Raadsvoorstel. 1. Samenvatting. 2. Voorstel. Agenda nr. 4

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Agenda nr. 4 Onderwerp: Businesscase samenwerking Peelgemeenten Soort: Kaderstellend Opsteller: I. Janssen Portefeuillehouder: T.C.W. Maas Zaaknummer: SOM/2016/ Documentnummer: SOM/2016/ Datum: 1 juni Samenvatting De colleges in de Peelgemeenten hebben ingestemd met de Bestuursopdracht Peelgemeenten om een businesscase te maken over de doorstart van de gezamenlijke uitvoering van de Wmo, Jeugdwet en BMS taken door de gemeenten Asten, Deurne, Gemert-Bakel, Laarbeek en Someren vanaf 1 januari De businesscase is uitgewerkt en is ter besluitvorming aangeboden aan de colleges van de Peelgemeenten (17 mei 2016). De gemeenteraden hebben bevoegdheid om een besluit te nemen met betrekking tot de juridische rechtsvorm van de uitvoeringsorganisatie. Door middel van dit voorstel wordt aan uw raad gevraagd kennis te nemen van de notitie opgesteld door het bedrijfsbureau Peelgemeenten. Uw raad kan wensen en bedenkingen uiten over de juridische rechtsvorm. 2. Voorstel Kennis te nemen van de rapportage bestuursopdracht Peelgemeenten: stap 1 Businesscase d.d. 21 april Kennis te nemen van de notitie juridische samenwerkingsvorm van het bedrijfsbureau Peelgemeenten. Met dien verstande dat; o Uw raad wensen en bedenkingen kan uiten over de juridische rechtsvorm van de op te richten uitvoeringsorganisatie. o De rechtsvorm openbaar lichaam (gemeenschappelijke regeling) de voorkeur geniet. o De juridische rechtsvorm zo snel mogelijk ter besluitvorming aan u wordt voorgelegd.

2 3. Inleiding 3.1 Aanleiding, achtergrond De colleges in de Peelgemeenten hebben ingestemd met de Bestuursopdracht Peelgemeenten gedateerd Daarmee hebben de colleges van burgemeester en wethouders van de gemeente Asten, Deurne, Gemert-Bakel, Laarbeek en Someren het principebesluit genomen samen te werken om de volgende taken uit te voeren: Uitvoering van de Wet Maatschappelijke ondersteuning. Uitvoering van de Jeugdwet. Uitvoering BMS: o Uitvoering bijzondere bijstand o Uitvoering minimaregelingen o Uitvoering schuldhulpverlening In de eerder aangehaalde bestuursopdracht is als eerste stap vastgelegd dat een businesscase wordt uitgewerkt voor het uitvoeren van de taken voor Wmo, Jeugd en BMS. De opdracht voor het uitvoeren van de businesscase is als volgt omschreven: Maak een businesscase over de doorstart van de gezamenlijke uitvoering van de Wmo, Jeugd en BMS taken door de gemeenten Asten, Deurne, Gemert-Bakel, Laarbeek en Someren vanaf 1 januari Leg de businesscase begin mei 2016 voor aan de vijf colleges. Een businesscase is een onderzoek dat een goed beargumenteerd en gedocumenteerd inzicht geeft in de vraag of en in hoeverre verdere investeringen in de structurele samenwerking tussen de vijf gemeenten te rechtvaardigen is. Het gaat zowel om strategische afwegingen (Is samenwerking gerechtvaardigd o.g.v. de gemeentelijke visie en strategie? Wat hebben we er voor over?) als om financiële, juridische, organisatorische afwegingen. Het bedrijfsbureau van de Peelgemeenten heeft de bestuursopdracht businesscase de afgelopen maanden uitgewerkt. In de bijlage is de rapportage businesscase opgenomen. De businesscase bestaat uit een bestuurlijke samenvatting, de rapportage en bijlagen. De gemeentesecretarissen (21 april) en het bestuurlijk platform (11 mei) hebben unaniem ingestemd met de rapportage. Uit de rapportage blijkt dat de Peelgemeenten de uitvoering in financiële zin goedkoper kunnen uitvoeren ten opzichte van de kosten die nu in rekening worden gebracht door de gemeente Helmond op basis van de vastgestelde dienstverleningsovereenkomst. Op grond van de analyse in de businesscase én de toetsing aan de criteria van de I(inwoner) en 4 K s (kwetsbaarheid, kwaliteit, kostenefficiency en krachtige regio) kan zonder meer worden vastgesteld dat een gezamenlijke uitvoering van de taken reëel mogelijk is. Daarnaast zijn in de businesscase uitgangspunten geformuleerd gericht op het operationaliseren van de samenwerking met ingang van ( harde datum). 3.2 Centrale vraag Wat zijn de wensen en bedenkingen met betrekking tot de juridische rechtsvorm van de uitvoeringsorganisatie? De rechtsvorm openbaar lichaam heeft de voorkeur. 2/5

