Inhoud. Inleiding Inhoud en opzet project Week één: Mannetje Jas Week twee: Het verhaal van Mannetje Jas 10
|
|
- Bram Koster
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Inhoud Inleiding 2 1. Inhoud en opzet project 4 2. Week één: Mannetje Jas 7 3. Week twee: Het verhaal van Mannetje Jas Week drie: Warm en koud Week vier: Verliefd Week vijf: Jassenhuis 19 Bijlage: De bibliotheekbrief 22 Bijlage: Voorbeeldtekst voor website/nieuwsbrief 23 1
2 Inleiding Mannetje Jas in de klas is een leesbevorderingsproject voor groep 1 en 2 van het basisonderwijs. Het is onderdeel van het leesbevorderingsprogramma Rode Draad van Cubiss, waarbij het stimuleren van het leesplezier van kinderen centraal staat. In groep 1 en 2 ligt het accent daarbij op voorlezen. Voorlezen, het samen bekijken van prentenboeken en er over praten, versjes lezen en liedjes zingen zijn belangrijke elementen om kinderen actief en passief met taal in aanraking te laten komen. Er is een positieve samenhang vastgesteld tussen voorlezen en het aanvankelijk en begrijpend lezen. Ook spelen boeken een grote rol bij de ontwikkeling van fantasie en creativiteit van kinderen, bij de uitbreiding en herkenning van hun leefwereld en bij het herkennen van en leren omgaan met gevoelens. Uitgangspunt van dit project is het prentenboek Mannetje Jas van Sieb Posthuma, uitgegeven door uitgeverij Querido in 2012 (3e druk). Het is een modern sprookje over een mannetje dat in zijn jassen woont. Wat Mannetje Jas ook doet, hij wordt maar niet warm. Steeds meer jassen trekt hij aan. Maar met al die jassen past hij niet meer in zijn eigen huis. Hij moet voortaan wonen in zijn jassenhuis. Dan ontmoet hij Vrouwtje Jas, die net zo kouwelijk is als hij en ook in zo n jassenhuis woont. Ze hebben veel om over te praten en ze krijgen het er zelfs warm van. De jassen kunnen uit! Het duurt niet lang of het mannetje haalt alle spullen uit zijn eigen huis en trekt bij Vrouwtje Jas in. Aan de kapstok hangen voortaan nog maar twee jassen. Het prentenboek komt tot leven door het voor te lezen in de klas, door te spelen met het verhaal en door de verwerking van de thema s uit het verhaal, zoals kleding, warm en koud, tegenstellingen, huis en wonen. De suggesties over voorlezen in deze handleiding zijn gebaseerd op de Taallijn, een werkwijze om de taalontwikkeling van jonge kinderen te stimuleren ( Hierbij ligt de nadruk op de interactie met en tussen kinderen met het doel om zowel het taalaanbod als de taalproductie te stimuleren. 2
3 Inzet in onderwijspraktijk Leerdoelen Leerlingen hebben inzicht in de verhaallijn en de illustraties van het prentenboek Leerlingen kunnen zich inleven in het verhaalfiguur van het prentenboek Leerlingen kunnen reflecteren op de eigen ervaring van voorgelezen prentenboek Referentiekader en kerndoelen Met dit project werken de leerlingen tevens aan het bereiken van de Referentieniveaus Lezen aan het eind van de basisschool, zoals deze staan beschreven in Leerstoflijnen lezen beschreven (SLO, 2011): Leerlingen komen in aanraking met een leesomgeving; Leerlingen werken aan een leestaak: (voor)lezen van fictie en het delen van leeservaringen; Leerlingen komen in aanraking met verschillende onderwerpen in boeken; Leerlingen komen in aanraking met verschillende kenmerken van verhalen zoals verhaalstructuur en perspectief, personages en woordgebruik; Leerlingen ontwikkelen een waardering voor verhalende teksten en leren de waardering te formuleren; Leerlingen leren bronnen te gebruiken die met jeugdliteratuur te maken hebben zoals de bibliotheek. Het project Mannetje Jas sluit aan op Kerndoel 9 van het Nederlands schriftelijk onderwijs (2006): De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. (Zie ook en Taal- en stimuleringsprogramma s Het project kan worden ingezet bij de thema s van verschillende taal- en stimuleringsprogramma s. Ik en Ko Piramide Kleuterplein Schatkist Brr, wat koud Kamers in het huis Bouwen Vriendjes Bij mij thuis We gaan verhuizen Th u i s Iedereen is mooi! Thuis in mijn huis Kijk mij eens! Wie ben ik? Hoe vind je het staan? Allemaal mensen 3
4 1. Inhoud en opzet project Inhoud project Mannetje Jas Van de bibliotheek ontvangt u de volgende projectmaterialen die horen bij het project Mannetje Jas: Een set uitgestanste jassen voor het maken van een jassenhuis Vertelattribuut rood vogeltje Toegang tot (gebruikersnaam: mannetjejas en wachtwoord: klappertanden) * Vertelplaten Mannetje Jas * Filmpje Mannetje Jas (uitzending Koekeloere ) via * Het Jassenlied * Bibberlied * Vogelgeluiden De bibliotheekbrief Prentenboek Mannetje Jas Handleiding onderwijs Optie: een kleine collectie boeken bij thema s kleding, tegenstellingen, verliefd en huizen. Opzet project Mannetje Jas Het project Mannetje Jas is verdeeld over vijf projectweken. In iedere projectweek kunnen tijdens één of meerdere dagdelen verschillende activiteiten uitgevoerd worden. Eventueel voegt u een aantal weken samen zodat de projectperiode wordt ingekort. In elke projectweek wordt het verhaal steeds op een andere manier aangeboden en er worden een of meerdere activiteiten uitgevoerd met verhaalelementen uit het boek. Suggesties voor deze activiteiten zijn in deze handleiding beschreven. Door het verhaal meerdere keren voor te lezen, door over het boek te praten en kinderen het verhaal te laten navertellen verwerken ze het beter. Kinderen ontdekken dat verhalen voorspelbare elementen bevatten, zoals karakters, situaties, problemen en oplossingen voor de problemen. Zo ontdekken ze dat de volgorde in verhalen iets met het tijdsverloop van het verhaal te maken heeft. Deze kennis helpt hen later met begrijpend lezen. 4
5 De voorleesactiviteiten in deze handleiding zijn gebaseerd op de Taallijn, waarbij in zes stappen een voorleescyclus worden gevolgd. De zes stappen zijn in deze handleiding geïntegreerd in verschillende projectweken: 1. Voorbereiding door de leerkracht: verhaal lezen en probleemstelling bepalen 2. Kinderen nieuwsgierig maken: kinderen voorspellen de inhoud van het verhaal 3. Introduceren van verhaalfiguren en voorlezen van het verhaal 4. Ingaan op het verhaal: de verhaallijn, het probleem en de oplossing 5. Doorgaan op het verhaal en verwerking 6. Afsluiting van het project Vijf projectweken Week 1 Mannetje Jas Introductie * Voorlezen van de bibliotheekbrief * Leren Bibberlied * Verwerking: een jas voor Mannetje Jas Voorlezen prentenboek Mannetje Jas Doorgaan op het verhaal: woordmuur en projecttafel Week 2 Het verhaal van Mannetje Jas Voorlezen: prentenboek Mannetje Jas Ingaan op het verhaal: verhaalfiguur Mannetje Jas Doorgaan op het verhaal: kleding Leren van Het Jassenlied Verder lezen Week 3 Warm en koud Voorlezen met vertelplaten op digibord: Vogeltje vertelt Mannetje Jas Doorgaan op het verhaal: warme en koude woorden Verwerking: bibberwoorden Doorgaan op het verhaal: warm/koud en andere tegenstellingen Verwerking: Bibberlied en bibber-en beefmuziek Verder lezen Week 4 Verliefd Voorlezen: luisteren en kijken naar Mannetje Jas op Ingaan op het verhaal: Mannetje Jas en Vrouwtje Jas Verwerking: Hartentafel Verder lezen Week 5 Jassenhuis Voorlezen en doorgaan op het verhaal: wonen in een jassenhuis Verwerking: de bouwhoek Verder lezen Afsluiting: minimusical 5
6 6
