Voorleesverhaal. Het leven in een kasteel. Voorleesverhaal voor groep 1 t/m 4 van het basisonderwijs

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Voorleesverhaal. Het leven in een kasteel. Voorleesverhaal voor groep 1 t/m 4 van het basisonderwijs"

Emiel van den Brink
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Voorleesverhaal Het leven in een kasteel Voorleesverhaal voor groep 1 t/m 4 van het basisonderwijs

2 Beste leerkracht, Kinderen vinden kastelen vaak heel spannend. En terecht, want een kasteel is meestal heel oud en er heeft zich vaak van alles afgespeeld al die jaren. Om de leerlingen voor te bereiden op het spannende bezoek aan het kasteel heeft het Gemeentemuseum Helmond een lespakket gemaakt voor groep 1 t/m 8 van het basisonderwijs. Hieronder vindt u als onderdeel van het lespakket voor groep 1 t/m 4 een voorleesverhaal dat de leerlingen informatie geeft over hoe er vroeger in een kasteel werd geleefd. Bij dit verhaal horen 9 illustraties die gebruikt kunnen worden tijdens het voorlezen van het verhaal. De illustraties zijn genummerd. In het verhaal staat aangegeven welke illustratie bij de tekst hoort. Veel voorleesplezier! Een spannend kasteel In ons land staan veel kastelen. Misschien heb je in andere landen ook kastelen gezien. Toen je met vakantie was. In andere landen staan kastelen vaak op een berg of een heuvel. Of op een steile rots. In Helmond staat ook een kasteel, een groot kasteel met vier ronde torens (nr.1). Een kasteel is eigenlijk een huis. Een huis, dat heel lang geleden gebouwd werd. Een kasteel moest veilig zijn. Soms probeerden vijanden het kasteel af te pakken. Daarom werd om het kasteel in Helmond een gracht gegraven. De vijanden konden dan niet dichtbij het kasteel komen. Over de gracht lag een ophaalbrug. De brug werd omhoog gehaald als de vijand eraan kwam. Het kasteel werd gemaakt van steen, zodat het kasteel niet snel in brand vloog. De muren waren erg dik. Wel een meter. De mensen zaten dan veilig in het kasteel. Verhalen over kastelen zijn altijd spannend. Kastelen zijn geheimzinnig. Ze hebben torens en schietgaten (nr.2). Donkere kelders en geheime gangen. Zo ook het kasteel van het Helmond! Vraag: Wie heeft er al ooit een kasteel van binnen gezien? Wat was er te zien? Wat vond je ervan?

Hieronder vindt u als onderdeel van het lespakket voor groep 1 t/m 4 een voorleesverhaal dat de leerlingen informatie geeft over hoe er vroeger in een kasteel werd geleefd.

3 De kasteelheer Het kasteel in Helmond is heel oud. Ongeveer 650 jaar. Maar wat gebeurde er zo lang geleden allemaal in het kasteel? Luister maar eens goed. De eerste man die in het kasteel woonde was de Heer van Berlaer. Hij was de kasteelheer. Hij was de belangrijkste man van de stad. Hij woonde samen met ridders in het kasteel om het te verdedigen. Hij moest ervoor zorgen dat de vijanden zijn kasteel niet konden afpakken. Hij is niet de enige heer die in het kasteel gewoond heeft. Het kasteel heeft al die jaren wel 30 kasteelheren gehad. Zo ook de Heer van Brabant, en de Heer van Cortenbach. (nr.3) Iedere kasteelheer maakte een eigen wapenschild. Dat is een groot houten bord waarop tekeningen en figuren stonden. Iedere familie had een eigen wapentekening. Mensen konden dan zien van welke familie hij was. Alle ridders hadden een wapenschild bij zich zodat de vijand in de verte al kon zien bij welke kasteelheer zij hoorden. (nr.4) In het kasteel van Helmond zie je ook nog wapenschilden hangen. Deze hangen in de ridderzaal. De ridderzaal is groot. Hier werden feesten gevierd. Ook als er belangrijke gasten op bezoek kwamen, werden zij in deze zaal ontvangen. Vraag: In welke kamer vier jij thuis feest als je jarig bent? Waarom in deze kamer? De bewoners van het kasteel Het kasteel was eigenlijk een klein dorp. Er werd allerlei werk gedaan. Men bakte zelf brood en slachtte vee. Men naaide zelf de kleren. Er woonden veel mensen in het kasteel. De kasteelheer zelf met zijn gezin. En verder: dienstmeisjes, bedienden, stalknechten, koks, torenwachters, soldaten, jagers, metselaars, timmerlieden. s Avonds gingen de bewoners vroeg naar bed. Een enkele keer kwam er bezoek. Of er kwam een rondtrekkende zanger langs, een minstreel. (nr.5). De minstreel vertelde spannende verhalen en zong liedjes. In het Helmondse kasteel woonden soldaten. Zij zaten in de soldatenkelder en hielden de wacht. Ze keken door de schietgaten of er vijanden aankwamen. Een soldaat droeg een harnas. Dat is een pak van metaal. Zo kon niemand hem steken met een mes of speer. Het harnas was heel zwaar. Een soldaat had ook allerlei wapens. Deze wapens werden ook in de soldatenkelder bewaard. Je ziet nog steeds de metalen ringen in de muur waaraan alle spullen vastgemaakt werden. Vraag: Wat vind jij leuk om te doen als je thuis bent? (bijvoorbeeld: muziek luisteren, televisie kijken, lezen) De kinderen vonden het prachtig als er goochelaars langs kwamen. Of clowns, die werden vroeger potsenmakers genoemd. 3

Hij moest ervoor zorgen dat de vijanden zijn kasteel niet konden afpakken. Hij is niet de enige heer die in het kasteel gewoond heeft. Het kasteel heeft al die jaren wel 30 kasteelheren gehad.

