Deze informatie is bestemd voor mensen die mee willen doen aan het AMPrEP project.

Transcriptie

1 Deze informatie is bestemd voor mensen die mee willen doen aan het AMPrEP project. U kunt deze informatie ook vinden op de website van de soa poli van de GGD Amsterdam. Wat is het AMPrEP project? AMPrEP staat voor AMsterdam en Pre-expositie profylaxe (PrEP). Het is een onderzoeksproject van de GGD Amsterdam. Hier kunnen mannen die veel risico lopen op hiv besmetting PrEP krijgen. Wat is PrEP? PrEP staat voor pre-expositie profylaxe. Dit betekent dat je een medicijn neemt voordat je wordt blootgesteld aan een ziekteverwekker. In dit geval betekent het een pil innemen om een hiv besmetting te voorkomen. PrEP bestaat uit één pil, Truvada. Hierin zitten twee geneesmiddelen die ook bij een behandeling van hiv worden gebruikt, namelijk emtricitabine en tenofovirdisoproxil. Hoe werkt PrEP? PrEP beschermt de gebruiker tegen hiv. Binnendringend virus heeft door PrEP minder mogelijkheid om zichzelf te vermeerderen en lichaamscellen te infecteren. (Het blokkeert o.a. de reverse transcriptase waardoor het RNA niet in DNA kan worden omgezet en het virus zich niet kan vermeerderen). Op deze manier heeft iemand die PrEP slikt veel minder kans om met hiv geïnfecteerd te raken. Kijk voor meer uitleg over hoe PrEP werkt op (Engels-talig). Waarom PrEP? In Nederland zijn er ongeveer 1100 nieuwe hiv diagnoses per jaar, waarvan 400 in Amsterdam. Ongeveer tweederde van alle nieuwe besmettingen vind plaats onder mannen die seks hebben met mannen. Ondanks alle voorlichting over veilig vrijen is er een groep mannen die het niet lukt om altijd een condoom te gebruiken. De GGD Amsterdam is bezig met nieuwe vormen van HIV preventie. PrEP biedt deze mannen een extra manier om zichzelf te beschermen tegen hiv. Wat zijn de mogelijkheden? Het AMPrEP project biedt deelnemers twee mogelijkheden: dagelijks één pil PrEP of intermitterend PrEP. Dit betekend PrEP voor en na seks. Beide vormen zijn onderzocht en bieden een erg hoge bescherming bij gebruik volgens schema. Meer informatie over deze vormen van PrEP gebruik staat hieronder: - Dagelijks PrEP Als je kiest voor dagelijks PrEP dan is het belangrijk dat je elke dag een pil inneemt op ongeveer hetzelfde tijdstip. Bijvoorbeeld na je ontbijt. PrEP kan het beste worden ingenomen met voedsel. In de laatste studie in Londen (PROUD studie) was de bescherming 86%. Dagelijks PrEP is een goede keuze voor mannen die vaak anale seks zonder condoom hebben of voor wie seks moeilijk te plannen is. - Intermitterend (af en toe) PrEP Als je kiest voor intermitterend PrEP dan slik je alleen PrEP voor en na de seks. Dit is vooral voor mannen die anale seks goed kunnen plannen, zoals op feestjes of op vakantie. Bij intermitterend PrEP neem je in de 24 uur voordat je seks gaat hebben 2 pillen PrEP, waarbij het van belang is dat je de pillen uiterlijk 2 uur voor de seks inneemt. Vervolgens neem je elke 24 uur een volgende pil, tot je na de laatste keer seks twee pillen hebt geslikt. 1

