1 Snel en effectief lezen: wat houdt je tegen?
|
|
- Leo Driessen
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 1 Snel en effectief lezen: wat houdt je tegen? Wie snel en effectief leest, kan meer informatie verwerken in minder tijd; dat is heel aantrekkelijk. Zeker voor or-leden. Want hoewel je voor or-werk tijd krijgt van je baas, gaan je gewone werkzaamheden ook door. Toch is het orwerk te belangrijk om even tussendoor te doen. Maar snel lezen e n alle informatie tot je nemen, wil niet altijd lukken. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Door deze oorzaken bij jezelf te herkennen, kun je ze effectief aanpakken. In dit hoofdstuk bespreken we daarom de meest voorkomende belemmeringen voor snel en effectief lezen. 1.1 Woord-voor-woord lezen Veel mensen lezen een tekst woord voor woord of zelfs letter voor letter. Dit is niet zo gek, want zo hebben we het vroeger als kind geleerd. Toch is woord-voor-woord lezen een van de belangrijkste oorzaken van een laag leestempo. Het kost immers erg veel tijd om met de ogen alle letters van de tekst langs te gaan. Bovendien hebben veel woorden, zoals lidwoorden of hulpwerkwoorden, nauwelijks betekenis. Het is dus zonde om daar tijd aan te besteden.
2 14 Or en sneller lezen; sneller schrijven Voor een goed begrip van de tekst is het helemaal niet nodig om elk woord te lezen. Sterker nog, door snel met de ogen over de tekst heen te gaan en hele groepen woorden tegelijk te overzien, krijg je als lezer veel sneller de grote lijn van de tekst te pakken. Je blijft niet onnodig hangen in details, maar richt je veel meer op het totaalbeeld. En dat totaalbeeld biedt de kapstok om de tekst makkelijker te begrijpen en te onthouden. betekenisdra- gende woorden In onderstaande tekst zijn de betekenisdragende woorden cursief gedrukt. De rest is ballast. Voorbeeld Tussen 3 en 14 september worden op verschillende locaties in Den Haag 36 ernstig zieke kastanjebomen gekapt, waaronder 2 monumentale bomen op het Nassauplein. Uit recente controles is gebleken, dat deze kastanjebomen onherstelbaar zijn aangetast door de kastanjebloedingsziekte. Deze bomen moeten als verloren worden beschouwd. In het komende plantseizoen worden op de lege plekken nieuwe bomen geplant. Bron: Vocaliseren Een bijzondere vorm van woord-voor-woord lezen is vocaliseren. Vocaliseren houdt in dat je de tekst letterlijk voorleest, in je hoofd of ( uisterend) hardop. Vocaliseren heeft twee nadelen. Ten eerste kost het nog meer tijd dan gewoon lezen, omdat je de woorden in klanken moet om-
3 Snel en effectief lezen: wat houdt je tegen? 15 zetten. Ten tweede ben je zozeer gericht op de techniek van het lezen en op de vele details, dat dat het begrip van de tekst als geheel in de weg zit. Slechts in sommige gevallen kan het handig zijn om te vocaliseren. Bijvoorbeeld als je een bepaalde passage in je hoofd wilt stampen. Doe dit dan echter pas, als je de tekst e e n keer in zijn geheel gelezen hebt. 1.3 Teruglezen De derde oorzaak van een laag leestempo is het zogenaamde teruglezen. Misschien ken je het wel: je hebt het gevoel dat je een stukje tekst gemist hebt en blijft daardoor steken. Vervolgens ga je terug in de tekst en herlees je het laatste stuk. Dat kan om een paar woorden gaan, een paar zinnen of een hele alinea. Dat dit het leestempo vertraagt, spreekt voor zich: je doet in feite dubbel werk. Vaak komt dit teruglezen voort uit onzekerheid: je denkt dat je de tekst niet totaal kunt begrijpen als je niet alle woorden bewust gelezen hebt. Toch is het meestal beter om de tekst wel in e e n keer door te lezen, ook al heb je wat gemist. Je hebt dan namelijk sneller de grote lijn te pakken en daarin kun je vaak vanzelf het gemiste stukje invullen. Is dat niet het geval, dan kun je dat stukje er altijd later nog eens bij pakken. Als je de tekst een keer helemaal hebt gelezen, begrijp je de gemiste details waarschijnlijk veel beter. grote lijn
4 16 Or en sneller lezen; sneller schrijven 1.4 Concentratieverlies Je leest wel, maar de tekst dringt niet tot je door. Je gedachten dwalen af naar andere zaken. Veel lezers hebben er regelmatig last van: concentratieverlies. Er zijn verschillende oorzaken voor concentratieverlies. Hieronder noemen we er een paar. Vermoeidheid Snel en effectief lezen vraagt heel veel concentratie. Daar word je dus ook snel moe van. Neem daarom regelmatig, bijvoorbeeld elk halfuur, een pauze, al is het maar een paar minuten. Zorg er ook voor dat je je leeswerk inplant op een moment dat je je normaal gesproken t voelt, bijvoorbeeld aan het begin van de dag of juist s avonds. Doe het lezen nooit even tussendoor ; daar is het veel te inspannend voor. Naast deze omgevingsfactoren kun je ook last hebben van zogenaamde interne ruis : gedachten die je zodanig bezighouden dat je ze niet van je af kunt zetten. Soms zijn dit dingen die je drinrust interne ruis Ruis Veel mensen vinden het lastig om zich te concentreren als er veel geluiden of bewegingen om hen heen zijn. Probeer dan een rustige ruimte te vinden, zonder telefoon, computer of collega s. Maar wel met veel licht en een prettige stoel. Misschien werp je nu tegen dat je altijd bereikbaar moet zijn. Maar als je naar een vergadering moet of gaat lunchen, dan bent je toch ook van je plek? Plan leeswerk dus, net als een vergadering, in in je agenda, en reserveer daar eventueel een speciale werkplek voor.
