Kunsten en Erfgoed Arenbergstraat 9, 1000 Brussel Tel Fax

Transcriptie

1 Kunsten en Erfgoed Arenbergstraat 9, 1000 Brussel Tel Fax jos.vanrillaer@cjsm.vlaanderen.be Ontwerpverslag Datum 25/06/2009 Titel Aanwezig EDLNet Overlegplatform Mel Collier (KULeuven Centrale bibliotheek) Bart Debunne (VIOE) Barbara Dierickx (PACKED) Jef Malliet (Erfgoed Limburg) Geert Souvereyns (Vlaamse Kunstcollectie) Hans van der Linden (agentschap K&E) Mieke Van Doorselaer (MovE) Bruno Vermeeren (VVBAD) Bram Wierckx (FARO) afwezig met kennisgeving Jan Braeckman (BIBNET) Debbie Esmans (dept CJSM) Jan Cuypers (GAMA) Mia De Smedt (agentschap SCW) René Deherdt (MIAT) Peter Rogiest (SB Antwerpen) Inge Van Nieuwerburgh (Universiteitsbibliotheek Gent) Jan Vermassen (Lukas) Jeroen Walterus (FARO) Maarten Vandekerckhoven (IVA SCW) Philippe Vanmeerbeeck (VRT) Rony Vissers (PACKED) Alexis Wielemans (VIOE) afwezig zonder kennisgeving Verslaggever Hans van der Linden

2 2 1. Europeana vs.1.0 Op 2 en 3 maart vond de kickoffvergadering van Europeana vs.1.0 plaats. De voornaamste doelstellingen van dit coördinerende project in het kader van Europeana zijn: - De uitbreiding van het netwerk (inhoudleveranciers); - Het ontwerp van de echte operationele dienst; - Het leveren van diensten aan de eindgebruikers; - Het zoeken naar een haalbare organisatorische oplossing; - Het zoeken naar een haalbaar financieringsmodel; - Het (verder) ontwikkelen van een beleid. Er worden te realiseren aantallen als kritische succesfactoren opgegeven: Indicatoren jaar 1 jaar 2 jaar 3 Aantal partners in het netwerk Aantal geassocieerde netwerkpartners Aantal netwerkleden die inhoud toeleveren Versies van Europeana 1 4 Aantal instellingen die via aggregatoren informatie aanleveren Gedigitaliseerde items via Europeana beschikbaar 10 miljoen 12 miljoen Aantal API s of mash ups in gebruik 1 10 Met de geassocieerde leden worden voornamelijk overheden geviseerd. Het lijkt echter logisch dat deze categorie op die manier ook inspraak zou moeten hebben in de verdere ontwikkelingen maar dit aspect is nog niet verder uitgewerkt. Europeana vs.1.0 bestaat uit zes werkpakketten: - WP1: Developing the partner and user network In dit werkpakket wil men het partnernetwerk verder uitbouwen, wil men wettelijke zaken aanpakken, de gebruikersparticipatie bevorderen, de organisatie en het beleid nader bestuderen en de vereisten voor APIs verder bekijken. - WP2: Business Development Dit werkpakket richt zich voornamelijk op de praktische uitvoering van het businessplan. Dit werkpakket wordt geleid door het Europeana-bureau dat veel van deze componenten zal uitvoeren. Om die reden neemt het Europeana-bureau aanzienlijk in aantal toe. Het tweede werkpakket is de link tussen de verschillende werkpakketten. Dit werkpakket spitst zich eveneens op de uitvoering van de strategie om de partners en de inhoud te doen toenemen, spreekt zich uit over de ontwikkeling van nationale en

3 3 verticale aggregatoren en houdt zich met fundraising bezig. Tegen september 2009 zal het specificaties over het Rijn-model bekend maken in een plenaire vergadering, de release van dit model wordt tien maanden later voorzien. Het werkpakket zal eveneens (de specificaties van) het Donau-model uitwerken. - WP3: Further Specification of Functionality and Interoperability aspects of Europeana - WP4: Building Europeana De coördinator van dit werkpakket, Bram van der Werf, ontwikkelde een nieuwe kijk op het technische model waarbij open source een centrale plaats inneemt. - WP5: Dissemination of Europeana - WP6: Management and Reporting Mel Collier is samen met Jill Cousins en Daniel Teruggi werkpakketleider voor het eerste werkpakket van Europeana vs.1.0, dat