Pag 4: Eén thema, drie kanten: Een hele ervaring

Transcriptie

1 LO K Uitgave van de Stichting voor Landelijk Onderwijs aan Varende Kinderen Pag 2: Voorsprong Pag 3: Klikmaand: Winnaars Pag 4: Eén thema, drie kanten: Een hele ervaring Pag 5: Op stap met Bas: Praktische verkeersles Pag 6: Stappen langs het water ook in Australië Koersbericht Gezond verstand Steeds vaker klinkt de roep om gezond verstand. De zorg, de overheid of - dichter bij huis - het onderwijs, al die sectoren schijnen gezond verstand te ontberen. En het moet gezegd, de voorbeelden liegen er niet om. Zo las ik onlangs dat de gezamenlijke ministeries per jaar voor 1,2 miljard euro aan advies inhuren. Ook werd 300 miljoen betaald voor adviezen om externen uit de ministeries terug te dringen Met mijn gezonde verstand denk ik dan: Wat een markt! Maar ook: Waarom dopt men de eigen boontjes niet? En het gezond verstand laat het volgens mij helemaal afweten als je als overheid adviseurs gaat inhuren om het aantal adviseurs terug te dringen Gezond verstand, daar kan het onderwijs ook wel wat van gebruiken. Vier van de tien leidsters op Amsterdamse voorscholen kunnen slecht lezen, schrijven en spreken en dat terwijl deze scholen juist bedoeld zijn voor kinderen met een taalachterstand! Waar blijft dan het gezond verstand Gezond verstand zou ook geen kwaad kunnen als het gaat om de verhouding opvoeding onderwijs. Verantwoordelijkheden laten waar ze in eerste instantie horen. Als uit onderzoek blijkt, dat ouders terughoudend zijn in het betrekken van de school bij opvoedingsproblemen, dan zou de school op z n minst terughoudend moeten zijn in het naar zich toe trekken van taken die in het gezin horen. Het zou scholen en leerkrachten wat meer lucht geven om zich te richten op hun eigenlijke taak, zorgen voor goed onderwijs. Less is more! Goed onderwijs, daar gaat het in deze Langszij weer om. In dit nummer staat het onderwijs op de ligplaatsscholen centraal. Het onderwijs daar komt tegemoet aan de basisbehoeften van kinderen. Enthousiaste leerkrachten met gevoel voor jonge kinderen zetten zich vijf hele dagen per week daarvoor in. Ouders herkennen en waarderen dat. De LOVK gelooft in de kracht van de eigen missie en visie. Dat levert onderwijs op waar kinderen veilig zijn en dat er mag zijn ook als het gaat om de resultaten. Mooi, als dat ook bij externen opvalt. Onderwijs dus om samen trots op zijn. Hoe doet de LOVK dat toch? Gewoon, een kwestie van gezond verstand. Cobi Visser, directeur Colofon Jaargang 9, november 2009 Langszij is een periodieke uitgave van de stichting LOVK. Redactie: LOVK Vormgeving: Tilia cordata, grafische vormgeving, Spijkenisse Druk: Quadraat Grafimedia, Spijkenisse De redactie houdt zich het recht voor ingezonden stukken al dan niet te plaatsen en/of ingekort weer te geven. Niets in deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke goedkeuring van de uitgever. Ligplaatsscholen goed voor varende kinderen Het Landelijk Onderwijs aan Varende Kinderen is van uitstekende kwaliteit. Na een zelfde constatering eerder dit jaar op basis van een grote landelijke steekproef (COOLonderzoek), komt nu ook de inspectie tot deze conclusie. Met name de onderdelen kwaliteitszorg, zorg en begeleiding vallen op, en van de opbrengsten wordt ook nu weer gezegd dat deze boven het te verwachten niveau liggen. Op 28 mei heeft de inspectie de LOVK bezocht in het kader van het vierjaarlijks bezoek. Het viel de inspecteur op dat op alle ligplaatsscholen veel aandacht wordt besteed aan ontluikende geletterdheid. In Maasbracht, op Het Maashofje, zag zij hoe het werkte. In de klas merk je, dat er veel aandacht is besteed aan een talige omgeving. De kinderen laten zien dat ze heel goed zijn in het afmaken van een verhaal. In complete zinnen bedenken ze met elkaar een goede afronding. De zinnen worden door de leerkracht opgeschreven en opnieuw voorgelezen. Alle aspecten van het beoogde ontwikkelingsdoel komen aan bod en de kinderen krijgen veel tijd om te oefenen. Meer weten? Het volledige inspectierapport is te lezen op de website www. lovk.nl onder de knop Nieuws van de LOVK > Onderwijs aan varende kleuters uitstekend op orde en eveneens op LOVK werkt aan nieuwe onderwijssite Binnenkort lanceert de LOVK een nieuwe website: De site heeft als doelgroep ouders die, om welke reden ook, hun kind zelf les geven en behoefte hebben aan eerstelijns ondersteuning. De nieuwe website wordt opgebouwd rond de onderwijsleerpakketten van de LOVK. In eerste instantie bestaat de inhoud dan ook uit de onderdelen uit het blauwe rolmenu Onderwijs aan boord van de bestaande website www. lovk.nl. Maar de nieuwe site gaat veel meer bieden. Zo krijgt het onderwijs aan peuters een sterker accent dan tot nu toe en worden er nieuwe rubrieken toegevoegd. De koppeling tussen de lesmethoden en de nieuwe site, biedt de LOVK de mogelijkheid haar onderwijs voortdurend te actualiseren. Zelflesgeven.nl wordt een interessante site voor ouders die zelf les geven. Zij kunnen er terecht voor ondersteuning, praktische tips en handreikingen bij het zelf lesgeven en vinden er veel informatie en lesideeën. LOVK krijgt compliment voor transparantie Onlangs verscheen het LOVK-jaarverslag Deze keer ging het mooi vorm gegeven verslag ook naar alle ouders. In feite niet meer dan terecht. Ouders met kinderen aan boord zijn meer dan gemiddeld betrokken bij het onderwijs aan hun kind. In het jaarverslag legt de LOVK verantwoording af omtrent het gevoerde beleid. Het geeft inzage in uitgangspunten, grondslagen en missie van de LOVK. De kengetallenkaart achterin het jaarverslag laat zien in welke mate de LOVK haar ambitieuze doelstellingen weet te realiseren. De grote mate van transparantie die de LOVK nastreeft valt op. Ook bij de inspectie. In het recent verschenen inspectierapport wordt de LOVK daarmee dan ook expliciet gecomplimenteerd. Meer weten? Het jaarverslag is te lezen op > rode rolmenu LOVK > downloads.

