Vereniging voor PCO te Gorredijk e.o.

Transcriptie

1 Vereniging voor PCO te Gorredijk e.o / 06IU 1 pcbs De Librije

2 Voorwoord Het doel van publiek verantwoorden door een onderwijsinstelling is te laten zien dat zij haar middelen zo effectief mogelijk inzet. De verantwoording van het financiële beleid van een instelling is vastgelegd in de jaarstukken. Jaarstukken zijn de documenten met financiële en niet-financiële verantwoordingsgegevens, die op grond van wettelijke bepalingen door het bevoegd gezag van de bekostigde school moeten worden opgesteld en ingediend bij het departement. De jaarstukken gaan vergezeld van een accountantsverklaring. Met dit jaarverslag legt het bevoegd gezag van de Vereniging voor Protestants Christelijk Onderwijs in Gorredijk en omstreken verantwoording af. In de zin van verticale verantwoording naar het ministerie van OCW en horizontaal naar de ouders, werknemers en de MR. Binnen de VPCO Gorredijk is gekozen voor een integrale benadering van het jaarverslag. Dat betekent het een samenvoeging is van bestuursverslag, het jaarplan en de jaarrekening en tevens de jaarverslagen van de verschillende geledingen. Vanaf 2013 wordt ook de continuïteitsparagraaf opgenomen conform de voorschriften van het ministerie, welke met ingang van dit verslag enigszins vereenvoudigd zijn door de samenvoeging van twee rubrieken. Het maken van een jaarverslag voor een basisschool roept ieder jaar de vraag op of dit gaat over het cursusjaar of het kalenderjaar. Dit is en blijft een lastig punt aangezien de materiële bekostiging per kalenderjaar wordt toegekend en de personele bekostiging per cursusjaar. Daarnaast worden de onderwijskundige activiteiten in beginsel altijd per cursusjaar georganiseerd. Het jaarverslag dat nu voor ligt is geschreven over het kalenderjaar Daarbij zullen we ons bewust moeten zijn dat er in dit kalenderjaar sprake is van twee halve cursusjaren, te weten 2016/17 (januari t/m juli) en 2017/18 (augustus t/m december). Voor de goede orde dient er onderscheid gemaakt te worden tussen onderstaande benamingen: Vorig cursusjaar = 2016/17 Dit cursusjaar = 2017/18 Voor alle overige zaken zal het kalenderjaar 2017 bedoeld worden. Ik wens u veel plezier bij het lezen van het jaarverslag. Namens het bevoegd gezag, Gorredijk, 1 april 2018 Jan Sido Zwart voorzitter algemeen bestuur Ver. PCO te Gorredijk e.o. Gielis Dijk secretaris dagelijks bestuur Ver. PCO te Gorredijk e.o. Vereniging voor PCO te Gorredijk e.o. Postbus 69, 8401 AB Gorredijk / 06IU 2 pcbs De Librije

3 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE ALGEMENE INFORMATIE JURIDISCHE STRUCTUUR DOELSTELLING VPCO GORREDIJK Samenwerkingsverbanden GEVOERD ONDERWIJSBELEID Opbrengsten Algemene activiteiten Klachtenafhandeling TOEKOMSTPARAGRAAF CONTINUÏTEITSPARAGRAAF GEGEVENS SET A1 PERSONEEL EN LEERLINGEN Personele ontwikkelingen in Leerlingaantallen en Formatie in meerjarige Balans Financieringsstructuur Huisvestingsbeleid Mutaties van reserves/ fondsen/voorzieningen Overige zaken Reserves OVERIGE RAPPORTAGES Interne risicobeheersing en controle Risico s en onzekerheden Rapportage toezicht houdend orgaan FINANCIËLE INFORMATIE GEVOERD FINANCIEEL BELEID ANALYSE FINANCIEEL RESULTAAT JAARVERSLAGEN GELEDINGEN JAARVERSLAG MR JAARVERSLAG OUDERCOMMISSIE OVERIGE INFORMATIE VEREISTEN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN HORIZONTALE VERANTWOORDING AFSLUITING BIJLAGEN VERANTWOORDING MIDDELEN PASSEND ONDERWIJS PRESTATIEBOX / 06IU 3 pcbs De Librije

4 1 ALGEMENE INFORMATIE 1.1 JURIDISCHE STRUCTUUR De Vereniging voor Protestants Christelijk Onderwijs te Gorredijk en omstreken exploiteert de basisschool pcbs De Librije te Gorredijk. De vereniging is opgericht op 9 december 1968 en gevestigd in Gorredijk. De vereniging is bij de Kamer van Koophandel te Leeuwarden ingeschreven onder nummer De exploitatie van het onderwijs en de activiteiten van de vereniging voor PCO te Gorredijk e.o. worden geconsolideerd verantwoord. 1.2 DOELSTELLING "Hij heeft u bekend gemaakt, o mens, wat goed is en wat Jahwe van u vraagt: Niet anders dan recht te doen, getrouwheid lief te hebben en ootmoedig te wandelen met Uw God. " (Micha 6:8) Het algemene doel van ons onderwijs is, vanuit onze christelijke levensovertuiging, samen met het kind, trachten de Bijbelse normen te verstaan en ernaar te handelen in de omgang met elkaar en met de ander. Door ons werken vanuit deze normen trachten we het kind zo te begeleiden en te stimuleren op zijn weg naar volwassenheid, dat het steeds beter in staat is en bereid is te bepalen, waar het zijn krachten wil inzetten om de algemene cultuuropdracht van de mens (nl. deze aarde te bewerken en te bewaren in samenwerking met en tot welzijn van alle medeschepselen) op persoonlijke wijze gestalte te geven, daarbij zijn kritische zin t.a.v. wat echt of onecht, waar of onwaar, recht of onrecht is te scherpen, en hem bereid te maken op te komen voor verdrukten en ont-rechten, aan welke kant die zich ook bevinden. Wij streven ernaar dat het kind zich opgenomen weet in een gemeenschap, waarin ouderen en jongeren elkaar steunen, stimuleren en corrigeren, om vanuit de verwachting van Gods rijk van liefde, in deze wereld te leven. We trachten hierbij aan de kinderen over te dragen, dat je betrokkenheid toont: Door middel van samenwerking, Door zelf verantwoordelijk te zijn voor je gedrag, Door zelf beslissingen te nemen, Door er blijk van te geven dat je zelfdiscipline hebt, Door te laten zien dat je respect hebt voor andermans mening, Door gedrag, dat een positieve bijdrage aan de gemeenschap levert. Op De Librije zien wij als grote taak onze opdracht de kinderen een goede basis mee te geven voor hun toekomst in onze maatschappij. Drie zaken spelen daarbij een belangrijke rol: 1. Het aanleren van kennis en vaardigheden 2. Een open houding ten opzichte van andere culturen en religies 3. Veiligheid en sfeer Dit proberen we te bereiken vanuit de volgende uitgangspunten: De Librije gaat uit van een onderwijskundig model waarbij een aantal technieken in vorderingengroepen worden aangeboden (bijvoorbeeld: technisch lezen en spelling), terwijl meer creatieve aspecten klassikaal en/of in werklessen aan de orde komen. In het ontwikkelings- en prestatieniveau van de kinderen zijn dermate grote verschillen dat er binnen het systeem plaats ingeruimd wordt voor individuele begeleiding. Het budget voor extra ondersteuning op onze school wordt dan ook grotendeels ingezet voor remedial teaching. Als Protestants Christelijke school willen wij, op basis van wederzijds respect, openstaan voor kinderen en ouders met een andere culturele en/of religieuze achtergrond. Vanuit deze basis is er de kans elkaar te leren kennen en te begrijpen en daardoor, op positieve wijze, met elkaar om te gaan in onze multiculturele samenleving. We vinden het erg belangrijk dat er in de omgang met elkaar een sfeer heerst, waarin leerlingen, leerkrachten en ouders zich prettig en veilig voelen. Dit proberen we te bereiken door het maken van duidelijke regels en afspraken. En door aandacht te besteden aan het voorkomen en bestrijden van pestgedrag en discriminatie. We hanteren hiervoor respectievelijk een gedragsprotocol dat uitgaat van een oplossingsgerichte aanpak van ongewenst gedrag en de code tegen discriminerend gedrag, beide onderdeel van het vernieuwde veiligheidsbeleid. Een belangrijke opdracht voor kinderen en leerkrachten is dus de zorg voor elkaar en de omgeving waarbij we onze visie samenvatten in het motto: Samen bouwen aan respect en vertrouwen. 1.3 VPCO GORREDIJK De vereniging voor Protestants Christelijk Onderwijs te Gorredijk en omstreken exploiteert één reguliere basisschool in Gorredijk, pcbs De Librije. De vereniging hanteert de code Goed bestuur zoals deze door de POraad is vastgesteld. Op basis van deze code is bij de scheiding van het bestuur en toezicht gekozen voor het model van de functionele scheiding. Het voltallige bestuur van de schoolvereniging bestaat uit 7 leden. Het algemeen bestuur telt 5 leden waar onder de voorzitter. Het dagelijks bestuur telt 2 leden, te weten de secretaris en penningmeester. Er zijn in het verslagjaar geen wijzigingen geweest in de statuten van de vereniging / 06IU 4 pcbs De Librije

5 Bestuurssamenstelling Dagelijks bestuur uitvoerende bestuurders Bernard Stornebrink Gielis Dijk Penningmeester Secretaris Algemeen bestuur - toezichthouders Jan Sido Zwart Liesbeth Vink Wieb Hoogsteen Gjalt Wijma Feikje Hylkema Voorzitter Notulist Afv. oudercommissie Onderhoud Algemeen lid De Vereniging PCO Gorredijk telde op 31 december leden. In vergelijking met eind 2016 is dit aantal leden afgenomen met 8. Naast deze leden tellen we ook nog 172 huisgenoot-leden. Beide leden hebben stemrecht in de algemene ledenvergaderingen. Het aantal huisgenootleden is de afgelopen jaren helaas onjuist weergegeven. Het ledenbestand is in het verslagjaar opgeschoond en gecontroleerd en daarbij blijken de afgelopen jaren een aantal huisgenootleden ten onrechte zijn weggefilterd bij het opstellen van het jaarverslag. Daardoor lijkt het nu of er een bijzonder grote toename van huisgenootleden is geweest ten opzichte van De gecorrigeerde aantallen geven aan dat we eind 2017 in totaal 368 leden tellen SAMENWERKINGSVERBANDEN De besturen van zeven Christelijke scholen in Opsterland zijn lid van de VCSO, de vereniging Christelijke Scholen Opsterland. Er wordt gewerkt met en vanuit een vierjarig strategisch beleidsplan ( ). Het bestuur van de VCSO wordt gevormd door personen die deskundig zijn op bepaalde terreinen, zoals financiën, HRM en onderwijs. Zij hebben een toezichthoudende rol. De uitvoerende taken liggen bij de Bestuursdirecteur. Zowel voor de leden van het VCSO-bestuur als voor de Bestuursdirecteur zijn profielen vastgesteld. De besturen van de scholen die lid zijn van de VCSO behouden hun autonomie. Binnen dat kader worden door de Bestuursdirecteur adviserende, ondersteunende, coordinerende en monitorende taken uitgevoerd. De VCSO werkt in een convenant samen met de Openbare scholen in de gemeente Opsterland ( Comprix ) aan de uitvoering van Passend Onderwijs. Er is een gezamenlijk expertisecentrum. Op basis van schoolgrootte en leerlingaantallen worden de kosten voor dit centrum gedragen door de VCSO-scholen. In VCSO verband wordt door de aangesloten scholen in gezamenlijkheid aan beleidsontwikkeling gedaan. Ook streven we naar schaalwinst op financieel terrein. 57,6 % van de leden hebben op kinderen op De Librije. De andere 42,4 zijn voormalige ouders die lid zijn gebleven van de schoolvereniging nadat hun laatste kind van school ging. Onderwerpen die in 2017 aandacht hebben gehad zijn: ontwikkelen van een nieuw kader voor managementrapportages, vaststellen veiligheidsbeleid, faciliteren interne mobiliteit, in samenwerking met de scholenkoepels Comprix en met CBO de Tjongerwerven beleid ontwikkeld met betrekking tot krimp, het opnieuw vormen van een samenwerkingsverband met betrekking tot gezamenlijke schoolgrootte, aandacht voor gezamenlijke contracten en inkoop, sturing geven aan het expertisecentrum van Passend Onderwijs Opsterland, mee sturing geven aan inhoud en uitvoering van Vroeg en Voorschoolse Educatie (=VVE), beleid ontwikkeld m.b.t. inzet buurtsportcoaches, beleid ontwikkeld met betrekking tot inhoud, opzet en bekostiging van cultuuronderwijs. Daarnaast zijn er weer diverse zaken in onderling overleg via en door de VCSO geregeld en uitgevoerd / 06IU 5 pcbs De Librije

6 Pcbs De Librije maakt deel uit van het samenwerkingsverband Passend Onderwijs Fryslân. Het bestuur heeft ingestemd met de vanaf 1 augustus 2014 geldende afspraken binnen dit verband over de inzet en de verdeling van de middelen. In Opsterland hebben vrijwel alle schoolbesturen een samenwerkingsovereenkomst gesloten, Passend Onderwijs Opsterland. Deze samenwerkingsovereenkomst is de opvolger van de eerder bestaande vergelijkbare overeenkomst in het kader van Weer Samen Naar School. Het doel van de huidige samenwerking is de bestaande zorgstructuur voort te zetten en waar mogelijk te optimaliseren. Passend Onderwijs Opsterland kent een expertisecentrum. Dit ondersteunt de aangesloten scholen bij het bieden van zorg. De deelnemende scholen dragen volgens een afgesproken verdeelsleutel naar rato bij aan de kosten van Passend Onderwijs Opsterland. Passend Onderwijs Fryslân maakt de financiële middelen die bestemd zijn voor de school over naar de VCSO. Na aftrek van de kosten voor o.a. het expertisecentrum wordt door de VCSO in termijnen een bedrag naar de school overgemaakt, dat bestemd is voor het bieden van passende ondersteuning. De middelen worden ingezet om conform het Schoolondersteuningsplan gepaste zorg te bieden. Die inzet betreft de ondersteuning die door onze IB-er, RT-er en onderwijsassistent. Daarnaast voorziet het in de mogelijkheid tot aanschaf van extra materialen en voorzieningen die nodig zijn om aan te sluiten bij specifieke onderwijsbehoeften van leerlingen. De vereniging heeft haar administratieve taken voor een belangrijk deel uitbesteed aan het onderwijsadministratie bureau Meppel(=OBM). Het bestuur kan tevens gebruik maken van de overige dienstverlening van het OBM zoals advisering en juridische ondersteuning. Er is een goed overleg met de medewerkers van het OBM en de jaarlijkse evaluatie van de administratieve processen is over het algemeen positief. De afspraken worden goed nagekomen en de planning wordt gehaald. Vanuit de school is er voldoende mogelijkheid om feedback te geven op het kwaliteitsniveau van het OBM. De VCSO scholen treden op dat gebied gezamenlijk op via de Bestuursdirecteur van het VCSO. Verder is de school aangesloten bij de landelijke besturenorganisatie Verus, een organisatie die landelijk opkomt voor de belangen van het Christelijk onderwijs. Verus kan het bestuur ondersteuning bieden bij diverse aangelegenheden ten aanzien van bijvoorbeeld de werkgeversrol van het bestuur. De school is bovendien lid van de PO-Raad, de sectororganisatie voor het primair onderwijs in Nederland. De PO-Raad onderhandelt onder meer met de werknemersorganisaties over de CAO en met de aansluiting bij de PO-Raad is de landelijke CAO automatisch ook van toepassing op de Vereniging voor PCO te Gorredijk e.o. De door de PO-Raad ontwikkelde Code Goed Bestuur is ook van toepassing op onze schoolvereniging. 1.4 GEVOERD ONDERWIJSBELEID 2017 ICT-doorbraakproject In augustus 2016 is gestart met het wetenschappelijk onderzoek vanuit het landelijke ICT-doorbraakproject van de PO-raad. Binnen dit onderzoek is er in de Librije een vergelijkend onderzoek gedaan naar het effect van het werken met uitsluitend tablets bij de WO-vakken naast het werken met de papieren werkboeken. De onderzoekers van de Universiteit Utrecht hebben hiertoe een onderzoeksplan uitgevoerd in beide parallelgroepen 8. Het onderzoek maakte deel uit van het landelijke ICT-doorbraakproject van het ministerie. De uitkomsten van dit onderzoek zijn nog niet formeel vastgelegd. Wel lijkt alles er op te wijzen dat de verschillen tussen de beide groepen minimaal zijn. Chromebook In 2017 zijn er voor de middenbouwgroepen Chromebooks aangeschaft. Deze worden in de groepen 3 en 4 voornamelijk worden ingezet voor het oefenen met bijvoorbeeld Veilig Leren Lezen en Ambrasoft. In de groepen 5 en 6 worden de machines naast de oefensoftware ook gebruikt bij de typecursus van Typeworld en maken de kinderen kennis met het Office365 platform. De afgeschreven machines blijven als extra machines zo lang mogelijk nog in gebruik bij de groepen 6 en 7. Leesonderwijs Voor 2017 zijn we na rijp beraad overgestapt op de nieuwste versie van de methode Veilig Leren Lezen. Met ingang van het cursusjaar zijn beide parallelgroepen 3 hier mee aan de slag / 06IU 6 pcbs De Librije