volgende taken uitvoert: - Het formuleren van aanbevelingen voor het businessmodel en de organisatiestructuur; - Het uitbreiden van de netwerken van partners, belanghebbenden en eindgebruikers; - Het verder ontwikkelen van het concept van aggregatoren (zowel nationaal als verticaal (domeinspecifiek)); - Het vinden van wettelijke oplossingen voor IPR, creative commons, user generated commons, licenties, Men wil ook het idee lanceren dat niet alle projecten zelf een IPR-onderzoek moeten uitvoeren teneinde dubbel werk te vermijden. Tot op heden was het inbegrip van een dergelijk werkpakket een voorwaarde voor de Europese Commissie om projecten goed te keuren. Als mogelijke bijkomende activiteit zou Europeana vs.1.0 zich bezig kunnen houden met de harmonisatie en de intercommunicatie tussen de IPR-componenten uit de verschillende projecten (zie hiervoor ook punt 6 van dit verslag); - Het onderzoeken van de gebruikersnoden en feedback; - Het verder ontwikkelen van het business- en het organisatorische model; - Het ontwikkelen van het beleid voor goedkeuring door het EDL Board. Dit orgaan bestaat uit overkoepelende organisaties en houdt zich met toezicht en lobbying bezig; - Het formuleren van aanbevelingen over APIs. In verband met de financiering (businessmodel) ziet men de sponsoring door bedrijven op korte termijn niet als een mogelijkheid, en zakelijke inkomsten (vb. door de verkoop van beelden) evenmin. Men streeft eerder naar een toename van het succes van Europeana zodat dit voor sponsors een interessant platform wordt om te investeren. Het idee leeft nog steeds om 90 % van de financiering vanuit de overheden te laten gebeuren (45% rechtstreeks vanuit Europa en 45% vanuit de lidstaten). Het businessmodel onderscheidt de economische en de culturele waarde en spreekt over eindgebruikers, sponsors en de (echte) markt. Het idee bestaat om Europeana naast aanbieder van informatie ook meer als een labo (om ideeën te testen, cfr. de sandbox-functie ) te bekijken (

4 4 De versie van Europeana die in november 2008 te Brussel gelanceerd werd, gaat als het prototype door het leven. In de (nabije) toekomst worden er twee nieuwe releases gepland die naar Europese rivieren genoemd zijn. De Rijn-release wordt tegen de zomer van 2010 verwacht. Dit is de eerste nieuwe release waarin ook enkele deliverables uit EuropeanaConnect opgenomen zullen worden. Er zullen nieuwe data toegevoegd worden (ingestie) en er zullen APIs voor zoekfunctionaliteiten toegepast worden, met name de Rijn- en Donaurelease. De Donau-release is in de lente van 2011 voorzien. De meeste resultaten van EuropeanaConnect zullen hierin opgenomen worden (SKOS, OWL, RDF, ) net zoals het nieuwe objectmodel (nu baseert men zich op de ESE standaard (wat op zich een uitbreiding van de Dublin Core standaard is). Vragen: - Zullen op het moment dat de nieuwe releases gelanceerd worden de reeds toegevoegde data ook geactualiseerd worden? - Zullen de APIs toegankelijk zijn voor alle gebruikers (en niet enkel voor de leveranciers)? 2. EuropeanaConnect EuropeanaConnect is nauw verbonden met Europeana vs.1.0, er zijn zelfs mensen die in beide projecten (als werkpakketleider) actief zijn. EuropeanaConnect levert in de regel technische oplossingen die geïmplementeerd kunnen worden in Europeana maar de opzet van EuropeanaConnect is niet helemaal eenduidig, er zijn immers bepaalde acties die ook nieuwe elementen onderzoeken, zoals bijvoorbeeld het zesde werkpakket dat de aggregatie van audiodata behandelt. - WP1: Creating the Europeana Semantic Layer In dit werkpakket worden authority-bestanden samen gebracht en worden er indexen gemaakt. Via de SKOS-techniek zal er bepaald worden hoe de thesauri gestructureerd