7 2. Week één: Mannetje Jas Introductie * Voorlezen van de bibliotheekbrief * Leren Bibberlied * Verwerking: een jas voor Mannetje Jas Voorlezen prentenboek Mannetje Jas Doorgaan op het verhaal: woordmuur en projecttafel Introductie Voor de introductie heeft u nodig: het prentenboek Mannetje Jas, een set kartonnen jassen, het rode vogeltje en de bibliotheekbrief. U kunt deze brief met een paperclip bevestigen aan de snavel van het rode vogeltje. Als u het vogeltje met de brief ergens in de klas zet, kunnen de kinderen het vogeltje ontdekken tijdens de zoekopdracht die hoort bij onderstaande introductie. Op de computer in de klas opent u de webpagina (gebruikersnaam: mannetjejas en wachtwoord: klappertanden). Daar vindt u een bestand met een vogelgeluid van ongeveer vijf minuten. Het vogelgeluid kunt u ook via een tablet laten horen. Verder ziet u op deze webpagina een link naar het Bibberlied. Dit lied oefent u van te voren een paar keer, zodat u het lied kunt zingen bij de introductie van Mannetje Jas. Na de introductie gaan de kinderen aan de slag met het maken van een jas voor Mannetje Jas. U zet het vogelgeluid onopvallend aan en wacht op reacties van kinderen. Komt er geen reactie, dan kunt u zelf over het geluid beginnen: Hé ik hoor iets! Horen jullie dat ook? Wat is dat voor een geluid? Maar we hebben toch geen vogel in de klas? Of wel? Zullen we eens goed rondkijken? Nadat de kinderen het vogeltje gevonden hebben, gaat u verder met het gesprek (verwondering over het vogeltje in de klas en de brief in zijn snavel) en leest u de brief van de bibliotheek voor. U gaat daarbij kort in op de koude woorden door deze uit te leggen in woord en beeld. Daarna zingt u het Bibberlied of laat u het Bibberlied horen via de computer of de tablet. Na twee of drie keer kunnen de kinderen het lied waarschijnlijk meezingen. Het is leuk om samen met de kinderen bewegingen te verzinnen bij het liedje. 7
8 Bibberlied a d 4k s Ik Em k k k k k k k k Am k k k k Liesbeth van den Berg-Hermsen Em k k kk k k k k k s k so k s moet steeds klap-per-tan-den. En heb heel kou-de han-den. Ik bib-ber enikril. Wat a d B7 k k k k Em is het hier toch kil. k n k k k k Am k k k k k k k k Em k k k Kleu-men en ook be -ven. zo kan ik toch niet le -ven. geef k a d k k k k k s k so B7 k s k k k k Em mij nog maar een jas. en ook een wol-len das. k o Arm, koud Mannetje Jas. Zullen we Mannetje Jas helpen? Wat kunnen we doen voor Mannetje Jas? Hoe krijgt hij het weer warm? Kinderen kunnen verschillende manieren opnoemen: handen wrijven, iets warms drinken, sjaal om en muts op, verwarming hoger zetten enzovoorts. Een extra jas is misschien wel de beste manier. Vervolgens deelt u de kartonnen jassen uit en laat u de kinderen de jassen versieren. Ze kunnen kleurpotloden, stiften en/of verf gebruiken. De jassen kunnen ook beplakt worden met papiersnippers uit bijvoorbeeld (mode)tijdschriften of met echte stukjes stof of wol. U wijst de kinderen nog een keer op de verschillende patronen: ruitjes, streepjes, bloemetjes, stippen... Na deze knutselactiviteit verzamelt u de jassen en belooft u de kinderen om de jassen naar de bibliotheek te brengen. Net zoals dat in de bibliotheekbrief is gevraagd. U hoeft de jassen niet werkelijk naar de bibliotheek te brengen, dit is onderdeel van het verhaal rondom de introductie. Tot slot zingt u nog een paar keer het Bibberlied. 8
9 Voorlezen prentenboek Mannetje Jas De volgende dag of de tweede of derde dag na deze introductie voert u met de kinderen een gesprek over de jassen die u naar de bibliotheek heeft gebracht. De jassen waren niet meer nodig! Mannetje Jas had het niet meer koud en is weer op reis gegaan. Wat is er gebeurd met Mannetje Jas? Waarom heeft hij het niet meer koud? U heeft de jassen weer meegenomen naar school. Maar u heeft ook een boek meegekregen. Een boek over Mannetje Jas. Nieuwsgierig naar het verhaal van Mannetje Jas? Luister maar Doorgaan op het verhaal: woordmuur en projecttafel Na het doorbladeren gaat het boek dicht en laat u de kinderen tien belangrijke woorden uit het verhaal noemen, zoals bibberen, klappertanden, Mannetje Jas, jas, kachel, kruik, winkel, kleermaker, huis, jassenhuis, vrachtwagen, Vrouwtje Jas, warm en koud. U schrijft deze woorden op stroken papier en hangt ze op de woordmuur. Tijdens de projectperiode kunt u de kinderen bij deze woorden tekeningen laten maken of passende afbeeldingen uit tijdschriften laten zoeken. Bij de woordmuur kunt u een projecttafel maken met echte voorwerpen uit het boek. De projecttafel kan ook gebruikt worden om de werkjes van de kinderen tijdens de projectweken tentoon te stellen. Een schoenendoos kan bijvoorbeeld dienst doen als het bed van Mannetje Jas. De kinderen kunnen dan van thuis stukjes stof meebrengen, waaruit ze samen met u dekentjes knippen en hoog opstapelen op het bed. Andere boeken die aansluiten bij Mannetje Jas kunnen gedurende de projectperiode ook een plaats krijgen op de projecttafel. Bibberlied Tot slot zingt u nog een paar keer het Bibberlied en laat u de kinderen de bewegingen er bij maken. 9
10 3. Week twee: Het verhaal van Mannetje Jas Voorlezen prentenboek Mannetje Jas en ingaan op het verhaal Leren Het Jassenlied Doorgaan op het verhaal: kleding Verder lezen Voorlezen prentenboek Mannetje Jas en ingaan op het verhaal In deze projectweek staat Mannetje Jas centraal. U leest het prentenboek Mannetje Jas voor en gaat tijdens deze voorleesactiviteit vooral in op de verhaallijn, het probleem en de oplossing in het verhaal. Voordat u begint met voorlezen, laat u steeds een pagina zien en laat u de kinderen vrijuit vertellen en associëren. Ook probeert u open vragen te stellen. Daarna leest u de tekst op de pagina letterlijk voor. U kunt uw vragen daarbij ook eens doorspelen naar een minder mondig kind. Een andere manier om reacties los te maken bij kinderen, is door het tegendeel te beweren. Enkele voorbeeldvragen: Wie woont er in dit huis? Is het binnen warm of koud? Hoe kun je dat zien? (rook) Mannetje Jas heeft het altijd koud. Hij verzint allerlei middeltjes om het warm te krijgen, maar niets werkt. Hoe heeft Mannetje Jas geprobeerd om warm te worden? Wat zou hij nog kunnen proberen? Heel hard de trappen op en af rennen, heel veel warme chocolademelk drinken, heel lang dansen tot hij moet zweten? Wat gaat hij in de winkel doen? En wat doet hij bij de kleermaker? Waarom noemt iedereen hem Mannetje Jas? Wat gebeurt er met Mannetje Jas als hij bij zijn huisje komt? Hij past niet meer in zijn huisje. Hoe voelt hij zich dan? Waarom is het erg dat Mannetje Jas niet meer in zijn huisje kan? Hoe gaat het verhaal verder? Wie komt er met een oplossing? Hoe gaat het mannetje op reis en waar gaat hij naar toe? Als Mannetje Jas héél véél jassen over elkaar heeft aangetrokken, kan hij niet meer in zijn huisje. Daar is hij heel verdrietig om. Kunnen de kinderen vertellen waarom dat zo erg is? En hoe het komt dat hij niet meer in zijn huisje kan? Vertel eens over Mannetje Jas en Vrouwtje Jas. Wat zeggen ze tegen elkaar als ze elkaar zien? Hoe loopt het verhaal af? 10