5 Snel en effectief lezen: wat houdt je tegen? 17 gend moet doen of die je niet mag vergeten. Schrijf deze dingen dan eerst op voor je begint met lezen: ze hebben dan hun plaats gekregen. Daarnaast kunnen het natuurlijk ook persoonlijke zorgen zijn. In dat geval is het soms beter het leeswerk uit te stellen of genoegen te nemen met een heel laag leestempo en opnameniveau. Ook kunnen de technieken uit de rest van dit boekje je misschien helpen. Passief lezen Je hebt vast niet zoveel last van concentratieverlies als je een thriller leest. Je wilt dan immers niets anders dan do o rlezen. Dit komt omdat je het boek leest met minstens e e n prangende vraag in je hoofd: wie heeft de misdaad gepleegd? Dit maakt dat je het boek actief leest. Als mensen een zakelijke tekst lezen, doen ze echter vaak het omgekeerde. Ze beginnen gewoon met lezen en laten de tekst simpelweg over zich heen komen. Ze weten eigenlijk niet zo goed wat ze met de tekst willen en waar ze precies naar op zoek gaan. Dit noemen we passief lezen. Een groot risico van passief lezen is concentratieverlies. Bij passief lezen ben je immers nauwelijks betrokken bij de tekst en dat is bepaald niet spannend. Daarom is het aan te raden om altijd actief te lezen. Dit houdt in dat je voor je gaat lezen een doel bepaalt: wat wil je precies uit de tekst halen? Daarnaast kun je jezelf speci eke vragen stellen, zoals: wat is de conclusie van dit onderzoek? Wat zijn de argumenten? Wat zegt de schrijver over onderwerp x? Welke informatie is voor mij en mijn collega s van belang? Door
6 18 Or en sneller lezen; sneller schrijven deze vragen dwing je jezelf om actief met de tekst aan de slag te gaan. En zo maak je in feite je eigen thriller. Te langzaam lezen Ieder mens heeft de capaciteit om veel informatie tegelijk op te nemen. Als je erg langzaam leest, neem je maar weinig informatie op. Je benut dan maar een deel van je hersencapaciteit. Dit heeft tot gevolg dat de rest van je hersenen niets te doen hebben en zich daarom bezig gaan houden met andere zaken. Wanneer deze andere zaken de overhand krijgen, ben je je concentratie voor het lezen kwijt. Sneller lezen is dan de oplossing. In het volgende hoofdstuk lees je hoe dat werkt. 1.5 Te weinig verwerking Soms hebben lezers het gevoel dat ze eigenlijk niets van een tekst opnemen. Direct nadat ze de tekst gelezen hebben, zijn ze de inhoud al weer vergeten. In dat geval is het lezen niet erg effectief. Effectief lezen houdt immers in dat je je doel bereikt: dat je de gewenste informatie uit de tekst weet te halen en deze ook vasthoudt. Dat dat niet altijd lukt, kan verschillende oorzaken hebben: Te snel lezen Hiervoor hebben we gezien dat snel lezen veel voordelen heeft. Het begrip van de tekst wordt er vaak beter van. Toch moet je, vooral in het begin, oppassen dat je niet doorslaat. Lees je te snel, dan hebben de hersenen te weinig tijd de informatie te verwerken. Zeker bij moeilijkere teksten zul je soms moeten schakelen: in de
7 Snel en effectief lezen: wat houdt je tegen? 19 derde versnelling bij een eenvoudige passage, in de tweede bij een ingewikkelde paragraaf. Daarnaast kan het zijn dat je nog te veel met de techniek bezig bent: snellezen is dan een doel geworden in plaats van een middel. Met veel oefenen gaat dit echter vanzelf over. Passief lezen Hiervoor hebben we het al gehad over passief lezen: lezen zonder duidelijk doel voor ogen. We zagen al dat dit concentratieverlies tot gevolg kan hebben. Maar passief lezen heeft ook invloed op de mate waarin je de informatie in je opneemt. Lees je passief, dan zal deze informatie sneller langs je heen gaan. Je raakt dan immers niet werkelijk betrokken bij de tekst. Te weinig verwerkingstijd Een derde voorwaarde om een tekst te kunnen onthouden, is een bepaalde verwerkingstijd achteraf. Sommige mensen lezen de ene tekst na de ander, zonder enige tijd daartussen. En ook al lezen ze nog zo goed, het risico bestaat dat ze de eerste tekst al snel vergeten zijn. Dit komt omdat ze geen tijd hebben genomen om de informatie voldoende te verwerken. Hoe werkt dat precies? Lees je een tekst, dan komt de informatie eerst terecht in het kortetermijngeheugen. Dit geheugen heeft een beperkte capaciteit. Komt de informatie uit de volgende tekst erbij, dan verdringt dit de informatie uit de eerste tekst. Het is dus belangrijk om deze informatie bijtijds te verplaatsen naar het langetermijngeheugen. Dit geheugen is namelijk onbeperkt. kortetermijngeheugen langetermijngeheugen
8 20 Or en sneller lezen; sneller schrijven Je verplaatst de informatie naar het langetermijngeheugen door na het lezen van een tekst even de tijd te nemen om de inhoud te verwerken. Dit kan door er rustig over na te denken, de tekst nog eens door te bladeren, er met iemand over te praten of er een samenvatting of aantekeningen van te maken. Hoe ver je daarin gaat is afhankelijk van je doel: hoe lang en hoe gedetailleerd moet je de tekst onthouden? 1.6 Slecht geschreven teksten oorzaken vastlopen Tot slot speelt ook de tekst zelf een rol als het gaat om snel en effectief lezen. Sommige teksten zijn slecht gestructureerd. Of ze bevatten nauwelijks alinea s, kopjes of illustraties. Of de schrijfstijl is erg ingewikkeld en er worden veel onbekende woorden gebruikt. In al deze gevallen is het lastig om snel en effectief te lezen. Veel lezers lopen dan vast. Natuurlijk kun je aan deze teksten zelf niet zoveel doen. Toch helpt het in dit soort gevallen niet om extra langzaam te gaan lezen. Je kunt beter eerst een keer snel en globaal door de tekst heen gaan, ook al begrijp je niet meteen alles. Je hebt dan sneller een (weliswaar vaag) totaalbeeld, waardoor je de tekst bij de tweede lezing makkelijker kunt begrijpen. Tanden op elkaar dus en doorzetten! In het volgende hoofdstuk lees je hoe het leesproces in z n werk gaat. Ook leggen we uit hoe je je eigen leestempo kunt verhogen. Omdat je leessnelheid afhankelijk is van je leesdoel, staan we daar ook bij stil.
9 Snel en effectief lezen: wat houdt je tegen? 21 Tips Leer vertragende leesgewoontes af, zoals woord-voor-woord lezen, hardop lezen en teruglezen. Bewaar lastige teksten voor een rustig moment. Lees zakelijke teksten niet passief: bedenk vooraf wat je te weten wilt komen. Houd de vaart erin: als je erg langzaam leest, neem je minder informatie op. Heeft de tekst een onduidelijke structuur, verminder dan je leestempo. Heb je een tekst gelezen, neem dan even de tijd om alle informatie te verwerken.