worden, de begrippen tussen de verschillende thesauri zullen gekoppeld en onderling vergeleken worden. Binnen dit werkpakket wordt er eveneens nagegaan hoe dit in zekere mate machinaal kan behandeld worden (alles door mensen laten doen zal niet haalbaar zijn). Verder worden er APIs voor zoekopdrachten ontwikkeld en wordt er een testomgeving gecreëerd (sandbox). - WP2: Multilingual Access to Content Binnen dit werkpakket worden er gebouwd voor automatische vertalingen (open) repositories. Men maakt hiervoor een onderscheid tussen primaire (Engels, Duits, Russisch, Frans, Italiaans en Spaans) en secundaire talen (Nederlands, Zweeds, Pools, Tsjechisch, Hongaars en Portugees) waarvan het toepassingsgebied beperkter zal zijn. - WP3: User Driven Development and New Access Channels Via deep log-analyse zal men nagaan hoe het systeem gebruikt wordt. Dit werkpakket wil ook tools ontwikkelen zoals bijvoorbeeld visualisaties in tijd en plaats (vb. een overzicht van de oude drukken voor een bepaald jaartal/periode op een kaart van

5 5 Europa). Ook worden de mogelijkheden voor (her)gebruik van digitale data via mobiele media in dit werkpakket nader bekeken. - WP4: Europeana Licensing Framework Dit werkpakket richt zich op de rechtenproblematiek (zie ook punt 6 van dit verslag). - WP5: Enabling and Integrating Services for Europeana Dit werkpakket richt zich op de integratie van de ontwikkelde diensten (zoals vb. het Europeana Metadata Registry) - WP6: Audio Aggregation Dit is een nieuw element in het project en past logisch gezien niet echt in het overzicht. Dit heeft wellicht te maken met het feit dat er in ieder Europees project ook nieuwe dingen onderzocht moeten worden, wil men kans maken op een goedkeuring. - WP7: Dissemination and Concertation - WP8: Project Management Het is nog niet duidelijk wie er voor de mapping van de data zal instaan. Er zijn drie niveaus: het Europeana-bureau, de bron en het tussenniveau. Als men van een rol voor het gedistribueerd netwerk uitgaat moet het Europeana-bureau goede (technische) specificaties uitvaardigen. Naar analogie met het DRIVER-project kan men stellen dat er daarnaast ook een goede begeleiding en een validatie nodig is. 3. Contentaggregatie 3.1. Working meeting on cross-domain aggregators (15/6, Rome) Deze vergadering werd door ATHENA georganiseerd als het vervolg van een vergadering die in 2007 te Berlijn doorging. Jef Malliet was hierop aanwezig. Deze meeting werd gekoppeld aan een werkpakketleidersvergadering op 16 mei met als belangrijkste item het aantal (digitale) objecten dat jaarlijks aangeboden zou worden (zie verder punt 5). Op deze dag wilde men de specifieke problemen van crossdomein werking onderzoeken terwijl ATHENA als project niet crossdomein werkt. Mogelijk had dit te maken met het feit dat deze bijeenkomst initieel in het kader van AGGREGA gepland werd en was de agenda van de bijeenkomst op het eerdere projectvoorstel gebaseerd. Dit AGGREGAproject werd echter niet bij de Europese Commissie (CIP-programma) ingediend omdat dit te zeer met de geplande activiteiten van andere projecten (Europeana v1.0 en EuropeanaConnect) overlapte. Er werden verschillende aggregatieprojecten voorgesteld door Frankrijk ( Duitsland ( Italië ( Oostenrijk ( (gezamenlijk project van ministeries van