11 Leren Het Jassenlied In de eerste projectweek hebben de kinderen jassen gemaakt voor Mannetje Jas. Van deze jassen maakt u een kunstobject. Enkele suggesties hiervoor: Op het schoolraam tekent u de contouren van Mannetje Jas (zie voorkant prentenboek). Daarin plakt u de verschillende jassen. Neem een kleerhanger en bevestig met touw de jassen aan de hanger. Maak van twee kleerhangers een mobiel en bevestig met touw de jassen aan de hangers. Hang de jassen op aan de baleinen van een opengevouwen paraplu. Het mooie kunstobject verdient een lied! U leert de kinderen Het Jassenlied. Via kunt u de kinderen het lied laten horen, maar het is ook goed zonder begeleiding te zingen. Op de opname is het liedje vijf keer te horen: één jas heb ik aangetrokken, twee jassen heb ik aangetrokken, drie jassen enzovoorts. Kleuters vinden het geweldig om het liedje meerdere keren achter elkaar te zingen. Vervolgens laat u nog een keer de plaat zien waarop het jassenhuis goed te zien is (pagina Daarna kwamen er elke dag meer mensen het huis bewonderen ). Samen met de kinderen telt u het aantal jassen dat Mannetje Jas aan heeft: negen! Redden de kinderen het om het lied ook negen keer te zingen? Negen jassen heb ik aangetrokken Bewegingen bij het liedje: Aantal jassen aangeven door aantal vingers op te steken Denkbeeldig een jas aan trekken Bij want het is zo koud de armen om je heen slaan en rillen Met twee handen een dakje maken boven je hoofd (huisje bouwen) Het Jassenlied F a f4 4 j j C k k k k F k k Bb k k kk Liesbeth van den Berg-Hermsen Eén jas heb ik aan-ge-trok-ken, want het is zo koud, want het is zo koud. Eén jas F j C k k kk F j j j a f C k k k k F k k C7 k k k k k k heb ik aan-ge-trok- ken. 'k Heb ereen huis van ge- bouwd F j m 11
12 Doorgaan op het verhaal: kleding Mannetje Jas trekt verschillende jassen over elkaar aan. Alle jassen zien er anders uit! Samen met de kinderen bekijkt u de platen en de schutbladen van het prentenboek en bespreekt u de verschillende patronen van de jassen. Hoe is dat bij de kinderen? Hoe zien hun jassen of shirts en truien eruit? Streepjes, ruitjes, stippen of effen? U kunt ze laten vertellen wat ze mooi vinden aan hun jas. Een aantal spelsuggesties: Sorteerspel U kunt met de kinderen een sorteerspel spelen met jassen en andere kledingstukken, waarbij u bijvoorbeeld sorteert op een lange broek of iets anders, jassen met knopen of met een rits, jassen met kraag of capuchon, jassen of kleding op kleur of patroon, zoals een ruit of streep. Wat heb ik aan? Wat heb ik aan? is een zintuigenspelletje met kleding. Eén kind staat voor de klas. De andere kinderen kijken goed hoe het kind eruit ziet. Dan gaat het kind naar de gang en u verandert iets aan de kleding: veter of rits los, knoop open, voor- en achterkant trui omwisselen, capuchon op of af enzovoort. Kunnen de kinderen ontdekken wat er veranderd is? Goed of fout? De kinderen geven antwoorden op de volgende waar- of onwaarheden: Ik strik altijd het klittenband van mijn schoenen. Een korte broek heeft lange pijpen. Een muts doe je op in de winter. Een bikini heeft twee stukken. Een maillot is een broek met sokken er aan. Een rok heeft mouwen. Een sjaal doe je om je buik. Een trui is hetzelfde als een vest. Slippers draag je in de zomer. 12
13 De jassenwinkel U kunt in de (huis)hoek van de klas zelf een jassen- of kledingwinkel maken. Samen met de kinderen bedenkt u een naam voor de winkel. Hier kunt u een rek of kapstok neerzetten en er een aantal jassen aan hangen. Misschien kunnen de kinderen hun jassen een tijdje in deze hoek hangen. Vervolgens maakt u een toonbank en een afscheiding. Deze kan dienst doen als pashokje. Een kassa, een spiegel, kleerhangers en plastic zakken of inpakpapier maken de winkel compleet. Voor de jassenwinkel kunnen de kinderen labels en prijskaartjes maken. Ze kunnen woorden stempelen als zak, mouw, jas, kraag, knoop en rits. Ook kunnen ze het euroteken natekenen met een, twee of meer cijfers voor een prijskaartje. Kant-en-klare stempelkaarten vindt u eenvoudig op internet met de zoekwoorden stempelkaarten kleding, bijvoorbeeld op Van een melkpak of een schoenendoos kan ook een mini jassenwinkel gemaakt worden. Meer informatie vindt u op Verder lezen Er zijn verschillende prentenboeken, voorleesboeken en informatieve boeken die aansluiten bij dit thema. Deze vindt u in de schoolbibliotheek of in de bibliotheek. U kunt eruit voorlezen, ze in de boekenhoek zetten en/of een plaatsje geven op de projecttafel. Voor meer informatie kijkt u op Enkele voorbeelden: Boeken uit de serie de Kijkdoos Waar is mijn sok? Marijke ten Cate Nog honderd nachtjes slapen Milja Praagman De zonnetjesbroek Carry Slee 13
14 4. Week drie: Warm en koud Voorlezen met vertelplaten op digibord: Vogeltje vertelt Mannetje Jas Doorgaan op het verhaal: accent op warme en koude woorden Verwerking: bibberwoorden Doorgaan op het verhaal: warm en koud en andere tegenstellingen Verwerking: bibber- en beefmuziek Verder lezen Voorlezen met vertelplaten op digibord: Vogeltje vertelt Mannetje Jas Tijdens deze activiteit leest u het verhaal van Mannetje Jas voor aan de kinderen aan de hand van de vertelplaten die op het digibord vertoond worden. U vindt deze op Op deze webpagina staat ook een geluidsfragment van een merel. In het boek staat op elke plaat een rood vogeltje. Met het vogelgeluid kunt u de kinderen nieuwsgierig maken en het rode vogeltje (vertelattribuut) opnieuw introduceren. Daarna opent u de vertelplaten. Terwijl u de platen aan de kinderen laat zien, laat u ze ook meteen het vogeltje zoeken. Wat ziet het vogeltje op de platen? De kinderen vertellen vanuit het perspectief van het vogeltje het verhaal van Mannetje Jas. U kunt hierbij het rode stokvogeltje gebruiken door het aan een kind te geven en het te laten vertellen wat het vogeltje ziet. Daarna krijgt een ander kind de beurt. Doorgaan op het verhaal: warme en koude woorden In het verhaal komen verschillende koude en warme woorden voor, zoals klappertanden, bibberen, beven, rillen, kil (killer), koukleumen, ijskoude tranen, blauw van de kou, verkleumd, roodgloeiend, kachel, stikheet, vuurtje en zweetdruppel. U leest nogmaals het verhaal voor met de letterlijke tekst uit het boek. De kinderen mogen daarbij reageren als ze een koud of een warm woord horen. Vervolgens staat u even stil bij het woord en legt of beeldt u het woord uit. Verwerking: bibberwoorden Met bibberwoorden kun je ook muziek maken. Om dat duidelijk te maken, laat u de kinderen de volgende zin opzeggen: Klappertanden, klappertanden, klappertanden, bibberkoud! 14
15 Het ritme van deze zin gaan ze vervolgens een keer klappen. Als dat goed gaat, kunnen ze het uitvoeren op eigen slagvlakken: De eerste klappertanden op het hoofd slaan De tweede klappertanden klappen in de handen De derde klappertanden op de knieën slaan Bij bibberkoud met de voeten stampen Uitbreiding: U maakt vier groepen. Iedere groep krijgt een eigen woord en laat dit om de beurt horen. In plaats van eigen slagvlakken kunnen de kinderen ook voorwerpen of instrumenten gebruiken. Ook in de dynamiek kunt u variëren. Zo kunt u de kinderen heel zachtjes, heel hard, heel snel of heel langzaam laten spelen. Of u kunt ze geleidelijk van hard naar zacht laten spelen. Doorgaan op het verhaal: warm/koud en andere tegenstellingen De tegenstelling warm en koud is nadrukkelijk aanwezig in het verhaal. Welke andere tegenstellingen kunnen de kinderen noemen? Het Versje dat nog niet af is van Joke van Leeuwen (O zo heppie en andere versjes, Querido 2000) sluit hier prima bij aan. U kunt het eventueel zelf aanvullen met een regel en er de kinderen op laten rijmen. Versje dat nog niet af is Is het geen dag? Dan is het Is het niet hard? Dan is het Is het niet warm? Dan is het Is het niet jong? Dan is het Is het niet klein? Dan is het Is het niet levend? Dan is het Is het niet weinig? Dan is het Is het niet stuk? Dan is het Is het niet zwaar? Dan is het Is het niet open? Dan is het Is het niet laag? Dan is het Is het niet nat? Dan is het Is het niet niet? Dan is het Is het niet langzaam? Dan is het Is het niet laat? Dan is het En nu hou ik op, want zo is het genoeg. Verwerking: bibber- en beefmuziek Als je het koud hebt, dan ga je bibberen en beven. Je kunt je handen niet stil houden. Voor deze activiteit geeft u de kinderen een instrument dat rammelt, zoals een sambabal, een schellenraam, een tamboerijn of een schudei. Terwijl ze het instrument vasthouden, laat u de kinderen bibberen en beven. Ook het klappertanden kunnen ze nadoen door claves of ritmestokjes heel snel tegen elkaar te tikken. 15
