Business Proposal Scholing thematiek WiB regulier onderwijs

Transcriptie

1 Business Proposal Scholing thematiek WiB regulier onderwijs Saxion, Kenniscentrum Leefomgeving Bouwsteen 3.2 Datum: 13 september 2011 Auteurs: Ernst Jan van Losser, Evelien Klasens

2 Inhoud 1. Samenvatting Inleiding en achtergrond Workshop/lesmateriaal Omschrijving Doelstelling Resultaat Aanpak/ beschrijving projectactiviteiten Activiteiten Succesfactoren Kostenraming Conclusie en aanbevelingen... 8 Bijlage 1 sheets lesmateriaal

3 1. Samenvatting In het kader van het Euregionale Interreg project Wonen in Beweging is scholingsmateriaal voor het regulier onderwijs opgesteld. Om de materie omtrent demografische ontwikkelingen, veranderend overheidsbeleid en veranderende behoeften en de gevolgen hiervan voor het wonen bekend te maken aan (jong) professionals in het vakgebied is er lesmateriaal samengesteld om deze kennis te kunnen overbrengen. Niet alleen voor de professionals in het werkveld is het van belang dat ze bekend zijn met de materie, maar ook juist voor de toekomstige professional is kennis op het gebied van toegankelijkheid een vereiste, zodat ze hier goed op in kunnen spelen en kansen kunnen benutten. De insteek van dit lesmateriaal, dat in de vorm van een workshop/hoorcollege gegeven kan worden, is met name om bewustwording omtrent de thematiek van WiB te creëren. Aangezien Saxion één van de projectpartners is bij Wonen in Beweging, is besloten om te beginnen met het overdragen van deze kennis binnen het reguliere onderwijs dat Saxion aanbiedt. Het gaat hierbij dan om relevante opleidingen als Bouwkunde, Civiele Techniek en Vastgoed en Makelaardij. Het lesmateriaal kan echter ook gebruikt worden bij opleidingen die op het eerste gezicht minder raakvlakken hebben met de stof, zoals Ruimtelijke Ontwikkeling en Planologie en Stedebouw. Daarnaast is het materiaal uiteraard ook bruikbaar voor middelbare opleidingen als een ROC. Het lesmateriaal dat is samengesteld bestaat uit sheets van het presentatieprogramma Powerpoint, onderdeel van Microsoft Office. In de presentatie wordt ingegaan op een aantal hoofdthema s als demografie, toegankelijkheid en het Woonkeurlabel. Middels foto s, grafieken en filmpjes wordt zo getracht om op een aansprekende wijze de informatie over te dragen. In grote lijnen ziet het materiaal er als volgt uit: Korte opening en introductie van het project Wonen in Beweging Basisuitleg over demografie Demografische gegevens met betrekking tot bevolkingsopbouw in Nederland en Euregio Demografische gegevens met betrekking tot ontwikkeling aantal huishoudens Toegankelijkheid WoonKeur Domotica Succesfactoren Zorg voor een pakkende opening Het gebruikte lesmateriaal moet aansluiten bij de doelgroep. Houdt het materiaal actueel, dus als er in de media goede voorbeelden voorbij komen die perfect aansluiten bij de thema s, gebruik ze dan in het lesmateriaal. Probeer tijdens de lessen de discussie met de deelnemers aan te wakkeren. De lessen zijn leuker en blijven ook beter hangen als ze interactief zijn Gebruik leuke/grappige animaties ter afwisseling van de saaie lesstof. Maak tevens gebruik van verhelderend filmmateriaal als het beschikbaar is. 3

