AANDACHT VOOR HET WELZIJN VAN KOEIEN OP MELKVEEBEDRIJVEN EEN EVIDENTIE?
|
|
- Christa Gerritsen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 AANDACHT VOOR HET WELZIJN VAN KOEIEN OP MELKVEEBEDRIJVEN EEN EVIDENTIE? BART SONCK & FRANK TUYTTENS Eenheid DIER Instituut voor Landbouw en Visserij Onderzoek ILVO 1
2 Inschatting dierenwelzijn (Eurobarometer, 2005) zeer goed redelijk goed redelijk slecht zeer slecht weet niet Leghennen Vleesvarkens Melkkoeien
3 Inschatting dierenwelzijn (Eurobarometer, 2005) zeer goed redelijk goed redelijk slecht zeer slecht weet niet BE EU
4 Dierenwelzijn wordt beoordeeld (niet gemeten ) Zo wetenschappelijk/onderbouwd mogelijk, maar nooit 100% objectief 4
5 Welzijnsmeetlat 3 STAPPEN (bronnen van subjectiviteit): 1. Definiëren DW 2. Selectie welzijnsindicatoren 3. Interpretatie/integratie van indicatoren 5
6 Welzijnsdefinities in omloop Harmonie met de omgeving Abnormaal gedrag en stress Soortspecifiek gedrag Vijf vrijheden (van beweging) (Brambell, 1965) Natuurlijk gedrag en Natuurlijkheid Andere... 6
7 DEFINITIE Welzijn is de kwaliteit van het leven zoals door het DIER ZELF ervaren wordt 2 componenten? Eerst Dan fysisch (biologische behoeften van het dier) fysisch psychisch (plezier, levenslust, pijn, angst, ) Nu? psychisch fysisch 7
8 Biologische behoeften Voederopname: metabolisch, gedrag, herkauwen, sociaal Wateropname: kwaliteit bron selectie, drinken Ademhaling: luchtkwaliteit (stof, NH3, CH4, ) Uitscheiding: faeces Rusten: liggen, slapen, houding, locatie Thermoregulatie: comfortzone, ventilatie, schaduw Oriëntatie, exploratie, selectie 8
9 Biologische behoeften Beweging: bodem, stabiliteit, afstand Lichaamsverzorging: schuren, likken Sociaal gedrag: rangorde, dispersie, sociaal likken, kuddegedrag, facilitatie Voortplanting: lactatie, moederzorg, bronst Gezondheid: klauwen, uier, metabool Veiligheid: sociaal, fysiek, geen pijn & risico s 9
10 EU Welfare EU EU Welfare Quality: Quality: selectie 12 integratie indicatoren dimensies Goede Voeding 1. Geen honger 2. Geen dorst I 1,2, I 1,2, DW Goede huisvesting Goede gezondheid 3. Ligcomfort 4. Thermaal comfort 5. Bewegingsmogelijkheden 6. Geen verwondingen 7. Geen ziekten 8. Geen pijn I 1,2, I 1,2, I 1,2, I 1,2, I 1,2, I 1,2, Normale diergedrag 9. Express. of sociaal gedrag 10. Express. of andere gedrag. 11. Goede mens-dier relatie. 12. Geen angst I 1,2, I 1,2, I 1,2 I 1,2,
11 Een goede welzijnsindicator is: - valide - betrouwbaar (inter-observator, intra-observator, test-retest) - logistiek haalbaar tijdens kort bedrijfsbezoek - gemeten op het dier zelf (ipv omgevingsgebonden) Te weinig geschikte indicatoren: - niet alle dimensies omvat - gevoeligheid beperkt - psychisch
12 Wat wil een dier? Kennis van de ethologie en oorsprong : een dier is steeds geëvolueerd om optimaal aangepast te zijn aan zijn biotoop (domesticatie is evolutionair gezien vrij recent). Gedragsbehoeften & fysiologische behoeften 12
13 BIO-RITMIEK Gesynchroniseerd gedrag 13
14 14
15 15
16 Hittestress Hittestress: warmteproductie > warmteverlies Gevolgen voor dierenwelzijn + productie: melkgift, celgetal, kalfgewicht, tussenkalftijd, bronstgedrag (vnl bij hoogproductieve dieren) euro/dag productieverlies indien >30 C (bedrijf met 100 koeien) Hitte in juli 06: - melkvolume 4,3% lager dan juli 05-7% onder beschikbare quotum Schaduw is aangewezen/noodz. bij weidegang ( 2-4 C/straling) 16
17 Welzijn in loopstallen : een evidentie? 17
18 100% Tijdsbudget van melkvee 90% 80% 70% liggen liggen 60% 50% 40% 30% 20% 10% melken staan op loopvloer staan op ligplaats wateropname voederopname melken staan in weide wateropname voederopname 0% loopstallen weide liggen 12 8,5 melken 3 3 staan in weide 0 4 staan op loopvloer 2 0 staan op ligplaats 2 0 wateropname 0,5 0,5 voederopname 4,5 8 18
19 Keuze van de melkstal in functie van melkduur en veestapelgrootte rekening houdende met investering, reiniging en waterverbruik (P. Billon, 1996). Aantal Melkduur Koeien 1 uur 1 uur 30 2 uur Visgraat 2 x 3 Tunnel 4 MS Tandem 2 x Visgraat 2 x 4 Tandem 2 x 3 Visgraat 2 x 3 Tandem 2 x Visgraat 2 x 5 Tandem 2 x 4 Visgraat 2 x 4 Tandem 2 x Visgraat 2 x 6 Autotanden 2 x 5 Visgraat 2 x 5 Tandem 2 x 4 Visgraat 2 x 3 Tandem 2 x Visgraat 2 x 8 Z.a.Z. 2 x 8 Visgraat 2 x 6 Z.a.Z. 2 x 5 Visgraat 2 x 4 Z.a.Z. 2 x Visgraat 2 x 10 2 x 12 Z.a.Z. 2 x 10 Visgraat 2 x 7 2 x 8 Z.a.Z. 2 x 8 Visgraat 2 x 5 Z.a.Z. 2 x Z.a.Z. 2 x 12 Visgraat 2 x 10 Visgraat 2 x 6 Z.a.Z. 2 x Z.a.Z. 2 x 16 2 x 20 Roto Z.a.Z. 2 x 25 2 x 30 Roto 40 Z.a.Z. 2 x 10 Z.a.Z. 2 x 12 Roto 24 Z.a.Z. 2 x 16 Roto 32 Z.a.Z. 2 x 5 Visgraat 2 x 8 2 x 10 Z.a.Z. 2 x 8 Z.a.Z. 2 x10 Visgraat 2 x 10 2 x 12 Z.a.Z. 2 x 5 Z.a.Z. = zij-aan-zij melkstal, hier kan ook visgraat met snelwisselingsysteem met het zelfde aantal standen bijgedacht worden. 19
