Vluchtelingen. Nieuwsbrief. Bestuursakkoord: Meer inzetten op langer verblijf. De feiten. Versnelde woningbouw. Noord-Holland Noord.

Transcriptie

1 7 december 2015 Vluchtelingen in Nieuwsbrief Noord-Holland Noord Dit is een uitgave van GGD Hollands Noorden en GHOR/Veiligheidsregio Noord-Holland Noord Versnelde woningbouw Gemeenten in onze regio moeten meer moge lijkheden krijgen om versnelde woningbouw voor vluchtelingen met een tijdelijke verblijfs vergunning te realiseren. Dat zegt de Schagense burgemeester Marjan van Kampen in haar hoedanigheid als voorzitter van de stuurgroep Vluchtelingen. Door de versnelde woningbouw komen plaatsen vrij in de huidige asielzoekers centra en dat biedt vervolgens ruimte aan de mensen die nu worden onder ge bracht in een crisisnoodopvang. Volgens Van Kampen blijft crisisnoodopvang noodzakelijk omdat de vluchtelingenstroom aanhoudt en de asiel zoekerscentra vol zitten met vergunning houders. Voor half 2016 moet de regio duizend asiel zoekers aan woonruimte helpen. Marjan van Kampen pleit er voor om wat ruimer om te gaan met locaties waar woningen worden gebouwd, bijvoorbeeld buiten een bebouwd gebied. De provincie vindt dat de huisvesting binnen het bestaande quotum van nieuw bouw woningen moet worden gerealiseerd. De feiten Tot nu toe zijn in dit jaar vluchtelingen ons land binnen gekomen. Dit cijfer is afkomstig van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Het aantal is gebaseerd op de laatste meting van november. In Noord-Holland Noord worden momenteel 2587 vluchtelingen/ asielzoekers opgevangen. De instroom van asielzoekers was eind oktober al hoger dan 2013 en 2014 bij elkaar. Dat meldt de Immigratie- en Naturalisatiedienst. Bestuursakkoord: Meer inzetten op langer verblijf Op 27 november hebben het kabinet en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) een Bestuursakkoord Verhoogde Asielinstroom gesloten. Het bestuursakkoord is inmiddels voorgelegd aan alle gemeenten in ons land. Via een elektronische ledenraadpleging wil de VNG weten hoe de gemeenten over het akkoord denken. De Stuurgroep Vluchtelingen Noord- Holland Noord wil na 10 december een advies sturen aan alle gemeenten in de regio. Het beeld is dat het akkoord algemeen wordt onderschreven maar dat het niet alle zorgpunten wegneemt. In de volgende nieuwsbrief wordt het akkoord nader belicht. Voor nu is het belangrijk het volgende te weten: - Het Gemeentelijk Zelfzorgarrangement (GZZA) dit jaar wordt afgebouwd. Daarvoor in de plaats komt het Gemeentelijk Versnellingsarrangement (GVA) - Vluchtelingen die worden geplaatst onder het regime van het GVA en het plaatsen van alleenstaande minderjarige asielzoekers (AMV) vallen onder de taakstelling van de gemeente om vergunninghouders te plaatsen. - De vergoeding aan gemeenten voor crisisnoodopvang van vluchtelingen is voor dit jaar in lijn gebracht met de daadwerkelijke kosten, maar loopt op 1 januari 2016 af. De Stuurgroep gaat er bij het COA op aandringen deze vergoeding ook in 2016 toe te passen. Tot het moment dat in onze regio de crisisnoodopvang kan worden afgebouwd.