16 Vervolgens maakt u een opbouw van deze bibber- en beefmuziek. De sambaballen beginnen, dan komen de schellenramen erbij en alle andere instrumenten. De kinderen mogen pas gaan spelen als u ze aanwijst. Het is ook handig om een stopteken met de kinderen af te spreken. U speelt zelf de bibberdirigent door heel zachtjes te bibberen. Daarbij laat u de kinderen eerst zachtjes op hun instrumenten spelen en daarna steeds harder. Hoe harder ze bibberen, hoe harder de muziek klinkt. Natuurlijk willen de kinderen zelf ook wel eens bibberdirigent zijn. Verder lezen Er zijn verschillende prentenboeken, voorleesboeken en informatieve boeken die aansluiten bij het thema warm en koud of tegenstellingen. U kunt bijvoorbeeld een prentenboek of verhaal voorlezen dat bij het seizoen past. U vindt deze boeken in de schoolbibliotheek of in de bibliotheek. U kunt eruit voorlezen, het boek of de boeken in de boekenhoek zetten of ze een plaatsje geven op de projecttafel. Meer informatie vindt u op Enkele voorbeelden: Vriendjes dik of dun Alice Hoogstad Het kleine boek vol tegenstellingen serie Moemin Het vrolijke wintervoorleesboek Marianne Busser en Rik Schröder 16
17 5. Week vier: Verliefd Voorlezen: luisteren en kijken naar Mannetje Jas op Ingaan op het verhaal: Mannetje Jas en Vrouwtje Jas Verwerking: hartentafel Verder lezen Voorlezen: luisteren en kijken naar Mannetje Jas op In een uitzending van Koekeloere over het thema kleding (21 januari 2008) werd een korte animatiefilm van het verhaal van Mannetje Jas vertoond. Dit filmfragment vindt u op U wordt doorgelinkt naar de website van Teleblik. Het filmfragment kunt u op het digibord aan de kinderen laten zien. Het filmpje kunt u ook via google vinden met de zoektermen schooltv Koekeloere prentenboekendossier. U klikt bij het thema emotie door naar Mannetje Jas. Vervolgens wordt de website van Teleblik geopend. Het prentenboekendossier toont een handig overzicht van alle prentenboekenfilmpjes van Koekeloere. Om het filmpje te bekijken, heeft u de inloggegevens van Teleblik nodig. Heeft u nog geen Teleblik account? Op vindt u alle informatie om uw school (gratis) aan te melden. Ingaan op het verhaal: Mannetje Jas en Vrouwtje Jas Aan het einde van het verhaal wordt Mannetje Jas verliefd op Vrouwtje Jas. U neemt het prentenboek er bij en laat nog een keer de laatste vier bladzijden zien. Vrouwtje Jas krijgt het opeens warm. Kunnen de kinderen bedenken hoe dat zou komen? Kunnen de kinderen de link leggen tussen blozen en het warm krijgen? Wanneer of van wie worden de kinderen warm? Wat is speciaal aan deze persoon? Wat kan je nog meer voelen als je verliefd bent of als je blij bent? Hoe loopt het af met Mannetje Jas en Vrouwtje Jas? Zijn ze gelukkig? Hoe zie je dat? En het vogeltje? Dat heeft er ook een vriendje bij. 17
18 Verwerking: hartentafel Vervolgens maakt u een hartentafel. Dit is een aparte tafel waaraan een aantal kinderen kan werken aan allerlei liefdevolle activiteiten. Enkele voorbeelden: Mannetje Jas wil een mooie kaart maken voor Vrouwtje Jas Hart uitprikken en versieren voor mama of voor Hartjes maken op de kralenplank Rekenactiviteiten met hartjes Stempelen met lieve woordjes Op internet zijn nog meer ideeën te vinden en ook verschillende werkbladen. Als u zoekt met de termen stempelkaarten Valentijn vindt u voldoende interessante links. Ook kunt u kijken op bijvoorbeeld Verder lezen Over liefde en verliefdheid is veel geschreven. U vindt deze in de schoolbibliotheek of in de bibliotheek. U kunt uit een van deze boeken voorlezen, een of enkele boeken in de boekenhoek zetten of ze een plaatsje geven op de projecttafel. Meer informatie vindt u ook op Enkele voorbeelden: Beer is op vlinder Annemarie van Haeringen Kikker is verliefd Max Velthuijs Rikki en Anni Guido Van Genechten 18
19 6. Week vijf: Jassenhuis Voorlezen en doorgaan op het verhaal: wonen in een jassenhuis Verwerking: de bouwhoek Verder lezen Afsluiting: minimusical Voorlezen en doorgaan op het verhaal: wonen in een jassenhuis U laat de kinderen de illustratie van het jassenhuis nog een keer zien. Dit kan met het prentenboek of aan de hand van de vertelplaten op het digibord. Door de kinderen hierbij vragen te stellen, kunnen ze het verhaal nog een keer vertellen. U vraagt ook door over het wonen in een huis. Enkele voorbeelden: Waarom past Mannetje Jas niet meer in zijn huis? Hij woont nu in zijn jassenhuis. Hoe kun je zien dat er iemand in het een huisje is? (rook) Een jassenhuis is een bijzonder huis. Welke huizen ken je nog meer? Waar kun je allemaal wonen? Welke kamers zouden er in het huis van Mannetje Jas zijn? Een huiskamer met kachel, een slaapkamer met bed enzovoorts. Hoe is dat bij de kinderen thuis? Verwerking: de bouwhoek In de bouwhoek kunnen de kinderen een huis bouwen voor Mannetje Jas. Hiervoor tekent of kopieert u een illustratie van Mannetje Jas en u plakt deze op een blok. Als u meerdere mannetjes maakt, kan een aantal kinderen tegelijk in de bouwhoek een huis bouwen. 19
20 Verder lezen Er zijn verschillende prentenboeken, voorleesboeken en informatieve boeken die aansluiten bij het thema huizen en wonen. U vindt deze in de schoolbibliotheek of in de bibliotheek. U kunt eruit voorlezen, ze in de boekenhoek zetten of ze een plaatsje geven op de projecttafel. Voor meer informatie kijkt u ook op Enkele voorbeelden: Klein Mannetje zoekt een huis Max Velthuijs Een huis bouwen (Willeweten) Pierre Winters Boeken uit de Kijkdoos serie Afsluiting: minimusical Het verhaal is op een eenvoudige manier na te spelen. Met de liedjes en de bibber- en beefmuziek wordt het spel een minimusical. In de voorgaande projectweken hebben de kinderen ook liedjes gezongen en hebben ze beef- en bibbermuziek gemaakt. In het onderstaande schema vindt u een voorstel voor de te spelen scènes en de muziek die er bij gemaakt kan worden. Het is wel de moeite waard om voorafgaand aan de musical een paar keer te oefenen met de kinderen. U kunt de minimusical opvoeren tijdens een weeksluiting of door de ouders uit te nodigen voor een speciale Mannetje Jas voorstelling in de klas. Op deze manier maakt u als school aan de ouders duidelijk dat plezier beleven aan boeken serieus genomen wordt en dat er op een leuke manier invulling aan wordt gegeven. Rolverdeling: Mannetje Jas, Vrouwtje Jas, winkelpersoneel (twee of drie kinderen), mensen op straat (vier of vijf kinderen), een journalist en een chauffeur van de speelkar. De overige kinderen vormen samen het koor of het orkest. Zij maken bibber- en beefmuziek en zingen de liedjes. Benodigde attributen: een kachel (grote doos met een tekening van een kachel), dekens en een kruik, jassen in verschillende formaten, een fototoestel, het huis van Mannetje Jas geschilderd op een grote doos, een speelkar, een zwarte wolk van karton en een bankje. 20
