Nieuwsbrieven pre-studiereis 2012
|
|
- Frieda Dekker
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nieuwsbrieven pre-studiereis 2012 Vaarwel Makassar Afgelopen donderdag zijn we voor de laatste keer van Makassar naar Bali gevlogen. Met gemengde gevoelens, maar vooral opluchting hebben we Makassar verlaten. Zoals altijd wegen de laatste loodjes het zwaarst en dat waren de laatste weken in Makassar voor ons ook. Mede omdat het regenseizoen volop begonnen is en onze straat op de meeste dagen veranderde in een rivier; onbegaanbaar, dus heel veel binnenzitten. Gelukkig hebben we de laatste weken ook nog veel leuke sociale uitjes gehad, zoals de HASH Bar2Bar run, een sunset boottripje, een heerlijk kerstdiner, de laatste film avond etc. En al deze evenementen gingen natuurlijk gepaard met afscheid nemen alweer. Dat is nu eenmaal verbonden aan onze manier van leven, niet altijd gemakkelijk, maar het hoort erbij. Op Bali aangekomen, hebben we ons eerst gesetteld in een hotel in Legian en vervolgens zijn we naar het VSO hoofdkantoor in Denpasar gegaan voor de definitieve afhandeling van al onze zaken. Op dit moment zijn/waren wij de oudste VSO volunteers in Indonesia. Gedurende de afgelopen 3 jaar hebben er veel personeelswisselingen plaatsgevonden bij het VSO kantoor en dat zorgt er voor dat wij nu soms beter op de hoogte zijn van regelingen of procedures dan het veelal nieuwe personeel. We waren dan ook snel klaar met alle formaliteiten en zijn meteen doorgegaan naar het strand van Legian om het einde van ons Makassar tijdperk te vieren. Maar wat nu... Zoals ik al schreef in ons vorige bericht: We hebben de afgelopen drie jaren heel veel geleerd en we zijn van plan dat geleerde in de nabije toekomst op eigen-wijze in de praktijk te gaan brengen. Niet in Indonesië, niet in Nederland, maar als alles verloopt zoals wij hopen in Brazilië! Wij geloven nog steeds 100% in het principe van VSO: sharing skills, changing lives. Wat zoveel wil zeggen dat levens ten goede kunnen veranderen door middel van kennisoverdracht. Dat hebben wij duidelijk ervaren in ons werk voor VSO. Wat wij echter ook hebben geleerd en waardoor we ons werk voor VSO niet willen continueren is dat de impact die je kunt maken beperkt wordt door het feit dat je als professional geplaatst wordt in een organisatie waarin je zelf geen zeggenschap en beslissingsbevoegdheid hebt. Dit heeft verschillende gevolgen voor de manier waarop je moet werken en voor de resultaten die je kan leveren. Ten eerste ben je altijd afhankelijk van de inzet, motivatie en mentaliteit van het management van de organisatie. Als zij jouw kennis en kwaliteiten niet volledig benutten dan zal dat ook niet gebeuren. Ten tweede heb je zelf geen aansturingsmogelijkheden. Wanneer je vindt dat zaken verkeerd of zelfs destructief aangepakt worden, dan heb je geen enkele bevoegdheid om hier veranderingen in aan te brengen. Dit resulteert er soms in dat je meewerkt aan ontwikkelingen waar je niet achterstaat. Wij willen graag ons werk op ontwikkelingsgebied continueren. Met alle kennis en vaardigheden die we op dit vlak de afgelopen jaren hebben opgedaan zijn wij tot de conclusie gekomen dat we dit het beste kunnen doen door middel van het oprichten van een eigen stichting. Het werken onder een eigen stichting biedt ons de mogelijkheid op eigen wijze te werk te gaan en zelf sturing uit te oefenen op de programma s en de activiteiten. Vooralsnog is alles nog in de fase van oprichting en kunnen er dus nog zaken veranderen de komende maanden, toch willen we onze stichting alvast summier presenteren. Als het goed is hebben jullie ons verhuisbericht ontvangen via het adres van de Stichting SOLidariedade en daarmee is de naam van onze stichting bekend. De naam: Stichting SOLidariedade of Stg. SOL. Solidariedade is het Portugese woord voor solidariteit. Sol is het Portugese woord voor zon, hetgeen verwijst naar het begin van een nieuwe dag; een nieuw leven. Missie: De Stichting SOLidariedade wil economische onafhankelijkheid realiseren voor meisjes en vrouwen in achterstandssituaties in Brazilië. Onder economische onafhankelijkheid verstaan wij het financieel in staat zijn om in eigen levensonderhoud te voorzien. Visie: In de visie van Stichting SOLidariedade is onderwijs de sleutel tot economische onafhankelijkheid. 1
2 Een tipje van de sluier is bovenstaande, het is natuurlijk onmogelijk om in één bericht te vertellen hoe dit alles precies gestalte zal gaan krijgen. Daarom zal ik de komende weken in verschillende berichten vertellen hoe we nu verder gaan, waar en waarom. We landen 31 januari in Nederland en verblijven dan de hele maand februari in Nederland. Begin maart vertrekken we voor een 7 weekse studiereis naar Brazilië. Tijdens deze reis zullen we nader onderzoek doen voor de Stg. SOL, bezoeken we verschillende andere projecten en organisaties, volgen we Portugese les en nog een heleboel andere dingen. In mei/juni zijn we weer in Nederland en dan hopen we in juli/augustus te verhuizen naar Brazilië. Dat zijn de plannen, de toekomst zal uitwijzen hoe het een en ander gaat lopen. We houden jullie op de hoogte. Welkom Brazilië Zoals ik al schreef: het werk van de Stg. SOL gaat plaatsvinden in Brazilië. Waarom in Brazilië? De keuze voor Brazilië heeft verschillende redenen en die zijn grofweg onder te verdelen in persoonlijke en professionele redenen. Laat ik beginnen met de persoonlijke redenen. Voor ons vertrek naar Indonesië begin 2009 hebben wij verschillende reizen in Zuid-Amerika gemaakt. Tijdens onze vakanties in Mexico, Guatemala en Brazilië hebben wij verschillende ontwikkelingsprojecten bezocht, die door mijn toenmalige werkgever gefinancieerd werden. In Brazilië lagen deze projecten in de binnenlanden en waren ze met name gericht op de zeer arme boerenbevolking. Het was een dagreis met de bus om van Brasilia (de hoofdstad van Brazilië) de plaatsjes Cocos en Coribe te bereiken en vervolgens nog eens een halve dag per auto om de afgelegen dorpjes te bereiken, waar de boeren zelf geen ander vervoer dan een paard hadden. Ondanks de enorme armoede, het gebrek aan goede onderwijsfaciliteiten en gezondheidszorg is ons altijd bijgebleven hoe levendig, vrolijk en uitbundig de mensen leefden. We konden overal mee-eten en blijven logeren en met name 's avonds kwam een bruisend avondleven op gang met veel muziek en dans, waar iedereen - jong en oud - aan deelnam. We hebben zeker tijdens deze bezoeken een beter beeld gekregen van het dagelijks leven van mensen in Zuid-Amerika. Dat beeld verschilt wezenlijk van onze ervaringen gedurende de afgelopen drie jaar in Indonesië en in Azië in het algemeen. Zonder daar een waardeoordeel over te willen vellen zijn wij tot de conclusie gekomen dat de Zuid-Amerikaanse cultuur en sfeer ons meer aanspreekt dan de Aziatische. Dat wil niet zeggen dat wij niet begrijpen dat ook de Braziliaanse cultuur en samenleving heel wat uitdagingen kent en dat we ongetwijfeld in de toekomst vaak zullen verzuchten Oh, was ik maar.... Dat zal altijd en overal blijven: uitdagingen en tegenvallers horen nu eenmaal bij het leven! Tot zover de persoonlijke motieven, het zou echter dwaas zijn om enkel op grond van deze argumenten tot het besluit te komen om in Brazilië te gaan werken. Alvorens de keuze voor Brazilië te maken hebben wij grondig onderzoek gedaan naar een aantal landen in Zuid-Amerika. Landen waar we mogelijk zouden kunnen gaan werken en wonen. In dit onderzoek hebben we gekeken naar verschillende factoren als de grootte van het land, het aantal inwoners, de mate van corruptie, het gemiddelde inkomen per jaar, de inkomensongelijkheid, het niveau van onderwijs en gezondheidszorg voorzieningen, de gemiddelde levensverwachting, inflatiecijfers, de mate van werkeloosheid, de urbanisatiegraad, het klimaat, welke internationale organisaties er werken en natuurlijk welke ontwikkelingsproblemen er (nog) zijn. Hieronder volgen enkele resultaten van bovenstaand onderzoek met betrekking tot Brazilië. Alle gegevens zijn afkomstig uit internationale bronnen, die heb ik hier echter niet vermeld. Mensen die hier in geïnteresseerd zijn, kunnen mij mailen via stichtingsolidariedade@gmail.com. Brazilië wordt formeel niet meer gezien als een ontwikkelingsland, maar als één van de zogenaamde BRIC landen ( Brazilië, Rusland, India en China). Volgens experts hebben de BRIC landen een enorm potentieel op economisch gebied en zullen zij in 2050 behoren tot de dominerende economische wereldmachten. In 2010 behaalde Brazilië een economische groei van 7,5%. In datzelfde jaar had Brazilië een bruto binnenlands product (BBP) van meer dan miljard dollar. In de rangschikking van grootste naar het kleinste BBP ter wereld staat Brazilië op de 7 e plaats, Nederland op de 15 e. 2
