Groepsoefening bijscholing PrEP voor GGD-medewerkers

Transcriptie

1 Groepsoefening bijscholing PrEP voor GGD-medewerkers De volgende groepsoefeningen zijn toe te voegen aan de scholing voor GGD medewerkers Normen en waarden PrEP Samenvatting: De houding van gezondheidsprofessionals ten aanzien van PrEP beïnvloed verdere uitvoer van PrEP zorg. De zorgen om mogelijke toename van soa, de kosten van PrEP en ethische aspecten spelen voor veel professionals een rol om wel of niet mee te werken aan PrEP zorg. Tijdens deze oefening wisselen deelnemers ideeën over PrEP met elkaar uit. Op deze manier spiegelen zij zich aan elkaar, en worden zich bewust van inconsistente of conflicterende overtuigingen. Beschrijving: Voorbereiding: Verdeel de trainingsruimte in tweeën door met tape een lijn op de grond te trekken. Hang aan de ene kant een A4 met mee eens en aan de andere kant een A4 met oneens. Vraag de deelnemers in de ruimte te gaan staan. Uitleg: Leg aan de deelnemers uit dat zij één kant moeten kiezen. Lees de stellingen op. Laat steeds enkele deelnemers van beide kanten hun standpunt verdedigen. Ze mogen de andere kant proberen over te halen. Als iemand van gedachte veranderd mag hij of zij overlopen. Debriefing: vraag of de deelnemers die van gedachte zijn veranderd tijdens deze oefening hun ervaring willen delen. Je kunt afsluiten met dit filmpje over de ervaringen van PrEP gebruikers. Materiaal: tape en A4tjes Tijd: minuten afhankelijk van aantal stellingen Tips voor de trainer: Deze stelling gaan over PrEP effectiviteit en kosten, resistentie, implementatie, indicatie stelling, risico compensatie en ethische aspecten. Uit onderzoek komt naar voren dat deze thema s een rol spelen bij de houding van professionals ten aanzien van PrEP. Niet ieder onderwerp zal even belangrijk zijn voor je trainingsgroep. Mocht je inzicht hebben in de specifieke barrières die je groep ervaart dan kun je bepaalde stellingen uitkiezen of zelf toevoegen. In deze oefening zijn er geen goede of foute antwoorden. Neem als trainer een neutrale positie in en faciliteer de discussie door vragen te stellen en iedereen die wil aan het woord te laten. Bijlage: Lijst met voorbeeld stellingen 1

2 Hand-out oefening Stellingen normen en waarden PrEP Stellingen over effectiviteit van PrEP PrEP is een effectieve interventie om het aantal nieuwe hiv infecties omlaag te brengen PrEP is een goede aanvulling voor bestaande hiv preventie strategieën (als condoom gebruik, TASP, n=n, PEP, risico reductie) MSM kunnen eindelijk weer zorgeloze seks hebben dankzij PrEP Angst voor hiv is een goede reden om PrEP te gebruiken PrEP, condooms en n=n zijn volledig gelijkwaardige beschermingsopties Stellingen over PrEP en condoomgebruik Een condoom geeft nog altijd de beste bescherming tegen hiv Condoomgebruik beschermt alleen tegen hiv als het correct en consistent gebruikt wordt Door PrEP zal het condoomgebruik nog verder afnemen en het aantal soa toenemen Het is verloren tijd om elk consult weer over condooms te beginnen bij PrEP gebruikers Door PrEP gebruik neemt ook chemseks toe Ik snap niet waarom mensen zo gemakkelijk condooms weglaten op basis van vertrouwen Iemand die altijd seks met condoom heeft, hoeft geen PrEP te gebruiken We moeten jonge MSM eerst condoomgebruik aanleren voordat we over PrEP beginnen Als een cliënt om PrEP vraagt, ga ik ervan uit dat hij zonder condoom neukt Mannen die zonder condoom neuken en daarom PrEP slikken, nemen hun verantwoordelijkheid PrEP wordt pas een optie als condoomgebruik niet meer lukt Stellingen over PrEP en toename van soa Ik zal een cliënt die om PrEP vraagt wijzen op het hoge risico op soa bij seks zonder condoom Eventuele toename van risico gedrag weegt niet op tegen het beschermende effect van PrEP Bij de meeste cliënten die PrEP gebruiken, verwacht ik geen verandering in risico gedrag Om hiv te voorkomen moeten mensen zich nooit afhankelijk maken van andermans keuzes. Stellingen over kosten van PrEP PrEP is eigenlijk een heel duur condoom Het geld wat uitgegeven wordt aan PrEP kan beter ingezet worden om alle mensen met HIV aan de behandeling te krijgen en te houden. Stellingen over professionals en PrEP zorg Indicatiestelling: In mijn praktijk heb ik geen patiënten die in aanmerking komen voor PrEP. Als ik PrEP voorschrijf moet ik me wel over een bepaalde gevoelsdrempel zetten De cliënt kan zelf het best bepalen of PrEP een geschikt preventiemiddel is voor hem of haar De cliënt beschikt over de unieke kennis van eigen risico gedrag uit het verleden en in de toekomst Uitvoering PrEP zorg De richtlijnen voor PrEP zorg zijn te summier Het voorschrijven van PrEP moet onderdeel zijn van de basis zorg op de soa poli Het voorschrijven van PrEP moet onderdeel zijn van huisartsen zorg PrEP begeleiding kan door de DA of POH worden gedaan Ik ben op de hoogte van het bestaan van de HIV Pre-expositie profylaxe richtlijn Nederland. 2