2 Een voorbeeld: als je zaterdagavond om een feestje hebt, dan neem je zaterdag uiterlijk om uur 2 pillen PrEP. Stel je neemt de pillen wat eerder, bijvoorbeeld om Zaterdagnacht heb je het feestje en de volgende ochtend om 3.00 uur heb je seks. Dan moet je zondag om weer 1 pil PrEP nemen en maandag om ook, daarna kan je stoppen. Een studie in Frankrijk (IPERGAY) heeft aangetoond dat de bescherming 86% was. Bij deze 86% waren ook mensen die de pillen niet volgens het schema innamen of vergaten in te nemen, dus mogelijk is er een betere bescherming als de pillen goed worden ingenomen. Het Figuur hieronder is een ander voorbeeld met een langer weekend. Bijvoorbeeld een weekend in Barcelona. Je hebt dan meerdere contacten in 1 weekend. Je begint ook weer met 2 pillen minstens 2 uur voor het eerste contact. Bijvoorbeeld op vrijdag. Je neemt dan elke 24 uur later weer een pil, tot dat je 2 pillen hebt geslikt nadat je voor het laatst seks had. Zaterdag om neem je ook een pil. Als je zondag ochtend voor het laatst seks had dan neem je zondag om een pil en op maandag Wat zijn de bijwerkingen van PrEP? PrEP kent net als elk ander medicijn bijwerkingen. Op de korte termijn heeft ongeveer 1 op de 10 mensen last van hoofdpijn, gewichtsverlies en buikproblemen zoals misselijkheid, diarree en maagproblemen. Bij de meeste mensen die deze klachten kregen, gingen deze na enkele weken over. Ongeveer 9 van de 10 mensen ervaren helemaal geen klachten. De PrEP pil wordt al ruim 10 jaar gebruikt door patiënten met hiv. Hierbij worden er tot nu toe geen ernstige bijwerkingen gezien. Hoe de bijwerkingen zijn bij gebruik langer dan 10 jaar of bij mensen zonder hiv, is nog niet bekend. Verder is er bij een paar mensen gezien dat de nieren tijdelijk wat minder goed werkten. De nieren gingen weer goed werken nadat de PrEP 2

3 werd gestopt. Dit is een van de redenen waarom het belangrijk is om mensen die PrEP gebruiken te controleren met bloedtesten. Zijn condooms overbodig met PrEP? Nee, condoom gebruik is ook tijdens PrEP gebruik belangrijk. PrEP biedt geen enkele bescherming tegen andere soa s zoals chlamydia, gonorroe, syfilis en hepatitis C; dit is de belangrijkste reden waarom bij PrEP-gebruik condooms en veilige seks (ook bij fisten en het gebruik van toys) noodzakelijk blijven. (gebruik bij toys ook altijd condooms, ontsmetten met dettol is alleen anti-bacterieel maar werkt niet tegen bijv. hepatitis C. Om goed te ontsmetten heb je speciaal schoonmaak middel nodig met veel alcohol). Bovendien vermindert PrEP het risico op hiv wel aanzienlijk maar tonen eerdere onderzoeken aan dat het een hiv besmetting niet in alle gevallen kan voorkomen, vooral niet als het medicijn af en toe vergeten wordt. Daarom is het belangrijk om condooms te blijven gebruiken. In de studie in Amerika werd gezien dat mensen juist vaker een condoom gingen gebruiken bij PrEP gebruik. Misschien was dit omdat mensen bewuster omgaan met hun seksuele gezondheid of omdat er minder (seksuele) spanning is rondom onveilige seks. Wat zijn de voor,- en nadelen van meedoen aan het AMPrEP project? Een nadeel is dat je pillen moet slikken. Omdat het medicijn nog niet zo lang bestaat zijn de bijwerkingen op lange termijn nog niet bekend. Zie verder het kopje wat zijn de bijwerkingen van PrEP?. Een ander nadeel is dat het tijd kost om mee te doen. Je moet elke drie maanden langskomen waarbij er bloed wordt geprikt en monsters voor soa onderzoek worden afgenomen, je moet een vragenlijst invullen en bijhouden hoe vaak je je pil slikt en onveilige anale seks hebt via een app. Sommige mensen vinden het juist een voordeel vaak getest te worden op SOA s. Een voordeel is dat PrEP helpt om een hiv besmetting te voorkomen. Ondanks dat hiv goed te behandelen is, zitten er nog steeds veel gezondheidsnadelen aan een hiv besmetting. Hivpositieve mannen hebben bijvoorbeeld een hogere