PRODUKKATALOGUS 2012 WINE YEAST

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "PRODUKKATALOGUS 2012 WINE YEAST"

Transcriptie

1 PRODUKKATALOGUS 2012 S U I D - A F R I K A WINE YEAST THE LEADING NEW WORLD WINE YEAST BRAND

2 Our unique ball-shaped yeast granules. WINE YEAST THE LEADING NEW WORLD WINE YEAST BRAND

3 INHOUD Die Wynspan 2 Anchor Wyngiste 3 Anchor Alchemy 6 Anchor Exotics 8 Wyngis Tegniese Eienskappe Tabel 10 Anchor Appelmelksuurgisting Ko-inokulant 12 Anchor Gisvoedings 13 Gisseleksie Hulpmiddel 15 Suiker tot Alkohol Omskakelings 18 Hoe om Steekfermentasies te Verhoed 19 Gisrehidrasie 20 1

4 DIE WYNSPAN Margaret Fundira (M.Sc. MBA) Besigheidontwikkelingsbestuurder Karien O Kennedy (M.Sc) Internet Kommunikasiebestuurder kokennedy@anchor.co.za Lida Malandra (M.Sc) Area bestuurder lmalandra@anchor.co.za Mmule Masalesa (B.Sc) Tegniese Konsultant mmasalesa@anchor.co.za Bernard Mocke (M.Sc) Tegniese Konsultant bmocke@anchor.co.za Kathy Kedzior Administratiewe Beampte kkedzior@anchor.co.za Sebastian Petersen Bestellings en aflewerings spetersen@anchor.co.za Anchor Wyngis kantoor Alle navrae wineyeast@anchor.co.za

5 ANCHOR WYNGISTE Anchor Wyngis is die wêreldleier wat die voorsiening van giste spesifiek vir die produksie van Nuwe Wêreld wynstyle aanbetref. Die hele Anchor-reeks is spesifiek geselekteer om aan die vereistes van moderne wynmaaktegnieke te voldoen. Nuwe Wêreld witwyne word gekenmerk aan hul besonderse vars en vrugtige aromaprofiele, hoofsaaklik as gevolg van die gebruik van aromatiese giste by lae gistingstemperature. Nuwe Wêreld rooiwyne word gekenmerk aan hul vrug kompleksiteit en dikwels verhoogde alkoholvlakke. Slegs sekere giste kan koud gis en hoë-suiker sappe drooggis. Anchor spesialiseer in hierdie tipe giste wat terselfdertyd ook wynaroma optimaliseer. Die rede vir ons sukses lê in n tegniek wat as gishibridisasie bekend staan. Anchor was die eerste maatskappy wat n hibriedgis gekommersialiseer het in Hierdie gis is VIN 13 en is deur die Departement van Mikrobiologie, Stellenbosch Universiteit, ontwikkel. Die oorweldigende sukses van hierdie gis het die weg gebaan vir nog vyf intra-spesie hibriede (hibriede tussen en S. cerevisiae bayanus). Vier van hierdie hibriede is deur Nietvoorbij geteel (NT 202, NT 50, NT 116, NT 112) en een (VIN 2000) deur die Instituut vir Wynbiotegnologie, Stellenbosch Universiteit. Die uniekheid van die giste spruit uit die spesifieke kombinasie van eienskappe wat elke gis bied, bv. baie aromaties, koud tolerant en alkohol tolerant. Hierdie reeks giste bevat ook natuur isolate met uitstekende eienskappe. WAT IS HIBRIDISASIE? Gis kan op twee maniere voortplant: geslagtelik en ongeslagtelik. In wynmaakkondisies sal gis altyd ongeslagtelik voortplant a.g.v. die Crabtree-effek. In die natuur, tydens voedingsstoftekorte, kan gis egter ook geslagtelik voortplant om sodoende genetiese diversiteit en dus ook die oorlewing van die spesie te verseker. Hibridisasie is n essensiële deel van hierdie geslagtelike voortplantingssiklus. Seksuele voortplanting kan in n laboratorium geïnduseer word en daaruit kan nuwe gishibriede vanaf verskillende ouerrasse spruit, soos wat dikwels in die natuur gebeur. Hierdie proses is heeltemal nie-gmo. Al die Anchor hibriede het die sterk fermentatiewe kapasiteit van die bayanus ouers sowel as die goeie aromatiese eienskappe van die cerevisiae ouers. Hulle kan aangewend word vir koue fermentasie, die produksie van hoogs aromatiese wyne en die fermentasie van hoë-suiker sappe - hierdie is almal wynmaak kondisies wat gewoonlik geassosieer word met Nuwe Wêreld wyne, daarom die posisionering van die Anchor handelsmerk: The Leading New World Wine Yeast Brand. Diploïed Diploïed Mitose a/α a/α Kariogamie a α Meiose en sporulasie a Paringstipe omskakeling en paring (homotalliese rasse) a a a α Tetrade α 4-spoor askus Spoorontkieming α α Mitose (heterotalliese rasse) n GIS A 2n sporulasie spoorsegregasie hibridisasie 2n GIS B n Sigoot a α Haploïed 2n 3