2 Vluchtelingen in Noord-Holland Noord 7 december 2015 Pagina 2 Snelkookpan levert goed product Projectleider Opvang Risa Homan kijkt tevreden terug op de periode waar in Sporthal De Sluis te Hoogkarspel van 11 november tot 20 november 144 vluchtelingen zijn opgevangen. We moesten in hele korte tijd alles op poten zetten. Vrijdag 6 november werd burgemeester Rob van der Riet gebeld door stuurgroep-voorzitter Marjan van Kampen en op woensdag 11 november kwamen onze tijdelijke bewoners. Dan gaat alles in een snelkookpan. Volgens Risa Homan is het weekend vooral gebruikt om de communicatieve aspecten op een rij te krijgen. Zo moesten er bewonersbrieven worden gemaakt, een inwonersavond worden voorbereid en werd de communicatie via de website ingericht. Vanaf maandagochtend werd de projectorganisatie opgezet en ging de gemeente concreet aan de slag. Wij hebben veel gehad aan de checklijst die door de veiligheidsregio werd verstrekt. Daarin stond, per thema, beschreven wat we moesten voorbereiden. Gelukkig hadden we vanaf de start de juiste mensen aan tafel. Alkmaar bereidt zich voor Het voormalige Belastingkantoor in Alkmaar gaat vanaf begin volgend jaar fungeren als tijdelijke opvang voor asielzoekers. Voor de periode van maximaal drie jaar worden er zeshonderd personen gehuisvest. Voordat de tijdelijke bewoners hun intrek kunnen nemen in het pand aan de Robonsbosweg moet het pand geschikt worden gemaakt. Daarom wordt het complex eerst verbouwd en ingericht tot een veilig en leefbaar opvangcentrum. De aanvankelijke doelstelling om de eerste bewoners rond de jaarwisseling te kunnen verwelkomen wordt waarschijnlijk niet gehaald. De datum 1 februari lijkt reëler. De benodigde vergunningen zijn nog niet rond. Het COA en de gemeente Alkmaar zijn nog met elkaar in gesprek over een overeenkomst met daarin afspraken over onder meer veiligheid, onderwijs, gezondheidszorg, openbare ruimte en dagbesteding. Ondanks het feit dat er na afloop veel complimenten zijn geuit, weet de projectleider nog wel een paar leerpunten op te noemen. Zo noemt ze het belang van een goede coördinatie van de vrijwilligers. Ook adviseert ze bij crisisnoodopvanglocaties uitsluitend met professionele tolken te werken in plaats van alleen met vrijwillige tolken. Goed locatie manage ment is ook van groot belang. Zorg voor een rooster zodat mensen ook nog vrij kunnen zijn. Anders word je te kwetsbaar. Risa Homan heeft ook nog een andere tip. Ga op tijd aan de slag met het werven van sponsors. Bij ons lukte dat gelet op de korte voorbereidingstijd niet. Inmiddels is de opvang in Hoogkarspel met nagenoeg alle betrokkenen geëvalueerd. En dat verliep goed. Toen de vraag werd gesteld zouden we het nog een keer doen wanneer een beroep op ons wordt gedaan, was het antwoord volmondig JA! En daar kun je heel trots op zijn! Hoofd, schouder knie en teen Donderdagmiddag waren er 22 volwas senen en 7 kinderen met hun vaste be geleidster Eline in de Protestantse kerk. We hebben samen gezongen bij accordeon van Pauline. Marina en Pauline hebben het alfabet in het Tigrinya geleerd en we weten wat thee en koffie is in die taal. Daarna hebben we veel thee en koffie gedronken en daarna allemaal Nederlandse kinderliedjes gezongen, o.a. Hoofd, schouder, knie, teen en het zakdoekje leggen werd een leuke happening waarin ieder loskwam. [Uit een verslag van dominee Marina Slot]

