Voorjaarsnota 2012 (meerjarenraming )

Transcriptie

1 Voorjaarsnota 2012 (meerjarenraming ) Vastgesteld door het algemeen bestuur op 18 april 2012 versie#12 Voorjaarsnota DM Voorjaarsnota Begroting Bestuursrapportage no. 1 Bestuursrapportage no. 2 Jaarrekening en jaarverslag

2 Inhoud 1 Inleiding Algemeen Functie van de voorjaarsnota Indeling Kaderstellende ontwikkelingen Algemeen Ontwikkelingen Strategische keuzes op hoofdlijnen Bestuurlijke thema s en programma s Thema veiligheid Thema voldoende water Thema schoon water Thema bestuur, middelen en maatschappij Financiële ontwikkelingen Algemeen Ontwikkeling netto-kosten en tarieven Meerjarenperspectief kosten en overige opbrengsten Investeringsuitgaven Tarieven en reserves Bijlage 1 Afkortingen en begrippen

3 1 Inleiding 1.1 Algemeen Omdat het land, haar bewoners en het klimaat veranderen, verandert het waterbeheer mee. Dat is al eeuwenlang de praktijk voor de waterbeheerder, die aanpassing en verandering op de wijzigende omstandigheden als geen ander beheerst. In de komende jaren zal duidelijk worden wat de gevolgen van klimaatverandering en het daarvoor ontwikkelde nationaal beleid voor het lokale waterbeheer zullen betekenen. Nationaal beleid dat onder andere vorm krijgt in het Deltaprogramma, de uitwerking van het bestuursakkoord Water en de Omgevingswet. Bij al deze ontwikkelingen hebben de waterschappen een invloedrijke rol. Deze voorjaarsnota beschrijft de belangrijkste ontwikkelingen van de komende jaren, en geeft een kader voor de besluiten die noodzakelijk zijn om goed en doelmatig waterbeheer voor de Stichtse Rijnlanden in de komende vijf jaar te waarborgen. 1.2 Functie van de voorjaarsnota De begroting van het voorgaande jaar is het eerste vertrekpunt voor de voorjaarsnota. Bij de 2 e bestuursrapportage over dat jaar komt de vraag aan de orde of zaken die in het voorgaande jaar op de agenda stonden nog door moeten werken in de voorjaarsnota. Zo ontstaat een basis voor de komende jaren. De doelstelling van de voorjaarsnota is om de belangrijkste beleidsmatige keuzes voor de langere termijn aan het algemeen bestuur voor te leggen en daarmee een kader te creëren om de begroting voor het komende jaar uit te gaan werken. Dit komt voort uit het bepaalde in artikel 4 en 5, van de Verordening beleids- en verantwoordingsfunctie Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. In deze voorjaarsnota zijn richtinggevende keuzes verwerkt die het college heeft gemaakt op de strategische conferentie. Ook zijn de aanbevelingen uit de voortgangsrapportage van het WBP meegenomen. Nieuwe thema s waar deze keuzes nog niet voor zijn gemaakt worden geagendeerd via het verlengde collegeprogramma dat tegelijk met deze voorjaarsnota wordt aangeboden. In de begroting gaan we, binnen het kader van de voorjaarsnota, de algemene doelstellingen uitwerken naar concrete resultaatdoelstellingen die we in 2013 gaan realiseren. De financiële consequenties worden dus ook pas in de ontwerpbegroting 2013 concreet verder vertaald. De voorjaarsnota is het instrument voor het bestuur om de lijnen voor de toekomst uit te zetten. Dit geldt niet alléén voor de exploitatie, maar ook voor de voornemens tot investeringen. Het plegen van een investering heeft immers budgettaire gevolgen voor de jaren erna als de rente en afschrijving in de exploitatie worden opgenomen. 1.3 Indeling De voorjaarsnota is ingericht volgens de bestuurlijke thema s van het waterschap: Veiligheid; Voldoende water; Schoon water; Bestuur, Middelen & Maatschappij. Deze thema s omvatten de taken waar het waterschap voor staat en dienen als uitgangspunt en als bestuurlijk kader voor de begroting

4 Tabel 1 Overzicht bestuurlijke thema s en programma s Bestuurlijke thema's Bestuurlijke programma's Veiligheid Primaire en regionale waterkeringen Calamiteitenzorg Muskusrattenbeheer Voldoende water Waterkwantiteitsbeheer Nationaal Bestuursakkoord Water Schoon water Kwaliteit van het oppervlakte water Zuiveringsbeheer Bestuur, middelen & maatschappij Lastendruk Tevredenheid belanghebbenden Maatschappelijk verantwoord ondernemen en duurzaamheid Bestuur en organisatie 4

5 2 Kaderstellende ontwikkelingen 2.1 Algemeen De rol en positie van de overheid is het afgelopen jaar wezenlijk veranderd. Dit heeft grote consequenties voor de rol en positie van de waterschappen. De Rijksoverheid heeft een aantal taken overgedragen aan de provincies en richt zich op kerntaken van nationaal belang. Aan de andere kant neemt het belang van de Europese kaders toe op tal van beleidsterreinen (economie, landbouw, milieu). De positie en verantwoordelijkheid van waterschappen en gemeenten is versterkt. Voor nieuwe taken en verantwoordelijkheden worden door het Rijk geen extra financiële middelen beschikbaar gesteld. In deze tijd nemen burgers het vaker op voor hun eigen belangen. Dit schept voor het waterschap kansen voor nieuwe vormen van samenwerking. Tegelijkertijd staat het voortbestaan van de waterschappen als zelfstandige overheid met enige regelmaat ter discussie. De komende jaren heeft het waterschap een aantal grote opgaven. De uitvoering van de watergebiedsplannen, het groot onderhoud aan de regionale keringen, de nieuwe rwzi Utrecht en de energiefabriek zorgen voor een piek in de investeringen. De inrichting van de organisatie moet afgestemd zijn op dit takenpakket. De volgende waterschapsverkiezingen vinden plaats in 2014 (voornemen staatsecretaris). In afwachting van definitieve besluitvorming worden in de voorjaarsnota 2013 ( ) de financiële consequenties daarvan verwerkt. Bestuursakkoord Water De nieuwe politieke kaders voor de waterschappen zijn in 2011 bepaald in het Bestuursakkoord Water. Dit bestuursakkoord is met name gericht op verbetering van de efficiency bij de uitvoering van watertaken en bezuiniging van de Rijksoverheid. De belangrijkste afspraken zijn: Heldere verantwoordelijkheden, minder bestuurlijke drukte (kaderstelling, toezicht en plannen, overhevelen van verantwoordelijkheden); voor elke taak is er één kadersteller en één uitvoerder; Beheersbaar programma voor waterkeringen (financiering en HWBP); Doelmatig beheer in de waterketen; Werkzaamheden slim combineren (samenwerking HWBP, organisatie crisisbeheersing, ICT, inkoop en aanbesteding, meetnet, kennisontwikkeling, V&H, belastingen) Een nieuwe opzet voor het waterschapsbestuur (verkiezingen 1, minder bestuurders, nieuwe kostentoedeling); 2.2 Ontwikkelingen De belangrijkste ontwikkelingen die het waterschap raken zijn van politieke, economische, sociologische en ecologische aard. Politiek Schaalvergroting zet zich door binnen de overheid, ook bij de waterschappen. Meerdere waterschappen bereiden fusies voor. Ons waterschap kiest hier niet voor maar werkt aan diverse vormen van samenwerking met mede-overheden. 1 In het bestuursakkoord is hierover de volgende voetnoot opgenomen: De Unie van Waterschappen is van mening dat directe verkiezingen de beste manier zijn om de bestuurders van de waterschappen te kiezen. Directe verkiezingen geven de beste garantie dat de belangen in het waterbeheer zijn geborgd omdat daarmee inwoners van het waterschap een rechtstreekse invloed hebben op de samenstelling van het bestuur en het beleid van het waterschap. Dit standpunt is inmiddels overgenomen door de Raad van State. 5