20 Hoeveel geld spoel of schraap je weg? Tijdens liggen: 25-28% meer bloedstroom naar de uier 9-19% meer bloedstroom baarmoeder Tijdens liggen: recuperen van belasting van klauwen en poten Liggen: stro: 9,6 tot 14 uren per dag ligboxen: 6,8 (beton) tot 13,8 uren per dag (zand) 20
21 Natuurlijke bewegingen rundvee
22 22
23 23
24 24
25 25
26 Recticel mattress Supercomfort cow m. Kraiburg mattress DeLaval Comfort Alanta Waterbed Pasture mattress Comfy cushion 70,14 66,1 64,89 61,15 59,16 57,51 56,16 Blister mattress 38,72 Enkamat K ,6 Agritarp Reference 21,57 20,4 Rubber mat 10, Occupancy rate (%) 80 26
27 27
28 Combinatie van goede en slechte dingen 28
29 Ligboxlengte In functie van lichaamsmaten Te kort: gebrek aan comfort Te lang: gebrek aan hygiëne Kopruimte Vooraan > KNIEBOOM Zijwaarts Ligboxen - afmetingen Ligboxbreedte In functie van lichaamsmaten SH maal 0,83 SH 1,4, breedte 1,16 MAX SH maal 0,9 Max breedte = 1,26 Breed genoeg om niet gehinderd te worden door afscheidingen, te veranderen van positie Smal genoeg om geen dwarsliggers te hebben (hygiëne, speentrappen)
30 Knieboom Verhindert koeien té ver naar voor te liggen (kopruimte als ligruimte gebruikt) In dubbele boxen / lange boxen Bepaalt ruimte voor romp Afgerond 1,70 1,85 m van achterrand Onder / iets meer naar achter dan schoftboom
31 Cook, N., 2002, University Wisconsin 31
32 Eisen loopvloer Economisch Milieu Dierenwelzijn Foto W.Ouweltjes Welzijn Veehouder 32
33 Types Loopvloeren Gegroefde beton (GC) Betonnen Roostervloer (SC) Dichte Rubbervloer (FR) Rubber Roostervloer (SR) (Bron: W.Ouweltjes) 33
34 Voederplaats Rubber roostervloer Dichte Rubber AMS units Ligboxen Beton roostervloer Dichte betonvloer Voederplaats (Bron: W.Ouweltjes) 34
35 Vloertype Staplengte Kans op slippen Gegroefde beton 0,36 (b ) 2,10 (ab) Beton roostervloer 0,64 (ab) 1,10 (a ) Rubber roostervloer 1,08 (a ) 1,00 (a ) dichte rubbervloer 0,32 (b ) 5,10 (b ) - Staplengte bij rubber roostervloer significant hoger dan bij dichte vloeren - Kans op slippen: rubber en betonnen roostervloer significant lager dan bij dichte rubbervloeren (Bron: W.Ouweltjes) 35
36 Vloertype % tijd liggen aantal stappen/uur melkproductie (kg) Gegroefde beton 49,4 (a ) 53,3 (a ) 34,4 Beton roostervloer 47,2 (ab) 55,9 (ab) 36,2 Rubber roostervloer 45,2 (b ) 60,8 (c ) 36,8 dichte rubbervloer 45,0 (b ) 58,4 (bc) 36,8 - Op rubberen vloeren : significant meer staan en minder liggen in de ligbox - Op rubberen vloeren : significant meer stappen per uur - Geen effect op melkproductie (slechts indicatie lichte verhoging) - Kortere melkintervallen op rubberen vloeren 36
37 Bevloering - kreupelheid Gebruik van rubber in loopgangen: leidde niet in elk onderzoek tot positieve resultaten negatief effect op incidentie zoolzweren en Digitale Dermatitis (Mortellaro) (Kremer et al., 2007) beton 5x meer kans om kreupel te worden dan op rubber (voornamelijk slijtage zoolhoorn -> bevangenheid) maar geen verbetering van de overall kreupelheid van de veestapel (Vanegas et al.,2005) rubber vloer + matras ligbox: minder wittelijndefecten, maar meer zoolzweren (Cook et al., 2008) Rubber in loopgangen weide-stal, wachtruimte en melkstal: zeker aan te bevelen!!! 37
38
39 Wat verkiest een dier? Preferentietesten (open-keuze testen) Testopstelling waarbij dier vrij kan kiezen tussen verschillende simultane alternatieven (omgevingen, voorzieningen) Assumptie: dier kiest wat het graag heeft en wat goed is. 39
40 VPG3-Heido Onderzoek op vachtborstels E-brush Happy -Cow Behoefte van runderen om hun vacht te schuren Functie / nut?: - verwijderen van ectoparasieten, vuil, jeuk - verbetert bloeddoorstroming en vachtconditie - verbetert welzijn, gezondheid en (re)productie Geschikte stalverrijking? Kosten-baten voor dier en producent. Borstelga rnituur 40
41 VPG3-Heido Proef 1: Voorkeur voor type borstel? E-brush Happy -Cow Borstelga rnituur 41
42 Proef 1: Voorkeur voor type borstel? vertrouwde omgeving gewenningsperiode (3w) roteren gebruik vs zuivere preferentie 42
43 VPG3-Heido Proef 1: Voorkeur voor type borstel? Gebruik 60 E-brush % b h 20 0 v Borstelga rnituur e borsteltype Preferentie 272 Happy -Cow % ILVO v Eenheid e borsteltype b 65 h 43
44 Voorzichtig met conclusies naar DW omdat: 42% keuze voor Heido 100%? Relatieve voorkeur absoluut belang Motivatietesten 44