6 6 onderwijs/kunst/cultuur en wetenschap/onderzoek), Roemenië ( België ( en Finland ( voorlopig enkel een ontwerp). Afgezien van de Finse en de Roemeense aggregatoren zijn de voorgestelde systemen allemaal operationeel. In de presentaties werden alle systemen (behalve Erfgoedplus.be) aangekondigd als nationale initiatieven maar vaak betreft het samenvoegingen van een beperkt aantal databanken uit grote instellingen, en bestaan er in dezelfde landen andere initiatieven waar niet noodzakelijk onderlinge afspraken mee gemaakt zijn. Zo is bijvoorbeeld een lokale portaalsite opgezet door de Oostenrijkse partner in EuropeanaLocal die niet met samenwerkt. De vertegenwoordigers van Europeana benadrukten het belang van onderling overleg tussen de deelnemers in Europeana-gerelateerde projecten in eenzelfde land, om duplicatie van inspanningen te vermijden. Er werd verwezen naar de positieve ervaring met dit soort overleg in Vlaanderen. Ook in Finland vond een dergelijk overleg plaats. Sommige initiatieven willen wel lokale inhoud opnemen maar de bereidheid om kleine instellingen hierbij te helpen is niet steeds aanwezig. Ook op technisch vlak is de uitwerking vaak verschillend. Zo heeft de Franse aggregator geen metadatarepository, maar enkel een index, waardoor dus niet direct geaggregeerde metadata aanwezig zijn om aan Europeana te leveren. CulturaItalia is het oudste, en grootste initiatief. Zij gaven ook een berekening van de kostprijs. Dit omvat het technische team, het secretariaat, technische advisering, inhoudelijke redactie en een webmaster en bedraagt euro per jaar. Met inbegrip van hard- en software ea komt dat op euro per jaar. Dit bedrag wordt via speciale fondsen op basis van het e-gov 2012 plan van de Italiaanse overheid ter beschikking gesteld. Deze middelen zijn tot 2010 verzekerd, nnadien is niet duidelijk hoe deze financiering verder gezet kan worden. Voor Frankrijk en Oostenrijk zit deze kost omvat in de vaste uitgaven van de ministeries. In Finland zal dit waarschijnlijk ook structureel ingebouwd worden (het ministerie van onderwijs is er eveneens bevoegd voor cultuur). Hun stappenplan loopt van 2008 tot 2011, op dat moment willen ze het systeem online hebben. De Finnen willen al hun informatie in deze nationale digitale bibliotheek samenbrengen om zo een aggregatorfunctie op te nemen voor Europeana. Voor België werd de ervaring van Erfgoedplus.be voorgesteld. Het probleem van de versnippering van het veld op nationaal niveau werd aangehaald (roerend vs onroerend, gemeenschappen vs federaal) doch de mogelijkheid erfgoed vanuit de provincies op een integrale manier te benaderen werd benadrukt. De bottom-up aanpak heeft bijkomende voordelen op technisch en organisatorisch gebied. Nadien volgde er een discussie: 1. Financiële duurzaamheid (wat zal er na het opdrogen van het projectgeld gebeuren). Hier werd geen oplossing voor gegeven. Wel werd er aangegeven dat het verbreden van de basis en het nauwer betrekken van de directe content providers interessant is.

7 7 2. IPR Aggregatoren hebben meestal akkoorden met leveranciers over de data. Dit moet nu echter naar Europeana. Velen vonden dit geen probleem. De Duitse delegatie meende echter dat elke provider zich specifiek akkoord moest verklaren voor het hergebruik van zijn data in Europeana. Er werd gemeld dat EuropeanaConnect een instrument zou ontwikkelen voor het opstellen van overeenkomsten voor het hergebruik van informatie. 3. Semantische webtechnologie Op technisch vlak werd opgemerkt dat enkel Erfgoedplus.be semantic-web technologie toepast terwijl iedereen wel aangeeft de basisgegevens semantisch te willen ontsluiten. De meesten gebruiken een eenvoudige datastructuur (of helemaal geen, zoals de Fransen) die via tekstindexering toegankelijk wordt gemaakt. Iedereen wil wel met semantiek aan de slag maar niemand is er al effectief aan begonnen. Om die reden lijkt de korte periode tussen de lancering in Europeana van het Rijn- en Donaumodel misschien niet voldoende; er is nog weinig inzicht in wat er nodig is om semantische modellen toe te passen, omwille van de beperkte directe ervaring. SKOS wordt