6 De trend van deregulering en de éénloketgedachte wordt verder doorgezet met de Omgevingswet (2013 gereed). De Waterwet wordt hierin opgenomen. De gemeente draagt zorg voor afstemming van de aanvraag van de omgevingsvergunning en de watervergunning. Dit biedt het perspectief dat water en ruimte op uitvoeringsniveau beter op elkaar worden afgestemd. Het vergt van ons waterschap een goede communicatie en samenwerking met de gemeenten. Een risico van deze integratie is het verlies van bevoegdheden voor het waterschap. De waterschappen maken zich er sterk voor dat de waterbelangen niet mogen ondersneeuwen onder andere maatschappelijke belangen. Dit is een belangrijke reden voor ons waterschap om niet deel te nemen aan de Regionale Uitvoerings Dienst (RUD) maar hierin samenwerking te zoeken met omliggende waterbeheerders. Samenwerking in de waterketen heeft grote politieke aandacht. De landelijke politiek verwacht door samenwerking een aanzienlijke besparing te kunnen realiseren. Dit vertaalt zich in ons beheersgebied in afspraken binnen het samenwerkingsplatform WINNET en in de samenwerking rioolbeheer van vier gemeenten in de Lopikerwaard waar in 2012 een besluit valt over de oprichting van een gezamenlijke organisatie voor afvalwaterinzameling en transport. Het waterschap moet bepalen welke ambities er zijn voor onze rol bij WINNET, en welke rol zij bij de rioleringsorganisatie in de Lopikerwaard wil spelen. Ook op andere terreinen (Belastingen, gezamenlijke inkoop) wordt in de komende jaren gestreefd naar kostenreductie door intensivering van de samenwerking met gemeenten. Het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid leidt tot een verandering van de Europese bijdragen aan de agrarische sector: van toeslagen op de agrarische productie naar toeslagen op de bijdragen aan het landschap in brede zin. Water maakt hier deel van uit. Deze ontwikkeling biedt kansen voor een nieuwe strategie voor ons waterschap in het landelijk gebied. Daarbij denken wij aan overeenkomsten met grondeigenaren over bijdragen aan watertaken, zoals waterberging, zorg voor waterkwaliteit en acceptatie van minder optimale waterpeilen. In het Deltaprogramma wordt een nationale strategie ontwikkeld om ons land voor te bereiden op de verwachte ontwikkelingen (o.a. klimaatverandering) gedurende de 21 e eeuw. De belangrijkste aandachtsgebieden zijn waterveiligheid en voldoende beschikbaarheid van zoet water. De waterschappen participeren hier actief in. Deze politieke ontwikkelingen dagen de waterschappen uit om blijvende maatschappelijke aandacht te vragen voor het belang van waterveiligheid, voldoende en schoon water en te bewaken dat deze belangen worden geborgd in wetgeving en inrichting van het openbaar bestuur. Wij nemen deze uitdaging aan. Economisch De gevolgen van de bezuinigingen door de overheid worden de komende jaren voelbaar voor de burger. De verwachting is dat de werkloosheid en het aantal huishoudens met een laag inkomen toenemen. Het waterschap moet daarom rekening houden met een toenemend aantal aanvragen om kwijtschelding van belastingen. De economische recessie leidt de komende jaren tot minder private investeringen. Gebiedsontwikkelingen zoals Rijnenburg liggen (vrijwel) stil. Ook de investeringen van mede-overheden lopen terug. Daarnaast wordt van het waterschap een grotere financiële inspanning gevraagd voor nationale taken. Dit betreft in het bijzonder een bijdrage aan de doelmatigheidswinst zoals genoemd in het Bestuursakkoord Water. De totale doelmatigheidswinst bedraagt 750 miljoen euro. Deze moet in 2020 zijn gerealiseerd en bestaat uit 3 delen: 380 miljoen euro in de afvalwaterketen (gemeenten en waterschappen), 70 miljoen euro voor de drinkwaterbedrijven en 300 miljoen euro in het watersysteem. Onder het laatst- 6