45 Proef 2: Langere termijn gevolgen van vachtborstel éénrichtingshekkens smart-gate Via systeem van éénrichtingshekkens, een smartgate en transponders werd kudde in 2 groepen verdeeld: - Toegang tot borstel (Delaval swinging cow brush) - Geen toegang tot borstel Tijdens gehele stalperiode werden volgende parameters 4x gescoord/gemeten: - Bevuiling & conditie vacht - Gedrag - Gebruik borstel - Melkgift & -kwaliteit (celgetal, vet-, eiwit-, ureumgehalte) 45
46 Proef 2: Langere termijn gevolgen van vachtborstel 0:25 Gebruik borstel neemt toe tijdens stalperiode 0:21 Uren/koe/dag 0:17 0:12 0:08 0:04 0:00 Nov Jan Feb Mar 46
47 Proef 2: Langere termijn gevolgen van vachtborstel Met borstel: minder staartzwiepen en andere gedragingen indicatief van jeuk, ongemak of frustratie (schuren, slaan poot, trappelen, ) Borstel Geen borstel t=2.74, P=0.006 Frequentie Nov Jan Feb Mar 47
48 Proef 2: Invloed van vachtborstel op Vacht: minder vuil en in betere conditie Gedrag: minder uitingen van jeuk, ongemak, frustratie éénrichtingshekkens smart-gate Melkproductie & -kwaliteit: geen effect gevonden Gebruik: frequentie door alle koeien neemt toe met de tijd 48
49 Weide naar de stal brengen? Nieuwe stalconcepten? Compost bedding stal (Bron: ARG-WUR, 2007) 49
50 Bedding stal met gedroogde mest 50
51 Zandstal + drainagebuizen 51
52 Meerkeuzestal 52
53 Dank voor uw aandacht 53
Evaluatie van het welzijn van melkkoeien: 2. is modernisering gunstig?
Evaluatie van het welzijn van melkkoeien: 2. is modernisering gunstig? Frank Tuyttens ILVO Studiedag (Melle, 12 okt 2011) Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Dier www.ilvo.vlaanderen.be
Nadere informatieNieuwe ontwikkelingen. Veel onderzoek. Wat kunt u verwachten? Wat kost mastitis. Theorie en praktijk ( /koe/jaar) Economie van diergezondheid
Nieuwe ontwikkelingen Economie van diergezondheid Henk Hogeveen Leerstoelgroep Bedrijfseconomie, Wageningen Universiteit Departement Gezondheidszorg Landbouwhuisideren, Universiteit Utrecht Antibiotica
Nadere informatieBeoordeling V# Groove vloeren m.b.t. de invloed op klauwgezondheid, het gedrag van de dieren en de emissie van gassen
Beoordeling V# Groove vloeren m.b.t. de invloed op klauwgezondheid, het gedrag van de dieren en de emissie van gassen 1- Resultaten gezondheid/ gedrag Deze studie is uitgevoerd door I D E L E : hét geaccrediteerde
Nadere informatieDoor de data de koe terug zien - Sensordata -
Door de data de koe terug zien - Sensordata - Workshop november 2014 Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Technologie & Voeding www.ilvo.vlaanderen.be Overzicht Sensoren? wat welke Focus
Nadere informatielandbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE KB
Examen VMBO-KB 2015 gedurende 200 minuten landbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE KB Het examen landbouw en natuurlijke omgeving CSPE KB bestaat uit twee deelexamens
Nadere informatieAOC Terra Hereweg 99 9721AA Groningen 050-5297800
Dit arrangement over huisvesting van melkvee bevat de volgende onderwerpen; welzijn, vloeren, ligboxen, voerhekken, waterbakken, klimaat en ventilatie, licht, melksystemen, stalsystemen en stage opdrachten
Nadere informatieWelzijn van zorgdieren langs de meetlat
Welzijn van zorgdieren langs de meetlat Zorgvuldig omgaan met dieren in de zorg 1 juni 2012 CAWA Wageningen Centre for Animal Welfare and Adaptation www.groenkennisnet.nl/dierenwelzijnsweb Marko Ruis Inhoud
Nadere informatieLocomotiescore: een indicator van het welzijn van rundvee in het Welfare Quality protocol. Frank Tuyttens
Locomotiescore: een indicator van het welzijn van rundvee in het Welfare Quality protocol Frank Tuyttens Studienamiddag Kreupelheidsdetectie bij Rundvee - 10/12/2009 Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek
Nadere informatieGAITWISE: De mat voorbij... Kreupelheid detecteren voor je het ziet
GAITWISE: De mat voorbij... Kreupelheid detecteren voor je het ziet Annelies Van Nuffel Koen C. Mertens 12/10/2011 studiedag Welzijn van melkkoeien en varkens in Vlaanderen Instituut voor Landbouw- en
Nadere informatieWat wil de koe? Dairy Campus, Symposium Biodiversiteit en melkveehouderij, mei 2018 Agnes van den Pol-van Dasselaar
Wat wil de koe? Dairy Campus, Symposium Biodiversiteit en melkveehouderij, mei 2018 Agnes van den Pol-van Dasselaar Wat wil de koe? 2 Antropomorfisme Grieks woord voor 'mens' (ἄνϑρωπος / ánthrōpos) Grieks
Nadere informatieHoe kunnen melkveehouders bewegen naar een beter dierenwelzijn?