6 ROOIWYNGISTE NT 202 n GIS VIR DIE PRODUKSIE VAN AROMATIESE ROOIWYNE NT 116 n GIS VIR DIE PRODUKSIE VAN VOL- RONDE ROOIWYNE NT 202 bevorder rooi bessie- en mentgeure in Cabernet Sauvignon, rooi bessiegeure in Merlot en braambessie-, swartbessie-, tabak- en pruimedantgeure in Pinotage. Dit word aanbeveel vir die produksie van rooiwyne met of sonder houtveroudering. NT 116 se toleransie van hoë suiker sappe en hoë alkoholkonsentrasies maak dit baie geskik vir die produksie van volronde rooiwyne wat vir vatveroudering bestem is. NT 116 bevorder braambessie- en swartbessiegeure in Shiraz en Cabernet Sauvignon en rooi bessie aromas in Merlot. NT 202 het n hoë alkoholtoleransie, goeie fruktosebenutting en n stimulerende effek op AMG as dit vergelyk word met ander rooiwyngisrasse. Daarom is dit veral geskik vir die vinifikasie van hoë suiker sappe waarvan die hoë alkohol aan die einde van fermentasie potensieël slepende fermentasies, steekfermentasies of problematiese AMG s kan veroorsaak. NT 112 n GIS VIR DIE PRODUKSIE VAN VOLRONDE ROOIWYNE NT 50 n GIS VIR DIE PRODUKSIE VAN VRUGTIGE ROOIWYNE NT 50 bevorder rooi bessie- (aarbei, framboos en kersie), swart bessie- (braambessie en swartbessie) en spesery aromas in rooiwyne. Dit is geskik vir wyn met of sonder houtveroudering. Dit is veral geskik vir die vinifikasie van Shiraz, Merlot, Cabernet Franc en Pinotage. WE 372 n GIS VIR DIE PRODUKSIE VAN AROMATIESE ROOIWYNE NT 112 word vir die produksie van rooiwyne met n ferm tannienstruktuur aanbeveel. Dit bevorder braambessieen swartbessiegeure in Cabernet Sauvignon en rooi bessieen mentgeure in Shiraz. NT 112 kan SO 2 onder stresomstandighede soos voedingstoftekorte (veral stikstof), hoë alkohol (>14%) en lae fermentasietemperature (<20 C) produseer. Dit kan potensieël die begin van AMG vertraag. NT 112 word dus aanbeveel vir wyne waar dit verlang word, bv. wyne wat bestem is vir mikro-oksiginering. WE 372 bevorder rooi bessie- en blomagtige geure in rooiwyne. Dit word vir die vinifikasie van die meeste rooi kultivars soos Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Merlot, Shiraz, Pinotage and Pinot noir aanbeveel. WE 372 word ook vir die produksie van semi-soetwyne aanbeveel, aangesien die fermentasie maklik gestop kan word deur n temperatuurvermindering na 10 C. 4