vooropgesteld als een belangrijk hulpmiddel voor het verbinden van de concepten/thesauri die in de vele toegeleverde informatiebestanden gebruikt worden. SKOS biedt hierbij zeker mogelijkheden maar de techniek alleen zal het probleem niet oplossen. De grootste inspanning zal liggen bij de vergelijking en de koppeling van gelijke concepten, en dat is menselijk denkwerk van lange adem. SKOS biedt enkel een methode om thesauri (en concepten) te verbinden. Vervolgens kwamen er een aantal belangrijke onderwerpen aan bod waarvoor verder werk nodig is: - het ontwikkelen van een strategie om de bijdragen te motiveren - financiële duurzaamheid - standaarden - meertaligheid - ingestie van data - licenties - zichtbaarheid van de verschaffer van informatie én van de aggregator - repository technologie - unieke identificatoren - duplicatie Er werden vrijwilligers aangeduid die deze punten tegen een volgende bijeenkomst verder zullen uitwerken. Eén van de dringendste te bespreken zaken is de eensgezindheid over het aanmaken van unieke identificatoren. Als men met aggregatoren werkt, kan informatie uit verschillende kanten komen. De duplicaten zou men eruit moeten kunnen filteren. Het lijkt logisch dat Europeana hiervoor richtlijnen voorziet maar momenteel is dit niet gepland (en wordt er

8 8 gesuggereerd dat elk land dit voor zichzelf zou kunnen doen). Gordon McKenna (CollectionsTrust) bereidt dit stuk voor. Het aspect repository technologie wordt door EuropeanaLocal onderzocht. Dit bracht de voordelen van samenwerking tussen projecten terug in beeld. De volgende vergadering over cross-domain aggregatoren zal in Lund plaatsvinden, aansluitend op de presidentiële conferentie oktober. Het evenement wordt door Athena en Europeana georganiseerd Aggregatie binnen Europeana vs.1.0 Sinds de kickoffmeeting van Europeana vs.1.0 heeft men enkele principes ontwikkeld: 1. Europeana kiest voor een pragmatische benadering en staat open voor nationale, regionale en crossdomein aggregatie. Het is bijvoorbeeld mogelijk om een crossdomein aggregator te combineren met onderliggende initiatieven (vb. Vlaanderen: nationaal versus VEB voor bewaarbibliotheken, ) 2. Men constateert dat crossdomein aggregatoren op meer vertrouwen van de achterban (vb. musea) kunnen rekenen dan landelijke initiatieven ( nationale (crossdomein) aggregatoren). 3. Er moet een bijzondere inspanning gedaan worden om de inhoud uit projecten die geen duurzaamheid als doel hebben toch op te vangen. 4. Duplicatie moet vermeden worden. 5. Het gegeven van de sandbox wordt verder ontwikkeld en zal voor aggregatoren ter beschikking gesteld worden. 6. Overheidspartners zullen als geassocieerde partners belangrijk worden om aggregatoren te bepalen. 7. Aggregatie op een lokaal niveau is een lokale zaak. Er zijn echter meerdere scenario s mogelijk waarbij crossdomein, verticale en thematische aggregatoren op verschillende manieren met Europeana spreken. Het idee van een handleiding voor aggregatoren (over de rol en de ondersteuning) werd intussen gelanceerd. De inhoud zal over de technische vereisten, competenties, verrijking en opkuisen van metadata, omgang met het vertrouwen van de domeinen, politieke ondersteuning, administratieve aspecten, licenties en IPR-advies, indemniteit (bepaalde auteursproblemen zouden door contracten opgelost kunnen worden, advies voor leveranciers, toegang tot sandbox, kosten, ). Deze handleiding is in september 2009 beschikbaar. Acties voor nu: - Europeana moet de lijst van landelijke leden verifiëren en de hiaten invullen. Dit wil men viade Member State Expert Group (waarin alle lidstaten vertegenwoordigd zijn) doen. MSEG-leden zullen aangezocht worden om lokaal draagvlak te versterken.

