Naar een beter begrip en werken aan de overgang tussen thuis- en woonzorg

Transcriptie

1 Naar een beter begrip en werken aan de overgang tussen thuis- en woonzorg Joris Van Puyenbroeck Lector Psychosociale Gerontologie Annemie Van Echelpoel, Marleen Van Dessel Studenten Gezinswetenschappen

2 Ageing in place Allowing the elder to remain in the living situation of their choice for as long as they wish and are able to (Bigby, 2004) Ouderen hebben verwachtingen qua plaats, aard van de zorg, en zorgverstrekker Hoe ruim is de place?: eigen woning/buurt/ bekende relatie? Sommige mensen willen verhuizen Criterium = (individuele) keuze/kwaliteit van leven

3 Keuze en opties door vele factoren bepaald Woonkwaliteit Sociale weefsel :familie/buurt Dienst/zorgverlening in de buurt Zorgaanbod: intern en extern Individuele of familiale afweging Externe factoren niet onder controle gezond heid woning mantel zorg buurt Zorg- voorzie ning familie

4 Voorbeelden Push- en pullfactoren Slechte kwaliteit woning Woning onaangepast aan beperkte fysieke mobiliteit Verloederde buurt Financiële redenen, hoge kosten aan woning Dichter bij kinderen, winkels en zorgvoorzieningen Psychologische aspecten: herinneringen, gevoel van controle en continuïteit

5 Perspectief van de oudere Fragment Een nieuw hoofdstuk Victoria Deluxe

6 Perspectief van de professionele hulpverlener Onderzoek studenten gezinswetenschappen Van Dessel & Van Echelpoel (2014) Onderzoeksvraag: wat zijn de motieven, volgens professionele hulpverleners (thuisverpleging), om de overstap te maken?

7 Survey Push- en Pull factoren thuiszorg naar woonzorg (Van Dessel & Van Echelpoel) Perspectief thuisverpleging (n=88) Thuisverpleging Wit-Geel Kruis provincie Antwerpen Oordeel vanuit professioneel standpunt over reële casus Steekproef: 65% V - 35 % M, 28% Stedelijk, 72% landelijk 1% 17% 24% 60 j. of jonger Tussen 60 69j. Tussen j. Tussen j. 58% 90 j. of ouder

8 Woonsituatie steekproef (n=88) 2% 1% 7% alleenwonend samenwonend met partner 49% 41% samenwonend met kind samenwonend met partner en kind(eren) samenwonend met ander familielid/ kennis/vriend(in)

9 0% 13% Keuze(proces) WZC/RVT Service Flat Andere woonvormen 87% 3% Bewuste keuze: bejaarde heev volledig zelfstandig beslist uit eigen iniwawef 9% Eerder eigen keuze: samen met iemand van de kinderen en/of familie 38% 36% 14% Eerder geen eigen keuze: zonder inspraak van de bejaarde, op verzoek van de kinderen en/ of familie Eerder gedwongen: na een ziekenhuisopname, op aanraden van professional en/of dokter Andere wijze

10 Tijdig plannen? 24% 17% Eerder lang op voorhand gepland (reeds verschillende jaren op een wachtlijst ingeschreven) Eerder minder lang op voorhand gepland (of na een ZH opname beslist) 59% Eerder een crisissituawe: plots en omwille van omstandigheden

11 Zelfredzaamheid, profielscore KATZ en mobiliteit 2% 2% 18% 43% 20% Volledig zelfredzaam Nomenclatuur 10% Forfait A 30% Gedeeltelijk zelfredzaam 39% Gedeeltelijk a\ankelijk van derden 37% Volledig a\ankelijk van derden 1% 2% 7% 2% Per fiets 11% Per auto Openbaar vervoer 23% Stapt vlot te voet 54% Te voet met een rollator en/of krukken RolstoelpaWënt Bedlegerig Forfait B Forfait C PalliaWef