kans op anuskanker, hepatitis C en neurosyfilis. Bovendien worden er nog vele andere psychologische en lichamelijke problemen gezien bij mensen met hiv, ook al zijn ze onder behandeling. Een ander voordeel is dat je een belangrijke wetenschappelijke bijdrage levert. Deze gegevens kunnen leiden tot verbetering van de geneeskunde en de volksgezondheid. Wat zijn de voor,- en nadelen van dagelijks PrEP? Als je kiest voor dagelijks PrEP betekent dat elke dag een pil slikken. Sommige mensen vinden dat vervelend omdat ze dan het gevoel hebben ziek te zijn. Andere vinden mensen het soms lastig om elke dag een pil in te nemen zonder dit te vergeten. Ook zijn er mensen die het juist handig vinden om elke dag een pil in te nemen en maken hier makkelijk een gewoonte van. Elke dag een pil bij het ontbijt. Een voordeel is dat je altijd zo goed mogelijk beschermd bent. Je kunt dus elk moment seks hebben zonder het te hoeven plannen. Bijvoorbeeld als je plotseling de behoefte voelt om naar een sauna of een darkroom te gaan. Er zijn meerdere onderzoeken gedaan naar dagelijks PrEP. Vandaar dat je verschillende cijfers zult vinden over de bescherming van dagelijks PrEP. Volgens een studie in Amerika is de bescherming 92% als er werd gekeken naar de mensen die elke dag hun pil innamen. De bescherming was veel lager, 44%, wanneer ook de mensen werden meegerekend die alleen af en toe of zelfs helemaal nooit pillen innamen. Later zagen onderzoekers dat als er genoeg medicijn in het bloed zat, gelijk aan dagelijks gebruik, dat de bescherming dan zelfs 99% was. Wat zijn de voor,- en nadelen van intermitterend PrEP? Het belangrijkste voordeel van intermitterend PrEP is dat je niet elke dag een pil hoeft te slikken. Omdat je minder medicijn in je lichaam hebt kan het zijn dat je een kleinere kans hebt op bijwerkingen. Sommige mensen vinden dat fijn omdat ze dan niet het gevoel hebben ziek te zijn. 3

4 Wel kan het moeilijker zijn om de pillen op het juiste moment in te nemen, omdat er geen routine zit bij het innemen van pillen, het is elke keer anders. Anderen hebben hier weinig last van of vinden het juist een voordeel omdat ze elke keer bewust bezig zijn met het slikken van pillen en het daarom minder snel vergeten. Een mogelijk nadeel is dat seks wel te voorzien moet zijn. Je moet altijd 2 uur (of meer, tot 24 uur) van te voren PrEP innemen. Feestjes en weekenden/vakanties zijn vaak goed te plannen. Maar bij een contact via Grindr bijvoorbeeld kan het misschien lastig zijn om 2 uur voor de seks de PrEP in te nemen. Daarnaast ziet iedereen voor zich andere persoonlijke voor-, en nadelen. Dit mag je altijd met ons bespreken. Hij/zij kan je mogelijk helpen met het maken van een bewustere keuze. Het belangrijkste is dat je een keuze maakt die het beste bij je past. Je kan tussendoor ook wisselen van dagelijks PrEP naar intermitterend PrEP of andersom. Doe dit wel altijd in overleg met iemand van het AMPrEP team. Wat zou het AMPrEP project voor mij inhouden? Naast de medicijnen die je moet innemen en de app (electronisch dagboekje) zal je het eerste jaar 7 keer moeten langskomen en daarna 4 keer per jaar. Het eerste jaar is er een screeningsgesprek, het startbezoek, de 1 maand controle en vanaf dan elke 3 maanden tot het einde van het project. Dit is belangrijk om je gezondheid (o. a. nierfunctie) in de gaten te houden. We verwachten dat dit in de toekomst, als PrEP mogelijk ook buiten het project om beschikbaar komt, ook