21 Verhaalscène Mannetje Jas heeft het koud in zijn huis Actie Een kind is Mannetje Jas: beeft, bibbert en rilt. Leerkracht leest tekst voor van de eerste drie bladzijden. De andere kinderen staan aan de zijkant van het speelvlak en laten de bibberwoorden horen. Mannetje Jas in bed Mannetje Jas trekt vier truien aan en pakt een kruik. Een aantal kinderen legt dekens over hem heen. Leerkracht leest tekst voor. Alle kinderen zingen het Bibberlied. Mannetje Jas in de winkel Mannetje Jas past jassen in de winkel. Twee of drie kinderen zijn winkelpersoneel. Voorlezen tekst. Kinderen maken bibber- en beefmuziek. Mannetje Jas op straat in zijn jassenhuis Op straat komen vier kinderen jassen brengen naar Mannetje Jas. Mannetje Jas trekt nog meer jassen aan. Voorlezen tekst. Mannetje Jas past niet meer in zijn huis Mannetje Jas is verdrietig. Voorlezen tekst. Mannetje Jas gaat op reis Mannetje Jas op straat. Een kind laat een zwarte rookwolk achter het mannetje vandaan komen. Een journalist maakt foto s. Mannetje Jas gaat op reis in de speelkar. Kinderen zingen Het Jassenlied. Mannetje Jas bij Vrouwtje Jas Mannetje Jas ontmoet Vrouwtje Jas. Voorlezen tekst. Mannetje Jas en Vrouwtje Jas trekken de jassen uit en gaan gearmd op een bankje zitten. 21
22 I I m e m e s ed s ed l rt n l rt n E k u h n Wa i e to K o Z k to e G e no ma ja E o w da Gr e v B Bijlage: De bibliotheekbrief H l u r, I (s ho ) e z v m e da e l j k u ha. H ha b ja a no s ed ha e k u. B B B R n n st n. H H z n z n B e B e : : I M w ja vo? E ja e i e, s e, s l e l? K,, r l mo ja! Ma e m e w. B n ja na. K u / es da d? D! S W e B e v M e Ja h? Da k w. is. /m e ja (lo r na : m e ja wa h wo r : l rt n ) 22
23 Bijlage: Voorbeeldtekst voor website/nieuwsbrief Mannetje Jas Er was eens een mannetje dat het altijd koud had. In de herfst, in de winter, in de lente en zelfs in de zomer, als buiten de zon scheen. In de klas hebben we gewerkt met het boekenproject Mannetje Jas van de bibliotheek. De kleuters luisterden daar naar het verhaal uit het prentenboek van Sieb Posthuma (Querido, 2006/2012). Over een mannetje dat het altijd koud had, zelfs met drie jassen aan. We hebben jassen gemaakt voor Mannetje Jas en een jassenhuis. Ook maakten we bibber- en beefmuziek en we hebben heel vaak Het Jassenlied gezongen! Uw kind kan u meer vertellen over het verhaal van Mannetje Jas en Het Jassenlied voor u zingen. Voorlezen is niet alleen leuk en gezellig, maar ook belangrijk voor uw kind. Belangrijk voor de taalontwikkeling én belangrijk voor het ontdekken van de wereld. Voorlezen kan altijd en overal. De medewerkers van de bibliotheek helpen u graag bij het vinden van een mooi en leuk voorleesboek! Het Jassenlied Eén jas heb ik aangetrokken Want het is zo koud, want het is zo koud Eén jas heb ik aangetrokken k Heb er een huis van gebouwd 23
24 24
Mannetje Jas in de klas. Handleiding voor de bibliotheek Groep 1-2
Mannetje Jas in de klas Handleiding voor de bibliotheek Groep 1-2 Colofon Het project Mannetje Jas in de klas is ontwikkeld door: Cubiss Statenlaan 4 5042 RX Tilburg 013-46 56 700 www.cubiss.nl educatie@cubiss.nl
Nadere informatieKleine Ezel. Handleiding voor de bibliotheek Groep 1-2
Kleine Ezel Handleiding voor de bibliotheek Groep 1-2 Colofon Cubiss Tilburg, 2009 Samenstelling: Marion Bolte, Cubiss J:\klantenservice\Rode Draad\handleiding bibliothecaris\kleine Ezel groep 1-2 bibl.290609
Nadere informatieMannetje Jas. Maar op een dag kon hij er niet meer tegen. Hij wilde het eindelijk eens warm hebben. Hij kleedde zich dik aan en ging de deur uit
SIEB POSTHUMA Mannetje Jas Er was eens een mannetje dat het altijd koud had. In de herfst, in de winter, in de lente, en zelfs in de zomer, als buiten de zon scheen. Altijd zat hij in zijn huisje naast
Nadere informatieAuditieve oefeningen thema kleding
Auditieve oefeningen thema kleding Boek van de week: 1; 2; 3; 4; Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende vragen: Wat staat er op de voorkant Hoe zou het boek heten Waarom denk je dat? Wat staat
Nadere informatieWielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting
Zwijsen Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Inhoud Inleiding 3 Materialen 3 Voor het eerst naar school 4 Doelstelling 4 Opbouw prentenboek en plakboek 4 Werkwijze 5 Ouders 5 2 Inleiding Voor
Nadere informatieLesbrief bij de voorstelling Tik Tak Slaap
Lesbrief bij de voorstelling Tik Tak Slaap Babette Groenewege Feikes Huis Introductie Binnenkort gaat u met uw klas naar de voorstelling Tik Tak Slaap: een voorstelling over Pop die niet kan slapen en
Nadere informatiejanuari 2013 vanaf 4 jaar tekst: Marian van Gog muziek: Ton Kerkhof Winterwoorden - BVP 1789 - Hint Music 2013
januari 2013 vanaf 4 jaar tekst: Marian van Gog muziek: Ton Kerkhof Winterwoorden - Winterwoorden 1 Als het winter is geworden, zijn de wolken dik en grijs. Al het water is bevroren. Op de sloten ligt
Nadere informatieSneeuwman kan. Luk Depondt Guido Van Genechten GEGEVENS BOEK: KORTE INHOUD: ISBN 978 90 5924 404 7 15,95. Uitgeverij: Bakermat
Sneeuwman kan... Luk Depondt Guido Van Genechten GEGEVENS BOEK: ISBN 978 90 5924 404 7 15,95 Uitgeverij: Bakermat Suggesties: Emy Geyskens KORTE INHOUD: Sneeuwman kan glijden op het ijs en op sneeuw, brullen
Nadere informatieSOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN
SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna
Nadere informatieLesbrief groep 1 en 2 Winter
Lesbrief groep 1 en 2 Winter De vakantie ligt al weer een week achter ons en langzaam beginnen de kleuters alweer te wennen. Vorige week maandag zijn we begonnen in de kring en ze zaten vol verhalen over
Nadere informatieDocument vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4. Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2:
Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4 Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2: Leerlingen raken vertrouwd met het presenteren voor een groep Leerlingen raken vertrouwd
Nadere informatieLesbrief Kikker in de kou
Lesbrief Kikker in de kou Groep 1 t/m 4 basisonderwijs Deze lesbrief is gemaakt ter gelegenheid van Warme Truiendag 2009 door De Groene Poolster te Den- Helder en geactualiseerd en bijgewerkt door MEC
Nadere informatieLogeer boeken. Groep 1-2
Logeer boeken Groep 1-2 INHOUD 1 Inleiding... 1 1.1 Doelstelling... 1 2 Logeerboeken... 2 2.1 Organisatie... 2 2.2 Voorbereiding... 4 2.3 Algemene Lessuggesties... 5 3 Bijlagen... 8 3.1 Informatiebrief
Nadere informatieDe Taallijn. Peuters Interactief met Taal
De Taallijn. Peuters Interactief met Taal Hier wonen wij! Bijlagen activiteitencyclus Dorien Stolwijk en Willy van Elsäcker Redactie José Hillen en Annie van der Beek Op de volgende pagina: Bijlage 1 Voorbeeld
Nadere informatieGroep 1-3 - "Nog 100 nachtjes slapen" (prentenboek)
Groep 1-3 - "Nog 100 nachtjes slapen" (prentenboek) Inleiding Introductie "Nog 100 nachtjes slapen" Bewegingsspel 5 minuten Kring Benodigdheden: Prentenboek "Nog 100 nachtjes slapen" Deze dramales beweging
Nadere informatieSpelenderwijs rijmen. Linda Willemsen. www.klasvanjuflinda.nl. www.klasvanjuflinda.nl
Spelenderwijs rijmen Linda Willemsen www.klasvanjuflinda.nl www.klasvanjuflinda.nl Spelenderwijs rijmen Spelenderwijs rijmen Tekst & vormgeving: Linda Willemsen 2014 www.klasvanjuflinda.nl Linda Willemsen
Nadere informatieBaby s houden van boeken! voorlezen leuk, gezellig én leerzaam!
Baby s houden van boeken! voorlezen leuk, gezellig én leerzaam! Waarom zo vroeg beginnen? Baby s kunnen veel meer dan je denkt. Luisteren Vanaf de eerste dag luistert je baby naar jouw stem. Al begrijpt
Nadere informatieKnabbel en Babbeltijd.
Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte
Nadere informatiePasen met peuters en kleuters. Jojo is weg
Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?