4 2. Inleiding en achtergrond Het project Wonen in Beweging (WiB) speelt in op de gevolgen van de demografische ontwikkeling. Enerzijds is het doel om mensen bewust te maken van en te informeren over de mogelijkheden die er zijn om langer zelfstandig te blijven wonen. Hierbij gaat het o.a. om woningaanpassingen, domotica en dienstverlening. Anderzijds wil het project (markt)partijen bewust maken van de kansen die de vergrijzing en het langer zelfstandig thuis wonen met zich mee brengen. Mede door ontwikkelingen als vergrijzing, krimp en veranderend overheidsbeleid sluit het huidige woningaanbod niet aan op de (toekomstige) vraag. Doordat deze discrepantie tussen vraag en aanbod niet opgevangen kan worden door middel van nieuwbouw, zal er een grote opgave liggen in de bestaande bouw. Om ouderen in staat te stellen langer zelfstandig te blijven wonen, zullen dus voornamelijk bestaande woningen aangepast moeten worden. Om deze materie bekend te maken aan zowel bewoners als aan (jong) professionals in het vakgebied is er lesmateriaal samengesteld om deze kennis te kunnen overbrengen. De insteek van dit lesmateriaal, dat in de vorm van een workshop/hoorcollege gegeven kan worden, is met name om bewustwording omtrent de thematiek van WiB te creëren. Aangezien Saxion één van de projectpartners is bij Wonen in Beweging, is besloten om te beginnen met het overdragen van deze kennis binnen het reguliere onderwijs dat Saxion aanbiedt. Het gaat hierbij dan om relevante opleidingen als Bouwkunde, Civiele Techniek en Vastgoed en Makelaardij. Het lesmateriaal kan echter ook gebruikt worden bij opleidingen die op het eerste gezicht minder raakvlakken lijken te hebben met de stof, zoals Ruimtelijke Ontwikkeling en Planologie en Stedebouw. Daarnaast is het materiaal uiteraard ook bruikbaar voor ROC s. In deze Business Proposal wordt beschreven hoe dit lesmateriaal tot stand is gekomen en worden de volgende onderwerpen belicht: Doelstelling en resultaat Beschrijving van de aanpak Kostenraming conclusies en aanbevelingen 4

5 3. Workshop/lesmateriaal 3.1. Omschrijving De thematiek die in het project Wonen in Beweging centraal staat is vrij breed. In principe gaat het over de vergrijzende maatschappij en wat de gevolgen daarvan zijn voor het wonen. Maar hoe zit dat nu met die vergrijzing en om hoeveel mensen en huishoudens gaat het eigenlijk? Om hier wat van te kunnen zeggen is het zaak om onderzoek te doen naar de demografie. Maar wat houdt demografie dan precies in? Daarnaast gaat het dus met name over de woningmarkt, maar dit is ook een breed gegeven. Hoe verhoudt de nieuwbouw van woningen zich tegenover de bestaande bouw? Wat is hierin de tendens? Hoe zit het met technische ontwikkelingen en wat gebeurt er op het gebied van regelgeving? Een ander belangrijk aspect bij de vergrijzende maatschappij in relatie tot de woningmarkt is de zorgvraag. Welke vormen van zorg hebben ouderen nodig en in hoeverre moet een woning hierop berekend zijn? Al deze hierboven genoemde onderwerpen zullen aan de orde moeten komen bij het geven van een les of workshop over het project Wonen in Beweging. Bij het samenstellen van geschikt lesmateriaal is het belangrijk om rekening te houden met het te verwachten niveau van de doelgroep. Een professional zal anders benaderd moeten worden dan een student. Het uitgangspunt van het lesmateriaal zoals het ontwikkeld is voor dit project, is het reguliere hoger onderwijs geweest. Het lesmateriaal dat is samengesteld bestaat uit sheets van het presentatieprogramma Powerpoint.In de presentatie wordt ingegaan op een aantal hoofdthema s als demografie, toegankelijkheid en het Woonkeurlabel. Middels foto s, grafieken en filmpjes wordt zo getracht om op een aansprekende wijze de informatie over te dragen. Drie hoofdthema s De opbouw van het lesmateriaal bestaat in hoofdlijnen uit drie thema s, te weten: Demografie, Toegankelijkheid en het WoonKeurlabel. Afhankelijk van het publiek kan er gekozen worden om langer of juist korter bij een bepaald thema stil te staan. Met name het gedeelte over demografie wordt relatief uitgebreid behandeld in de sheets, omdat dit toch de grondslag is van waaruit het hele project is ontstaan en omdat gebleken is dat het onderwerp demografie toch weinig bekend is bij de doelgroep. In grote lijnen ziet het materiaal er als volgt uit: Korte opening en introductie van het project Wonen in Beweging Basisuitleg over demografie Demografische gegevens met betrekking tot bevolkingsopbouw in Nederland en Euregio Demografische gegevens met betrekking tot ontwikkeling aantal huishoudens Toegankelijkheid WoonKeur Domotica 5