3 Als morgen een patiënt mijn spreekuur bezoekt met de vraag om PrEP, dan weet ik wat ik moet doen Ik besteed mijn tijd liever aan andere patiënten die echt zorg nodig hebben, in plaats van aan patiënten die PrEP willen gaan gebruiken omdat ze er zelf voor kiezen om risico te lopen op hiv. Stellingen over therapietrouw Als je niet echt ziek bent, is het onmogelijk elke dag medicijnen trouw in te nemen Hiv medicatie is voor hiv patiënten, niet voor gezonde mensen PrEP zorgt voor het ontwikkelen en verspreiden van resistente virussen 3

4 Indicatie stelling aan de hand van de MDR PrEP Samenvatting: Deelnemers oefenen met PrEP indicatie stellen en de MDR PrEP. Aan de hand van casuïstiek en vragen krijgen deelnemers inzicht wie in aanmerking komt voor PrEP. Beschrijving: Voorbereiding: Leid deze oefening in door uit te leggen dat PrEP een geschikte aanvullende preventie optie is voor mensen die een substantieel risico op een hivinfectie lopen. Bespreek met de groep wat zij verstaan onder een substantieel risico op hiv. Uitleg: Deel de hand-out 1 uit en vraag de duo s of groepjes de vragen te beantwoorden. Je kunt deze oefening ook met de hele groep doen. Presenteer dan de casuïstiek en de vragen op de PowerPoint. Debriefing: Bespreek de uitkomsten plenair. Geef ruimte voor discussie over cliënten die niet (meteen) binnen de indicatiestelling passen. Sluit af met een samenvatting van de indicaties en de contra-indicaties voor PrEP zoals in de MDR en deeldraaiboek 9. Hiv-pre-expositieprofylaxe (hiv- PrEP) beschreven en waar dit na te lezen is. Materiaal: Hand-out 1 op papier of PowerPoint Tijd: 20 minuten Tips voor de trainer: De casuïstiek loopt op in moeilijkheidsgraad. Denk je dat je groep de indicatiestelling al beheerst, dan kun je alleen de laatste casuïstiek bespreken. Bijlage: Word doc met casuïstiek en vragen Power Point slide met casuïstiek en vragen 4

5 Hand-out oefening Indicatie stelling aan de hand van de MDR PrEP Hans komt voor behandeling van rectale chlamydia. Het is de eerste keer dat hij een soa heeft. Tijdens het bespreken van de partnerwaarschuwing vertelt Hans je dat hij het voor hem moeilijk is om altijd condooms te gebruiken. Hij vindt het moeilijk om het ter sprake te brengen bij zijn losse contacten. Is Hans een kandidaat voor PrEP? Chantal is een 36 jarige transgender. Je spreekt haar aan de telefoon als ze belt voor PEP advies. Gisterenavond heeft ze een kapot condoom gehad met een klant. Ze had anale seks met deze onbekende klant, ze heeft geen mogelijkheid om contact met hem op te nemen. Is Chantal een kandidaat voor PrEP? Lucas is een 62 jarige man die twee keer per jaar bij je langs komt voor een soa en hiv test. Lucas is getrouwd met Hans. Lucas bezoekt regelmatig seks feestjes waar drugs gebruikt worden. Daar hoorde hij dat een van zijn vrienden sinds kort enthousiast PrEP gebruiker is. Lucas heeft zich goed laten informeren en vraagt of je een recept voor hem kunt uitschrijven. Is Lucas een kandidaat voor PrEP? Jos is een 29 jarige man die interesse heeft om met PrEP te starten. Hij vertelt op je spreekuur dat hij soms condooms gebruikt met zijn hiv positieve vriend. Zijn vriend is gezond en gebruikt sinds 4 jaar hiv medicatie. Vorige week hebben ze seks zonder condoom gehad. Jos voelt zich prima en gebruikt geen medicatie. Vandaag was zijn hiv sneltest negatief. Is Jos een kandidaat voor PrEP? 5