7 genoemde deel vallen ook de doelmatigheids-verbeteringen in de ondersteunende processen zoals inkoop, ICT et cetera. Van deze 750 miljoen euro is 200 miljoen euro al belegd in de bijdragen voor het Hoogwaterbeschermingprogramma en overname van het muskusrattenbeheer. Hiervan hebben wij ons deel al in het meerjarenperspectief verwerkt. Voor de totale opgave is bewust nog geen verdere onderverdeling naar partijen gemaakt. Een grove inschatting van de Unie van Waterschappen is dat ongeveer 320 miljoen euro uiteindelijk bij de waterschappen komt te liggen. Op basis van de verdeelsleutel, zoals die voor het HWBP is gehanteerd, zou dit voor ons waterschap een te behalen doelmatigheidswinst van ongeveer 15 miljoen euro betekenen. Daarvan is 10,3 miljoen euro al in het meerjarenperspectief van deze voorjaarsnota verwerkt, nl. onze bijdragen aan het Hoogwaterbeschermingsprogramma en het muskusrattenbeheer. Van deze 10,3 miljoen euro is tot nog toe 8,0 miljoen al wel door bezuinigingen of ombuigingen opgevangen maar moet vooralsnog in 2015 nog 2,3 uit de tarieven of reserves worden gedekt. Op basis van de inschatting van 15 miljoen euro moet na 2016 derhalve nog 4,7 miljoen euro in de meerjarenraming worden verwerkt. Omdat het begrip doelmatigheidswinst ruimer is dan het begrip bezuinigingen zijn er voor deze resterende 4,7 miljoen euro ook andere elementen om daar invulling aan te geven. Deze leiden niet per definitie tot een verlaging van het lastenniveau. Via een landelijk monitoringssysteem wordt nauwkeurig in kaart gebracht of er bijvoorbeeld kwaliteitswinsten zijn geboekt of lastenverzwaringen zijn voorkomen die wel als doelmatigheidswinst zijn aan te merken. Het Rijk en de Unie van Waterschappen hebben de volgende verdeelsleutel voor investeringen in de primaire keringen afgesproken: Rijk: 50% Gezamenlijke waterschappen: 40% Uitvoerend waterschap: 10 % De bezuinigingen op natuur en het stopzetten van bijdragen voor ILG en RodS hebben als gevolg dat de kansen op synergie voor het realiseren van onze waterdoelen zijn verkleind. Aan de ene kant heeft dit tot gevolg dat bijdragen van mede-overheden (werk met werk maken) teruglopen. Aan de andere kant leidt dit er toe dat wij vaak niet de oorspronkelijk beoogde kwaliteit kunnen realiseren (bijv. door het wegvallen van een verbindingszone langs een KRWwaterlichaam). Het waterschap is samen met de provincie een belangrijke investeerder in het landelijk gebied geworden en daardoor in toenemende mate een interessante samenwerkingspartner voor andere partijen. Wij hebben voor de komende jaren voldoende gereserveerd voor realisatie van onze eigen doelen. Daardoor zal de genoemde trend nog niet direct merkbaar zijn in onze eigen uitvoeringsprogramma s. De economische ontwikkeling heeft ook tot gevolg dat aanbesteding van grote werken goedkoper is en dat de rentestanden laag zijn. Dit maakt het mogelijk om een aantal opgaven van het waterschap tegen relatief lage kosten te realiseren. Het Rijk wil de decentrale overheden beboeten die een te groot EMU-tekort of een te klein EMU-overschot hebben. Het kabinet wil afspraken daarover vastleggen in de Wet houdbare overheidsfinanciën. Het doel van deze wet is houdbare overheidsfinanciën voor een lange termijn en voldoen aan de Europese afspraken daarover. De bedoeling is dat die wet in 2013 ingaat. Een mogelijk gevolg van deze wet is onder andere dat onze reserves niet ingezet kunnen worden zonder een EMU-tekort te veroorzaken. Investeringen moeten dan uitgesteld worden. De Unie van waterschappen heeft inmiddels bij het ministerie voorstellen gedaan om het bovenstaande wetsontwerp bij te stellen. Nederland moet in 2013 volgens Europese afspraken het begrotingstekort hebben teruggebracht tot drie procent. Volgend jaar moet het Rijk zeker voor 8 miljard euro extra bezuinigen. De nieuwe bezuinigingsronde 7

8 vindt plaats begin Omdat op dit moment nog niet duidelijk is wat de impact van deze bezuinigingen is voor de waterschappen, worden de mogelijke consequenties hiervan verwerkt in de begroting 2013 of de begrotingswijziging Deze economische ontwikkelingen dagen de waterschappen uit om hun taken zo efficiënt mogelijk uit te voeren en ondanks een overdracht van taken naar de waterschappen de uitgaven ook op langere termijn zo goed mogelijk te beheersen. Wij nemen deze uitdaging aan. Maatschappelijk De burgerparticipatie bij tal van ontwikkelingen in de samenleving neemt toe. Burgers en bedrijven positioneren zich steeds vaker als partner van de overheid bij het realiseren van beleid. Aan overheden wordt in toenemende mate gevraagd om met meerdere partijen (burgers, bedrijven en medeoverheden) samen te werken om effectief doelen te bereiken (governance). Ons waterschap doet hier samen met de gemeente Houten ervaring mee op in het gebiedsproces op het Eiland van Schalkwijk. Ook tonen burgers vaker hun betrokkenheid bij de uitvoering van maatregelen van het waterschap, bijv. in het kader van de watergebiedsplannen en de verbetering van waterkeringen. Om verstoorde relaties met gebiedspartijen en vertraging in de uitvoering te voorkomen is een goed omgevingsbewustzijn van het waterschap nodig. Door beter te anticiperen op lokale gevoeligheden kan de kans op weerstanden bij de uitvoering worden verminderd. In het gebiedsproces van de Nota Ruimte projecten zoals in Achttienhoven zal met een open planproces ruimte worden gegeven aan lokale initiatieven en betrokkenheid. Deze ontwikkelingen dagen het waterschap uit om bij de uitvoering van haar taken met alle belanghebbenden de dialoog aan te gaan, zich in hun belangen te verdiepen en te zoeken naar oplossingen die een gezamenlijk belang dienen. Wij nemen deze uitdaging aan. Ecologisch De klimaatverandering zet onverminderd door. Ook het afgelopen jaar zijn weer in meerdere gebieden op aarde ernstige overstromingen en droogte opgetreden. Ons waterschap had te maken met een extreem droog voorjaar, gevolgd door een extreem natte zomer. Als gevolg daarvan is de afgelopen jaren een structureel beroep gedaan op de calamiteitenorganisatie. Dit gaat ten koste van de capaciteit die beschikbaar is voor de uitvoering van onze projecten. De toenemende erkenning van de klimaaten grondstoffencrisis heeft ertoe geleid dat duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen bij veel overheden en bedrijven de norm is geworden. Voor de waterschappen zijn in dit verband het Klimaatakkoord met het Rijk en de ontwikkeling van de energiefabriek van belang. In dit kader werken wij aan reductie van de emissie van broeikasgassen, energiebesparing (MJA) en het opwekken van duurzame energie. De klimatologische ontwikkelingen dagen de waterschappen uit om ons aan te passen aan extreem hoge en extreem lage rivierwaterstanden, extreme neerslag en extreme droogte. Bovendien worden wij uitgedaagd om onze emissies van broeikasgassen zoveel mogelijk te beperken, duurzame alternatieven te ontwikkelen en daarin een voorbeeldfunctie te vervullen. Wij nemen deze uitdaging aan. 2.3 Strategische keuzes op hoofdlijnen Strategiemodel Binnen de kaders van Rijk en provincie is het waterschap bevoegd te bepalen op welke wijze zij invulling geeft aan de uitvoering van haar taken. In de voorjaarsnota 2011 is hiervoor onderstaand strategiemodel geïntroduceerd. 8

9 In dit model zijn twee vragen bepalend voor de rol en positie van het waterschap : Hoe willen we onze ambities realiseren? Op eigen kracht of door samenwerking met andere partijen? Wat is onze agenda? Instandhouding of verandering? Het Rijk en de provincie stellen de normen en kaders voor het waterbeheer, het waterschap vertaalt dit in beleid en taakstellingen die hoofdzakelijk op eigen kracht worden gerealiseerd. Dit geldt met name voor het beheer van waterkeringen, peilbeheer en het zuiveren van afvalwater. Op een aantal thema s kunnen wij onze doelen beter bereiken door samenwerking, bijv. in de ruimtelijke ordening. Ook veranderende wetgeving (bijv. de omgevingswet) geeft ons aanleiding om samenwerking op te zoeken. Met name vanuit onze duurzaamheidsagenda is er aanleiding om niet alleen gericht te zijn op instandhouding, maar ook op verandering. Dit illustreert dat voor elk onderwerp van de voorjaarsnota een verschillende strategie mogelijk is. Door beide vragen weer te geven op twee assen van een kwadrant ontstaat een strategiemodel voor de keuzes in de voorjaarsnota. In figuur 1 is het strategiemodel weergegeven. Ook in deze voorjaarsnota gebruiken we dit strategiemodel om de belangrijkste strategische keuzes in beeld te brengen. 9