3 3.3 Relatie met eerder gestelde kaders en wetgeving In het kader van de uitvoering zijn de volgende wetten van toepassing: Jeugdwet WMO Participatiewet Vanaf 1 jan 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor het uitvoeren van de Jeugdwet, WMO en Participatiewet. 4. Probleemstelling (huidige situatie) Tot is er een DVO met Helmond en is Peel 6.1 de uitvoeringsorganisatie. Deze organisatie wordt ontvlochten. Vanaf zijn de Peelgemeenten verplicht de uitvoering op een andere manier te organiseren. Uw raad wordt gevraagd kennis van te nemen van de businesscase. Het alternatief (DVO bij Helmond) is in december 2015 afgewezen. Het mandaat met betrekking tot de beslissing over de juridische rechtsvorm van de uitvoeringsorganisatie ligt bij de gemeenteraden. Het bedrijfsbureau samenwerking Peelgemeenten heeft verschillende rechtsvormen onderzocht. Twee juridische vormen zijn overeind gebleven, namelijk een coöperatie en een openbaar lichaam. Van deze twee vormen heeft een openbaar lichaam de voorkeur. 5. Doelstelling (gewenste situatie) Het doel is om een uitvoeringsorganisatie op te richten, waarmee de wettelijke taken uitgevoerd kunnen worden. Daarnaast moet deze organisatie slagvaardig kunnen handelen. 6. Mogelijke oplossingen en effecten Het openbaar lichaam is het meest geschikt vanwege de volgende hoofdargumenten: Juridisch: publiekrechtelijke samenwerking gaat voor op privaatrechtelijke samenwerking (doorkruisingsleer), ruime mogelijkheden voor wat betreft bevoegdhedenoverdracht. Politiek: verantwoordings- en inlichtingenplicht, zeggenschap en invloed zijn bij openbaar lichaam voor de colleges én raden beter gewaarborgd bij een openbaar lichaam. P&O: bij coöperatie is het absoluut geen vanzelfsprekend om de ambtenarenstatus en aansluiting ABP te behouden. Een coöperatie wordt niet gerekend tot de openbare dienst in de zin van de Ambtenarenwet. Behoud van ambtenarenstatus en aansluiting ABP is alleen mogelijk door een ambtelijke cao op te stellen en overeen te komen met de vakbonden en een besluit van de minister van Binnenlandse zaken om bij ABP aan te kunnen sluiten. Financieel: bij openbaar lichaam kan gebruik worden gemaakt van fiscale vrijstellingen, bij coöperatie (mogelijk) niet. De tabel geeft de verschillen tussen de 2 opties weer: 3/5