2 Langszij 2 Het Zwanejong Onderwijs vanuit drie regio s Regio Merwede/IJssel Dordrecht Geldelozepad 46, 3311 WE Telefoon +31 (0) Dekatel On Net +31 (0) Zwolle t Zwanenest (in samenwerking met basisschool Het Carillon) Bachlaan 2, 8031 HL Telefoon +31 (0) Dekatel On Net +31 (0) Regio Schelde, Rijn en IJmond Rotterdam De Zwarte Zwaan Brede Hilledijk 99, 3072 NB Telefoon +31 (0) Dekatel On Net +31 (0) Terneuzen De Groene Zwaan (in samenwerking met basisschool De Oude Vaart) Tamarindestraat 4, 4537 XH Telefoon +31 (0) Dekatel On Net +31 (0) Regio Maas Maasbracht Het Maashofje Hoofdstraat 34, 6051 AL Telefoon +31 (0) Dekatel On Net +31 (0) Stichting LOVK Secretariaat Landelijk Bureau LOVK Brede Hilledijk 99, 3072 NB Rotterdam Nederland Telefoon +31 (0) Dekatel On Net +31 (0) Fax +31 (0) landelijk.bureau@lovk.nl K.v.K De Stichting LOVK heeft als doel het geven van onderwijs aan varende kinderen op bijzonder-neutrale, protestants-christelijke en rooms-katholieke grondslag. Missie De LOVK wil voor varende kinderen van 3 tot 7 jaar het recht op onderwijs dat zij hebben zo goed mogelijk invullen. Dat houdt in: rekening houden met de specifieke situatie van varende kinderen en hun ouders en zorgen voor probleemloze doorstroming naar het regulier basisonderwijs. Visie De visie op goed onderwijs is samen te vatten in de kernwoorden relatie, competentie en zelfstandigheid. Omdat de kern van het onderwijs door de ouders thuis wordt gerealiseerd, legt de LOVK een unieke relatie tussen thuissituatie en lessituatie. Anders gezegd, tussen opvoeding en onderwijs. Op basis van missie en visie heeft de LOVK haar strategisch beleid voor de langere termijn vastgesteld en dit vertaald in strategische doelen. Directie J. (Cobi) Visser, directeur Bezoek ook onze website Voorsprong, spelenderwijs woorden leren is een nieuw speelleerpakket voor peuters van 3 tot 4 jaar, ontwikkeld door de LOVK. Binnenkort wordt Voorsprong uitgegeven door het CPS en komt dan voor het hele onderwijs in Nederland beschikbaar. Ouders van varende peuters hebben de primeur. Zij zijn - met een werkversie - reeds gestart met Voorsprong. Voorsprong stimuleert de ontwikkeling van jonge kinderen door uitbreiding van de woordenschat. Voorsprong is thematisch opgezet rond acht thema s en bestaat uit een activiteitenboek met een duidelijke structuur en een ringkalender met praatplaten en woordkaarten. Reacties van ouders tijdens een pilot met Voorsprong Mijn kind gebruikt de geleerde woorden ook buiten Voorsprong om. De woordenschat vergroot binnen korte tijd. Mijn kind gaat nu uit zichzelf die moeilijker Onderwijs aan boord, zo werkt het! Schoolbezoek en de lessen uit Stappen langs het water Als kinderen een dag naar school zijn geweest hebben ze veel geleerd. Zo n schooldag is vaak intensief en vermoeiend. Het is niet goed om dan ook nog eens de lessen uit Stappen langs het water te doen. Misschien is op die dag niet geleerd hoe er geplakt moet worden of is er geen tellesje uit Stappen langs het water gedaan, maar wel is geleerd hoe om te gaan met andere kinderen, hoe iets te delen, hoe je een kringspelletje doet met elkaar, hoe je op je beurt moet wachten... Afhankelijk van de situatie kunnen ouders bij (regelmatig) schoolbezoek op verschillende manieren met de activiteiten uit Stappen langs het water omgaan. De mentor heeft de taak om met ouders te overleggen wat de beste aanpak is om het schoolprogramma in te voegen in Stappen langs het water. Ouders kunnen dus altijd terecht bij de mentor van hun kind. woorden gebruiken. Ik leer goed te luisteren en te kijken naar mijn kind. Ik let nu wat meer op de woorden die ik zelf gebruik. Het is geweldig leuk om zo met je kind te spelen en woorden aan te leren. Het is een fantastisch pakket. De LOVK biedt onderwijs-op-maat, ook als er sprake is van (regelmatig) schoolbezoek. Dan bekijkt de mentor welke lessen (op een later tijdstip) nog gedaan moeten worden, en wat kan vervallen. Bij regelmatig schoolbezoek kunnen ouders er samen met de mentor voor kiezen om activiteiten die het kind al beheerst over te slaan. Dus geen herhaling; activiteiten die extra aandacht nodig hebben op een rij te zetten en deze te doen op de dagen dat het kind niet naar school gaat; een speciaal aangepast totaalprogramma op te zetten voor als het kind een (langere) periode niet naar school gaat. Bij onregelmatig schoolbezoek kunnen ouders er samen met de mentor voor kiezen om de lessen van de betreffende dag geheel over te slaan. Wel kan bijvoorbeeld die dag een voorleesverhaaltje dat aan de orde komt, voor het slapen gaan voorgelezen worden; op andere dagen van de week de lessen waarin het kind niet zo sterk is in te halen, maar zeker óók dan de lessen die het kind al beheerst over te slaan. Zo blijft het programma behapbaar voor ouders en kind. Voorsprong Voorsprong gaat uit van het principe van betekenisvol leren: woorden worden niet zo maar los, maar in herkenbare en zinvolle situaties aangeleerd en kinderen komen spelenderwijs in aanraking met goede en gevarieerde taalactiviteiten. Zo wordt een begin gemaakt met het onderscheiden van klanken, wat belangrijk is om later met succes te leren lezen. Ook ontbreekt aandacht voor emoties niet. Aan bod komen de basisemoties blij, boos, bang en verdrietig. Unieke woordenchecks aan het eind van