10 . Figuur 1 strategiemodel Verandering Zichtbaar en voorbereid op de toekomst Samen vormgeven aan transities Op eigen kracht Midden in de samenleving Onze kerntaken centraal Efficiency door samenwerking Instandhouding Strategische keuzes voor het thema veiligheid Ons beheersgebied heeft een hoog beschermingsniveau tegen overstromingen. Wij dragen er zorg voor dat ook in de toekomst De Stichtse Rijnlanden een veilig gebied blijft om te wonen en te werken. In ons Waterbeheerplan hebben we conform Rijks- en provinciaal beleid ons veiligheidsbeleid uitgewerkt in 3 lagen: 1. voorkomen van overstromingen 2. beperken van de gevolgen 3. rampenbestrijding. Voorkomen van overstromingen Zorg voor veilige dijken blijft voorop staan bij de zorg voor veiligheid tegen overstromingen. De zorg voor een veilige Lekdijk is in het belang van de gehele Randstad. Onze strategie blijft hier: onze kerntaken centraal. Het bestaande systeem van instandhouding, toetsing en waar nodig versterking van primaire en regionale keringen is ook toereikend voor de toekomstige zorg voor waterveiligheid. Met het project de Livedijk Utrecht experimenteren wij met nieuwe vormen van monitoring en bewaking. De komende jaren ligt hierbij het accent op kennisontwikkeling en onderzoeken we hoe deze kennis ingezet kan worden bij het beheer van waterkeringen en de calamiteitenbestrijding. Ook het muskusrattenbeheer past binnen deze strategie. Met succes hebben wij de afgelopen jaren de omvang van de populatie muskusratten omlaag gebracht. Dit succes en gebrek aan ervaring met deze taak bij de andere Noordwest-Nederlandse waterschappen heeft ertoe geleid dat inmiddels het muskusrattenbeheer van heel Noordwest-Nederland bij ons waterschap is ondergebracht. Wij hechten veel belang aan voorkomen van schade en ontwikkeling van diervriendelijke vangstmethoden en werken actief mee aan experimenten op dit gebied (strategie zichtbaar en voorbereid op de toekomst). Een voorbeeld is de ontwikkeling van waterkeringen die ongeschikt zijn als habitat van muskusratten. 10

11 Beperken van de gevolgen van overstromingen Absolute veiligheid bestaat niet. Daarom adviseren wij onze medeoverheden over een overstromingsbestendige ruimtelijke inrichting. Deze inrichting is een verantwoordelijkheid van de gemeenten. Uit ons overleg met de gemeenten over dit onderwerp is gebleken dat het de meeste gemeenten tot nu toe ontbreekt aan kennis over de mogelijkheden om door middel van een overstromingsrobuuste inrichting bij te dragen aan waterveiligheid. Wij zetten onze expertise en capaciteit in om meer invloed uit te oefenen in het Ruimtelijke Ordeningsspoor (pro-actief). Onze visie water en ruimtelijke ontwikkeling vormt de leidraad voor de beïnvloeding van ruimtelijke kaders. Ook constateren wij dat de financiële consequenties van effectieve maatregelen zeer groot kunnen zijn. Deze dilemma s zijn geagendeerd binnen het Deltaprogramma. Calamiteitenbestrijding Extreme weersomstandigheden (zeer nat of zeer droog) treden steeds vaker op als gevolg van de klimaatverandering. Calamiteitenbestrijding wordt een steeds belangrijker onderdeel van het werk van het waterschap. Wij kunnen de media bewust inzetten om de burgers beter te informeren over de gevolgen en risico s van extreme omstandigheden en wat de burger zelf kan doen. Het in beeld brengen van de impact van en kans op een calamiteit als ook de sturingsopties bij een calamiteit helpen het beperken van ongewenste scenario s. De informatiesystemen die daarin kunnen ondersteunen worden de komende jaren opgetuigd. Deltaprogramma (deelprogramma s Veiligheid en Rivieren) In het kader van het Deltaprogramma wordt de waterveiligheid aangepast aan de bestaande hoge bevolkingsdichtheid en ruimtelijke investeringen en voorbereid op de klimaatverandering en zeespiegelstijging. De Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu is hier verantwoordelijk voor. In 2014 wordt een Deltabeslissing genomen over de veiligheidsstrategie per dijkring. Ons waterschap participeert actief in de deelprogramma s Veiligheid en Rivieren. Daarbij gaat de aandacht in belangrijke mate uit naar de samenhang van dijkringen 14, 15 en 44. In 2012 gaan we samen met de andere partijen afspraken maken over de verdere uitwerking van maatregelen en de rol van HDSR hierin Strategische keuzes voor het thema voldoende water Peilbeheer Peilbeheer is en blijft een belangrijke taak van het waterschap, primair gericht op de instandhouding van het watersysteem en de functies in het gebied. Onze strategie is daarbij: onze kerntaken centraal. Wij hebben het GGOR-instrumentarium ontwikkeld om hierbij zo transparant mogelijk afwegingen te kunnen maken. Planvorming en realisatie De afgelopen jaren heeft het waterschap voor een groot deel van het beheersgebied watergebiedsplannen vastgesteld. De uitvoering van deze watergebiedsplannen zorgt momenteel voor een piek in de uitvoering van investeringsprojecten. Met de realisatie van deze plannen wordt een groot deel van de bestaande knelpunten in het watersysteembeheer opgelost. Tot dusver werden de watergebiedsplannen gericht op het oplossen van bestaande knelpunten in het watersysteembeheer. Deze insteek heeft als belangrijk nadeel dat kansen op synergie met doelen van andere partijen worden gemist. Wij kiezen voor een aanpak waarbij kansen op synergie zoveel mogelijk worden benut. Daarnaast willen wij de toenemende betrokkenheid van burgers bij hun gebied benutten door actievere participatie, van idee tot realisatie. De strategie verschuift daarbij van onze kerntaken centraal naar efficiency door samenwerking en in bepaalde gevallen zelfs naar samen vorm geven aan transities. Dit vergt een ontwikkeling van onze organisatie: van een projectorganisatie naar een organisatie die zijn doelen realiseert in dia- 11