9 9 - Verduidelijking van de rol van EuropeanaLocal in aggregatie. In welke mate kunnen die leden als aggregator optreden. - Publicatie van het handboek over aggregatie. - Uitkijken voor potentiële thematische aggregatoren (bv. over oorlogsstudies, Judaica ivm het Joodse erfgoed, ) Tijdens de plenaire vergadering in september zal er een sessie over aggregatoren georganiseerd worden. Er wordt opgemerkt dat de inspanningen die in Vlaanderen op dit vlak gebeuren als goed voorbeeld kunnen dienen voor andere landen Haalbaarheidsstudie contentaggregatie Dit jaar nog zal er haalbaarheidstudie uitgeschreven worden naar mogelijkheid, de voorwaarden en de uitvoeringsmodaliteiten van een Vlaams content aggregatieplatform of een Vlaamse horizontale of cross-sectorale metadata aggregator. Hierbij is het de bedoeling dat men aan de hand van voorstudies (literatuur, casestudies en Europeana-gerelateerde initiatieven) een aantal modellen/scenario s zal onderzoeken op de technisch-functionele vereisten, metadata en organisatorische eisen. Naast de haalbaarheid van de te onderzoeken scenario s zal er ook op de effecten en meerwaarde van dergelijke harvestingsystemen gefocust worden teneinde het draagvlak te vergroten. Dit onderzoek moet nog uitgeschreven worden maar het is de bedoeling dat de timing afgestemd wordt met aspecten van Europeana vs.1.0 (bv. het aggregatiehandboek, sandbox) en andere relevante projecten Concrete acties voor Vlaanderen Er dienen potentiële nieuwe leveranciers van gegevens gezocht en ondersteund te worden. Parallel hieraan is het eveneens interessant om vanuit Vlaanderen bij nieuwe projecten betrokken te worden en/of deze zelf te initiëren. Er wordt onderzocht hoe het overlegplatform hierin een kan rol spelen. De volgende indiendatum van het CIPprogramma is juli Er zou ook een proces gestart moeten om voor Vlaanderen naar financiële modellen voor aggregatie te zoeken, hiervoor kan de haalbaarheidsstudie zinvolle resultaten opleveren. In het kader van EuropeanaLocal worden er interne technische workshops georganiseerd met de partners om technische informatie door te geven. Binnenkort zal er ook een technische handleiding verschijnen, waarin oa. REPOX, PKP, Fedora als softwaretoepassingen om repositories op te zetten worden besproken (ZEBRA kan

10 10 gebruikt worden om verschillende repositories te indexeren en is in dit kader ook relevant). Het is zinvol om hier ook in Vlaanderen de nodige ruchtbaarheid aan te geven. De Vlaamse partners in ATHENA en EuropeanaLocal zullen in samenwerken aan een disseminatie evenement (voorzien in de werkpaketten over disseminatie in beide projecten). Maar het zou niet slecht zijn om ook voordien (bijvoorbeeld in het najaar van 2009) al een dergelijk initiatief te organiseren, misschien als vervolg op de studiedag van 2007 (die o.a. de aanleiding was tot oprichting van het Europeana Vlaanderen Overlegplatform). Een dergelijk initiatief kan de focus leggen op een update van de situatie van de aan Europeana gerelateerde projecten. We worden immers vaak geconfronteerd met vragen uit de sector over Europeana en mogelijkheden voor deelname. Erfgoedplus.be plant in het najaar nog een studiedag om de technische kant van het intitiatief wat beter bekend te maken. Daarbij zal ook Europeana ter sprake gebracht worden. Het kan ook interessant zijn om bij de préconferentie van DISH (8 december in Antwerpen) aan te sluiten. Aan de andere kant is het eveneens nodig om over heel concrete zaken (bijvoorbeeld: hoe bouw je een repository, of hoe installeer je OAI- PMH op je systeem, of hoe pas je SRU toe) te sensibiliseren om het draagvlak te vergroten. Dit wordt verder uitgewerkt. 4. De toelevering van data aan Europeana Karin Heijink van het Europeana-bureau lanceerde een voorstel over de verschillende aggregatieplatformen. Men wil een content and partnergroup oprichten om de mensen uit de verschillende projecten samen te brengen die zich in de verscheidene Europeanagerelateerde projecten bezighouden met de uitbreiding van de netwerken en het vermeerderen van de aantallen objecten. Er moeten immers afspraken gemaakt worden tussen de verschillende projecten. Het Europeana-bureau kan immers niet met alle individuele instellingen onderhandelen en bijgevolg zou het goed zijn als er afspraken gemaakt worden over welke projecten zich over welke collecties/instellingen ontfermen. In het voorstel zit ook een flowchart. Dit voorstel is voor commentaar aan alle projecten voorgelegd. Het EuropeanaLocal project besprak dit tijdens het projectmanagementboard in mei. Daar werd als voornaamste bedenking geuit dat de projecten geen exclusieve rechten kunnen hebben op de inhoud die door deelnemers geleverd wordt. Een instelling moet zijn informatie kunnen leveren aan elke relevante aggregator. Duplicatie indien één collectie via twee (of meer) aggregatiekanalen aangeboden wordt- kan technisch vermeden worden. Het voorstel voorziet ook nog de mogelijkheid voor instellingen om rechtstreeks inhoud aan Europeana te leveren. Op zich is dit een beetje vreemd maar wellicht laat men een deur op een kier voor eventuele verdere evoluties. Er wordt evenmin uitgesloten dat verschillende landen verschillende modellen kunnen ontwikkelen. Er wordt terecht opgemerkt dat het voorstel niet echt van permanente structuren uitgaat. De projecten die nu de inhoud aanleveren worden in het voorstel als aggregatoren beschouwd terwijl dit in feite over eindige projecten gaat en dat de datatoelevering ook in de toekomst voorzien moet worden. In het huidige voorstel wordt er evenmin aan updates gedacht.