elk thema zorgen er voor dat je echt de vooruitgang ziet. Zelf je kind lesgeven Zelf lesgeven vraagt niet alleen wat, maar heeft ook veel te bieden. Ouders die lesgeven met Voorsprong ervaren dat zonder uitzondering als heel verrijkend. Door als ouder dagelijks een half uurtje met je kind te spelen, leert het spelenderwijs nieuwe woorden. Omdat de LOVK - net als bij de andere pakketten - bij Voorsprong een volledig materialenpakket levert, kunnen ouders meteen aan de slag. Naast dit alles heeft de LOVK voor varende kinderen mogelijkheden georganiseerd voor gebruik van kinderdagopvang of peuterspeelzaal. Met Voorsprong wordt bij varende kinderen een doorgaande ontwikkeling gestimuleerd. Een ontwikkeling, die gedurende jaren nauwlettend gevolgd en waar nodig bijgestuurd wordt door ervaren mentoren. Zo komen varende kleuters straks met voorsprong in groep drie. Binnenkort meer lezen? Kijk dan op de LOVK website www. zelflesgeven.nl Supporters op het water Steeds vaker zie je ze, schepen met de LOVK vlag. Inmiddels zijn honderden van die vlaggen in omloop. Een aantal dat nog steeds toeneemt, want elke nieuwe ouder ontvangt een LOVKvlag. Mooie reacties komen binnen bij de LOVK; foto s waarop de vlag in top te zien is, ouders geven aan door die vlag met elkaar in gesprek te raken, kleuters blijken de vlag te herkennen. En dat is nu net de bedoeling. De vlag nog niet in de mast? Doen!

3 Langszij 3 Aan de reis met onderwijs Samen sterk! De LOVK werkt aan een sterke koppeling tussen de verschillende onderdelen van het onderwijs. Neem bijvoorbeeld het onderwijs aan boord en het onderwijs op de ligplaatsscholen. Op ligplaatsscholen wordt meer en meer gedacht en gewerkt vanuit de leerlijnen in Stappen langs het water. Hoe meer samenwerking, hoe krachtiger onderwijs aan varende kinderen. Ouders, ligplaatsscholen, gastscholen en vooral mentoren hebben daarin een eigen rol. Ouders Ouders hebben elke vrijdag van uur de mogelijkheid om op de ligplaatsscholen in Dordrecht, Maasbracht en Rotterdam een les uit Stappen langs het water bij te wonen. Zij zien dan hun kind functioneren in een groep. Tegelijk kunnen zij lesideeën opdoen voor hun eigen onderwijs aan boord. Na elk ligplaatsschoolbezoek ontvangen ouders een dagverslag (in het Dit-ben-ik boekje). Zo weten zij precies wat hun kind die dag op school heeft gedaan. Ouders kunnen het blad Bijzonderheden in het Dit-ben-ik boekje invullen om iets te melden van de (gezins)situatie aan boord of het kind zelf, waarvan zij vinden dat het goed is dat de school ervan weet. Ouders krijgen binnenkort via internet inzage in de ontwikkelinggegevens van hun kind. Ligplaatsscholen: Dordrecht, Maasbracht en Rotterdam Er wordt gewerkt met dezelfde maandthema s (zie p. 38 schoolgids). Handig als een kind in een week verschillende ligplaatsscholen bezoekt Een aantal daarvan komt uit Stappen langs het water. De ligplaatsscholen bieden bij elk maandthema dezelfde letters aan (zie p. 38 schoolgids). Ook leerkrachten kunnen gebruik maken van het blad Bijzonderheden in het Dit-ben-ik boekje. Liedjes en gymlessen uit Stappen langs het water worden op de ligplaatsscholen herhaald. Het nieuwe leerlingvolgsysteem biedt leerkrachten in de klas meer mogelijkheden om nog beter passend onderwijs te geven. Gastscholen Gastscholen vullen als een kleuter op bezoek is geweest, voor de LOVK een presentiekaartje (zit voorin het Dit-Ben-Ik boekje) of presentielijst in. Bij langdurig of regelmatig gastschoolbezoek neemt de mentor in overleg met de ouders contact op met de gastschool. In veel gevallen bezoekt zij dan de school. Onderwijs aan boord De mentor is de spin in het web, die verantwoordelijk is voor het onderwijs-op-maat. De mentor coacht de ouder bij het geven van onderwijs. Omdat de mentor vanuit de ligplaatsschool werkt, kan zij haar kinderen die de ligplaatsschool bezoeken extra begeleiden. Als een kleuter op één van de ligplaatsscholen is geweest, is er contact tussen de collega s van de LOVK en vindt -mondeling of schriftelijk- uitwisseling van bevindingen plaats. Winnende foto s schooljaar Drie keer per jaar kunnen ouders en medewerkers van de LOVK meedoen aan de wedstrijd Mooiste foto s van het jaar. Na elke klikmaand kiest Ad van der Linden twee winnende foto s; één van de binnenvaart en één van het onderwijs aan boord. Ad runt samen met zijn vrouw het grafisch ontwerpbureau Tilia cordata in Spijkenisse en voert opdrachten voor de LOVK uit zoals onder andere de opmaak van Langszij. Ik ben Christa van de Minkelis. Sinds september dit jaar sta ik op maandag en dinsdag voor de klas op De Zwarte Zwaan. Ik ben getrouwd en heb drie kinderen, een jongen van 16, een meisje van 13 en een jongen van 4 jaar. In 2004 heb ik de deeltijdpabo afgerond. Ik ben toen niet direct aan het werk gegaan, wel heb ik een half jaartje ingevallen op een basisschool. In 2008 werd ik benaderd door Het Zwanejong. Zij zochten een onderwijsassistent en hadden via de school van mijn kinderen, De Horizon in Dordrecht, mijn naam doorgekregen. Deze baan leek mij prima om geleidelijk aan in het onderwijs aan het werk te gaan: s ochtends een klasje met peuters en jongste kleuters, s middags assistent in de klas. Ik vond het leuk om met kinderen te werken en de sfeer bij de LOVK beviel mij. Toen er dus een vacature kwam op De