12 Psychosociaal welbevinden Eenzaamheid bepalend Geheugenproblemen 3% 14% Geen probleem 24% 28% Af en toe een probleem RegelmaWg een probleem 22% 27% 56% Voortdurend een probleem 26% Neen Behoe9e sociale contacten 3% Neen 9% In mindere mate 23% 65% In meerdere mate Zeer veel In mindere mate In meerdere mate Zeer veel

13 Kwaliteit van de woning Werden er reeds aanpassingen gedaan aan de woning? Waren er hoogoplopende financiële kosten aan de woning? Was het noodzakelijk dat de woning werd aangepast? Was de woning verouderd? Werd de woning te groot voor de pawënt? 0% ja neen 10% 20% 30% geen idee 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

14 Woomgeving 4% Woonafstand kinderen bepalend? Voelde de oudere zich veilig? Neen 10% 9% Eerder niet 77% Eerder wel 20% Heel zeker Veilig Onveilig 80%

15 Ondersteuning thuis vlak voor verhuis Buren Sporadisch Familie ParWeel ("wekelijks) Intensief ("dagelijks") Heel intensief (>dagelijks) Gezinshulp nvt SelecWe- effect Thuisverpleging 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

16 Mantelzorger vindt zorg opnemen 22% 15% helemaal niet zwaar (niet overbelast) soms wel zwaar geregeld zwaar 29% 34% voortdurend te zwaar (overbelast)

17 Reden belasting mantelzorger (n=70) Reden belaswng mantelzorger N % mantelzorger kampt zelf met gezondheidsproblemen 40 57% geen goed netwerk 34 49% fysiek te zwaar door vb. bijkomende complicawes van de hulpbehoevende bejaarde 17 24% 6 9% door het overlijden of achteruitgang van de eventueel nog aanwezige partner 10 14% andere 23 33% emowoneel te zwaar voor de mantelzorger

18 Faciliteren van de overgang

19 Zorgvragen en verstrekker tijdig ondersteunen in de afweging Bewustwording mogelijkheden en grenzen aan ageing in place Samen nieuwe zorgomgeving zoeken: Er zijn alternatieven maar à bewuste keuze of crisissituatie? Zorggroep : gedeelde zorg in regie Vraaggestuurd proces (cf. PMH, Maes e.a., 2001) Vertrekken vanuit vraagverduidelijking Betrouwbare beeldvorming en indicatiestelling Een transparant en gediversifieerd aanbod Persoonlijke aanpassingen i.f.v. kwaliteit van leven Participatie in evaluatie Zorgregie/case management

20 Voorbeeld vraagverduidelijking en beeldvorming Perspectief mantelzorg: Vraagverduidelijking en handelingsgericht: Zicht op Mantelzorg Beeldvorming: Gezondheid en welzijn: BEL-RAI Draaglastmeting (NL: EDIZ)

21 Voorbeeld person-centered planning voor ouderen (Bowers, 2008) Appreciatie voor de persoon Relaties? Wat is belangrijk? Communicatie Geschiedenis Wensen Goede en slechte dagen

22 Vragen Zie videofragment: de tussengroep zorgbehoevende ouderen wordt nog te weinig bediend op het continuüm van woon-zorgvormen. Deze mensen hebben niet altijd voldoende mantel/ vrijwillige zorg. Kunnen we de sociale netwerken voldoende versterken, en/of professioneel aanbod vergroten? Hoe oudere met mantelzorger beter ondersteunen? Meer respijtzorg? Meer hulpmiddelen? Meer innovatieve (woon)(zorg)vormen? In het woonzorgcentrum loopt de gedeelde zorg door? Verschillende perspectieven: hoe verenigen in vraaggestuurde zorg? Welke klemtonen? Welke werkwijzes? Zijn de huidige intakes voldoende?

23 Magda: MAntelzorgers Geprand tussen Draaglast en Autonomie Liesbet Lommelen