Verslag Excursie Barrierevrij bouwen en wonen: de aanpak van onze oosterburen

Transcriptie

1 Verslag Excursie Barrierevrij bouwen en wonen: de aanpak van onze oosterburen 4 april 2012 Saxion, Kenniscentrum Leefomgeving Bouwsteen 3.3 Datum: 12 april 2012 Auteur: Evelien Klasens

2 Inhoud 1. Inleiding Excursie Barrièrevrij bouwen en wonen; de aanpak van onze oosterburen Omschrijving Doelstelling Resultaat Aanpak Aandachtspunten Kosten en financiering... 6 Bijlage 1 Programma en aanmeldingsformulier... 8 Bijlage 2 Artikel excursie krant Münsterland

3 1. Inleiding Het Duits-Nederlandse project Wohnen im Wandel / Wonen in Beweging speelt in op de gevolgen van de vergrijzing en hoe ouderen in staat gesteld kunnen worden zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen. Eén van de doelstellingen van het project is om (markt)partijen de kansen van deze ontwikkelingen te laten inzien. Natuurlijk is Nederland niet het enige land in Europa dat met deze ontwikkelingen te maken heeft. Overal treedt de vergrijzing op, alleen zijn er per land verschillen zichtbaar. Zo heeft bijvoorbeeld in Duitsland de vergrijzing al eerder ingezet en zijn ze al langer met dit vraagstuk bezig. Zij hebben in de loop der jaren allerlei methoden en strategieën ontwikkeld om een passend antwoord te bieden op de veranderende woonvraag en het toenemend aantal ouderen. Tijdens de excursie Barrièrevrij bouwen en wonen; de aanpak van onze oosterburen op 4 april 2012 is een divers Nederlands gezelschap (aannemers, architecten, gemeenten, corporaties) de grens overgaan om een kijkje te nemen bij projecten in Duitsland. Tijdens deze dag zijn een tweetal projecten bezocht; ZukunfstDORF Legden en een barrièrevrije modelwoning in Iserlohn van de GGT (Deutsche Gesellschaft für Gerontotechnik). In dit verslag worden o.a. beschreven: de twee locaties die tijdens deze excursie bezocht zijn de doelstelling de organisatorische activiteiten de kosten 2. Excursie Barrièrevrij bouwen en wonen; de aanpak van onze oosterburen 2.1. Omschrijving De excursie stond in het teken van twee onderwerpen: een integrale aanpak om een dorpskern toekomstbestendig te maken en praktische voorbeelden die in een woning toegepast kunnen worden. ZukunftsDORF Legden In het eerste deel van het programma is het dorp Legden bezocht. De gemeente Legden wil het dorp Legden toekomstbestendig maken met behulp van een integrale aanpak. Onderdeel hiervan is om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig en comfortabel te laten wonen. Het gaat hierbij niet alleen om het aanpassen van woningen, maar ook om een toegankelijke woonomgeving en een passende dienstverlening. In Legden willen ze thema s rondom krimp en vergrijzing integraal aanpakken om het dorp vitaal en leefbaar te houden. Legden is een kleine plattelandsgemeente met inwoners, bestaande uit de dorpen Legden en Asbeck, waarbij het grootste deel van de bewoners in Legden woont. 3

