aanval het verval

Transcriptie

1 aanval op het verval

2 Inhoud 1. Inleiding 3 2. Een gemeentebreed probleem 3 3. Verpaupering 3 4. Rol van de gemeente 3 5. Waaraan moeten panden voldoen? 4 6. Mogelijkheden van gemeenten 4 7. Jaarlijkse informatieplicht 5 8. Mogelijkheden voor Ouderkerk 5 9. Graanmaalderij De Coöperatie Voorstel aan de raad 6 Bijlage 1: Brief Golderake 13 maart 2007 en reactie college 14 mei Bijlage 2: Foto s van verpauperde of verpauperende panden in Ouderkerk 11 2

3 1. Inleiding In haar brief van 13 maart 2007 aan het college van burgemeester en wethouders van Ouderkerk schetste de historische vereniging Golderake een ontluisterend beeld van de staat van onderhoud van een groot aantal panden in Gouderak. Golderake riep het college op, dwang uit te oefenen op de eigenaren van de panden om ze in een fatsoenlijke staat te brengen of te slopen. Het college reageerde op 14 mei In zijn reactie wees het college op het feit, dat een aantal van de genoemde panden particulier eigendom zijn en dat de verantwoordelijkheid voor de staat en het onderhoud primair bij de eigenaar ligt. 1 Dat mag zo zijn, het laat voor de PvdA onverlet dat ook de (gemeentelijke) overheid een verantwoordelijkheid heeft voor een fatsoenlijk aangezicht van de gemeente en dat zij die, wanneer de eigenaar in gebreke blijft, die verantwoordelijkheid actief moet nemen. Daarover gaat deze korte notitie. 2. Een gemeentebreed probleem Niet alleen in Gouderak verkeren panden in een slechte staat, zoals Golderake terecht aantoont, hetzelfde geldt voor Ouderkerk aan den IJssel. Eén rondgang van de PvdA door het dorp levert al een inventarisatie van een tiental panden op die zijn verpauperd of aan het verpauperen zijn. Het is dus geen exclusief Gouderaks probleem, maar een gemeentebreed probleem. Dat dus ook gemeentebreed moet worden aangepakt. Daarvoor is beleid van een actieve lokale overheid nodig. De PvdA hoopt daarvoor met deze notitie een aanzet te geven. 3. Verpaupering Het woord verpaupering vindt zijn oorsprong in het Latijnse paupertas: armoedig. Verpaupering betekent dan ook tot armoede vervallen. 2 De aanwezigheid van verpauperde panden zorgt voor een armoedige aanblik van een dorp en van een gemeente. Niemand wil in een armoedig ogend dorp wonen. Het gevaar van voortdurende verpaupering is, dat de inwoners zelf niet langer trots zijn op hun dorp en minder bereid zijn zich voor het dorp in te zetten. Daarnaast verliest een dorp aan aantrekkingskracht voor woningzoekenden van buiten, waardoor het onroerend goed in waarde daalt. 4. Rol van de gemeente De overheid in het algemeen en de lokale overheid in het bijzonder is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de openbare ruimte. Het argument, dat particuliere woningen op eigen grond niet tot de openbare ruimte behoren en daardoor geen verantwoordelijk van de overheid zouden zijn, snijdt geen hout. Ook al behoren panden formeel niet tot het publieke domein, alleen al door hun aanwezigheid bepalen zij voor een belangrijk deel het gezicht van dat publieke domein. Alle panden waarvan in de inventarisaties van Golderake en de PvdA sprake is, zijn 1 Zowel de brief van Golderake als de reactie van het college is als bijlage 1 bij deze notitie gevoegd. 2 Van Dale Handwoordenboek Hedendaags Nederlands,