4 Wat deden de kinderen van de kasteelheer de hele dag? Als de kinderen nog klein waren speelden ze. Balspelletjes, verstoppertje, krijgertje, blindemannetje. Ze hadden poppen, soldaatjes en houten paarden. Meisjes van 7 jaar leerden spinnen, weven en naaien. Als ze alles goed konden werden ze dienstmeisje. Ze moesten dan ook nog kleren wassen en schoonmaken. Als ze oud genoeg waren werden ze de baas van de andere dienstmeisje. (nr.6) Als een jongen 7 jaar was geworden werd hij bediende op een ander kasteel. Dat noemden ze een page. Als een page veertien of vijftien was mocht hij schildknaap worden. Hij kreeg dan een oefenzwaard en leerde paardrijden. Als hij dat heel goed kon en hij twintig jaar was kreeg hij zijn eigen wapens. Dan was leertijd voorbij en werd hij tot ridder geslagen. Die dag was altijd heel bijzonder en dan was er een groot feest. De jongen knielde op de grond voor de kasteelheer. De kasteelheer nam een zwaard en sloeg dat zachtjes een keer op de schouders van de jongen. (nr.7) Bieten, knollen en erwten De keuken in het kasteel was heel groot. De koks waren de hele dag bezig om het eten voor de kasteelheer, zijn familie en gasten te verzorgen. Er hing altijd wel een grote kookketel op het vuur zodat ze altijd soep of stoofschotel konden maken. In het kasteel van Helmond zie je nog zo n oude keuken waar vroeger werd gekookt. Er is een grote schouw, een open haard. (nr.8) Eten kon niet lang worden bewaard, want mensen hadden toen nog geen koelkast of diepvries. Het eten werd vaak in een koele kelder bewaard en goed gekruid. Aardappels waren er niet. Groente en fruit vond men niet zo belangrijk. Ze aten wel sla, bieten, knollen, erwten, bonen, appels en peren. Het brood bakte men zelf in een oven. Vorken kende ze niet. Lepels werden alleen gebruikt bij het eten van soep en pap. Ze hadden ook geen bord om van te eten. Ze namen dan grote plakken brood en legden daar het vlees op. De kasteelheer ging vaak jagen. Hij jaagde dan vooral op wilde dieren, zoals zwijnen, herten en ganzen. De kasteelheer van Helmond ging vaak jagen in het jachtgebied de Warande. Dat is nu een mooi park in Helmond. Vraag: Vroeger vonden ze tafelmanieren niet zo belangrijk. Wat mag jij niet doen als je aan het eten bent? (bijvoorbeeld: smakken, met de handen eten, bord aflikken) 4

Ze moesten dan ook nog kleren wassen en schoonmaken. Als ze oud genoeg waren werden ze de baas van de andere dienstmeisje. (nr.

5 Welke kleren droegen de mensen zo lang geleden? Boeren die op het land werkten droegen eenvoudige kleren. De kleren waren bruin of grijs en gemaakt van goedkope stoffen. Maar de kasteelheer en zijn gezin hadden veel mooie kleren. Vaak met wijde mouwen. Ze waren in heel veel kleuren zoals paars, rood, groen en geel. Ook waren de kleren van dure stoffen gemaakt, zoals fluweel en zijde. De man droeg een broek met daarover een lange jurk. Maar als hij moest vechten dan trok hij zijn harnas aan. De kasteelvrouw droeg een lange jurk tot op de grond. Zij droeg meestal ook een mooie muts. (nr.9) Ook de kinderen van de kasteelheer droegen mooie kleren in allerlei kleuren. Je hebt nu van alles gehoord over het leven in een kasteel. Wil jij ook wel eens een ridder of kasteelvrouw zijn? En wil je nog veel meer weten over het kasteel? Kom dan maar eens naar het kasteel van Helmond. Daar kun je nog veel meer ontdekken! Tot ziens! Bronvermelding: Kastelen, Nederlandse Kastelenstichting, uitgeverij De Ruiter b.v., Gorinchem Leven in de Middeleeuwen - Kastelen, Philip Steele, uitgeverij Gottmer / Becht b.v., Haarlem 5

Ook waren de kleren van dure stoffen gemaakt, zoals fluweel en zijde. De man droeg een broek met daarover een lange jurk. Maar als hij moest vechten dan trok hij zijn harnas aan.

6 nr. 1

7 nr. 2

8 nr. 3

9 uit Leven in de Middeleeuwen - Kastelen door Philip Steele, pagina 50 nr. 4

10 uit Leven in de Middeleeuwen - Kastelen door Philip Steele, pagina 39 nr. 5

11 uit Leven in de Middeleeuwen - Kastelen door Philip Steele, pagina 39 nr. 6

12 uit Leven in de Middeleeuwen - Kastelen door Philip Steele, pagina 23 nr. 7

13 uit Leven in de Middeleeuwen - Kastelen door Philip Steele, pagina 35 nr. 8

14 uit Leven in de Middeleeuwen - Kastelen door Philip Steele, pagina 37 nr. 9

Vergelijkbare documenten

Kastelen. Dit werkboekje is van: www.lesidee.web-log.nl

Kastelen. Dit werkboekje is van: www.lesidee.web-log.nl Kastelen Dit werkboekje is van: Naam: Hoi! Super leuk dat je dit boekje hebt open gedaan. Wanneer je dit boekje helemaal hebt uitgewerkt weet je een heleboel over kastelen! Lees straks eerst de teksten