zoek naar de schatten van het gebied en worden uiteindelijk zelf de Woordvoerders van de schaapskudde! Wat gaan de kinderen allemaal doen bij de schaapskudde van Hoog-Buulo? Ze gaan samen met de schaapherder op pad en ontdekken het gebied. Ze ontdekken hoe een schaapskooi in elkaar zit en wat de schapen er doen en welke andere dieren er leven Ze ontdekken welke andere dieren in het bos rond de schaapskooi leven Ze gaan mee met de schaapherder de heide op en ontdekken wat voor nuttig werk de schapen doen In de klas verwerken de kinderen hun bezoek aan de schaapskudde van Hoog Buurlo. Ze laten op hun eigen manier hun ervaringen en ontdekkingen zien en presenteren deze aan klasgenoten, andere klassen en/of volwassenen. Worden uw leerlingen Woordvoerders van de schaapskudde van Hoog- Buurlo? Indien u mee wilt doen schrijft u zich in voor het hele programma, te weten: 1. voorbereidende les op school 2. locatiebezoek met spannende ontdekkingen 3. verwerking in de klas Aan deelname zijn geen kosten verbonden. Voor meer informatie of het maken van een afspraak kunt u contact opnemen met: Staatsbosbeheer Radio Kootwijk T.a.v. Kim van der Klis k.klis@staatsbosbeheer.nl 3
4 2. Achtergrondinformatie Hoog-Buurlo Hoog-Buurlo is een oud gehucht te midden van bossen en de Hoog-Buurlose Heide. De naam (Hoog) Buurlo komt al in de 9e eeuw voor en is een samenstelling van bur (kleine woning) en lo (bos). Eeuwenlang werd hier dezelfde vorm van landbouw bedreven. De heidevelden werden gebruikt als weidegrond voor de schapen. De schapenmest werd, vermengd met heideplaggen, gebruikt om de akkers vruchtbaarder te maken. Dit wordt de potstalcultuur genoemd. Akkerbouw, het houden van schapen en het hakken van eikenhout (looizuur uit eikenschors werd gebruikt in de leerlooierij) zorgden voor de nodige inkomsten. Deze eeuwenoude cultuur heeft haar sporen in het landschap achtergelaten en dat is tot op de dag van vandaag goed te zien. De akkers en schapendriften (de paden van de schaapskooi naar de heide) zijn er nog steeds. Ook heeft het gebied nog dezelfde vorm als drie eeuwen geleden: ruwweg een cirkelvorm, omzoomd door beukenlanen. Ook zijn er nog steeds twee schaapskooien. Eén schaapskooi werd nieuw gebouwd, maar volledig volgens de traditionele vorm en bouw. Er zijn twee woningen en enkele schuren in Hoog-Buurlo. De Hoog-Buurlose heide is een uitgestrekt gebied waar je ver kunt kijken. De heide heeft een warm en zonnig microklimaat, wat bijzondere planten en dieren aantrekt, zoals de zandhagedis, adder, veldleeuwerik, roofvogels, libellen, vlinders en andere insecten. Om de heide open te houden zet Staatbosbeheer onder andere een schaapskudde in. De schaapskooi van Hoog-Buurlo 4
5 3. Achtergrondinformatie Schaapskudde Historie Van oudsher heeft Hoog-Buurlo een schaapskudde. De schapen graasden overdag op de heide en sliepen in de schaapskooi. Hun mest werd in de schaapskooi bewaard en vermengd met heideplaggen. Deze mest werd gebruikt om de akkers te bemesten en zo vruchtbaarder te maken. Ook de wol van de schapen werd gebruikt. De schaapskudde nu Ook nu graast er op de heide van Hoog-Buurlo een schaapskudde bestaand uit Veluwse heideschapen. De kudde bestaat uit ongeveer 140 volwassen schapen. In het voorjaar komen daar nog tientallen lammetjes bij. De schapen worden door Staatsbosbeheer ingezet om de heide te beheren. Doordat de schapen het gras en jonge boompjes eten, blijft de heide open. Op de heide komen zeldzame planten en dieren voor, zoals de zandhagedis, de adder en de veldleeuwerik. Sommige schapen hebben een bel. Dat zijn schapen die makkelijk afdwalen of juist schapen die vaak de leiding nemen. Het zwarte schaap In schaapskuddes is vaak een zwart schaap aanwezig. Dit is een eeuwenoude traditie. Vroeger dacht men dat een zwart schaap wolven zou afschrikken, omdat een zwart schaap op een hond zou lijken. Dit is een fabeltje, maar de traditie om een zwart schaap in de kudde te hebben, wordt in veel kuddes in ere gehouden. De schaapherder en de herdershond. De schaapskudde wordt begeleid en verzorgd door de schaapherder en zijn hond. De hond is een Engelse Border Collie. De schaapherder gebruikt de hond om de schapen te drijven en te hoeden: dat wil zeggen, de schapen te verplaatsen en bij elkaar te houden. Schapen zijn prooidieren en zijn daarom altijd bang voor de hond. De schaapherder stuurt de hond aan met commando s, met zijn stem of met een herdersfluitje. De schapen Veluwse heideschapen zijn grote schapen. Ze zijn wit met soms een bruin of zwart vlekje. Rammen (de mannetjes) wegen 70 tot 80 kilo, ooien (vrouwtjes) 60 tot 70 kilo. De schapen worden ongeveer 8 jaar oud. De schapen eten de planten op de heide. Ze eten het liefst gras, maar ook jonge boompjes zoals lijsterbes of berk. Als er geen gras is of als het gras in de winter niet lekker is, eten ze ook wel de heide zelf. In de winter en in de lammertijd worden de schapen bijgevoerd met hooi en schapenbrokken. De schapen drinken water in de schaapskooi uit automatische kranen. In schaapskooi zijn ook likblokken met zouten die de schapen nodig hebben. 5