7 Handschrift In het verslagjaar is het besluit genomen om over te stappen naar het los schrift. Dat betekent feitelijk dat we het aan elkaar schrijven achter ons laten. De kinderen zullen met ingang van uitsluitend nog schrijfles krijgen in blokletter ofwel los schrift. Wel zullen de kinderen inde bovenbouw nog kennismaken met het verbonden schrift zodat ze dat in ieder geval kunnen lezen. Excellent leren Het is gebleken dat het uitermate lastig is om excellent leren goed gestalte te geven. Ondanks de geïnvesteerde teamprofessionalisering en het scholen van de Werkgroep Excellent leren is het nog niet gelukt om hier een samenhangend beleid voor te formuleren dat ook echt werkt. Dit aandachtspunt zal in het volgende verslagjaar verder worden uitgewerkt. Cultuureducatie Vanuit het 4-jarige cultuurbeleidsplan stond voor het cursusjaar het aspect beeldende vorming op de agenda. Er zijn in het begin van 2017 door de cultuurwerkgroep een aantal workshops voor de leerkrachten georganiseerd om praktisch aan de slag te gaan met dit onderwerp. Via Ateliers Majeur is ingezet op een stukje actieve begeleiding van de leerkrachten in de groepen. Er is in het voorjaar nog een teamstudiemiddag besteed aan dit onderwerp om de doorgaande lijn weer scherp te krijgen. De begeleiding en teamcursus heeft er in voorzien dat de doelen weer duidelijk zijn. Muziekimpuls Bij aanvang van het cursusjaar is de subsidie voor het project muziekimpuls ontvangen. Er is in mei een start gemaakt met het opzetten van een eigen kopercombo in samenwerking met het plaatselijke fanfarekorps De Vlecke en Ateliers Majeur. De kinderen van groep 6 hebben hiertoe op vrijdagmiddag les gehad op verschillende koperblaasinstrumenten en slagwerk. Vanuit de beschikbare subsidie is de nieuwe muziekmethodiek 1, 2, 3 Zing aangeschaft. De muzieklesuren worden betaald uit de projectgelden van Muziekimpuls. Het project loopt twee jaar en zal eind 2018 afgrond moeten worden. Tevens is naast dit project het project Spelenderwijs van de Federatie Opsterlandse Muziekscholen ook op De Librije van start gegaan. Deze nu nog los van elkaar staande projecten zullen we trachten te laten samensmelten. Gezonde school In 2016 is de start gemaakt met de aanvraag voor een deelcertificaat voor de gezonde school. Het deelcertificaat voor het sociaal welbevinden en de ontwikkeling van de sociaal emotionele ontwikkeling is voor maart 2017 aangevraagd en verkregen. Vanaf dat moment mag het certificaat Gezonde School gevoerd worden. We beraden ons op eventuele volgende deelcertificaten. Techniek In de bovenbouw is in samenwerking met de BHS een tweetal techniekprojecten uitgewerkt. Hieraan namen de kinderen van de groep 7 en 8 deel. Groep 8 les kreeg les in de werkplaatsen van de BHS onder begeleiding van de BHS docenten. Verder zijn een aantal specifieke technieken zoals het leren solderen en programmeren weer duidelijk op de kaart gezet. Kwaliteitsbeleid In 2016 is de nieuwe vierjarige cyclus gestart binnen het WMK (=werken met kwaliteitskaarten) pakket. Ieder jaar worden daarbij een aantal domeinen van het onderwijs onderzocht. Na 4 jaar zijn alle domeinen aan bod geweest en zo houden we onze kwaliteit zelf goed in de gaten. Binnen de QuickScan van 2017 vielen de volgende gebieden: 06. Afstemming 07. Actieve rol leerlingen 09. Zorg en begeleiding 10. Opbrengsten 11. Integraal personeelsbeleid 18. Beroepshouding 24. Rekenen en wiskunde 27. Opbrengst-gericht werken (rekenen en wiskunde) De werkpunten uit de QuickScan zijn uitgewerkt in het jaarplan 2018 en volgende. Vanuit het nieuwe veiligheidsbeleid zijn de vragenlijsten voor Sociale veiligheid opnieuw ingepland volgens het ritme in het nog vast te stellen veiligheidsbeleidsplan. Ditmaal zijn ook de ouders op dit punt bevraagd en de uitslag van de vragenlijsten zijn beschikbaar op de schoolwebsite. Personeelsbeleid Met ingang van 2017 is het team uitgebreid met een directiesecretaresse. Hierdoor kan de directeur zich meer richten op de onderwijsinhoudelijke taak en de meer beheersmatige en administratieve zaken delegeren aan de nieuwe functionaris. De benoeming is met ingang van 1 maart gerealiseerd, maar de ontlasting van de directeur is meteen weer ingevuld met alle werkzaamheden die samenhangen met de grootscheepse vernieuwbouw in de tweede helft van het kalenderjaar / 06IU 7 pcbs De Librije

8 Verder is het besluit genomen om niet mee te gaan in de vangnetconstructie van het VCSO voor het Eigen Risico Dragerschap voor de vervanging. Eind 2016 was in principe besloten om gebruik te maken van een nieuwe verzekeringsvorm van het Vervangingsfonds in plaats van een VCSO-risicogemeenschap. Vanuit de risicoanalyse voor de ERD is een Verzuimbeleidsplan vastgesteld om het verzuim zo laag mogelijk te houden. Dit plan is in concept door de VCSO opgesteld en is eind 2017 aan de MR te instemming worden voorgelegd evenals het vervangingsbeleidsplan. Veiligheidsbeleid Het VCSO-conceptbeleidsplan is opgesteld, maar nog niet vastgesteld voor De Librije. Het plan vraagt nog om een nadere uitwerking voor onze specifieke situatie zodat het ingebed kan worden in het bestaande beleid omtrent het gedragsprotocol. De school heeft daartoe tevens deelgenomen aan de landelijke veiligheidsmonitor. Dit programma is teleurstellend verlopen, enerzijds door de moeizame werking door alle gepresenteerde filmpjes. Voor de kinderen waren heel veel zaken slecht te plaatsen en werd er vaak maar iets ingevuld. Hierdoor werden de resultaten onbruikbaar. In plaats daarvan hebben we de WMK vragenlijsten alsnog afgenomen om te voldoen aan de nieuwe eisen om jaarlijks een dergelijke monitoring te doen. Communicatiebeleid Het communicatiebeleid is in 2017 verder uitgewerkt. Er is ook dit jaar hard gewerkt aan een nieuwe website en een schoolapp. Deze communicatie middelen zullen meten moeten voldoen aan de nieuwe wetgeving op het gebied van Privacy. De voorbereidingen kosten daardoor veel tijd en energie. In de laatste maanden van het jaar zijn we in twee groepen gestart met een pilot van de app en de resultaten zijn goed. Deze communicatievorm zal verder in de school worden uitgerold. Er is tevens gewerkt aan een nieuw logo. Dit is na overleg met het team in juli door het bestuur vastgesteld. Het nieuwe logo zal zo mogelijk worden gepresenteerd tijdens de heropening van de vernieuwbouwde school. Huisvesting In de zomervakantie startten de sloopwerkzaamheden in het hart van de school. Eind augustus werd dit opeens goed zichtbaar toen ook de buitenmuren gesloopt werden. De vernieuwbouw is na de lange voorbereiding voortvarend ter hand genomen. De geplande opleverdatum werd slechts een week uitgesteld en kwam zo uit op 19 december Tijdens de bouwfase was de school opgesplitst, waarbij een 5 groepen waren ondergebracht in de locatie De Vlieger. Het is gelukt om de bouwperiode redelijk kort te houden zodat we in de Kerstvakantie de school weer op één locatie konden samenvoegen. Peuteropvang Het bestuur er in geslaagd om met Kinderwoud tot overeenstemming te komen om het in het schoolplan opgenomen strategisch doel, om de school te verbreden, te realiseren met de Peuteropvang en de BSO Beide nieuwe voorzieningen zullen met ingang van januari 2018 van start gaan OPBRENGSTEN De opbrengsten van het onderwijs laten zich niet eenvoudig in kaart brengen door alleen de uitstroomcijfers van groep 8 te publiceren. Het doet noch de school, noch de leerlingen recht om alleen op basis van deze cijfers conclusies te trekken over de onderwijskwaliteit. De Librije is een school waarin veel zorgleerlingen een plaats vinden en die zich binnen de groepen op een eigen niveau en tempo kunnen en mogen ontwikkelen. Kinderen leren in een heterogene groep omgaan met de onderlinge verschillen van mensen en hun capaciteiten. Er worden zelden kinderen naar het speciaal onderwijs verwezen. Pas wanneer de mogelijkheden van eigen leerlijnen binnen een groep zijn uitgeput kan, in goed overleg met de ouders, hiervan sprake zijn. Deze aanpak levert evenwel als neveneffect op dat er nogal vaak sprake is van zijinstroom van kinderen met leer-en gedragsproblemen vanuit andere basisscholen. Onder meer hierdoor ontstaat er van jaar tot jaar een sterk wisselend beeld t.a.v. de uitstroom naar het Voortgezet onderwijs. De uitstroom is immers sterk afhankelijk van de startcapaciteiten van de leerlingen. In onderstaande grafiek komt tot uiting hoe groot de verschillen tussen de verschillende jaargroepen kunnen zijn. Dat zegt dus niets over de onderwijskwaliteit. NSCCT-profiel De Niet Schoolse Cognitieve Capaciteiten Toets (=NSCCT) van het GION (Rijks Universiteit Groningen) gebruiken we om zicht te krijgen op de leermogelijkheden / 06IU 8 pcbs De Librije

9 van de kinderen. Het resultaat van de NSCCT wordt per kind omgezet in een verwachtingsprofiel. Vervolgens is het belangrijk om te kijken of die verwachting waar gemaakt wordt. Berekenen we van groep 8 het gemiddelde verwachtingsprofiel van de hele groep, dan levert dat NSCCTklassengemiddelde. Wanneer we tenslotte dit verwachtingsgemiddelde met het gemiddelde van de daadwerkelijke uitstroom vergelijken, kunnen we iets zeggen over de kwaliteit van de opbrengsten. Uitstroomjaar 2017 Rekenen we tenslotte het definitieve Voortgezet Onderwijs advies ook om naar dezelfde groepsprofielen dan resulteert dit in 2,39 punten. Van de 36 kinderen die in juli 2017 de school verlieten hebben een 27 leerlingen een reguliere schoolloopbaan van 7 tot 8 jaar op de Librije achter de rug. Er zijn 9 zij-instromers die minder dan 7 jaar op de Librije onderwijs genoten hebben. In de grafiek hieronder is af te lezen op welke niveaus de groep 8 leerlingen in 2017 daadwerkelijk zijn uitgestroomd. Bijna 30% van deze lichting is uitgestroomd naar Havo niveau of hoger. Ruim 55% ging naar het niveau Vmbo K en T. Slechts ruim 5% ging naar heb Vmbo-B en ook dit jaar gingen er geen leerlingen naar het Praktijk onderwijs. Om deze cijfers op waarde te kunnen schatten moeten we nu de vergelijking maken tussen het verwachtingsprofiel en de werkelijke uitstroom. Dat kan met de al beschreven berekening van het groepsgemiddelde van het NSCCT verwachtingsprofiel van de hele groep 8. Daarbij in aanmerking genomen dat hiervoor de gegeven voor het hele leerjaar bij elkaar pakken, dus niet de afzonderlijke parallelgroepen. NSCCT-verwachtingsprofiel en uitstroomprofiel Voor het leerjaar 8 van het cursusjaar komt het NSCCT-verwachtingsprofiel uit op 2,89 punten. Dat is feitelijk een laag Vmbo-T niveau, net boven Vmbo-K, zie figuur. Rekenen we de resultaten van de Eindtoets ook om naar deze gemiddelde groepsprofielen, dan zien we dat dit hier op 2,58 punten uitkomt. Dus net onder het midden van Vmbo-T en dus hoger dan het verwachtingsprofiel. Uit de figuur hierboven is af te lezen dat het uiteindelijke niveau waarop de kinderen De Librije zijn uitgestroomd hoger ligt dan het verwachtingsprofiel en ook hoger dan de eindtoets. (Bij de figuur moet wel opgemerkt worden dat hoe lager het gemiddelde is, hoe hoger het niveau) Op basis van deze gegevens kunnen we stellen dat de opbrengsten op een ruim voldoende niveau zitten. Het definitieve VO-advies ligt immers bijna een half niveau hoger dan je in eerste instantie van de groep had mogen verwachten. Dat is een goed resultaat. Het is natuurlijk wel opvallend dat het resultaat van de Eindtoets in april helaas een lager ligt dan de het daadwerkelijke uitstroomniveau. Voor bijna alle leerlingen komt de eindtoets op een moment waarop ze de VOschoolkeuze al helemaal naar tevredenheid rond hebben. Van de 36 leerlingen waren er 9 leerlingen die een iets hogere score hadden dan het reeds afgegeven VOadvies. Na heroverweging zijn er 6 adviezen alsnog met een half niveau naar boven bijgesteld. Vorig jaar viel het gemiddelde van de Eindtoets zelfs flink lager uit dan het gemiddelde NSCCT verwachtingsprofiel. VO-succes Kinderen die van de basisschool overstappen naar het Voortgezet onderwijs worden nog 3 jaar gevolgd om te kijken of onze VO-advisering op orde is. We streven er naar om de advisering zodanig te doen dat het percentage dat afstroomt zo klein mogelijk blijft. Idealiter ligt dat percentage onder de 10%. Het aantal / 06IU 9 pcbs De Librije