3 In 2009 was het gemiddelde inkomen per jaar per inwoner is $10.200,-, dat is ongeveer vier keer minder dan het gemiddelde inkomen per jaar per inwoner in Nederland. Dit betreft echter een gemiddelde, in Brazilië leven bijna 8 miljoen mensen die minder dan $1,- per dag verdienen. Daarnaast leven nog eens 43 miljoen mensen onder de nationale armoede grens. Deze groep mensen levert slechts 3,3% van het totale nationale inkomen. In 2010 had Brazilië iets meer dan 195 miljoen inwoners. Meer dan 50 miljoen mensen in de steden woont in sloppenwijken, de zogenaamde favela s. Dat wil niet zeggen dat al deze mensen onder de gemiddelde armoedegrens leven, het grootste gedeelte echter wel en daarnaast hebben zij te maken met onhygiënische, gebrekkige en zeer gevaarlijke levensomstandigheden. In Rio de Janeiro leeft ongeveer 1 op de 5 mensen in een favela. In 2011 heeft in Brazilië een bevolkingsonderzoek plaatsgevonden, daaruit bleek o.a. dat de bevolking van de favela s de afgelopen 10 jaar met 27,6 % was gegroeid in tegenstelling tot de bevolking van de rest van Rio met slechts 3,4%. Sinds 1990 publiceert het Human Development Report elk jaar de Human Development Index (HDI). Deze index is ooit geïntroduceerd als alternatief voor het meten van nationale groei. De HDI bestaat uit drie basis dimensies van ontwikkeling: gezondheid, onderwijs en inkomen. In 2010 had Brazilië een HDI van 0.699, daarmee staat Brazilië op de 73 ste plaats van 169 landen. De HDI van Latijns-Amerika is Brazilië functioneert dus beneden het regionaal gemiddelde op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs en inkomen. Ondanks de enorme economische groei is Brazilië er (nog) niet in geslaagd om de ongelijkheid tussen arm en rijk te verkleinen. Brazilië heeft één van de hoogste Gini coëfficiënten ter wereld: 54,2. Deze coëfficiënt is een index die de mate van ongelijke verdeling van familie inkomen in een land meet. In de rangschikking van grootste naar kleinste inkomensverschil staat Brazilië hierbij op de 10 de plaats in vergelijking met 136 andere landen, Nederland staat op de 108 ste plaats. Historisch gezien wordt hoge inkomensongelijkheid in Latijns Amerikaanse landen veroorzaakt door de ongelijke verdeling van landeigendom en toegang tot onderwijs, meer inkomen voor de geschoolde arbeiders, meer kinderen in arme huishoudens en een behoudend consumptiepatroon. Een groot probleem in Brazilië is en blijft de hoge mate van corruptie. Elk jaar publiceert de internationale organisatie Transparancy International een corruptie-index van 183 landen. In de index van 2011 behaalde Brazilië een score van 3,8 op een schaal van 1 tot 10. Nederland haalde een score van 8,9. Nederland staat hiermee op de 7 de plaats van de 183 landen, Brazilië op de 73 ste. Vergeleken met de andere BRIC landen presteert Brazilië echter nog het beste : Rusland heeft een score van 2,4, India 3,1 en China 3,6. Corruptie is één van de grootste oorzaken van onderontwikkeling in een land. Vooral de arme en toch al kansloze bevolking is meestal de dupe van corruptie. Mede door corruptie blijft armoede bestaan en wordt de tweedeling tussen rijk en arm in stand gehouden. Door corruptie worden duizenden infrastructurele en sociale projecten niet of slecht uitgevoerd, omdat het daarvoor bestemde geld aan andere zaken besteed wordt. Geconcludeerd kan worden dat alhoewel Brazilië formeel niet meer tot een ontwikkelingsland wordt gerekend, er nog zeer veel mensen zijn die ontwikkelingshulp heel goed kunnen gebruiken. In het volgende artikel zal ik meer schrijven over de specifieke problemen van het onderwijs systeem in Brazilië, één van de grootste uitdagingen van het land. Onderwijs in Brazilië In het vorige verhaal op ons weblog heb ik geschreven over de algemene situatie in Brazilië: een opkomende economische wereldmacht met helaas nog steeds een groot aantal mensen die in armoede en achterstandssituaties leven. Eén van de grootste uitdagingen van het land is het onderwijssysteem. Eerst wat algemene informatie over het onderwijssysteem in Brazilië. Het primair onderwijs (Ensino Fundamental) in Brazilië is gratis en is verplicht voor kinderen van 6 tot 14 jaar. Het primair onderwijs kent 8 klassen en bestaat uit 4 jaren basisonderwijs en 4 jaren tussenonderwijs. Het voortgezet onderwijs (Ensino Médio) is ook gratis, duurt 3 jaar, maar is niet verplicht. Toegang tot het voortgezet onderwijs is alleen mogelijk na afronding van het primair onderwijs. Het voortgezet onderwijs wordt vaak gecombineerd met een specifieke beroepsopleiding. Na het voortgezet onderwijs kunnen studenten naar de universiteit. Brazilië heeft de afgelopen decennia enorm geïnvesteerd in het nationale onderwijssysteem. Dankzij deze investeringen nemen steeds meer kinderen deel aan het onderwijs. Verplicht en 3
4 toegankelijk basisonderwijs is een belangrijk middel in de strijd tegen kinderarbeid. Het geeft kinderen de kans om zich verder te ontwikkelen waardoor hun kansen in het leven toenemen. Wereldwijd wordt er naar gestreefd dat in 2015 alle kinderen overal ter wereld basisonderwijs kunnen volgen en afronden, dit is onderdeel van het Millenniumdoelen programma van de Verenigde Naties. Hoogstwaarschijnlijk zal Brazilië dit Millenniumdoel bereiken. In 1980 ging 81% van de kinderen tussen de 7-14 jaar oud naar school, dat percentage was in 2000 al gestegen tot 96%. In de leeftijdsgroep jaar was dit percentage van 50% naar 83 % gestegen. Dankzij het speciaal door de overheid ingestelde programma Brasil Alfabetizado dat nauw ondersteund werd door bekende politieke leiders is het analfabetisme in Brazilië sterk afgenomen. Toch blijkt uit een recent rapport van de Verenigde Naties dat 10% van de Brazilianen nog steeds analfabeet is. In Nederland is dat nog slechts 1%. De overheid heeft ook voorschoolse programma s geïntroduceerd voor moeders en kinderen uit achterstandssituaties. Uit onderzoek blijkt dat deze programma s er toe leiden dat minder kinderen op latere leeftijd stoppen met de basisschool en dat zij beter presteren dan kinderen die niet hebben deelgenomen aan deze voorschoolse programma s. Ook zijn er speciale in- of naschoolse programma s voor kwetsbare studenten ingevoerd. Uit onderzoek blijkt dat door deze programma s meer kinderen op school blijven en dat zij ook beter presteren. Ondanks bovenstaande positieve ontwikkelingen is er (internationale) kritiek op de Braziliaanse overheid. Volgens deskundigen investeert de overheid (nog) onvoldoende in het onderwijs. Daarnaast zijn de de investeringen door de overheid niet in balans. Er wordt ongeveer 6 keer meer uitgegeven aan een universitaire student dan aan leerlingen in het basisonderwijs. Buiten deze twee punten van kritiek op de nationale overheid is corruptie binnen het onderwijs een derde factor die van grote invloed is op het onderwijssysteem. In een onderzoek onder 790 Braziliaanse gemeenten bleek dat 15 % tot 55 % van het onderwijsbudget weglekte door fraude met bonnetjes. Waartoe leiden bovenstaande feiten? Tot grote problemen binnen het onderwijs... Hoewel in Brazilië bijna alle kinderen starten met basisonderwijs, komt het heel vaak voor dat kinderen school vroegtijdig verlaten. Het gemiddeld aantal jaren scholing is 7 jaar. De meeste kinderen van 12 jaar gaan nog steeds bijna allemaal naar school, maar daarna start de afvalrace. Op de leeftijd van 13 jaar gaan nog maar 80% van de jongens naar school en dat neemt af tot 50% op de leeftijd van 18 jaar. Bij meisjes van 