6 Lammetjes De ooien krijgen in het voorjaar 1 of 2 lammetjes. De lammetjes blijven 2 tot 2,5 maand met hun moeder in de stal. Daarna gaan ze steeds vaker mee de heide op. De lammetjes in de kudde van Hoog-Buurlo zijn bedoeld om de oude schapen te vervangen. Schapen scheren De schapen worden elk jaar geschoren. Dat gebeurt in juni. De schapen hebben 2 tot 2,5 kilo wol. De wol van de schaapskudde van Hoog-Buurlo wordt verkocht aan een lokaal bedrijf, dat er onder andere kinderdekbedden van maakt. De wol van Veluwse heideschapen kriebelt erg, en is daarom minder geschikt voor kleding. Sommige schapenboeren scheren hun schapen vroeg in het voorjaar. Dit doen ze om besmetting met myasis, een schapenziekte, te verkomen. Myasis ontstaat als vliegen eitjes in de schapenpoep leggen en de poep in de vacht blijft plakken. Dit kan alleen als de poep dun is door te voedselrijk gras. Op de schrale heide hebben de schapen geen dunne poep, maar stevige keutels. Er is op de heide dan ook geen gevaar voor myasis. Later scheren is ook nodig voor de wol, zodat deze door de zon gerijpt is. Schapen kunnen net als mensen door de zon verbranden. Daarom mogen de schapen niet geschoren worden op een te zonnige dag. De schaapskooi De schaapskooi van Hoog-Buurlo is nieuw gebouwd en was af in De schaapskooi is gebouwd zoals de oude schaapskooi, met dezelfde materialen, vormen en constructies. Dat kun je bijvoorbeeld goed zien in het dak. Er zijn wel een aantal verschillen, zo ligt er op het dak nu riet in plaats van heideplaggen. En de betonnen vloer was er vroeger ook niet; dit is nu echter verplicht om het wegsijpelen van de mest in de bodem te voorkomen. De schaapskooi is ook onderdak voor andere dieren, zoals boerenzwaluwen, muizen, spinnen en insecten. Het potstalprincipe wordt nog steeds toegepast in Hoog-Buurlo. De mest wordt nu echter niet vermengd met heideplaggen maar met stro. De vloer van de schaapskooi ligt lager dan het omringende land. Deze kuil wordt laagje voor laagje gevuld met mest en stro, tot de vloer zelfs hoger ligt dan het omringende land. De mest wordt vervolgens uit de kooi gehaald en gebruikt op de akkers. Schema van een potstal 6
Op bezoek bij de schaapskudde. op landgoed Zuylestein
Op bezoek bij de schaapskudde op landgoed Zuylestein Grebbeveld Schapen &zo Welkom bij de schapen van de Grebbeveld Schapen &zo, van herder Clemens Oude Groeniger en zijn vrouw Marjel Neefjes. Zij begrazen
Nadere informatieDe familie schaap. Praat eens zoals een schaap Welke dierengeluiden ken je nog? Doe ze eens na?
Het schaap De familie schaap Schapen zijn bange dieren. Daarom leven ze met velen samen en blijven ze dicht bij elkaar. Een groepje schapen noemen we een kudde. Schapen praten met elkaar door te blaten.
Nadere informatielesbrief bij het bezoek aan de schaapskudde De Drifters te Sneek
lesbrief bij het bezoek aan de schaapskudde De Drifters te Sneek Eva Brouwer, Sneek, Mei 2011 www.dedrifters.nl Het schaap, van top tot teen Afhankelijk van het ras is het schaap zo n 50 tot 70 cm hoog
Nadere informatieDe schaapskudde Een educatief programma voor groep 5 en 6 Handleiding Deel 2 Planning en organisatie
De schaapskudde Een educatief programma voor groep 5 en 6 Handleiding Deel 2 Planning en organisatie Inhoudsopgave Deel 2: programma Schaapskudde 1. Planning en organisatie 1.1. Voordat u begint 1.2. Voorbereiding
Nadere informatieVoorbereiding post 1. Werken voor de hei Groep 4-5
Voorbereiding post 1 Werken voor de hei Groep 4-5 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 1: Werken voor de hei, voor groep 4 en 5. Inhoud: Algemeen Verhaal
Nadere informatieSchaapskudde 't Schaap van Staete
Schaapskudde 't Schaap van Staete Bezoekadres: Vossemeerdijk 6 8251 PN Dronten Telefoon: 06 14543464 of 06 41423664 E-mail: schaapvans@gmail.com Website: www.schaapvanstaete.nl Facebook: www.facebook.com/schaapvanstaete
Nadere informatieEen educatief programma voor groep 5 tot en met 8 Handleiding Deel 1 Algemeen
Een educatief programma voor groep 5 tot en met 8 Handleiding Deel 1 Algemeen Inhoudsopgave Deel 1 Inleiding 1 Algemene informatie 1.1 Doelgroep 1.2 Doel van het programma Woordvoerders van de Natuur 1.3
Nadere informatieEen rondje schaapskooi
Een rondje schaapskooi Bij de inrit van de grote parkeerplaats bij restaurant de Tafelberg aan de Naarderstraat te Blaricum begint een paaltjesroute van het Goois Natuurreservaat (GNR). We houden de route
Nadere informatieOp pad met de Moeflon, een lesbrief over moeflons en hun leefomgeving op De Hoge Veluwe.
