HOOFDSTUK 1 DE EERSTE INDIANEN

Transcriptie

1 Boekverslag door L woorden 26 maart keer beoordeeld Vak Geschiedenis INLEIDING Ik doe mijn wo verslag over Indianen. Ik vind het heel mooi hoe ze leven, waar ze vandaan komen en hoe ze jagen. Ik wil meer te weten komen over Indianen en vooral over hun mooie kleding Het lijkt me een heel mooi onderwerp. BOEKENLIJST De boeken die ik heb gebruikt zijn: Op verkenning bij de indianen] geschreven door Michael Gilson. Indianen] geschreven door Karin Lansink. Indianen] geschreven door Felix Sutton. Het internet. INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK 1: De eerste Indianen HOOFDSTUK 2: Hoe en waar leefden Indianen HOOFDSTUK 3: Oorlog HOOFDSTUK 4: De Kleding HOOFDSTUK 5: Tipi s HOOFDSTUK 6: Kano s HOOFDSTUK 7: De bizon HOOFDSTUK 8: Pijpen HOOFDSTUK 9: Totempalen HOOFDSTUK 10: Dansen HOOFDSTUK 11: Genezers HOOFDSTUK 12: De toekomst HOOFDSTUK 13: Nawoord HOOFDSTUK 14: Quizzzzzz HOOFDSTUK 1 DE EERSTE INDIANEN Ongeveer vijfentwintigduizend jaar geleden zag Noord Amerika er ongeveer net zo uit als nu. Hoge bergen bedekt met sneeuw, grote grasvlaktes en veel dieren. Wat er toen nog niet was in Amerika waren mensen. Vroeger bestond de wereld uit één Continent [dat betekent dat alle werelddelen aan elkaar zaten]. Pagina 1 van 7

2 Jagers uit Azië gingen reizen. Van Syberië naar Alaska op jacht naar ijsberen zeehonden en walrussen. De mensen droegen huiden van mammoeten en zeehonden. Op jacht namen ze bijlen en speren mee, die waren van steen gemaakt. De mensen gebruikten droge takjes en wreven die tegen elkaar zodat er vuur ontstond. De Jagers kwamen met hun reis door [het toen nog niet ontdekte] Noord Amerika. Omdat daar veel eten was bleven de jagers daar wonen. Er kwamen veel mensen bij wonen. Ongeveer vijfhonderd jaar geleden ontdekte Christophorus Columbus bij toeval Amerika. Columbus was op zoek naar een nieuwe route vanuit Europa naar India. In 1492 zeilde hij naar het westen, de Atlantische Oceaan over. Toen hij op een eiland in de Caribische zee belandde, geloofde hij dat hij op een eiland van Indonesië was beland. De mensen die hij op het eiland tegen kwam noemde hij daarom Indianen. Later werd Amerika ontdekt [door Columbus]. De mensen daar noemde hij ook Indianen. Nu noemen wij de oudste bewoners van Amerika Indianen. Bij de Indianen ontstonden eigen stammen. Alle stammen spraken een eigen taal. Als de stammen iets wilden onderhandelen verstonden ze elkaar niet. Met gebaren taal maakten ze elkaar duidelijk wat ze wilden afspreken of wat ze nodig hadden. HOOFDSTUK 2 HOE EN WAAR LEEFDEN INDIANEN? Vroeger verspreidden de indianen zich steeds meer over Noord [en Midden] Amerika. Ze leefden van hun voedsel en van elkaar. Ze pasten zich aan de natuur en de omgeving aan. Aan de Noord Westelijke kust [zie achter kant] bouwde de indianen stam genoemd Het volk van de zalm en de Ceder huizen. Ze leefden daar van eenzijdig voedsel, vis. Vooral van de Zalm. De Inuït [een Indianen/eskimo stam] leefden in het Noorden waar het heel koud was. Ze jaagden op walvissen in de Poolzee en ijsberen op een toendra-[dat is een gebied waar de grond helemaal bevroren is en waar geen planten en bomen groeien]. De Indianen