Hoe kunnen melkveehouders bewegen naar een beter dierenwelzijn? Jo Bijttebier 12/10/2011 Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Landbouw & Maatschappij www.ilvo.vlaanderen.be Beleidsdomein
Nadere informatieDuurzaamheid en Koesignalen. Nico Vreeburg dierenarts en stallenbouwadviseur Vetvice
Duurzaamheid en Koesignalen Nico Vreeburg dierenarts en stallenbouwadviseur Vetvice www.vetvice.nl Cow- SIGNALS Barn- DESIGN Future Farming Wat doet de Vetvice groep? Team Vetvice team, Stallenbouwadviseurs
Nadere informatieMatrassen voor de ligboxen
Informatiefolder versie oktober 2013 Matrassen voor de ligboxen Een diepstrooiselbed is onmiskenbaar nummer één voor een goed ligcomfort. Maar wat als diepstrooisel geen optie is? Wij hebben verschillende
Nadere informatieWat zijn de kosten van mastitis in de vrije markt. Henk Hogeveen
Wat zijn de kosten van mastitis in de vrije markt Henk Hogeveen Wat kunt u van mij verwachten Het probleem: Preventieve kosten vs faalkosten Faalkosten van mastitis U weet de kosten van mastitis toch?
Nadere informatieSmart Farming: Heden & toekomst. Kristine Piccart (ILVO) Veetournee 2018
Smart Farming: Heden & toekomst Kristine Piccart (ILVO) Veetournee 2018 2 Overzicht ❶ ❷ ❸ ❹ ❺ Inleiding Monitoring gezondheid & productie Toekomstvisie Conclusies Vragen 3 1. Inleiding 4 Smart farming
Nadere informatieWelzijn van Dieren vanuit de biologie van het dier
Welzijn van Dieren vanuit de biologie van het dier November 2010 Dr. Claudia M. Vinke Departement Dier in Wetenschap & Maatschappij Faculteit Diergeneeskunde Universiteit Utrecht Inhoud 1. Wat is dierenwelzijn?
Nadere informatieNieuwe droogzetrichtlijnen voor 2014. Bart Geurts Dierenarts
Nieuwe droogzetrichtlijnen voor 2014 Bart Geurts Dierenarts Indeling presentatie Antibioticabeleid Waarom zijn de richtlijnen ontwikkeld? Waar zijn de richtlijnen op gebaseerd? Wat zijn de nieuwe richtlijnen?
Nadere informatieEr valt veel te winnen met een langere levensduur. Henk Hogeveen
Er valt veel te winnen met een langere levensduur Henk Hogeveen Lange levensduur is goed...... gevolg van betere gezondheid... gevolg van betere vruchtbaarheid... minder jongvee nodig minder kosten minder
Nadere informatieMELKWEL: DIERVRIENDELIJKHEID VERMARKTEN ALS PRODUCTATTRIBUUT VAN MELK
MELKWEL: DIERVRIENDELIJKHEID VERMARKTEN ALS PRODUCTATTRIBUUT VAN MELK Resultaten bedrijfsbezoeken 13 ILVO MEDEDELING nr 135 mei 13 Dimitry Lapage Sophie de Graaf MELKWEL: Diervriendelijkheid vermarkten
Nadere informatieEyes on Animals Rapport: Giving Milk a Good Shake
Eyes on Animals Rapport: Giving Milk a Good Shake Een verontrustend groot deel van de koeien in de Nederlandse melkveehouderij lijdt onder gebrekkig welzijn, blijkt uit onderzoek van Eyes on Animals. Door
Nadere informatieWijzen op welzijn. Het belang van objectiveren van welzijnsrisico s door erfelijke aandoeningen en/of schadelijke raskenmerken
Wijzen op welzijn Het belang van objectiveren van welzijnsrisico s door erfelijke aandoeningen en/of schadelijke raskenmerken Dr. Marjan AE van Hagen & Dr. Claudia M. Vinke Richtlijn Veterinair handelen
Nadere informatieKoematrassen en rubbermatten
Koematrassen en rubbermatten Huber N20/25 rubber op rol De comfortabele rubbermatten N20 (20 mm dik) en N25 (25 mm dik) zijn met grote en kleine noppen uitgevoerd. Deze noppen zorgen ervoor dat de rubbermatten
Nadere informatielandbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE BB
Examen VMBO-BB 2015 gedurende 240 minuten landbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Bij dit examen horen een uitwerkbijlage en
Nadere informatieHappy Cow Project i.s.m. Rabobank Maas en Waal en CowSignals Training Company. Evaluatie
Happy Cow Project i.s.m. Rabobank Maas en Waal en CowSignals Training Company Evaluatie Conclusie Happy Cow Project: april 2013 Happy Cow Project succesvol afgesloten! Bijna alle deelnemers hebben reeds
Nadere informatieMaxXfan Hittestress bij melkkoeien Waardoor wordt het veroorzaakt en wat kunt u eraan doen?
Hittestress bij melkkoeien Waardoor wordt het veroorzaakt en wat kunt u eraan doen? Geschreven door: Raymond van Benthem In opdracht van: Inleiding Bij een comfortabele temperatuur presteert rundvee het
Nadere informatieInvullijst Koekompas
Invullijst Koekompas 1. Melken: a. Tanklokaal - schoon & opgeruimd ja / nee - tanktemperatuur 3-4 C ja / nee - voorkoeler aanwezig ja / nee - melkwacht in functie ja / nee - vulling tankmelk na 1 e melkmaal
Nadere informatieHuisvesting van paarden Suzy Van Gansbeke, Tom Van den Bogaert, Norbert Vettenburg Vlaamse overheid, Departement Landbouw en Visserij Afdeling
Huisvesting van paarden Suzy Van Gansbeke, Tom Van den Bogaert, Norbert Vettenburg Vlaamse overheid, Departement Landbouw en Visserij Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Huisvesting in functie van Ethologie
Nadere informatieWerkpakket dierenwelzijn. Vleeskippen Verschil in groepsgrootte. Vleeskip Verschillende groepsgroottes
Werkpakket dierenwelzijn Hoe ervaren vleeskippen en -konijnen meer ruimte? Hoe beïnvloedt bezettingsdichtheid Dierenwelzijn Stephanie Buijs ILVO studiedag (29 september 211) Instituut voor Landbouw- en
Nadere informatieOnderzoeksverslag. Zand en Economie. Johannes van der Velde
Onderzoeksverslag Zand en Economie Johannes van der Velde 900210001 Titelblad Auteur: Johannes van der Velde Titel: Instituut/uitgever: Vetvice; happy cows, happy farmers Plaats: Oosterwolde Datum: December
Nadere informatieEMBRYONALE ONTWIKKELING EN GEZONDHEID VAN HET KALF TIJDENS DE DRACHT
EMBRYONALE ONTWIKKELING EN GEZONDHEID VAN HET KALF TIJDENS DE DRACHT Dierenarts Karel Verdru VAKGROEP VOORTPLANTING VERLOSKUNDE EN BEDRIJFSBEGELEIDING PRENATAAL PROGRAMMEREN Invloeden tijdens de kritieke
Nadere informatieConditie, bevuiling, schurft..