16 jaar gaat nog 85% naar school, dat aantal neemt op 18 jarige leeftijd af tot 55 %. Ongeveer 2/3 van de meisjes die school vroegtijdig verlaten behoren tot een minderheidsgroep. Veel kinderen verlaten het schooltraject dus vroegtijdig, dit komt met name veel voor in de arme wijken. Uit onderzoek blijkt dat extreme armoede, het op jonge leeftijd krijgen van kinderen (tienermoeders) en kinderarbeid redenen zijn waarom kinderen voortijdig onderwijs afbreken. Hoe ouder deze kinderen worden hoe groter de kans wordt dat ze met school stoppen. Naast vroegtijdig school verlaten komt het ook heel vaak voor dat studenten klassen doubleren. Meer dan 15% van de studenten die het voortgezet onderwijs afronden zijn ouder dan 25 jaar in plaats van 15 jaar Het onderwijsniveau in Brazilië is nog steeds erg laag in vergelijking met Europese landen. Economische groei in een land ontstaat niet doordat kinderen een bepaald aantal jaren onderwijs voltooien, maar door wat studenten daadwerkelijk leren op school. Er is onderzoek gedaan naar het aantal studenten in Brazilië dat zowel de negende klas (eerste klas voortgezet onderwijs) had afgerond en minimaal scoorde op de OECD standaard voor lezen en schrijven. Minder dan 10% van de studenten tussen de jaar haalden dit niveau. In Brazilië schort het met name aan de kwaliteit van het voortgezet onderwijs. Bijna 42% van de studenten ontvangt slechts 4 uur per dag onderwijs. Veel scholen hebben geen bibliotheek, laboratorium of computerfaciliteiten en de meeste scholen hebben een groot tekort aan gekwalificeerde wiskunde en scheikunde leerkrachten. In Latijns-Amerika gaan relatief gezien weinig studenten naar de universiteit. In 2001 gingen in de rijke landen ongeveer 56% van de studenten naar de universiteit in vergelijking tot 23% in de Latijns-Amerikaanse landen. Dit heeft te maken met de volgende redenen: (1) betaalbaarheid en gebrek aan financieringsmogelijkheden, (2) onvoldoende en ongelijke toegang tot het voortgezet onderwijs, (3) gebrek aan informatie, (4) lage verwachtingen t.a.v. universitair onderwijs onder jongeren uit lage-inkomen families. Met name het kostenaspect speelt een grote rol. Families in Latijns-Amerika zijn 60% van hun gemiddelde jaarinkomen kwijt voor de toegang van 1 student voor 1 jaar, voor families in rijke landen is dit 19%. Toegang tot universitair onderwijs in landen als Brazilië is dus alleen mogelijk voor kinderen van rijke mensen. Beroepsopleidingen vormen een alternatief voor diegenen die geen universiteit kunnen betalen. 4
5 Tot zover een opsomming van de grootste problemen binnen het onderwijssysteem van Brazilië. In het volgende verhaal zal ik meer schrijven over het belang van goed onderwijs en de situatie van arme kinderen in school. De kinderen die niet naar school gaan In het vorige artikel heb ik geschreven over de problemen binnen het onderwijssysteem in Brazilië. Dit zijn overigens geen problemen die niet bekend zijn bij de Braziliaanse overheid. In een land met meer dan 195 miljoen inwoners is het echter onmogelijk om in een korte periode het hele onderwijssysteem in die mate te veranderen dat alle problemen voor iedereen zijn opgelost. Dat zal nog heel veel tijd en geld kosten. Net als vrijwel andere overheden is de Braziliaanse overheid overtuigd van het belang van goed onderwijs voor iedereen. Waarom is onderwijs eigenlijk zo belangrijk? Onderwijs is op de eerste plaats een fundamenteel en universeel recht: elk kind heeft er recht op. Het recht op onderwijs is vastgelegd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (Verenigde Naties) en het Verdrag inzake de Rechten van het Kind. De landen die deze verdragen hebben ondertekend, waaronder Brazilië hebben zich op deze wijze verbonden aan het recht op onderwijs. Onderwijs biedt kinderen kennis en vaardigheden die nodig zijn om een gezonde levensstijl te ontwikkelen en om in sociaal, economisch en politiek opzicht een actieve rol te vervullen in de maatschappij. Volwassenen die onderwijs hebben genoten hebben over het algemeen minder kinderen, zijn goed geïnformeerd over opvoedingsstijlen en zorgen ervoor dat hun kinderen op tijd naar school gaan en fit genoeg zijn om te leren. Onderwijs is een strategische investering in de ontwikkeling van een land. Een land dat investeert in zijn onderwijssysteem, investeert uiteindelijk in de totale ontwikkeling en groei van het land. Zoals echter al eerder gezegd: het gaat dan niet om het totaal aantal jaren onderwijs dat iemand kan of moet volgen, maar om de kwaliteit van het onderwijs. Onderzoek toont aan dat vrouwen die onderwijs hebben genoten gezonder zijn, meer betaalde arbeid verrichten, meer inkomen hebben, minder kinderen hebben en betere gezondheidszorg en onderwijs voor hun kinderen kunnen bieden. Alle familieleden profiteren van deze ontwikkelingen en op deze wijze is het mogelijk om als gezin uit de armoede te komen en te blijven. Deze voordelen spreiden zich uit over generaties en zelfs binnen gemeenschappen. Onderwijs zorgt voor economische onafhankelijkheid van vrouwen en dat zorgt voor betere, gezondere en veiligere leefomstandigheden voor het hele gezin. Genoeg redenen voor een overheid en een maatschappij om volop te investeren in het onderwijs: dat komt tenslotte iedereen ten goede. Zover is men in Brazilië nog niet. Zoals gezegd: in Brazilië starten bijna alle kinderen met het basisonderwijs, maar een (veel) te groot percentage verlaat school vroegtijdig, dit komt met name voor bij de kinderen uit arme families. Uit onderzoek blijkt dat extreme armoede, kinderarbeid en het op jonge leeftijd krijgen van kinderen de belangrijkste redenen zijn waarom kinderen voortijdig met school stoppen. Extreme armoede: wanneer men zelfs geen geld heeft om de dagelijkse bus naar school te nemen dan kan dat op termijn leiden tot het helemaal niet meer naar school gaan. In de beginjaren van het basisonderwijs is er nog geen verschil tussen kinderen van rijke families en kinderen van arme families. Tegen het einde van het basisonderwijs ontstaat er echter een verschil; steeds meer kinderen uit arme families stoppen met onderwijs. Het drop-out verschil tussen arm en rijk wordt groter naarmate de kinderen ouder worden. Voor de kinderen die wel onderwijs blijven volgen ontstaat er een ander verschil tussen rijk en arm. Bij de start van het basisonderwijs is nog geen verschil in onderwijsniveau tussen arme en rijke meisje, maar dit verschil loopt tegen het einde van het voortgezet onderwijs op tot meer dan 3 jaar. De belangrijkste reden hiervoor is het verschil in kwaliteit tussen private en publieke scholen, waarbij de arme meisjes geen toegang hebben tot de dure en kwalitatief betere private scholen. Kinderarbeid: in 2007 werkten in Brazilië 2,5 miljoen kinderen tussen de 5-15 jaar oud. Ongeveer de helft van deze kinderen ontving geen inkomen en 90% werkte in de ongeregistreerde arbeidsmarkt (zwart werken). Uit een bevolkingsenquête bleek dat 4,8 miljoen van de jongeren tussen de 5-17 jaar oud werken, waarvan meer dan 60% in de landbouw sector. Ongeveer 2/3 ontvangt minder dan het wettelijk vastgestelde minimum loon. Het ILO (International Labor Organisation) schat dat ongeveer 20% van de meisjes tussen de jaar oud in Brazilië werkt 5