10
11 2 Sneller lezen: hoe verhoog je je leestempo? Zoals eerder gezegd bestaat het lezen uit meerdere aspecten. Een van die aspecten is het zien van de tekst met de ogen. Wil je je leestempo verhogen, dan zit dat m in dat proces: je zult de tekst sneller moeten overzien. In dit hoofdstuk lees je hoe dat werkt. Maar eerst de vraag: wat is eigenlijk snel? 2.1 Wat is snel? Ben je een snelle of een langzame lezer? Dat is een kwestie van meten. Neem de tijd op die je besteedt aan een bepaalde tekst. Deel die tijd door het aantal woorden van de tekst. Je weet dan hoeveel woorden je per minuut leest. Enkele cijfers: Een gemiddelde lezer leest woorden per minuut (wpm). Een lezer die de tekst voor zichzelf voorleest (vocaliseren), leest 130 wpm. De snelste lezer uit de geschiedenis, Sean Adams, leest 3850 wpm. De beroemdste snelle lezer uit de geschiedenis, John F. Kennedy, las 1400 wpm. Een gemiddelde lezer die zich heeft getraind in het snellezen, leest wpm.
12 24 Or en sneller lezen; sneller schrijven training opnamecapaciteit Uit het laatste cijfer blijkt wel dat het door training goed mogelijk is je leestempo te verdubbelen. Sommige mensen bereiken dit al na e e n trainingsdag, anderen hebben iets meer oefening nodig. En wil je het niet verleren, dan is dagelijkse oefening absoluut noodzakelijk. Zodat snellezen uiteindelijk een nieuwe gewoonte wordt. Maar natuurlijk is niet alleen het leestempo van belang. Snellezen heeft alleen zin als je ook voldoende informatie uit de tekst in je hersenen opneemt. We spreken dan van de opnamecapaciteit. Je kunt deze capaciteit meten door de tekst na het lezen voor jezelf na te vertellen. Lukt het je de tekst in grote lijnen te reproduceren, dan is je opnamecapaciteit procent. Kun je de tekst heel gedetailleerd navertellen, dan ligt je opnamecapaciteit boven de 80 procent. En kun je maar heel weinig terughalen, dan ligt je capaciteit waarschijnlijk onder de 30 procent. Een gemiddelde lezer (die dus wpm leest), heeft een opnamecapaciteit van 50 tot 70 procent. Een getrainde lezer heeft een opnamecapaciteit van procent. En van Sean Adams wordt gezegd dat hij een opnamecapaciteit heeft van bijna 100 procent. Of dat altijd nodig is, is maar de vraag. Voor veel leesdoelen is een opnamecapaciteit van procent voldoende. Overigens lopen leestempo en opnamecapaciteit lang niet altijd gelijk op. Wel is het handig om goed naar die verhouding te kijken. Lees je veel woorden per minuut, maar neem je maar weinig informatie op, dan kun je misschien beter wat langzamer lezen. En lees je juist langzaam,
13 Sneller lezen: hoe verhoog je je leestempo? 25 maar neem je wel meer dan 80 procent van de tekst op, dan kun je je aandacht beter richten op het verhogen van je tempo. Hoeveel je van de tekst opneemt, heeft echter absoluut niet alleen te maken met je leestempo. Je leesaanpak is van minstens even groot belang. Daarover lees je meer in hoofdstuk Hoe gaat lezen in zijn werk? Wat gebeurt er met je ogen als je leest? Dat kun je het beste zien als je in de ogen van een lezende persoon kijkt. Je ziet dan dat deze ogen sprongsgewijs door de tekst gaan: ze gaan steeds een stukje opzij, staan dan heel even stil, gaan dan weer een stukje opzij en zo verder. Ook zie je dat ze aan het einde van de regel vaak met een enorme zwiep naar de volgende regel gaan. En misschien zie je ook wel dat ze af en toe teruggaan in de tekst of langere tijd blijven hangen op e e n punt. sprongsgewijs Schematisch ziet dat er als volgt uit: Figuur 1. Oogbewegingen tijdens het lezen
14 26 Or en sneller lezen; sneller schrijven xatiepunten eye span Op dit plaatje zie je een aantal f jes. Dit zijn de punten waarop de ogen even stilstaan. We noemen dit xatiepunten. De ogen kunnen alleen maar beelden zien en opnemen als ze stilstaan op deze xatiepunten. De ogen sturen het beeld dan door naar de hersenen, zodat die het kunnen verwerken en interpreteren. Dit noemen we xeren. Zodra de ogen het beeld hebben ge xeerd, bewegen ze weer verder. Tijdens de beweging zien ze niets. Pas als ze weer stilstaan, komt de volgende xatie. Elke xatie duurt ongeveer 1 Ù 4 seconde. Tijdens een xatie sta je stil bij een woord. De ogen kunnen echter veel meer woorden tegelijk zien. Hoeveel woorden je kunt zien, is afhankelijk van je eye span. Jeeye span is eigenlijk je letterlijke blikveld, ofwel het aantal woorden dat je in e e n keer met je ogen kunt omspannen. Deze woorden kunnen zowel naast als onder elkaar staan. In totaal kun je minstens 5 a' 6 woorden tegelijk zien. Op het plaatje zie je ook twee pijlen van rechtsboven naar linksonder. Deze pijlen geven aan dat de ogen naar de volgende regel gaan. Vaak gebeurt dit met een grote snelheid. Ook zie je een horizontale pijl van rechts naar links. Deze pijl geeft aan dat de ogen teruggaan in de tekst. De lezer heeft kennelijk de behoefte om een stukje te herlezen. Dit teruggaan noemen we regressie.