Conditie, bevuiling, schurft.. Locomotiescore, lijn van de rug.. Mest consistentie Gedrag? Werkroutines 5 Werkroutines Weging Punten Werklijnen en kruislijnen Jong naar oud, kans op mestcontact 3 2
Nadere informatieChapter 10. Klauwgezondheid bij melkkoeien in Nederland
Claw Health in Dairy Cows in the Netherlands Chapter 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 - Chapter 10 - Klauwgezondheid bij melkkoeien in Nederland Subtitel: Epidemiologische aspecten van verschillende klauwaandoeningen
Nadere informatieWelzijn:the animal point of view. Winny Weinbeck, Tinley gedragstherapeute voor papegaai
Welzijn:the animal point of view Winny Weinbeck, Tinley gedragstherapeute voor papegaai Welzijn Dierenwelzijn is een complex begrip dat zowel het fysieke welzijn als het geestelijk welzijn omvat (Brambell
Nadere informatieHebben koeien behoefte aan beschutting tegen koude en hitte?
PASTRESS: Hebben koeien behoefte aan beschutting tegen koude en hitte? Eva Van laer eva.vanlaer@ilvo.vlaanderen.be ILVO Studiedag - Welzijn van melkkoeien en varkens in Vlaanderen Woensdag 12 oktober 2011
Nadere informatie1. Inleiding. Reductie van gebroken eieren in verrijkte kooien: legnesten aantrekkelijker maken of zitstokken verlagen? 1. Inleiding. 1.
1. Inleiding Reductie van gebroken eieren in verrijkte kooien: legnesten aantrekkelijker maken of zitstokken verlagen? Frank Tuyttens EU: Batterijkooien verboden vanaf 1 (bedrijven > 35 hennen) VS: United
Nadere informatieStreven naar een goed producerende koe met lange levensduur
Melkveebedrijf van nu naar... Streven naar een goed producerende koe met lange levensduur Efficiënte jongveeopfok: ALVA laag vervangings % + impact mestbeleid Preventief management: risico s vermijden
Nadere informatieKlauwverzorging. Les 1
Klauwverzorging Les 1 Klauwverzorging Klauwverzorging Inhoud: - herkennen van klauwziekten - hoorngroei - ziektebeeld beschrijven maatregelen nemen onderhoud gereedschap funktioneel pedicuren Duur: 8 dagdelen
Nadere informatieDeLaval waterdrinkbakken Meer water betekent meer melk
DeLaval waterdrinkbakken Meer water betekent meer melk 2 Meer water betekent al haar drinkbehoeftes kennen Verhoogde wateropname verbetert de melkproductie Melk bestaat uit bijna 90% water, dus het is
Nadere informatieDetectie en preventie van klauw-en pootproblemen bij zeugen in groepshuisvesting
Detectie en preventie van klauw-en pootproblemen bij zeugen in groepshuisvesting Elena Nalon ILVO-studiedag Welzijn van melkkoeien en varkens in Vlaanderen, 12 oktober 2011 Instituut voor Landbouw- en
Nadere informatieStructuur. Introductie. Methodologie. Na WO II: nooit meer honger. Inzicht nodig in maatschappelijk beeld. omtrent dierenwelzijn
Kleinveehouderij: naar een meer diervriendelijke productie? Overzicht van recent onderzoek Donderdag 9 september 011 ILVO-Dier, Melle Maatschappelijk belang van bezettingsdichtheid Filiep Vanhonacker,
Nadere informatieMastitis en de vrije markt. Henk Hogeveen
Mastitis en de vrije markt Henk Hogeveen Wat kunt u van mij verwachten Denken in een tijd zonder quotum Het probleem: Preventieve kosten vs faalkosten En nu zonder quotum Oude denken Productiecapaciteit
Nadere informatieDIERGENEESKUNDIGE VERKLARING
DIERGENEESKUNDIGE VERKLARING Op...dag...20..., omstreeks...uur, werd door mij: Naam dierenarts : Praktijkadres : Vestigingsplaats : Bent u de behandelend dierenarts van dit dier? - Ja - Nee Onderstaande
Nadere informatie20-4-2012. Afwegingskader Opstallen - Weiden. Stichting Weidegang (missie) Programma
Afwegingskader Opstallen - Weiden Symposium Lekker Buiten: Outdoor Animal Husbandry De kracht en uitdagingen van het buiten houden van vee 19 april Wageningen Ir. Q.G.W. (René) van den Oord sr. adviseur
Nadere informatieMetabole status, lactatie persistentie, en uiergezondheid van melkkoeien na verschillend droogstandslengten
Metabole status, lactatie persistentie, en uiergezondheid van melkkoeien na verschillend droogstandslengten Renny van Hoeij, DVM PhD A.T.M. van Knegsel, T.J.G.M. Lam, J. Dijkstra, B. Kemp Droogstandslengte
Nadere informatieVerantwoord antibioticumgebruik en selectief niet-droogzetten
Verantwoord antibioticumgebruik en selectief nietdroogzetten Een studie in opdracht van Lami uitgevoerd door de Universitaire Landbouwhuisdieren Praktijk (ULP) Juli 2012 1 Inhoud Introduktie... 3 Opzet
Nadere informatieProgramma: SPONSORS. Ontwikkelingen GES 2015. GES organisatie. Agenda. Quotum eraf, fosfaat erop? Apeldoorn 4 november 2015
10.00 - Geart Benedictus: Welkom Programma: Quotum eraf, fosfaat erop? Toekomst fokkerij? Apeldoorn 4 november 2015 10.05 - Jan Huitema (melkveehouder en Europarlementariër) 10.35 - Bonny van Ranst (melkveehouder
Nadere informatieUniforme adviesaanpak klauwgezondheid COMPLETE RISICOINVENTARISATIE: BASISINVENTARISATIE
Uniforme adviesaanpak klauwgezondheid COMPLETE RISICOINVENTARISATIE: BASISINVENTARISATIE Doel veehouder (bedrijfsvoering) Aant. melkkoeien Datum: UBN: Aant. ligboxen Aant. m 2 ligruimte Naam veehouder:
Nadere informatieUw doel bereiken met MelkNavigator
Uw doel bereiken met MelkNavigator Uw doel bereiken met MelkNavigator Als melkveehouder wilt u er uit halen, wat er in zit. Kies gericht voor meer melk, betere gehalten of meer grammen eiwit en/of vet.