Op pad met de Moeflon, een lesbrief over moeflons en hun leefomgeving op De Hoge Veluwe. 1 Hallo jongens en meisjes, Het kan zomaar gebeuren dat je bij een wandeling door de bossen van Het Nationale Park
Nadere informatieHeidebeheer en fauna. Verslag veldwerkplaats Droog Zandlandschap Strabrechtse Heide, 4 juni 2009
Heidebeheer en fauna Verslag veldwerkplaats Droog Zandlandschap Strabrechtse Heide, 4 juni 2009 Inleiders: Jap Smits (Staatsbosbeheer) en prof. dr. Henk Siepel (Alterra-WUR) De Strabrechtse Heide is een
Nadere informatieSPREEKBEURT SCHAAP ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n
SPREEKBEURT SCHAAP l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER HET SCHAAP BIJ
Nadere informatieLesbrief. Wolverwerking TOELICHTING LESBRIEF. HET IDEE VAN DE LESBRIEF: besef van de verwerking van wol tot kledingstuk. OPDRACHTEN VOOR LEERLINGEN
Lesbrief Wolverwerking TOELICHTING LESBRIEF Op de website www.schaapskuddehofvantwente.nl staat informatie over de Stichting Schaapskudde Hof van Twente en het doel van de stichting. Op de site zijn tevens
Nadere informatieVoorbereiding post 1. Werken voor hei en ven Groep 1-2-3
Voorbereiding post 1 Werken voor hei en ven Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 1: Werken voor hei en ven, voor groep 1, 2 en 3. Inhoud: Algemeen Verhaal
Nadere informatieLESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van
LESPAKKET ECOLOGIE VMBO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK SPOREN Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen hier
Nadere informatiePraktische informatie. Steenmannetjes. Bereikbaarheid. Waar. Vertrekpunt. Startpunt. Aanrijdroute auto. 3.7 km. Nationaal Park Dwingelderveld
Wandelen Wandelroute Kloosterveld 3.7 km Waar Nationaal Park Dwingelderveld Vertrekpunt Nationaal Park Dwingelderveld [https://maps.google.com/? q=52.7816,6.37332] Deze struinroute door het Kloosterveld
Nadere informatieSchapen. Inhoud. Benamingen. Geschiedenis. Benamingen
Schapen Inhoud Benamingen Geschiedenis Raskenmerken Lammeren Ziektes Verzorging Omgeving Schapen scheren Wist-je-dat weetjes Benamingen Ooi = vrouwtje Ram = mannetje Lam = schaap t/m 1 jr. Hamel = gecastreerde
Nadere informatieVoorbereiding post 1. Werken voor de hei Groep 1-2-3
Voorbereiding post 1 Werken voor de hei Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 1: Werken voor de hei, voor groep 1, 2 en 3. Inhoud: Algemeen
Nadere informatieNieuwsbrief. Presentatie schaapskudde Hof van Twente op 14 april Bijzondere kudde
1 Nieuwsbrief Presentatie schaapskudde Hof van Twente op 14 april 2012 Tijdens de opening van het Toeristisch Seizoen van de VVV Hof van Twente op 14 april jl. vond tevens de presentatie plaats van de
Nadere informatieKopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen.
Lente groep 3/4 inhoud blz Lente 3 1 Langer licht 4 2 Bollen 5 3 Wakker worden 6 4 Frisse blaadjes 7 5 Kikkerdril 8 6 Op reis 9 7 In de wei 10 8 Er op uit! 11 9 Filmpjes 12 Werkblad winter 13 Schrijf je
Nadere informatieWerkboekje 2010. Boerderijles Groep 5/6. Naam..