10 opstromers is acceptabel als dit tussen de 10 en 20 procent ligt. Daarmee streven we er naar om het aantal kinderen dat in het derde jaar nog op het verwachte niveau zit boven de 70% te houden. Het schoolsucces van leerlingen in het voortgezet onderwijs is natuurlijk ook afhankelijk van een aantal omgevingsfactoren. Die zijn bij het opstellen van het VO-advies lang niet altijd te onderkennen. Om iets over de kwaliteit van het VO-advies te zeggen kijken we naar het niveau waarop deze kinderen in het derde jaar van het voortgezet onderwijs instromen. Dat betekent dat de meest recente gegevens die van de kinderen zijn die in 2015 gestart zijn in het voortgezet onderwijs. Uit de grafiek blijkt dat het resultaat van jaar tot jaar nogal wisselend is. Jaarlijks wordt gekeken in hoeverre het aan onze verwachtingen voldoet en of er nader onderzoek gewenst is dat mogelijk leidt tot bijstelling van het adviseringstraject. Met de gegevens over de lichting die in 2015 naar het voortgezet onderwijs ging zijn we binnen de gestelde bandbreedte gebleven. Inspectie Het laatste inspectieonderzoek dateert van november 2017 en is vanaf eind maart beschikbaar op de website van de onderwijsinspectie. 1 De inspectie heeft het onderzoek ingesteld naar een aantal domeinen binnen van de schoolorganisatie en komt daarbij tot de volgende conclusies. Driemaal een voldoende en tweemaal een score goed. Een resultaat waar we blij mee zijn. Bovendien is met de nieuwe opzet van het inspectietoezicht de jarenlange strijd om het al dan erkennen van ons leerlingvolgsysteem een eind gekomen. Dat betekent dat de 2-jaarlijkse inspecties nu teruggaan naar een 4-jaarlijkse cyclus en de inspectie haar vertrouwen in het onderwijs aan De Librije heeft uitgesproken. Voor meer details verwijzen we naar het inspectierapport op de website van OCW ALGEMENE ACTIVITEITEN Zoals ieder jaar is er een heel scala aan activiteiten die een jaarlijks terugkerend karakter hebben. Hieronder een greep uit alle activiteiten in de volgorde van het cursusjaar. 24 e Librijerse-Fiets-Puzzel-Tocht in de tweede schoolweek is vanwege weersomstandigheden afgelast. December de kerstvieringen in alle groepen. Tien-minuten-gesprekken, voortgangsgesprekken, ouderavonden en huisbezoeken Sportactiviteiten; schoolkorf-en voetbal, de avond4daagse Paasviering in alle groepen Groep 7 en 8 bezochten de Kazematten en hadden de Kranslegging bij de hoofdbrug Himmeldei voor groep 7 Verschillende theatervoorstellingen voor de groepen 3, 7en 8 Schoolreisjes voor de groepen 1+2, 3+4 en 5+6 Driedaags schoolkamp in Appelscha voor de groepen 7 en 8 Sport- en spelmorgen georganiseerd door de buurtsport coach i.s.m. de openbare scholen en de oudercommissie op de Koningsdag Cultuurproject rondom een thema geschiedenis tijdvakken. Sinterklaasfeest en playbackshow Afscheidsmusical van groep 8 Startavond bestuur/mr/team/oudercommissie Nieuwjaarsreceptie voor alle geledingen KLACHTENAFHANDELING Op grond van die Kwaliteitswet 1998 heeft het schoolbestuur een klachtenregeling vastgesteld. Het bestuur heeft zich voor de uitvoering van de klachtenregeling, met alle scholen van de VCSO Opsterland, aangesloten bij de Stichting GCBO (Geschillen Commissies Bijzonder Onderwijs) in Den Haag. Op VCSO-niveau is er tevens een klachtencommissie ingesteld. De school hanteert de klachtenregeling die in de schoolgids is opgenomen. Als een klacht via die regeling niet intern zou kunnen worden opgelost, kan die aan de Klachtencommissie Christelijk Onderwijs worden voorgelegd. In 2017 is er een klacht ingediend welke na overleg met de betrokkenen onterecht bleek. Met instemming van de klager is de klacht afgedaan zonder verder aan de klachtencommissie voor te leggen / 06IU 10 pcbs De Librije

11 1.5 TOEKOMSTPARAGRAAF Voor het nieuwe boekjaar staat weer veel op stapel naast de reeds lopende activiteiten. De doelstellingen en de mijlpalen in de tijdsplanning zijn op basis van het inspectieadvies dit jaar uitgewerkt in een afzonderlijk jaarplan Hieronder een korte beschrijving van de voorgenomen activiteiten. Leesonderwijs Implementatie van de nieuwe aanvankelijk lezen methode Veilig Leren Lezen. In beide parallelgroepen wordt er vanaf september 2017 voor het eerst mee gewerkt. De leerkrachten laten zich bij de invoering ondersteunen door onder meer de gebruikersdagen van Zwijssen. Handschrift In het vorige verslagjaar is besloten om het verbonden schrift af te bouwen, te beginnen in de middenbouw. In 2018 zal dit traject verder worden doorgezet en zal ook gekeken moeten worden hoe we het in de bovenbouw vorm gaan geven. Kinderen hoeven het verbonden schrift niet meer verplicht te leren, maar moeten het wel kunnen lezen. Het onderdeel schrijven dient daarom in het schoolplan te worden herschreven. Excellent leren De werkgroep Excellent Leren die voortkomt uit de teamcursus van 2016/17 zal het beleid ten aanzien van in eerste instantie de hoogbegaafdheid in 2018 verder uitwerken. Er zal een keuze uit het materiaal worden gemaakt dat daarna via een invoeringstraject in de school uitgerold zal worden. Ook de herstart van de plusgroep maakt onderdeel uit van dit beleid. De planning is om halverwege 2018 de plusgroep, waarschijnlijk in een gewijzigde opzet, weer in te plannen. Teamcursus In de teamcursus van het lopende cursusjaar werken we aan de uitwerking van differentiatie in de klas. We doen dit vanuit de hieronder staande figuur van de piramide uit het boek van een van de cursusleiders van het CPS, Differentiëren valt te leren. Vanuit de inventarisatie van wensen van de leerkrachten na de onvoldoende bevredigende teamcursus van kwam sterk naar voren dat we bestaande afspraken en gewoontes op hun waarde moesten beoordelen. Vanuit de gedachte dat eerst de basis op orde moet zijn om hoger in de piramide te komen zijn we vanuit de 5 rollen van de leraar gestart om zo stap voor stap hoger inde piramide voor differentiatie te komen. Vanuit de theoretische benadering zullen we via Lesson Study de mogelijkheden verder uitproberen en samen werken aan een schoolbrede aanpak. Daarbij is met name de aanpak voor het beleid van hoogbegaafdheid een van de kernpunten. Cultuureducatie Vanuit het 4-jarige cultuurbeleidsplan staat in het lopende cursusjaar het domein Tekenen op de agenda. Vanaf begin 2018 krijgen alle groepen begeleiding via Ateliers Majeur door een tekendocent. Deze zal voorbeeldlessen geven om de leerkrachten te inspireren en bij te scholen op dit vakgebied. De doorgaande lijn van tekenen zal samen met die van handvaardigheid opnieuw vormgegeven worden met minimum doelen en een doorgaande lijn. Muziekimpuls Het is de bedoeling om via een eigen aanbod betaald vanuit de Muziekimpuls gelden een eigen kopercombo op te zetten in samenwerking met het plaatselijke fanfarekorps De Vlecke en Ateliers Majeur. Het project loopt inmiddels vanaf mei 2017 en zal in 2018 verder uitgebreid moeten worden. De huidige groep 7 zal als voortrekker van deze activiteit samen met het muziekkorps een optreden verzorgen. De uitdaging is om tot een werkwijze te komen die we ook na het aflopen van Muziekimpuls door kunnen trekken. De nieuwe muziekmethodiek 1,2,3 zing is aangeschaft met de middelen vanuit de Muziekimpuls. De methodiek zal in 2018 verder plek krijgen in de groepen. Onderzocht zal worden in hoeverre hier nog aanvullende professionalisering noodzakelijk is om het muziekonderwijs in de groepen ook goed vorm te geven. Gezonde school Het deelcertificaat voor het sociaal welbevinden en de ontwikkeling van de sociaal emotionele ontwikkeling is in maart 2017 verleend. In 2018 zal de aanvraag voor een nieuw deelcertificaat voor de gezonde school gedaan worden. De keuze voor het thema is nog niet definitief gemaakt en zal met MR en bestuur nog worden afgestemd / 06IU 11 pcbs De Librije

12 Techniek Er wordt al geruime tijd aandacht besteed aan programmeren in de groepen 7 en 8. In 2018 zal dit ook in de lagere groepen worden aangeboden. Verder zal er een verkenning naar de inzet van het werken en programmeren van robots worden gedaan. Kwaliteitsbeleid Vorig jaar is de nieuwe vierjarige cyclus gestart binnen het WMK (=werken met kwaliteitskaarten) pakket. Binnen de QuickScan van dit jaar vallen de volgende gebieden: 01. Kwaliteitszorg 08. Schoolklimaat 19. Levenschouwelijke 20. Kwaliteitszorg Burgerschap en (sociale) integratie 21. Aanbod burgerschap en sociale integratie 25. Wetenschap en techniek 30. Frysk 31. Cultuureducatie De werkpunten uit de QuickScan zullen worden uitgewerkt in het jaarplan 2019 of zo mogelijk eerder als dat gewenst is. Vanuit het nieuwe veiligheidsbeleid zullen de vragenlijsten voor Sociale veiligheid nu jaarlijks ingepland worden. Het nieuwe veiligheidsplan zal ik 2018 worden vastgesteld en de daarbij behorende bijlagen zullen schoolspecifiek worden aangepast. Personeelsbeleid Vanuit de MR is aandacht gevraagd voor de werkdruk onder het personeel. In de gezamenlijke vergadering van de MR en het bestuur is afgesproken dat in 2018 op te pakken om te kijken wat we binnen onze eigen organisatie hier aan kunnen verbeteren. Er zal een subsidieaanvraag worden ingediend om het voorwerk door een werkgroep te laten verrichten. Zo mogelijk proberen we maatregelen in te voeren met ingang van het nieuwe cursusjaar Communicatiebeleid In 2017 is al veel tijd besteed aan het communicatiebeleid. Het is niet gelukt om dit al helemaal af te ronden. Het nieuwe logo wacht nog op de voltooiing van de nieuwe website en de schoolapp. De uitrol van de app mijnschoolinfo zal vanaf begin 2018 verder ter hand genomen worden. De verwachting is dat we voor de meivakantie alle groepen hier actief in hebben betrokken. Er zal daarvoor een pakket aan afspraken over de communicatielijnen en etiquette worden gemaakt. Huisvesting Met ingang van januari zal het deels vernieuwde en uitgebreide schoolgebouw betrokken worden. Dit betekent in het begin van het kalenderjaar nog veel naloop werk. De inrichting van de nieuwe kantoren zal in het voorjaar gestalte krijgen wanneer het nieuwe meubilair wordt uitgeleverd. Ook het leerling meubilair zal in de eerste helft van het jaar grotendeels worden vervangen. De voormalige RT-kamers zullen worden omgebouwd tot studieruimtes voor de kinderen uit de groepen 7 en 8. Schoolplein Met de verbouwing zijn een aantal speeltoestellen afgekeurd en verdwenen. Door de uitbreiding is het schoolplein ook kleiner geworden en moet de inrichting aangepast worden. Hiervoor zijn we al in 2017 een ontwerptraject ingegaan met Donker Groen. Ook de kinderen hebben hun inbreng in de herinrichting van het schoolplein. Voorts zal er ook een speelplein worden gerealiseerd voor en door Kinderwoud aan de voorkant van het gebouw. De planning is om de herinrichting voor de zomervakantie rond te krijgen. Peuteropvang Met ingang van 8 januari 2018 zal Kinderwoud in het gebouw van pcbs De Librije starten met zowel Peuteropvang als Buiten Schoolse Opvang. In dit voorliggende jaar zullen we met Kinderwoud zoeken naar een goede integratie van beide activiteiten binnen onze school. Dit vergt een set van goede afspraken en afstemming met de onderbouw. De uitwerking van het overleg zal worden verwerkt in een praktisch werkplan / 06IU 12 pcbs De Librije

13 2 CONTINUÏTEITSPARAGRAAF 2.1 GEGEVENS SET A1 PERSONEEL EN LEERLINGEN De ontwikkelingen ten aanzien van de personele bezetting en de leerlingenaantallen in het boekjaar 2017 worden in dit hoofdstuk beschreven PERSONELE ONTWIKKELINGEN IN 2017 De samenstelling van het vaste onderwijskundig team in het verslagjaar voor wat betreft de personen en functiecategorieën praktisch ongewijzigd. Om goed te kunnen inspelen op onverwachte leerlingendaling blijft het van belang om een flexibele schil binnen de formatieplannen te handhaven. We doen dat door een aantal uren via Payroll in te vullen. In 2018 waren er in de eerste helft van het jaar 2 leerkrachten op Payroll benoemd. Met ingang van november is er nog één leerkracht op Payroll. Om voldoende mogelijkheden te houden om invallers te benoemen binnen de kaders van de Wet Werk en Zekerheid zijn er tevens enkele bindingscontracten met invallers aangegaan. In het begin van het verslagjaar waren dit drie en vanaf november nog twee. In het cursusjaar telde de school nog 13 lokaalgroepen en dit is met ingang van het huidige cursusjaar teruggelopen naar 12 groepen. Door natuurlijk verloop was het mogelijk om dit zonder ontslagen te realiseren. In 2018 was er sprake van een collega die door een tweewekelijks rooster één woensdag in de twee weken ouderschapsverlof opnam. Tevens was er opnieuw een collega met zwangerschapsverlof vanaf de start van het cursusjaar Zij zal na afloop van het bevallingsverlof in januari haar taken weer opnemen en waarschijnlijk tevens ouderschapsverlof opnemen. Op 31 december 2017 telde de Vereniging 28 personeelsleden, waarvan 24 in vaste dienst en 4 tijdelijk en of op Payroll. De detachering van de leerkracht van de voormalige basisschool in Siegerswoude is met ingang vanaf 1 oktober beëindigd. De samenstelling van het team ziet er als volgt uit: 1 directeur 2 IB-ers 20 groepsleerkrachten 1 remedial teacher 1 directiesecretaresse 1 onderwijsassistent 1 tuinman Verwachting ontwikkelingen formatie Voor het cursusjaar is de verwachting dat de school opnieuw met 12 lokaalgroepen zal werken. Hierdoor zal er voor wat betreft de formatie weinig veranderen ten opzichte van het cursusjaar Wel is de verwachting dat het leerlingaantal op ongeveer 10 leerlingen lager uitkomt dan in Voor de cursusjaren na moet rekening gehouden worden met enige krimp in de formatie wanneer de grote parallelgroep 6 van het huidige cursusjaar dan afzwaait. De verwachting is daarbij evenwel dat de krimp in de formatie opgevangen kan worden door natuurlijk verloop door pensionering van een of enkele collega s en de nog aanwezige flexibele schil Overhead Tot de overhead worden die formatie-uren gerekend, waarbij er niet met kinderen wordt gewerkt. Dit betreft onder meer de werkzaamheden die vallen onder het kernteam, directie en tuinonderhoud. Op peildatum de managementratio 9,8%. Dit is een stijging van 3,6% doordat we een directiesecretaresse hebben benoemd Leeftijdsopbouw De verschuiving naar de hoogste leeftijdscategorie zet langzaam maar zeker door. Bijna de helft van het team zit in de leeftijdscategorie jaar. Een natuurlijke ontwikkeling, waar op geanticipeerd moet worden voor de toekomstige beleidskeuzes. De basis van het onderwijskundig team bestaat uit groepsleerkrachten met een ruime ervaring. Dat betekent ook dat de nieuwe instroom van jonge collega s daardoor goed begeleid en opgevangen kan worden. Bij de berekening van de lumpsuminkomsten wordt de gemiddelde gewogen leeftijd(=ggl) als rekenfactor meegenomen. Dit getal wordt gebaseerd op de situatie op de laatste teldatum. Met dit getal wordt de school gedeeltelijk gecompenseerd voor de hogere salariskosten van oudere personeelsleden / 06IU 13 pcbs De Librije