7 WIT EN ROSÉ WYNGISTE VIN 2000 n GIS VIR DIE PRODUKSIE VAN VATVEROUDERDE, KOMPLEKSE, AROMA- TIESE WITWYNE VIN 7 n GIS VIR DIE BEVORDERING VAN TIOOLGEURE IN WITWYNE VIN 2000 word aanbeveel vir die produksie van vatgefermenteerde Chardonnay (goeie fruktosebenutting, tropiese en sitrusgeure), Viognier (blom- en sitrusgeure) en volryp Chenin blanc style (vars pynappel-, papaja- en sitrusgeure). VIN 7 stel die vlugtige tioolgeure, pomelo-, grenadella-, appelliefie- en koejawel, vry vanuit hul nie-aromatiese voorlopers in die sap. Daarom word dit veral vir die vinifikasie van die volgende kultivars aanbeveel: Sauvignon blanc, vars en vrugtige Chenin blanc en Colombard. VIN 13 n GIS VIR DIE PRODUKSIE VAN VRUGTIGE WIT- EN ROSÈ WYNE WE 14 n GIS VIR DIE PRODUKSIE VAN NATUURLIKE, SOET WITWYNE VIN 13 bevorder vlugtige tioolgeure (grenadella, pomelo, appelliefie en koejawel) en produseer esters (tropiese vrugteslaai, blomagtig). Dit word vir die vinifikasie van Chardonnay, Chenin blanc, Semillon, Viognier en alle Muskaatkultivars aanbeveel. VIN 13 is ook ideaal vir die produksie van aromatiese roséwyne van alle rooidruifkultivars. WE 14 is baie geskik vir die produksie van alle natuurlike soetwyne, insluitend edellaatoes wyne. Dit is bestand teen die toksiene wat deur Botrytis cinerea afgeskei word en kan maklik fermentasie by n hoë suikerkonsentrasie begin. Dit is egter onwaarskynlik dat WE 14 hoë suiker sap tot droogheid sal fermenteer. WE 14 is koudsensitief en fermentasie kan maklik gestop word deur die temperatuur te ver tot 10 C. N 96 (bayanus) n STERK FERMENTERENDE, VEELSYDIGE WYNGIS N 96 is n neutrale wyngis, wat kultivar eienskappe toelaat om die wynaroma te domineer. Dit is ook baie geskik vir die produksie van vonkelwyn. n GIS VIR DIE 228 PRODUKSIE VAN RABAT 228 word gebruik vir die produksie van rabatwyn vir brandewynproduksie. 5

8 ANCHOR ALCHEMY Anchor Alchemy gisversnitte is spesifiek ontwikkel vir die produksie van Nuwe Wêreld aromatiese witwyn style. Die ontwikkeling van hierdie versnitte is gebaseer op die sukses van die tiool-aangedrewe Sauvignon blanc style van Nieu-Seeland, Suid- Afrika en Chile en die ongehout of lig-gehoute style van Chardonnay, Viognier en Chenin blanc wat deesdae baie gewild is. Hierdie gisversnitte verseker maksimale aromauitdrukking asook gistingsbetroubaarheid by lae fermentasie temperature. Anchor is die eerste gishandelsmerk ter wêreld wat hierdie tipe gisversnitte, gebaseer op die sinergistiese werking tussen giste, gekommersialiseer het. Wynaroma is een van die mees belangrike bydraende faktore tot wynkwaliteit en waardepersepsie. Van die sterkste aromatiese komponente in wyn is die vlugtige tiole wat deur giste tydens fermentasie vrygestel word. Hierdie komponente is verantwoordelik vir die grenadella-, koejawel- en pomelogeure in Sauvignon blanc. Navorsers by die Australiese Wynnavorsingsinstituut (AWRI) het gewys dat gis niearomatiese voorlopers in druiwesap, m.b.v. ensiematiese aksie, na aromatiese komponente in die finale wyn kan omskakel. Verskillende gisrasse verskil in die hoeveelheid omskakeling en vrystelling van aromatiese komponente. Hierdie metaboliese eienskappe van die gis het n dramatiese effek op die aroma van die wyn. Om wynaroma te optimiseer sal n kombinasie van gisrasse dus optimaal wees, aangesien sommige giste goed daarmee is om aroma vry te stel en ander giste goed daarmee is om dit om te skakel. Navorsing by die AWRI het gedemonstreer dat die gelyktydige inokulasie van sap met twee of meer kommersiële giste tot wyn met n heel verskillende chemiese en sensoriese profiel gelei het, vergeleke met wyne wat apart met een gis gemaak is en dan later bymekaar gevoeg is. n Meer komplekse mengsel van vlugtige tiole, -vetsure en hoër alkohole is geproduseer as n resultaat van die ko-inokulasie van Sauvignon blanc sap met meer as een kommersiële gisras. Die AWRI het in 2007 uitgebreide proewe op die verskynsel van ko-inokulasie en die positiewe effek daarvan op wynaroma gedoen. Gebaseer op hierdie navorsing het Anchor Yeast (in samewerking met die AWRI) twee gisversnitte vir die produksie van aromatiese wityne ontwikkel. Hierdie versnitte is gekommersialiseer as die ANCHOR ALCHEMY handelsmerk. Hulle bestaan uit n kombinasie van wyngiste, wat in spesifieke verhoudings tot mekaar geformuleer is. ANCHOR ALCHEMY I bevorder hoofsaaklik aromatiese esters en tot n mindere mate vlugtige tiole (a.g.v. die onderdrukking deur die esters). ANCHOR ALCHEMY II bevorder hoofsaaklik vlugtige tiool aromas. Die versnitte bevat beide killer positiewe en killer negatiewe gisrasse. Die gebruik van moedertenke met die versnitte word nie aanbeveel nie, aangesien dit die verhoudings van die gisrasse tot mekaar sal versteur en sodoende sal die gewenste effek nie verkry word nie. Die produk moet gerehidreer en direk, teen slegs die aanbevole dosis, ingeënt word. Gebruik n hele pak per inokulasie. Hierdie fermentasies is vinnig, volledig en word alleenlik vir vlekvrye staal, temperatuurbeheerde tenke aanbeveel. Fermentasie in vate word nie aanbeveel nie. 6