4 Voor thema s zoals verzorging, 1e lijnshulp, mobiliteit en barrièrevrij wonen moeten oplossingen gevonden worden die de levenskwaliteit ook op hogere leeftijd in stand houden. Het idee achter ZukunftsDORF Legden is dat hierbij uit gegaan wordt dat de opgave voor alle generaties gezamenlijk geregeld moet worden. De kerngedachte hierbij is: wat voor ouderen noodzakelijk is, komt iedereen ten goede. Om een omgeving te creëren waar iedereen met plezier kan wonen willen ze onder andere de dorpskern barrièrevrij maken. Dit betekent zoveel mogelijk barrièrevrije woningen en een barrièrevrije woonomgeving. Aangezien het grootste deel van de woningen particulier bezit is, moeten vooral woningeigenaren gestimuleerd en geactiveerd worden om hun woning toegankelijk te maken. Dit wordt o.a. gedaan met behulp van vrijwilligers in de wijk, de zogenaamde Ehrenambtlichen, die bewoners adviseren over onderwerpen als verbouwen, toegankelijkheid en wooncomfort. Daarnaast wordt er een Dahliapark gerealiseerd voor zingeving, dementerenden en vrijetijdsbesteding. Ook willen ze verenigingen actief verbinden (alle generaties) en wordt er een gezondheids- en preventiecentrum gebouwd. In dit centrum worden zelfstandige appartementen gerealiseerd, die verschillen in oppervlak en indeling en die voor meerdere doelgroepen geschikt zijn (dus niet alleen voor ouderen). De eerste huurders, zowel jong als oud, hebben zich inmiddels aangemeld. Daarnaast wordt er een algemene ruimte gerealiseerd voor de dagopvang en van waaruit de zorg verleend wordt in de omgeving. Het unieke aan dit project is dat het een particulier initiatief is. Een lokale bouwonderneming bouwt het complex en draagt ook zorg voor de exploitatie. Nadat de burgemeester en de architect van het preventie- en gezondheidscentrum het concept hadden toegelicht werd er een bezoek gebracht aan de bouwplaats. In de middag is in Iserlohn een barrièrevrije (levensloopgeschikte) modelwoning bezocht die GGT in samenwerking met 34 partijen heeft ontwikkeld. De woning laat zien hoe levensloopgeschikt bouwen (bouwen voor alle leeftijdsgroepen) er in de praktijk uit kan zien, welke eisen dit stelt aan het ontwerp en welke innovatieve producten dit vereist. Daarnaast is er een tentoonstelling bezocht waar producten en hulpmiddelen getoond werden om te toegankelijkheid van een woning te verbeteren en het wooncomfort te verhogen. Hierbij werd niet alleen ingespeeld op zorg en hieraan gerelateerde behoefte, maar ook op luxe en comfort. Programma s Ochtends werd de groep deelnemers in Legden ontvangen door burgemeester Kleweken van de gemeente Legden. Hij vertelde de deelnemers hoe het concept ZukunftsDORF Legden is opgebouwd en wat er wordt gedaan om het dorp toekomstbestendig te maken. Hierna heeft de architect van het preventie- en gezondheidscentrum een toelichting gegeven over het ontwerp en de principes en werking van het centrum. Het bezoek aan Legden werd 4

5 afgesloten met een bezoek aan de bouwplaats van het preventie- en gezondheidscentrum waar de initiatiefnemer en tevens ontwikkelaar van het centrum een rondleiding heeft verzorgd. In het middagprogramma werd in Iserlohn een tentoonstelling van de GGT bezocht, waarbij Marcus Sauer bij diverse zaken en producten (drempelloze kozijnen, badkamers, hulpmiddelen, domotica) een toelichting gaf. Doordat de GGT zelf geen producten verkoopt, maar alleen laat zien wat er op de markt is, werden de voor- en nadelen van bepaalde producten toegelicht. Na het bezoek aan de uitgebreide tentoonstelling werd de modelwoning bezocht. Dit betrof een toegankelijke woning waarin veel domotica is toegepast (o.a. lichtsensoren, automatische deuren, centraal bedieningspaneel voor verlichting, klimaat, beveiliging). Daarnaast was er een barrierevrije badkamer en aangepaste keuken te zien Doelstelling Doel van de excursie was om marktpartijen kennis te laten nemen met de aanpak van onze oosterburen op het gebied van toegankelijkheid en comfortabel wonen en hoe zij omgaan met en inspelen op ontwikkelingen als vergrijzing en krimp. Door het laten zien van goede voorbeelden is het uiteindelijk doel om partijen te stimuleren om zelf met hun producten en diensten in te spelen op de veranderende markt Resultaat Ruim 30 mensen uit verschillende vakgebieden (aannemers, architecten, installateurs, gemeenten, corporaties) hebben aan de excursie deelgenomen, waarbij de reacties erg positief waren. Doordat in Duitsland de vergrijzing eerder is ingezet en doordat er een grote opgave ligt bij particulieren is de aanpak op sommige gebieden anders dan die in Nederland. Door deze andere benadering was het voor deelnemers interessant om eens te kijken hoe ze bepaalde zaken in Duitsland aanpakken en wat ze hiervan kunnen leren en toepassen. 3. Aanpak Om een dergelijke excursie succesvol te laten zijn moeten er een aantal activiteiten tijdig worden opgepakt. Hieronder volgt een overzicht van een aantal belangrijke organisatorische en praktische zaken die daarbij geregeld moeten worden. Taken van tevoren: Zoeken van interessante en geschikte locaties om te bezoeken ism Duitse projectpartners Sprekers/rondleiders benaderen en vastleggen Het vaststellen van de datum waarop de excursie zal plaatsvinden (in overleg met de sprekers en locaties) Nadenken over zaken als vervoer (eigen of gezamenlijk), reistijd ed. Offertes opvragen touringcar Kostenraming opstellen 5