Zwarte Zwaan, zag ik dat als een mooie kans om een volgende stap te zetten. Alles is nieuw: lesgeven aan een eigen groep, een sterk wisselend aantal kinderen, de dagelijkse wandeling naar de speelboot (wat de kinderen heel normaal vinden), het gymmen in het klaslokaal. Het is ook erg genieten. Leuk om te zien hoe een wereld voor de kinderen opengaat bij de thema s en hoe ze de verhalen naspelen. De gesprekjes tijdens de wandeling naar de speelboot zijn ook heel gezellig. Bijzonder om zo de wereld van schipperskinderen te leren kennen. Ik merk dat de kinderen met plezier even voorstellen naar school gaan. Soms kennen ze elkaar al en vinden ze het leuk om elkaar op school tegen te komen. Bijzonder bij de LOVK is het contact met de mentoren. Voor de kinderen is het prettig een vertrouwd gezicht binnen de school te hebben. Voor de ouders duidelijk een aanspreekpunt en voor mij als leerkracht goed om te ervaren dat er meer mensen betrokken zijn bij de kinderen in de klas. Sinds kort in de MR Mijn naam is Margreeth Radenborg. Ik ben groepsleerkracht op Het Zwanejong in Dordrecht op maandag en dinsdag. Ik werk bijna drie jaar bij de LOVK en heb het reilen en zeilen op de ligplaatsschool nu wel aardig onder de knie. Daarom vind ik het leuk om eens verder te kijken in de organisatie van de LOVK: samen met ouders inzicht krijgen in de bestuurlijke kant van de LOVK, een stukje zeggenschap in keuzes die gemaakt worden, beleid dat gevoerd wordt en natuurlijk het contact met collega s en ouders. Ik hoop dat ik de komende tijd écht een bijdrage kan leveren door mee te denken, kritisch te zijn en vooral te luisteren naar collega s en ouders die, net als ik, trots willen zijn op de organisatie waar ze werken. Klikmaand juni 2009 In juni waren er 57 inzendingen. Winnaars zijn: 1. Familie Didden (a.b. Vigilia). Waterpret. Wat een zomer! Een fraaie foto, zowel in compositie als kleur. 2. Tineke van de Weerd (mentor LOVK) Mooi kiekje op weg naar een boordbezoek. Zicht op Lekkerkerk. Nederland zoals het misschien niet meer is, maar zoals we het wel graag zien. Winnaars van het jaar Zo kwamen in het afgelopen schooljaar zes winnende foto s uit de bus. Vier werden al eerder in Langszij gepubliceerd. Uiteindelijk ging het om de twee beste foto s van het jaar. De eerste prijs Euro 75,- gaat naar familie Didden. Deze foto is uiteindelijk de mooiste die dit jaar voorbij kwam. De tweede prijs Euro 50,- gaat naar familie Geluk. Uiterste concentratie, je zou je adem haast inhouden. Een prachtig moment spontaan vastgelegd. De rust in de foto laat alle aandacht voor de jongen die helemaal opgaat in zijn prikopdracht. Meer weten over de klikmaanden? Zie > nieuws van de LOVK > oktober 2009 De foto s van het jaar zijn te zien op > groene rolmenu onderwijs algemeen >fotogallery Mijn naam is Clarissa Schapers. Ik ben het nieuwe MR lid van de LOVK. Samen met mijn man en mijn schoonouders vaar ik op de m/s Fixut Maris, Wij hebben twee kinderen Ivanka, 4 jaar en Jacco, 2 jaar. Ik zit in de MR omdat ik me erg betrokken voel bij de LOVK en me wil inzetten voor de kinderen en de ouders.

4 Langszij 4 1 Eén thema, Het niveau van de ligplaatsschool Medezeggenschapsraad Ligplaatsschool: de plek waar alles weer bij elkaar komt Meerwaarde ligplaatsonderwijs gezien vanuit MR Natuurlijk vind je het als ouder belangrijk dat je kind zoveel mogelijk naar school gaat; je wil je kind zoveel mogelijk meegeven en alle kansen bieden. Bovendien beleven de meeste kinderen erg veel plezier aan een dagje school. En is het voor de lesgevende ouder af en toe niet fijn een dag vrij van school te zijn? Ook voor de ligplaatsschool is het fijn als er veel kinderen in de klas zitten. De kinderen volgen als groep lesactiviteiten en leren op sociaal gebied erg veel van elkaar. Bovendien biedt een bezoek aan de ligplaatsschool de mogelijkheid om de kinderen te toetsen en/of te observeren. Het is fijn dat er in Nederland zoveel scholen zijn, waar je (schippers)kind welkom is om een dag of meerdere dagen mee te draaien in een klas. Toch voegt de ligplaatsschool vaak nét wat meer toe: de kinderen kennen elkaar vaak al en voelen zich sneller thuis, ouders en mentoren hebben even persoonlijk contact in plaats van per telefoon of per en ouders spreken elkaar (wat langer) om bij te praten over het varen en hun kinderen. Eigenlijk is de ligplaatsschool DE plek waar alles weer bij elkaar komt: kinderen, ouders, leerkrachten en mentoren. En dat is van groot belang, zowel voor de aanbieders van het onderwijs (de LOVK) als de ontvangers (de ouders en kinderen). Het speerpunt van de LOVK ligt bij het lesgeven aan boord. Door het goede lesprogramma, steeds vaker in combinatie met school@home, wordt er onderwijs op maat geleverd. De meerwaarde van de ligplaatsschool is, buiten alles wat al genoemd is, dat alle partijen - ouders, kinderen, leerkrachten en mentoren - weer even de bevestiging krijgen dat deze methode van onderwijs prima werkt. En ook wij van de MR zijn daar trots op! Namens de MR, Antonia de Jong, ms Impuls, secretaris De wijze waarop de Stichting Landelijk Onderwijs aan Varende Kleuters werkt aan verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs en aan de borging van de bereikte resultaten verdient een compliment. De uitkomsten van het Cool 5-18 onderzoek zijn daarvan