6 als huishoudelijke hulp. De meeste van deze meisjes ontvangen minder dan de helft van het wettelijk vastgestelde minimum loon en werken meestal meer dan 40 uur per week. Tienermoeders: 20% van de kinderen die geboren werden in 2000 waren van moeders tussen de jaar oud. Uit bevolkingsenquêtes blijkt dat in 10 jaar tijd het aantal moeders tussen de jaar oud was gestegen met 94%, het aantal moeder tussen de jaar oud met 42%. Het aantal tienermoeders neemt dus toe. In 2000 was 8,3 % van de jarigen al moeder, bij de jarigen was dit 24,3%. De meerderheid van deze jonge moeders komt uit zeer arme gezinnen. Omdat er geen speciale onderwijsprogramma s zijn voor jonge moeders, stoppen de meesten met hun opleiding. Ongeveer 2/3 van de meisjes die school vroegtijdig verlaten behoren tot een etnische minderheidsgroep. Hoewel de wet discriminatie op grond van ras verbied, worden donkergekleurde mensen, met name Afro-Brazilianen zeer vaak gediscrimineerd, zij behoren tevens tot de armste klassen in Brazilië. In het volgende artikel zal ik schrijven over de positie van vrouwen in Brazilië en meer specifiek over de gevolgen van het geen of nauwelijks kwalitatief goed onderwijs voor meisjes. Een vrouw in Brazilië Er wordt vaak gezegd: armoede is een vicieuze cirkel. Hiermee wordt bedoeld dat armoede doorgaans samengaat met een aantal factoren die de armoede in stand houden of zelfs erger maken. Een voorbeeld: als je arm bent heb je weinig geld om eten te kopen, je eet dus onvoldoende. Doordat je zo weinig geld hebt kan je alleen goedkoop eten kopen, dat is meestal minder gezond. Als je arm bent eet je dus vaak weinig en ongezond. Dat betekent dat je minder energie hebt om te werken, dat je weerstand gering is omdat je onvoldoende mineralen en vitaminen binnen krijgt, waardoor je dus sneller ziek wordt. Als je arm bent heb je geen geld voor een ziektekostenverzekering, dus als je medicijnen of een arts nodig hebt, moet je daar contant geld voor hebben. Als je dat niet hebt dan krijg je geen of geen goede medische hulp en verzorging, waardoor je nog zieker wordt en moet stoppen met werken, geen inkomsten meer hebt en dus nog armer wordt. En daarmee is de cirkel rond... Uit de voorgaande stukken is hopelijk duidelijk geworden dat onderwijs zo n factor is die armoede in stand kan houden of juist de mogelijkheid biedt te ontsnappen aan armoede. Helaas is dit laatste voor heel veel meisjes in Brazilië geen realiteit: ze verlaten de school vroegtijdig of het onderwijsniveau is zo laag dat er geen uitzicht is op een betere toekomst voor hen en hun kinderen. Dit heeft natuurlijk gevolgen voor hun positie in de maatschappij. Natuurlijk zijn de gevolgen van het lage onderwijsniveau en het vroegtijdig schoolverlaten ook voor jongens/mannen aanwezig. De realiteit is echter dat vrouwen nog steeds meer verantwoordelijk zijn voor de zorg voor kinderen en het huishoudelijk werk dan mannen. Dit beïnvloedt hun participatie op de arbeidsmarkt. Vrouwen in Brazilië werken vooral in sectoren met een lagere arbeidsproductiviteit (met bijbehorende lage lonen) of in informele loondienst (zonder contract) en meer vrouwen dan mannen werken als zelfstandige. Het risico van informele loondienst of als zelfstandige werken is dat wanneer mensen werkeloos raken ze geen recht hebben op een werkeloosheidsuitkering van de overheid. Werkeloosheid komt het meeste voor onder meisjes tussen de jaar oud. De officiele werkeloosheidcijfers laten een consistent hoger aantal vrouwelijke werkelozen zien; 3 op de 5 vrouwen zijn werkeloos. Naast ongelijke toegang en kansen op de arbeidsmarkt is er ook sprake van grote ongelijkheid tussen mannen en vrouwen qua salaris: in 2008 was het gemiddelde jaarinkomen voor mannen $, voor vrouwen 6.426$. Ondanks het tekenen van Conventie 100 van de Internationale Arbeidsorganisatie omtrent Gelijke Vergoeding, is dit in Brazilië nog niet bereikt. De lonen van vrouwen in Brazilië zijn gemiddeld 30% lager dan die van mannen. De positie van vrouwen in Brazilië. Het Congres heeft lange tijd geen interesse getoond in (sociale) wetgeving in het kader van gelijkheid tussen mannen en vrouwen. De politieke positie en invloed van vrouwen in Brazilië is erg zwak. Toch is bij het herschrijven van de Braziliaanse Grondwet in 1988 een einde gemaakt aan de wettelijke ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. De nieuwe Grondwet onderschrijft de gelijkheid tussen mannen en vrouwen, met name in het gezin en verbiedt alle vormen van discriminatie op grond van sexe. De grondwet verplicht de overheid ook om alle vormen van huishoudelijk geweld te beëindigen. Door de nieuwe Civiele Code hebben vrouwen volledige gelijkheid binnen het huwelijk gekregen. Vaders en moeders hebben nu ook gelijke rechten in relatie tot hun kinderen. 6
7 Dat zijn de formele wetten, de realiteit is dat veel wetten niet worden nageleefd. In het verleden zijn er in Brazilië vaker hoopvolle wetten aangenomen, die achteraf onvoldoende of nauwelijks werden toegepast. In 2008 stond Brazilië op de 73 ste plaats (van 130 landen) van de Gender Gap Index van het World Economic Forum (gender gap = verschil tussen mannen en vrouwen). Voor wat betreft de positie van vrouwen in economische zin stond Brazilië op de 59 ste plaats. Voor politieke invloed van vrouwen op de 110 de plaats. Bij de SIGI Gender Equality and Social Institutions Index haalde Brazilië de laagste score op fysieke integriteit van vrouwen. Amnesty International heeft zich in een recent rapport gebogen over de positie van de vrouw in de Braziliaanse sloppenwijken, de favela s. Het rapport beschrijft hoe deze vrouwen voortdurend met geweld worden geconfronteerd, zowel thuis als buitenshuis. Ook het contact dat deze vrouwen met de overheid hebben, wordt vaak gekenmerkt door geweld: sporadische politieoptredens hebben veel weg van militaire interventies. Daarbij worden vrouwen soms het slachtoffer van onwettige huiszoekingen en verbaal, fysiek en seksueel geweld of worden ze verwond of gedood in een schietgevecht. Bovendien wordt vaak geen gevolg gegeven aan de aangifte die de vrouwen van de geweldplegingen doen. Recent onderzoek door het Braziliaanse bureau voor de statistiek wees uit dat één op de vijf vrouwen slachtoffer is van mannelijk geweld. In Brazilië komt de familie op de eerste plaats. Het vinden van een goede partner is echter niet vanzelfsprekend in een land waar jonge mannen steeds meer en steeds langer vrijgezel blijven. Daarnaast zijn er in bepaalde regio s en steden tot 5 vrouwen voor elke man. Dit kan verklaard worden door de zoektocht van jonge mannen naar een beter leven waardoor zij wegtrekken naar andere regio s waar meer werkgelegenheid is, of zelfs naar het buitenland. In grote steden komt daar nog het aspect geweld en misdaad bij: nogal wat jonge mannen worden het slachtoffer van misdaad of zitten in de gevangenis. Een groot aantal alleenstaande moeders is het gevolg Veel arme meisjes in Brazilië zien het moederschap als de enige manier om zich in de maatschappij te profileren. Goed onderwijs of fatsoenlijk werk ontbreken echter met als resultaat de bekende vicieuze cirkel: de meisjes zijn al arm en hebben nauwelijks middelen om in hun eigen levensonderhoud te voorzien, laat staan in dat van hun kind. Vaders zijn doorgaans nauwelijks in beeld of hebben al meerdere kinderen bij verschillende vrouwen. De kinderen van deze jonge moeders gaan dus waarschijnlijk hetzelfde arme leven als hun moeder tegemoet. Bovenstaande feiten maken duidelijk dat de positie van vrouwen in Brazilië zwak is, voor arme vrouwen en hun kinderen is het leven heel kwetsbaar en levensgevaarlijk. Toch zijn er ook positieve veranderingen te bespeuren. Brazilië heeft een levendige vrouwenbeweging. Voor het eerst in de geschiedenis heeft de huidige regering tien vrouwelijke ministers (een kwart van het totaal) en wordt het land geleid door een vrouwelijke president, Dilma Rousseff. Onder druk van de vrouwenbeweging zijn er politiekantoren speciaal voor vrouwen opgericht. De gemiddelde levensverwachting voor vrouwen is ruim 7 jaar langer dan mannen (68,4 jaar voor mannen en 75,7 jaar voor vrouwen). Brazilië is er in geslaagd het verschil in toegankelijkheid tussen meisjes en jongens in het basisonderwijs op te heffen en meer meisjes dan jongens gaan naar de universiteit. In 2007 was 68% van de studenten vrouw. De verhalen van de afgelopen weken vormen samen een lange inleiding die noodzakelijk is om onze toekomstplannen uit te leggen. Daarover meer volgende week, maar dan vanuit Nederland, nu genieten we nog van de 4 laatste zonnige dagen in Bali! Anouk & Mark 7
3. Meer dan de helft van de 57 miljoen niet-schoolgaande kinderen leeft in Afrika bezuiden de Sahara. Juist Bron: www.un.org
of fout 1. In Afrika bezuiden de Sahara is het aantal personen in extreme armoede gestegen tussen 1990 en 2010. 290 miljoen in 1990, 414 miljoen in 2010. 2. Tussen 2000 en 2011 is het aantal niet-schoolgaande
Nadere informatieF Lees bron 1 en beantwoord daarna opdracht 1.