3 Vluchtelingen in Noord-Holland Noord 7 december 2015 Pagina 3 Taalles in bibliotheek Elke woensdag- en vrijdagochtend is er taalcafé in de bibliotheek van Zuid-Scharwoude. Gemiddeld doen zo n twintig cursisten mee. Vandaag was de groep twee keer zo groot, omdat er twintig mensen uit de crisisnoodopvang mee kwamen doen. Het verschil in niveau is groot. De een leert Hoe gaat het? en Ja, goed, terwijl de ander al een klein gesprek kan voeren. Maar als je het hebt over leergierigheid en enthousiasme is er geen ver schil: iedereen wil graag de taal leren! Veel vrijwilligers zijn naar de bibliotheek gekomen om te helpen. Er is een groepje dat woorden leert over de badkamer. Een ander groepje leert klok kijken in het Nederlands. Het enthousiasme straalt van de vrijwilligers af. De geïmproviseerde spreekkamer schoot niet op Bij iedereen die bij de crisisnoodopvang betrokken is, geldt natuurlijk ook een rol voor de huisarts. Rob Schure, huisarts in Hoogkarspel is zo iemand. Wij (Huisartsen Om de Noord) kregen de vraag of wij behulpzaam wilden zijn bij de medische aspecten rondom de vluchtelingen die in Hoogkarspel werden opgevangen. Het antwoord was natuurlijk ja. GHOR anders over. Ik weet niet waarom. In de geïmprovi seerde spreekkamer in de sporthal schoot het niet op. We hadden aanvankelijk de beschikking over één laptop. Wanneer daar eerst de CHP-assistente het nodige moet inkloppen en daarna ook nog de arts, leidt dat tot vertragingen die niet hoeven. Elke consult duurde daarom ongebruikelijk lang. Later kwam er nog een laptop bij. Het was leuk om te doen. Je krijgt ineens te maken met een andere cultuur en andere mensen dan die je normaal gesproken in je praktijk ziet. Wat ik heel bijzonder vond, was dat veel vrijwilligers (waaronder voormalige asielzoekers) als tolk het geheel bege leidden. Ik kwam patiënten uit mijn praktijk tegen in een andere rol. Mooi om te zien. De spreekuren waren toch wel wat anders dan wat wij dagelijks meemaken. Je bent alerter op besmettelijke ziekten zoals bijvoorbeeld tuberculose. Daarom laat je iets sneller een foto maken. Al was het alleen maar om ruis en onrust tegen te gaan. Uiteindelijk bleek het altijd storm in een glas water. Wat mij een beetje is tegen gevallen is de logistieke kant van de zaak. Onze praktijk bevindt zich op amper tweehonderd meter van de opvanglocatie. De mensen uit de crisisnoodopvang konden dus heel gemakkelijk naar onze eigen praktijk komen. Maar daar dacht de Maar ondanks deze belemmeringen heb ik het als plezierig beleefd. De vluchtelingen waren heel dank baar en de vrijwilligers hebben zich fantastisch ingezet. Reactie van de GHOR: In goed overleg met de coördi nerende huisartsen organisatie en de ervaring tot zover van andere huisartsen is besloten om de spreekuren in de sporthal te doen. Wij konden als GHOR een aantal zaken niet garanderen wanneer de mensen naar de huisartsen post zouden gaan. Bijvoorbeeld de tolken. Die waren ook in de sporthal hard nodig. Ook vonden wij het niet zo n goed idee dat zieke mensen alleen over straat naar de dokter moesten. Extra vrijwilligers om dit te begeleiden hadden we niet. En tenslotte hield ons de vraag bezig of huisartsen mensen met mogelijk een infectieziekte onder de leden in eigen spreekkamer willen hebben. Dat de huisartsen daarom in een geïmproviseerde spreekkamer hun werk moesten doen, begrijpen wij. Wij waarderen hun bijdrage zeer.

4 vouwwand bankjes TV scherm 20m/19mm rokersplaats vluchtelingen vrouwen TV scherm, douche personeel vluchtelingen heren 20m/19mm P7 60 Tafeltennis Tafelvoetbal 60 K 4 P7 20m/19mm 60 LEGENDA Vluchtroutes Vluchtrichting Uitbordje Sleutelkluis Handbrandmelder Handbrandblusser P7 in keuken K4 Brandslanghaspel 20 m / 19mm Alarmhoorn Neven indicator Brandweerpaneel Brandmeldcentrale BMC Blusdeken EHBO - koffer Electriciteitskast deur zelfsluitend en min. WBDBO 60 deur zelfsluitend en 60min. WBDBO deur zelfsluitend Datum van wijziging Getekend. H.S.Overtoom. Vluchtelingen in Noord-Holland Noord 7 december 2015 Pagina 4 Spoorboekje voor inrichting opvanglocaties Voor een groep vluchtelingen wordt ondergebracht in een crisisnoodopvang gaat er heel wat voorbereiding vooraf. De mogelijke locaties moeten voldoen aan veel eisen. Veiligheidsregio Noord-Holland Noord heeft een uitgebreide checklijst opgesteld om goed te kunnen beoordelen of een sporthal of multifunctioneel centrum geschikt is voor de opvang. Uiteraard wordt gekeken naar brandveiligheid en de aanwezigheid van vluchtwegen, maar de checklijst gaat vele malen