Werkboekje 2010 Boerderijles Groep 5/6 Naam.. 1 Inhoudsopgave 1 KIPPEN 3 1.1 SOORTEN VEREN. 3 1.2 VERENONDERZOEK. 4 1.3 HET GEDRAG VAN KIPPEN 4 1.4 WAT KIPPEN ETEN. 4 1.5 KAN EEN KIP KNIPOGEN? 4 2 SCHAPEN
Nadere informatieVoorbereiding post 1. Werken voor hei en ven Groep 4-5
Voorbereiding post 1 Werken voor hei en ven Groep 4-5 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 1: Werken voor hei en ven, voor groep 4 en 5. Inhoud: Algemeen Verhaal
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
en thema Totaal materialen heide Materialen per groepje 1A Sporen van grazers 3 Witte bakken 3 Pincetten Zoekkaart bos- en heideplanten 1B Dennen trekken Handschoenen voor elk kind Zoekkaart bos- en heideplanten
Nadere informatieFoto s der natuur, biodiversiteit
Zoals u wellicht heeft gemerkt is 2010 het internationale jaar van de biodiversiteit. Met mijn fotoproject hoop ik het bewustzijn van biodiversiteit te verbeteren, want Biodiversiteit is leven Foto s der
Nadere informatieLente. groep 3, 4 en 5
Lente groep 3, 4 en 5 Inhoud Lente 3 1. Langer licht 4 2. Bollen 5 3. Wakker worden 6 4. Frisse blaadjes 7 5. Kikkerdril 8 6. Op reis 9 7. In de wei 10 8. Er op uit! 11 9. Filmpjes 12 Werkblad lente 14
Nadere informatieHet onderzoek van de burgemeester 5/6
Het onderzoek van de burgemeester De burgemeester hoorde dat kinderen ongerust zijn. Nee, ze zijn niet bang voor onweer of harde geluiden. Ze maken zich zorgen over de natuur. Dieren krijgen steeds minder
Nadere informatieWandeling met herder en schapen
Wandeling met herder en schapen 50,00 per groep tot 25 personen 3,50 p.p. koffie met wat lekkers erbij Duur is 60 tot 90 minuten 1. Ontvangst koffie met wat lekkers 2. Met de herder en de kudde op stap
Nadere informatieWorkshop ambachtelijk brood
Workshop ambachtelijk brood Minimaal aantal personen 10 Maximaal aantal personen 30 Duur is 2,5 uur 2 broden per persoon (Als je met 20 personen bent of meer, krijg je 1 brood en 4,50 korting.) 14,50 per
Nadere informatieTuinvogels. Meer over onze koolmezen. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Meer over de koolmees
Overname en dupliceren van dit materiaal is alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. Vogelbescherming Nederland,
Nadere informatieGierzwaluw. Boomleeuwerik. Witte kwikstaart. Nachtzwaluw
Boomleeuwerik Leeft in droge, schrale heidevelden met losse boompjes en boomgroepen. Broedt ook in jonge aanplant van naaldbos (spar of den). Gierzwaluw Broedt onder daken van oudere gebouwen in Roermond.
Nadere informatieWe doen mee met Woordvoerders van de Natuur! We gaan een hele ochtend/middag de natuur in! We wonen hier op de Veluwe en we gaan ook de natuur in op
1 We doen mee met Woordvoerders van de Natuur! We gaan een hele ochtend/middag de natuur in! We wonen hier op de Veluwe en we gaan ook de natuur in op de Veluwe. Ga je zelf weleens de natuur in? Waar dan?
Nadere informatieWelkom, Op de volgende pagina s vindt u mijn artikel over het hoeden van schapen.
Welkom, Op de volgende pagina s vindt u mijn artikel over het hoeden van schapen. De hele dag door eten, eten, eten Schapen grazen in het Osse stadspark de Strepen Schapen in stadspark de Strepen in de
Nadere informatieRoute.nl - Meer dan 1900 gratis fietsroutes
1 van 6 Nederland Gelderland Barneveld 58.1 (ongeveer 3:25 u.) Fietsroute 137339 1km 2015 Falkplan BV 2 van 6 Nederland Gelderland Barneveld 58.1 (ongeveer 3:25 u.) Fietsroute 137339 In deze gevarieerde
Nadere informatieEven voorstellen: De Heren van Stand
Versie: Oktober 2014 Even voorstellen: De Heren van Stand Op zaterdag 27 september zijn de Heren van Stand weer toegevoegd aan de Schaapskudde Hof van Twente. Van de 5 rammen zijn er maar liefst drie in
Nadere informatieBIJLAGE 1 BEELD met toelichting BOEREN IN DE IJZERTIJD
EDE VROEGER EN NU Geldersch Landschap & Kasteelen BIJLAGE 1 BEELD met toelichting voor groep 5 t/m 8 www.glk.nl 1.1 LEVEN ALS BOER IN DE IJZERTIJD Toelichting bij de praatplaten bij het lesprogramma 1.1
Nadere informatieEen educatief programma voor groep 7 en 8 Handleiding Deel 1 Algemeen
Een educatief programma voor groep 7 en 8 Handleiding Deel 1 Algemeen Inhoudsopgave Deel 1 Inleiding 1 Algemene informatie 1.1 Doelgroep 1.2 Doel van het programma Woordvoerders van de Natuur 1.3 Opzet
Nadere informatieArchemerberg - gezinsroute (Vechtdal / Reestdal) Wandelroute: 4,5 km
Wandelen in Overijssel BEKIJK DEZE ROUTE OOK IN ONZE GRATIS APP landschapoverijssel.nl/wandeleninoverijssel Archemerberg - gezinsroute (Vechtdal / Reestdal) Wandelroute: 4,5 km Korte introductie Lekker