14 De systematiek heeft echter een minimum van 30 jaar en een maximum van 50 jaar. Personeelsleden die ouder zijn dan 50 blijven voor dit systeem even oud en leveren dan naar verhouding niet de compensatie in loonkosten op. Met deze rekenfactor zorgt het ministerie ervoor dat de inkomsten en kosten min of meer in balans blijven. Het is een misvatting te denken dat het aannemen van jonger personeel een daling van de kosten oplevert, de inkomsten dalen immers ook. De GGL van de Librije is de afgelopen jaren altijd flink hoger geweest dan het landelijk gemiddelde. Sinds 2013 is het gemiddelde van de Librije dan wel enigszins gedaald, maar bij weinig of geen wisseling in het personeelsbestand is de factor weer stijgende. De GGL is 42,99, gestegen naar 44,25. Dat lijkt een klein verschil maar op een loonsom van rond de 9 ton maakt dit wel degelijk uit Duurzame inzetbaarheid Het Senioren verlof is gelijk gebleven aan vorig jaar. Opnieuw is er vanwege vervangingsproblematiek weer een tweetal leerkrachten geweest die het verlof tijdelijk hebben opgeschort om weer onbeperkt te kunnen invallen. In 2015 heeft het team unaniem gekozen voor het overlegmodel van de cao. Binnen het overlegmodel zijn voor alle teamleden persoonlijke afspraken gemaakt voor de inzet van de uren Duurzame Inzetbaarheid. Met name de personeelsleden die nog niet in aanmerking komen voor seniorenverlof hebben gekozen om deze uren vooral in te zetten voor collegiale consultatie. Opnieuw blijkt dat deze uren verdampen door de ervaren hoge werkdruk en voegt men deze uren toe aan het voor- en nawerk van de lessentaak Ziekteverzuim Het ziekteverzuim is in 2017 van ruim 6,09 % gedaald naar 4,1%. De meeste meldingen zijn over het algemeen van korte duur. Het blijft van belang om zaken als werkdruk binnen de school aan te pakken. Mede daardoor kunnen we mogelijk het percentage terugbrengen tussen de 3 en 4 procent. Kijken we naar de ziekmeldingsfrequentie, dan zien we dat deze ten opzichte van 2016 weer iets hoger ligt. In 2017 zijn op één na alle langdurige ziekte periodes afgesloten. De laatste betreft feitelijk een vervanger die een bindingscontract heeft en zwangerschapsverlof en ouderschapsverlof zou moeten vervangen. De problematiek rondom het lastig invullen van vervangingen levert voor parttimers meer werkdruk. Met veel ziekte in met name piekperiode legt dat een grote druk op de rest van het onderwijskundig team. Mede door de wetgeving Wet Werk en Zekerheid is dat probleem nog steeds aanwezig. Ook al is er een versoepeling voor de griepperiode in de eerste maanden van het kalenderjaar. Dat is ondanks het feit dat er enkele langere ziekte trajecten zijn geweest. Enkele daarvan zijn veroorzaakt door een medische ingreep met de daarop volgende reintegratieperiode. Slechts in één geval was er sprake van een langdurige ziekteperiode welke als werk gerelateerd kan worden aangemerkt. In het bestuursverslag van 2016 hebben we aangegeven dat we het ziekteverzuim in 3 jaar naar 2% willen terugdringen. Met de cijfers over 2017 waarbij we van ruim 6% naar 4% zijn gedaald is de eerste stap gezet. We streven naar een verdere verlaging om in ieder geval over 2018 tussen de 3 en 4% uit te komen Professionele ontwikkeling De uitkomst van deze teamcursus was dat er een vervolgtraject moest komen op het gebied van executieve vaardigheden en klassenmanagement om tegemoet te komen aan de nodige differentiatie in de groepen. Dit traject is in 2017 verder vormgegeven door in / 06IU 14 pcbs De Librije

15 zee te gaan met het Christelijk Pedagogisch Studiecentrum uit Amersfoort. Er is op de laatste vrijdag in de zomervakantie een studiedag georganiseerd als start van dit naar verwachting meerjarige traject. Vanuit deze cursusdag zijn de afspraken op het gebied van klassenmanagement weer verhelderd en afgestemd. Deze basis dient op orde te zijn om de vervolgstappen ten aanzien van de uitwerking van differentiatie en zelfstandig werken goed vorm te kunnen geven. Middels Lesson Study zullen de leerkrachten tevens binnen cursusverband bij elkaar kijken. De teamleden en directie hebben deelgenomen aan diverse individuele professionaliserings-trajecten. Hieronder een greep uit de gevolgde scholingen en trainingen: Met sprongen vooruit rekenonderwijs spelenderwijs Elk kind een lezer conferentie over effectie leesonderwijs Directie tweedaagse over hoogbegaafdheid en collegiale consultatie en visitatie VCSO intervisie met communicatie trainingen Kernteam training de 5 rollen van de leerkracht E-learningsmodules Cadenza BHV-trainingen Het jonge kind HBO opleiding Gymnastiek opleiding voor bevoegdheid Woordenschat Het beschikbare budget voor de scholing was voor het jaar 2017 niet toereikend om aan alle professionaliseringswensen te voldoen Personeelsbeleid Alle leraren en onderwijsassistenten beschikken over een lerarenportfolio. Deze is uitgebreid met de uitslagen van de verschillende scans. 2 Van alle aanvullingen op het portfolio verstrekt de leerkracht ook een kopie aan de directie ten behoeve van het bekwaamheidsdossier. De teamleden onderhouden een Persoonlijk Ontwikkelings Plan. Voor het ontwikkelen en bijhouden van het persoonlijk ontwikkelingsplan gebruiken we de webbased versie van WMK-po. Het POP en dan vooral het persoonlijk actieplan is onderdeel van de functioneringsgesprekken. Met ingang van 1 augustus 2013 telt de school 2 Interne Begeleiders in de LB schaal. Deze hogere salarisschaal is beschikbaar voor leerkrachten met een Post HBO opleiding en meer verantwoordelijkheden op het gebied van beleidsontwikkeling. Het vereiste percentage voor de functiemix is daarmee nog niet gehaald. Het zaak om in 2018 te kijken in hoeverre we nadere uitwerking aan de functiemix kunnen en willen geven. In 2017 zijn er functioneringsgesprekken gevoerd met alle teamleden. In deze gesprekken worden de activiteiten van het afgelopen cursusjaar geëvalueerd en de plannen voor het voorliggende jaar besproken. In 2017 is het bestuur door het zorgvuldige ontslagbeleid niet aansprakelijk gesteld voor uitkeringen na ontslag Verwachte personele bezetting De financiën beschikbaar voor de formatie voor een cursusjaar wordt gebaseerd op het aantal kinderen dat op 1 oktober in het voorgaande schooljaar de school bezochten. In paragraaf wordt geschetst welke gevolgen deze zogenaamde T-1 systematiek heeft in tijden van groei. Voor de verdeling van het aantal leerlingen over de groepen wordt onderscheid gemaakt tussen onderbouw en bovenbouw. Voor de formatie van de onderbouw streven we naar 22 tot 25 leerlingen per lokaalgroep. Voor de midden- en bovenbouw is dat aantal idealiter 25 tot 30 leerlingen. Het cursusjaar is de school met 12 groepen van start gegaan en het ziet ernaar uit dat het tot eind van het cursusjaar op dat aantal zal blijven Door diverse verhuizingen zijn er in de tweede helft van 2017 verschillende gezinnen vertrokken. Gevolg was dat de leerlingtelling met 265 leerlingen 11 leerlingen lager was dan in Maken we nu de balans op voor wat betreft de inschrijving van de leerlingen voor het komende kalenderjaar dan ziet het ernaar uit dat we de leerling telling van 2017 waarschijnlijk ook niet kunnen evenaren. Hierdoor lijkt de leerlingtelling voor 2018 ongeveer 10 leerlingen lager uit te gaan. Mogelijk wordt dan de gemeentelijke prognose niet gehaald, maar we weten ook nog niet of het effect van de nieuwbouw en de verbreding met het aanbod van BSO en peuteropvang de daling mogelijk nog kan voorkomen. 2 Zie voor de quickscan, checklist en feedbackscan / 06IU 15 pcbs De Librije

16 Vooralsnog is het risico voor gedwongen ontslagen per nog zeer gering. Door de gewijzigde wetgeving omtrent de zogenaamde plaatsing van betrekkingen in het Risico Dragende Deel van de Formatie (=rddf) regels voor het komende cursusjaar ook niet meer uitvoerbaar. Voor het cursusjaar ziet het er naar uit dat we weer op 12 lokaalgroepen uitkomen. Daarvoor is dus dezelfde bezetting aan leerkrachten nodig dan in LEERLINGAANTALLEN EN FORMATIE IN 2017 Het beleid van de VPCO Gorredijk is er op gericht om de groepen niet te groot te laten worden. Het streven is om de groepen rond de 25 leerlingen te houden met een maximum van 30 leerlingen in de midden- bovenbouw. Bij de invulling van de formatie zijn de Lumpsum financiën bepalend. Deze worden voor een belangrijk deel bepaald door het aantal leerling op de teldatum van het jaar daarvoor. Op teldatum telde de school 265 leerlingen, 11 lager dan op teldatum van Daarmee zullen de financiën voor het cursusjaar lager zijn dan de afgelopen jaren. Door de teruggang naar 12 lokaalgroepen is dat al redelijk opgevangen vanaf We zien tevens een afname van het aantal kinderen tot en met 7 jaar ten gunste van de kinderen van 8 jaar en ouder. Dit levert een daling van de inkomsten op aangezien de kinderen t/m 7 jaar ruim per kind per jaar meer bekostiging krijgen. Deze twee dalende trends zetten druk op de huidige begroting. In bovenstaande grafiek worden de cijfers van de laatste drie gemeentelijke prognoses gepresenteerd. Vorig jaar bleek de prognose op basis van ten opzichte van al een lokaalgroep lager te liggen. Met de nieuwste prognose op basis van zien we dat de cijfers opnieuw naar beneden zijn bijgesteld. Dit komt de betrouwbaarheid van de prognoses niet bepaald ten goede en maakt een financieel beleid op basis van de leerlingenaantallen uit de prognose bijzonder lastig. Op basis van de werkelijke gegevens op dit moment lijkt de prognose voor alleszins realistisch. Dit betekent dat we rekening moeten houden met de inkrimping van het onderwijskundig team. We zullen ons in het komende formatieplan al moeten realiseren dat de flexibele schil mogelijk te klein is om de krimp voldoende te kunnen opvangen. Er zal onderzocht moeten worden in hoeverre er via natuurlijk verloop tegemoet gekomen kan worden aan de verdere inkrimping van het personeelsbestand. Dit zal als onderdeel van het meerjarenpersoneelsbeleid verder worden uitgewerkt. Pcbs De Librije is toegankelijk voor alle kinderen, waarvan de ouders de grondslagen van de vereniging respecteren. Veel ouders geven bij de inschrijving aan dat ze graag zien dat hun kinderen in aanraking komen met de verhalen uit de Bijbel, ondanks het feit dat ze zelf niet (meer) kerkelijk actief zijn. Deze ouders staan dus heel positief tegenover de identiteit van de school en dat betekent dat hier voor ons als school een belangrijke taak ligt om deze kinderen in contact met christelijk gedachtengoed te brengen / 06IU 16 pcbs De Librije

17 De in de volgende grafiek opgenomen dorpen horen tot het huidige voedingsgebied van de Librije. Sinds 2016 is het aantal leerlingen zonder kerkelijke achtergrond groter dan het aantal kinderen met een kerkelijke achtergrond. Getuige bovenstaande grafiek zet deze trens zich gestaag door. Het voedingsgebied van de Librije strekt zich ook uit tot de omringende dorpen. In deze dorpen is geen Christelijk onderwijs waardoor ouders die hiervoor kiezen, hun kinderen naar pcbs De Librije sturen. Het grootste deel van de kinderen (89 %) is uiteraard afkomstig uit Gorredijk zelf. Het percentage van kinderen uit de overige dorpen (11 %) is 1% gestegen ten opzichte van vorig jaar. Het grootste aantal van deze kinderen komt met ruim 4 % uit Lippenhuizen / 06IU 17 pcbs De Librije

18 2.1.3 MEERJARIGE BALANS Meerjaren begroting Balansprognose Activa immateriele vaste activa materiele vaste activa financiele vaste activa Totaal vaste activa voorraden vorderingen effecten liquide middelen Totaal vlottende activa Totaal Activa Passiva algemene reserve bestemmingsreserve publiek bestemmingsreserve privaat overige reserves en fondsen Totaal eigen vermogen voorzieningen langlopende schulden kortlopende schulden Totaal overige passiva Totaal Passiva In verband met de majeure investeringen zijn de meerjaren begroting en de staat / raming baten en lasten getoond tot en met De cijfers van 2022 zijn gebaseerd op de gegevens die momenteel bekend zijn FINANCIERINGSSTRUCTUUR De financiering van de school is in grote lijnen gelijk aan wat gebruikelijk is in het basisonderwijs. De belangrijkste bron van inkomsten komt van het Rijk. Deze is voor het grootste deel gebaseerd op het aantal leerlingen en de daarmee samenhangende budgetten. Deze toegekende bedragen zijn allemaal terug te lezen op de overzichten die het Rijk publiceert op de website van DUO. De voor Passend Onderwijs bestemde gelden worden vanaf augustus overgemaakt naar de VCSO. Met een deel van deze ontvangen gelden wordt het zorgexpertise centrum it Buro in de Beetsterzwaag bekostigd. Het ministerie heeft een overgangstermijn van 5 jaar ( ) ingesteld om de scholen aan de nieuwe bekostiging te laten wennen. Scholen die er in de nieuwe situatie op achteruit gaan, bouwen in vijf jaar tijd deze te hoge bekostiging af en andersom krijgen de scholen die er op vooruit gaan de extra middelen ook pas over 5 jaar. Door deze verevening ontvangen de Friese scholen de eerste 5 jaar na invoering nog niet het volle bedrag, maar loopt het bedrag de komende jaren langzaam op. In 2019 komt deze overgangstermijn tot een einde. Daarmee komt een einde aan de stijgende lijn voor deze inkomsten, welke mogelijk door leerling daling weer lager wordt. Het zogenaamde grensverkeer levert evenals voorgaande jaren het financiële risico opdat wanneer kinderen via onze school verwezen worden naar het speciaal basisonderwijs, de bekostiging van de verdere basisschoolloopbaan van die leerling in de school voor speciaal basis onderwijs door ons betaald moet worden. Een risico dat de scholen in Opsterland tot augustus 2016 samen droegen, maar dat nu weer bij elke school afzonderlijk ligt. Er is in het boekjaar 2016 subsidie ontvangen vanuit het landelijke project Muziekimpuls voor een bedrag van Dit project is in 2017 van start gegaan met het laten verzorgen van extra muzieklessen op koperblaas instrumenten en slagwerk. De lessen zijn gestart in mei en zullen vanaf dat moment wekelijks worden verzorgd door een externe muziekdocent. Voorts zijn er in de bestemming box middelen toegekend, deze zijn in de bijlage verder verantwoord. De jaarlijkse opbrengst vanuit de ledengelden van de VPCO te Gorredijk loopt de laatste jaren enigszins terug en kwam dit jaar uit rond de euro aan private inkomsten. De school heeft geen beleggingen en werkt conform het vastgestelde Treasurystatuut. Voor de komende jaren ziet het beeld voor wat betreft de inkomsten er redelijke stabiel uit. Doordat de komende jaren er meer kinderen in de bovenbouw dan in de onderbouw zitten lopen de inkomsten per leerling iets terug. De keuze voor groepen beneden de 24 leerlingen resulteert eveneens in een structureel tekort op de personele middelen. Welke effecten hierdoor worden voorzien in de personele sfeer wordt nader beschreven in de paragrafen en HUISVESTINGSBELEID De Librije is gehuisvest in een gebouw dat sinds de nieuwbouw in 1968 diverse malen een uitbreiding heeft / 06IU 18 pcbs De Librije