Nadere informatieVoor het eerst naar school
Voor het eerst naar school Welkom op De Wonderboom Uw kind gaat binnenkort voor het eerst naar school. We wensen jullie een fijne tijd toe op De Wonderboom. Dit boekje informeert over verschillende zaken
Nadere informatieBiblioMemo. Handleiding voor de bibliotheek Groep 5
BiblioMemo Handleiding voor de bibliotheek Groep 5 Colofon Cubiss Tilburg, 2009 Het spel BiblioMemo is een product van NBD/Biblion en is ontwikkeld in samenwerking met Cubiss. Samenstelling: José Peijen,
Nadere informatieINFORMATIEBRIEF nr.6 VRIENDJES - KIKKER IS VERLIEFD. Aan de ouders van groep 1 en 2
Aan de ouders van groep 1 en 2 INFORMATIEBRIEF nr.6 VRIENDJES - KIKKER IS VERLIEFD De eerste weken van het nieuwe jaar zijn al weer voorbij. We hebben met de kinderen gewerkt over de kalender. Hoe ziet
Nadere informatieNaar het gelijknamige boek van Milja Praagman. : STT-produkties, aanbieder van jeugd- & jongerentheater Bewerking tekst : Peter van Dijk
Lesbrief Colofon Voorstelling : Nog 100 nachtjes slapen Naar het gelijknamige boek van Milja Praagman Productie : Peter van Dijk Producent : STT-produkties, aanbieder van jeugd- & jongerentheater Bewerking
Nadere informatieInleiding. Drie taalvormen
Inleiding Uw kind gaat binnenkort naar of zit inmiddels op de basisschool. Vaak horen wij van ouders: Tja, mijn kind zit nu in groep 1 of 2. Het stempelt daar met letters en het bekijkt en luistert naar
Nadere informatieDini s poppenrijk Lesbrief
Lesbrief Lesbrief, (De kleine Kraai met blote billen), met verschillende manieren om poppenspel en fantasiespel te spelen, met als inspiratie, prentenboeken en prentenboekanimaties Deze tekst is een onderdeel
Nadere informatieDieDrie. Lesbrief bij de voorstelling Zeg het met muziek
DieDrie Lesbrief bij de voorstelling Muziekles (deel1) ±35 minuten (incl. filmpjes) (uitleg en filmpjes) Groep 3 t/m 8 Hoe? In groepjes op 1 of meer computers (met internet), of klassikaal met beamer of
Nadere informatieEchte helden. Alice Pantermüller Christiane Hansen GEGEVENS BOEK: KORTE INHOUD: ISBN 978 90 5924 106 0 13,99. Uitgeverij Bakermat
Echte helden Alice Pantermüller Christiane Hansen GEGEVENS BOEK: ISBN 978 90 5924 106 0 13,99 Uitgeverij Bakermat Suggesties: Emy Geyskens Vanaf 3 jaar Thema s: moed, lente, vijver, talenten, liefde KORTE
Nadere informatieKUNSTLES. 2014 Suzan Overmeer Jazz4kids
KUNSTLES 2014 Suzan Overmeer Jazz4kids ELLA, EEN SWINGEND SPROOKJE Binnenkort gaat jullie klas naar Ella, een swingend sprookje, van Jazz4kids. Het verhaal van Ella lijkt op het sprookje van het lelijke
Nadere informatieLESBRIEF BIJ VOORSTELLING WOLFJE VAN THEATERGROEP ARTHUR GROEP 3-4-5
LESBRIEF BIJ VOORSTELLING WOLFJE VAN THEATERGROEP ARTHUR GROEP 3-4-5 Wolfje is voorbestemd om een SprookjesWolf te worden. Hij is namelijk de oudste zoon van de oudste zoon in de oudstezonenfamilielijn.
Nadere informatieHandleiding bij Monkie groep 0 t/m 2 (Peuters & kleuters)
Handleiding bij Monkie groep 0 t/m 2 (Peuters & kleuters) Domeinen: Zingen, Luisteren & Bewegen Doel: De kinderen leren liedjes aan die ze met ondersteuning van gebaren kunnen zingen. De leerlingen kunnen
Nadere informatieMirjams mama en moekie
Seksuele diversiteit graad 1 Mirjams mama en moekie Lesvoorbereiding Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print 2 lege gedragspatroongrafieken af voor
Nadere informatieLeesboekje de kleding
Leesboekje de kleding Leesboekje De Kleding Pagina 1 Dit is de broek. Dit is de trui. Dit is de rok. Dit is de jurk. Dit is de bh. Dit is de onderbroek. Dit is het T-shirt. Dit is de panty. Dit is het
Nadere informatieActiviteiten bij 'De tovenaar die vergat te toveren'
Toversteen, ketting, Interne krachtbronnen zoals kracht, slim zijn, moed, sleutelhanger maken zelfvertrouwen enzovoort versterken (zie ZMN pagina 28 Interne krachtbronnen). Bespreek met jouw kind welke
Nadere informatieLESBRIEF. Karel is jarig. Samenvatting: De begrippen zijn: Wij maken kinderdromen waar www.clavisbooks.com
Samenvatting: Bij dit boek zijn een aantal downloads beschikbaar. Liesbet Slegers heeft deze speciaal getekend als aanvullend educatief materiaal. Het doel van de download ballon is verhaalbegrip en woordenschat
Nadere informatieLESBRIEF. Karel is jarig. Samenvatting: De begrippen zijn: Wij maken kinderdromen waar www.clavisbooks.com
Samenvatting: Bij dit boek zijn een aantal downloads beschikbaar. Liesbet Slegers heeft deze speciaal getekend als aanvullend educatief materiaal. Het doel van de download ballon is verhaalbegrip en woordenschat
Nadere informatieIk ben een heel klein muisje
Ik ben een heel klein muisje Muzido ANNIE LANGELAAR FONDS Ik ben een heel klein muisje: het lied... 3 De muziekopname... 3 Activiteiten per leeftijd: Baby s... 4 Massagespel... 4 Speelgoed... 4 Muisje
Nadere informatieEerste week vd advent
Advent vieren en beleven derde graad Eerste week vd advent De adventskrans staat centraal. Er speelt zachte muziek. De kinderen nemen bij het binnenkomen een sparrentakje uit de mand en leggen dit rond
Nadere informatieDe leerlingen leren omgaan met gevoelens van zichzelf en anderen, met name gevoelens die horen bij hun leeftijd.
Les 24 Ik hou van.. Doel blok 4: De leerlingen leren omgaan met gevoelens van zichzelf en anderen, met name gevoelens die horen bij hun leeftijd. Leskern: De leerlingen onderzoeken het begrip houden van
Nadere informatieCBS DE VAART 2015-2016. Informatieboekje groep 1/2
CBS DE VAART 2015-2016 Informatieboekje groep 1/2 De schoolregels Op onze school zijn 3 hoofdregels. Alle andere afspraken zijn terug te leiden tot deze hoofdregels 1. Ik accepteer en respecteer een ander
Nadere informatieHosanna. Hosanna! Hosanna! De Heer komt voorbij. Zwaai met de takken en zing nu blij.*
& speelblad Hosanna Hosanna! Hosanna! De Heer komt voorbij. Zwaai met de takken en zing nu blij.* Hosanna! Hosanna! Hij is onze Heer. Leg alle jassen maar voor Hem neer. ** * Doe of je een palmtak in je
Nadere informatieWillen jullie weten hoe een schooldag er bij ons uit ziet? Lees dan maar snel verder..
Willen jullie weten hoe een schooldag er bij ons uit ziet? Lees dan maar snel verder.. We zijn weer begonnen 8:20 uur gaat de kleuterdeur open. Kinderen kunnen hun jas meteen aan de kapstok hangen, deze
Nadere informatieVragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren'
De tovenaar tovert De verhalenvertelster vertelt Wat zou een tovenaar allemaal kunnen toveren? Hoe zouden de kinderen zich voelen? Waar zie je dat aan? Is de tovenaar blij/ boos/ verdrietig of bang? Hoe
Nadere informatieDe olifant die woord hield
De olifant die woord hield Een voorstelling van verhalenverteller Peter Faber www.peterfaber.eu Inleiding Aan het eind van haar leven las Annie MG Schmidt al haar sprookjes nog eens door. Genadeloos streepte
Nadere informatieLESMATERIAAL ONDERBOUW. Lespakket CliniClowns Geen kinderachtig effect. Vo or Groep 1-
LESMATERIAAL ONDERBOUW Lespakket CliniClowns Geen kinderachtig effect Vo or 4 Groep 1- ACTIVITEIT 1: AANGENAAM KENNIS TE MAKEN In deze handleiding staat de activiteitenbeschrijving voor groep 1-4. Hier
Nadere informatieSinterklaas, weet je de weg?
november 2012 vanaf 4 jaar tekst: Judith Nieken muziek: Ton Kerkhof - SINTERKLAAS, WEET JE DE WEG? 1 Heb je wel een plattegrondje? Loop je wel het goeie rondje? tekst: Judith Nieken muziek: Ton Kerkhof
Nadere informatieLESBRIEF. Samenvatting: Bij dit boek horen diverse bijlagen: thema s: Ben jij ooit naar een neuzenfeest geweest?