Nadere informatieSchaapskuddes in het natuurbeheer Wim Meulenkamp ROM3D Research Opbouw Inleiding Knelpunten Aanbevelingen Vragen Inleiding Onderzoek Wageningen UR: Schaapskuddes in het natuurbeheer Wat is ecologische
Nadere informatieDe kleine beestjesclub
Thema: mini Biologie Dieren Insecten en spinnen Moeilijkheid: * Tijdsduur: ** Juf Nelly De kleine beestjesclub Doel: Na deze opdracht weet je meer over verschillende insecten Uitleg opdracht Je luistert
Nadere informatieSteun Het Drentse Landschap
Steun Het Drentse Landschap In Drenthe vind je nog échte stilte en kostbare natuur. Je vindt er plekjes om even weg te dromen, uitzichten om nooit te vergeten en alle ruimte voor stevige wandelingen met
Nadere informatieKennisnet community 5-6 / herfst 2006
HERFSTWEER Als de zomer voorbij is begint de herfst. Dat merk je niet direct. Er verandert wel steeds meer. Het wordt kouder. Je kunt niet meer zonder jas naar buiten. Er komen herfstbuien. Het waait en
Nadere informatie1A WAT HOORT BIJ WIE? 4-6 JAAR
1A WAT HOORT BIJ WIE? 4-6 JAAR 1A HELP DE DIEREN ZOEKEN 4-6 JAAR 1B DIEREN OP DE BOERDERIJ 4-6 JAAR VOORBEELDBLAD Lakenvelder Fries Melkschaap Duif Fries paard Assendelfter Hoen Landgeit Witrik Krombekeenden
Nadere informatiecheper Tienus met schapen en honden onlosmakelijk verbonden met Exloo
S cheper Tienus met schapen en honden onlosmakelijk verbonden met Exloo Marchinus Elting Op 1 oktober 1960 werd de schaapskudde van de familie Steenbergen officieel overgedragen aan de gemeente en werd
Nadere informatieWandelroute Sprengenberg, op de Sallandse Heuvelrug
Wandelroute Sprengenberg, op de Sallandse Heuvelrug 5.6 km wandelen Wandel op de heuvelachtige Sprengenberg en laat je verrassen door de uitgestrekte bossen, glooiende heidevelden en vele planten en dieren.
Nadere informatieProject Planten ABC. Week 1ABC: Algemeen
Project Planten ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Planten Planten eten, ademen en groeien. Sommige planten houden van natte grond. Anderen van droge grond. Sommige planten houden van veel zon en warmte. Anderen
Nadere informatieDieren in de winter. Kids for Animals winter spreekbeurt. Brrr. Honden
Dieren in de winter Brrr In de winter kun jij een lekkere warme trui aantrekken. Bij dieren werkt dit anders. Sommige kunnen heel goed tegen de kou, andere minder. Het ene dier krijgt een dikke vacht,
Nadere informatieVoorbereiding post 1. Werken voor de hei Groep 6-7-8
Voorbereiding post 1 Werken voor de hei Groep 6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 1: Werken voor de hei, voor groep 6, 7 en 8. Inhoud: Algemeen
Nadere informatieMondeling Nederlands. Cursus 2 Module 4. Dag 1
Mondeling Nederlands Cursus 2 Module 4 Dag 1 het gras het pad het park de boom de poep de vlieg rondkijken wegjagen wrijven dichtbij ver weg moe moe veel weinig iets - niets vallen wij/zij vallen hij/zij
Nadere informatieLANDGOED BEERZE. ROUTE 4,2 km
LANDGOED BEERZE ROUTE 4,2 km Een heerlijke wandeling voor de hele familie door de bossen bij Beerze, vlak bij Ommen. Lekker lopen langs heide, stuifduinen en ook via het oude huis Beerze. Route gemaakt
Nadere informatieStaatsbosbeheer T Eexterveld. Wandelen in het plantenparadijs - 7 km
Staatsbosbeheer T 0592 248 984 www.staatsbosbeheer.nl Eexterveld Wandelen in het plantenparadijs - 7 km Ruimte voor bijzondere planten In de verte ziet u ze al staan: de Schotse Hooglanders die meehelpen
Nadere informatie1.2 landschap, natuur en recreatie. Landschap
1.2 landschap, natuur en recreatie Landschap Radio Kootwijk vormt een belangrijke schakel in een aaneengesloten open tot halfopen droog tot vochtig stuifzand- en heidegebied dat zich uitstrekt van het
Nadere informatieProductiebos maakt plaats voor oorspronkelijk heidelandschap.
NATUURVERBINDING HOORNEBOEG GOOIS NATUURRESERVAAT Productiebos maakt plaats voor oorspronkelijk heidelandschap. PRODUCTIEBOS MAAKT PLAATS VOOR OORSPRONKELIJK HEIDELANDSCHAP TEN ZUIDEN VAN HILVERSUM LIGGEN
Nadere informatieOpdrachten over de Hooge Boezem achter Haastrecht. Op de kaart hierboven zie je het hele gebied.
Opdrachten over de Hooge Boezem achter Haastrecht In deze les en tijdens de excursie gaat het over het gebied de Hooge Boezem achter Haastrecht en het gebied eromheen. In de omgeving van Haastrecht en
Nadere informatiePaarden zijn hoefdieren: dieren met hoeven aan hun voeten. Een hoef is een hele dikke nagel die de poot beschermt.