19 ondergaan. Het ruime schoolplein biedt tal van bewegingsmogelijkheden zowel in de pauzes als tijdens de gymlessen. De school is in 2017 uitgebreid met 2 lokalen en beschikt met ingang van 2018 over 13 lokalen. Twaalf lokalen zijn in gebruik als groepslokalen en één lokaal is in gebruik gegeven aan Kinderwoud om hier de Peuteropvang en Buitenschoolse opvang (=BSO) te realiseren. Vanaf augustus 2017 telt de school 12 groepen. In het begin van het cursusjaar zijn 5 groepen tijdens de verbouwing tijdelijk gehuisvest in het gebouw De Vlieger aan de Vlecke 30. Zeven groepen konden tijdens de verbouwing in het gebouw blijven, maar moesten het wel doen met een behoorlijk kleiner schoolplein en hebben zo nu en dan enige overlast van de verbouwing ervaren. Gelukkig waren er goede afspraken met de aannemer ten aanzien van de veiligheid op het schoolterrein als wel in de verkeerssituatie gemaakt, zodat alles zonder ongelukken is gerealiseerd. De oplevering van de vernieuwbouw vond net voor de Kerstvakantie op 19 december plaats en dat betekende dat alle groepen vanaf 8 januari 2018 weer in het vernieuwde gebouw gehuisvest konden worden. Ook de peuteropvang en BSO onder de vlag van Kinderwoud ging op diezelfde datum van start MUTATIES VAN RESERVES/ FOND- SEN/VOORZIENINGEN Het boekjaar 2017 was een batig saldo op de exploitatie begroot van ruim 6.947,-. Het operationele resultaat in 2017 kwam uit op ,-. De mutatie op het eigen vermogen heeft betrekking op het exploitatieresultaat. De hoogte van de voorziening is gebaseerd op het geplande onderhoud voor de komende jaren voor zowel de binnen- als de buitenkant van het schoolgebouw. Daarnaast is de jubileumvoor-ziening opgebouwd aan de hand van o.a. het personeels-bestand en de blijfkans. De bestemmingsreserve Privaat is gevormd uit resultaten vanuit de private geldstromen / 06IU 19 pcbs De Librije

20 Staat / Raming Baten en Lasten Staat van Baten en Lasten Baten Rijksbijdrage Overige overheidsbijdragen en subsidies Overige baten Totaal Baten Lasten Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal Lasten Saldo Baten en lasten gewone bedrijfsvoering Saldo Financiele bedrijfsvoering Totaal resultaat Kasstroom Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit bedrijfsoperaties - Resultaat voor financiële baten en lasten Aanpassingen voor - - afschrijvingen mutaties voorzieningen overige mutaties EV Veranderingen in vlottende middelen - - vorderingen kortlopende schulden Ontvangen interest Betaalde interest Buitengewoon resultaat Totaal Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroomuit investeringsactiviteiten (Des)investeringen immateriële vaste activa (Des)investeringen materiële vaste activa (Des)investeringen financiële vaste activa Totaal Kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroomuit financieringsactiviteiten Mutatie langlopende schulden Totaal Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie liquide middelen Beginstand liquide middelen Mutaties liquide middelen Eindstand liquide middelen OVERIGE ZAKEN In het verslagjaar 2017 is er een incident geregistreerd in het kader van de sociale veiligheid tussen ouder en leerkracht. Het incident heeft geleid tot het afscheid nemen van het betreffende gezin. De betreffende leerkracht heeft pas na enkele maanden de lestaken weer op kunnen pakken. De oplossingsgerichte werkwijze biedt voldoende handvatten om problemen in goede harmonie tot een oplossing te brengen. Deze werkwijze in combinatie met de christelijke normen en waarden en de symbolen van Fides worden in hoge mate preventief ingezet tegen ongewenst gedrag zoals pesten. Daarnaast zijn enkele meldingen van kleine ongevallen tijdens de schooluren, waarbij een kind naar de dokter moest. Deze zijn zonder verdere problemen afgehandeld. Het veiligheidsplan van 2012 is eind 2017 in revisie en zal worden geactualiseerd met de nieuwe VCSO model versie van het veiligheidsplan. Het geactualiseerde plan zal in 2018 worden vastgesteld en dan weer voor 4 jaar in werking treden RESERVES De vereniging handhaaft een algemene reserve om onverwachte kosten te kunnen dekken. Als éénpitter zijn we ondanks de schoolgrootte een kleine organisatie met redelijk grote risico s. De belangrijkste risico s zitten in het personeelsbeleid en ziekteverzuim. Ten aanzien van de risico s die voortvloeien uit het personeelsbeleid voor wat betreft ontslagen naar aanleiding van disfunctioneren, ziekte en arbeidsongeschiktheid en terugloop van het aantal leerlingen is een inschatting gemaakt voor de minimale buffer. De minimale personele reserve om onverwachte onkosten te kunnen opvangen is nog niet definitief vastgesteld, maar komt naar verwachting uit op de ondergrens van Door het hanteren van een flexibele schil in de vaste formatie is het mogelijk om maatregelen te nemen om de personeelskosten snel in te dammen. Met de besluitvorming omtrent de voortgang van de vernieuwbouw is een zogenaamd stapelstress analyse gemaakt om te onderzoeken wat de stand van de reserve zou zijn als werkelijk alles zou tegenzitten. Op basis van dit scenario heeft het bestuur de beslissing om de vernieuwbouw door te zetten kunnen nemen. 2.2 OVERIGE RAPPORTAGES INTERNE RISICOBEHEERSING EN CON- TROLE De interne beheersing van de processen binnen de vereniging is primair een verantwoordelijkheid van het bestuur. Het totale stelsel van functiescheidingen, autorisaties, andere maatregelen en procedures zijn zodanig / 06IU 20 pcbs De Librije

21 vorm gegeven dat de controle en de uitvoering niet in dezelfde handen zijn. Met de inbedding van het systeem van interne beheersing vanuit deze lijn, draagt het bestuur zorg voor de monitoring van de interne beheersing en de naleving daarvan door de directie het administratiekantoor Onderwijsbureau Meppel. Het bestuur ziet actief toe op het beheersen van de processen door onder meer het (laten) uitvoeren van onderzoeken op de naleving van maatregelen en procedures. De directeur en directiessecretaresse, ondersteund door een adviseurs van OBM, bewaken tevens de opvolging van de door de externe accountant, medewerkers van OBM en eventuele overige partijen gedane aanbevelingen op het gebied van interne beheersing. Hierdoor kan sneller worden ingespeeld op mogelijke overschrijdingen van gedecentraliseerde budgetten. Het bestuur is van mening dat het gehele stelsel van interne beheersing bijdraagt aan het rechtmatig en doelmatig realiseren van de doelstellingen van de vereniging. Er lopen momenteel geen juridische procedures en er zijn evenmin aanwijzingen voor fraude RISICO S EN ONZEKERHEDEN In november heeft de inspectie een schoolonderzoek uitgevoerd vanuit het nieuwe inspectiekader. Het oordeel van de inspectie was over het algemeen zeer positief ten aanzien van de onderzochte onderdelen, zoals beschreven op pagina 7 van dit bestuursverslag. De school is daarmee definitief terug in de reguliere 4- jaarlijkse cyclus. De financiering van het Passend Onderwijs vanuit het SWV Fryslân heeft de afgelopen jaren een stijgende lijn laten zien. Dit werd veroorzaakt door de overgangsmaatregelen waarbij Fryslân de inkomsten stijging verdeeld over 5 jaar binnen kreeg. In Opsterland is afgesproken dat de bijdrage voor Passend Onderwijs eerst via de VCSO loopt. Binnen VCSO verband worden dan namelijk eerst de kosten van het expertisecentrum It Buro verrekend. Daarna worden de resterende Passend Onderwijs gelden door het VCSO op de rekening van de scholen gestort. Een punt van zorg is de bekostiging van het expertisecentrum it Buro. Het vertrek van Wijnjewoude uit het VCSO betekende een kostenstijging voor de resterende scholen. Ditzelfde effect doet zich deels ook voor als een school uit het VCSO gaat fuseren met Comprix. Er wordt daarom door het VCSO nauwlettend op toegezien dat de kosten van het expertisecentrum niet stijgen. Waar mogelijk zal het expertisecentrum moeten inkrimpen of we moeten het werkgebied uitbreiden door op dit punt de samenwerking met andere scholen aan te gaan. Daarnaast is er nog het financiële risico van de doorverwijzing van kinderen naar het Speciaal Basis Onderwijs (=SBaO). De kosten van die doorverwijzingen bedragen ongeveer voor de schoolloopbaan die dat kind in het SBaO doorloopt. Dit risico wordt helaas niet meer door alle Opsterlandse scholen van Primo en VCSO samen gedragen. Daarmee is dit risico voor de school zelf en momenteel drukken er twee verwijzingen op het budget. De instroom van het aantal leerlingen lijkt zich voor de Librije ook de komende jaren te stabiliseren RAPPORTAGE TOEZICHT HOUDEND OR- GAAN Het schoolbestuur is gesplitst in een dagelijks en een algemeen bestuur. Het dagelijks bestuur voert de bestuurstaken uit en het algemeen bestuur voert de toezichthoudende taken uit. De belangrijkste kerntaken voor de dagelijkse gang van zaken zijn door het bestuur gedelegeerd aan het dagelijks bestuur en de directeur van de school. Deze afspraken zijn vastgelegd in de bevoegdhedenmatrix Voor het goed uitvoeren van de bestuurstaken en de dagelijkse leiding van de school is er regelmatig overleg tussen de bestuursleden en de directie. De directeur en het dagelijks bestuur rapporteren in de 6 wekelijks algemene bestuursvergaderingen aan het algemeen bestuur, de toezichthouders. In 2017 is de scheiding van toezichthoudend bestuur en dagelijks bestuur verder uitgewerkt door naast afzonderlijke vergaderingen van het uitvoerend bestuur dit jaar ook apart toezichthoudend bestuur bijeenkomsten in te plannen. Deze vergaderingen vinden plaats kort voor de algemene bestuursvergaderingen. De voorbereiding op de algemene bestuursvergaderingen is hierdoor verbeterd, en tijdens de vergaderingen kunnen de onderwerpen inhoudelijk beter besproken worden. In het verslagjaar hebben de toezichthouders de goedkeuring verleend op het Jaarverslag De meerjarenbegroting is eveneens tijdig goedgekeurd en in werking gezet. De ontwikkelingen m.b.t. alternatieven Eigen Risico Dragerschap zijn goed gevolgd. Er is een nieuw Treasurystatuut vastgesteld. Er is kennisgenomen van de analyse van de onderwijs opbrengsten op basis van het overzicht vanuit het SVT leerlingvolgsysteem. De toezichthouders hebben daarnaast diverse onderwerpen zoals klachtenprocedure, mogelijkheden peuteropvang/bso en dagelijks gang van zaken besproken tijdens de bestuursvergaderingen. De weerbaarheid van het onderwijsteam heeft dit jaar extra aandacht gekregen. Het toezichthoudend bestuur volgt de ontwikkelingen van dit onderwerp, en daarnaast ontwikkelingen en maatregelen van de door het team ervaren toegenomen werkdruk. Er zijn in 2017 twee commissies opgericht. De commissies rapporteren aan het bestuur. In deze commissies zijn tevens de leden van het toezichthoudend bestuur vertegenwoordigd. De commissie Communicatie heeft zich gericht op het verbeteren van de communicatie met (aanstaande) ouders door zich bezig te houden met website, ouderportaal en het ontwikkelen van nieuw / 06IU 21 pcbs De Librije