Opdracht Expert Overheidsbeleid Het crisisteam is samengesteld. Jij bent als expert overheidsbeleid ingevlogen om vast te stellen wat de overheid doet om ruimtelijk ongelijkheid te verminderen. De deskundigheid
Nadere informatieF Lees bron 1 en beantwoord daarna opdracht 1.
Antwoordmodel: Expert Overheidsbeleid Het crisisteam is samengesteld. Jij bent als expert overheidsbeleid ingevlogen om vast te stellen wat de overheid doet om ruimtelijk ongelijkheid te verminderen. De
Nadere informatieInclusive Growth and Development Report 2017 van het World Economic Forum: Bevindingen voor Nederland
Inclusive Growth and Development Report 2017 van het World Economic Forum: Bevindingen voor Nederland Nederland scoort relatief hoog op economische groei en het aanpakken van ongelijkheid, maar de ongelijkheid
Nadere informatieLAND: Noorwegen. LAND: Nederland
LAND: Noorwegen Levensverwachting bij de geboorte in jaren: 81,7 Publieke uitgaven aan gezondheidszorg (% van bbp): 8,3 Alfabetisme (% onder 15jarigen en ouder): 99,9 Gemiddeld aantal jaren scholing: 12,7
Nadere informatieZuid-Azie zag in deze periode zijn scholingsgraad in het basisonderwijs stijgen van 78 naar 93%. Bron: www.un.org
Quiz 1. Hoeveel jongeren wereldwijd tussen 15 en 24 jaar kunnen niet lezen en schrijven? 4 miljoen 123 miljoen 850 miljoen 61% van hen zijn jonge vrouwen. Bron: www.un.org 2. Over de hele wereld is het
Nadere informatie«WELZIJNSBAROMETER 2010» SAMENVATTING EN CONCLUSIES
«WELZIJNSBAROMETER 2010» SAMENVATTING EN CONCLUSIES Brussel wordt gekenmerkt door een grote concentratie van armoede in de dichtbevolkte buurten van de arme sikkel in het centrum van de stad, met name
Nadere informatie5. De overheidsbril - Hoe is kinderarbeid in Nederland afgeschaft en wanneer wat waren de maatregelen van onze overheid?
Boekverslag door S. 1702 woorden 8 maart 2004 6.3 168 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1: Inhoud. 2. inleiding. 3. normen en waarden bril -waar komt kinderarbeid voor en in welke soort ervan. 4. De
Nadere informatieNieuwsbrief Amigos. maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES
Nieuwsbrief Amigos maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES Voorwoord Beste Amigos, Terwijl wij hier in Nederland al weer helemaal het gevoel krijgen in het voorjaar te zijn beland, hebben de bursalen in Guatemala
Nadere informatieInhoud. Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14
Inhoud Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14 Inleiding Je hoort of leest vaak over mensenrechten. Maar kun je ook een paar mensenrechten opnoemen?
Nadere informatieeen wereld apart Vanuit aardrijkskundige (= geografische) invalshoek
een wereld apart Vanuit aardrijkskundige (= geografische) invalshoek Wat is aardrijkskunde op zoek naar een verklaring voor de ruimtelijke verschijnselen aan het aardoppervlak. Beschrijvende vragen: bodem
Nadere informatieRECHT OP ANDERS ZIJN DOELSTELLING
RECHT OP ANDERS ZIJN DOELSTELLING Kinderen leren wat discriminatie inhoudt Discrimineren gebeurt overal ter wereld Iedereen heeft het recht om gelijk behandeld te worden MATERIAAL Spelregels Pionnen (zie
Nadere informatieBeleidsplan Stichting Yagana World for the poor in Gambia
Beleidsplan Stichting Yagana World for the poor in Gambia Inleiding Voor u ligt een beleidsplan van de Stichting Yagana World. Deze stichting is 31 augustus 2004 opgericht en gevestigd te Nieuw Vennep.
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m , 1.8
Samenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m 1.4 + 1.7, 1.8 Samenvatting door K. 958 woorden 9 november 2013 6,5 13 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Samenvatting aardrijkskunde paragraaf
Nadere informatieVerdrag over de rechten van het kind
Verdrag over de rechten van het kind Een verdrag is een afspraak tussen landen. Op 20 november 1989 is in New York het Verdrag over de Rechten van het Kind gesloten. Dit Verdrag is een afspraak tussen
Nadere informatieHet Kinderrechten lespakket
Het Kinderrechten lespakket want ieder kind kan de wereld in beweging brengen Multiple choice quiz Op www.kidsrights.nl/scholen vindt u quizvragen met multiple choice antwoorden, die uitnodigen tot doorpraten
Nadere informatieSAMENVATTING RAPPORTAGE ARMOEDE, SOCIALE UITSLUITING EN MENSENRECHTEN IN CARIBISCH NEDERLAND
SAMENVATTING RAPPORTAGE ARMOEDE, SOCIALE UITSLUITING EN MENSENRECHTEN IN CARIBISCH NEDERLAND Inleiding U leest een samenvatting van de vijfde Rapportage Mensenrechten in Nederland van het College voor
Nadere informatieMINDER ARMOEDE MILLENNIUMDOEL 1. Beantwoord de volgende vragen en gebruik daarbij de kaart MINDER ARMOEDE.
MILLENNIUMDOEL 1 MINDER ARMOEDE kaart MINDER ARMOEDE. 1. Wat betekent de extreme armoedegrens? 2. In welk werelddeel liggen de meeste landen waar mensen onder de armoedegrens van 1,25 dollar per dag leven?