11 11 De flow-chart in het voorstel laat de inhoudsvoorstellen, die niet aan de specifieke criteria van thematische of domeinprojecten voldoen, uitmonden in EuropeanaLocal. In de huidige situatie is dit niet altijd evident. De contentpartners in EuropeanaLocal hebben elk hun eigen business model. Indien Erfgoedplus.be (of MovE) als partner in EuropeanaLocal de vraag zou krijgen van Vlaamse (of Belgische) cultureel erfgoedinstellingen die aan Europeana willen deelnemen of ze dat via hen kunnen doen, dan is dit niet zo maar mogelijk. Erfgoedplus.be en MovE heeft hun eigen logica en bestaansreden, los van Europeana. De resultaten voor de haalbaarheidsstudie in Vlaanderen zullen richtinggevend kunnen zijn voor een meer specifieke aanpak. Vanuit overheidsperspectief is het ook relevant om de noties eigenaarschap en (permanente) bruiklenen in deze discussie mee te nemen. Een overheidscollectie bevindt zich immers vaak in musea doch het is eveneens relevant om hiervan ook een overzicht te kunnen hebben. De ESE-componenten publisher, provenance en provider bieden hiervoor mogelijk een oplossing maar dit gegeven lijkt interessant voor alle overheden en zou in Europeana kunnen gebruikt/gevisualiseerd kunnen worden. 5. Update ATHENA ATHENA loopt en de eerste deliverables werden reeds opgeleverd (nog niet publiek gemaakt). De deliverable van werkpakket 3 (o.a. KMKG) is al af, met name het overzicht van de gebruikte metadatastandaarden die in de musea gebruikt worden. PACKED schrijft momenteel de eerste deliverable voor het werkpakket rond intellectuele eigendomsrechten; deze is klaar midden juli. Op 16 juni vond er te Rome een ATHENA-meeting plaats. Het voornaamste punt van debat aldaar was de aanlevering van inhoud voor de Rijn-release. Blijkbaar viel er veel inhoud weg ten aanzien van de initiële aanpak van het prototype waardoor in bepaalde gevallen de aantallen van objecten die in de description of work van de betreffende projecten staan niet gehaald worden. Om dit te compenseren worden ondertussen nieuwe collecties gezocht. Om de technische tool voor contentaanlevering van ATHENA te testen, zal men initieel werken met inhoud uit Engelse en Duitse (museum.dat) collecties, die al ver gevorderd zijn. Het testen van deze tool zou starten in september. Hierop volgen in december/januari technische workshops naar het voorbeeld van EuropeanaLocal om de nationale partners te helpen in het gebruik van deze tool. Met betrekking tot de duurzaamheid van het project blijkt dat de tool voor het verzamelen van content in ATHENA gehost kan worden op de servers van de NTUA (National Technical University of Athens, technische partner), ook nadat het project ten einde loopt. Tijdens de tweede week van juli volgt er een briefing naar de Vlaamse partners over stand van zaken, de aanpak, de verwachtingen, 6. Initiatief tot samenwerking op het vlak van Intellectual Property Rights