4 zichtbaar vanaf de openbare weg en medebepalend voor het uiterlijk en daarmee de kwaliteit van de openbare ruimte. Voor de PvdA is dat voldoende reden om te pleiten voor een actief beleid van de gemeente om de verpaupering van panden aan te pakken. De PvdA is het weliswaar eens met de zienswijze van het college zoals verwoord in zijn brief van 14 mei 2007 (bijlage 1), dat de verantwoordelijkheid van de staat van een pand of perceel primair bij de eigenaar ligt, maar dat ontlast de gemeente niet van haar verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de openbare ruimte waarvan, zoals hiervoor betoogd, ook de staat van panden die vanaf de openbare weg zichtbaar zijn, onderdeel is. 5. Waaraan moeten panden voldoen? Woningen, panden in het algemeen, vallen onder het Bouwbesluit. Het Bouwbesluit 2003 bevat bouwtechnische voorschriften waaraan alle bouwwerken, zoals woningen, kantoren, winkels en dergelijke in Nederland minimaal moeten voldoen. Ook verbouwingen vallen onder het Bouwbesluit. De eisen hebben betrekking op veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid en milieu. 3 Volgens de Woningwet is het verboden een bestaand gebouw in een staat te brengen, te laten komen of te houden die niet voldoet aan de voorschriften over veiligheid, gezondheid en bruikbaarheid. Niet-naleving van dit verbod vormt een overtreding, waartegen een college van burgemeester en wethouders in principe handhavend moet optreden Mogelijkheden van gemeenten Uit informatie van de afdeling Bouwzaken van de gemeente Rotterdam 5 blijkt, dat de gemeente op grond van de Woningwet 6 of een daar direct onder hangende Algemene Maatregel van Bestuur handhavend kan optreden wanneer een gebouw door gebrek aan onderhoud door de eigenaar gevaar oplevert voor de omgeving. De eigenaar kan dan worden aangeschreven dat er een dwangsom wordt opgelegd wanneer het pand niet binnen een bepaalde termijn is opgeknapt conform de daarvoor geldende regels. 7 Indien sprake is van acuut gevaarlijke situaties, verdient het de voorkeur om bestuursdwang toe te passen: de gemeente laat de werkzaamheden uitvoeren en verhaalt de kosten op de eigenaar. Gemeenten zijn niet altijd bereid een dergelijk traject in te gaan en laten de zaken veelal op hun beloop, is de ervaring van Rotterdam. 3 Website Ministerie van VROM ( dossier Bouwregelgeving. 4 Handreiking Aanpak vervallen panden, VROM-inspectie, april Op verzoek van de PvdA-fractie heeft de raadsgriffier bij het Technisch Bureau in de Krimpenerwaard navraag gedaan naar de mogelijkheden voor gemeenten om verpaupering van huizen in particulier eigendom tegen te gaan. Omdat het TBK niet beschikt over de inhoudelijke/juridische kennis, heeft het verwezen naar de afdeling Bouwzaken van de gemeente Rotterdam. 6 Art. 2b Woningwet: Het is verboden een bestaand gebouw in een staat te brengen, te laten komen of te houden die niet voldoet aan de op de staat van dat gebouw van toepassing zijnde voorschriften. 7 Art. 15 Woningwet: Burgemeester en wethouders kunnen ( ) besluiten tot toepassing van bestuursdwang of oplegging van een last onder dwangsom, gericht op naleving van het eerstgenoemde besluit. 4

5 Overigens hoeft van een acuut gevaarlijke situatie niet altijd sprake te zijn wil een gemeente kunnen optreden. Zij kan altijd handhavend optreden bij strijdigheid met het Bouwbesluit, met de bouwverordening en via de Woningwet bij strijdigheid met criteria uit de Welstandsnota. 8 Per 1 april 2008 moeten gemeenten een handhavingsbeleid bouwregelgeving hebben. Het vertrekpunt daarbij is: handhaving. 7. Jaarlijkse informatieplicht Het college heeft op grond van de nieuwe Woningwet de plicht de gemeenteraad jaarlijks te informeren over zijn beleidsvoornemens om de bouwregelgeving te handhaven. Ook moet het aan de gemeenteraad verslag doen over de uitvoering van het beleid over het afgelopen jaar. Deze nieuwe wet is in werking getreden op 1 april Vervolgens geldt een overgangstermijn van één jaar; daarna moet het college aan de nieuwe wettelijke verplichtingen voldoen en het eerste beleid hebben vastgesteld Mogelijkheden voor Ouderkerk Nog afgezien van de mogelijkheden die de Woningwet biedt, lijken de Welstandsnota en de Bouwverordening van de gemeente Ouderkerk handvatten te bieden voor handhavend optreden. Zo mag van een bouwwerk dat voldoet aan redelijke eisen van welstand worden verwacht, dat het een positieve bijdrage levert aan de kwaliteit van de openbare (stedelijke of landschappelijke) ruimte. Daarbij worden hogere eisen gesteld naarmate de openbare betekenis van het bouwwerk of van de omgeving groter is. 10 De Bouwverordening zegt ook het een en ander over de eisen die aan de staat en het gebruik van gebouwen worden gesteld Graanmaalderij De Coöperatie Een van de door Golderake en de PvdA geïnventariseerde panden, te weten de karakteristieke graanmaalderij De Coöperatie in Gouderak, verdient in deze notie extra aandacht. Dit gebouw is een van de markante panden langs de Hollandsche IJssel met een monumentale waarde voor de geschiedenis van de bedrijvigheid langs de rivier. De maalderij is door het Projectteam Hollandsche IJssel opgenomen in een overzicht van industrieel erfgoed langs de Hollandsche IJssel Handreiking Aanpak vervallen panden, VROM-inspectie, april Handreiking Handhaven bouwregelgeving, Ministerie van VROM, april Welstandsnota gemeente Ouderkerk. 11 Art Bouwverordening gemeente Ouderkerk: Het is verboden een bouwwerk ( ) te gebruiken of te doen gebruiken, indien door of namens burgemeester en wethouders is medegedeeld, dat zulks gevaarlijk is in verband met: a. bouwvalligheid van het bouwwerk; b. bouwvalligheid van een in de nabijheid gelegen bouwwerk. Art Bouwverordening gemeente Ouderkerk: Het is verboden in, op of aan een bouwwerk ( ) handelingen te verrichten of na te laten, waardoor ( ) instortings-, omval- of ander gevaar wordt veroorzaakt. 12 Het Peil, februari