noodzakelijk zal zijn. Omdat je medicijnen gaat innemen, moeten we je huisarts hierover informeren. Indien je dat niet goed vindt, kan je niet mee doen aan het project. Bij de bezoeken zul je worden nagekeken op hiv en soa s en hiervoor zal bloed worden afgenomen. Als je geen klachten hebt doen we geen lichamelijk onderzoek en mag je de anale swab voor soa s zelf afnemen op de wc. Als je klachten hebt dan zullen we wel altijd een lichamelijk onderzoek doen. Omdat dit een onderzoeksproject is zal er bij elk bezoek een vragenlijst worden afgenomen. Houd er rekening mee dat de eerste twee afspraken ongeveer 1 uur duren. De afspraken daarna zullen ongeveer een half uur duren. Naast het innemen van de medicijnen en de controlebezoeken, is het noodzakelijk dat je via de app van het AMPrEP project bijhoudt wanneer je PrEP hebt geslikt en wanneer je anale seks zonder condoom hebt gehad. Je kunt dit eenvoudig bijhouden via je mobiele telefoon ( voor ios en Android). Wat als ik een PrEP-pil vergeet? Dagelijks PrEP Als je dagelijks PrEP slikt en je een pil vergeet betekent dat niet dat je plotseling helemaal niet meer beschermd bent. De bescherming is wel minder goed, dus neem zo nodig extra maatregelen om jezelf te beschermen tegen hiv. Als je dagelijks PrEP gebruikt en het is minder dan 12 uur nadat je PrEP had moeten innemen, dan kan je de pil alsnog innemen. Ga vervolgens verder met je normale schema. Is het meer dan 12 uur geleden dat je je pil had moeten nemen? Sla deze pil dan over en ga verder met je gewone schema. Slik geen extra pil om je vergeten pil in te halen. Meer pillen betekent niet meer bescherming. Het kan juist slecht zijn voor je gezondheid. Intermitterend PrEP Voor een goede werking, moet je de pillen na de seks innemen met minder dan 2 uur verschil met de tijd van start. Als je bijvoorbeeld bent begonnen om 16:00 uur, moet je de volgende pil de volgende dag innemen tussen de 14:00 uur en 18:00 uur. -Je bent vergeten om te starten met PrEP (tenminste 2 uur vóór de seks): neem extra maatregelen om jezelf te beschermen tegen hiv. 4

5 -Je bent een pil 24 uur later vergeten: ben je tot 12 uur te laat, neem de pil dan nog wel in. Ga vervolgens door met je oorspronkelijke schema. Ben je meer dan 12 uur te laat met innemen, neem dan extra maatregelen om jezelf tegen hiv te beschermen als je opnieuw seks hebt. Indien je onbeschermde anale seks hebt gehad en geen PrEP hebt geslikt denk dan ook aan PEP. (PEP staat voor post-exposure profylaxe, dus nadat je risico hebt op een hiv infectie). Dit is tijdens kantoor tijden te halen bij de GGD Amsterdam. Buiten kantoortijden kunt u naar de eerste hulp van elk ziekenhuis in Amsterdam. Hoe krijg ik nieuwe pillen? Wat moet ik doen als mijn pillen op zijn? Tijdens de bezoeken zal je van ons de pillen krijgen. Omdat dit een onderzoek is met medicijnen hebben we gegevens nodig over o.a. je gezondheid voordat wij nieuwe pillen mogen meegeven. Wij geven geen pillen mee als we je nog niet onderzocht hebben en je de vragenlijst nog niet hebt ingevuld. Onderaan deze brief staat het telefoonnummer om afspraken te maken. Zorg dus altijd dat je een afspraak bij ons hebt voordat je pillen op zijn! Wanneer begint PrEP te werken? Bij intermitterend PrEP is het belangrijk om minstens 2 uur en maximaal 24 uur van te voren de 2 pillen te slikken. Dan weten we dat de bescherming goed werkt. Bij dagelijks PrEP weten we niet goed hoe snel de bescherming werkt. Na 1 