Evaluatie van het welzijn van melkkoeien: 2. is modernisering gunstig?

Transcriptie

1 Evaluatie van het welzijn van melkkoeien: 2. is modernisering gunstig? Frank Tuyttens ILVO Studiedag (Melle, 12 okt 2011) Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Dier Beleidsdomein Landbouw en Visserij

2 dieren/bedrijf 1. Inleiding: modernisering (Landbouwtelling 2010) melkproductie/dier (Lievens 2011) 2

3 1. Inleiding: modernisering specialisatie, efficiëntie & automatisatie (Daelemans 1999; Fraser et al. 2001; Ingvar, 2002) Aanbodmarkt vraagmarkt (Hultgren, 2003) Staltype: bindstal ligboxenloopstal (Simensen, 2010) 3

4 1. Inleiding: modernisering DW? Voordelen bindstal angstrespons tav mens (Matiello et al 2009) mogelijkheden voor - ve soc. interacties kreupelheid (Whitaker et al 2000, Cook 2004 Gustafson 1993, Matiello et al 2009) klauwgezondheid (Thysen 1987, Sogstad et al 2005) onthoornen Voordelen ligboxenloopstal propere dieren zelfs zonder stro bewegingsvrijheid & functionele ruimtes uiten natuurlijk gedrag (Hultgren 2003) mogelijkheden voor + ve soc. interacties zwellingen & huidletsels (Matiello et al 2009) ligcomfort (Matiello et al 2009) speenbeschadigingen (Regula et al 2004) mastitis & ketosis (Bakken 1981, Valde et al 1997 Bakken et al 1988, Hovinen et al 2009) alg. DW (Ursinus et al 2009, Simensen et al 2010 Veel variatie: -management, -weidegang, -ligmatten, -bezetting, 4

5 1. Inleiding: modernisering DW? Burger associeert intensivering vaak met slecht dierenwelzijn; weidegang en stro met goed dierenwelzijn Focus op productiviteit en efficiëntie minder tijd per dier (gecompenseerd door automatisatie?) selectie naar hoogproductiviteit ( langleefbaarheid, gezondheidsproblemen: pootproblemen, mastitis, reproductie en metabole stoornissen) Moderne stallen: meer aandacht voor noden en behoeften van de koe? (mogelijk door schaalvergroting, meer kennis, strengere normen, maatschappelijke verwachtingen, ) Melkrobot: koe kan zelf beslissen wanneer druk uit uier 5

6 2. Methoden Is modernisering gunstig voor het welzijn van melkvee? - IDEAAL: Historische recente evaluaties van algemene DW - ALTERNATIEF: traditionele bedrijven - bindstal - >20jr moderne bedrijven - ligboxenloopstal - <20 jr 6 observatoren opgeleid WQ dierenwelzijnevaluaties in teams van 2 6

7 2. Methoden stal F M weide stal F M weide Einde modern 1-9 traditioneel Einde modern traditioneel

8 3. Resultaten: alg. welzijnscategorie 100% 80% % bed drijven 60% 40% 20% % modern traditioneel Not classified Acceptable Enhanced Exceptional 8

9 3. Resultaten: Principes 100 Principe Modern Traditioneel 80 modern traditioneel Goede voeding Score ( ) Goede huisvesting Goede gezondheid Passend gedrag voeding huisvesting gezondheid gedrag 9

10 3. Resultaten: Criteria & Principes Criteria Modern Traditioneel Principe Modern Traditioneel 1 Afw. honger Afw. dorst Goede voeding Rustcomfort Bewegingsvrijheid Goede huisvesting Afw. verwondingen 37* 32* 7 Afw. ziekten Afw. pijn (managt.) 39* 54* 9 Expressie sociaal gedrag Expressie ander gedrag Mens dier relatie Pos. emotionele toestand Goede gezondheid Passend gedrag

11 3. Resultaten: Criteria & Indicatoren Criteria Modern Traditioneel 1 Afw. honger Afw. dorst Rustcomfort Bewegingsvrijheid Afw. verwondingen 37* 32* 7 Afw. ziekten Afw. pijn (managt.) 39* 54* 9 Expressie sociaal gedrag 10 Expressie ander gedrag Mens dier relatie Aantal dagen aangebonden (>18u) /jr Beweiding: -Dagen/jr beweiding: - loopstal: bindstal: 208 -Uren op weide per dag: - loopstal: 7 - bindstal: 16 Aantal dagen op weide (>6u) /jr 12 Pos. emotionele toestand

12 3. Resultaten: Criteria & Indicatoren Criteria Modern Traditioneel 1 Afw. honger Afw. dorst Rustcomfort Bewegingsvrijheid Afw. verwondingen 37* 32* 7 Afw. ziekten Afw. pijn (managt.) 39* 54* 9 Expressie sociaal gedrag Indicator modern tradition. % kreupel 30* 25* % overgroeide klauwen Haarloze plekken / 3,5* 5,5* koe 10 Expressie ander gedrag Mens dier relatie Pos. emotionele toestand

13 3. Resultaten: Criteria & Indicatoren Criteria Modern Tradition. 1 Afw. honger Afw. dorst Rustcomfort Bewegingsvrijheid Afw. verwondingen 37* 32* 7 Afw. ziekten Afw. pijn (managt.) 39* 54* 9 Expressie sociaal gedrag Expressie ander gedrag Indicator % onthoornde koeien % bedrijven die verdoving gebruiken modern tradition Mens dier relatie Pos. emotionele toestand

14 3. Resultaten: Criteria & Indicatoren Criteria Modern Tradition. 1 Afw. honger Afw. dorst Rustcomfort Bewegingsvrijheid Afw. verwondingen 37* 32* 7 Afw. ziekten Afw. pijn (managt.) 39* 54* 9 Expressie sociaal gedrag Expressie ander gedrag Mens dier relatie Pos. emotionele toestand Indicator Observaties van agonistisch gedrag modern tradition

15 3. Resultaten: Criteria & Indicatoren Criteria Modern Tradition. 1 Afw. honger Afw. dorst Rustcomfort Bewegingsvrijheid Afw. verwondingen 37* 32* 7 Afw. ziekten Afw. pijn (managt.) 39* 54* 9 Expressie sociaal gedrag Expressie ander gedrag Mens dier relatie Pos. emotionele toestand Indicator % koeien dat kon aangeraakt worden modern tradition

16 4. Conclusies Invloed modernisering op welzijn melkvee lijkt: gering (algemene welzijnscategorie) niet eenduidig: bewegingsvrijheid, (afw. verwondingen) gedrag, mens-dier, (afw. pijn door managt.) Aannames: WQ protocol is juist: - integratie is gebaseerd op consensus ( wet. bewijs) - indicatoren zijn vergelijkbaar tss. staltypes Steekproeven van bedrijven zijn representatief voor traditionele en moderne melkveehouderij 16

17 Dank aan: Emely behaeghel, Steven Vandemaele (HoGent ) Erlijn Deolet, Kim Thonus, Hilde Vercvaecke (KaHo Sint-Lieven) Bart Ampe, Jozef Laureyns (Fac. Diergeneesk., UGent) Bart Sonck, Thijs Decroos (ILVO-Dier) Sarah De Laeter (ILVO-T&V) Guy Haesebeyt (VRV) Melkveehouders Dank voor jullie aandacht Institute for Agricultural and Fisheries Research Agriculture and Fisheries Policy Area