6 Concept programma opstellen Opstellen en versturen vooraankondiging Definitief programma vaststellen met tijdsplanning Mailing rondsturen met uitnodiging, programma en aanmeldingsformulier Uitnodiging programma en aanmeldingsformulier op de website plaatsen Bevestigingsmail opstellen Deelnemerslijst maken en up to date houden aanmeldingen/afzeggingen. Touringcar vastleggen en adressen en programma doorgeven. Lunch bespreken en vastleggen. Definitief aantal deelnemers doorgeven aan verschillende locaties (week van tevoren) Catering regelen (koffie/cake/drinken, rekening houdend met het aantal deelnemers). AV-middelen regelen; beamer, laptop, presenter/laserpointer, verlengkabels, stekkerdoos Presentie sprekers regelen Fotograaf/fotocamera regelen Programma en deelnemerslijst uitprinten Verslag maken van de excursie en presentaties en foto s op de website publiceren Taken tijdens de dag zelf: Foto s maken Presenties meenemen en uitdelen Meenemen telefoonnummers en adressen van contactpersonen diverse locaties Waar nodig Duitse begrippen toelichten en inleiden en relatie leggen met de Nederlandse situatie 3.1. Aandachtspunten Belangrijk bij het organiseren van een dergelijk evenement is dat er vroegtijdig nagedacht wordt over de invulling van het programma en welke locaties interessant zijn om te bezoeken (ongeveer drie maanden van tevoren). Om een hoog aantal deelnemers te krijgen moeten ook de deelnemers de datum vroegtijdig in hun agenda zetten, zodat ze nog geen andere afspraken hebben staan. Ongeveer twee maanden van tevoren kan een aankondiging verstuurd worden met het globale programma en uiteindelijk kan de definitieve uitnodiging (inclusief aanmeldingsformulier) een maand van tevoren verstuurd worden. 4. Kosten en financiering Kosten Bij het organiseren van een dergelijk evenement moet rekening gehouden worden met de volgende kostenposten: Reiskosten (huur touringcar) Catering (lunch, koffie, cake, drinken) Eventueel ruimtehuur Presentie sprekers Coördinatie uren Bijdrage GGT bezoek tentoonstelling/modelwoning Een overzicht van de kosten is weergegeven in onderstaand overzicht: 6

7 Kosten Bus 50 personen 595 Catering 525 Rondleiding Iserlohn 714 Totale kosten 1834 Financiering Een deel van de kosten wordt gefinancierd vanuit het project. Voor het overige deel is een bijdrage van 45 euro per deelnemers gevraagd. Unterstüzt durch: Mede mogelijk gemaakt door: 7

8 Bijlage 1 Programma en aanmeldingsformulier 8

9 9

10 Bijlage 2 Artikel excursie krant Münsterland 10

11 11