uit het Noordpool gebied en uit het Arctische gebied aten niet alleen maar walvissen en ijsberen maar ook kariboes. Een Kariboes is een soort rendier. Ze aten het vlees, de huid gebruikten ze voor kleding en de botten voor andere dingen. De bizon was heel belangrijk voor de Indianen in Midden Amerika. In Californië was het klimaat normaal maar de indianen uit Groot Bekken moesten leven van overblijfselen en kleine knaagdieren omdat het er bloedheet en kurkdroog was. In het Subarctische gebied rooiden de Indianen bossen om akkers aan te leggen.[als ze bossen rooiden hakten ze bomen om en staken het in de brand.] Op de akkers verbouwden ze maïs en tabak-[dat is een soort plantje, tabak zit ook in sigaretten]. Er waren vroeger wel meer dan Indianen stammen. De meest belangrijke Indianen stammen waren: Irokezen Blackfoot Sioux Mohikanen Apaches Missouri Shawnee Pawnee HOOFDSTUK 3 OORLOG Sommige Indianen stammen hadden een hekel aan oorlog maar andere stammen vonden oorlog leuk en wilden de andere stammen laten zien wie de baas was. Oorlogen tussen Indianen stammen waren anders dan hoe wij oorlogen voeren. Pagina 2 van 7

3 De Indianen vielen andere dorpjes aan. Als ze in hun eigen dorpjes terug kwamen viel dat andere dorpje hun weer aan. Zo ontstond er oorlog tussen twee dorpjes. Ze martelden, scalpeerden en vermoorden elkaar. Scalperen was [vind ik] een gruwelijke manier om de overwinning te vieren. De Indianen vermoorden je eerst, daarna sneden ze met een mes je haar met vlees en al van je schedel af. Als een Indianen stam had gewonnen hielden ze na de strijd een dans en het haar van de vijand werd aan een stok vastgemaakt en daar gingen ze mee dansen. Alleen mannen mochten meevechten in de oorlog. De belangrijkste wapens die ze mee hadden waren: een mes, en een pijl en boog. Ze hadden een schild om zich te beschermen. Slimme Indianen stammen maakten zelf gemaakte beren poten en deden die onder hun voeten. Zo konden vijanden niet zien dat er een andere Indianen stam in hun buurt was geweest. Een andere Indianen stam beslopen een dorpje van meerdere kanten, als ze iets opvallends zagen of als ze aan konden vallen maakten ze een speciaal dieren geluid wat ze samen van tevoren af hadden gesproken en zonder dat de vijanden het merkten werden ze aangevallen. HOOFDSTUK 4 DE KLEDING De Indianen hielden van mooie versierde en gekleurde gewaden. Die kleding droegen ze bij feesten. Voor overdag hadden ze gewone kleding. De kleding van de Indianen waren aangepast aan het weer. In het noorden van Amerika droegen ze hele dikke kleding want daar was het heel koud. In het midden en zuiden van Amerika droegen de Indianen luchtige kleding want daar was het heel warm. De vrouwen en meisjes droegen jurken en hemden. De mannen droegen broeken en hemden. Van dieren huiden maakten de Indianen kleding. Pezen[een uiteinde van een spier] van dieren gebruikten ze als touw en van de botten maakten ze naalden. Met een touw, naald en een dierenhuid naaiden ze hun kleding. Een Indiaan uit het Noordoosten had één eland nodig om zich van top tot teen warm te houden. In het Subarctische gebied maakten de Indianen van één huid van een rendier een jas of een gewaad terwijl ze in