Samenvatting: Er bestaan verjaardagsfeestjes, dansfeestjes, eetfeestjes, pakjesfeestjes, nieuwjaarsfeestjes, geboortefeestjes maar ben jij al eens uitgenodigd voor een neuzenfeest? Een vrolijk boek voor
Nadere informatieLES 2 THEMA S UIT DE FILM GODS LAM EN PANTOMIME
LES 2 THEMA S UIT DE FILM GODS LAM EN PANTOMIME Algemene opzet van de les Doelen: - Kinderen kunnen gedachten, gevoelens en houdingen bij thema s uit de film Gods Lam uitdrukken in dramavorm. - Kinderen
Nadere informatiePeuterspeelzaal Viooltjes Stockholm 1 3124 SG Schiedam 06-44726350. violierkids@komkids
Themabrief Wij gaan voorlezen Maart en april 2014 Peuterspeelzaal Viooltjes Stockholm 1 3124 SG Schiedam 06-44726350 violierkids@komkids Wat willen wij? In het begin van de zomer gaan wij in de peuterspeelzaal
Nadere informatieTussendoelen Taal: Spraak- Taalontwikkeling
Tussendoelen Taal: Spraak- Taalontwikkeling 0 1;6 2 2;6 3 3,6 4 4;6 1. Praat in één-woordzinnen ( bal? betekent bijvoorbeeld: ik wil de bal hebben). 2. Kent de betekenis van ongeveer 70 3. Kan woorden
Nadere informatieLesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis
Les 10: Hoe zeg ik nee Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten het verschil tussen prettige en onprettige situaties en kunnen deze herkennen. Kinderen weten dat ze onprettige aanrakingen mogen weigeren.
Nadere informatieThema 1: Wie zijn wij?
Thema 1: Wie zijn wij? Verhaallijn We zitten in een nieuwe groep en we moeten allemaal nog een beetje aan elkaar wennen. Op een ochtend vinden we een brief van een wezentje. Hij vraagt of hij in onze klas
Nadere informatieDe arme man en zijn parkiet
De arme man en zijn parkiet deel 3/3 Iedereen op straat is blij dat de arme straatmuzikant niet arm meer is. s Avonds brengt hij zijn volle buideltjes met geld naar de bank. Dat is heel veel en thuisgekomen
Nadere informatieLeerlingen leren hoe ze ruzies constructief kunnen oplossen. Leerlingen leren hoe ze het na een ruzie weer goed kunnen maken
Les 13 We maken het weer goed! Doel blok 2: Leerlingen leren hoe ze ruzies constructief kunnen oplossen. Leskern: Leerlingen leren hoe ze het na een ruzie weer goed kunnen maken Woordenschat: goedmaken,
Nadere informatieInhoud Voor de leerling Voor de leraar Algemeen
Vogel ABC Inhoud Voor de leerling... 2 Inleiding... 2 Aanpak... 2 Opdracht... 3 Evaluatie-formulier (groep 3-4)... 4 Voor de leraar... 5 Instructie en feedback... 5 Verbinding met hele groep... 5 Beoordeling...
Nadere informatieDe Voorleesvogel. Tips bij interactief voorlezen
De Voorleesvogel Tips bij interactief voorlezen 1 Dienst Openbare Bibliotheek Den Haag Onderwijsbureau 070-3534552 hwi@dobdenhaag.nl 2 Interactief voorlezen Het is de kunst van interactief voorlezen om
Nadere informatieLesbrief. Vliegende Koe
Lesbrief Vliegende Koe De Stilte danst Vliegende Koe U gaat met de kinderen naar een voorstelling kijken van dansgezelschap De Stilte. Ter introductie van het gezelschap kunt u het volgende filmpje bekijken.
Nadere informatieUitleg boekverslag en boekbespreking
Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave
Nadere informatieChecklist Gesprek voeren 2F - handleiding
Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Inleiding De checklist Gesprek voeren 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een gesprek moeten kunnen voeren op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht hoe de
Nadere informatieSoms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram,
Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, mijn kleine broer Dat is niet van mij mama Dan zegt ze
Nadere informatieDe kinderen zitten in een hoefijzeropstelling, omdat er iets gaan gebeuren vooraan in de klas. Iedereen moet dat goed kunnen zien.
Foto s uitbeelden 1 Doel: de leerlingen kunnen een eenvoudige handeling uitbeelden in houding en mimiek Benodigdheden: een fototoestel De kinderen zitten in een hoefijzeropstelling, omdat er iets gaan
Nadere informatieSpelen met letters. Groep 3
Spelen met letters Groep 3 Inhoud Suggesties bij de boeken... 3 Het letterwinkeltje... 4 Introductie van de vertelling... 4 Verwerkingssuggesties... 5 Wat staat daar?... 6 Introductie van de vertelling...
Nadere informatieIk help je wel. illustraties Karlijn Scholten verhaal Isabelle de Ridder
Ik help je wel illustraties Karlijn Scholten verhaal Isabelle de Ridder Deze uitgave is een cadeau van ViaViela aan al onze opvangkinderen en (gast)ouders. Veel voorleesplezier! Juul doet de deur open.
Nadere informatieNAAM ORGANISATIE: KDV DE KNUFFEL ACTIVITEIT:
ADRES: Kinderopvang Knuffel Machteld Versweyveld Columbiastraat 231 2030 Antwerpen NAAM ORGANISATIE: KDV DE KNUFFEL CONTACTGEGEVENS: 035413154 KDV.knuffel@stad.antwerpen.be ACTIVITEIT: TREFWOORDEN: VOORTDUREND
Nadere informatie1 Ik lees graag in mijn leesboek/leeskaart.
naam: oktober 2009 1 Ik lees graag in mijn leesboek/leeskaart. 2 3 Ik zie overal de letters die we al kennen: op verpakkingen, op folders, in de straat, Ik werk graag met mijn tekstenboek: verhaal bedenken,
Nadere informatieAhoy, kapitein! Stefanie Dahle GEGEVENS BOEK: KORTE INHOUD: ISBN 978 90 5924 434 4 13,99. Uitgeverij Bakermat. Suggesties: Emy Geyskens.
Ahoy, kapitein! Stefanie Dahle GEGEVENS BOEK: ISBN 978 90 5924 434 4 13,99 Uitgeverij Bakermat Suggesties: Emy Geyskens Vanaf 3 jaar Thema s: moed, humor, piratenschool KORTE INHOUD: Wat is dat nu? Met
Nadere informatieGAVE Kerk: werkblad Bijbelklassen en Spoorzoekers
Onze gemeentevisie GAVE Kerk: werkblad Bijbelklassen en Spoorzoekers Wij zijn gemeente van Jezus Christus die hem leren kennen, volgen en verkondigen. G K V - V Thematekst met gebaren: Sleutelvers: God
Nadere informatieOp zoek naar mooie geluiden. Lerarenhandleiding Basisonderwijs groep 1, 2, 3 en 4
Op zoek naar mooie geluiden Lerarenhandleiding Basisonderwijs groep 1, 2, 3 en 4 Geachte leerkracht, Binnenkort gaan uw leerlingen met onze slagwerker Joep Everts Op zoek naar mooie geluiden tijdens een
Nadere informatieKorte cursus sinterklaasgedichten schrijven
Taal actief 3 Handleiding groep 6 en 7 Korte cursus sinterklaasgedichten schrijven Dit is een extra activiteit die past binnen het thema sinterklaas. Tijdsduur 45 minuten Tip: De kinderen die moeite hebben
Nadere informatieNieuwsbrief /2018. Beste ouder(s) en verzorgers,
Nieuwsbrief 2 2017/2018 Beste ouder(s) en verzorgers, Het eerste thema van Schatkist START hebben we afgesloten. Veel ouders zijn even in de klas geweest om kennis te maken met Pompom en Loeloe. Dat vonden
Nadere informatieSoms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.
Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.
Nadere informatieFlyer Hihahuttenbouwers.indd 1 10-09-14 16:01
Flyer Hihahuttenbouwers.indd 1 10-09-14 16:01 Midden op een veld omzoomd door kleine boompjes staat een, ja wat staat er eigenlijk? Omdat niemand weet wat het is, noemen we het een bed, een berg, een flat
Nadere informatiein de klas Opzet lesbrief
in de klas lesbrief Opzet lesbrief De lesbrief Alleen op de wereld sluit aan bij de voorstelling van Maas theater en dans en nummer #92 van het BoekieBoekietijdschrift. Alle lessen zijn ook geschikt voor
Nadere informatieLesbrief Ezel en Beer. Beste kleuters,
Lesbrief Beste kleuters, Binnenkort speelt de voorstelling op jullie school of in een theater in de buurt. De voorstelling is gebaseerd op de boeken Pas op voor de ezel en de beer en Dansen met de ezel
Nadere informatieZelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld.
Zelfbeeld Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Een kind dat over het algemeen positief over zichzelf denkt, heeft meer zelfvertrouwen.
Nadere informatieDe inrichting van de speelleeromgeving bij Geen troep op de stoep.
De inrichting van de speelleeromgeving bij Geen troep op de stoep. Een rijke speelleeromgeving biedt kinderen volop kansen om zich spelenderwijs te ontwikkelen. Het werken met thema s is een aanleiding
Nadere informatieWarming-up Doel: Losmaken van lijf en stem; concentratie vergroten; richten op leraar voor de klas.