9 ANCHOR ALCHEMY I Saccharomyces spp. n GISVERSNIT VIR DIE BEVORDERING VAN AROMATIESE ESTERS IN WITWYNE Anchor Alchemy I bevorder esters (vrugtig, blomagtig) in witwyne. Die effek is die resultaat van die sinergistiese werking van die spesifieke gisrasse in die versnit. Die verhouding van die gisrasse in die versnit is wetenskaplik geformuleer om hierdie optimale aromatiese profiel te verskaf. Dit word vir die vinifikasie van wit kultivars soos tenkgefermenteerde Chardonnay en n volryp styl Chenin blanc aanbeveel. ANCHOR ALCHEMY II Saccharomyces spp. n GISVERSNIT VIR DIE BEVORDERING VAN VLUGTIGE TOILE IN WITWYNE Anchor Alchemy II bevorder vlugtige tiole (grenadella, pomelo, appelliefie en koejawel) in witwyne. Dit word vir die vinifikasie van wit kultivars met tiole, bv. Sauvignon blanc en vars en vrugtige Chenin blanc aanbeveel. 7

10 ANCHOR EXOTICS SPH Dit is welombekend dat natuurlike fermentasies soms wyne oplewer wat uitstekende aromatiese kompleksiteit het. Dit is vanweë die feit dat verskeie gisspesies aan die fermentasie deelneem, waartydens elkeen sy unieke bydrae tot die finale wyn se sensoriese profiel lewer. Baie wynmakers kies eerder, a.g.v. die risikos verbonde aan natuurlike fermentasies, om hulle wyne met kommersiële giste in te ent, waarvan die gistings-betroubaarheid, geskiktheid vir seker wynstyle en herhaalbaarheid bekend is. Hierdie giste is gewoonlik, beter bekend as die wyngis. Wyngismaatskappye het die afgelope paar jaar begin om die kommersialisering van wilde giste te ondersoek, om sodoende die effek van natuurlike fermentasies op n beheerbare manier na te boots. Nie-Saccharomyces giste benodig egter n koinokulasie met S. cerevisiae gis om gistingsbetroubaarheid te verseker. In n ander benadering het die Instituut vir Wynbiotegnologie n hibried wyngis tussen en Saccharomyces paradoxus geteel. Laasgenoemde is n wilde gis wat met wynmaak geassosieer word. S. paradoxus het die vermoë om appelsuur gedeeltelik af te breek (sommige rasse tot 38%) en het ook pektinolitiese aktiwiteit. Hierdie twee eienskappe word normaalweg nie in S. cerevisiae giste gevind nie. Appelsuurafbraak kan bydra tot die biologiese afbraak van wyn, terwyl pektinolitiese aktiwiteit wynhelderheid en filtreerbaarheid kan bevorder. Daar is ook aangedui dat S. paradoxus gisrasse n positiewe effek op wyne se aromatiese profiele het wanneer dit alleen in sappe ingeënt word. Daar is besluit om hibridisasie te gebruik, ten einde hibriede tussen die twee spesies te verkry, wat sodoende potensieel die positiewe eienskappe van beide spesies kan kombineer. Anchor Exotics SPH was die mees gepaste hibried en het die volgende unieke eienskappe gehad: Die eerste S. cerevisiae / S. paradoxus interspesie hibried ter wêreld Gedeeltelike appelsuurafbraak in rooiwynkondisies (tot 17%) Bespoediging van AMG Hoër gliserolproduksie in hoë suiker moste Potensieel laer alkoholomskakeling a.g.v. hoër gliserolproduksie Pektinolitiese aktiwiteit 8