Nadere informatieArbeidsefficiëntie op melkveebedrijven
Arbeidsefficiëntie op melkveebedrijven Leader+ project Sterk met Melk Inhoud Verschillen in arbeidsefficiëntie Bedrijfsomvang Specialisatie Melken Voeren Veeverzorging Jongvee Teelten Onderhoud machines,
Nadere informatieLigboxen. Grootvee. Z-120 ligbox, afm. 195 cm x schoftboomhoogte 120 cm. 55010.040 ZK-135 ligbox, afm. 205 cm x schoftboomhoogte 135 cm. 55010.
Ligboxen Grootvee Ligbox ZK-135 De ligboxen ZK-135 en Z-120 zijn ontwikkeld met het oog op de koe. Ze bieden de koe een maximum aan comfort en vrijheid met veel ruimte voor opstaan en liggen. De box geeft
Nadere informatieGEREALISEERDE PROJECTEN
GEREALISEERDE PROJECTEN Eco-Vloer toegepast in de wachtruimte van de nieuwe ligboxenstal van Nico en Corina Van Vliet in Schipluiden, Nederland. De koeien lopen de wachtruimte, die onder 3% helling ligt,
Nadere informatieSimHerd - oefeningen. Jehan Ettema, SimHerd Inc., 22-03-2016
SimHerd - oefeningen Jehan Ettema, SimHerd Inc., 22-03-2016 Je gaat nu oefeningen maken met het SimHerd model. Je gaat scenarios analyseren en aan de hand daarvan vragen beantwoorden. 1. www.simherd.com,
Nadere informatieGroepshuisvesting voor zeugen: hoever staat Vlaanderen met de omschakeling?
Groepshuisvesting voor zeugen: hoever staat Vlaanderen met de omschakeling? Frank Tuyttens ILVO Studiedag (Melle, 12 okt 2011) Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Dier www.ilvo.vlaanderen.be
Nadere informatieDrinkwater voor vee. Smakelijkheid van het water. Schadelijkheid van het water. Onderzoek waterkwaliteit drinkplaatsen voor melk- en jongvee
Onderzoek waterkwaliteit Opdrachtgever: LTO Noord UGCN Wageningen 21-06-07 Onderzoek waterkwaliteit Drinkwaterkwaliteit / Hittestress Ed van Eenige met dank aan vele studenten van Diergeneeskunde (Utrecht)
Nadere informatieOpdracht 1 Bewust kijken op je praktijkbedrijf
Opdracht 1 Bewust kijken op je praktijkbedrijf Als je nauwkeurig kijkt naar koeien die in de wei lopen, kun je al veel over die koeien zeggen. Schrijf 3 dingen op die je ziet en die jou informatie geven
Nadere informatieMag het een liter méér zijn?
Arbeidsvriendelijke stalconcepten voor melkvee SBB Agro Bouwadvies Arbeidsvriendelijke stalconcepten Inhoud Inplanting van gebouwen looplijnen Bouwen in functie van gezonde koeien Arbeidsbesparende technieken
Nadere informatieN o t i t i e. Lactosebepalingen MPR Datum: Arnhem, 29 augustus 2006 Onze referentie: R&D/06.0108/MH/HWA Bijlage(n): -
Auteur: Horneman Betreft: Lactosebepalingen MPR Datum: Arnhem, 29 augustus 2006 Onze referentie: R&D/06.0108/MH/HWA Bijlage(n): - N o t i t i e Sinds begin 2006 worden resultaten van lactosebepalingen
Nadere informatieOntwerpen voor Systeeminnovatie De Familiekudde
Ontwerpen voor Systeeminnovatie De Familiekudde een oplossing voor een natuurlijke en duurzame melkveehouderij Inhoudsopgave 1. Het concept 2. Ervaringen in de praktijk Dit onderzoek is een samenwerking
Nadere informatieBijlage: Aanpassingen stal voor afvoer verse mest
Bijlage: Aanpassingen stal voor afvoer verse mest 1 Opslag dagverse mest bij rundveeligboxstal Dagverse mest heeft de hoogste biogaspotentie. Bij vergisting is zodoende het advies om met name dagverse
Nadere informatieExamen VMBO-KB versie rood
Examen VMBO-KB versie rood 2018 gedurende 115 minuten profielvak Groen CSPE KB onderdeel A Naam kandidaat Kandidaatnummer Bij dit onderdeel horen digitale bestanden. Dit onderdeel bestaat uit 6 opdrachten.