een goed voorbeeld. Het laat zien dat varende kleuters in tenminste evengoed presteren als hun leeftijdsgenoten aan de wal, terwijl ze gemiddeld twee maanden jonger zijn. Door de vrijwel permanente individuele benadering, de afstemming van de lespakketten en de begeleiding van de ouders en kinderen door mentoren wordt passend onderwijs in optimale vorm geboden. De digitale ondersteuning maakt zelfs dagelijkse feedback en aanpassing mogelijk. Uit inspectierapport, mei Inspectiebezoek In mei 2009 bezocht de inspecteur Het Maashofje in het kader van het vierjaarlijks kwaliteitsonderzoek. Daarbij lichtte zij niet alleen Het Maashofje door, maar het hele onderwijssysteem van de LOVK. Het doorvoeren van activiteiten rond het leren lezen heeft de kwaliteit van het onderwijs op de ligplaatsscholen op een kwalitatief hoog niveau gebracht. De inspecteur complimenteerde Het Maashofje voor de voortrekkersrol bij het implementeren van ontluikende geletterdheid. Een goede ligplaatsschool De LOVK werkt met een protocol voor goed onderwijs op de ligplaatsscholen in het kader van de eerste fasen van het leren lezen. Wat staat er in het protocol? Voorwaarden - er is voldoende taalaanbod op het activiteitenrooster; - alle tussendoelen beginnende geletterdheid komen gevarieerd aan bod en zijn controleerbaar. Meer over onderwijs van de LOVK? Zie > groene rolmenu algemeen en blauwe rolmenu > onderwijs aan boord. 3 Een hele ervaring Vier jaar geleden brachten we (mijn man als rasschipper) en ik (afkomstig van de wal) onze oudste, Myrna, naar Het Zwanejong. Een hele ervaring, waarbij ik nogal wat vraagtekens plaatste. Het is voor ouders heel wat om hun oudste voor het eerst naar school te laten gaan. En op Het Zwanejong kunnen ze nog eerder terecht. Maar daaraan verbonden ook het juf-zijn voor je kind. Ik weet niet hoe andere moeders dat ervaren, maar zeker als er een tweede (plus derde) bijkomt, is het best pittig. Ook wel leuk als je merkt en hoort (en ziet!) hoe je kind geniet van de resultaten van knutselwerkjes enzovoort. De vraag is wie er dan meer geniet: kind of ouder(s). Inrichting klas - voorwerpen in de klas worden gelabeld; - er is een lettermuur; - in de klas hangen klankgebaren bij de letters; - kinderen hebben een naamkaartje op hun stoel; - er is een schrijf/taalhoek met een breed aanbod van materiaal dat leren lezen bevordert en woordkaartjes bij het maandthema; - er wordt gebruik gemaakt van beeldversjes (tekening + tekst). Lesondersteuning - er wordt gewerkt met een grote en een kleine kring; - bij taalactiviteiten wordt een flapover ingezet; - elke maand worden twee letters(klanken) geleerd; - kinderen krijgen letterpakketjes voor het onderwijs aan boord; - klankgebaren ondersteunen het aanbieden van letters; - kinderen krijgen een letter-groeidoosje voor het onderwijs aan boord; - per thema wordt één prentenboek centraal gesteld; - bij het aanbieden van prentenboeken worden picto s gebruikt; - bij elk thema wordt een woordveld gemaakt en wordt de lettermuur ingezet; - de letters van de lettermuur worden consequent herhaald; - bij elk thema wordt één beeldversje uitgewerkt, dat gaat mee naar boord; - regelmatig worden woorden of tekst bij een werkje van kinderen geschreven. Zo versterken onderwijs aan boord en ligplaatsonderwijs elkaar. Reden te meer om kinderen naar een ligplaatsschool te brengen. en nadrukkelijk knikkend met zijn donkere koppie: Ik heb veel vrienden, hoor. Het feit dat ligplaatsschool Het Zwanejong een christelijke identiteit heeft, is voor ons een pluspunt. De sfeer op school is goed, evenals de begeleiding thuis (tegenwoordig via internet). Misschien mede daardoor dat Jesse het op school naar zijn zin heeft. En de vraagtekens die ik had, zijn inmiddels verdwenen. De plaats op Het Zwanejong is inmiddels (Myrna zit nu in groep vier) ingeruild voor Jesse. Een heel ander mannetje dan zijn grote zus, maar het gaat prima. Pas kwam hij thuis, ernstig kijkend, Annemarie Hollebrandse, ms. Pelikaan

5 2 drie kanten Een dag op Het Zwanejong Het is kwart voor negen, de bel gaat. Snel is het een drukte van belang met ouders en kinderen in de gang en in de klas. De kinderen komen huppelend binnen. Ze hebben er zin in. In de klas kiezen ze een spelletje uit de kast. Ouders maken een praatje met elkaar, met de juf of de mentor. Om negen uur vertrekken de ouders en met een liedje nodigt de juf de kinderen uit in de kring. Hierna begint de dagelijkse structuur van de dag. Ontvangst Elke dag beginnen we in de kring. Eerst zoeken de kinderen hun eigen naamkaartje op dat wordt bevestigd aan hun stoel. Het is belangrijk voor kinderen om in de klas een eigen plekje te hebben. Er wordt samen gekeken wie er is, hoe iedereen heet en hoeveel jaar iedereen is. In deze activiteit zijn al spelenderwijs allerlei rekenoefeningen verwerkt: de kinderen worden geteld, het juiste cijfer wordt erbij gezocht en er wordt gekeken of er meer/minder meisjes of jongens zijn. Dagritmekaarten Daarna wordt besproken wat er die dag allemaal op het programma staat. Dat gebeurt met de dagritmekaarten, kaarten met afbeeldingen van activiteiten. Ook hieraan zijn weer allerlei begrippen gekoppeld. Wat gaan we na het fruit eten doen, wat komt er voor het gymmen? Wat gaan we als eerste activiteit doen en wat als laatste? Begrippen ter