het gebied Groot Bekken bijna geen dieren hadden. Daar hadden ze 100 konijnen huiden nodig om zo n jas te maken!!! HOOFDSTUK 5 TIPI S De Indianen woonden niet in huizen zoals die van ons maar ze woonden in tenten. Die tenten noem je Tipi s. Tipi s waren gemaakt van bizon huiden. Als de Indianen stammen moesten verhuizen omdat de vijand eraan kwam of omdat het voedsel op was konden ze de Tipi s makkelijk invouwen en vervoeren. Ze maakten van bizon huiden een zadeltas om de Tipi in te vervoeren. Als ze op hun bestemming aan waren gekomen hoefden ze alleen nog maar grote takken te zoeken voor de stevigheid. Toen de allereerste Indianen bestonden vervoerden ze hun spullen op een slee die getrokken werd door honden. Zo n honden slee heet een Travois. Later toen de Indianen paarden hadden werden Tipi s steeds groter. De binnenkant was toen even groot als een kleine garage. Pagina 3 van 7

4 In de Tipi s hadden ze stoelen van riet en andere meubels. Dekbedden waren van bizon huiden. De opening van de Tipi werd naar het oosten geplaatst zodat ze wakker werden van de zonsopgang. Tipi s werden mooi versierd in vrolijke kleuren. De bizon huiden werden vast gemaakt in de grond met takken met scherpe punten. De Tipi werd ondersteund door grote stevige takken. HOOFDSTUK 6 KANO S De Indianen bouwden boten om rivieren over te varen en om te gaan vissen. De Indianen staan bekend om hun kano s. Sommige Indianen stammen maakten kano s van boomstammen. Andere Indianen stammen maakten kano s van riet. Bekende kano s zijn: de langboot, de jachtboot, de tuleboot, dopboot en de kano van Berkenbast. In de langboot konden wel elf mensen zitten. De dopboot is een soort kano maar lijkt er helemaal niet op! De dopboot is rond en klein. De dopboot werd meestal door vrouwen gebruikt. De Tule boot is gemaakt van de Tule plant en van riet. Deze kano werd veel gebruikt in Noord Californië. De kano van Berkenbast is gemaakt van hout, Berkenbast. Meestal werd het gemaakt van de boomschors. Daar zat een soort hars in zodat de boot water bestendigd bleef. De jachtboot werd gebruikt door de Inuït jagers. Deze Boot is erg smal en er past maar een persoon in. De jachtboot[het woord zegt het al] werd gebruikt bij het jagen, vooral op zeezoogdieren. Als de Indianen op zee gingen jagen gebruikten ze kano s met een hoge achterkant zodat er geen water in de boot kan komen. Kano s werden mooi beschilderd en versierd. Soms werd er zelfs een kano gemaakt met een gebeeldhouwd beeld in of op de kano. HOOFDSTUK 7 DE BIZON In het Indianen leven was de bizon een héééél belangrijk dier. Van de bizon kregen ze vlees, de huid en de botten. Bizons leefden in grote kuddes. Voor de Indianen was dat heel handig. Als er een bizon kudde was ontdekt gingen de bizon jagers er meteen op af. Ze bedachten eerst samen speciale technieken om bizons te doden. De Indianen reden op paarden en met een bijl en een pijl en boog doodden ze bizons. Ze dreven de kudde bij een en vielen met z n allen de kudde aan. Een andere tactiek, ze dreven de kudde samen en reden met een paard erachteraan. Zo kwamen de bizons terecht bij een steile helling maar doordat ze zo hard renden konden ze niet stoppen en vielen ze van de helling in de afgrond. De Indianen hoefden alleen nog maar de dode bizons mee te nemen naar hun dorpje. - De huid van de Bizon werd gebruikt als kleding en tenten. - De poep werd gebruikt voor brandstof voor vuur en om het land mee te bemesten. Pagina 4 van 7