[Junior Winkler Prins online; lemma paard ] paard Paarden zijn hoefdieren. Er zijn verschillende rassen gefokt als rij- en trekdier. Er komt nog één soort in het wild voor. Ook de ezels en en zebra s zijn
Nadere informatieTe veel, te rijk, te weinig. Waterpark Lankheet
Waterpark Lankheet Erfgoed/NME project voor groep 8 Handleiding leerkracht Opdrachtgever: Waterpark Lankheet en Commissie Culturele Vorming Haaksbergen Bronmateriaal: Waterpark Lankheet/Historische Kring
Nadere informatieAuditieve oefeningen bij het thema: de kinderboerderij
Auditieve oefeningen bij het thema: de kinderboerderij Boek van de week: 1; Kinderboerderij; Betty Sluyzer 2; Kinderboerderij/kijkdoosserie 3; Het grote voorleesboek van de Kinderboerderij 4; Boeken over
Nadere informatieHerbivoor, carnivoor, omnivoor Naam vrouwelijk dier Naam mannelijk dier Naam gecastreerd mannetje Naam van een jong. 145 dagen = 5 maanden 5 dagen
OPMAAK OPZOEKBOEKDIER_DEF_XP5 06-12-2005 11:42 Pagina 53 53 SCHAAP zoogdieren Latijnse naam Herbivoor, carnivoor, omnivoor Naam vrouwelijk dier Naam mannelijk dier Naam gecastreerd mannetje Naam van een
Nadere informatieuitga uitg v a e v 2013
Lente uitgave 2013 groep 3/4 inhoud blz. Lente 3 1. Langer licht 4 2. Bollen 5 3. Wakker worden 6 4. Frisse blaadjes 7 5. Kikkerdril 8 6. Op reis 9 7. In de wei 10 8. Er op uit! 11 9. Filmpjes 12 Werkblad
Nadere informatieThema van de maand September 2009
Thema van de maand September 2009 "Een goede huisvesting voor je ezel" Omdat wij zelf druk bezig zijn om het voor onze meiden allemaal in orde te maken, wil ik deze maand verder ingaan op het thema huisvesting.
Nadere informatieVoorbereiding post 1. Werken voor hei en ven Groep 6-7-8
Voorbereiding post 1 Werken voor hei en ven Groep 6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 1: Werken voor hei en ven, voor groep 6, 7 en 8. Inhoud: Algemeen Verhaal
Nadere informatieBijlage 3a: Leerlingenwerkblad Bij les 1
15 Leerlingenwerkblad Bij les 1 Wat kun je vertellen bij de volgende vragen: Succes!! Naam: 1) Je hebt nu een heleboel gehoord en gezien over grafheuvels. Wat komt er als eerste in je op als jij iets over
Nadere informatie2 Wat is een heg? Als je een heg gaat planten is het plezierig om iets meer te weten over heggen.
2 Wat is een heg? Als je een heg gaat planten is het plezierig om iets meer te weten over heggen. Hoe ziet een heg er uit? Een heg is een dichte rij struiken langs een weg, een weiland of een grote tuin.
Nadere informatieSPEURTOCHT LEMELERBERG
SPEURTOCHT LEMELERBERG ROUTE 3,1 km Dit is een speurtocht voor kinderen vanaf een jaar of 8. De route is ongeveer 3 km en onderweg moet je allerlei leuke vragen over de natuur beantwoorden. (Loop je met
Nadere informatieover DE KOE Een koe heeft grote oren die in alle richtingen kunnen draaien. Zo horen ze goed als er gevaar dreigt.
over DE KOE Een koe heeft grote oren die in alle richtingen kunnen draaien. Zo horen ze goed als er gevaar dreigt. Een koe kan uitstekend ruiken. Als het voer een beetje stinkt, laat zij het liggen. Wat
Nadere informatieMet de hond de natuur in
Met de hond de natuur in Alles over loslopen en aanlijnen bij Staatsbosbeheer in Almere Uw hond aan de lijn. We vragen het niet zomaar. Wandelen met de hond in de natuur of uw dagelijkse rondje om uw viervoeter
Nadere informatieWerkstuk Biologie Nijlpaarden
Werkstuk Biologie Nijlpaarden Werkstuk door een scholier 1372 woorden 15 oktober 2004 6,5 194 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding: Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik het onwijze coole dieren vind.
Nadere informatieNieuwsbrief. Welkom in 2014
6 Nieuwsbrief Maart 2014 Welkom in 2014 In de laatste maanden van 2013 hebben er geen publieksactiviteiten van de stichting Schaapskudde Hof van Twente plaatsgevonden. Wel heeft de kudde nog bezoek gehad
Nadere informatieVraag 1. Waarom moet je goed voor de rupsen zorgen als je vlinders wilt hebben?