verder. Het fungeert als een soort spoorboekje annex draaiboek voor de gemeente om de crisisnoodopvang zo goed mogelijk te laten verlopen. Niets wordt aan het toeval overgelaten. De checklijst bestaat uit maar liefst elf hoofdstukken/ thema s. Om precies te zijn: organisatie, informatie, locatie, ruimten, faciliteiten, afspraken, processen, geneeskundige verzorging, bemensing, communicatie en veiligheid. Elk hoofdstuk gaat tot in detail in op de zaken die er per onderdeel moeten worden geregeld. Zomaar een hele kleine greep aandachtspunten die in de lijst zijn opgenomen. - Privé douchen voor pubermeiden - Gebedsruimte, gescheiden voor mannen en vrouwen Een ruimte waar vrouwen hun hoofddoek kunnen af doen - Toiletartikelen, tandenborstels, zeep - Luiers, billendoekjes - Voldoende oplaadpunten voor telefoons - Bewegwijzering in verschillende talen - Polsbandjes voor vluchtelingen - Instellen avondklok - Screening en behandeling infectieziekten - Slaapwachten - Enzovoort, enzovoort. De Goorn volgt op Medemblik Sinds zondag 29 november worden in multifunctioneel centrum De Muiter in Medemblik 175 vluchtelingen opgevangen. Het centrum fungeert als crisisnoodopvang. In de gemeente Medemblik zijn vooraf meerdere locaties onderzocht. De Muiter kwam als meest geschikte plek naar voren. Dagactiviteiten voor de tijdelijke bewoners zijn ook mogelijk in het centrum. Op 8 december vertrekken de vluchtelingen. Vanaf dat moment is sporthal Koggehal in De Goorn (gemeente Koggenland) ingericht als crisisnoodopvanglocatie. Met enthousiasme is en wordt door een groot aantal mensen gewerkt aan een zo goed mogelijk verblijf voor de vluchtelingen in De Goorn. Er komt veel bij kijken, van het schetsen van een inrichtingsplan tot de daadwerkelijke realisatie er van. Hekafscheiding inclusief vluchtpoort E.H.B.O. Techniek gebouw herenruimte m2 (gebed) Arts 11 plaatsen vak 94 plaatsen Wachtruimte 6 plaatsen Douche heren Douche kleedkamer heren damesruimte m2 (gebed/hoofddoekvrij) Douche kleedkamer meisjes / vrouwen vak 94 plaatsen Voorlopig Locatie Koggenland Douche kleedkamer vrouwen dagbevoorrading opslagruimte personeel mededelingenbord Crisiskamer Hfd-org Bewaking E- Oplaadhoek E- Oplaadhoek Dagbestedingsruimte BMC baby/kinderhoek Lange tafels en statafels Koffie, thee watercorner Schoonmaak Dag / avondlocatie (08:00-23:00) Vanaf 16 december is sporthal De Enterij in Limmen aan de beurt om zo n 160 vluchtelingen op te vangen.

5 Vluchtelingen in Noord-Holland Noord 7 december 2015 Pagina 5 Fietsles en kappersbeurt De gemeente Langedijk verzorgde vorige week crisis noodopvang voor zo n 170 vluchtelingen. Volgens burge meester Hans Cornelisse is de tijdelijke huisvesting in sporthal Geestmerambacht goed verlopen. Het was een succes, zo laat hij weten aan het Noordhollands Dagblad. De Langedijker samenleving heeft haar kracht laten zien. Kleur bekennen Waarom gebruiken jullie deze kleuren voor de nieuwsbrief?, vroeg een oplettende lezer na het verschijnen van de nieuwsbrief Vluchtelingen twee weken geleden. Het antwoord is heel simpel. Het zijn de hoofdkleuren van de nationale vlaggen van Syrië, Afghanistan, Eritrea, Iran en Somalië. Volgens Vluchtelingenwerk komen de meeste vluchtelingen uit deze landen. Op verschillende manieren werden de vluchtelingen in Langedijk bezig gehouden. Zo was was er op enig moment fietsles. Niet zozeer voor de mannelijke gasten, die beheersen de techniek van het rijden op twee wielen. Vrouwen zijn minder bedreven. In Syrië bijvoorbeeld is het voor vrouwen taboe. In Nederland willen ze het wel eens even proberen. Uiteraard onder deskundige begeleiding van één van de vrijwilligers. Ook de persoonlijke verzorging krijgt aandacht in de sporthal. Twee kapsters melden zich spontaan om het nodige knipwerk te verrichten in de sporthal van Noord-Scharwoude. In hun geïmproviseerde kapsalon met twee stoelen en twee grote spiegels doen ze hun werk. Hun initiatief mag rekenen op veel belangstelling. De knipsters hebben een drukke dag. Handige links Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers: Immigratie- en naturalisatiedienst: Huisvesting vergunninghouders: Vluchtelingenwerk:

6 Vluchtelingen in Noord-Holland Noord 7 december 2015 Pagina 6 Onze opvanglocaties Op diverse plekken in onze regio worden vluchtelingen opvangen. Tot dusver is er crisisnoodopvang georganiseerd in de volgende plaatsen. Afhankelijk van de grootte van de locatie worden tussen de 143 en 200 vluchtelingen opgevangen. Hoorn: Multifunctioneel Centrum De Kreek (van 15 tot en met 24 oktober) Schagen: Spartahal (24 oktober tot en met 2 november) Anna Paulowna: Sporthal Veerburg (2 november tot 11 november) Hoogkarspel: Sporthal De Sluis (11 november tot 20 november) Langedijk: Sporthal Geestmerambacht (20 november tot 29 november) Medemblik: Multifunctioneel centrum De Muiter (29 november tot 8 december) De Goorn: Sporthal Koggehal (8 december tot 16 december) Limmen: Sporthal De Enterij (vanaf 16 december) Verder worden de volgende aantallen mensen in onze regio opgevangen. Den Helder: - Doggershoek, 595 asielzoekers - Kolonel Maaskamp Kazerne, 0 asielzoekers - Gezinslocatie, 372 uitgeprocedeerde asielzoekers Alkmaar: Actueel overzicht maximaal op te vangen vluchtelingen in Noord-Holland Noord 4 december Picassolaan 9, 440 asielzoekers - Voormalig Belastingkantoor, asielzoekers (vanaf februari 2016, maximaal 3 jaar) Bergen aan Zee: Hotel Crisisnoodopvang De Dennen, 100 asielzoekers Heerhugowaard: Westlinge, 600 asielzoekers 3407 Asielzoekerscentrum / AZC Gezinslocatie Aanvullende opvanglocatie / AVO Tijdelijke opvang/noodopvang Petten: Huis ter Duin Totaal 225 asielzoekers (vanaf maart 2016) Den Helder Actueel overzicht maximaal op te vangen vluchtelingen in Noord-Holland Noord 4 december 2015 Vanaf 1/3/16 Asielzoekerscentrum / AZC Gezinslocatie Petten Medemblik Aanvullende opvanglocatie / AVO Tijdelijke opvang/noodopvang Bergen max Heerhugowaard Crisisnoodopvang Totaal Alkmaar Den Helder Vanaf 1/3/16 1 1

7 Vluchtelingen in Noord-Holland Noord 7 december 2015 Pagina 7 Hygiëne en veiligheid op opvanglocaties GGD Hollands Noorden heeft als één van de taakgebieden de Technische Hygiënezorg (THZ). Vanaf de start van de gemeentelijke crisisopvang vluchtelingen in Hoorn, half oktober 2015, zijn drie THZ-adviseurs betrokken om de voorzieningen binnen de accommodaties (sporthallen) op hygiëne en veiligheidsaspecten te onderzoeken. Eerste schouw In het traject rond de voorbereidingen en de uitein delijke opvang start een adviseur met een eerste schouw in een vroeg stadium. Vaak is op dat moment nog niet zeker of de opvang ook daadwerkelijk gaat plaats vinden en is het nodig om in grove lijnen te onder zoeken of een accommodatie geschikt is of geschikt gemaakt kan worden. Adviezen over hygiëne en veiligheid worden teruggekoppeld aan alle betrokkenen. GGD Hollands Noorden onderzoekt onder andere: - of er voldoende toiletten en douches beschikbaar zijn. op welke wijze het eten en drinken georganiseerd wordt en of dat reëel is gezien de voorzieningen in de keuken. - of er extra wastafels te geplaatst moeten worden. de schoonmaak op de locatie en op welke wijze het wassen van kleding georganiseerd wordt. de voorzieningen voor (kleine) kinderen, bijvoorbeeld met betrekking tot verschonen en speelmogelijk heden. - de veiligheid van de locatie in het algemeen. Tweede en derde schouw Vlak voordat de vluchtelingen op een locatie worden opgevangen volgt een tweede schouw. De accommodatie is (deels) ingericht. De GGD bekijkt de voorzieningen en onderzoekt de wijze waarop ze geor ganiseerd zijn. Ook van deze schouw volgt een (schriftelijke) terugkoppeling naar alle betrokkenen. De derde en laatste schouw vindt plaats wanneer de vluchtelingenopvang is gestart. De GGD bekijkt het gebruik van de voorzieningen door de tijdelijke bewoners, welke knelpunten daarbij eventueel aan de orde zijn en geven wederom advies.