5 - Van de hoorns werden lepels gemaakt. - Van de botten werden gereedschap en speelgoed gemaakt. - Van de magen werden kookpotten en zakjes gemaakt. - Van de hoeven werden rammelaars en lijm gemaakt. De Indianen droogden het vlees om het langer te bewaren maar ook om een gezonde maaltijd te maken. Samen met fijn gestampte bessen en het gedroogde vlees maakten ze Pemmican. Het woord Takanta betekent bizon in de taal van de Sjiroekies [indianen stam]. HOOFDSTUK 8 PIJPEN De Indianen hadden roken [sigaretten] ontdekt. Ze hielden ervan om te roken voordat ze een oorlog moesten voeren. Ze geloofden namelijk dat je van de rook sterker werd. Ze rookten als er vrede gesloten was met de vijand, als ze met een andere stam een voorwerp geruild hadden maar ook als de jacht en de oogst goed waren geslaagd. Waar ze uit rookten was geen sigaret maar een pijp. Pijpen waren heel mooi beschilderd. Een pijp maken duurde meer dan een week. Een Pijp werd gemaakt van hout. De steel was hol van binnen. Waar het rook uitkwam werd gemaakt van klei of hout. Als de pijp klaar was werd hij beschilderd. Om de pijp te roken had je natuurlijk tabak nodig [dat is spul wat je in de pijp moet doen en dan aansteken]. Dat spul komt van de tabaks plant. Er werden kruiden en fijn gemalen boomschors aan toegevoegd. Dit allen werd fijn gemalen, in de pijp gestopt en aangestoken. Dat allemaal bij elkaar heet Kinnikinnick. De tabak werd bewaard in de tabakzak. Heel vroeger werden Powwows treurige gebeurtenissen genoemd maar later werden Powwows vrolijke gebeurtenissen genoemd waarbij veel gerookt werd. HOOFDSTUK 9 TOTEMPALEN De indianen maakten een soort beelden of palen om hun goden te eren. Die beelden heten Totems en Totempalen. De Totempaal werd gesneden uit hout. Er werden gezichten en figuren uit gesneden. Daarna werd de Totem mooi beschilderd met vrolijke kleuren. Ook werden Totems gemaakt met dieren hoofden.volgens de Indianen beschermden de Totempalen hen tegen de vijanden. Twee bekende figuren zijn de Dondervogel en de Zee-Grizzly. De Indianen die Totems maakten, maakten ook maskers voor rituelen dansen. Totempalen waren er ook om de vijanden af te schrikken. Vaak stonden er ook boze uitdrukkingen op de gezichten in de Totempalen. HOOFDSTUK 10 DANSEN Feestelijk dansen was voor de Indianen een manier om de goden te eren. Dat deden ze bijvoorbeeld als ze een oorlog hadden gewonnen, als ze veel bizons hadden gedood, als de oogst goed is gegaan, als er mensen gingen trouwen en als er een feest was. Pagina 5 van 7