voorbereiding op het latere leren lezen. Door te werken met de dagritmekaarten krijgen kinderen inzicht in de dag. Als een activiteit voorbij is, wordt de kaart omgekeerd. Elke dag worden de dagen van de week geoefend met een liedje. Natuurlijk is er ook tijd om iets te vertellen of om je nieuwe schoenen of kleren te showen. Je mag dan rondlopen in de kring en er wordt voor je gezongen. Nieuwe schoenen blijken ineens besmettelijk te zijn, want iedereen wil wel even rondlopen om zijn of haar schoenen, met of zonder kale plekken, te laten zien. Bijbelles, buitenspelen en groepsgrootte De dag begint op Het Zwanejong met een vertelling uit de Bijbel en het zingen van Bijbelse liedjes. Er wordt nagepraat over de vertelling of het lied en op welke wijze dat toepasbaar is voor kinderen, hoe klein ze ook zijn. Langszij 5 Buitenspelen is oefenen van allerlei motorische vaardigheden. Maar ook, hoe ga je met vriendjes om, hoe kom je voor jezelf op en hoe leg je contact met een vriendje dat net die leuke kraan heeft waar jij ook graag mee wilt spelen? De groepsgrootte op Het Zwanejong is gemiddeld groter dan op de andere locaties. Maar het is goed voor kinderen om ook in een grotere groep te functioneren. Werkles; onderwijs op maat Het uitwerken van creatieve opdrachten gebeurt meestal in drie niveaus. De juf deelt de kinderen in op leeftijd en niveau. Er wordt goed gekeken naar de ontwikkeling van elk individueel kind. Onderwijs op maat dus! In de creatieve opdrachten zijn allerlei voorbereidende schrijf-, lees- en rekenopdrachten verwerkt in combinatie met technieken zoals verven, knippen en plakken. Bij een peuter is de opdracht meer gericht op het leren plakken en bij een oudste kleuter meer op voorbereiding op groep 3. Extra groep op maandag Op maandag is er een extra groep die wordt geleid door juf Mieke Dekkers. Zo kunnen we nog meer inspelen op de individuele leerbehoeften van ieder kind. Een kleuterdag is heel intensief. Er wordt veel geleerd, gespeeld en beleefd. Dat moet allemaal bezinken als kinderen weer aan boord of thuis komen. Verhalen komen dan ook vaak pas later. Ouderinloop Vragen? Komt u dan gerust even binnenlopen. En, u bent iedere vrijdag van 9.00 uur tot 9.30 uur welkom om een les bij te wonen. Annemieke Kik, regiocoördinator Naar de ligplaatsschool voor de spel-o-theek Op stap met Bas Het was maandagmorgen en nog heel vroeg, toen Bas bij mij thuis aankwam. Hij had zijn rugtas bij zich en had er zin in. Zijn mentor had moeder gebeld en gevraagd of ze soms in de buurt was, zodat Bas naar school kon. Het ging niet om zomaar een dagje school - dat is óók altijd al een feestje - maar vandaag zou het een extra feestje worden. Er was een heuse verkeersles voor kleuters georganiseerd met echt uitkijken en echt oversteken! En nu was Bas er klaar voor. Ik woon vlak bij de oma van Bas en de afspraak was dat zijn moeder naar oma zou gaan en dat Bas vervolgens zou overstappen in mijn auto. Maar voor ik Bas kon meenemen naar De Zwarte Zwaan om hem daar bij zijn eigen mentor te bezorgen, moest zijn moeder vroeg vertrekken uit Düsseldorf (!). Na de lunch op school zou Bas met zijn mentor weer mee terugrijden. Die kon dan mooi een huisbezoek doen. Schippers zijn keien in organiseren Bas gaf me een hand en een lieve, dikke kus. Zijn moeder kreeg er ook één en vervolgens stapte Bas bij mij in de auto en samen gingen we op weg naar Rotterdam. De mooiste gesprekken met een kleuter heb je vaak in de auto omdat de reacties vanaf de achterbank nogal eens een behoorlijk filosofisch gehalte hebben. Dit keer ging het over opa s en oma s en over groot worden. Het ging zo: Ik zei dat ik hem een grote vent vond en hij zei: Ja, ik ben al groot en al ouder dan ons baby tje. Waarop ik antwoordde: En ik ben ouder dan jij. Bas: Ja, u bent meer, maar u kan wel kleiner worden, want oma s worden kleiner (!) Na mijn antwoord dat ik dan zeker nog geen oma was, bleef het even stil voor de kleine filosoof en hij reageerde met: Oma s zijn gewoon oma s en u bent gewoon u... dus u bent nog geen oma. Genoeg stof om over na te denken... toch? Hoe dichter we De Zwarte Zwaan naderden, hoe stiller het werd achterin. Bas was ook al vroeg op en hij had al zo n lange reis achter de rug. Bij school aangekomen bleek de groep al vertrokken. Bas keek bedrukt en hield mijn hand zo stevig vast alsof hij hem nooit meer los wilde laten. Ik kon het dan ook niet over mijn hart verkrijgen om hem zonder meer aan de onderwijsassistente die op hem gewacht had, over te laten. Zo kwam het dat we even later gedrieën weer in mijn auto zaten. Op weg naar het Afrikaanderplein, naar de verkeersles. Daar aangekomen werd hij in een felgekleurd hesje gehesen en kon hij meedoen met de les. Zijn mentor ving hem subliem op. Dat deed hem zichtbaar goed! (En mij ook.) Na een big smile van Bas reed ik met een gerust hart terug naar De Zwarte Zwaan. Het zou wel goed komen met Bas. Na de verkeersles zag ik hem weer op school. Het was echt een dappere vent, want hij was voor het eerst op school zonder z n zus die al in groep 3 zit. En hij deed het super! Na het eten ging zijn juf met hem naar het huis van oma. Schoolbezoek en huisbezoek werden zo mooi gecombineerd. De spel-o-theek is er voor alle ouders van de LOVK. Een leuke, maar ook zinvolle aanvulling op Stappen langs