15 Sneller lezen: hoe verhoog je je leestempo? Wat is het verschil tussen langzame en snelle lezers? Wat gebeurt er nu met de ogen van langzame en snelle lezers? Uit observaties is het volgende gebleken: Aantal xaties Langzame lezers maken veel xaties op een regel. Vaak zien ze per xatiepunt slechts e e n of twee woorden. Dit heeft verschillende nadelen. Ten eerste kost elke xatie 1 Ù 4 seconde. Hoe meer xaties, hoe meer tijd het lezen dus kost. Ten tweede maken deze lezers inef cie«nt gebruik van hun eye span. Per xatiepunt overlappen de eye spans elkaar, waardoor de lezer sommige woorden twee keer ziet. Dit is niet alleen zonde van de kostbare tijd, maar maakt het lezen ook saaier. De lezer verwerkt namelijk veel minder informatie dan zijn hersenen aankunnen. Daardoor gaan de hersenen zich vervelen en ontstaat concentratieverlies. concentratieverlies Figuur 2. Fixatiepunten met overlappende eye spans Snelle lezers hebben veel minder xaties per regel. Zij lezen grote groepen woorden tegelijk. Daarbij gaat het zowel om woorden die naast elkaar staan als die onder elkaar staan. Hierdoor
16 28 Or en sneller lezen; sneller schrijven hebben snelle lezers minder xatietijd nodig en gebruiken zij hun eye span optimaal. Figuur 3. Minder xatiepunten met optimaal gebruik van de eye spans regressie Teruglezen Langzame lezers lezen vaker terug. Ze vertonen dus meer regressie. Het spreekt voor zich dat dit extra tijd kost en vaak ook de concentratie verstoort. Snelle lezers lezen zelden terug. Zij lezen gewoon door, ook al hebben ze misschien het gevoel een stukje te missen. In het uiterste geval lezen ze dit stukje aan het einde van de tekst nog eens over. Stilstaan Langzame lezers staan vaker onnodig lang stil op een xatiepunt. Ze blijven dus langer op dat punt hangen dan de benodigde 1 Ù 4 seconde. Soms komt dit voort uit onzekerheid of concentratieverlies, maar het is altijd verloren tijd. Snelle lezers staan zelden onnodig lang stil. Ze gebruiken niet meer dan de benodigde xatietijd. Ze lezen dus aan e e n stuk door.
1 Snel en effectief lezen: wat houdt je tegen?
1 Snel en effectief lezen: wat houdt je tegen? Waarschijnlijk lees je dit boekje omdat je niet zo snel en effectief leest als je zou willen of kunnen. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Door deze oorzaken
Nadere informatieBRAINTRAINING VOOR WERK EN STUDIE. Overzicht modules
BRAINTRAINING VOOR WERK EN STUDIE Overzicht modules Overzicht training Je krijgt een globaal inzicht in de werking van de hersenen en leert technieken om: Je hersencapaciteit beter te benutten sneller
Nadere informatieHuiswerk Spreekbeurten Werkstukken
Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.
Nadere informatieleerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen
leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen Dit is een brochure, gemaakt voor leerlingen met NLD. Naast deze brochure is er ook: - een brochure met informatie voor ouders van kinderen met NLD en - een brochure
Nadere informatieHandleiding Leesclub voor Laaggeletterden
Handleiding Leesclub voor Laaggeletterden Tips en suggesties voor het opzetten van een leesclub voor laaggeletterden Inleiding Ontspannen de krant lezen en op de hoogte blijven van het nieuws van de dag.
Nadere informatieModule Mind Mapping Mind map toepassingen Mind map voor- en nadelen. Inhoud Module Inleiding Geheugentraining Recent hersenonderzoek
Module Mind Mapping Een van de technieken om ons brein beter te gebruiken, meer informatie te verwerken, een beter overzicht te houden en sneller te leren, is de mind map techniek. Waar het om gaat is
Nadere informatieREKENEN Hoe rekenen jouw hersenen? Proeven en spelletjes om te trainen
Voor de leerkracht, les 2 REKENEN Moeilijkheidsgraad Korte inhoud van de les Simpele proeven om vast te stellen hoe je eigen brein informatie verwerkt. Bron: Dr. Mike Goldsmith: Train your Brain to be
Nadere informatieSnellezen. Ter illustratie
Snellezen De minor Media en Cultuur die ik aan de UvA ga volgen vanaf 2 februari vraagt nogal wat leeswerk. Sterker nog een cursus snellezen werd ons sterk aangeraden om te volgen voordat je naar de UvA
Nadere informatieBijbellezen. hoezo moeilijk?
Bijbellezen hoezo moeilijk? Inhoudsopgave Bijbellezen gaat niet vanzelf, door: Herman van Wijngaarden 1 Wat heb je er dan voor nodig?, door: Diane Palm 4 Aan de slag met de Bijbel 6 Een oefening met bijbellezen
Nadere informatieAanpak van een cursus
Aanpak van een cursus Je gaat best op zoek naar een efficiënte manier van studeren. In het hoger onderwijs is het immers niet meer doeltreffend om alles op dezelfde manier aan te pakken. Je kan dus niet
Nadere informatieOmgaan met aandacht- en geheugenproblemen. Café Brein, Uden en Oss, September 2014
Omgaan met aandacht- en geheugenproblemen Café Brein, Uden en Oss, September 2014 Hersenletsel.. En dan? Helaas is er nog te weinig bekendheid rondom niet-aangeboren hersenletsel (NAH) Filmpje SWZ Wat
Nadere informatieSnel en effec(ef lezen. Annemarie van der Zeeuw www.focusoptekst.nl
Snel en effec(ef lezen Annemarie van der Zeeuw www.focusoptekst.nl Programma Kennismaking / leerwensen Leesquiz Snellezen De nulme(ng Oogbeweging: (snellezen & concentreren) Oogfixa(es, snelheid maken,
Nadere informatieGehele training SmartReading
Paul van der Velde Gehele training SmartReading Nul-meting, hoe lees je nu? Artikel lezen en vragen beantwoorden Geheugenoefening, het brein Hoeveel kun je onthouden? Overtuigingen en lezen Neem je leeftijd
Nadere informatieLEER LEREN. Met een aparte sectie voor ouders en docenten
LEER LEREN Met een aparte sectie voor ouders en docenten INHOUDSOPGAVE VOORWOORD 11 OPBOUW VAN HET BOEK 12 LEESWIJZER 13 HET HELE BOEK IN EEN NOTENDOP 16 1 HET BREIN 19 2 DE LEERLADDER 25 2.1 Binnenkomen
Nadere informatieHoe leer je Pools? Goede technieken = goed geheugen. Hoe leer je Pools? E-book
Hoe leer je Pools? Goede technieken = goed geheugen Hoe leer je Pools? E-book 1 Voordat je met een cursus Pools begint, ontwikkel je eigen methode om Pools te leren. Wat is jouw doel? Op welke wijze wil
Nadere informatieStudievaardigheden van A tot Z
Geschreven door Patricia Hendrikx Studievaardigheden van A tot Z Actief leren Actief leren is het tegenovergestelde van passief leren. Bij actief leren doe je meer dan alleen de leerstof doorlezen. Je
Nadere informatieEbook Nooit Meer Afgeleid. Auteur: Mark Tigchelaar. Nooit Meer Afgeleid. 2012 Mark Tigchelaar www.mtcompany.nl 1
Nooit Meer Afgeleid 2012 Mark Tigchelaar www.mtcompany.nl 1 Delen uit dit E-BOOK zijn afkomstig van de site van www.mtcompany.nl en het boek Haal meer uit je hersenen. MTcompany 2012 Auteur: Mark Tigchelaar
Nadere informatieRV 07 R.K. Basisschool de Vlinder groep 8 Stockholm 3 / 8 3124 SG Schiedam Tel.: 010-4717036 / 010-2470164
R.K. Basisschool De Vlinder RV 07 R.K. Basisschool de Vlinder groep 8 Stockholm 3 / 8 3124 SG Schiedam Tel.: 010-4717036 / 010-2470164 GOEDE STUDIEGEWOONTEN Bij goed studeren (leren) of huiswerk maken
Nadere informatie? Hier heb ik een vraag bij.?? Dit snap ik niet.! Dit valt me op! N Dit is nieuw voor me.