12 loog met de omgeving (governance). De benodigdheden hiervoor zijn een breed gedragen lange termijnvisie en een sterk netwerk met onze belangrijkste stakeholders (publiek en privaat). Momenteel doen wij met deze strategie ervaring op in onze samenwerking met andere gebiedspartijen rondom het Eiland van Schalkwijk. Een onderdeel van deze strategie is ook dat wij een belangrijker deel van onze doelen willen behalen in samenwerking met grondeigenaren door toepassing van stimuleringsregelingen voor ecosysteemdiensten. Wateroverlast en Nationaal Bestuursakkoord Water Wij investeren in maatregelen om in extreem natte situaties wateroverlast tot een aanvaardbaar niveau te beperken. In het waterbeheerplan hebben wij ons ten doel gesteld om tot m³ waterberging te realiseren, in hoofdzaak in het Oude Rijngebied. De normen voor wateroverlast zijn in een provinciale verordening vastgelegd. In de uitvoering is tot dusver onze strategie: op eigen kracht, deels met beperkte aanpassingen van het bestaande watersysteem (onze kerntaken centraal) en deels door vernieuwing van het watersysteem (zichtbaar en voorbereid op de toekomst). De normering wateroverlast staat momenteel weer ter discussie, met name in het veenweidegebied waar ook voor ons waterschap de grootste opgave ligt. De maatschappelijke kosten om de opgave op te lossen staan vaak niet in verhouding tot de maatschappelijke baten. Bovendien blijkt dat perceptie van de ernst van de wateroverlast door de betrokken gebiedspartijen soms sterk verschilt van de perceptie van het waterschap. Vaak is het moeilijk om draagvlak te vinden voor maatregelen om wateroverlast op te lossen. Dit geeft ons aanleiding om onze strategie aan te passen. Hierover gaan wij het gesprek aan met onze omgeving. Maatregelen tegen wateroverlast uit de watergebiedsplannen voeren wij uit. Voor de resterende opgave willen wij met de gebiedspartijen in dialoog gaan over de vraag in hoeverre extra maatregelen wenselijk zijn. In 2012 brengen wij hierover een strategienota uit. Vooralsnog gaan wij er vanuit dat dit niet leidt tot extra investeringen gedurende de komende 4 jaren. Veenweidegebied Uitgangspunt van ons watersysteembeheer is, dat wij de functies die de algemene democratie heeft toegekend, goed faciliteren. In het veenweidegebied betekent dit dat het peilbeheer de bodemdaling volgt. Deze benadering leidt tot een aantal knelpunten en dientengevolge hoge kosten in realisatie en beheer, zoals verdergaande versnippering in het peilbeheer en het voortdurend ophogen van keringen. Maar ook bij andere partijen, zoals wegbeheerders en eigenaren van woningen zijn de kosten voor instandhouding hoog. Wij hebben het instrumentarium voor een Kosten Baten Analyse ontwikkeld om de maatschappelijke kosten en baten van het waterbeheer in het veenweidegebied in beeld te brengen. Wij zetten dit instrumentarium in om onder regie van de provincies en in samenwerking met gebiedspartijen een lange termijnperspectief te ontwikkelen. Watertekort en Deltaprogramma (deelprogramma Zoetwater) In extreem droge situaties passen wij de verdringingsreeks voor droogte toe en indien nodig nemen wij de Kleinschalige Water Aanvoer (hierna: KWA) in gebruik. Het droge voorjaar 2011 is weer gebleken dat oplossing van het zoetwatertekort in West- Nederland blijvend aandacht vraagt. Daarom participeren wij actief in het deelprogramma Zoetwater van het Deltaprogramma. Wij brengen knelpunten en oplossingsrichtingen in beeld als bijdrage aan de update van het waterbeheerplan. Oplossingsrichtingen zijn ondermeer vergroten van de zelfvoorzienendheid en vergroten van de wateraanvoer (o.a. verplaatsen inlaat van de 12

13 Kromme Rijn). Dit deelprogramma leidt pas na 2015 tot investeringsuitgaven. Overdracht Gekanaliseerde Hollandse IJssel Het ziet er naar uit, dat wij overeenstemming bereiken met Rijkswaterstaat over de overdracht van de Gekanaliseerde Hollandse IJssel. Dit biedt perspectief voor een doelmatiger waterbeheer voor het westelijk deel van ons beheersgebied. Wij nemen ons voor om met gemeenten en provincies de visie Hollandse IJssel meer dan water te actualiseren Strategische keuze voor het thema schoon water Wij dragen zorg voor een goede waterkwaliteit in ons gebied. Dat doen wij door zuivering van afvalwater en door de verbetering van de inrichting van oppervlaktewateren. Samenwerking in de afvalwaterketen Door samenwerking in de afvalwaterketen (WINNET) hebben wij samen met de gemeenten al aanzienlijke besparingen op investeringen en exploitatie gerealiseerd 2. Deze hebben vooral hun weerslag gekregen in de afvalwaterakkoorden die wij met een aantal gemeenten hebben gesloten. In vergelijking met veel andere regio s vervullen wij landelijk een voorbeeldrol met de samenwerkingsorganisatie WINNET. Met WINNET wordt vorm gegeven aan de doelstellingen voor de afvalwaterketen uit het bestuursakkoord. Verdergaande samenwerking bij WINNET kan ook leiden tot service- en kwaliteitsverbeteringen in de rioleringszorg. Met de gemeenten IJsselstein, Lopik, Montfoort en Oudewater zoeken wij naar verdergaande samenwerking in het rioolbeheer. 2 Enkele voorbeelden: Bij monitoring riooloverstorten is door gezamenlijk aanbesteden 800 duizend euro bespaard op de investering; Op het incidentenplan riolering is 150 duizend euro bespaard door gezamenlijk aanbesteden. Op de realisatie van het grondwatermeetnet is door gezamenlijk aanbesteden een besparing van 200 duizend euro gerealiseerd. Op de langere termijn kan het concept van de nieuwe sanitatie leiden tot vergaande samenwerking in de afvalwaterketen. Dit houdt in dat verschillende afvalwaterstromen aan de bron worden gescheiden en (deels) lokaal gezuiverd en mogelijk ook warmte uit het afvalwater wordt gewonnen. Wij volgen ontwikkelingen op dit terrein nauwgezet en benutten kansen indien deze zich voordoen. Energie- en grondstoffenfabriek Wij transformeren op de rwzi Nieuwegein het zuiveren van afvalwater naar het produceren van energie uit afvalwater en het terugwinnen van fosfaat op onze zuiveringsinstallaties (grondstoffenfabriek). Om belemmeringen weg te nemen die deze transformatie in de weg staan hebben wij, samen met andere waterschappen, een Green Deal met het Rijk afgesloten. De ervaringen die we hiermee de komende jaren opdoen inventariseren we en vertalen we naar andere rwzi s (o.a. Utrecht) om daar ons (energie)voordeel mee te doen. De energievisie (najaar 2012) vormt daarbij het kader voor toekomstige investeringen. Landelijk worden zuiveringsinstallaties meer en meer gezien als grondstoffenfabrieken. Naast de grondstof voor het opwekken van energie, bevat het afvalwater bijvoorbeeld stikstof, kalium en fosfaat. Naast het opwekken van energie en spannen we ons in op het terugwinnen van fosfaat bij de eindverwerking van ons slib. Europese Kaderrichtlijn Water Ook de komende jaren nemen wij de realisatie van het maatregelprogramma voor het voldoen aan de Europese Kaderrichtlijn Water voortvarend ter hand. De doelen worden niet heroverwogen. Als investeringen in nieuwe natuur en recreatie om de stad die gekoppeld zijn aan de 4 synergieprojecten wegvallen, zal bepaald worden wat de consequenties daarvan zijn voor het realisatietempo. 13