22 logo. De commissie Vernieuwbouw heeft zich actief ingezet voor een goede begeleiding en controle van kostenposten m.b.t. vernieuwbouw van het schoolgebouw. Naar aanleiding van een periodieke inspectie van de onderwijsinspectie eind 2017 heeft een gesprek plaats gevonden met de onderwijsinspecteur. Naar aanleiding van dit positieve gesprek heeft het toezichthoudend bestuur een aantal extra aandachtspunten voor de komende jaren vastgesteld. De toezichthouders constateren in het algemeen dat de procedures overeenkomstig de afspraken zijn uitgevoerd en geen aanleiding geven tot specifieke correcties. Majeure investeringen 3 FINANCIËLE INFORMATIE 3.1 GEVOERD FINANCIEEL BELEID Er is sprake van een gezonde financiële situatie om het toekomstige voortbestaan van de school te garanderen. De in het verleden opgebouwde reserves zijn ondergebracht in de algemene reserve in een bestemmingsreserve personeel. Het bestuur streeft ernaar deze reserves in stand te houden en in bijzondere situaties hiervan gebruik te maken. Door de ingevoerde Lumpsum bekostiging nemen de financiële risico s toe. Dit geldt vooral voor eventueel stijgende kosten van een gemiddeld ouder personeelsbestand met mogelijkheden van BAPO verlof en andere personeelsmutaties. Uit de rente-ontvangsten en ledencontributie worden specifieke bestemmingen gefinancierd, zoals geschenken en attenties bij jubilea en andere gebeurtenissen en bijdragen voor bestuur, personeel en vrijwilligers. 3.2 ANALYSE FINANCIEEL RESULTAAT Algemene Ontwikkeling De personele bekostiging vanuit het ministerie is gebaseerd op de teldatum per 1 oktober en geldt voor het daarop volgende schooljaar.. Teldatum Aantal leerlingen Perc. onderbouw Personele Bekostiging % Schooljaar % Schooljaar % Schooljaar % Schooljaar % Schooljaar % Schooljaar % Schooljaar % Schooljaar Prognose % Schooljaar Prognose % Schooljaar Prognose % Schooljaar Prognose % Schooljaar Voornoemde investeringen in de renovatie van de school gecombineerd met de investering in meubilair in de gehele school hebben uiteraard invloed op de algemene reserves. De Librije heeft een relatief hoge solvabiliteit en relatief veel geld in kas. Het bestuur is van mening dat een gedeelte van de totale investeringen uit eigen middelen plaats kan vinden, conform de wettelijke vereisten. Het betreft een bedrag van ca ,- dat ten laste komt van de algemene reserves. Het weerstandsvermogen van de school blijft daarna op een acceptabel niveau, zodat de continuïteit van de Librije hierdoor niet in het gevaar komt. Het bestuur is juist van mening dat de investeringen in huisvesting, meubilair en verduurzaming van de school bijdragen aan de juiste positionering van de school in het onderwijsaanbod binnen Gorredijk. De Librije kan door middel van deze forse investeringen haar positie voor de komende jaren verstevigen. Zoals in de financiële prognose is te zien is het van belang om de onderbouw van nieuwe aanwas te voorzien, om de balans in de bekostiging (onderbouw vs. Bovenbouw) te herstellen. Vermogenspositie De kengetallen die iets zeggen over de financiële positie van de stichting zijn liquiditeit, solvabiliteit en weerstandsvermogen. De liquiditeitsratio geeft de verhouding van de vlottende activa en het kort vreemd vermogen weer. De norm is dat deze waarde minimaal 1,5 moet bedragen. Met een liquiditeitsratio van 1,82 is het totaal van de vorderingen en liquide middelen ruim voldoende om de kortlopende schulden te kunnen voldoen. De solvabiliteitsratio heeft de verhouding weer van het eigen vermogen ten opzichte van het totale vermogen. Groter of gelijk aan 25% wordt als goed aangemerkt. Met een solvabiliteitsratio van 50,5% is het eigen vermogen ruim voldoende om de organisatie in geval van opheffing in staat te stellen aan haar verplichtingen te voldoen. Het weerstandsvermogen geeft de verhouding aan van het eigen vermogen minus de materiële vaste activa in relatie tot de totale baten. Een percentage tussen de 5% en de 20% wordt gezien als voldoende buffer. Met een weerstandsvermogen van 29,8% voldoet de Vereniging aan de norm. Gelet op bovenstaande kan gesteld worden dat de stichting er financieel gezien gezond voor staat en voldoende in staat is om in de toekomst financiële tegenvallers op te vangen / 06IU 22 pcbs De Librije

23 Exploitatieresultaat 2017 Staat van baten en lasten Realisatie 2017 Begroting 2017 Realisatie 2016 Baten 3.1 Rijksbijdrage OCW Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten Lasten 4.1 Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten Resultaat uit normale bedrijfsvoering Financiële baten en lasten Bedrijfsresultaat Er is sprake van een positief exploitatiesaldo in Het resultaat is positiever dan begroot. Een analyse van de huidige financiële situatie leert echter dat er sprake is van een, naar het oordeel van de Librije, gezonde financiële basis voor de toekomst van de school. In het verleden opgebouwde reserves, die op basis van toenmalige wetgeving specifieke doelbestedingen kenden, zijn thans ondergebracht in algemene reserves. Het bestuur streeft er naar deze reserves op een naar maatschappelijke opvattingen verantwoord niveau te laten. Gezien de meerjarenbegroting, die voor de jaren 2018 tot en met 2020 een positief exploitatieresultaat laat zien, zullen deze reserves deze jaren opgebouwd worden. Baten De totale baten zijn in hoger dan begroot. Uit bovenstaande grafiek blijkt dat de vereniging in belangrijke mate afhankelijk is van de overheid ministerie en gemeente), te weten 97% en in mindere mate van de andere inkomsten. Bij de inkomsten van de overheid speelt het aantal leerlingen een belangrijke rol. Doordat de inkomsten afhankelijk zijn van het aantal leerlingen en de kosten op korte termijn voor een groot deel niet te beïnvloeden zijn, is het belangrijk de ontwikkeling van het aantal leerlingen goed in de gaten te houden en hierop tijdig te anticiperen in de formatie. De rijksbijdragen OC en W zijn voornamelijk afhankelijk van het aantal leerlingen op de teldatum 1 oktober. De vergoeding voor de materiële instandhouding wordt voor het kalenderjaar 2017 vastgesteld op het aantal leerlingen per De vergoedingen voor personeel en voor het budget voor personeelsbeleid worden per schooljaar vastgesteld. Voor het schooljaar geldt de telling van het aantal leerlingen per en voor schooljaar per De rijksbijdrage OCW is (1,036%) hoger uitgekomen ten opzichte van de begroting en (3,4%) hoger in vergelijking met De Rijksvergoedingen OCW zijn hoger door normaanpassingen van het ministerie. Deze normaanpassingen hebben betrekking op: Verwerking resterende kabinetsbijdrage conform de loonruimteovereenkomst publieke sector Functiemixbudget laatste 5 maanden van 2016 en kalenderjaar 2017 Eenmalige bijdrage in het kader van de herstelopslag over de maanden april tot en met december De kabinetsbijdrage voor de eerste 7 maanden van 2017 Compensatie pensioenpremie per januari 2017 Compensatie eenmalige uitkering van 500 in april Nog niet opgenomen doorwerkingen van eerdere salaris- en loonkostenmaatregelen. De niet geoormerkte subsidies onder hebben betrekking de baten Prestatiebox en zijn in hoger dan begroot, door een aanvullende normaanpassing over schooljaar die in 2017 is toegekend. Daarnaast valt de beschikking voor het schooljaar hoger uit, het bedrag per leerling van de Prestatiebox is verhoogd met ca. 42 per leerling ten opzichte van de begroting De baten Prestatiebox zijn hoger dan voorgaand jaar. De ontvangen doorbetalingen vanuit het samenwerkingsverband ( ) liggen op begrotingsniveau. Zij overstijgen de baten 2016 met De gerealiseerde overige overheidsbijdragen liggen boven begrotingsniveau door de ontvangen bijdrage van de Universiteit Utrecht inzake project ICT-doorbraak. De overige baten zijn per saldo hoger dan begroot. Dit betreft de ontvangen huurbaten van de muziekvereniging. Daarnaast zijn de diverse baten t.b.v. de schoolexploitatie hoger dan begroot. Dit betreft de Materiële Instandhouding van de Provincie Fryslân en de bijdrage Universiteit Utrecht. Ook hoger zijn de begeleidingstrajecten VF/ Loyalis en de baten ondersteuningsbekostiging niet via OCW. De ontvangen bonus van het vervangingsfonds was niet begroot. Lasten De totale lasten zijn in 2017 ruim hoger dan begroot / 06IU 23 pcbs De Librije

24 De personele lasten laten per saldo een overschrijding van t.o.v. de begroting zien. Hoger dan begroot zijn de salariskosten directie Ook ten opzichte van 2016 zijn deze kosten hoger dan begroot. Dit betreft een eenmalige uitkering van 500 en hogere werkgeverslasten. Ook hoger zijn de salariskosten OP Dit wordt ook veroorzaakt door de eenmalige uitkering en de hogere werkgeverslasten. De inzet ligt in de lijn van de begroting. Ten opzichte van 2016 liggen deze kosten in de lijn. Niet begroot zijn de salariskosten eigen rekening De salariskosten OOP betreft de inzet van o.a. een onderwijsassistent. Deze kosten zijn lager dan begroot. De totale salariskosten vervanging en overige salariskosten bedragen Dit is (30,3%) lager dan begroot. Deze kosten zijn in lager uitgekomen dan De kosten voor vervanging eigen rekeningen en vervanging imperatief verlof komen lager uit dan begroot, invloed Ook lager zijn de salariskosten BAPO. Hoger dan begroot zijn de Salariskosten vervanging UWV, invloed Echter staan hier baten tegenover van het UWV die niet zijn begroot. Niet begroot zijn de Salariskosten betaald ouderschapsverlof De kosten personeel niet in loondienst zijn hoger dan begroot. Dit betreft de inzet van 4 parttime leerkrachten via Randstad. In 2016 bedroegen de kosten Deze inzet wordt gebruikt om goed te kunnen inspelen op onverwachte leerlingendaling. De overige kosten bedragen en zijn hoger dan begroot. Tevens zijn de kosten hoger dan Het verschil t.o.v. de begroting wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door Verrekeningen OCW via gefis, deze bedragen waren niet begroot. Dit heeft betrekking op de uitkering van een ex-werknemer. Daarnaast overstijgen de kosten personeelsdag het budget, de kosten schoolbegeleiding vallen ook hoger uit dan begroot en tenslotte overstijgen de kosten kerstpakket de begroting. Lager dan begroot zijn de kosten woon-werk via salaris, de kosten begeidingstrajecten IPB en de kosten lief en leed. De kosten scholing en opleiding zijn hoger dan begroot en hoger dan vorig jaar. De afwijking met de begroting wordt veroorzaakt door de kosten nascholing, welke hoger uitkomt dan begroot. Deze kosten hebben betrekking op o.a. kosten van een vertrouwenspersoon van Medilex en een cursus Met Sprongen vooruit. De afschrijvingslasten liggen beneden het niveau van de begroting. Dit betreft de kosten gebouwen. In de begroting is een eigen bijdrage voor de verbouwing opgenomen. Deze is onttrokken uit de voorziening. Ook was er budget opgenomen voor de aanschaf van nieuwe leerlingsets, leermiddelenkasten, groepstafels, kleuter stoelen en tafels en leerkrachtenbureau met stoelen. Deze zijn niet gerealiseerd. Daarnaast liggen de afschrijvingslasten OLP ook lager dan begroot. In de begroting is er budget opgenomen voor handvaardigheid, tekenen en muziek. Deze zijn niet gerealiseerd. Wel hoger zijn de afschrijvingslasten ICT. Er is in 2017 geïnvesteerd in een tabletkar, smartboard, SurfacePro s, telefooncentrale en Chromebooks. De totale huisvestingslasten, liggen hoger dan begroot. De kosten liggen wel lager dan de realisatie De afwijking wordt met name veroorzaakt door een hogere dotatie van de onderhoudsvoorziening als begroot. Dit betreft de extra dotatie naar aanleiding van de jaarrekening Verder vallen de volgende afwijkingen t.o.v. de begroting op: De kosten beveiliging liggen hoger dan begroot. Dit betreft het loskoppelen van delen van het alarm en het installeren en testen van de ether netmodule. Lager dan begroot zijn de publiekrechtelijke heffingen, kosten schoonmaakbedrijven en de kosten dagelijks onderhoud. De overige lasten zijn per saldo hoger dan begroot en ten opzichte van De hogere kosten administratie- en beheerslasten hebben betrekking op de kosten ICT onderhoudscontracten inzake ICT uren. Ook hoger zijn de reiskosten. Wel lager liggen de administratiekosten onderwijsbureau. De kosten leermiddelen liggen hoger dan begroot. Dit betreft voornamelijk de kosten ICT leermiddelen inzake Spoar 8, Alles in 1, Take it Easy, Ambrasoft, typeworld Kids, lezen en schrijven. Daarnaast zijn kosten OLP verbruik inclusief jaarbestelling hoger dan begroot. Wel lager zijn de kosten culturele vorming / 06IU 24 pcbs De Librije

25 Tenslotte zijn de overige lasten hoger dan begroot. Ten opzichte van 2016 zijn deze kosten nu wel lager. Dit betreft voornamelijk de kosten SWV inzake de bijdrage aan VCSO. Ook hoger zijn de representatiekosten inzake realisatie website, bijdrage plaatselijk belang inzake AED-actie en het Magazine Ouders beste Wensen via Ouders van Waarde. Treasury verslag In het jaar 2017 en voorgaande jaren hebben er geen beleggingen plaatsgevonden in risicodragend kapitaal. De gelden staat nu op lopende rekeningen/spaarrekeningen en zijn vrij opneembaar. De middelen zijn ondergebracht bij drie grootbanken (ABN/ING en Rabobank) waarbij zoveel mogelijk rekening is gehouden met de maximale uitkeringen m.b.t. het depositogarantiestelsel in combinatie met het onderbrengen van middelen bij banken die voldoen aan de in het Treasurystatuut gestelde eisen. Ook voor de komende jaren is er geen voornemen om te beleggen / 06IU 25 pcbs De Librije

26 4 JAARVERSLAGEN GELEDIN- GEN 4.1 JAARVERSLAG MR 2017 Bijeenkomsten De medezeggenschapsraad (MR) is in 2017 zes maal bijeengekomen voor een reguliere vergadering en eenmaal samen met het bestuur. Daarnaast zijn Wytske Weis en Marijke Hakze naar een bijeenkomst georganiseerd door de gemeente over ouderbetrokkenheid geweest en hebben Wytske Weis, Wietske Geertsma, Marcel Hut en Judith Pietsma de rol van de MR tijdens een gesprek met de schoolinspectie toegelicht. De belangrijkste behandelde instemmings- en adviesaanvragen zijn: MR Jaarverslag 2016, Treasurystatuur, MR-regelement, Verzuimbeleid, ERD vangnet, vakantieregeling 2017/2018, investeringsplan, Inspectiebezoek, stakingen, vervangingsbeleid, ziekte verzuimbeleid, Jaarverslag en Jaarrekening 2016, Begroting Verder zijn er nog andere belangrijke onderwerpen besproken waaronder de verbouwing en verhuizing, communicatie naar de ouders, website, gezonde school, meer-begaafdheid, schoolresultaten na aanleiding van de inspectienorm. CURSUS Wytske Weis heeft begin 2017 deelgenomen aan een besturen cursus georganiseerd door het VCSO. In Oktober 2017 hebben Marcel Hut; Feikje Tolsma en Judith Piersma aangegeven eventueel deze cursus ook wel te willen volgen. Er wordt bekeken of deze in 2018 georganiseerd wordt. SAMENSTELLING PER 31 DECEMBER 2017 naam rol geleding Wytske Weis Voorzitter Ouders Feikje Tolsma Vice-voorzitter Personeel Marijke Hakze Secretaris Ouders Wietske Geertsma Lid Personeel Judith Piersma Lid Personeel Marcel Hut Lid Ouders De schooldirecteur neemt als afvaardiging van het Bevoegd Gezag gedeeltelijk deel aan de MR-vergadering, waarbij hij mondelinge toelichting geeft op de ingediende instemmings- en adviesaanvragen. MUTATIES MR naam mutatie geleding René Nies Afgetreden als lid Ouders Grietje Sipma Afgetreden als lid Personeel 4.2 JAARVERSLAG OUDERCOMMISSIE 2017 Samenstelling aan het begin van het jaar 2017 Tjeerd Rintjema Annemieke Sijbrandij Roelie van der Vlugt Elsbeth Sonnega Henk van der Veer Ymkje van der Wal Joke Visser Wieb Hoogsteen Voorzitter Secretaris Algemeen lid Algemeen lid Algemeen lid Algemeen lid Afgevaardigde team Afgevaardigde bestuur Henk van der Veer, Annemieke Sijbrandij en Ymkje van der Wal hebben in juni 2017 afscheid genomen van de oudercommissie. In 2017 zijn door de oudercommissie de volgende activiteiten georganiseerd: Ondersteuning paasviering op school (oppas regelen en catering) Koningsspelen op vrijdag 21 april 2017 De avond-4-daagse (mei 2017) Verhuizing van de onderbouw naar de Vlieger; Vooraf sauzen van locatie de Vlieger met heel veel vrijwilligers en/ of ouders. Startavond voor team, bestuur, MR, Oudercommissie, TSO, etc. op 8 september 2017 bij Wieb Hoogsteen thuis in Jonkerslān. Sinterklaasfeest op 5 december 2017 Inpakken cadeautjes voor Sinterklaas Sauzen van kleuterlokalen op De Librije. Hulp bij de verhuizing van locatie De Vlieger terug naar De Librije. Tjeerd Rintjema en Roelie van der Vlugt zullen in 2018 afscheid nemen van de Oudercommissie. Het bestuur ziet dit jaar wederom terug op een sportief en positief jaar! De onderlinge samenwerking tussen OC en school is prettig. We hebben met de leden van de oudercommissie vol enthousiasme en met veel plezier ondersteuning geboden bij verschillende activiteiten op en rond school. Ook het komend jaar hopen we weer onze bijdrage te kunnen leveren / 06IU 26 pcbs De Librije