Nadere informatieLOKAAL JEUGDRAPPORT - Houten
LOKAAL JEUGDRAPPORT - Houten Jongeren en gezin Ontwikkeling van het aantal jongeren (2000-2011, index: 2000=100) Bron:CBS bevolkingsstatistiek, bewerking ABF Research In Houten is het aantal jongeren in
Nadere informatieBijzonder procesdoel 3: ontdekken van mensenrechten
Bijzonder procesdoel 3: ontdekken van mensenrechten Eerste leerjaar B 3.1. Mijn rechten Beroepsvoorbereidend leerjaar 3.1. Mijn rechten Wie ben ik? * De leerlingen ontdekken wie ze zelf zijn - de mogelijkheden
Nadere informatieStichting SOLidariedade Beleidsplan 2012 2013
Stichting SOLidariedade Beleidsplan 2012 2013 07.06.2012 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 3 2. Strategie 4 Statutaire doelstelling Missie en visie van Stg. SOLidariedade Kernprincipes van Stg. SOLidariedade
Nadere informatieWonen zonder partner. Arie de Graaf en Suzanne Loozen
Arie de Graaf en Suzanne Loozen In 25 telde Nederland 4,2 miljoen personen van 18 jaar of ouder die zonder partner woonden. Eén op de drie volwassenen woont dus niet samen met een partner. Tussen 1995
Nadere informatieaanvullende informatie over de sloppenwijken in Caracas
Les 3: Overleven in de sloppenwijken / Bijlage I I. Introductie aanvullende informatie over de sloppenwijken in Caracas Er wonen miljoenen mensen in de sloppenwijken van Caracas, verspreid over verschillende
Nadere informatieUNICEF Kinderrechten SPORT EN VRIJE TIJD GELIJKE BEHANDELING VOEDING FAMILIE GEZONDHEIDSZORG ONDERWIJS SCHOON WATER
UNICEF Kinderrechten INFORMATIE EEN EIGEN MENING SPORT EN VRIJE TIJD FAMILIE GELIJKE BEHANDELING Patricia Willocq VOEDING GEZONDHEIDSZORG ONDERWIJS SCHOON WATER Informatie voor een spreekbeurt of werkstuk
Nadere informatiePROTOS onderschrijft volop de Millenniumdoelstellingen!
PROTOS onderschrijft volop de Millenniumdoelstellingen! De doelstellingen van PROTOS zijn de armsten onder ons te voorzien van rechtvaardig, duurzaam en participatief drinkwater, water voor landbouw, en
Nadere informatieUnicef. Bram van t Hoff De Flambouw Groep 8 17 Januari 2012
Unicef Bram van t Hoff De Flambouw Groep 8 17 Januari 2012 Inleiding Ik hou mijn spreekbeurt over Unicef omdat ik het een mooi onderwerp vind en het kinderen helpt die in nood zijn en niet naar school
Nadere informatieDiversiteit hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 16 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52440 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieArgumentenkaart Deeltijdwerken 3. Samenleving. Wat zijn de voor- en nadelen voor de samenleving als vrouwen meer gaan werken?
Argumenten Deeltijdwerken Wat zijn de - en nadelen de samenleving als meer gaan werken? Argumenten Deeltijdwerken Wat zijn de - en nadelen de samenleving als meer gaan werken? Argumenten Deeltijdwerken
Nadere informatieInhoud. Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12
Inhoud Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12 Onderwerp 1 Gelijkheid...13 De rechten van Tim... 14 Onderwerp 2 Toegankelijkheid...17 De rechten
Nadere informatieSamenvatting Kinderrechtenmonitor 2012 voor kinderen en jongeren
Samenvatting Kinderrechtenmonitor 2012 voor kinderen en jongeren Het gaat goed met kinderen in Nederland. Uit onderzoeken blijkt dat Nederlandse kinderen in vergelijking met kinderen uit andere rijke landen
Nadere informatieWerkstuk Aardrijkskunde Kinderarbeid in Bangladesh
Werkstuk Aardrijkskunde Kinderarbeid in Bangl Werkstuk door een scholier 3461 woorden 14 mei 2001 6,5 570 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inleiding Ik heb voor het onderwerp kinderarbeid in Bangl gekozen,
Nadere informatieStichting Jyambere Aanmoediging tot ontwikkeling
Jaarverslag 2013 2014 Stichting Jyambere Aanmoediging tot ontwikkeling Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 2. Doelstelling... 5 3. Visie... 6 4. Werkwijze... 7 5. Partners van Jyambere in Rwanda... 8 5.1.
Nadere informatieA. Jouw rechten! Kinderrechten
Dit werkblaadje is van... A. Jouw rechten! Kinderrechten Je hebt ongetwijfeld al gehoord van de Rechten van het Kind. De koningen, presidenten en andere leiders van over de hele wereld hebben gezegd dat
Nadere informatieArgumentenkaart Deeltijdwerken. Werknemers. Wat zijn voor mij als vrouwelijke deeltijder de argumenten voor en tegen meer uren per week werken?
Wat zijn mij als vrouwelijke deeler de argumenten en tegen meer uren per week werken? Wat zijn mij als vrouwelijke deeler de argumenten en tegen meer uren per week werken? Wat zijn mij als vrouwelijke
Nadere informatie5.6 Het Nederlands hoger onderwijs in internationaal perspectief
5.6 Het s hoger onderwijs in internationaal perspectief In de meeste landen van de is de vraag naar hoger onderwijs tussen 1995 en 2002 fors gegroeid. Ook in gaat een steeds groter deel van de bevolking
Nadere informatieDE STRIJD TEGEN KINDERHANDEL EN ONVEILIGE MIGRATIE IN AZIË
PROGRAMMA-UPDATE, MAART 2018 DE STRIJD TEGEN KINDERHANDEL EN ONVEILIGE MIGRATIE IN AZIË Migratie is een belangrijke aanjager van sociale en economische verandering in Azië. De regio kent een van de grootste
Nadere informatieWerkstuk Maatschappijleer Kinderarbeid
Werkstuk Maatschappijleer Kinderarbeid Werkstuk door een scholier 2638 woorden 23 juni 2004 6,5 272 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding. Dit werkstuk gaat over kinderarbeid. Ik heb dit onderwerp
Nadere informatieAL 12 SCHOOLJAREN LANG, MAAKT U HET VERSCHIL!
AL 12 SCHOOLJAREN LANG, MAAKT U HET VERSCHIL! Zoveel kinderen op Bali redden het slechts tot de basisschool... en in veel gevallen maken ze het niet eens af. Onze oudere kinderen realiseren dit maar al
Nadere informatieGelukkig scheiden is een keuze!
Echtscheidingsexpert notaris Palko Benedek over kansen voor iedereen die in een echtscheiding zit: Gelukkig scheiden is een keuze! Wanneer je in een scheiding terecht komt, is communiceren vaak heel erg
Nadere informatieaardrijkskunde voor vmbo bovenbouw vmbo-kgt zakboek samenvattingen begrippen
aardrijkskunde voor vmbo bovenbouw 3 + 4 vmbo-kgt zakboek samenvattingen begrippen Inhoud 3 vmbo-kgt MODULE 1 Arm en rijk Hoofdstuk 1 Arme en rijke Nederlanders 5 Hoofdstuk 2 Arm en rijk in Nederland en
Nadere informatie5. Onderwijs en schoolkleur
5. Onderwijs en schoolkleur Niet-westerse allochtonen verlaten het Nederlandse onderwijssysteem gemiddeld met een lager onderwijsniveau dan autochtone leerlingen. Al in het basisonderwijs lopen allochtone
Nadere informatieUNICEF en kinderarbeid
UNICEF en kinderarbeid Informatie voor een spreekbeurt of werkstuk Spreekbeurtinformatie kinderarbeid 1. Trésor uit Ivoorkust 2. Van de plantages terug de klas in 3. Feiten en cijfers over kinderarbeid
Nadere informatieSterkste groei bij werknemers
In 1994 stagneerde de ontwikkeling van de koopkracht nog. In de daarop volgende jaren nam de koopkracht echter steeds sterker toe: met 1% in 1995 tot 1,5% in 1997. De grootste stijging,,7%, deed zich voor
Nadere informatieDierenmishandeling in gezinnen
Dierenmishandeling in gezinnen Prof.dr. Marie-Jose Enders-Slegers, Leerstoel Antrozoologie, Faculteit Psychologie Stichting Cirkel van Geweld, Werkgroep Dierenpleegzorg marie-jose.enders@ou.nl Link - letter
Nadere informatieNaam: INDIA EN ARMOEDE
Naam: INDIA EN ARMOEDE In India is het verschil tussen arme en rijke mensen erg groot. Een klein deel van de Indiërs is heel rijk. Maar de meeste mensen zijn er erg arm. Ze werken hard voor weinig geld
Nadere informatiede kortste weg naar eerlijke bedrijfskleding 1
De kortste weg naar eerlijke bedrijfskleding de kortste weg naar eerlijke bedrijfskleding 1 waarom deze campagne? zit er een luchtje aan uw bedrijfskleding? Met deze campagne willen wij u de werknemers
Nadere informatieKinderen in Nederland hebben het goed. Maar.., dat geldt nog niet voor alle kinderen.