12 12 In het kielzog van de presidentiële conferentie over digitalisering vond er eind mei te Praag een bijeenkomst plaats waarop alle Europeana-gerelateerde projecten die zich met Intellectual Property Rights (IPR) bezig houden op aanwezig waren. Ook waren er mensen van EuropeanaConnect op aanwezig. Men sprak er ondermeer over het Europeana Licencing Framework waarbij men wil bekomen dat de betreffende licentie meegegeven wordt door de instelling zelf, en dat Europeana op die manier geen specifieke acties moet treffen en het item in kwestie gewoon kan gebruiken. EuropeanaConnect zou hiertoe een licentie-kiezer ontwikkelen naar het model van de Creative Commons licenties; afhankelijk van welke voorwaarden er aan het materiaal in kwestie verbonden zijn kan men zelf een licentie samenstellen. Deze informatie zou nadien in één RDF-regel opgenomen kunnen worden. Aan alle werkpakketleiders (uit de aanwezige projecten) die met de rechtenmaterie bezig zijn werd gevraagd om samen in een klankbordgroep te zetelen. Hierbij stond de vraag naar samenwerking en afstemming centraal maar het bleek eveneens dat ieder Europeanagerelateerd project met gelijkaardige deliverables geconfronteerd wordt. De specifieke aandachtspunten zijn hierbij echter verschillend, waardoor er van het samensmelten van deliverables geen sprake kan zijn. Als concrete actie werd er beslist dat er door Europeana een collaborative space opgericht zal worden waarin documenten ea. gedeeld kunnen worden. 7. Varia 7.1. Bereik van het Europeana Vlaanderen Overlegplatform Er wordt aangegeven dat Chris De Loof (Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis) ook graag op de hoogte zou blijven van wat er op het vlak van Europeana gebeurt. Dit geldt wellicht ook voor het Koninklijk Instituut voor Kunstpatrimonium. Het eerdere EDLNet Belgium (waarin naast de drie gemeenschappen ook het federale niveau vertegenwoordigd was doch dat maar één maal samenkwam) is intussen opgeheven doch het voorstel werd gelanceerd om een permanente overlegstructuur op te richten waarin alle betrokken gemeenschappen en niveaus vertegenwoordigd zijn en die naargelang de aard van de te bespreken materie (numeric, mseg, europeana, ) van samenstelling kunnen wisselen. Het Europeana-overleg op Belgisch niveau kan hierbinnen plaats vinden maar de aard van dit nieuwe platform zal het niet toelaten om derhalve technische aspecten in te gaan zoals het in het kader van het Europeana Vlaanderen Overlegplatform gebeurt. De mogelijkheid om dit platform open te stellen voor alle geïnteresseerden ongeacht de beperking lijkt zinvol, zeker vanuit het idee dat het over informatiedoorstroming, - uitwisseling en sensibilisering gaat. Dit wordt verder bekeken. De vraag stelt zich eveneens of dit overlegplatform geformaliseerd zou moeten worden of dat het informele kader voldoende is. Er wordt opgemerkt dat de functionaliteit primair is en dat informatieuitwisseling, -deling, sensibilisering en het voorzien van een aanspreekpunt voor Europeana in Vlaanderen het belangrijkste is, los van de structuur die eraan gegeven wordt.

13 Conferentie Digital access to cultural heritage (Praag, 26 mei) Tijdens deze conferentie kwamen er weinig nieuwe inzichten aan bod. De Europese Commissie (Horst Forster) presenteerde een stand van zaken, Jill Cousins deed dit voor Europeana, Philip Ramsdale lichtte NUMERIC toe, er passeerde een casus uit Oost-Europa en naast enkele meer lokale projecten presenteerde men enkele voorbeelden van hoe er nu reeds met werk onder copyright in een digitale omgeving omgegaan wordt (Frankrijk (Gallica II), Spanje). Het verslag is op de eroom geplaatst Volgende vergadering Er wordt nog geen datum voor een volgend overleg afgesproken doch dit is afhankelijk van interessante evoluties of andere aanleidingen die zich voordoen. Suggesties kunnen steeds aan Hans van der Linden gemeld worden.