het water. Wie eenmaal heeft kennis gemaakt met de spel-o-theek is enthousiast. Helemaal geweldig Toen juffrouw Gerdy de eerste keer vroeg of ik het leuk vond als ze wat spellen meenam bij het boordbezoek, wist ik niet wat ik me er bij voor moest stellen. Inmiddels hebben we al heel wat spellen geleend en omgeruild. En het blijft leuk Helemaal geweldig vindt Silvia de spellen van de spel-o-theek. Iedere keer ben ik weer verbaasd over wat we meekrijgen. Juffrouw Gerdy zoekt steeds dingen uit die aansluiten bij Silvia s ontwikkeling. Zo blijft ze enthousiast en is ze steeds weer benieuwd wat we mee zullen krijgen na een schoolbezoek aan De Zwarte Zwaan. Wat ik vooral echt helemaal super vind is dat de meeste spellen zelfcontroleerbaar zijn. Als ik tijdens het lesgeven er even af moet omdat we bij een sluis zijn of zo, geef ik haar een spel. Ze gaat er mee aan de slag en ze kan zelf nakijken (bijv. door het blad om te draaien) of ze het goed heeft gedaan. Ideaal! Ga gerust ook eens keertje kijken... er is ontzettend veel en juf Gerdy leent het met veel plezier uit. Hartelijke groet van spel-o-theekfans Nicoline & Silvia Heuvelman, Ms. Marinus sr. Twee tevreden kindjes Timo vindt het leuk om spelletjes aan boord te doen, maar na een tijdje wordt het maar saai. De spel-o-theek biedt dan uitkomst! Iedere keer als we naar De Zwarte Zwaan komen kiezen we spelletjes uit. De ene keer een schrijf- en de andere keer een taalspelletje. Zo kan hij oefenen met wat hij nog niet zo goed kan. En als het spelletje weer saai wordt, ruilen we het gewoon om bij Juf Gerdy. Timo s zus Anna (drie jaar) was een beetje jaloers, want zij kreeg niet om de zoveel weken een nieuw spelletje. In overleg met de juf krijgt zij nu ook iedere keer een puzzeltje mee. Nu hebben we twee tevreden kindjes aan boord die met veel plezier werken met de spelletjes van de spel-o-theek. Bentiena en Timo Zantvoord, Ms. Basta Meer weten over de spel-o-theek? Zie > blauwe rolmenu onderwijs aan boord >lesgeven aan boord> gebruik spel-o-theek en materialen spel-o-theek. Die Bas! Ik moest de hele dag aan hem denken. Hij had een verre reis achter de rug met verschillende chauffeurs, deed mee met de verkeersles, speelde en werkte op de ligplaatsschool, at daar zijn boterhammetje, en dat alles zonder zijn zus... Petje af toch? Voor zijn moeder die in alle vroegte een lange rit moest maken om Bas naar school te brengen. Voor zijn mentor die hem zo geweldig goed opving. Maar vooral voor Bas zelf, die het zo goed deed die maandag. Zonder Lisa, maar wel met een mooi verkeersdiploma in zijn hand! Super gedaan Bas! Ik neem je nog weleens mee! Cobi

6 In de regio De meerwaarde van het ligplaatsonderwijs: gymlessen Wat ik al snel leerde was dat het onderwijs bij de LOVK staat op 3 peilers: ouders, mentor en leerkracht. Deze drie moeten samen zorgen voor een goede, gedegen ontwikkeling van het jonge varende kind. Wat is dan mijn taak als leerkracht, wat is de meerwaarde van het ligplaatsonderwijs, of de vraag nog anders gesteld: wat is voor ouders aan boord nou moeilijk te realiseren en toch erg belangrijk in de ontwikkeling van peuter naar basisschoolleerling? Een aantal voorbeelden: samen spelen met andere kinderen, leren op je beurt te wachten, je houden aan de regels van een grote groep en bewegen in de ruimte. Dat zijn dus belangrijke zaken om aan bod te laten komen op school. Het ligplaatsonderwijs kan op die manier de perfecte aanvulling zijn op het onderwijs aan boord! Daarom ben ik twee jaar geleden begonnen met het opzetten van gymlessen aan de hand van de methode Bewegingsonderwijs in het speellokaal. Een methode die je helpt een eigen jaarplan en weekrooster vast te leggen zodat je een verantwoord aanbod kunt waarborgen als leerkracht. Voor het bewegingsonderwijs zijn in de wet een aantal kerndoelen geformuleerd die beschrijven welke bewegingsactiviteiten en andere vaardigheden een kind aan het eind van de basisschool moet beheersen. De methode biedt bewegingsactiviteiten aan die juist voor het jonge kind geschikt zijn. Iedere maand komt er een cluster aan bod. De methode voorziet in tien clusters, dus van september tot juni. Ieder cluster bestaat uit drie gymactiviteiten en een tikspel. De ene week wordt er gegymd aan de hand van de drie gymactiviteiten, aangevuld met een extra opdracht uit het Dit-ben-ik boekje en de andere week is er een spelles waarin onder andere het tikspel wordt aangeleerd of uitgebouwd, aangevuld met zangspelletjes en luisterspelletjes en dergelijke. Voor extra ideeën maak ik ook gebruik van het boek Speelkriebels. De kinderen vinden het gymmen en bewegen geweldig leuk en dat maakt het voor een leerkracht natuurlijk ook extra leuk! Enig nadeel is de tijd die het kost om alle kinderen te voorzien van gymschoenen. Er zijn op dinsdag toch al gauw 20 kinderen die verschillen van maat 26 tot 32, waarvan 70% geen eigen gymschoenen heeft. Leuke puzzel maar erg tijdrovend! Mocht uw kind regelmatig op Het Zwanejong komen op dinsdag dan zou het geweldig zijn als uw kind gymschoenen mee had. Ik hoop dat ik op deze manier heb kunnen laten zien hoe het ligplaatsonderwijs een aanvulling kan zijn op het onderwijs aan boord en hoe belangrijk èn leuk het is voor een varende kleuter om, wanneer dat mogelijk is, een van de ligplaatsscholen bezoeken. Ik