6 Fatma is een jonge vrouw uit Somalië. Ze is sinds kort in Nederland en woont bij haar tante op het AZC. Haar asielprocedure loopt nog. Ze komt op je spreekuur met een vraag over PrEP. Ze vraagt zich af of het iets voor haar is. Veel van haar vrienden zijn hiv-positief en ze is bang dat ze in de toekomst ook besmet zal raken. Is Fatma een kandidaat voor PrEP? Thijs komt op je spreekuur voor een soa en hiv test. Je kent Thijs al een tijdje; hij komt regelmatig voor een test omdat hij erg bang is voor een mogelijke hiv besmetting. Voor zover je weet gebruikt Thijs altijd condooms en heeft hij nog nooit een soa gehad. Hij vraagt je of PrEP misschien een oplossing zou kunnen zijn voor hem. Is Thijs een kandidaat voor PrEP? Je spreekt Bert tijdens een HBV actie in de sauna. Hij komt voor zijn derde vaccinatie. Hij vertelt dat hij tijdens zijn trip naar Thailand een voorraad PrEP heeft ingeslagen. Nu slikt hij PrEP als hij eens in de maand de sauna bezoekt. Is Bert een kandidaat voor PrEP? Brain is een 18 jarige jongen uit Brabant. Hij is net begonnen aan een studie in Amsterdam. Hij woont sinds kort op kamers en heeft zich vol overgave in de gay scene gestort. Hij komt op je spreekuur voor zijn eerste soa test. Is Brian een kandidaat voor PrEP? 6

7 Testen en opvolgen volgens de MDR PrEP Samenvatting: Deelnemers oefenen met de verschillende testen en de thema s die besproken worden tijdens het PrEP consult. Beschrijving: Voorbereiding: Leid deze oefening in door uit te leggen dat PrEP zorg bestaat uit een eerste consult voordat gestart wordt met PrEP. Gevolgd door een consult bij de start, een maand na de start en dan elke drie maanden een herhaal consult. Tijdens deze consulten worden verschillende testen uitgevoerd en zijn verschillende counselingthema s van belang. Uitleg: Deel de hand-out 2 uit en vraag de duo s of groepjes de vragen te beantwoorden. Je kunt deze oefening ook met de hele groep doen. Presenteer dan de casuïstiek en de vragen op de PowerPoint. Debriefing: Bespreek de uitkomsten plenair. Geef bij deze plenaire bespreking ruimte voor discussie over de achtergrond en voor vragen rondom het belang van de verschillende testen en counselingthema s. Sluit af met een samenvatting van wat er over testen en (vervolg)consulten tijdens PrEP-gebruik in de MDR en deeldraaiboek 9. Hiv-pre-expositieprofylaxe (hiv-prep) beschreven en waar dit na te lezen is. Materiaal: Hand-out 2 op papier of PowerPoint Tijd: 20 minuten Tips voor de trainer: Juiste antwoorden voor de trainer: 1B, 2B, 3D, 4D, 5C. Deel twee van vraag 4 en 5 zijn open voor discussie. Bijlage: Word doc met casuïstiek en vragen Power Point slide met casuïstiek en vragen 7