4 Openbaar lichaam Coöperatie/coöperatieve vereniging Publiekrechtelijke samenwerking Privaatrechtelijke samenwerking Democratische legitimiteit - verlengd lokaal -- bestuur -- Risico op bestuurdersaansprakelijkheid. Verantwoordings- en Wel verantwoordings- en inlichtingenverplichtingen richting college inlichtingenverplichtingen richting de en raad als organen van de eigen algemene ledenvergadering als orgaan maar gemeenten maar soms ook richting niet richting individuele leden. Zo heeft de individuele leden. gemeente noch individuele leden van het college of raad een inlichtingenrecht. Geleed bestuur: AB, DB, Voorzitter Geleed bestuur: Algemene ledenvergadering, bestuur. Aanvullend is een raad van toezicht mogelijk. In beginsel openbare vergaderingen van AB Niet openbare vergaderingen van algemene ledenvergadering. Samenwerking is een collegeregeling, wat Samenwerking is een verengingsmodel: betekent dat burgemeesters/wethouders gemeenten zijn leden die zich verenigen in van de individuele gemeenten direct de algemene ledenvergadering vertegenwoordigd zijn in het AB. (vergelijkbaar met een AB). Oprichting bij gemeenschappelijke regeling. Oprichting bij statuten die in een notariële akte worden vastgelegd. Raad moet toestemming verlenen. Ambtenarenstatus en aansluiting ABP gaat van rechtswege over. Het openbaar lichaam kan, onder voorwaarden, gebruik maken van de koepelvrijstelling omzetbelasting en de vrijstelling vennootschapsbelasting. Raad heeft invloed op kadernota, (ontwerp)begroting, jaarrekening Mogelijkheden tot quasi-inbesteden als het vestigen van alleenrecht om opdrachten te verstrekken aan het openbaar lichaam. Beleidsbepalende en verordende bevoegdheden kunnen worden Raad wordt vooraf om wensen en bedenkingen gevraagd. De ambtenarenstatus en de aansluiting bij het ABP is absoluut geen vanzelfsprekendheid. De coöperatie is belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting, mogelijk met vrijstellingen kan feitelijke belastingheffing achterwege blijven. De coöperatie kan waarschijnlijk geen gebruik maken van de koepelvrijstelling omzetbelasting. Raad geen invloed op de financiën. Beperktere opdrachtverstrekking als bij openbaar lichaam. Bij werkzaamheden voor meer dan 10% aan andere partijen als de leden kan er geen gebruik worden gemaakt van de inbesteding. Bevoegdheden kunnen niet worden overgedragen (delegatie), alleen 4/5

5 overgedragen (delegatie) of opgedragen (mandaat). uitvoerende bevoegdheden kunnen worden opgedragen (mandaat). 7. Consequenties van de oplossingen 7.1 Financiële aspecten Er zijn geen financiële aspecten 7.2 Juridische aspecten Zie mogelijke oplossingen en effecten. Hier worden de verschillen geschetst tussen de 2 juridische rechtsvormen. 7.3 Risico s en kansen De rechtsvorm moet de organisatie (incl de uit te voeren taken) passen. De uitvoeringsorganisatie moet slagvaardig kunnen optreden. 8. Communicatie en participatie Uw wensen en bedenkingen worden gecommuniceerd naar het bedrijfsbureau samenwerking Peelgemeenten. 9. Planning De juridische rechtsvorm van de uitvoeringsorganisatie wordt zo snel mogelijk ter besluitvorming aan u voorgelegd. Burgemeester en wethouders van Someren, de secretaris, de burgemeester, Drs. A.P.M. de Kok A.P.M. Veltman Bijlagen: O NO Concept raadsbesluit X Rapportage Businesscase Peelgemeenten WMO, Jeugd en BMS (kenmerk X 2016/13230) Juridische samenwerkingsvorm (kenmerk 2016/13230) X 5/5

6 Besluit gemeenteraad Titel: Besluit businesscase samenwerking Peelgemeenten Zaaknummer: SOM/2016/ Documentnummer: SOM/2016/ Datum besluit: 30 juni 2016 De raad van de gemeente Someren; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 1 juni 2016; overwegende dat: Dat gemeenten vanaf 1 jan 2015 verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de WMO, Jeugdwet en Participatiewet. gelet op De Wet Maatschappelijke ondersteuning De jeugdwet De Participatiewet b e s l u i t : Kennis te nemen van de rapportage bestuursopdracht Peelgemeenten: stap 1 Businesscase d.d. 21 april Kennis te nemen van de notitie juridische samenwerkingsvorm van het bedrijfsbureau Peelgemeenten. Met dien verstande dat; o Uw raad wensen en bedenkingen kan uiten over de juridische rechtsvorm van de op te richten uitvoeringsorganisatie. o De rechtsvorm openbaar lichaam (gemeenschappelijke regeling) de voorkeur geniet. o De juridische rechtsvorm zo snel mogelijk ter besluitvorming aan u wordt voorgelegd. * *

7 Aldus besloten in de vergadering van de raad van de gemeente Someren, de raadsgriffier, de voorzitter, J. Laurens Janse-Oostdijk A.P.M. Veltman 2/2