27 5 OVERIGE INFORMATIE VER- EISTEN 5.1 MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ON- DERNEMEN Als schoolbestuur is zich continu bewust van het maatschappelijk speelveld waarin zij zich bevindt en de noodzaak om op maatschappelijk verantwoorde wijze het onderwijs binnen de vereniging inhoud te geven. Dit onderwerp maakt tevens onderdeel uit van de dialoog die wij met andere betrokken partijen voeren. Verschillende initiatieven worden uitgevoerd ten aanzien van het energie verbruik. Het energie verbruik voor het klimaat beheer is een belangrijk aandachtspunt. Met de verbouwing is een deel van het gebouw nu verwarmd middels een warmtepomp. Onderzocht wordt in welke mate ook nog gebruik van zonne-energie gemaakt kan worden. 5.2 HORIZONTALE VERANTWOORDING Verantwoording richting de ouders, leden en personeel van de vereniging vindt plaats via de medezeggenschapsraad en de oudercommissie. Met de eerstgenoemde vindt minimaal 2 maal per cursusjaar overleg plaats over onderwijskundige, personeels- en huisvestingszaken. De oudercommissie houdt zich vooral bezig met buitenschoolse activiteiten. Activiteiten worden in overleg en gezamenlijkheid georganiseerd. De ouders worden op de hoogte gehouden via de geregelde gespreksmomenten, ouderavonden, klassenavonden en ledenvergadering. Verder worden de ouders geïnformeerd middels de schoolkrant, en het 8 wekelijks periode bulletin. De overige belangrijke documenten worden voor ouders op de website geplaatst, inclusief onderhavig jaarverslag. Hoewel niet alle ouders lid van de vereniging zijn worden wel alle ouders en leden op dezelfde manier geïnformeerd over bestuurszaken en dergelijke. Alleen bij een stemming wordt onderscheid gemaakt tussen wel/niet leden. We staan een transparante werkwijze voor. 5.3 AFSLUITING Hiermee ronden we dit jaarverslag 2017 af. We hebben een bijzonder intensief jaar achter de rug en vertrouwen er op dat dit verslag voldoende inzicht geeft in het reilen en zeilen van onze schoolorganisatie. Met de vernieuwde huisvesting en de opname van de Peuterspeelzaal in het gebouw hopen we de krimp van het leerlingenaantal te stoppen. We de komende jaren positief tegemoet. We staan daarbij voortdurend open voor eventuele vragen en opmerkingen ten aanzien van het voorgaande verslag. 6 BIJLAGEN 6.1 VERANTWOORDING MIDDELEN PASSEND ONDERWIJS Pcbs De Librije maakt deel uit van het samenwerkingsverband Passend Onderwijs Fryslân. Het bestuur heeft ingestemd met de per 1 augustus 2014 geldende afspraken binnen dit verband over de inzet en de verdeling van de middelen. In de gemeente Opsterland hebben vrijwel alle schoolbesturen een samenwerkingsovereenkomst gesloten, Passend Onderwijs Opsterland. Deze samenwerkingsovereenkomst is een voortzetting van de bestaande overeenkomst in het kader van Weer Samen Naar School. Het doel van deze samenwerking is de bestaande zorgstructuur voort te zetten en waar mogelijk te optimaliseren. De deelnemende scholen dragen volgens een afgesproken verdeelsleutel naar rato bij aan het de kosten van het expertise centrum it Buro van Passend Onderwijs Opsterland. Passend Onderwijs Fryslân maakt de financiële middelen die bestemd zijn voor de school over naar de VCSO. Na aftrek van de kosten voor onder andere het expertisecentrum wordt door de VCSO per maand een bedrag naar de school overgemaakt dat bestemd is voor het bieden van passende ondersteuning. De middelen worden ingezet om conform het schoolondersteuningsplan gepaste zorg te bieden. Passend Onderwijs bekostiging pcbs De Librije 2016/ /18 inkomsten SWV Fryslan , ,00 onkosten Opsterland , ,00 budget pcbs De Librije , ,00 Ondersteuningsformatie RT-uren (75%) , ,25 Onderwijs ass (30%) , ,20 IB-uren (60%) , ,60 resultaat , ,05 De stijging van de inkomsten vanuit het SWV Fryslân wordt teniet gedaan door de stijging van enerzijds de onkosten van It buro en anderzijds de loonkosten. Deze ontwikkeling zullen we goed moeten monitoren om er voor te zorgen dat het verschil niet te groot wordt. De stijging vanuit het SWV Fryslân zal zich vanaf 2018 stabiliseren aangezien de overgangsperiode dan afgesloten wordt. Het voornemen is om de onkosten van Opsterland zo mogelijk in te dammen dan wel te verspreiden over meer aangesloten scholen / 06IU 27 pcbs De Librije

28 6.2 PRESTATIEBOX Jaarverslag 2017 pcbs De Librije IU Vanaf het schooljaar is de overheid van start gegaan met een andere wijze van subsidieverstrekking. Alle scholen ontvangen een bedrag per leerling om dat in te zetten voor enkele doelen die door de overheid gesteld zijn. De bedoeling is dat hiermee alle scholen profiteren van deze doelsubsidies en dat er geen of weinig verantwoording over de inzet van de middelen hoeft te worden afgelegd. De middelen zijn in eerste instantie bedoeld om de ambities uit het Bestuursakkoord 2012 PO-raad-OCW Basis voor presteren te realiseren. Aan ons als school om ons te richten op een of meer ambities uit bedoeld akkoord. Hieronder de stand van zaken ten aanzien van de ambities waar we afgelopen jaar aan gewerkt hebben en waarvoor de Prestatiebox-middelen zijn ingezet. Ambitie 1 en 2 Het opbrengstgericht werken is geïntegreerd in de werkwijze met het leerlingvolgsysteem en de andere toets momenten. Er is goed zicht op de resultaten van ons onderwijsaanbod en de effecten van het aanbod door het samenvoegen van de resultaten overzichten en de trendanalyses. Op basis van dit onderzoeksmateriaal worden de beleidskeuzes positief beïnvloed. De eigen meetbare doelen zijn scherper geformuleerd en zijn in het schoolplan opgenomen. De invoering van de NSCCT is hier een belangrijk onderdeel van. Deze toets geeft zicht op de te verwachten leerling resultaten en daarmee kunnen we de afstemming op de leerling nog beter vorm geven. Daarmee kunnen opbrengstgericht werken op het niveau van de individuele leerling. Ambitie 4 Afgelopen verslagjaar is de werkgroep Excellent leren opgestart. Deze werkgroep heeft in eerste instantie tot taak om het beleid ten aanzien meerbegaafheid, de plusgroep te actualiseren. Bovendien zal de werkgroep breder kijken na het realiseren van de eerste opdracht. Hoe komen de kinderen het beste tot hun recht en leren ze hun executieve vaardigheden te ontwikkelen en adequaat in te zetten. De middelen worden ingezet om de werkgroep te faciliteren, materialen aan te schaffen en een leerkracht voor 1 middag per week vrij te roosteren om de plusgroep leiding te geven. Naast het werken in de plusgroep worden kinderen die meer in hun mars hebben dan het streefniveau uitgedaagd met extra materialen die via de individuele plusmappen worden aangeboden. Met een gezamenlijk beleid van de verschillende VCSOscholen kunnen we een goed aanbod bieden aan deze leerlingen binnen de eigen school. Ambitie 7 De leraren volgen met behulp van het leerlingvolgsysteem en het leerlingen administratie-pakket systematisch de voortgang en ontwikkeling van de kinderen. De groepskaart binnen het systeem is opgezet als een uitbreiding van de gebruikelijke groepsmap. De overdraagbaarheid van de gegevens is daardoor erg vereenvoudigd. Door deze systemen goed actueel te houden realiseren we een betere afstemming van het aanbod op de leerbehoeften van de kinderen. We werken met 3 instructieniveaus en kunnen zo meer gedifferentieerd werken. Ambitie 8 De professionalisering van zowel de leerkrachten als de schoolleider heeft doorlopend onze aandacht. De schoolleider is geregistreerd als Register Directeur Onderwijs en is samen met de andere VCSO directeuren bezig met het herregistratie traject. De leerkrachten scholen zich in eerste plaats in teamverband en daarnaast individueel. Het nascholingsbudget was in het verslagjaar niet toereikend om aan de scholingsvragen te kunnen voldoen. Desondanks zijn de scholingsvragen zoveel mogelijk gehonoreerd en is de begroting op dat punt overschreden.. Ambitie 9 Het nieuwe IPB beleid blijft ondanks de nieuwe cao onverkort van kracht en zal op onderdelen verder worden uitgewerkt. Binnen de school wordt gewerkt vanuit het overleg model voor de 40-urige werkweek. Momenteel is er veel aandacht voor de ervaren werkdruk en hoe we deze binnen De Librije kunnen indammen zonder het onderwijsaanbod geweld aan te doen / 06IU 28 pcbs De Librije

29 Ver. Prot. Chr. Ond. Gorredijk en Omstreken Financieel jaarverslag Pagina PagPagina 29 van 26ina] van Pagina 29 van 2626

30 Inhoudsopgave Toelichting op onderdelen van het jaarverslag Pagina Bestuursverslag 0 Financiële kengetallen 31 Jaarrekening Balans per 31 december Staat van baten en lasten over Kasstroomoverzicht 35 Toelichting behorende tot de jaarrekening: 36 Grondslagen 36 Toelichting op de balans per 31 december Niet uit de balans blijkende verplichtingen 42 Gebeurtenissen na balansdatum 42 Model G, Overzicht doelsubsidies OCW 43 Toelichting op de staat van baten en lasten over Overzicht verbonden partijen 47 Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector 48 Bestemming van het resultaat 50 Gegevens over de rechtspersoon 51 Overige gegevens Controleverklaring 52 Pagina PagPagina 30 van 26ina] van Pagina 30 van 2626

31 Financiële kengetallen Aan de hand van de jaarrekening kunnen een aantal kengetallen en ratio's worden berekend die verder inzicht kunnen geven in de gevolgen van het gevoerde beleid over het boekjaar en waardoor het beeld uit de jaarrekening kan worden verduidelijkt. Kengetallen Rentabiliteit 1% 2% Exploitatieresultaat in een percentage van de totale baten. De rentabiliteit geeft aan in hoeverre de inkomsten en uitgaven van een instelling elkaar in evenwicht houden. Current ratio 1,82 4,81 Verhouding vlottende activa en kortlopend vreemd vermogen. Deze verhouding geeft aan in hoeverre de organisatie in staat is aan haar korte termijnverplichtingen te voldoen. Een waarde tussen de 1,5 en 2 is goed. Ligt de waarde boven de 1,5 dan is de organisatie in staat aan haar korte termijnverplichtingen te voldoen. Solvabiliteit 1 50,5% 71,4% Eigen vermogen in percentage van het totale vermogen Solvabiliteit 2 56,0% 85,4% Eigen vermogen plus voorzieningen / totale passiva De solvabiliteit geeft aan in hoeverre de organisatie in staat is aan haar lange termijnverplichtingen te voldoen. 25% a 50% wordt als goed aangemerkt. Is de waarde hoger dan 25% (solvabiliteit 1) dan is de organisatie in staat om aan haar lange termijn verplichtingen te voldoen. Bij solvabiliteit 2 wordt door het ministerie van OCW een signaleringswaarde gehanteerd van 30%. Weerstandsvermogen 29,8% 29,5% (Eigen vermogen minus Materiele vaste activa) / Totale baten Het weerstandsvermogen geeft de vrije vermogensbuffer aan voor het opvangen van calamiteiten. Een percentage tussen de 5 en 20 procent wordt gezien als voldoende buffer. Aantal leerlingen per teldatum 1-10 (t-1) Gemiddeld aantal FTE (exclusief vervanging) 16,42 16,53 Personeelskosten per FTE Jaarrekening 2017 Pagina 31

32 A.1.1 Balans per 31 december 2017 (na verwerking resultaatbestemming) 1. Activa 31 december december Materiële vaste activa Totaal vaste activa Vorderingen Liquide middelen Totaal vlottende activa Totaal activa Jaarrekening 2017 Pagina 32

33 2. Passiva 31 december december Eigen vermogen Voorzieningen Kortlopende schulden Totaal passiva Jaarrekening 2017 Pagina 33

34 A.1.2 Staat van baten en lasten over 2017 Realisatie Begroting Realisatie Baten 3.1 Rijksbijdrage OCW Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten Lasten 4.1 Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten Saldo baten en lasten Financiële baten en lasten Netto resultaat Jaarrekening 2017 Pagina 34

35 A.1.3 Kasstroomoverzicht Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat voor financiële baten en lasten Aanpassingen voor: - Afschrijvingen Mutaties voorzieningen Veranderingen in vlottende middelen: - Vorderingen Kortlopende schulden Totaal kasstroom uit bedrijfoperaties Ontvangen interest Totaal kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten (Des)investeringen materiële vaste activa Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten Mutatie liquide middelen Beginstand liquide middelen Mutatie liquide middelen Eindstand liquide middelen Jaarrekening 2017 Pagina 35

36 Toelichting behorende tot de jaarrekening: Grondslagen De activiteiten van Ver. Prot. Chr. Ond. Gorredijk en Omstreken bestaan uit het geven van primair onderwijs. Algemeen De jaarrekening is opgesteld volgens de Regeling jaarverslaggeving onderwijs. In deze regeling is vastgesteld dat de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving (in het bijzonder RJ 660 Onderwijsinstellingen) van toepassing zijn, met inachtneming van de daarin aangeduide uitzonderingen. Voor zover niet anders is vermeld worden activa, voorzieningen en schulden opgenomen tegen de nominale waarde. De genoemde bedragen, voorzover niet anders vermeld, zijn opgenomen in hele euro's. Het kasstroomoverzicht is opgenomen volgens de indirecte methode. De toelichting vloeit voort uit de toelichting op de afzonderlijke posten in de jaarrekening en is daarom niet apart opgenomen. Grondslagen voor waardering van activa en passiva Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs, rekening houdend met een eventuele restwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikname van het materieel vast actief. De activeringsgrens is: 500,- Het systeem van afschrijvingen is als volgt: Gebouwen, bestaande uit: -Gebouwen 3% en 5% van de aanschafwaarde Inventaris en apparatuur, bestaande uit: -Inventaris 10% en 5% van de aanschafwaarde -ICT 33% en 10% van de aanschafwaarde -Technische inventaris 5% van de aanschafwaarde Overige vaste bedrijfsmiddelen, bestaande uit: -Onderwijsleerpakket 13% van de aanschafwaarde Vorderingen Bij eerste verwerking worden de vorderingen opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en de geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde. De vorderingen worden verminderd met de noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van vorderingen Jaarrekening 2017 Pagina 36