6 Dat deden ze allemaal om de goden te bedanken dat het is gelukt. Ze dansten met maskers op en met mooie kleding aan. Meestal maakten ze veel geluid bij het dansen en ze zongen allemaal heel vrolijk. Dat deden ze rond een groot vuur. Als hun oogst goed geslaagd was dansten ze met gras en veren in hun haar. De Indianen maakten ook [blok]fluiten. De vrouwen maakten de muziek en de mannen dansten op het ritme. Soms dansten ze ook rond het vuur om de goden te bedanken dat ze hun hadden geschept. HOOFDSTUK 11 GENEZERS Vroeger toen de indianen leefden waren er bijna geen dokters. De indianen hadden een of meerdere genezers in hun stam. Die mensen waren geen dokters maar een medicijn man of vrouw. Als een persoon ziek was kwam de medicijn man of vrouw. Die probeerden met kruiden, zingen, dansen en bidden de ziekte tegen te gaan. De medicijn man of vrouw gebruikte vooral bloemen zoals, de wilde paarse Iris voor te ontsmetten. En het gele Damesmuiltje tegen de pijn, verkoudheid en tegen zenuwziekten. Er zijn ook mensen die Sjamanen zijn. Zij voorspelden de toekomst of je ziek zou worden en wat je zou hebben. Als je Sjamaan wilde worden moest je een speciale gave hebben. Je moest er ook een speciale opleiding voor doen. Vroeger waren de Indianen bijna nooit ziek. Maar toen er Europeanen naar Amerika kwamen brak er een ernstige ziekte los en veel Indianen stierven daardoor. Die ziekte was waarschijnlijk De Pest. HOOFDSTUK 12 DE TOEKOMST Vroeger waren er heel veel Indianen. Maar toen Amerika ontdekt werd waren er steeds minder Indianen. De Europeanen waren niet aardig. Ze namen het land van de Indianen in beslag. Ook steelden ze spullen van de Indianen. Natuurlijk pikten de Indianen dat niet. Er ontstonden grote ruzies tussen de Indianen en Europeanen. Maar de Europeanen waren in de meerderheid en velen Indianen werden vermoord. Amerika werd ingenomen door de blanken. Enkele Indianen stammen bestonden nog. Ze leefden ver weg van de dorpen van de blanken. Nu bestaan er nog maar enkele Indianen stammen, en er bestaan nu ook nog maar een paar duizend Indianen. Ze worden met het uitsterven bedreigd. HOOFDSTUK 13 NAWOORD Ik vond het een heel leuk onderwerp om te doen. Ik heb er erg veel van geleerd. Ik hoop heel erg dat Indianen niet uit sterven. Hier zijn zoveel mogelijk Indianen stammen die ik heb gevonden: ABNAKI- SHAWNEE- CHEYENNE- COAST SALISH- SELINAN ALGONQUIN- SUSQUEHANNA- COMANCHE- FLATHEAD- UTE CAYUGA- TUSCARORA- CROW- HAIDA- WALAPAI DELAWARE- ALIBAMU- DAKOTA- KALAPOOIA- YAVAPAI ERIE- APALACHEE- IOWA- KWATKIUTL- YUMA Pagina 6 van 7

7 HURON- BILOXI- KANSA- NEZ PERCÉS- INUÏT IROKEZEN- CATAWBA- KIOWA- NOOTKA- CREE KICKAPOO- CHEROKEE- MANDAN- TLINGIT- INGALIK MASSACHUSET- CHICKASAW- MISSOURI- TSIMSHIAN- ZUNI MIAMI- CHOCTAW- OMAHA- WAILATPUA- GROS MICMAC- CREEK- OSAGE- HAVASUPAI- MOHAWK- NATCHEZ- PAWNEE- HOPI MOHIKANEN- POWHATAN- PONCA- HUPA NARRAGNSET- SEMINOLE- QUAPAW- MIWOK OJIBWA- YAMASEE- PLAINS SHOSHONI- MOHAVE ONEIDA- YUCHI- SIOUX- NAVAHO ONONDAGA- APACHES- WICHITA- PAIUTE PEQUOT- ARAPAHO- BELLACOOLA- PANAMINT PEORIA- ARIKARA- CHILKAT- PIMA SAUK EN FOX- BLACKFOOT- CHIMAKUA- POMO SENECA- CADDO- CHINOOK- SJIROEKIES HOOFDSTUK 14 QUIZZZZZZ Vraag: 1 Hoe komen Indianen aan hun naam????? 2 Hoeveel personen kunnen er in de Langboot???? 3 Wat is scalperen???? 4 Noem 4 manieren waarvoor ze de bizon gebruikten Wat is een Tipi???? 6 Noem 2 bekende figuren van een Totem paal Wat zijn Powwows???? 8 Wat is Kinnikinnick???? 9 Wat doen Sjamanen???? 10 Welke bloemen gebruikte een medicijn man of vrouw het meest???? 11 Noem 3 Indianen stammen UITSLAG: VRAGEN GOED VRAGEN FOUT CIJFER Pagina 7 van 7