6 3.2. Doelstelling Veel studenten en medewerkers van (markt)partijen zijn niet goed op de hoogte van de ontwikkelingen zoals o.a. vergrijzing en veranderend overheidsbeleid en de consequenties hiervan op het wonen. Dit geldt voor zowel de oudere generatie als de jongere generatie. Daarnaast zijn ook veel partijen en professionals uit de bouwkolom nog te weinig op de hoogte van wat er speelt en wat hun rol hierin kan zijn. Mensen willen liever niet stilstaan bij het feit dat ze wellicht (ooit) hulpbehoevend zullen worden en afhankelijk raken van hulpmiddelen en aangepaste woningen om toch zelfstandig te kunnen blijven leven. Om deze materie toch op een toegankelijke manier over te dragen op de jonge generatie toekomstige professionals en hen bewust te maken van de ontwikkelingen en de consequenties, is het lesmateriaal voor de workshop samengesteld. Er is getracht om het lesmateriaal zo samen te stellen dat het op een makkelijke manier gebruikt kan worden door een docent. Theorie wordt afgewisseld met grappige animaties en verhelderende filmpjes om de studenten te blijven boeien en zo de materie over te brengen Resultaat De lesstof is inmiddels meerdere keren gebruikt om aandacht te geven aan ontwikkelingen als de vergrijzing en de gevolgen daarvan voor de woningmarkt. Bij de studies Bouwkunde en Vastgoed en Makelaardij is er een hoorcollege gegeven aan de tweedejaars studenten die deze studie volgen. Dit waren succesvolle lessen met een goede interactie met het publiek. Het aangeboden materiaal was goed te volgen voor de studenten en ze gaven naderhand aan dat ze er het nodige van hadden opgestoken. Het is de bedoeling dat dit college in elk geval de komende jaren als vast lesprogrammaonderdeel word ingeroosterd bij de tweedejaars studenten. Tevens heeft er op uitnodiging van de docent een gastcollege/workshop plaatsgevonden bij de deelnemers aan de Minor IDF (Industrieel Demontabel en Flexibel Bouwen). Dit was een kleine groep studenten (10 stuks) en dit maakte het mogelijk om het minder een hoorcollege te laten zijn, en om meer met de groep over de aangeboden thema s te discussiëren. Zowel de docent als de deelnemende studenten waren erg te spreken over deze les. Tijdens de reguliere vakken Bouwkunde bij de studie Vastgoed en Makelaardij is er tevens, daar waar het relevant was, gebruik gemaakt van gedeeltes van dit lesmateriaal. 6

7 4. Aanpak/ beschrijving projectactiviteiten Zoals in paragraaf 2.1 al is aangegeven is het bij het samenstellen van lesmateriaal ten behoeve van een bepaalde doelgroep, belangrijk om rekening te houden met het kennisniveau van de doelgroep. Is er al basiskennis omtrent de hoofdthema s als demografie en WoonKeur, of is alles nieuw? Vervolgens is het van belang om op zoek te gaan naar aansprekende voorbeelden en bruikbaar beeldmateriaal om met behulp daarvan de informatie te gaan overdragen. Hieronder is omschreven hoe dit is aan te pakken Activiteiten Een goede les/workshop heeft een bepaalde opbouw nodig. Na een korte inleiding waarin uiteengezet wordt wat er op het programma staat, wordt vervolgens de feitelijke lesstof behandeld. Om goed lesmateriaal te kunnen samenstellen is het van het grootste belang om zelf over zoveel mogelijk informatie te beschikken. Uitgebreide literatuurstudies en vele uren research liggen ten grondslag aan het uiteindelijke resultaat. Per thema is op diverse plekken informatie vergaard en zijn diverse bronnen geraadpleegd. (boeken, internet, tijdschriften, kranten). Om het materiaal aansprekend te laten zijn mag het niet te saai worden en is het dus van belang om naast zakelijke informatie ook wat meer toegankelijke onderdelen toe te voegen aan de lesstof. Denk hierbij aan (grappige) cartoons en filmmateriaal. Een goed plaatje zegt meer dan duizend woorden! De sheets moeten een rustige en heldere layout krijgen. Zo min mogelijk verschillende lettertypes gebruiken om zo meer eenheid te houden in de presentatiesheets Niet te veel willen laten zien op één sheet. Aan de hand van de hierboven beschreven punten is er uiteindelijk lesmateriaal gemaakt dat er wat samenstelling en opbouw betreft als volgt uitziet: Bij aanvang van de les wordt er een sheet afgebeeld die de deelnemers al voor aanvang van de workshop uitnodigt/triggert tot nadenken over het onderwerp bevolkingsonderzoek, ter inleiding op het thema demografie. Als pakkende opening is gekozen om middels diverse krantenkoppen aan te tonen dat het thema vergrijzing in relatie tot de woningbouw zeer actueel is In de inleiding wordt uiteengezet wat het project Wonen in Beweging inhoudt en welke partijen er een rol in spelen. Er wordt iets verteld over de Euregio en de internationale samenwerking tussen projectpartners aan Duitse en Nederlandse zijde. Verder worden de te behandelen thema s kort ingeleid. Het eerste thema Demografie wordt ingeleid met wat opmerkelijke voorbeelden van bevolkingsonderzoeken die er zoal gedaan worden op de wereld. Het onderwerp demografie wordt aan de hand van statistieken en grafieken toegelicht en uitgelegd. Eerst wordt verteld wat demografie precies inhoudt en daarna wat de gevolgen van de veranderende samenleving zijn voor het wonen. 7