14 3 Bestuurlijke thema s en programma s In dit hoofdstuk worden de strategische keuzes doorvertaald. Per thema en de bijbehorende programma s wordt inzicht gegeven in de bestuurlijke doelstellingen, te behalen resultaten en uitgangspunten. Deze vloeien voort uit de ontwikkelingen en strategische keuzes (hoofdstuk 2) en de voortgangsrapportage van het waterbeheerplan. Tot 2015 wordt onze agenda bepaald door het realiseren van de doelen uit het waterbeheerplan. Voor 2015 en 2016 wordt onze agenda bepaald door doelen die een langere realisatietermijn nodig hebben (o.a. rwzi Utrecht, regionale keringen en KRW). In 2013 en 2014 bereiden wij de update van het waterbeheerplan voor. Onderdeel van die voorbereidingen vormt een uitgebreide evaluatie van het waterbeheerplan Thema veiligheid Beoogd effect Wij zorgen er voor dat onze keringen voldoen aan de door Rijk en provincie vastgestelde veiligheidsnormen voor overstromingen. Wij adviseren over het beperken van de gevolgen bij een eventuele overstroming. In buitengewone situaties beschermen wij onze burgers door middel van calamiteitenzorg Programma primaire en regionale waterkeringen Primaire keringen Uit recent onderzoek is gebleken dat geen fysieke ingrepen in de Lekdijk nodig zijn om te voldoen aan de huidige veiligheidsnormen. In het Deltaprogramma worden nieuwe veiligheidsnormen opgesteld. Daarbij wordt ook uitgewerkt hoe dijkring 14 het best kan worden beschermd tegen overstromingen vanuit de Lek. Ons waterschap levert hieraan een belangrijke bijdrage. De nieuwe normen en de oplossing voor dijkring 14 kunnen mogelijk leiden tot de noodzaak om dijken te verbeteren. Regionale keringen Een deel van de regionale keringen voldoet niet aan de veiligheidsnormen. Wij zorgen er voor, dat deze knelpunten in 2020 zijn opgelost. Dit vergt forse investeringen. Beperken gevolgen overstromingen Het beperken van de gevolgen van overstromingen door een overstromingsrobuuste ruimtelijke inrichting is een verantwoordelijkheid van de gemeenten. Ambities en verantwoordelijkheden worden uitgewerkt in het Deltaprogramma (deelprogramma Nieuwbouw en Herstructurering). Wij zijn daarbij adviseur. Overige keringen Voor de overige waterkeringen onderzoeken wij of ze nog steeds een functie hebben en welke veiligheidsnorm moet worden gehandhaafd. Naast vaststelling van de status en de norm van de overige waterkeringen stellen wij een legger op Programma muskusrattenbeheer Ons waterschap is met ingang van 1 januari 2012 verantwoordelijk voor het muskusrattenbeheer van geheel Noordwest- Nederland. Momenteel wordt gezamenlijk met de 6 betrokken waterschappen het meerjarenbeleid voorbereid Programma calamiteitenzorg Wij bouwen tussen 2012 en 2014 aan een professioneel, hoogwaardig en bestendig calamiteitenzorgsysteem. Door het veranderende klimaat en de veranderende maatschappij wordt onze calamiteitenorganisatie steeds vaker ingeschakeld. Een zo grote inzet legt druk op de betrokken medewer- 14

15 kers tijdens de calamiteit en op onze reguliere organisatie. We trainen onze calamiteitenteams regelmatig en werken aan vruchtbare relaties met onze partners in crisisbeheersing. Professionalisering van ons calamiteitenzorgsysteem moet ertoe leiden dat we ook in de toekomst calamiteiten succesvol en snel bestrijden. 3.2 Thema voldoende water Beoogd effect Onder normale omstandigheden zorgen wij met ons peilbeheer voor voldoende water ten behoeve van de in het kader van de ruimtelijke ordening vastgestelde functies. Wij richten ons watersysteem zodanig in, dat onder extreem natte of droge situaties de schade tot een aanvaardbaar niveau beperkt blijft Programma watersysteembeheer Watergebiedsplannen en peilbesluiten De uitvoering van de vastgestelde watergebiedsplannen is volop gaande. Voor het Eiland van Schalkwijk is recentelijk een wateragenda vastgesteld. Gemeente Houten heeft voor dit gebied in goed overleg met het waterschap een structuurvisie vastgesteld. Gemeente en waterschap willen gezamenlijk hun doelen in dit gebied verwezenlijken door in te spelen op initiatieven van derden. In 2012 worden de opgaven van het waterschap vertaald in een watergebiedsplan. Daarnaast bereiden wij een aantal peilbesluiten voor met de GGOR systematiek. Deze peilbesluiten worden indien opportuun gecombineerd met een watergebiedsplan. Deltaprogramma Gedurende de komende 3 jaren levert ons waterschap nog een forse bijdrage aan het Deltaprogramma. Qua capaciteit ligt daarbij vooralsnog het zwaartepunt op het deelprogramma zoet water. In 2013 wordt in beeld gebracht welke dilemma s er spelen. Stedelijk waterbeheer Ons waterschap heeft een taak als waterkwantiteits- en kwaliteitsbeheerder van stedelijk oppervlaktewater en onderhoudt de primaire watergangen in het stedelijk gebied. Om onze doelen te behalen werken wij samen met de gemeenten. Over onze taakopvatting in het stedelijk oppervlaktewaterbeheer brengen wij in 2012 een visie stedelijk waterbeheer uit. Overige maatregelen De sturing van het oppervlaktewater wordt beter in lijn gebracht met de watervraag en het aanbod. Dit vereist optimalisatie van de hydrologische sturingsregels en actueel inzicht in de bergingscapaciteit van het watersysteem. Daarnaast wordt een vertaalslag gemaakt van de gegevenshuishouding naar kant-enklare informatieproducten die de diverse werkprocessen ondersteunen. Hierbij gaat het om zowel ruimtelijke informatie (het beheerregister oppervlaktewater) als tijdreeksinformatie (WIS). Voor de optimalisatie van baggerprogramma wordt de komende jaren de slibaanwas gemonitoord. Dit beoogt een forse structurele kostenbesparing. In het kader van het kennis- en innovatieprogramma Westelijke Veenweide ondersteunen wij initiatieven voor duurzaam waterbeheer Programma beperking wateroverlast (voorheen: programma Nationaal Bestuursakkoord Water) Wij zijn gehouden aan het bereiken van de normen voor wateroverlast uit de provinciale verordening in De opgave wordt in het proces van de hertoetsing wateropgave momenteel opnieuw berekend en medio 2012 aan het algemeen bestuur gerapporteerd. Door de aanleg van gemaal Snelrewaard en maatregelen in watergebiedsplannen wordt ruim de helft van de wateropgave in het 15