1. Kijk naar de titel en de tussenkopjes van de tekst. Kijk ook naar het plaatje. Waar gaat de tekst over? 2. Tijdens deze les let je extra op moeilijke woorden in de tekst. Kies of je opdracht 1 met hulp
Nadere informatie? Hier heb ik een vraag bij.?? Dit snap ik niet.! Dit valt me op! N Dit is nieuw voor me.
Zonder hulp: onduidelijkheden ophelderen 1. Lees de tekst actief. Schrijf de volgende tekens in de kantlijn bij de tekst om te laten zien dat je actief leest. X Dit klopt niet met wat ik al wist/dacht.
Nadere informatieSlapen mag! B E T E R L ER EN SL A P E N, B E T E R VO ELEN.
Slapen mag! BETER LEREN SLAPEN, BETER VOELEN. Altijd een moe gevoel? Zou je graag meer energie willen overhouden? Dit E-book helpt je te begrijpen hoe slaap werkt. Hoe je met eenvoudige tips je nachtrust
Nadere informatieWaar zie je de bijzondere vogel en hoe ziet hij eruit?
Les 1: Een verhaal schrijven Voor je gaat schrijven: een schema maken Je hebt net een verhaal bedacht. Schrijf alles wat je hebt bedacht kort op in het schema hieronder. Zijn er vragen waar je nog niet
Nadere informatievan delen tot het geheel. Hij kan bijvoorbeeld zijn kleding binnenstebuiten aantrekken, of zijn kopje naast de tafel zetten.
Afasie Als iemand een beroerte krijgt gebeurt dat bijna altijd plotseling. De schok is groot. Men heeft zich niet kunnen voorbereiden en men weet niet wat hen overkomt. Het dagelijkse leven wordt verstoord.
Nadere informatieWat is belangrijk? ik kan me niet concentreren. ik heb geen zin. ik ben de helft weer vergeten. ik snap er niets van
ik kan me niet concentreren ik heb geen zin ik ben de helft weer vergeten ik snap er niets van Maar al te vaak hoor je dergelijke verzuchtingen van mensen die boven hun studieboeken gebogen zitten. Al
Nadere informatieNeem er even de tijd voor!
DYSLEXIE Neem er even de tijd voor! Ongeveer 3,5 procent van alle leerlingen in het basis- en het voortgezet onderwijs heeft problemen met lezen en spellen als gevolg van dyslexie. Een deel van deze kinderen
Nadere informatieZonder hulp: onduidelijkheden vinden en ophelderen
1. Je gaat in groepjes de tekst Strijd tegen namaakmerkkleding lezen. Kijk eerst naar de buitenkant van de tekst. a. Wat is namaakmerkkleding? b. Waarom zou er een strijd tegen namaakmerkkleding zijn?
Nadere informatieVoorlezen is leuk en nuttig. Maar hoe doe je dat eigenlijk, goed voorlezen? Hieronder vindt u de belangrijkste tips en trucs.
R.K. Basisschool Anselderlaan 10 6471 GL Eygelshoven Tel: 045-5351434 De fijne kneepjes van het voorlezen Voorlezen is leuk en nuttig. Maar hoe doe je dat eigenlijk, goed voorlezen? Hieronder vindt u de
Nadere informatieOntdek je kracht voor de leerkracht
Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te
Nadere informatieACTIEF STUDEREN IN 6 STAPPEN
ACTIEF STUDEREN IN 6 STAPPEN Stap 1 Weet wat je moet leren Stap 4 Leerstof instuderen Stap 2 Leerstof verkennen Stap 5 Leerstof controleren Stap 3 Leerstof verwerken Stap 6 Leerstof herhalen ENKELE WEETJES
Nadere informatieHandleiding Strategieles Voorspellen niveau A
Handleiding Strategieles Voorspellen niveau A Een onderdeel van Nieuwsbegrip Zilver zijn de strategielessen. De strategielessen zijn bedoeld om de strategieën voor begrijpend lezen bij de leerlingen te
Nadere informatieJe gaat een toets maken over begrijpend lezen. Maak vraag 1 tot en met 9. Lees de teksten nog niet.
Toets 2 Naam Wat ga je doen? Je gaat een toets maken over begrijpend lezen. Maak vraag 1 tot en met 9. Lees de teksten nog niet. Moeilijke woorden verschijnen een besluit nemen = van boeken: voor het eerst
Nadere informatieWaarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen
week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau B, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de
Nadere informatieVeel plezier met het lezen van het boek!
Introductie Hi, Ik ben Mark. Op de middelbare school had ik veel moeite met leren. Twee weken nadat ik met veel inspanning mijn eindexamen gehaald had, werd vastgesteld dat ik behoorlijk dyslectisch ben.
