Wonen op vakantieparken: repressie versus reguleren Tineke Lupi (Platform31) en Henk Boelens (gemeente Breda)

Transcriptie

1 Wonen op vakantieparken: repressie versus reguleren Tineke Lupi (Platform31) en Henk Boelens (gemeente Breda) Wooncongres 2018, 4 december in Den Haag

2 Binnenkomer Welke associaties roept een vakantiepark bij u op? Wie van u is wel eens op een vakantiepark verbleven? Wie van u heeft vakantiehuisje, of in de familie? Wie van u kent mensen die voor korte of lange tijd - op een vakantiepark hebben gewoond?

3 Nederland vakantieparkland Recreatie gestimuleerd voor regionale economie >1500 bedrijfsmatig geëxploiteerde parken, 2800 campings Ook veel terreinen met stacaravans en huisjes in eigendom Grootste dichtheid objecten ter wereld Meest gebouwd tussen 1960 en 1990 Kleine ondernemers en grote bedrijven Diversiteit in luxe en voorzieningen

4 Wonen op vakantieparken Al lang bekend fenomeen, zeker > 30 jaar 2005: >14% vaste recreatieobjecten bewoond 2018: individuele bewoners geteld in 11 gemeenten op de Veluwe Landelijk mensen geregistreerd op recreatiewoningen Schatting totale groep in Nederland: > dus een middelgrote stad, Den Helder of Gouda

5 Waarom problematisch? Permanente bewoning is onrechtmatig bestemmingsplan recreatieve functie Dus verboden, maar alom gedoogd en weinig gericht bestreden Mensen uit het zicht en tussen wal en schip Woningnood, verloedering terreinen, sociale problematiek

6 Thema s / vragen voor vandaag I Wie wonen er op vakantieparken en waarom? Welke maatschappelijke dynamiek zit hierachter? II Wat is de opgave voor gemeenten en hoe krijg je mensen naar betere/legale huisvesting? III Hoe kunnen vakantieparken een oplossing bieden voor de woningmarkt?

7 Categorieën Alternatieve leefstijl en woonwens buiten het systeem: - pensionado s - jonge vrijbuiters / paradijsvogels Acute woonbehoefte niet in bestaande aanbod vervuld: - spoedzoekers vanwege echtscheiding, verandering van baan, gezinsvorming - arbeidsmigranten Vastgelopen / niet in reguliere woonsituatie passen: - kwetsbare mensen met beperkingen en problemen - onder de radar vanwege schulden en criminaliteit

8 Vestigingsproces Herkomst veelal stedelijke gebieden Reguliere life events woningzoekenden Persoonlijke push factoren en woonbehoeften Groene, rustige, prikkelarme omgeving Beschikbare, relatief betaalbare woonruimte Sociale netwerk zeer belangrijk Regels niet bekend of bewust overtreden

9 Leefwereld op het park Verblijfsduur: zeer lang (>10 jaar) of relatief kort <3 jaar Veel mensen willen blijven, ook woonurgenten Gemeenschapsvorming: contacten, activiteiten, hulp en steun Fysieke, psychische en financiële belemmeringen van vertrek Versterken kwetsbaarheid en multi-problematiek

10 Achterliggende processen Wegkijken en gedogen Botsing systeem- en leefwereld Minder vaste leefpatronen Gebrek aan flexibele, alternatieve woonvormen Extramuralisering en transformatie sociale domein Nadruk op zelfredzaamheid

11 Aanpak onrechtmatige bewoning 1. Handhaven op individuele bewoners pas op voor waterbedeffect en symptoombestrijding 2. Gedogen en/of legaliseren bewoning sociaal-fysieke oplossing voor enkelen 3. Ontruiming park en herhuisvesting structurele sociale oplossing 4. Parken inrichten voor flexwonen structurele woonoplossing

12 HERHUISVESTINGSOPGAVE FORT ORANJE Wat hebben we ervaren? Wat als dit niet de laatste is.?

13 Context

14 Van intentie naar handelen Intentie Beëindigen onwenselijke leefsituatie en ondermijning Waar aan de orde zorgen voor structurele fatsoenlijke herhuisvesting

15 Kaders? De camping moet leeg! Vrije keuze huisvesting Inschrijfplicht gemeente Lokale afspraken mbt toewijzen woningen Geen eerdere handhaving richting bewoners Zorgplicht gemeente die uitgaat van eigen kracht (WMO) Zicht op duurzaam en rechtmatig verblijf? Crisis- of reguliere processen?