Intro Geachte staatssecretaris, Kamerleden, leden van de debatteams, vrienden, familie en andere aanwezigen. Welkom op deze vroege, HELE vroege vrijdagochtend. Kinderen in Nederland hebben het goed. Maar..,
Nadere informatie4,3. Werkstuk door een scholier 2417 woorden 3 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde. 1. Wat zijn de kenmerken van onderontwikkeling?
Werkstuk door een scholier 2417 woorden 3 november 2004 4,3 19 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde 1. Wat zijn de kenmerken van onderontwikkeling? Vaak hebben mensen in een onderontwikkeld land ( of ontwikkelingslanden/de
Nadere informatiemaatschappijwetenschappen pilot havo 2015-I
Opgave 2 De positie van huishoudelijk werkers Bij deze opgave horen de teksten 1 en 2 en tabel 2. Inleiding In deze opgave staat de maatschappelijke positie van huishoudelijk werkers en de omgang met hun
Nadere informatiePraktische opdracht Economie Derde Wereld schuld
Praktische opdracht Economie Derde Wereld sc Praktische-opdracht door een scholier 2339 woorden 17 juni 2001 6,5 243 keer beoordeeld Vak Economie Voorwoord Ons verslag gaat over de Derde-Wereldsc. Wij
Nadere informatieHoeveel manieren worden er gebruikt bij aardrijkskunde om de welvaart in een land te meten?
Samenvatting door L. 815 woorden 10 december 2013 4,7 74 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoeveel manieren worden er gebruikt bij aardrijkskunde om de welvaart in een land te meten?
Nadere informatieMEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave
Nadere informatieDemografische levensloop van jongeren na het uit huis gaan
Carel Harmsen en Liesbeth Steenhof In dit artikel wordt de levensloop gevolgd van jongeren die in 1995 het ouderlijk huis hebben verlaten. Hierbij wordt ook aandacht besteed aan de verschillen tussen herkomstgroeperingen.
Nadere informatieArm en Rijk. Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten
Arm en Rijk Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten 2.1 Rijk en arm in de Verenigde Staten De rijke Verenigde Staten Je kunt op verschillende manieren aantonen dat de VS een rijk land is. Het BNP
Nadere informatiebetreffende onderwijs in ontwikkelingssamenwerking
ingediend op 439 (2014-2015) Nr. 1 16 juli 2015 (2014-2015) Voorstel van resolutie van Ingeborg De Meulemeester, Sabine de Bethune, Herman De Croo, Tine Soens en Wouter Vanbesien betreffende onderwijs
Nadere informatieDonderdag 22 maart 2012. Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR
Donderdag 22 maart 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Wereldwaterdag - Basisschool Heiende, Lokeren Geachte directeur en leerkrachten, Geachte burgemeester
Nadere informatieSustainable development goals
Sustainable development goals The road to dignity by 2030 Ending Poverty, Transforming all Lives and Protecting the Planet = De weg naar waardigheid, Armoede beëindigen, alle levens veranderen en de aarde
Nadere informatie9,2. Antwoorden door een scholier 1786 woorden 1 april keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Oefentoets hoofdstuk 3
Antwoorden door een scholier 1786 woorden 1 april 2011 9,2 4 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Oefentoets hoofdstuk 3 Globalisering in steden: grootstedelijke gebieden in de VS 1 Bekijk bron 7. De bron
Nadere informatieHoe gelukkig ben je? Opdracht 1
Hoe gelukkig ben je? Geluk is een veranderlijk iets. Het ene moment kun je jezelf diep gelukkig voelen, maar het andere moment lijkt het leven soms maar een zware last. Toch is voor geluk ook een soort
Nadere informatieUitzicht op de heuvels 10 km van Kabaya Uitzicht op de heuvels ten noorden van Kabaya. Ongeveer 7 km van het dorp.
Verblijf van Tautvydas Rindzevicius in Kabaya/RWANDA in het kader van het bezoek aan wezen en kwetsbare kinderen gesponsord door de Jyambere stichting. Inleiding Tijdens de periode van juli-augustus 2015,
Nadere informatieElk kind heeft het recht om...
Elk kind heeft het recht om... Rechten is hetgeen je mag doen en mag hebben. Je hoeft er niet eerst iets anders voor te doen. Rechten heb je gewoon. Ook jij hebt rechten. Iedereen heeft ze. Kinderrechten
Nadere informatie3 maanden vrijwilligerswerk in Guatemala met EVS Subsidie Voor jongeren van 18-30 jaar
3 maanden vrijwilligerswerk in Guatemala met EVS Subsidie Voor jongeren van 18-30 jaar Vrijwilligerswerk in Guatemala, Quetzaltenango In samenwerking met onze partnerorganisatie FDI hebben we subsidie
Nadere informatieMultiple choice quiz Vraag 1 Vraag 2
Multiple choice quiz Op www.kidsrights.nl vindt u quizvragen met multiple choice antwoorden, die uitnodigen tot doorpraten en discussiëren. De vragen worden kort ingeleid. Onderwerpen zijn onder meer de
Nadere informatieDe loonkloof tussen vrouwen en mannen in België. Samenvatting rapport 2011
De loonkloof tussen vrouwen en mannen in België Samenvatting rapport 2011 Hoe groot is de loonkloof? Daalt de loonkloof? De totale loonkloof Deeltijds werk Segregatie op de arbeidsmarkt Leeftijd Opleidingsniveau
Nadere informatieGebrekkige emancipatie in Nederland cijfers en kosten
Gebrekkige emancipatie in Nederland cijfers en kosten Seksueel geweld en intimidatie Respect4women heeft een factsheet gemaakt over enkele aspecten waar vrouwen in Nederland mee te maken krijgen en enkele
Nadere informatieVrouwen op de arbeidsmarkt
op de arbeidsmarkt Johan van der Valk Annemarie Boelens De arbeidsdeelname van vrouwen lag in 23 op 55 procent. De arbeidsdeelname van vrouwen stijgt al jaren. Deze toename komt de laatste jaren bijna
Nadere informatieFAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade
Wat is Fairtrade EERLIJKE HANDEL STAAT VOOROP KEURMERK INTERNATIONALE SAMENWERKING HANDEL GEMEENTE DUURZAAMHEID Een beter leven Veel boeren en arbeiders in arme landen (ook wel ontwikkelingslanden ) hebben
Nadere informatieCRISIS UPDATE: KINDEREN VAN SYRIË
NEDERLAND CRISIS UPDATE: KINDEREN VAN SYRIË 09 november 2018 Het conflict in Syrië duurt al zeven jaar en gaat nu de achtste oorlogswinter in. Veel vluchtelingen wonen al jaren in tentenkampen, dochters
Nadere informatieBevolkingsspreiding. Waar zit iedereen? Juist of onjuist: China is het grootste land ter wereld. A. Juist. B. Onjuist
Bevolking Waar zit iedereen? Waar zit iedereen? Bevolkingsspreiding Vraag 1 van 9 Juist of onjuist: China is het grootste land ter wereld. A. Juist B. Onjuist De manier waarop de bevolking over een gebied
Nadere informatieWat is armoede? Er zijn veel verschillende theorieën en definities over wat armoede is. Deze definities zijn te verdelen in categorieën.
Wat is armoede? Er zijn veel verschillende theorieën en definities over wat armoede is. Deze definities zijn te verdelen in categorieën. Absolute en relatieve definities Bij de absolute definities wordt
Nadere informatieDe verdeling van arbeid en zorg tussen vaders en moeders
De verdeling van arbeid en zorg tussen vaders en moeders Marjolein Korvorst en Tanja Traag Het krijgen van kinderen dwingt ouders keuzes te maken over de combinatie van arbeid en zorg. In de meeste gezinnen
Nadere informatienarratieve zorg Elder empowering the elderly
narratieve zorg Elder empowering the elderly huisbezoek 1: KENNISMAKING - 2 - KENNISMAKING - huisbezoek 1- a kennismaking huisbezoek 1: KENNISMAKING a vertrouwelijkheid individueel in teamverband naar
Nadere informatieVan baan naar eigen baas
M200912 Van baan naar eigen baas drs. A. Bruins Zoetermeer, juli 2009 Van baan naar eigen baas Ruim driekwart van de ondernemers die in de eerste helft van 2008 een bedrijf zijn gestart, werkte voordat
Nadere informatieUit huis gaan van jongeren
Arie de Graaf en Suzanne Loozen Jaarlijks verlaten bijna een kwart miljoen jongeren het ouderlijk huis. Een klein deel van hen is al vóór de achttiende verjaardag uit huis gegaan. De meeste jongeren gaan
Nadere informatiePubliekstekst Wet investeren in jongeren
Publiekstekst Wet investeren in jongeren Juni 2009 Deze publicatie is gemaakt door Stimulansz in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Stimulansz spreekt haar dank uit aan alle
Nadere informatieLeven met een handicap in Peru Samenvatting Verkenningsonderzoek
Leven met een handicap in Peru Samenvatting Verkenningsonderzoek Wensen, behoeften, belemmeringen en kansen van mensen met een lichamelijk handicap in Peru m.b.t. sociale en economische participatie Cisca
Nadere informatie1. GEEN ARMOEDE 2. GEEN HONGER. Armoede uitroeien, in al zijn vormen en overal. Honger beëindigen, betere voeding en duurzame landbouw promoten
1. GEEN ARMOEDE Armoede uitroeien, in al zijn vormen en overal Ondanks de halvering van de extreme armoede in de wereld tijdens de afgelopen decennia, leeft nog steeds 1,3 miljard mensen in extreme armoede.