16 Oude Rijngebied opgelost. De overige veelal duurdere maatregelen maken deel uit van de brede heroverweging van het veenweidegebied. De stimuleringsregeling natuurvriendelijke oevers is hierbij van belang. 3.3 Thema schoon water Beoogd effect Wij dragen zorg voor een voldoende waterkwaliteit ten behoeve van de functies in ons gebied. Dat doen wij in de eerste plaats door zuivering van afvalwater. De uitvoering van deze taak betreft bijna de helft van onze begroting. Door middel van samenwerking in de afvalwaterketen met de gemeenten streven wij naar een kostenefficiënte balans tussen waterkwaliteit en maatschappelijke kosten. Ons oppervlaktewaterbeheer is ook gericht op een goede ecologische en chemische waterkwaliteit. Het betreft met name inrichting en beheer van het oppervlaktewatersysteem en vergunningverlening en handhaving. In 2012 wordt de notitie behoud waterparels opgesteld. Op basis daarvan wordt in de volgende voorjaarsnota beschouwd of voor het behouden en versterken van ecologisch waardevolle wateren extra inzet van middelen noodzakelijk is Programma kwaliteit van het oppervlaktewater Europese Kaderrichtlijn Water Wij handhaven onze inhoudelijke ambities voor de Europese Kaderrichtlijn Water uit het Waterbeheerplan De locatie van de geplande slibvang in de Kromme Rijn wordt momenteel heroverwogen. Aan de hand van de landelijke KRW kwaliteitsindicator beoordelen wij de kwaliteit van de 30 KRW waterlichamen binnen ons beheersgebied. Wij streven naar een goede beoordeling van alle waterlichamen in De realisatie van de hiervoor noodzakelijke maatregelen ligt op koers. Ten behoeve van de keuze van de meest effectieve KRW-maatregelen zijn wij nauw betrokken bij de ontwikkeling van het KRW Volg- en Stuursysteem. Dit kennis- en informatiesysteem ondersteunt waterbeheerders door ontsluiting van gebiedskennis, waarnemingen, metingen en modelresultaten Programma zuiveringsbeheer Samenwerking in de waterketen Wij hebben met 7 gemeenten een afvalwaterakkoord gesloten. Met de resterende 9 gemeenten hebben wij uiterlijk in 2013 de laatste OAS studies uitgevoerd en vertaald in afvalwaterakkoorden. Het waterschap heeft de regierol in het samenwerkingsplatform WINNET van de provincie Utrecht overgenomen. In 2012 wordt de besluitvorming afgerond over de business case Lopikerwaard en de business case Kenniscentrum. Energiefabriek In 2012 legt het college ter besluitvorming aan het algemeen bestuur een voorstel voor al dan niet toepassen van vergassing van slib op de energiefabriek Nieuwegein (fase 2). Rwzi Utrecht In december 2011 heeft het algemeen bestuur besloten: - de sliblijn van de rwzi Utrecht te verplaatsen naar Lage Weide; - de waterlijn op de bestaande lokatie te vernieuwen; - het afvalwateraanbod van de rwzi Maarssenbroek te verwerken op de rwzi Leidsche Rijn. In 2012 worden de voorbereidingen gestart. Vanaf medio 2014 wordt het afvalwateraanbod van Maarssenbroek gezuiverd op de rwzi Leidsche Rijn, medio 2016 wordt het slib ontwaterd op de nieuwe locatie en voor 2019 wordt de nieuwe waterlijn in gebruik genomen. 16

17 Met AGV worden afspraken gemaakt om de hogere lozingseisen pas vanaf 2019 in te laten gaan. Voor de periode mei 2013 tot 2019 moeten maatregelen worden getroffen om effluent van een betere kwaliteit te lozen op de Vecht. Eindverwerking zuiveringsslib In oktober 2012 loopt het contract met SNB af voor de eindverwerking van ons zuiveringsslib. Begin 2012 wordt een aanbesteding opgestart voor de eindverwerking van ons slib voor de periode van 4 jaar met een optie van verlenging tot maximaal 2 jaar. In de tussenliggende jaren wordt de slibstrategie bepaald voor de lange termijn. Assetmanagement Stapsgewijs wordt het assetmanagement binnen onze organisatie verder geprofessionaliseerd. In 2011 is de eerste fase gestart om in dit kader te komen tot risicomanagement voor de persleidingen van Zuiveringsbeheer. In 2012 wordt dit afgerond. Dan is duidelijk welke leidingdelen extra aandacht verdienen of vervangen moeten worden om leidingbreuk op risicovolle locaties (snelwegen, spoorlijnen, dijken, woonwijken, etc) te voorkomen. Daarnaast blijven we de landelijke ontwikkelingen volgen en haken daarbij aan als dat nuttig wordt geacht. 3.4 Thema bestuur, middelen en maatschappij Beoogd effect Het waterschap moet door afgewentelde rijksbezuinigingen de komende jaren meer taken financieren (o.a. hoogwaterbeschermingsprogramma, muskusrattenbeheer). Daarbij nemen de financiële bijdragen van mede-overheden ook nog eens af als gevolg van de bezuinigingen en zijn bovenmatige investeringen nodig door het project rwzi Utrecht. Onder deze omstandigheden is de opgave om toch een gematigde tariefsontwikkeling te bereiken Programma lastendruk In dit programma zijn de belangrijkste ontwikkelingen: samenwerking gemeente Utrecht en HDSR op het gebied van belastinginning (oprichting regionaal belastingkantoor); evaluatie belastingwetgeving en per verdere vereenvoudiging van de waterschapsbelastingen Programma Tevredenheid belanghebbenden De komende periode richten wij ons onverminderd op de verbetering van de klantgerichtheid, met toonzetting van onze communicatie, als publieksdienst voor vergunningverlening en handhaving en met een toegesneden focus op het bereiken van de verschillende typen belanghebbenden. Omgevingsbewustzijn Wij vinden het noodzakelijk om goed met burgers en bedrijven te communiceren over maatregelen die van invloed kunnen zijn op de dagelijkse leefomgeving. Uit een aantal gebiedsprocessen van de afgelopen jaren kunnen concrete lessen worden getrokken voor gebiedsprocessen in de komende jaren. In 2012 verrichten wij onderzoek naar de knelpunten hieromtrent in onze organisatie en de mogelijkheden om onszelf hierin te verbeteren. E-Overheid Wij willen dat burgers en bedrijven op eenvoudige wijze zaken met ons kunnen regelen. Wij verbeteren daarom de dienstverlening met slimme en betrouwbare digitale oplossingen. Met de invoering van zaakgericht werken en het online omgevingsloket, kunnen burgers en bedrijven de status van hun vragen en zaken volgen. Daarnaast richten wij ons de komende periode op de ontwikkeling van digitale selfservice via het internet. De eerste transactiemogelijkheden zijn: klachten en meldingen over water in het beheergebied en de verplichte Keurmeldingen, te beginnen met grondwateronttrekkingen. Een goede E-overheid vereist dat gegevens van onze burgers en bedrijven èn van het te 17