16 Individueel maatwerk Wettelijke en beleidsinstrumenten zijn op individuele grondslag gebaseerd

17 Enige ordening Niet ingeschreven arbeidsmigranten moeten vertrekken Biedt gelukzoekers geen gelukje, maar laat ze verder zoeken Iedereen retour vorige gemeente van inschrijving Je moet toch ergens beginnen Mensen met sociale binding Zundert (schoolgaande kinderen, georganiseerde zorg) krijgen verlengde zoektijd Woningmarkt zeer krap voor de doelgroep Gentlemen s agreement burgemeesters in regio over inspanningen t.a.v. oud-bewoners gemeente Crisis verbroedert Geen ondersteuning als er geen duidelijk recht of zorgindicatie is Geen afdwingbaar recht

18 Uitdagingen In sneltreinvaart komen tot samenwerking (48 gemeenten) Geen afdwingbare medewerking Lokale beleidsafspraken m.b.t. wonen (bijzondere doelgroepen, urgentie) Incomplete dossiers (m.n. sociaaleconomische aspecten en woonhistorie) Verwachtingenmanagement: wij zorgen voor u vs. eigen verantwoordelijkheid bewoners Faciliteit t.b.v. verlengde zoektijd inrichten Verwachtingenmanagement m.b.t. crisisorganisatie

19 Resultaten Ca. 150 mensen vertrokken naar buitenland Ca. 220 mensen naar 27 gemeenten vertrokken 27 huishoudens verlengde zoektijd 4 alsnog geen ondersteuning 5 plaatsingen beschermd wonen Nu nog 3 huishoudens op zoek naar huisvesting

20 Krijg je iedereen weg? Iedereen is vertrokken Van velen weten we waarheen 3 meldingen bij daklozenopvang Veel bekende situaties zijn verbeterd Aantal blijft toch liever onder de radar

21 Krijg je iedereen wel weg? Is dat wel de goede vraag? Erkennen van olifantpaadjes is vaak de beste remedie 5 honden, een volière en een aantal katten passen niet snel in een normale wijk Èchte pauzewoningen ontbreken

22 Welk probleem los je op? Individuele leefomstandigheden Camping niet meer beschikbaar Ondermijning Bereikbare woningen Tijdelijke woningen Passende woningen

23 Voorkomen(de gevallen) Druk op productie van woningen midden-duur, maar doelgroep flexibele, goedkope woningen blijft onderbelicht Waarom zijn er de afgelopen decennia door corporaties niet meer kleinschalige projecten ontwikkeld, met meer diversiteit aan woonvormen waarbij bewoners niet de hoofdprijs betalen voor een gammel hok? Fatsoenlijk beheerde woonvormen waar voor 400 tot 500 euro woningzoekenden voor maximaal twee jaar een ruimte van 40 tot 50 vierkante meter kunnen huren. Daar is behoefte aan.

24 Een extra beroep op WMO-middelen (tijd en geld) Een extra vraag naar goedkope woningen Nog niet bekende/actieve woningzoekenden op de markt Consequenties van een aanpak 5 x beschermd wonen Oplossen budget- en schuldenproblematiek Ambulante begeleiding vanuit WMO 575 woningen sociale huur, waarvan 385 nieuwe vraag

25 Vraaggestuurde woningmarkt? Recreatieparken 3.0 kunnen rol spelen: Leefstijlen Solidariteit/participatie Suburbanisatie Eenzaamheid tegengaan verward gedrag Recreatiepark als wijk in de wijkaanpak

26 Transformatie en herbestemming Geen reguliere voorraad of gewone woonwijk bijzondere doelgroepen Passend voor park, locatie en omgeving Niet teveel mix van leefstijlen Pauzepark: tijdelijk wonen voor spoedzoekers Arbeidsmigranten: shortstay of midstay Opvang of logies voor kwetsbare mensen Woon-zorgconcepten voor ouderen.?

27 Randvoorwaarden Regie door gemeente en provincie Kritisch op partij en businessplan Beheer op terrein cruciaal Woonbestemming >waardestijging Variatie in termijn tijdelijk geeft sturing Maatwerk, geen generieke oplossing

28 Vragen en discussie Is bewoning van vakantieparken een kwestie in de gemeente? Wat is het huidige beleid? Hoe ga je om met inschrijving en handhaving? Welke kennis en instrumenten heb je nodig?