Naam: VLINDERS Vlinders zijn niet weg te denken uit onze leefomgeving. In het voorjaar kunnen we haast niet wachten tot de eerste Kleine vosjes of Citroenvlinders zich laten zien. En dan in de zomer en
Nadere informatieWOLF. Huilend roofdier
WOLF Huilend roofdier Wolven hebben vaak een hele slechte naam. Denk maar eens aan de wolf in het verhaal van Roodkapje, die haar oma heeft opgegeten. Of Midas de wolf, die tevergeefs op de drie biggetjes
Nadere informatieWilde zwijnen en varkens
Wilde zwijnen en varkens Varkens: Leuke Snuiters In China leven de meeste varkens van de hele wereld. Varkens met hangbuiken en vetrollen en snorbaarden. Vroeger namen de Chinezen een voorraadje varkensvlees
Nadere informatieTHEMA LENTE Auditieve oefeningen
THEMA LENTE Auditieve oefeningen Auditieve synthese Lettergrepen samenvoegen tot een woord Tulp Gras Wei Letters samenvoegen tot een woord Kalfje Krokus Lente Narcis Zaaien Veulen Groeien Paashaas je Poesje
Nadere informatieDe inhoud. 1. De inleiding. 2. De woordspin. 3. Het uiterlijk van de das. 4. Wat eet de das? 5. Waar wonen dassen? 6. Hoe wordt de das geboren?
De inhoud 1. De inleiding 2. De woordspin 3. Het uiterlijk van de das 4. Wat eet de das? 5. Waar wonen dassen? 6. Hoe wordt de das geboren? 7. De dassenwerkgroep Utrecht 8. De afsluiting 9. Bronnen 1.
Nadere informatieVerslag veldtocht insectenwerkgroep naar Nationaal Park de Hoge Veluwe
Verslag veldtocht insectenwerkgroep naar Nationaal Park de Hoge Veluwe Landschap Hoge Veluwe; gebied Eikehoutbergen Op 15 juli 2017 zijn we met de 7 leden van de insectenwerkgroep naar het Nationale Park
Nadere informatieHerfstHike Zwerfbond 2016: Veluwezoom-Loenen-Kootwijkerzand
HerfstHike Zwerfbond 2016: Veluwezoom-Loenen-Kootwijkerzand Ruim twintig enthousiaste herfsthikers van de Zwerfbond, waaronder 13 jongeren tussen 10 en 17 jaar, verzamelden de derde zaterdag van oktober
Nadere informatieEen schaap met vijf poten
Een schaap met vijf poten Niet iedereen komt iedere dag een schaap tegen, maar we gebruiken wel bijna allemaal spullen die van een schaap afkomen zoals wol, schapenkaas of een lamskoteletje. Men zegt wel
Nadere informatieOp de mango s na is dit oogst van eigen bodem. We conserveren een deel van de kleine tomaatjes en augurken in zoetzuur.
Record, Het is onvoorstelbaar, maar het is 1 september en de eerste ijskristallen zitten op mijn voorruit. Overdag is het prachtig weer. En het blijft droog. Heel droog. Na de 10 mm rond 20 augustus is
Nadere informatieStaatsbosbeheer Trompsingel 1, 9724 CX Groningen T Landgoed Mensinge. Drenthe in een notendop.
Staatsbosbeheer Trompsingel 1, 9724 CX Groningen T 050 707 44 44 www.staatsbosbeheer.nl Wandelen Landgoed Mensinge Drenthe in een notendop Mensinge Drenthe in een notendop In een wedstrijd om de titel
Nadere informatieBolle akker. locatie 1. Coelhorsterweg
IE S R CU X E ETS I F e d T j S i E b t EN an he AND-W T H C L v A G R O D O H OP I OO M ct e j o pr Bolle akker locatie 1 Coelhorsterweg Een bolle akker is een stuk landbouwgrond dat, voordat er kunstmest
Nadere informatieVerwerkingsles biodiversiteit onderbouw
Verwerkingsles biodiversiteit onderbouw Doelen: Kinderen weten dat sommige dieren, zoals kikkers en vlinders, gedaanteverwisselingen doormaken tijdens hun leven Kinderen ontdekken dat rupsen en vlinders
Nadere informatieStruinen door De Stille Kern
58 Horsterwold Struinen door De Stille Kern Een 900 hectare groot natuurgebied waar natuurlijke processen volop de ruimte krijgen. Het gebied wordt begraasd door een kudde konikpaarden, die zorgen voor
Nadere informatieResultaten enquête onder beheerders
Resultaten enquête onder beheerders Algemeen - De enquête is ingevuld door 9 respondenten waarvan vrouw en 8 mannen. - Van de 9 respondenten, zijn jonger dan 5 jaar, tussen de 5 en jaar, respondenten zijn
Nadere informatieRoute.nl - Meer dan 1900 gratis fietsroutes
1 van 5 Nederland Gelderland Ede 31 (ongeveer 1:49 u.) Fietsroute 140575 1km 2015 Falkplan BV 2 van 5 Nederland Gelderland Ede 31 (ongeveer 1:49 u.) Fietsroute 140575 Falk-VVV fietskaarten, een serie van
Nadere informatieThema 3 Dieren en planten
Les 3.1 Landschappen. 1. De appelboom 1. Een boom waarin appels groeien. 1. 3. 2. Bloeien 2. Planten en struiken hebben bloemen 3. Het weiland 3. Een stuk land waar gras op groeit en koeien en schapen
Nadere informatieOPDRACHTEN bij de FIETSEXCURSIE van het project MOOI HOOGLAND-WEST!