Nadere informatiePraktische opdracht Geschiedenis Rolverdeling in het gezin
Praktische opdracht Geschiedenis Rolverdeling in het gezin Praktische-opdracht door een scholier 2111 woorden 7 februari 2003 7,7 39 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding: Dit hoofdstuk gaat over
Nadere informatiePizza Verdi. Opdrachtenblad. Regie: Gary Nadeau Jaar: 2011 Duur: 8 minuten
Pizza Verdi Regie: Gary Nadeau Jaar: 2011 Duur: 8 minuten Opdrachtenblad Lesuurpakket Pizza Verdi (thema s: sociale verschillen, stereotyperingen/vooroordelen; verdiepingsopdracht Amerikaanse burgerrechten)
Nadere informatieWIJ en jij Wet investeren in jongeren
Ik heb een WW-uitkering. Krijg ik een werkleeraanbod? Je krijgt pas een werkleeraanbod als je WW-uitkering is afgelopen. Zolang je een WW-uitkering krijgt, geldt voor jou de sollicitatie- en reintegratieplicht
Nadere informatieKinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN
Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN UITGAVE VAN UNICEF NEDERLAND Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN 2 Kinderrechtenverdrag voor kinderen en jongeren Waarom? Alle kinderen in de hele
Nadere informatieSpreekbeurtinformatie Millenniumdoelen
Spreekbeurtinformatie Millenniumdoelen Informatie voor basisschoolleerlingen uit groep 5 t/m 8 Wat kun je hier vinden? 1. Jouw spreekbeurt over de Millenniumdoelen 2. Waarom zijn er Millenniumdoelen 3.
Nadere informatie> TAALWERKBLAD PARTICIPATIE
TAALWERKBLAD PARTICIPATIE aanpak coach cultuur deelnemen doel eigenschappen heden integreren kwaliteiten meedoen mentor nu plan samenleving toekomst vaardigheden verleden verwachtingen wensen DE WERKWOORDSTIJDEN
Nadere informatiewww.viktorvitamientje.nl
Stichting Viktor Vitamientje vindt dat elk kind in Nederland gezond groot moet kunnen worden.daarom geven we wekelijks een groente- en fruittas aan gezinnen in geldnood die graag gezond willen eten. www.viktorvitamientje.nl
Nadere informatieDit is het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie. Dit vindt de ChristenUnie belangrijk voor Nederland. Lees maar!
Over een paar weken kiest Nederland een nieuwe regering. Op 12 september Jij kunt ook kiezen. Stemmen noemen we dat. Als je stemt, kies je voor de politieke partij die jij het beste vindt. Jij kunt straks
Nadere informatieConceptrapportage Preferentie keuzes aanpak crisis van CNV leden
Conceptrapportage Preferentie keuzes aanpak crisis van CNV leden In opdracht van: Contactpersoon: CNV De heer P. Hazenbosch Utrecht, mei 2009 DUO MARKET RESEARCH drs. Vincent van Grinsven Henk Westerik
Nadere informatieKinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN
Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN UITGAVE VAN UNICEF NEDERLAND Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN 2 Waarom? Alle kinderen in de hele wereld hebben rechten. Jij dus ook. Omdat jij
Nadere informatieBijlage I. Sociaal-economische achtergrondcijfers en Nationale en Europese indicatoren voor sociale insluiting
Bijlage I. Sociaal-economische achtergrondcijfers en Nationale en Europese indicatoren voor sociale insluiting Tabel 1.1 Kerncijfers sociaal-economische trends 1995 2000 2003 2005 2007 Bevolking (x 1 mln)
Nadere informatie1. Inleiding 2. Analyse 2.1. Een derde van de ouders geeft aan minder te gaan werken
1. Inleiding Vorig jaar kondigde de regering grote bezuinigingen aan op de kinderopvang. De bezuinigingen lopen op tot 774 miljoen in 2015. In 2012 snijdt de regering met zo'n 400 miljoen euro in de kinderopvang.
Nadere informatieMaak het waar hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/52446
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 18 augustus 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/52446 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieBeleidsplan. Beleidsplan Orissa Zal Leven pag. 1
Beleidsplan Stichting ORISSA ZAL LEVEN! Spelt-oord 18 3991 XH Houten Telefoon: 030-6343167 Website: www.orissazalleven.nl Emailadres: info@orissazalleven.nl Kamer van Koophandel: 51405229 Bankrekeningnr:
Nadere informatieOver de. Bernard van Leer Foundation
Over de Bernard van Leer Foundation Wie wij zijn De Bernard van Leer Foundation gelooft dat het realiseren van een sterke start voor alle jonge kinderen niet alleen goed is om te doen vanuit moreel perspectief,
Nadere informatieDe kloof wordt breder. Boekverslag door H woorden 15 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde
Boekverslag door H. 1034 woorden 15 februari 2007 6.6 80 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoofdstuk 2 het Noorden tegenover het Zuiden 2 Noord- Zuidverhoudingen 2.1 De kloof wordt
Nadere informatiefluchskrift Vergrijzing in Fryslân neemt toe Aantal senioren sterk gestegen Aantal 65-plussers in Fryslân, /2012
Vergrijzing in Fryslân fluchskrift Vergrijzing in Fryslân neemt toe In Fryslân wonen op 1 januari 2011 647.282 inwoners. De Friese bevolking groeit nog jaarlijks. Sinds 2000 is het aantal inwoners toegenomen
Nadere informatieRechten van alle kinderen
Rechten van alle kinderen Uitgeverij Eenvoudig Communiceren Lezen voor Iedereen www.eenvoudigcommuniceren.nl www.lezenvooriedereen.be LEZEN VOOR IEDEREEN UITGEVERIJ EENVOUDIG COMMUNICEREN Rechten van alle
Nadere informatieUitspraken kinderen van Aruba Voordat de voorzitter overgaat tot de discussie, vertelt hij eerst nog iets meer over het rapport van UNICEF.
Symposium Koninkrijkskinderen Verslag workshop Aruba 23 mei 2013 Voorzitter: Glenn Thodé Columnist: Hellen van der Wal Aantal deelnemers: Circa 25 Opening De workshop wordt geopend door voorzitter Glenn
Nadere informatieMeedoen en erbij horen
Meedoen en erbij horen Resultaten van een mixed method onderzoek naar sociale uitsluiting Addi van Bergen, Annelies van Loon, Carina Ballering, Erik van Ameijden en Bert van Hemert NCVGZ Rotterdam, 11
Nadere informatieVeelgestelde vragen Wet WIJ
Veelgestelde vragen Wet WIJ Wat is de WIJ? WIJ staat voor Wet investeren in jongeren (WIJ). Deze nieuwe wet gaat in per 1 oktober 2009 en moet ervoor zorgen dat alle jongeren tot 27 jaar een opleiding
Nadere informatieOntwikkelingsstage India
Ontwikkelingsstage India 1. Informatie over India en de YuvaLok stichting India is met 1,17 miljard inwoners het land met de op één na grootste populatie ter wereld. India kent verscheidene groeperingen
Nadere informatieSamenvatting Economie H8
Samenvatting Economie H8 Samenvatting door Irene 1160 woorden 14 juni 2018 8,2 5 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie Economie H8 Absolute armoede Als je niet meer in staat bent in
Nadere informatie