kijk naar jullie uit! Juf Margreeth, LOVK locatie Het Zwanejong Vanuit een veilige haven de toekomst tegemoet De Horizon in Dordrecht In beeld Het Zwanejong LOVK... toen ik deze afkorting voor het eerst zag had ik geen flauw idee wat ik daarvan moest verwachten. Varende kinderen en onderwijs? Hoe zou dat in z n werk gaan? Genoeg vragen en een gezonde nieuwsgierigheid waren aanleiding om eens te bellen met de directeur van deze organisatie. En dat was het begin van mijn loopbaan bij de LOVK. De Horizon is een protestants-christelijke basisschool aan de rand van de 19e eeuwse schil van Dordrecht. Een enthousiast team is dagelijks aan de slag met ongeveer 250 kinderen. Zo n kleine 40 daarvan zijn kinderen van varende ouders. Langszij 6 Ons doel is de harmonieuze ontwikkeling van de kinderen die ons zijn toevertrouwd. We werken daar graag aan in goed overleg met ouders en verzorgers. Daarbij is de Bijbel inspiratiebron voor ons handelen: we hebben het dan over omgaan met elkaar als collega s, kinderen, ouders, maar ook met de omgeving. Kinderen moeten tot hun recht kunnen komen met al hun talenten en mogelijkheden. Dat vinden we niet zo eenvoudig, maar we gaan er voor. Onze slogan is: Vanuit een veilige haven de toekomst tegemoet. Ik vind schipperskinderen niet opvallend anders dan de andere kinderen op De Horizon. Ze zijn vaak behoorlijk zelfstandig en doen het op school minstens zo goed als hun klasgenoten. Onderwijs aan schipperskinderen moet dan ook niet verschillen van onderwijs aan walkinderen. Wel moeten leerkrachten weten dat het wonen en onderwijs krijgen aan boord maakt dat kinderen op een andere manier de basisschool binnenkomen. Zij nemen daarom deel Stappen langs het water ook in Australië! In Melbourne Australië stappen Jessica en Annalise Carden ook langs het water. Schipperskinderen? Nee, dat niet. Zij hebben een Nederlandse moeder en een Australische vader en worden tweetalig opgevoed. Annalise en Jessica zijn een tweeling van vijf jaar en gaan elke dag naar school. s Ochtends voordat we naar school lopen doen we een Nederlandse les van Stappen langs het water. Dat is een gewoonte geworden: er moet gewerkt worden voor juffrouw Nellie in Nederland! Ik wilde graag met Stappen langs het water gaan werken om de kinderen de Nederlandse taal bij te brengen. Voordat ik begon met deze lessen sprak ik wel consequent Nederlands tegen ze maar zij spraken steeds meer in het Engels terug. Het werken met Stappen langs het water heeft hier verandering in gebracht. In het begin was de grootste uitdaging om ze Nederlands te la- Meer lezen over Stappen langs het water in het buitenland? Ervaringsverhalen uit de Oekraïne en Guinee Zie > het rode rolmenu LOVK > downloads periodieken. aan een netwerk van leerkrachten die met schipperskinderen te maken hebben, wisselen daar ervaringen uit en doen expertise op. De eerste maanden in groep 3 zijn heel belangrijk. In die groep besteden we ruim aandacht aan de thuissituatie van de leerlingen en dragen zo bij aan wederzijds begrip. We gaan bijvoorbeeld naar het internaat om de kamer van een klasgenootje te bekijken en er is ruimte voor gesprekjes over hoe het is om niet elke dag bij papa en mama te kunnen zijn. We brengen de sociaal-emotionele ontwikkeling en de plek die het kind in de groep heeft goed in kaart, zodat we adequaat hulp kunnen bieden mocht dat nodig zijn. Kortom, we doen ons best om kinderen zich zo goed mogelijk thuis te laten voelen. Voordeel is, dat de mentoren van de LOVK bij ons inwonen. We gaan heel plezierig met elkaar om en zoeken elkaar gemakkelijk op als we iets te bespreken hebben. Ook met de collega s van Het Zwanejong hebben we regelmatig LO K ten spreken. Alle twee de meisjes spreken nu Nederlands tegen mij en beginnen nu ook Nederlandse woordjes te lezen. Bovendien spelen ze nu schooltje met hun jongere broertje om hem Nederlands te leren. De Nederlandse les is eigenlijk zoveel meer geworden. Het is een speciale tijd geworden van ons drietjes. We lezen verhaaltjes, praten over dingen, spelen spelletjes etc. en maken ook van alles, zoals de ophaalbrug hierboven. Elke keer leren ze weer wat Nederlandse woordjes en spreken ze de taal weer iets gemakkelijker. En we hebben veel plezier! Ze vinden eigenlijk alle activiteiten heel leuk om te doen. Ik vind het zelf ook erg leuk om te vergelijken wat de 5-jarigen hier en in Nederland op school doen. Naar mijn idee helpt het ze ook nog op school! Marjoleine Dekker, Mt. Evelyn, Australië contact. We lopen bij elkaar binnen of vragen elkaars hulp. Onze schoolpleinen grenzen aan elkaar en kinderen kunnen zo in de pauzes nog eens even zwaaien naar hun kleuterjuf. Regelmatig contact met schippersouders vinden wij belangrijk, niet alleen over rapporten of probleempjes, maar ook om te horen hoe de beleving van de kinderen is, wat er in weekenden wordt ondernomen, welke indruk ouders van onze school hebben; gewoon die dingen die maken dat ouders en school samenwerken aan opvoeding. Er is ruimte voor ouders, ook buiten de vastgestelde ouderavonden of contactmomenten met leerkrachten te overleggen. Tenslotte, de keren dat ik de wereld vanaf het water heb gezien, hebben mijn horizon verruimd en vaak heb ik rust en schoonheid ervaren die ik niet had vermoed. Marian Gast, directeur De Horizon Meer weten? Zie