ietsroute Hoogland West OPDRACHTEN bij de FIETSEXCURSIE van het project MOOI HOOGLAND-WEST! 5 4 6 3 2 1 Let op het verkeer en zet je fiets goed aan de kant! Mooi Hoogland-West! 1 Bolle akker locatie 1
Nadere informatieKwaliteitsregeling gescheperde schaapskuddes. Radio Kootwijk, 25 september 2015
Kwaliteitsregeling gescheperde schaapskuddes Radio Kootwijk, 25 september 2015 1 AGENDA 1. Opening, welkom en doel van de bijeenkomst 2. Introductie praktijknetwerk gescheperde schaapskuddes 3. Waarom
Nadere informatieLESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van
LESPAKKET ECOLOGIE HAVO / VWO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK ELAND Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen
Nadere informatieBIO: ETEN & WETEN INTROLES VOOR DE
BIO: ETEN & WETEN INTROLES VOOR DE 1 e GRAAD 1 LESUUR FICHES VOOR DE LEERLINGEN FICHE 1 - A WORTELEN Biowortelen van een bioboer die kiest voor natuur en milieu. Bio kiest voor natuur en milieu! De biowortelboer(in)
Nadere informatieWat weet jij over biologisch en over de bodem?
Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant
Nadere informatie!!! "# $ %!!!!! ( " %!!+!! " # +
Dit boekje is van !!! "# "# $ %!!!!!!&!! ' " # ( " %!!)*!!!!+!! " # + #!!!!! &,!!!* %! Weetjes van giraffen Hoorntjes Een mannetje heeft midden op zijn kop nog een hoorntje. Hij heeft er dus drie. Een
Nadere informatieSchapen. Cindy Postma ; ; ; CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/26097
Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Cindy Postma ; ; ; 19 February 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/26097 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieSPREEKBEURT WITLIPBOOMKIKKER
SPREEKBEURT WITLIPBOOMKIKKER l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE WITLIPBOOMKIKKER
Nadere informatieOnze kiwi plant bloeit dit jaar uitbundig. Ben erg benieuwd of hij zo zelf bestuivend is als ze zeggen!
Bergbewoners De lammeren doen het goed. Ze genieten volop van de hoop klei die werd opgeworpen toen we de ganzenvijver hebben laten graven. Een prachtig speelterrein. 1 mei, de dag van de arbeid, is een
Nadere informatieBio-industrie. Wat is de bio-industrie? Om hoeveel dieren gaat het eigenlijk. De legbatterij
Bio-industrie Wat is de bio-industrie? Bio betekent,,leven'' en industrie is een verzamelnaam voor fabrieken. Bio-industrie is een nieuw woord voor bepaalde moderne vormen van veeteelt. In de veeteelt
Nadere informatieHunebedden de steentijd
Deze les hoort bij het prentenboek Het grote bouwwerk, geschreven door Rian Visser in de serie Terugblikken van Uitgeverij Delubas. Met tekeningen van Irene Goede. Doel: leerlingen bekend maken met hunebedden
Nadere informatieDe Vuursche. Scootmobiel. Door de bossen met de scootmobiel
Staatsbosbeheer Regio West Naritaweg 221, 1043 CB Amsterdam T 020-7073700 www.staatsbosbeheer.nl Scootmobiel De Vuursche Door de bossen met de scootmobiel Scootmobielroute in De Vuursche In deze folder
Nadere informatieWerkblad Struinen op de Vughtse heide
Werkblad Struinen op de Vughtse heide Het Verhaal van de Vughtse heide. De Vughtse Heide is een echt typisch Brabants landschap. Een afwisselend gebied met bomen zoals grove den, berken en een open heidegebied
Nadere informatieSPREEKBEURT Chinchilla
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT Chinchilla ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE CHINCHILLA
Nadere informatieinhoud 1. Dieren op reis 2. Waarom dieren reizen 3. Op zoek naar eten 4. Op zoek naar een broedplek 5. Weg uit de kou 6. Filmpje Pluskaarten Bronnen
Dieren op reis inhoud 1. Dieren op reis 3. Waarom dieren reizen 4 3. Op zoek naar eten 5 4. Op zoek naar een broedplek 9 5. Weg uit de kou 13 6. Filmpje 14 Pluskaarten 15 Bronnen 17 Colofon en voorwaarden
Nadere informatieAMFIBIEËN IN DE ACHTERHOEK DE KNOFLOOKPAD SAMEN WERKEN AAN EEN OPTIMAAL LANDSCHAP
AMFIBIEËN IN DE ACHTERHOEK DE KNOFLOOKPAD SAMEN WERKEN AAN EEN OPTIMAAL LANDSCHAP 1 2 KNOFLOOKPAD De knoflookpad is één van de meest bedreigde amfibie soorten in Nederland. Er zijn landelijk nog 40 restpopulaties
Nadere informatiemei 2018 The Links Valley Natuurgolfterrein The Links Valley
mei 2018 The Links Valley Natuurgolfterrein The Links Valley THE LINKS VALLEY, GOLFBAAN OF NATUURTERREIN? Het is lastig te zeggen of The Links Valley nu meer golfbaan is of natuurterrein. Feitelijk bestaat
Nadere informatie