Groep: 1/2/3/4 Thema: Winter/ Kerstman Inhoud: Lied in 2 versies, ritmes, hoog-laagspel, geluiden-in-een-rij Als je kiest voor de bovenste Inleiding-Kern-Afsluiting komt de Kerstman in beeld, bij de onderste
Nadere informatieHet houden van een spreekbeurt
Het houden van een spreekbeurt In deze handleiding staan tips over hoe je een spreekbeurt kunt houden. Waar moet je op letten? Wat moet je wel doen? En wat moet je juist niet doen? We hopen dat je wat
Nadere informatieWeekprogramma: 1 jaar Zichzelf in de spiegel bekijken en gezichtsuitdrukkingen nadoen
Dit ben ik! Weekprogramma: Week 1; 0 jaar Zichzelf in de spiegel bekijken. 1 jaar Zichzelf in de spiegel bekijken en gezichtsuitdrukkingen nadoen 2 jaar Aanwijzen en benoemen delen van het gezicht. 3 jaar
Nadere informatieRegen. ( 20 oktober 14 november)
Regen ( 20 oktober 14 november) In Nederland regent het vaak. Kinderen komen dus van jongs af aan in aanraking met regen. In het thema leren de kinderen allerlei begrippen die met regen te maken hebben.
Nadere informatieVeilig leren lezen Aftelkalender Sinterklaas: hoeveel nachtjes slapen nog? - Versie 2013
veilig leren lezen Aftelkalender Sinterklaas Hoeveel? Versie 2013 Auteur: Josée Warnaar Kinderen verheugen zich enorm op het sinterklaasfeest. De tijd tot Sinterklaas is vol van spanning en leuke gebeurtenissen.
Nadere informatieNaam: Welkom op De Leer!
Naam: Welkom op De Leer! Basisschool De Leer St. Michielsstraat 6 7255 AP Hengelo 0575-46 17 15 Welkom! Hallo, Je bent nu al bijna vier jaar en dan kom je bij ons in de klas. Nu mag je een paar keer komen
Nadere informatieInformatie voor ouders van kinderen van 0 1 ½ jaar
Sint en Kerst Informatie voor ouders van kinderen van 0 1 ½ jaar 0 1 ½ In het thema 'Sint en Kerst' staat de viering van Sinterklaas en Kerst centraal. Bij het thema 'Sinterklaas', leren de kinderen hoe
Nadere informatieIntroductie. Lesinstructie. Lesinstructie. Leerdoelen. Introductie. Opzet. Bronnen
Introductie Introductie Gamen, Hyven, informatie zoeken, filmpjes kijken, muziek luisteren, spullen kopen of verkopen. Internetten doen we allemaal. Soms voor de lol, soms serieus, soms thuis, soms op
Nadere informatieKern 3: doos-poes-koek-ijs
Kern 3: doos-poes-koek-ijs In deze kern leert uw kind: Letters: d - oe - k - ij z Woorden: doos, poes, koek, ijs, zeep Herhaling van de letters van kern 1 en 2 Deze nieuwe woorden en letters worden aangeboden
Nadere informatieDe inrichting van de speelleeromgeving bij In elke hoek een boek.
De inrichting van de speelleeromgeving bij In elke hoek een boek. Een rijke speelleeromgeving biedt kinderen volop kansen om zich spelenderwijs te ontwikkelen. Het werken met thema s is een aanleiding
Nadere informatieActiviteitenprogramma 2014 06.01 t/m 07.02
Activiteitenprogramma 2014 06.01 t/m 07.02 Locatie: KDV Voorbeeld: Groep: 0-4 jaar Data Dag Competentie Activiteit 0-2jaar Activiteit 2-4 jaar 06.01 Maandag Kijk, ik maak contact, blazen maar, spelletje
Nadere informatieBegrippen: Bekende begrippen: Kleur rood- blauw geel groen oranje paars vorm rond hoek bol kubus cilinder balk tent
Thema: Kleur en Vorm Naar het circus. Begrippen: Bekende begrippen: Kleur rood- blauw geel groen oranje paars vorm rond hoek bol kubus cilinder balk tent Basisbegrippen: donker licht cirkel vierkant driehoek
Nadere informatieLiefde in het kippenhok
Liefde in het kippenhok Kippentalk deel 1, groep 3, tekst en illustraties Ingrid Huijbregts 1 Theaterlezen Karakters Pink Hipkip: Pink is een hippe kippenmeid. Titia Tutkip: Titia is een kippendame van
Nadere informatieVoorlezen is leuk! Handleiding leerkracht - Groep 1-2
Voorlezen is leuk! Handleiding leerkracht - Groep 1-2 Colofon Cubiss Tilburg, 2007 Rode Draad\\Handleiding leerkracht\voorlezen is leuk groep 1-2 leerkr\010808 Inhoudsopgave pagina 1. Inleiding 5 2. Project
Nadere informatieZing Een beestenboel op school - beweeg als een beest (lesformat) Een les in aansluiting op het dag project Een beestenboel op school.
TITEL Leerjaar Groep 1 en 2. Type les Lesduur Omschrijving van de les Zing Een beestenboel op school - beweeg als een beest (lesformat) Een les in aansluiting op het dag project Een beestenboel op school.
Nadere informatieWoorden in prenten. 5 Voorwoord 6 Inleiding
Inhoud Woorden in prenten 5 Voorwoord 6 Inleiding Prentenboeken 2 38 Wil je mijn vriendje zijn? 66 Plons! 94 Nandi s verrassing 22 Over een kleine mol die wil weten wie er op zijn kop gepoept heeft Bijlagen
Nadere informatieA. Lessuggesties bij het thema jas. Elk van deze oefeningen kan aangevuld worden met het stappenplan: jas aandoen (zie bijlage) 1. Wat is een jas?
doet zijn jas aan 1. Wat is een jas? werken rond het kledingstuk jas Van wat is een jas gemaakt? De kinderen kunnen de verschillende stofjes waarvan een jas gemaakt kan worden, ervaren via een voeldoos.
Nadere informatiemaakt (kirrende) geluidjes of brabbelt (tegen personen en speelgoed) begint steeds meer woorden te herhalen en (na) te zeggen
Mondelinge taal 1 Spraak-taalontwikkeling Baby blauw maakt (kirrende) geluidjes of brabbelt (tegen personen en speelgoed) herhaalt geluidjes Dreumes brabbelt bij (eigen) spel oranje begint steeds meer
Nadere informatieLeerlijnen peuters en jonge kind (MET extra doelen) versie juli 2015. Naam leerling. Taal Beginnende geletterdheid
Leerlijnen peuters en jonge kind (MET extra doelen) versie juli 2015 Taal eginnende geletterdheid eginnende geletterdheid-stap 1 OEKORIËNTATIE: Herkent een boek en weet dat er een verhaal in staat -20--20
Nadere informatieInformatieboekje (voor)lezen
Informatieboekje (voor)lezen Welkom op basisschool Het Mozaïek Algemeen Uw kind is in een ontwikkelingsfase gekomen waarbij hij/zij met regelmaat in contact komt te staan met andere kinderen / volwassenen.
Nadere informatiebasisoefeningen workshops Alphons Laudyschool, fase 1
basisoefeningen workshops Alphons Laudyschool, fase INTRODUCTIE OEFENINGEN stoelendans (alle leeeijden) *zet deelnemer in het midden en verwijder zijn stoel (of begin zelf) *deze deelnemer stelt een vraag
Nadere informatieWerkblad. LES 9: Ouders. www.gavoorgezond.nl GROEP 1-2. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen.
Werkblad GROEP 1-2 Bijlage 1 Rood actief inspannen/ sporten Oranje middelmatig inspannen Rust Werkblad GROEP 1-2, vervolg Bijlage 2 Dagen van de week Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag
Nadere informatieEducatief materiaal bij de voorstelling Buurman en Buurvrouw, groep 3 en 4
bas Educatief materiaal bij de voorstelling Buurman en Buurvrouw, groep 3 en 4 In deze lesbrief staan een aantal ideeën die u na de voorstelling met de kinderen kunt doen. U krijgt deze lesbrief voorafgaand
Nadere informatieLesideeën groep 3 en 4
Lesideeën groep 3 en 4 Doelstellingen Na het project kunnen de kinderen vertellen hoe een tandheelkundige praktijk eruitziet en wie er werken. Ook kunnen de kinderen vertellen hoe hun gebit eruitziet,
Nadere informatiedecember 2012 vanaf 4 jaar tekst: Marian van Gog muziek: Paul Natte Kerstkaart
december 2012 vanaf 4 jaar tekst: Marian van Gog muziek: Paul Natte Kerstkaart Kerstkaart Refrein: Ik stuur een kerstkaart naar oom Rob en één naar tante Fee. Zeg postbezorger, breng je ook voor mij een
Nadere informatie