8 Hand-out oefening Testen en opvolgen volgens de MDR PrEP Sam is een 28-jarige man die je op het spreekuur ziet voor een soa test. Hij is gezond en voelt zich goed. Hij heeft geen chronische medische problemen en gebruikt geen medicatie. Vraag 1 Je gaat een seksuele anamnese afnemen. Welke van de volgende antwoorden geeft het hoogste risico voor hiv infectie aan en geeft de sterkste indicatie voor PrEP? A. Twee vrouwelijk partners in de afgelopen maand; geen condoomgebruik bij vaginale seks B. Twee mannelijke partners in de afgelopen 6 maanden; inconsistent condoomgebruik bij receptief anale seks C. Eén hiv positieve, vrouwelijk partner; consistent condoom gebruik D. Orale seks met verschillende vrouwelijke en mannelijke partners; geen condoom gebruik. Vraag 2 Sam vertelt dat hij verschillende partners heeft met wie hij receptief anaal contact zonder condoom heeft. Hoe bespreek je met Sam dat hij mogelijk baat zou kunnen hebben bij PrEP gebruik? A. Het is een verplichte vraag in het EPD B. Je vraagt wat hij weet van PrEP en vraagt toestemming om informatie te delen met hem C. Je legt de werking van PrEP uit, de slikschema s en bijwerkingen D. Je zegt dat PrEP echt iets is voor hem en je stelt voor om de nodige lab controles uit te voeren Vraag 3 Terwijl Sam wacht op de uitslag van zijn hiv snel-test, heeft hij een aantal vragen over PrEP. Welke van de volgende onderwerpen ga je met Sam bespreken tijdens dit eerste gesprek? A. Bijwerkingen, kans op resistentie en de kosten van PrEP B. Inname schema s en belang van therapietrouw C. Condoom gebruik tijdens PrEP, HBV vaccinaties en belang van de vervolg afspraken D. Sam s motivatie om PrEP te gebruiken en de onderwerpen waar hij vragen over heeft Vraag 4 Alle test uitslagen van het soa onderzoek zijn binnen en Sam heeft een geïnformeerde keuze gemaakt om met PrEP te starten. Welke testen moet je afnemen voordat hij kan starten met PrEP? A. HIV-combotest, HBV status, Kreatinine B. HIV RNA, HBV status, HCV antistoffen, Kreatinine C. HIV-combotest, soa testen, HBV status, HCV antistoffen, Kreatinine D. Alle testen van antwoord c maar dan met urine op eiwit en glucose Welke onderwerpen wil je zeker bespreken met Sam nu hij gaat starten met PrEP? A. Dosering, bijwerkingen en de verschillende inname schema s B. Het belang van de vervolgafspraken en testen C. Therapietrouw en risico reductie strategieën D. Condoom gebruik tijdens PrEP 8

9 Vraag 5 Sam komt voor zijn drie maandelijkse controle. Het gaat goed met Sam. Hij gebruikt nu een half jaar PrEP rondom seks (intermitterend). Het lukt hem prima om zijn tabletten volgens schema in te nemen. Welke vervolg afspraken en controles heeft Sam voor het komende jaar? A. Vervolg afspraak één maand na start PrEP voor een Hiv combotest en Kreatinine B. Alleen een HIV-combotest indien hij in de voorafgaande 6 weken blootgesteld is aan hiv C. Elke 3 maanden HIV-combotest, soa testen, HCV antistoffen, Kreatinine, urine op eiwit en glucose D. Een combinatie van bovenstaande antwoorden Welke onderwerpen wil je zeker bespreken met Sam nu hij een tijdje PrEP gebruikt? A. Condoomgebruik, chemsex en soa preventie B. Verschillende therapietrouwstrategieën C. De intentie om PrEP te blijven gebruiken, barrières en facilitators voor gebruik D. Stigma rondom PrEP gebruik 9

10 Informatie geven over PrEP op het spreekuur (deel I) Samenvatting: Deelnemers leren hoe zij cliënten die baat hebben bij PrEP kunnen motiveren en ondersteunen bij een keuze voor PrEP. En hoe zij de vragen van cliënten over PrEP kunnen beantwoorden. Beschrijving: Voorbereiding: Vraag iedere deelnemer op een los vel papier, een vraag op te schrijven die zij verwachten / of al hebben gekregen over PrEP van cliënten op hun spreekuur. Uitleg: De groep werkt in duo s of kleine groepjes. De opdracht is om met elkaar te bespreken wat een cliënt nodig heeft om een geïnformeerde keuze voor PrEP te kunnen maken. Stimuleer de groep ook na te denken over andere behoeften dan alleen kennis over PrEP. Bijvoorbeeld het bespreken van barrières of ambivalentie. Terwijl de deelnemers aan het werk zijn, verzamelt de trainer de briefjes met de vragen en maakt een overzicht op een flap-over. Cluster zelfde type vragen en onderwerpen zodat er een overzicht ontstaat van de behoeften aan informatie en advies van de cliënten die gebruik maken van de service van je deelnemers. Verzamel dan de input uit de groep over wat zij vinden dat cliënten nodig hebben om een geïnformeerde keuze te kunnen maken voor het gebruik van PrEP. De trainer maakt een overzicht op een flap-over. Cluster zelfde type vragen en onderwerpen zodat er een overzicht ontstaat. Vergelijk dit met de vragen van cliënten. Komt dit overeen? Springen er onderwerpen en thema s uit? Debriefing: Sluit de oefening af door een lijstje op te stellen van onderwerpen die aanbod moeten komen in een gesprek over PrEP. In de volgende oefening kun je verder gaan met hoe je groep deze onderwerpen kunt integreren in de dagelijkse praktijk van het spreekuur. Materiaal: flap-over, stiften Tijd: 20 minuten Tips voor de trainer: Je kunt de deelnemers vragen om de vragen ook vóór de training naar je te mailen. Je krijgt dan als trainer een goed inzicht in waar de deelnemers in de dagelijkse praktijk mee te maken hebben. Je kunt deze oefening dan nog beter aanpassen aan de behoeften van de deelnemers en hun cliënten. Bijlage: 10