11 S. cerevisiae / S. paradoxus VIR DIE PRODUKSIE VAN IKONIESE ROOIWYNE Anchor Exotics SPH het die vermoë om appelsuur af te breek onder rooiwynmaak kondisies (tot en met 17%). Die persentasie gaan afhang van die wynkondisies en as n gevolg bevorder die gis dus AMG. Anchor Exotics SPH het n effens hoër gliserol produksie en n effense laer alkohol omsetting in vergelyking met ander giste in hoë suiker moste. Wyne wat met die gis geproduseer is, word beskryf as volrond, goed gebalanseerd en met komplekse pruim-, blom-, swartbessie- en kakaogeure. Dit word aanbeveel vir die produksie van Shiraz, Merlot en Pinotage. S. cerevisiae / S. paradoxus VIR DIE PRODUKSIE VAN EKSOTIESE, KOMPLEKSE, VATVEROUDERDE WITWYN Anchor Exotics SPH word vir die produksie van vatverouderde Chardonnay, Chenin blanc en Viognier aanbeveel. Dit bevorder koejawel-, grenadella-, tropiese vrugteslaai- en steenvrugaromas en -geure. Dit is koudsensitief, fermenteer teen n bestendige tempo in vate en bevorder goeie mondgevoel. 9

12 W Y N G I S T E G N I E S E S. cerevisiae / S. paradoxus ANCHOR ALCHEMY I Saccharomyces spp. ANCHOR ALCHEMY II Saccharomyces spp. NT 202 NT 50 NT 116 NT 112 TIPE Interspesie hibried Gisversnit Gisversnit Intra-spesie hibried Intra-spesie hibried Intra-spesie hibried Intra-spesie hibried OORSPRONG IWBT AWRI AWRI Nietvoorbij Nietvoorbij Nietvoorbij Nietvoorbij OMSETTINGS- FAKTOR KOUE- TOLERANSIE 18 C 12 C 12 C 18 C 13 C 13 C 20 C KOUE- MASERASIE Nee Nvt Nvt Nee Ja Ja Nee OPTIMUM TEMPERA- TUURREEKS C C C C C C C OSMO- TOLERANSIE 25 Balling 25 Balling 25 Balling 26 Balling 26.5 Balling 26 Balling 26 Balling ALKOHOL- TOLERANSIE 15.5% 15.5% 15.5% 16.0% 16.5% 16.0% 16.0% FRUKTOSE- BENUTTING nie vasgestel nie nie vasgestel nie nie vasgestel nie baie goed gemiddeld gemiddeld baie goed SKUIM- PRODUKSIE nee nee nee gemiddeld tot hoog* nee nee GLISEROL 6-13 g/l 5-7 g/l 5-7 g/l 9-12 g/l g/l 5-12 g/l 9-11 g/l VLUGTIGE SUUR <0.4 g/l <0.5 g/l <0.5 g/l <0.3 g/l <0.3 g/l <0.3 g/l <0.4 g/l PRODUKSIE VAN SO 2 geen tot baie geen tot baie geen tot baie geen tot baie baie gemiddeld tot hoog STIMULEREN- DE EFFEK OP AMG baie goed Nvt Nvt baie goed goed goed gemiddeld tot STIKSTOF- BEHOEFTE gemiddled gemiddeld tot gemiddled gemiddled hoog gemiddled VITAMIEN- BEHOEFTE hoog hoog hoog KILLER STATUS positief positief en sensitief positief en sensitief positief positief positief positief POF STATUS nie vasgestel nie positief positief negatief nie vasgestel nie negatief negatief DOSIS 30 g/hl 20 g/hl 20 g/hl 30 g/hl 30 g/hl g/l 30 g/hl 10 *Hoog op Pinotage