18 beheren gebied betrouwbaar zijn. Hiertoe werken wij aan de invoering van de landelijke Basisregistraties, zoals de Basisregistratie Personen (BRP), de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) en de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT). Voor deze laatste registratie is nieuw dat de waterschappen bronhouder zijn voor de waterobjecten in deze registratie, d.w.z. de verantwoordelijkheid hebben voor de actualiteit en volledigheid van deze gegevens, ook voor gebruik door derden. Met het ontwikkelen van de BGT, digitale Legger en beheerregister worden de voorwaarden geschapen om de e- dienstverlening in de toekomst uit te breiden naar on-line informatie, op kaart geprojecteerd, bijvoorbeeld de onderhoudsplichten (per type watergang) voor aangelanden. WABO en Omgevingswet De gemeente en soms de provincie zijn voor burgers en bedrijven een belangrijke frontoffice voor vergunningverlening. Deze zijn daarmee een plaats en moment in onze keten naar belanghebbenden, waar kennis over de Waterwet meerwaarde heeft. Wij maken met de gemeenten en provincie afspraken die ertoe leiden dat de waterbelangen op dat moment adequaat worden meegenomen. Toezicht op de naleving van de Waterwet of de wateraspecten van de Omgevingswet vergt speciale expertise. Om ervoor verzekerd te zijn dat deze taak adequaat en efficiënt wordt uitgevoerd zoeken wij de samenwerking met andere waterschappen. Wij nemen geen deel aan de vorming van een Regionale Uitvoerings Dienst (RUD). De bescherming van vitale waterbelangen is bij de waterschappen het best verzekerd. Bestuurlijke boetes Waarschijnlijk krijgt het college per 1 mei 2012 de wettelijke bevoegdheid om een bestuurlijke strafbeschikking uit te vaardigen. Dit betekent dat het college onder wettelijke voorwaarden een geldboete kan opleggen waar tot nu toe door een buitengewoon opsporingsambtenaar een procesverbaal wordt opgemaakt. Deze nieuwe mogelijkheid wordt ingepast in het bestaande handhavingsbeleid en de daarbij behorende sanctiestrategie. Onderhoud en schouw De aangelande eigenaren van watergangen en keringen zijn belangrijke (keten) partners in het onderhoud en beheer. We gaan investeren in deze relatie met informatievoorziening en dialoog over nut, noodzaak, alternatieven, regelgeving en samenwerking inzake onderhoud en schouw. Recreatie en cultuurhistorie In 2013 is de actualisering van de notitie water en recreatief medegebruik (AB 1 maart 2006) gereed. Ook de evaluatie van de nota omgaan met cultuurwaarden (AB 27 sept. 2006) komt in 2012 gereed. Mede op basis hiervan vindt zo nodig bijstelling plaats. Aan de hand hiervan wordt in de volgende voorjaarsnota een meerjarenperspectief opgenomen dat hierbij aansluit Programma Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) Bij MVO en duurzaamheid gaat het om de optimale balans tussen maatschappelijke, ecologische en economische belangen, zowel voor de huidige als toekomstige generaties. Binnen alle aandachtspunten voor MVO kiezen wij ervoor om te focussen op de thema s: Duurzaam inkopen, waarbij wij blijven streven naar 100% duurzame inkoop volgens de criteria van AgentschapNL Energie Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen vergt een continu verbeterproces van onze organisatie. In nieuwe projekten en initiatieven nemen wij duurzaamheid en de impact op People, Planet en Profit structureel mee. In 2012 wordt een voorstel opgesteld over de wijze waarop wij Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen structureel verankeren in onze organisatie. Daarbij sluiten wij aan bij de (landelijke) duurzaamheidsmeter waterschappen. 18

19 Energievisie In 2012 legt het college aan het algemeen bestuur ter besluitvorming een energievisie voor. In deze visie maken wij keuzes over onze energieambitie en de mate en wijze van samenwerking met derden. Onze verplichtingen in het kader van de MJA-3 afspraken komen wij na. Internationale samenwerking Zowel in Nicaragua als in Kenia voert het waterschap de komende jaren een samenwerkingsprogramma uit met lokale partijen (gemeenten, drinkwaterbedrijven) en Nederlandse partijen. De huidige samenwerking over de rwzi in Fayoum (Egypte) wordt voortgezet. In 2012 houden wij het huidige beleid en de implementatie daarvan tegen het licht. Op Europees niveau houden we de ontwikkelingen binnen de voor ons belangrijke dossiers nauwlettend in de gaten. We onderzoeken de kansen om meer te doen en daarvoor gebruik te maken van Europese subsidies Programma bestuur en organisatie De gemeenten zijn onze belangrijkste samenwerkingspartners. Onze samenwerking met de gemeenten is divers en betreft onderwerpen als waterketen, water en ruimtelijke ordening, vergunningverlening, toezicht en handhaving, stedelijk waterbeheer en vaarwegbeheer. Het waterschap wil duidelijkere keuzes maken in deze samenwerking: op welke onderwerpen en met welke gemeenten zijn de grootste kansen om een doelmatige en kwalitatief goede samenwerking ook daadwerkelijk te realiseren? In 2012 brengt het college hierover een notitie uit. Ook onderzoeken wij de mogelijkheden om met de provincie Utrecht en onze partners samen te werken aan het nieuwe waterbeheerplan. Wij zoeken naar een proces dat leidt tot een breed gedragen plan dat formeel reageren op elkaars plannen overbodig maakt. Wij willen een uitvoeringsgericht waterbeheerplan en zijn trekker in het proces. In 2012 wordt een notitie opgesteld die vorm geeft aan de samenwerking van het waterschap op dit gebied met de Universiteit Utrecht. Wij verbeteren kwaliteit en efficiency van vergunningverlening, kennisbeheer, toezicht en handhaving door vergaande samenwerking met andere waterschappen. Daarnaast intensiveren wij onze werkrelaties met de regionale milieudiensten / RUD s. Organisatie ontwikkeling Een belangrijk speerpunt voor 2012 is om onze interne organisatie flexibeler en wendbaarder te krijgen. Voor nu en in de toekomst. Daarin staan "het nieuwe werken" en het werven, behouden en ontwikkelen van ons personeel centraal. Daarnaast willen we een output gerichte organisatie worden. Een werkwijze volgens het principe van opdrachtgever/opdrachtnemer en het actief monitoren van onze activiteiten zijn belangrijke bouwstenen om dit voor elkaar te krijgen. 19