6 In het algemeen is de PvdA van mening dat de gemeente zorgvuldig moet omgaan met markante gebouwen die kenmerkend zijn voor een deel van de geschiedenis van een dorp, of dat nu de sociale, culturele of economisch/ industriële geschiedenis is. De Gouderakse maalderij is na het verdwijnen van de ruïnes van de laatste steenplaatsen het laatste grote bouwwerk dat in het dorp herinnert aan de industriële geschiedenis. Zij heeft daarom recht op bescherming door de overheid. Ook als de bouwkundige staat van het gebouw slecht is, verdient restauratie de voorkeur boven sloop. Het ligt voor de hand dat restauratie duurder is dan sloop, maar het behoud van de geschiedenis heeft nu eenmaal een prijs. De PvdA stelt voor, de restauratie van De Coöperatie te verbinden aan het Hollandsche IJsselproject (zoals ook is gebeurd met de ontwikkeling van het Havenfront in Ouderkerk aan den IJssel) en/of aan de herontwikkeling van de aangrenzende Zellingwijk. De PvdA nodigt de raad en het dorp Gouderak uit om, in het kader van de Dorpsvisie, mee te denken over een passende bestemming voor dit karakteristieke pand. De voorkeur van de PvdA gaat uit naar een bestemming in de sociaalculturele sfeer, waarbij kan worden gedacht aan een jongeren- of een kunstenaarscentrum annex expositieruimte. 10. Voorstel aan de raad De PvdA beoogt met deze notitie een discussie in de gemeenteraad te starten over nut en noodzaak van een actief handhavingsbeleid met betrekking tot vervallen panden. De uitkomst van die discussie zou haar neerslag moeten krijgen in het handhavingsbeleid bouwregelgeving waarover de gemeente per 1 april 2008 moet beschikken. Dat ontlast het college niet van de morele plicht, nu al een vliegende start te maken met de aanpak van de verpauperde of verpauperende panden in de gemeente. De waarde van een dorp wordt niet alleen bepaald door zijn ligging of de aanwezige voorzieningen, maar ook en vooral door zijn uiterlijk. Het oog wil ook wat. Ouderkerk, oktober

7 Bijlage 1 7

8 8

9 9

10 10

11 Bijlage 2 Foto s van verpauperde of verpauperende panden in de gemeente Ouderkerk. De foto s van de Gouderakse panden zijn afkomstig van de Historische Vereniging Golderake, de foto s van de panden in Ouderkerk aan den IJssel zijn gemaakt door de PvdA. De foto s zijn een momentopname en dienen slechts ter illustratie van de in deze notitie aangekaarte problematiek. Alle foto s zijn ook op internet te zien: Gouderak Middelblok Middelblok 11

12 Middelblok Middelblok Middelblok 12

13 Middelblok Dorpsstraat Dorpsstraat 13

14 Ouderkerk aan den IJssel IJsseldijk Noord IJsseldijk Noord IJsseldijk Noord 14

15 IJsseldijk Noord IJsseldijk Noord (Dikke Boom) Dorpsstraat 15

16 Kerkweg Kerkweg Kerkweg/Oudelandseweg 16

17 IJsseldijk West 17