Nadere informatieBBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 7 Persoonlijke ontwikkeling Studievaardigheden
BBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 7 Inleiding en leerdoelen Leren en studeren is een belangrijk onderdeel in je opleiding tot verpleegkundige. Om beter te leren studeren is het belangrijk niet
Nadere informatieHet houden van een spreekbeurt
Het houden van een spreekbeurt In deze handleiding staan tips over hoe je een spreekbeurt kunt houden. Waar moet je op letten? Wat moet je wel doen? En wat moet je juist niet doen? We hopen dat je wat
Nadere informatieVERGEETACHTIGHEID > WAT IS VERGEETACHTIGHEID HERSENZ SPECIAL > WAT IS VERGEETACHTIGHEID
HERSENZ SPECIAL VERGEETACHTIGHEID > WAT IS VERGEETACHTIGHEID > HET GEHEUGEN IN DE HERSENEN > VERSCHILLENDE GEHEUGENS > DE VERGEETACHTIGHEID VAN LIESBETH > TILLY JANSSEN, BEHANDELAAR BIJ HERSENZ > T IPS:
Nadere informatie> tilly janssen, behandelaar bij herzens > TIPs: zoek met aandacht/ train het volhouden van aandacht/ vaste plekken
hersenz special vergeetachtigheid > WAT IS vergeetachtigheid > het geheugen in de hersenen > verschillende geheugens > DE depressie VAN Liesbeth > tilly janssen, behandelaar bij herzens > TIPs: zoek met
Nadere informatieSchriftelijke schrijfcursus op basis van De kleine prins
Schriftelijke schrijfcursus op basis van De kleine prins Een impressie Schrijven naar aanleiding van het verhaal van de kleine prins, hoe doe je dat? Ik kan er veel over schrijven en vertellen, maar het
Nadere informatieWERKSTRESSOREN ENERGIEBRONNEN BALANS
WERKSTRESSOREN ENERGIEBRONNEN BALANS 2 ENERGIEBRONNEN 3 Inleiding 1 Feedback 2 Waardering 3 Positief gedrag 4 Een fijne werkplek 5 Pauzes nemen 6 4 GEDRAG 1 INLEIDING Je hebt een drukke baan en natuurlijk
Nadere informatieWaarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen
week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau A, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de
Nadere informatieAcht leesadviezen voor thuis
Acht leesadviezen voor thuis Advies1 Advies 2 Advies 3 Advies 4 Advies 5 Advies 6 Advies 7 Advies 8 Overleg met uw kind over de tijdstippen waarop er het best kan worden ge. Als uw kind daarin inbreng
Nadere informatieTuesday, February 8, 2011. Opleiding Interactieve Media
Opleiding Interactieve Media Inhoud Inleiding presenteren 1. Voorwerk 2. Middenstuk 3. Begin presentatie 4. Einde presentatie 5. Visuele middelen 6. Non-verbale communicatie 7. Opdracht 8. Criteria 1.
Nadere informatieUitleg boekverslag en boekbespreking
Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave
Nadere informatieInleiding. Autisme & Communicatie in de sport
Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?
Nadere informatie!!!!!!!WERKMAP!VAN:!!!! Huiswerk)Bikkels)) versie)2015)
WERKMAPVAN: HuiswerkBikkels versie2015 Inhoudsopgave Inleiding 7 Deel 1 Motivatie concentratie 9 1.Ikhebhiergeenzinin 9 2.Goedvoorlater 13 3.Hierdoeikhetvoor 17 4.Dealtjessluiten 21 5.Voorwathoortwat 24
Nadere informatieInhoudsopgave. Hoe ga je met dit boekje om? 7. 2 Lichaamsseintjes waaraan merk jij dat je zenuwachtig wordt? 17
Inhoudsopgave Waarom dit boekje? 6 Hoe ga je met dit boekje om? 7 1 Wat is stotteren? 9 2 Lichaamsseintjes waaraan merk jij dat je zenuwachtig wordt? 17 3 Zenuwachtig? Zet je buikademhaling aan! 19 4 Onzekerheid
Nadere informatieLESMATERIAAL BOEKVERSLAG 2.0
LESMATERIAAL BOEKVERSLAG 2.0 EEN BOEKRECENSIE SCHRIJVEN Inhoud Inleiding... 2 Verwerkingsopdracht 1... 3 Verwerkingsopdracht 2... 5 Bijlage 1: Waarom lezen?... 8 Bijlage 2: Boekenkring vragen van Aidan
Nadere informatieMindfulness (in de spoedzorg) Jeanine Nieuwenhuis
Mindfulness (in de spoedzorg) Jeanine Nieuwenhuis Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld
Nadere informatieWerkstuk. En natuurlijk ook spreekbeurt. Gemaakt door: Anmami Verhulvelrij Groep 7abcd
Werkstuk En natuurlijk ook spreekbeurt Gemaakt door: Anmami Verhulvelrij Groep 7abcd (Op het voorblad komt de titel van je werkstuk, een foto of een plaatje van je onderwerp, je naam en je klas.) Inhoudsopgave
Nadere informatieAanvullende informatie ter voorbereiding op de TGN A1. Inleiding. Hoe maakt u de TGN?
Aanvullende informatie ter voorbereiding op de TGN A1 Inleiding Dit is informatie over de Toets Gesproken Nederlands (of TGN) 1. De TGN maakt deel uit van het inburgeringsexamen buitenland. Moet u de TGN
Nadere informatieLinkedIn-updates in-company
LinkedIn-updates in-company Opdracht In dit document vind je zes verschillende LinkedIn-updates. Geef bij iedere update aan of dit een update is die bij je past. Dus zou je dit type update ook kunnen plaatsen?
Nadere informatieTekst lezen en vragen stellen over de tekst
Voorspellen Kijk naar de tekst. Voorspel waar de tekst over gaat. Let op de titel, de kopjes en het plaatje. Tekst lezen en vragen stellen over de tekst 1. Lees de uitleg. Als je een tekst actief leest,
Nadere informatieBreukelen Betreft: Ref.nr.:
Aan de ouder(s)/verzorger(s) van de leerling van 1tvk, 1tvm en 1tho Breukelen, 22 augustus 2017 Betreft: tweetalig onderwijs Ref.nr.: 1718.004 SPY/hon Geachte heer, mevrouw, Uw kind is dit schooljaar begonnen
Nadere informatieHit the Ground Running INGEZET, WAT NU?
INGEZET, WAT NU? Het is belangrijk te beseffen dat niet iedere opdrachtgever een gedegen inwerkprogramma heeft zoals je bij Calco bent tegengekomen. Dat de laptop klaarstaat op je nieuwe bureau, je stoel
Nadere informatieLucid Control. ChrisDeemian's handleiding naar het herinneren, veranderen en sturen van je dromen.