13 E I E N S K A P E T A B E L VIN 2000 VIN 13 VIN 7 WE 372 WE 14 N 96 (bayanus) 228 Intra-spesie hibried Intra-spesie hibried Uit natuur geïsoleer Uit natuur geïsoleer Uit natuur geïsoleer Uit natuur geïsoleer Uit natuur geïsoleer IWBT IWBT Nietvoorbij Nietvoorbij Nietvoorbij Nietvoorbij Nietvoorbij C 10 C 12 C 16 C 14 C 11 C 15 C Nvt Nvt Nvt Nee Nvt Ja Nvt C C C C C C C 25 Balling 27 Balling 24 Balling 24.5 Balling 24 Balling 27 Balling 24 Balling 15.5% 17.0% 14.5% 15.0% 14.5% 16.5% 15.0% baie goed goed goed goed nie vasgestel nie swak nie vasgestel nie nee nee gemiddeld nee nee nee nee 9-10 g/l 5-7 g/l 5-7 g/l g/l >12 g/l 5-7 g/l 5-7 g/l <0.4 g/l <0.3 g/l g/l <0.3 g/l >0.3 g/l <0.3 g/l <0.3 g/l geen tot baie geen tot baie geen tot baie geen tot baie geen tot baie gemiddeld geen tot baie goed goed Nvt goed Nvt gemiddeld Nvt gemiddeld gemiddeld hoog baie hoog baie baie gemiddeld gemiddeld baie baie hoog positief positief sensitief positief positief positief sensitief nie vasgestel nie negatief positief negatief negatief positief negatief 20 g/hl 20 /hl 20 g/hl 30 g/hl 30 g/hl 20 g/hl 20 g/hl 11

14 NT 202 CO-INOCULANT Oenococcus oeni (ras S5) Optimum ph < 3.5 Etanoltoleransie: 15.5% Minimum temperatuur: 17 C SO 2 toleransie: 50 mg/l Heterofermentatief Minimale toename in vlugtige suur Bevorder wyn se aromaprofiel deur vrystelling van geglukosileerde aromavoorlopers Mees algemene kommersiële kultuur Geen produksie van biogene amiene Lactobacillus plantarum (ras 56) Optimum ph > 3.5 Etanoltoleransie: 8% Minimum temperatuur: 20 C SO2 toleransie: 40 mg/l Homofermentatief Geen toename in vlugtige suur Bevorder wyn se aromaprofiel deur produksie van esters Produseer bakteriosiene Geen produksie van biogene amiene 35g Oorsprong Geïsoleer deur die Instituut vir Wynbiotegnologie, Stellenbosch Universiteit, Suid-Afrika Aanwending ANCHOR NT 202 Co-Inoculant is n versnit van Oenococcus oeni en Lactobacillus plantarum. Vir beste resultate moet dit met Anchor ANCHOR NT 202 wyngis geko-inokuleer word. Tegniese eienskappe en voordele van die versnit Wye optimum ph reeks: Alkoholtoleransie: tot 15.5% Temperatuurreeks: C Dra by tot aromatiese kompleksiteit van wyn Voordele van ko-inokulasie van appelmelksuurbakterieë en gis Bevorder vrugtigheid van die wyn deur esterproduksie wat vegetatiewe karakters onderdruk Etanolkonsentrasie neem geleidelik toe, bakterieë het dus tyd om aan te pas Tydens fermentasie word SO2-vlakke gehou en meeste SO2 is gebind Die bakterieë benut die hitte afkomstig van fermentasie om AMG deur te voer, gevolglik word energie bespaar Bakteriële groei het geen effek op gisgroei of alkoholiese fermentasie nie Geen addisionele bakteriële voeding is nodig nie AMG maak vroeër klaar, gevolglik word wynprossesering en -stabilisasie vervroeg Voorkoming van moontlike mikrobiologiese bederf Gebruiksaanwysings Vir 35 hl sap: Gebruik 1 pakkie NT 202 Co-Inoculant en 1 kg ANCHOR NT 202 gis. Los 1 pakkie in 1 liter chloorvrye water teen 20 C op, vir maksimum 15 minute. Roer om die bakterieë in die water te versprei. Die gerehidreerde bakterieë kan gelyktydig met die ANCHOR NT 202 gis by die sap gevoeg word. Die aanvanklike totale SO 2-konsentrasie van die sap moet nie 50 dpm (mg/l) oorskry nie Een pakkie (35 g) moet per 35 hl wyn geïnokuleer word APPELSUUR KONSENTRASIE (g/l) PINOTAGE KO-INOKULASIE DAE NA INOKULASIE In Pinotage (ph 3.89, Etanol 15.82% aan die einde van fermentasie). n Vergelyking tussen ANCHOR NT 202 Co-Inoculant en spontane AMG. Appelsuurkonsentrasie is op dag 2, 9, 16 en 23 bepaal. Spontane AMG Wyngis NT 202 en NT 202 Co-Inoculant 12