37 Algemene reserve De Algemene reserve betreft een buffer ter waarborging van de continuïteit van het bevoegd gezag en wordt opgebouwd uit resultaatbestemming van overschotten die ontstaan uit het verschil tussen werkelijke baten en lasten. Bestemmingsreserves De bestemmingsreserve privaat is gevormd uit resultaten uit voorgaande jaren vanuit de private geldstromen en middels het private resultaat over het onderhavige boekjaar. De personele reserve is bedoeld voor het opvangen van mogelijke toekomstige personele fricties. Er wordt een buffer opgebouwd voor het opvangen van de vervangingskosten welke niet langer door het vervangingsfonds worden gedekt, het opvangen van de financiele gevolgen van een teruglopende formatie, het opvangen van de gevolgen van langdurige ziekte en alle daarmee samenhangende kosten en de kosten die samenhangen met mogelijke conflict situaties op het personele terrein en de daarmee gemoeide kosten. Voorzieningen Voorzieningen worden opgenomen tegen nominale waarde, met uitzondering van voorzieningen ter zake van personeel en soortgelijke verplichtingen. Deze worden opgenomen tegen de berekende contante waarde. Een voorziening wordt eerst gevormd als voldaan is aan de vereisten terzake van het vormen van voorzieningen. De voorziening duurzame inzetbaarheid wordt gevormd op basis van de ingediende verlofplanning van een personeelslid. Op basis van deze planning wordt het verlofsaldo bepaald. Dit saldo wordt contant gemaakt tegen het geldende discontopercentage. Tot op heden worden er nog maar zeer beperkt verlofplanningen gemaakt op basis van de regeling duurzame inzetbaarheid. De voorziening wordt pas opgenomen als de verplichting betrouwbaar is te schatten. De voorziening onderhoud is gebaseerd op de onderhoudsplanning van de komende jaren. De dotatie is op basis van de planning berekend en gelijkmatig verdeeld over de jaren. Periodiek wordt de planning geactualiseerd. Jaarlijks wordt bekeken of de dotatie toereikend is. De voorziening jubilea is opgenomen tegen de contante waarde van de toekomstige uitbetalingen en is afhankelijk van de ingeschatte blijfkans, gemiddelde salarisstijging en disconteringsvoet. De werkelijke jubileauitkeringen worden ten laste van deze voorziening gebracht. Kortlopende schulden De kortlopende schulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Kortlopende schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Deze is gelijk aan de nominale waarde Pensioenen Er is één pensioenregeling. Dit betreft een Nederlandse regeling en wordt gefinancierd door afdrachten aan pensioenuitvoerder, te weten het bedrijfstakpensioenfonds ABP. Per ultimo boekjaar heeft dit pensioenfonds een dekkingsgraad van 101,5% (Beleidsdekkingsgraad). De pensioenverplichting wordt gewaardeerd volgens de verplichting aan de pensioenuitvoerder benadering. In deze benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de staat van baten en lasten verantwoord. De stichting heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij ABP, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. De stichting heeft daarom de pensioenregeling verwerkt als een verplichting aan de pensioenuitvoerder benadering en heeft alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening verantwoord Jaarrekening 2017 Pagina 37

38 Grondslagen voor resultaatbepaling Baten Onder baten wordt verstaan de van overheidswege toegekende (normatieve) bijdrage OCW, overige OCW subsidies en (gemeentelijke) overheidsbijdragen, alsmede de van derden toegekende overige bijdragen. De baten worden toegerekend aan het boekjaar waarop zij betrekking hebben. Lasten De lasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop zij betrekking hebben. De lasten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde waarderingsgrondslagen. Verliezen die hun oorsprong vinden in het boekjaar worden in aanmerking genomen zodra deze voorzienbaar zijn Jaarrekening 2017 Pagina 38

39 A.1.4 Toelichting op de balans per 31 december Activa 1.2 Materiële vaste activa Mutaties 2017 Aanschaf- Afschrijvingen waarde per 31 tot en met 31 december 2016 december 2016 Boekwaarde per 31 december 2016 Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen Afschrijvingen desinvesteringen Aanschafwaarde per 31 december 2017 Afschrijvingen tot en met 31 december 2017 Boekwaarde per 31 december Gebouwen en terreinen Inventaris en apparatuur Overige vaste bedrijfsmiddelen Materiële vaste activa Onder inventaris en apparatuur vallen de posten Meubilair, Technisch inventaris en ICT middelen. Onder overige vaste bedrijfsmiddelen vallen investeringen in onderwijsleerpakket en overige investeringen Jaarrekening 2017 Pagina 39

40 1.5 Vorderingen 31 december december Vorderingen OCW De vordering OCW heeft betrekking op de overlopende posten vanuit de personele lumpsum, impulsgebieden en personeels- en arbeidsmarktbeleid Overige overheden Overige overlopende activa Overlopende activa Totaal Vorderingen De vorderingen hebben een looptijd korter dan 1 jaar. 1.7 Liquide middelen 31 december december Banken Eigen vermogen Boekwaarde per 31 december 2016 Bestemming resultaat Mutaties 2017 Overige mutaties Boekwaarde per 31 december Algemene reserve Bestemmingsreserve publiek Bestemmingsreserve privaat De bestemmingsreserve privaat is gevormd uit resultaten uit voorgaande jaren vanuit de private geldstromen. Toelichting Bestemmingsreserve publiek: Boekwaarde per 31 december 2016 Bestemming resultaat Mutaties 2017 Overige mutaties Boekwaarde per 31 december 2017 Personele reserve Jaarrekening 2017 Pagina 40

41 2.2 Voorzieningen Mutaties 2017 Boekwaarde per 31 december 2016 Dotaties Onttrekkingen Vrijval Boekwaarde per 31 Kortlopende deel december 2017 < 1 jaar Langlopende deel > 1 jaar Personeel Jubilea Overige voorzieningen Onderhoud Kortlopende schulden 31 december december Crediteuren Loonheffing Premies sociale verzekeringen Totaal belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden terzake van pensioenen Overige kortlopende schulden Overlopende passiva m.b.t. vakantiegeld Overlopende passiva algemeen Overlopende passiva mbt subsidie overig Totaal overlopende passiva Totaal kortlopende schulden De kortlopende schulden hebben een looptijd korter dan 1 jaar Jaarrekening 2017 Pagina 41

42 2.5 Niet uit de balans blijkende verplichtingen Er is een contract met Onderwijsbureau Meppel. Dit contract wordt periodiek verlengd. Er is een energiecontract met MainEnergie met een looptijd tot De jaarkosten bedragen ,- Er is een schoonmaakcontract met Post cleaning welke stilzwijgend wordt verlengd. De jaarkosten bedragen ,-. Gebeurtenissen na balansdatum Er zijn geen gebeurtenissen na balansdatum die van invloed zijn op de waardering van de in de balans getoonde posten of het resultaat Jaarrekening 2017 Pagina 42

43 Model G, Overzicht doelsubsidies OCW G1 Verantwoording van subsidies zonder verrekeningsclausule Totaalbedrag Ontvangen Omschrijving Kenmerk Datum toewijzing ( ) in 2017 N.v.t De prestatie is ultimo verslagjaar conform de subsidiebeschikking: Geheel uitgevoerd en afgerond Nog niet geheel afgerond G2 Verantwoording van subsidies met verrekeningsclausule G2-A Aflopend per ultimo verslagjaar Bedrag Ontvangen t/m Lasten t/m Stand begin Ontvangen in Lasten in Te verrekenen Omschrijving Kenmerk Datum toewijzing ( ) N.v.t Aflopend G2-B Doorlopend tot in een volgend verslagjaar Bedrag Ontvangen t/m Lasten t/m Stand begin Ontvangen in Omschrijving Kenmerk Datum toewijzing ( ) N.v.t Doorlopend Lasten in Stand ultimo Jaarrekening 2017 Pagina 43

44 Toelichting op de staat van baten en lasten over Baten 3.1 Rijksbijdragen OCW Realisatie Begroting Realisatie Rijksbijdragen OCW Niet geoormerkte subsidies Totaal rijksbijdragen via OCW Rijksbijdragen via samenwerkingsverband Totaal rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen en -subsidies Realisatie Begroting Realisatie Gemeentelijke bijdragen en subsidies Overige overheidsbijdragen Overige baten Realisatie Begroting Realisatie Verhuur Ouderbijdragen Overig Jaarrekening 2017 Pagina 44

45 4.1 Personele lasten Realisatie Begroting Realisatie Bruto lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Lonen, salarissen, sociale lasten en pensioenen Dotaties personele voorzieningen Personeel niet in loondienst Overig Scholing/opleiding Overige personele lasten Af: Uitkeringen Realisatie Realisatie Gemiddeld aantal FTE (exclusief vervanging) Afschrijvingen Realisatie Begroting Realisatie Gebouwen Inventaris en apparatuur Onderwijsleerpakket Huisvestingslasten Realisatie Begroting Realisatie Onderhoud Water en energie Schoonmaakkosten Heffingen Dotaties overige onderhoudsvoorzieningen Overige huisvestingslasten Jaarrekening 2017 Pagina 45

46 4.4 Overige lasten Realisatie Begroting Realisatie Administratie- en beheerslasten Inventaris en apparatuur Leermiddelen Inventaris, apparatuur en leermiddelen Overig Uitsplitsing Honorarium onderzoek jaarrekening Accountantslasten Flynth Audit heeft voor de controle van de jaarrekening een mantelcontract afgesloten met Onderwijsbureau Meppel. Als gevolg hiervan factureert Flynth Audit aan Onderwijsbureau Meppel en niet rechtstreeks aan de afzonderlijke schoolbesturen, welke bij Onderwijsbureau Meppel zijn aangesloten. Onderwijsbureau Meppel brengt voor haar totale dienstverlening aan de afzonderlijke schoolbesturen een all-in vergoeding in rekening. Hierin zijn de kosten voor de controle van de jaarrekening opgenomen. Het bedrag dat in de jaarrekening is toegelicht aangaande de controle van de jaarrekening is gebaseerd op een interne calculatie van het totale budget van Flynth Audit, welke gebaseerd is op de omvang van het schoolbestuur ten opzichte van het totaal. 5 Financiële baten en lasten Realisatie Begroting Realisatie Rentebaten Jaarrekening 2017 Pagina 46

47 A.1.7 Overzicht verbonden partijen Overige verbonden partijen (minderheidsbelang en geen beslissende zeggenschap) Naam Juridische vorm Statutaire zetel Code activiteit Stichting Samenwerkingsverband Passend Onderwijs PO Friesland Stichting Gemeente Leeuwarden 4 Christelijke Scholen Opsterland Vereniging Gemeente Opsterland 4 Samenwerking Passend Onderwijs Opsterland *1 Beesterzwaag 4 *1 De samenwerking krijgt vorm door een convenant tussen de Opsterlandse basisscholen. Code activiteiten: 1. contractonderwijs, 2. contractonderzoek, 3. onroerende zaken, 4. overige Jaarrekening 2017 Pagina 47

48 A.1.8 Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) ingegaan. Deze verantwoording is opgesteld op basis van de Regeling bezoldiging topfunctionarissen OCW-sectoren die op Ver. Prot. Chr. Ond. Gorredijk en Omstreken van toepassing is. Op grond van de WNT regelgeving is de klasseindeling A van toepassing. Bij deze klasseindeling geldt voor 2017 een bezoldigingsmaximum van Dit geldt naar rato van de duur en/of omvang van het dienstverband. Voor topfunctionarissen zonder dienstbetrekking geldt met ingang van 1 januari 2016 voor de eerste 12 kalendermaanden een afwijkende normering, zowel voor de duur van de opdracht als voor het uurtarief. 1. BEZOLDIGING TOPFUNCTIONARISSEN 1a. Leidinggevende topfunctionarissen en gewezen topfunctionarissen mét dienstbetrekking en leidinggevende topfunctionarissen zonder dienstbetrekking vanaf de 13e maand van de functievervulling (bedragen in ) Naam T.M. Kuperus Functiegegevens Directeur Aanvang en einde functievervulling /1-31/12 Omvang dienstverband in FTE 1 Gewezen topfunctionaris j/n (Fictieve) dienstbetrekking j/n n j Bezoldiging Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen Beloningen betaalbaar op termijn Subtotaal Individueel toepasselijk bezoldigingsmaximum /- Onverschuldigd betaald bedrag Totaal bezoldiging Reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan Gegevens 2016 Aanvang en einde functievervulling /1-31/12 Omvang dienstverband 2016 in FTE 1 Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen Beloningen betaalbaar op termijn Totaal bezoldiging Jaarrekening 2017 Pagina 48

49 1d. Topfunctionarissen en gewezen topfunctionarissen met een bezoldiging van of minder Naam Functie G. Dijk Secretaris B. Stornebrink Penningmeester M. Jongsma Voorzitter t/m D. Feenstra Onderhoud t/m W. Hoogsteen Afv. Oudercommissie L. Vink Notulist F. Hylkema Algemeen lid G. Wijma Onderhoud vanaf J.S. Zwart Algemeen lid vanaf J.S. Zwart Voorzitter vanaf Dagelijks bestuur-uitvoerend bestuurder Dagelijks bestuur-uitvoerend bestuurder Algemeen bestuur-toezichthouder Algemeen bestuur-toezichthouder Algemeen bestuur-toezichthouder Algemeen bestuur-toezichthouder Algemeen bestuur-toezichthouder Algemeen bestuur-toezichthouder Algemeen bestuur-toezichthouder Algemeen bestuur-toezichthouder 2. UITKERINGEN WEGENS BEËINDIGING DIENSTVERBAND AAN TOPFUNCTIONARISSEN MET OF ZONDER DIENSTBETREKKING (bedragen in ) Er zijn geen uitkeringen wegens beëindiging van het dienstverband voldaan aan topfunctionarissen met en zonder dienstbetrekking. 3. OVERIGE RAPPORTAGEVERPLICHTINGEN OP GROND VAN DE WNT Naast de hierboven vermelde topfunctionarissen zijn er geen overige functionarissen met dienstbetrekking die in 2017 een bezoldiging boven het individueel toepasselijke drempelbedrag hebben ontvangen Jaarrekening 2017 Pagina 49

50 Bestemming van het resultaat Het voorstel voor de resultaatbestemming is als volgt: wordt toegevoegd aan de algemene reserve wordt toegevoegd aan de bestemmingsreserve privaat Ondertekening door bestuurders en toezichthouders Bestuur: - B. Stornebrink - G. Dijk Toezichthouder: - W. Hoogsteen - L. Vink - F. Hylkema - G. Wijma - J.S. Zwart Jaarrekening 2017 Pagina 50

51 Gegevens over de rechtspersoon Algemene gegevens Bestuursnummer Naam instelling Ver. Prot. Chr. Ond. Gorredijk en Omstreken KvK-nummer Statutaire zetel Gorredijk Adres W. Wissesstrjitte 15 Postadres Postbus 69 Postcode 8400 AB Plaats Gorredijk Telefoon adres Website Contactpersoon T.M. Kuperus Telefoon adres BRIN-nummers 06IU Christelijke Basisschool De Librije Jaarrekening 2017 Pagina 51

52 Overige gegevens Controleverklaring Jaarrekening 2017 Pagina 52

53

54