Nadere informatieDuurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland. Studiedag NVTL. Frits van der Schans. 11 maart 2014
Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Studiedag NVTL Weidegang Frits van der Schans 11 maart 2014 Uitnodiging - Wat is weidegang precies? - Hoe belangrijk is het en hoe belangrijk vinden
Nadere informatieMelkkwaliteit en management. Gerrit Hegen
Melkkwaliteit en management Gerrit Hegen KoeKompas KoeKompas Historie en toekomst Wat houdt KoeKompas in? Wat zijn de voorwaarden om KoeKompas te mogen uitvoeren? KoeKompas Historie: Ontwikkeld door dierenartsen
Nadere informatieVoorbeeld van een tekstplan als voorbereiding op het schrijven van een eerste versie
Voorbeeld van een tekstplan als voorbereiding op het schrijven van een eerste versie INLEIDING Welzijn van dieren in bio-industrie Waarover wordt wel gesproken? - leefomstandigheden - zorgen consument
Nadere informatieEnkele kritische punten bij de huisvesting van melkvee. Some critical aspects of housing dairy cattle
Vlaams Diergeneeskundig Tijdschrift, 2012, 81 Overzichtsartikel 149 Enkele kritische punten bij de huisvesting van melkvee Some critical aspects of housing dairy cattle 1 I. Declerck, 2 S. Van Gansbeke,
Nadere informatieAGRILED pro Serie. Volledig geautomatiseerde verlichting voor uw rundvee
AGRILED pro Serie Volledig geautomatiseerde verlichting voor uw rundvee Better light, better life Welzijn en rendement Als veehouder bent u dagelijks bezig met het welzijn en de productie van uw vee. De
Nadere informatieKengetallen. E-12 Inseminatiewaarde en Gebruikswaarde
Kengetallen E-12 Inseminatiewaarde en Gebruikswaarde Inleiding Jaarlijks wordt circa 30% van de melkveestapel afgevoerd en vervangen door hoogdrachtige vaarzen. De afvoer van een koe kan gedwongen zijn
Nadere informatieThema van de maand September 2009
Thema van de maand September 2009 "Een goede huisvesting voor je ezel" Omdat wij zelf druk bezig zijn om het voor onze meiden allemaal in orde te maken, wil ik deze maand verder ingaan op het thema huisvesting.
Nadere informatieDe praktijkwaarde van Better Life-fokkerijgetallen
De praktijkwaarde van Better Life-fokkerijgetallen De veestapel maakt het verschil Wat is een goed presterende veestapel? Hoge melkproductie met goede gehalten Efficiënt omzetten van voer in melk Hoge
Nadere informatieKempensysteem Apers-Mertens - Haasdonk. 26 september 2013
Kempensysteem Apers-Mertens - Haasdonk 26 september 2013 Welkom Apers-Mertens Koen en Lieve Haasdonk Agenda Voorstelling bedrijf Koen Apers Het Kempensysteem Guy Verhulst Vragen Broodjeslunch Rondleiding
Nadere informatieMens, dier en maatschappij in de zoo van de toekomst - Jeroen Stevens -
Mens, dier en maatschappij in de zoo van de toekomst - Jeroen Stevens - Studiedag LNE, Brussel 05 oktober 2015 De zoo van de toekomst 1984 Dierentuin en welzijn optimal animal welfare leads to effective
Nadere informatiehoofdstuk 2-4 hoofdstuk 2
Samenvatting Het doel van het onderzoek, zoals beschreven in dit proefschrift, is het identificeren van fysiologische parameters voor het meten van stress bij vleesvarkens. Stress, veroorzaakt door de
Nadere informatieSterk met Melk. Brugse Ommeland en Meetjesland
Sterk met Melk Brugse Ommeland en Meetjesland Dit verslag is geschreven in het kader van het project Sterk met Melk. Contact: Diane Schoonhoven, Leader+ project Sterk met Melk, 09 376 97 38, www.meetjesland.be/sterkmetmelk
Nadere informatieKlauwgezondheid. studiegroepen december 2010. 24-12-2010 DAP van Waard tot Klif
Klauwgezondheid studiegroepen december 2010 1 Indeling presentatie Belang van klauwgezondheid Verschillende klauwaandoeningen Stinkpoot Mortellaro Tussenklauwontsteking Bevangenheid Zoolzweer Wittelijnproces,
Nadere informatieCompoststal in Amerika; 2 keer per dag bewerken Gedroogde mest stal in Israël ( de wei in de stal )
Een greep uit nieuwe ontwikkelingen huisvesten van melkvee Huisvesting van melkvee staat momenteel sterk in de belangstelling bij melkveehouders, beleid en het onderzoek. Vanuit verschillende onderzoekprojecten
Nadere informatieWAAR TREK JE DE GRENS? Hoe zouden we landbouwdieren moeten behandelen?
1. Productie van kippen Vleeskippen in de stal Scharrelkippen Scharrelvleeskippen kunnen naar buiten. Zij leven langer omdat ze op een langzamere, meer natuurlijke manier groeien. Is het eerlijk dat het
Nadere informatieWaterbedden. De voordelen van comfort
Waterbedden De koe en haar rust Een gezonde koe in een goede omgeving rust tot wel 14 uren per dag. Als ze ongestoord, veilig en comfortabel ligt te herkauwen is een koe in haar element en produceert ze
Nadere informatieHet ontwapenen van kippen
Het ontwapenen van kippen Voorzorgsprincipe dierenwelzijn Wouter Wytynck Boerenbond Dierenwelzijn Dierenwelzijn wordt getoetst aan vijf vrijheden: - Vrij van honger en dorst - Vrij van ongemak - Vrij van
Nadere informatieN en P excreties in de biologische melkveehouderij in België
N en P excreties in de biologische melkveehouderij in België Sam De Campeneere NVWV De wens van de pens 20/05/2011 Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Dier www.ilvo.vlaanderen.be Beleidsdomein
Nadere informatieDuurzaamheid in de melkveehouderij
Duurzaamheid in de melkveehouderij Kampereiland 15 maart 2012, Alfons Beldman Opbouw presentatie 1. Wat is duurzaamheid? 2. Ontwikkeling duurzaamheid melkveehouderij. 3. Duurzame zuivelketen 4. Kies je
Nadere informatieCastratie van biggen:
De Vlaamse overheid, Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek, eenheid DIER en het departement Landbouw en Visserij, afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Castratie van biggen: Afgerond en opgestart
Nadere informatiePraktische kijk op droogstandsmanagement bij Vlaamse melkveebedrijven. Samenvattend rapport
Praktische kijk op droogstandsmanagement bij Vlaamse melkveebedrijven Samenvattend rapport 1 ENQUÊTE 1.1 Opstellen van de enquête In kader van het demo-project verantwoord gebruik van antibiotica in de
Nadere informatieDeLaval individuele en groepsdrinkbakken Meer schoon water betekent meer melk
DeLaval individuele en groepsdrinkbakken Meer schoon water betekent meer melk Verbeter de wateropname van uw koeien en zij zullen u belonen met meer melk Melk bestaat voor bijna 90% uit water. Daarom is
Nadere informatieKwaliteit. Benodigdheden Transparante fles Uitgebreid wateronderzoek Witte emmer Test-sets voor ijzer-, hardheiden PH-bepaling
Kwaliteit Hoe beoordeel je kwaliteit van drinkwater? Het drinken van vervuild water of water met ziektekiemen betekent een lagere productie van je dieren. De norm voor het beoordelen van de kwaliteit van
Nadere informatieUitslag KringloopWijzer
Uitslag KringloopWijzer Bedrijfspecifieke excretie melkvee Bedrijfs-kringloopscore Jaaropgave : 2014 Omschrijving : plomp 2014 feb15 Naam veehouder : Plomp Agro Vof Straat + huisnummer : Geerkade 10 Postcode
Nadere informatieNa volledig invullen van de enquête neemt een assistente of uw bedrijfseigen dierenarts contact met u op om een afspraak te maken voor het BGP 2017.