8 Vluchtelingen in Noord-Holland Noord 7 december 2015 Pagina 8 Burgemeester Koen Schuiling: Samen-leven is geen holle frase Burgemeester Koen Schuiling van Den Helder heeft positieve ervaringen met de opvang van vluchtelingen in Den Helder. In de Helderse Courant van 14 november vertelt hij waarom. Onze stad telt ongeveer 1250 vluchtelingen. Als mijn bewering klopt dat je de stand van de beschaving van een samenleving kunt afmeten aan de wijze waarop ze met vluchtelingen omgaat, doet Den Helder het erg goed. Hoe is dat te verklaren? Vooropgesteld, deze stad heeft een traditie van mensen die komen en gaan: Indische mensen, marinemensen, werknemers in de offshore... we kijken er niet vreemd van op. Daarnaast is Den Helder al langer vertrouwd met een AZC. Toen de enorme toestroom op gang kwam werd De Doggershoek klaargemaakt voor opvang. De als tijdelijke voorziening bedoelde Maaskampkazerne moest noodgedwongen langer openblijven. We kregen niet te maken met taferelen die we elders in het land zien. We hebben in de buurt uitnodigingen verspreid voor twee inloopavonden in het stadhuis. Natuurlijk waren er vragen, maar voor het zorgen werden, was al een antwoord gegeven. De positieve ervaring die we al hebben in Den Helder met een AZC heeft daarbij zeker geholpen. Daarnaast is er een ambtelijke werkgroep actief die alles wat zich rond de locaties afspeelt in kaart brengt. Of het nu om veiligheidsvraagstukken, scholing, werk of permanente huisvesting gaat. Mede daardoor is de samenwerking met het COA uitmuntend. We worden niet snel verrast en kunnen feiten en fictie scheiden. Want ook in Den Helder geldt: verhalen worden snel de wereld in geholpen. Je moet er bovenop zitten. Maar het begint ermee dat vanuit grote betrokkenheid in onze stad veel vrijwilligers klaar staan. De Vrolijkheid doet goed werk in de centra, Vluchtelingenwerk begeleidt mensen tot maanden na hun binnenkomst in ons land, onderwijsinstellingen passen zich snel aan, de kerken maken overuren en de moskee geeft taal lessen. De imam maakt jongeren vertrouwd met de normen en waarden van een Westers land. Mooie initiatieven rond kleding- en speelgoed inzamelingen tonen de betrokkenheid van iedereen. Ik sluit mijn ogen en oren niet voor de vraagstukken die zich voordoen. Hoe kan het ook anders waar zoveel mensen opeens samengebracht worden? Sterker, we hebben nog een lange weg te gaan. Maar die lange weg is onvergelijkbaar met de ellende die vluchtelingen achter de rug hebben. Alleen met realisme en door bij de feiten te blijven helpen we mensen die onze hulp nodig hebben zonder afbreuk te doen aan eerlijke vragen van ouders, omwonenden en anderen. Door dat serieus te nemen toont Den Helder dat samen-leven geen holle frase is, aldus Koen Schuiling. Colofon Vluchtelingen in Noord-Holland Noord is een uitgave van Veiligheidsregio Noord-Holland Noord en GGD Hollands Noorden. Verschijning: eens per twee weken Heeft u suggesties of vragen over deze nieuwsbrief neem dan contact op met de afdeling communicatie van de GGD Hollands Noorden of Veiligheidsregio Noord-Holland Noord. Tekst en productcoördinatie: Harry Katstra Aan deze nieuwsbrief werkten mee: Ad Krom, Mariette Bakker, Derk Burger, Carla Broers. communicatie@ggdhn.nl communicatie@vrnhn.nl