week dagelijks PrEP slikken is de bescherming zeer goed, maar misschien is dit al wel eerder. PrEP, PEP, anti-hiv medicatie en andere middelen. PrEP (emtricitabine en tenofovirdisoproxil) zijn 2 van de medicijnen die hiv positieve mensen kunnen gebruiken. Mensen met hiv gebruiken altijd drie verschillende soorten medicijnen. PEP (het middel NA een risico contact) bestaat ook uit 3 middelen. PrEP is dus géén volledige behandeling tegen hiv en ook geen PEP behandeling. Integendeel: als hiv alleen met deze twee middelen zou worden behandeld zou het hiv virus resistent kunnen worden voor deze medicijnen. Het is dus belangrijk om elke 3 maanden te testen op hiv zodat je een goede behandeling kunt krijgen als je toch met hiv geïnfecteerd raakt. We verwachten dat hiv resistentie niet zal ontstaan als mensen die PrEP gebruiken zich elke 3 maanden laten controleren. Als er bij iemand hiv-resistentie tegen de medicijnen van Truvada (PrEP) wordt gevonden, kan deze persoon met andere middelen worden behandelt voor hiv. Deze andere middelen geven veel meer bijwerkingen en moeten volgens een lastiger schema worden ingenomen. Vandaar dat het belangrijk is om zowel infectie als resistentie te voorkomen. Het gebruiken van alcohol en drugs geeft een hogere kans op het krijgen van soa s en hiv. Je gaat langer door, voelt minder en er ontstaan eerder (kleine) scheurtjes. Er is dus ook eerder bloed-bloed contact. Er lijkt geen interactie te zijn bij PrEP in combinatie met andere drugs. Juist op momenten dat er alcohol/drugs worden gebruikt is het belangrijk om PrEP te gebruiken. Indien je plotseling koorts, keelpijn, hoofdpijn, huiduitslag, diarree of gewrichtspijn hebt en twee weken tot 3 maanden geleden onbeschermde anale seks hebt gehad kijk dan op de site van de GGD en meld je dan bij de soa-poli op de GGD Amsterdam om je snel te laten testen op een acute hiv besmetting. Kan ik tussendoor stoppen met het AMPrEP project? Deelnemers mogen altijd stoppen met het AMPrEP project of met het innemen van PrEP. Als je wilt stoppen, geef dit dan door via telefoon/ (amprep@ggd.amsterdam.nl). Je hoeft geen reden op te geven. Weet dat als je stopt met PrEP je niet meer beschermd bent tegen een hiv infectie. Het is momenteel niet mogelijk om PrEP te krijgen buiten het AMPrEP project om. 5

6 Je kan tussendoor ook wisselen van dagelijks PrEP naar intermitterend PrEP of andersom. Doe dit wel altijd in overleg met iemand van het AMPrEP team. Is het AMPrEP project bekeken door een onafhankelijke organisatie? Ja, het AMPrEP project is bekeken en goedgekeurd door de Medische Ethische Commissie van het AMC. Dit is een speciale groep mensen die controleren of medisch onderzoek verantwoord is. Omdat PrEP niet geregistreerd is voor profylaxe (voorkomen van hiv) worden we ook tijdens het project gecontroleerd. Dit heet monitoring. De monitoring gebeurt door een onafhankelijk partij, namelijk de Clinical Research Unit van het AMC. Wat moet ik doen als ik een vraag heb over het innemen van PrEP, of als ik last heb van bijwerkingen? Tijdens kantoor uren kun je bellen met de soa polikliniek van de GGD Amsterdam op telefoonnummer of Ook kun je mailen naar We doen ons best om je vraag binnen 2 werkdagen te beantwoorden. Het adres en het 06-nummer is niet voor het maken van afspraken. Voor afspraken bel met het algemene soa-poli nummer: tussen en op maandag tmt vrijdag. Wilt je meer informatie over PrEP? Kijk op een van de volgende websites