8 De volgende sheets gaan over de relatie tussen zorgbehoefte en leeftijd en wat de te verwachten effecten hiervan zijn voor het woningbestand. Het thema Toegankelijkheid wordt in een aantal sheets behandeld en enkele aansprekende filmpjes verduidelijken hoe soms kleine bouwkundige aanpassingen, grote gevolgen kunnen hebben voor mindervaliden in een rolstoel. Het onderwerp WoonKeur wordt uitvoerig behandeld op de volgende sheets en met diverse voorbeelden toegelicht. Ook wordt hier een korte film over getoond. Tenslotte wordt er stilgestaan bij Domotica en wat de ontwikkelingen op dit gebied kunnen gaan betekenen voor het langer zelfstandig thuis wonen van (oudere) mensen. Tijdens het college is zoveel mogelijk interactie met de groep deelnemers door ze te laten meepraten en meedenken over de inhoud Succesfactoren Eigenlijk zijn de succesfactoren min of meer al genoemd in de aanpak hierboven. Zorg voor een pakkende opening Het gebruikte lesmateriaal moet aansluiten bij de doelgroep. Houdt het materiaal actueel, dus als er in de media goede voorbeelden voorbij komen die perfect aansluiten bij de thema s, gebruik ze dan in het lesmateriaal. Probeer tijdens de lessen de discussie met de deelnemers aan te wakkeren. De lessen zijn leuker en blijven ook beter hangen als ze interactief zijn Gebruik leuke/grappige animaties ter afwisseling van de saaie lesstof. Maak tevens gebruik van verhelderend filmmateriaal als het beschikbaar is. 5. Kostenraming Behalve de kosten voor de uren die het kost om het lesmateriaal te maken zitten er weinig tot geen kosten aan de workshop, althans zolang ze in het regulier onderwijs worden opgenomen. Mocht de workshop als zelfstandig product worden aangeboden en dus los van een reguliere studie, dan moet rekening worden gehouden met de volgende zaken: eventuele kosten huur ruimte eventuele kosten huur audiovisuele middelen drukkosten handouts cateringskosten 8

9 6. Conclusie en aanbevelingen Conclusie Eén van de doelstellingen van het project Wonen in Beweging is om scholing te ontwikkelen over de thema s die in het project belangrijk zijn. Dit kan scholing binnen het reguliere onderwijs zijn, maar ook bij- en nascholing voor professionals. Als aanbieder van regulier onderwijs hebben wij als Saxion ervoor gekozen om eerst materiaal te ontwikkelen en te gebruiken binnen het reguliere onderwijs dat hier binnen Saxion wordt aangeboden. En dan uiteraard bij relevante studies die raakvlakken hebben met de materie die we willen behandelen. Vervolgens kan op termijn dit materiaal dan weer als basis dienen om verder onderwijsmateriaal te ontwikkelen voor bij- en nascholing. De insteek van het materiaal is om de maatschappelijke problematiek van de vergrijzende samenleving in relatie tot de woonomgeving, op de kaart te zetten en zo een stuk bewustzijn te creëren bij de toekomstige jong-professionals. Voor hen liggen er straks grote kansen op de arbeidsmarkt en de vastgoedmarkt als ze hier vroegtijdig en serieus mee omgaan. Bij een aantal studies die vallen onder de academie ROB (Ruimtelijke Ontwikkeling en Bouw) zijn er inmiddels met succes workshops/colleges gegeven aan de hand van het hiervoor ontwikkelde lesmateriaal. Tevens zijn delen van het lesmateriaal weer gebruikt en verwerkt in presentaties ten behoeve van andere activiteiten die binnen het project Wonen in Beweging vallen. Voorbeelden zijn de jaarconferentie van WiB en diverse workshops. Aanbevelingen Vind een geschikte doelgroep, gebruik het vervaardigde materiaal en pas het eventueel aan, aan het niveau van de doelgroep. Actualiseer het materiaal bij gebruik voor een workshop of hoorcollege. Biedt het materiaal aan bij andere onderwijsinstanties om zo meer ruchtbaarheid te geven aan de belangrijke thema s. Unterstüzt durch / Mede mogelijk gemaakt door: 9

10 Bijlage 1 sheets lesmateriaal 10

11 11

12 12

13 13

14 14

15 15

16 16

17 17

18 18

19 19