Lucid Control ChrisDeemian's handleiding naar het herinneren, veranderen en sturen van je dromen. Inhoud I. Disclaimer II. Inleiding III. Dromen Onthouden IV. Wakker Worden In Je Dromen V. Je Dromen Beheersen
Nadere informatieBertha Middendorp MIGRAINE. De oorzaak van jouw migraine en Leer in 6 weken je pijn te beheersen tijdens een aanval
Bertha Middendorp MIGRAINE De oorzaak van jouw migraine en Leer in 6 weken je pijn te beheersen tijdens een aanval Inhoud Deel 1 12 Inleiding 15 Mijn migraine 21 Hypnose 26 Verhalen uit de praktijk Deel
Nadere informatieHet Nieuwe Lezen. auteur. Mark Tigchelaar
Het Nieuwe Lezen auteur Mark Tigchelaar Snellezen voor Professionals Copyright 2013 MT Company Auteur: Mark Tigchelaar Ontwerp: Van Uffelen Advertsing E-Book http:// Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,
Nadere informatiemensen met hersenletsel
Tips van en voor mensen met hersenletsel Leven met hersenletsel op de lange termijn Introductie Dit boekje is gemaakt met de tips van mensen met hersenletsel die deelnamen aan een onderzoek naar de zorg
Nadere informatieGeriatrisch Support Team. Beter onthouden met hulpmiddelen
Geriatrisch Support Team Beter onthouden met hulpmiddelen 2 Beste mevrouw, meneer, Iedereen vergeet wel eens iets, maar wanneer vergeten vaak voorkomt en het bovendien het dagelijkse leven bemoeilijkt,
Nadere informatieLaser Focus. De 6 Concentratie Technieken Die Ze Je Niet Op Je Opleiding Leren..
Laser Focus De 6 Concentratie Technieken Die Ze Je Niet Op Je Opleiding Leren.. 1 Delen uit dit E-BOOK zijn afkomstig van de site van StudieVitaminen.nl en het boek Haal meer uit je hersenen. MTcompany
Nadere informatieNiemand hoeft verlegen te zijn
Centrum Basiseducatie Brusselleer Oefenmap lezen en schrijven p. 1 Verlegen mensen Niemand hoeft verlegen te zijn Kleine kinderen zijn vaak verlegen. Dat vindt iedereen normaal. Maar ook 1 op 5 volwassenen
Nadere informatieHARDLOOPSCHEMA'S VOOR BEGINNERS
HARDLOOPSCHEMA'S VOOR BEGINNERS Beginnen met hardlopen?...de tips en schema s vind je in dit boekje! Maar al te vaak zie je dat beginnende hardlopers door onvoldoende voorbereiding al weer snel afhaken.
Nadere informatieJe gaat een toets maken over begrijpend lezen. Maak vraag 1 tot en met 9. Lees de teksten nog niet.
Toets 2 Naam Wat ga je doen? Je gaat een toets maken over begrijpend lezen. Maak vraag 1 tot en met 9. Lees de teksten nog niet. Moeilijke woorden verschijnen een besluit nemen = van boeken: voor het eerst
Nadere informatie4 communicatie. Ik weet welke informatie anderen nodig hebben om mij te kunnen begrijpen. Ik vertel anderen wat ik denk of voel.
4 communicatie Communicatie is het uitwisselen van informatie. Hierbij gaat het om alle informatie die je doorgeeft aan anderen en alle informatie die je van anderen krijgt. Als de informatie aankomt,
Nadere informatieNaam:.. Klas:. Mentor:
Naam:.. Klas:. Mentor: Lees elke bewering goed door en beantwoord, door een vakje aan te kruisen, hoe jij over de bewering denkt. Je kunt kiezen tussen: - en - -. 1. Als ik een nieuwsbericht lees dan begrijp
Nadere informatieMet hulp: vragen over de tekst bedenken en beantwoorden
Let op: je maakt Opdracht 1 Met hulp óf Opdracht 1 Zonder hulp 1. Lees de uitleg. Met hulp: vragen over de tekst bedenken en beantwoorden Als je een tekst actief leest, probeer je de tekst zo goed mogelijk
Nadere informatieTips voor aanvankelijk technisch lezen (groep 3)
Leestips Tips voor aanvankelijk technisch lezen (groep 3) In groep 3 krijgt je kind gerichte leesinstructie. Hij leert dat woorden uit letters bestaan en dat aan al deze letters een bepaalde klank vastzit.
Nadere informatieDe Ideale Studie Methode
De Ideale Studie Methode 1 Delen uit dit E-BOOK zijn afkomstig van de site van StudieVitaminen.nl en het boek Haal meer uit je hersenen. MTcompany 2012 Auteur: Mark Tigchelaar StudieVitaminen.nl Alles
Nadere informatieDe Keukentafel Uitdaging
De Keukentafel Uitdaging MAG HET WAT RUSTIGER AAN DE KEUKENTAFEL Gemaakt in het kader van het Swing project Een cliëntproces; tools voor samenwerking Door Nic Drion Aan de keukentafel Aan de keukentafel
Nadere informatieWaarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken
Les 1: Je eigen vredesspreuk bedenken Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken Bekijk met de klas het Jeugdjournaalfilmpje op www.nieuwsbegrip.nl. Let er vooral op wat vrede precies betekent.
Nadere informatieLesbrief nummer 29 juni 2016
Lesbrief nummer 29 juni 2016 Wilt u laten weten wat u van deze TLPST vond? Hebt u tips voor de volgende aflevering? Mail ons: redactie@tlpst.nl. De dokter praat moeilijk Stel, je bent wat ziekjes en gaat
Nadere informatieleer-actief werkboek Naam: www.leer-actief.nl 1
leer-actief werkboek Naam: www.leer-actief.nl 1 actief leren WWW.leer-actief.nl Dit is Wybo. Wybo was vroeger een heel gewoon jongetje, maar hij was wel erg lui. En dat...werd zijn redding. Hij had nooit
Nadere informatieEffectief naar een actief leven. Steven Geldof
Effectief naar een actief leven. Steven Geldof E-book Effectief naar een actief leven. 2017 Steven Geldof Inspirerende Hutspot Zaandam 2 Inhoudsopgave Inleiding 4 Hoofdstuk 1 Verlangen 6 Worksheet Verlangen
Nadere informatieLaat Je Rela)e Niet Stuklopen
Laat Je Rela)e Niet Stuklopen Door Robbert Raas www.stop-jaloezie.com Voorwoord Dit compacte e-book is geschreven als hulp bij de eerste stap naar een leven zonder vervelende jaloezie. Op stop-jaloezie.com
Nadere informatieSCHRIJVEN VOOR JE LEZER
SCHRIJVEN VOOR JE LEZER MET DEZE ONMISBARE TIPS KUN JIJ DAT OOK! auteur: Isabelle Brus Brus TEKST 2016 www.brustekst.nl / info@brusproducties.nl Wat doe je absoluut wel? En wat doe je zeker niet? Lezersgericht
Nadere informatieLinkedIn-updates open inschrijving
LinkedIn-updates open inschrijving Opdracht In dit document vind je zes verschillende LinkedIn-updates. Geef bij iedere update aan of dit een update is die bij je past. Dus zou je dit type update ook kunnen
Nadere informatiebewezen hacks om betere cijfers te halen
10 bewezen hacks om betere cijfers te halen Luister muziek terwijl je studeert Als je tijdens het studeren naar muziek met een hoog tempo luistert, leer je beter. Daar kwamen onderzoekers van de universiteit
Nadere informatieHDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website:
Hoe voelt het om de Ziekte van Huntington te hebben? HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Heb je je
Nadere informatieJONG HOEZO ANDERS?! EN HOOGGEVOELIG. Informatie, oefeningen en tips voor hooggevoelige jongeren
Ellen van den Ende in samenwerking met Mariëtte Verschure JONG EN HOOGGEVOELIG HOEZO ANDERS?! Informatie, oefeningen en tips voor hooggevoelige jongeren Uitgeverij Akasha Inhoud Hooggevoelig, hoezo anders?!