11 Oefenen met informatie geven over PrEP op het spreekuur (deel II) Samenvatting: Deelnemers oefenen met de MI & PrEP handleiding. Deelnemers oefenen in het geven van informatie met behulp van het VAV model. Beschrijving: Voorbereiding: Vraag deelnemers met elkaar te bespreken waar binnen de consulten een gesprek over PrEP past. Uitleg: Verdeel de groep in viertallen. Laat ieder groepje een onderwerp uit het lijstje van de vorige oefening kiezen. Met behulp van de MI handleiding bereiden zij samen een gesprek met een cliënt voor. Twee deelnemers spelen cliënt en verpleegkundige. De andere twee deelnemers observeren. Een observant kijkt hoe de MI handleiding wordt ingezet, de andere hoe de PrEP informatie wordt gegeven. Debriefing: Bespreek met de hele groep na wat goed ging, wat belangrijke punten uit de MI handleiding zijn die ingezet kunnen worden, tips om bepaalde onderwerpen te bespreken? Materiaal: Lijstje met onderwerpen die aanbod moeten komen in een gesprek over PrEP uit de vorige oefening Tijd: 30 minuten Tips voor de trainer: het leereffect wordt vergroot wanneer je de groep motiveert om de rollenspellen voor de groep uit te spelen. Zorg dan wel dat je vooraf afspreekt hoe je de spelers feedback gaat geven. Bijlage: 11

12 Vragenuurtje Samenvatting: PrEP zorg in Nederland is op het moment nog in beweging. Het is belangrijk om op de hoogte te zijn van de nieuwste ontwikkelingen. In deze oefeningen wisselen deelnemers de laatste ontwikkelingen met elkaar uit en bespreken zij hoe ze als team op de hoogte kunnen blijven en hun doelgroep het best kunnen infomeren hier over. Beschrijving: Voorbereiding: Vraag deelnemers in duo s of groepjes te bespreken waar nog vragen liggen binnen de uitvoering van de PrEP zorg binnen de eigen instelling. Uitleg: De trainer inventariseert en maakt een lijstje van de onbeantwoorde vragen. Per vraag wordt gekeken of iemand in de groep of de trainer een antwoord kan geven. De vragen die overblijven worden door de trainer bij de juiste persoon uitgezet en later terug gekoppeld aan de groep. Voorbeelden van logistieke zaken die duidelijk moeten zijn voor de deelnemers: Wie kan PrEP voorschrijven (landelijk / regionaal) Wat is de eest recente regelgeving Hoe wordt PrEP vergoed Wat is de procedure rondom registratie van PrEP gebruik in dossier Wie is betrokken bij PrEP zorg rondom cliënt. Wanneer, met wie en hoe test resultaten gedeeld /opgevraagd worden Hoe is de samenwerking geregeld tussen huisarts GGD hiv poli - apotheek Waar kun je heen voor vragen en advies als professional? Waar kun je je cliënten naar toe verwijzen voor informatie? Debriefing: Sluit deze oefening af met een verwijzing naar bronnen die up to date informatie kunnen verschaffen Algemeen; Huisartsen; NHG, FAQ Richtlijnen; Info voor doelgroep; Advies tool; Materiaal: geen Tijd: 20 minuten Tips voor trainer: zorg dat je zelf over up to date (regionale) kennis beschikt. Bijlage: geen 12