Inleiding Beste veehouder/ veehoudster, Binnenkort bent u weer toe aan de update van uw BGP en BBP! Om zoveel mogelijk uit uw BGP te halen en kosten zo laag mogelijk te houden verzoeken we u vriendelijk
Nadere informatieLIGBEDDEN. 22 Tel. (+31)(0)346 35 19 34 Fax. (+31)(0)346 35 47 41 www.beerepootagri.com
LIGEDDEN eerepootgri weet als geen ander wat het belang is van een een goede rustplaats voor uw koeien. Datgene wat een koe namelijk het liefst doet is liggen. Daarom moeten we zorgen dat de ligplaatsen
Nadere informatieDeLaval oppervlaktecoating. Bescherming van uw vloeren en wanden
DeLaval oppervlaktecoating Bescherming van uw vloeren en wanden DeLaval oppe Voor veilige, duurzam oppervlakken DeLaval oppervlaktecoating beschermt uw werkomgeving tegen veroudering en zorgt voor een
Nadere informatieWelzijn van vissen tijdens de productie: de case Afrikaanse meerval
Welzijn van vissen tijdens de productie: de case Afrikaanse meerval Johan Schrama & Pascal van de Nieuwegiessen Aquaculture and Fisheries Group Wageningen University The Netherlands Inhoud presentatie
Nadere informatieOntwikkelen van een training voor inspecteurs in de vleeskalversector
Ontwikkelen van een training voor inspecteurs in de vleeskalversector In opdracht van Animal Sciences Group en Lectoraat Welzijn van Dieren Eveline van der Tuin & Femke de Vries 10 juli 2009 ??? Training???
Nadere informatieHet GLB en dierenwelzijn: hoge normen in de EU
Het GLB en dierenwelzijn: hoge normen in de EU De Europese Unie mikt hoog Europese Commissie Landbouw en plattelandsontwikkeling Bijdrage van het landbouwbeleid Het GLB biedt landbouwers een aantal stimuli
Nadere informatieLactatie op Maat. - lactatielengte afgestemd op de individuele koe -
Lactatie op Maat - lactatielengte afgestemd op de individuele koe - Ariëtte van Knegsel 1, Eline Burgers 1,2, Roselinde Goselink 2, Hanneke van Wichen 3 1 Adaptation Physiology Group WUR, 2 Wageningen
Nadere informatieContinue meten = continue weten
Continue meten = continue weten Agis Automatisering heeft in 2010-2011 een Samenwerking bij Innovatie-project uitgevoerd met 15 melkveebedrijven: het Melkveehouder Decision Support System project. Dit
Nadere informatieWerkblad: Gezondheidskenmerken
Werkblad: Gezondheidskenmerken 1) Zet een koe vast aan het voerhek of aan het halster. Beoordeel vervolgens de onderstaande gezondheidskenmerken. a. Koe nummer: b. Leeftijd: c. Lactatiestadium: d. Ras:
Nadere informatieVoor een duurzame toekomst
Voor een duurzame toekomst Complete leverancier van bewezen kwaliteit Den Boer Beton is een flexibele en marktgerichte organisatie en decennia lang een begrip onder professionals in de agrarische sector.
Nadere informatieIntroductie AMS-STAGE
Introductie AMS-STAGE 1 Algemeen - Stageduur 5 weken - Inleveren POK, stageverslag, urenregistratie - Stagebezoek - Beoordeling 2 Programma vandaag Stageopdrachten Algemene bedrijfsbeschrijving(missie,
Nadere informatieWaarom? Vertering bij de koe. Missie 8/03/2012. Belangrijkste economische parameters. Efficiënt en effectief gebruik van MPR. via rantsoenwijzigingen
Efficiënt en effectief gebruik van MPR Missie Objectieve data verzamelen Analyse Lokeren, 7 maart 2012 Concreet en bedrijfsspecifiek advies Opvolging Opleiding Er is geen universele waarheid Ieder bedrijf
Nadere informatieAanpassingen NVO-fokwaardeschattingen april maart 2008 Animal Evaluation Unit (AEU)
Aanpassingen NVO-fokwaardeschattingen april 2008 18 maart 2008 Animal Evaluation Unit (AEU) Aanpassingen op een rij DU ->levensduur aanpassing van NVI Vruchtbaarheid Introductie van 3 bases voor alle kenmerken
Nadere informatieSteekproef. Wat na 2013?
GROEPSHUISVESTING VAN ZEUGEN: DE PRAKTIJKERVARINGEN- DEEL 1 Sinds 13 is het verplicht om zeugen gedurende het grootste deel van de dracht in groep te huisvesten. Tussen 03 en 15 peilde het ILVO met medewerking
Nadere informatieInsemineren, de praktijk
Hoofdstuk 6 Insemineren, de praktijk Het bronstig zien van de koe Bronst waarnemen is een vak. Koeien geven veel verschillende signalen af bij bronst. Daarbij verschilt de bronst van koe tot koe. Gemiddeld
Nadere informatieAanbevelingen van EFSA voor het houden van konijnen
Aanbevelingen van EFSA voor het houden van konijnen Luc Maertens Brussel, 04/10/10 Studiedag FOD: Het konijn op de rooster Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Dier www.ilvo.vlaanderen.be
Nadere informatie