Nadere informatieWaarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17
Inhoud Waarom dit boek? 7 1 De ik-fabriek, wat is dat? 10 2 Lichaamsseintjes 14 3 Je lichaam is net een fabriek 17 4 De ik-fabriek, hoe ziet die eruit? 18 4.1 De eerste verdieping: voelen 20 4.2 De tweede
Nadere informatiehet begin van dit boek
De autisme survivalgids 9 het begin van dit boek Ken je dat gevoel? Je bent een kind. Een jongen of een meisje. Om je heen zijn er heel veel andere kinderen. Allemaal zien ze er net een beetje anders uit.
Nadere informatieInhoud. Voorwoord. Inleiding
Inhoud 05 06 Voorwoord Inleiding 10 14 17 21 25 29 33 37 41 44 47 51 56 60 66 Deel 1 Schrijftechnieken 1. Aanvulzin 2. Aanvulzin 3 x 3. Sprinten 4. Lijstje 5. Woordgedicht 6. Elfje 7. Rondeel 8. Herhaalgedicht
Nadere informatieStrategieles Samenvatten niveau B
Strategieles Samenvatten niveau B Wat doe je in deze les? Bij Nieuwsbegrip moet je een tekst kunnen samenvatten. Samenvatten is een strategie die je gebruikt om te controleren of je de tekst begrepen hebt.
Nadere informatieTekst lezen en vragen stellen over de tekst
Voorspellen Kijk naar de tekst. Voorspel waar de tekst over gaat. Let op de titel, de kopjes en het plaatje. Tekst lezen en vragen stellen over de tekst 1. Lees de uitleg. Tijdens het lezen van een tekst,
Nadere informatieSpreekbeurtpakket over KAISZ-ziekten Basisonderwijs
Spreekbeurtpakket over KAISZ-ziekten Basisonderwijs Een spreekbeurt over een KAISZ ziekte wat een goed idee! Wij helpen je graag met informatie, handige tips en ideeën. Heel veel succes!! De voorbereiding.
Nadere informatieONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT?
ONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT? Wim Biemans Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Economie & Bedrijfswetenschappen 4 juni, 2014 2 Het doen van wetenschappelijk onderzoek Verschillende
Nadere informatieReflectieverslag mondeling presenteren
Reflectieverslag mondeling presenteren Naam: Registratienummer: 900723514080 Opleiding: BBN Groepsdocente: Marjan Wink Periode: 2 Jaar: 2008 Inleiding In dit reflectieverslag zal ik evalueren wat ik tijdens
Nadere informatieInleiding. 1.1 Wat is leren en coachen?
Inleiding 1 1.1 Wat is leren en coachen? Jij gaat leren, jouw coach gaat je coachen. Je gebruikt hiervoor dit boek met cd-rom. Jouw coach gaat je helpen om te leren. Net zoals de coach (zie figuur 1.1)
Nadere informatie2018, Sukacita Foundation
Wat is een pictogram? Een pictogram is een plaatje waarmee zonder geschreven tekst iets duidelijk gemaakt wordt. Pictogrammen komen we in het dagelijks leven veel tegen. Kijk maar eens om je heen, overal
Nadere informatieWat doe je in deze les?
Handleiding Strategieles Ophelderen van onduidelijkheden niveau A Een onderdeel van Nieuwsbegrip XL zijn de strategielessen. De strategielessen zijn bedoeld om de strategieën voor begrijpend lezen bij
Nadere informatieregio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl
regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl n Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid We slapen gemiddeld zo n zeven tot acht uur per nacht. Dat
Nadere informatie1. Klik met je model. 12 tips voor interessante portretfoto's
12 tips voor interessante portretfoto's Wat maakt nu een portretfoto interessant? Dat is de vraag die iedere fotograaf zichzelf regelmatig stelt. Hoe maak je die iconische foto die inslaat als een bom
Nadere informatieWat voor tekst schrijf je en voor wie: een gedicht voor op een poëziekaart. Hoe pak je het schrijven van een gedicht aan?
Les 1: Een poëziekaart maken Wat voor tekst schrijf je en voor wie: een gedicht voor op een poëziekaart Lees over Verbonden zijn. Verbonden zijn De Nieuwsbegrip leesles gaat over de ramadan. Tijdens de
Nadere informatieAfasie en logopedie informatie voor naasten/familie
Afasie en logopedie informatie voor naasten/familie Inhoud Afasie, wat is dat en hoe kunt u er mee om gaan? 5 Taalproblemen 6 Hoe ervaren afasiepatiënten de moeilijkheden zelf? 7 Hoe kunt u het beste omgaan
Nadere informatieWat te doen met zwakke begrijpend lezers?
Wat te doen met zwakke begrijpend lezers? Cor Aarnoutse Wat doe je met kinderen die moeite hebben met begrijpend lezen? In dit artikel zullen we antwoord geven op deze vraag. Voor meer informatie verwijzen
Nadere informatieHoofdpijn Duizeligheid Vermoeidheid Concentratieproblemen Vergeetachtigheid
Hersenschudding In deze folder vertellen we wat de gevolgen van een hersenschudding kunnen zijn en wat u kunt verwachten tijdens het herstel. Ook geven we adviezen over wat u het beste wel en niet kunt
Nadere informatie4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als
4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatieTed van Lieshout Floor van de Ven, H3G, Uitgeveri Plaats Jaar uitgave en druk Aantal bladzijdes Genre Inhoudsopgave Samenvatting
Boekverslag door F. 1662 woorden 8 juni 2016 7 7 keer beoordeeld Auteur Ted van Lieshout Genre Psychologische roman, Jeugdboek Eerste uitgave 1996 Vak Nederlands Gebr. Ted van Lieshout Floor van de Ven,
Nadere informatie