15 ANCHOR GISVOEDINGS PRODUK BESKRYWING: Nutrivin is 'n komplekse gisvoeding wat stikstof bevat. Dit kan op sy eie of saam met 'n alternatiewe bron van stikstof van die wynmaker se keuse gebruik word. BESTANDDELE: Geïnaktiveerde gis Di-ammoniumfosfaat en Ammoniumsulfaat (70%) AANBEVOLE DOSIS: g/hl WERKING: Ammoniumsoute en geïnaktiveerde gis stimuleer gisgroei en metabolisme. GEBRUIKSAANWYSINGS: Vermeng die verlangde hoeveelheid Nutrivin in water of mos (1:5). Voeg slegs by die mos na die eksponensiële groeifase van die gis (na ongeveer 3 B afgegis is). Voeg die volle dosis met een slag by of verdeel in twee dosisse. Die tweede dosis moet bygevoeg word voor 5 B bereik word. PRODUK BESKRYWING: Anchorferm is 'n verrykte komplekse fermentasie hulpmiddel sonder stikstof. Dit moet gebruik word saam met 'n stikstofbron van die wynmaker se keuse bv. DAP of vloeibare ammoniak. Anchorferm is spesifiek geformuleer vir verhoogde fermentasie stres kondisies soos hoë suikers, lae voedingstatus en Botrytis infeksie. BESTANDDELE: Geïnaktiveerde gis Tiamien AANBEVOLE DOSIS: 20 g/hl WERKING: Tiamien en geïnaktiveerde gis stimuleer gisgroei en metabolisme. GEBRUIKSAANWYSINGS: Vermeng die verlangde hoeveelheid Anchorferm in water of mos (1:5). Anchorferm bevat geen ammoniumsoute nie en kan enige tyd by die fermentasie gevoeg word. Vir die beste resultate voeg Anchorferm aan die begin van die fermentasie by. 13

16 PRODUK BESKRYWING: Nutrivin Super is 'n verrykte komplekse gisvoeding wat stikstof bevat. Dit is spesifiek geformuleer vir verhoogde fermentasie stres kondisies soos hoë suikers, lae voedingstatus en Botrytis infeksie. Dit kan op sy eie of saam met n alternatiewe bron van stikstof van die wynmaker se keuse gebruik word. BESTANDDELE: Geïnaktiveerde gis Di-ammoniumfosfaat (60%) Tiamien AANBEVOLE DOSIS: g/hl WERKING: Ammoniumsoute, tiamien en geïnaktiveerde gis stimuleer gisgroei en metabolisme. GEBRUIKSAANWYSINGS: Vermeng die verlangde hoeveelheid Nutrivin Super in water of mos (1:5). Voeg slegs by die mos na die eksponensiële groeifase van die gis (na ongeveer 3 B afgegis is). Voeg die volle dosis met een slag by of verdeel in twee dosisse. Die tweede dosis moet bygevoeg word voor 5 B bereik word. VOORDELE: Geïnaktiveerde gis is ryk aan vitamiene (tiamien, pantoteensuur en biotien) en minerale en ander spoorelemente wat noodsaaklik is vir optimale gis metabolisme. Dit is ryk aan sterole en langketting vetsure wat die alkohol toleransie van die fermenterende gis bevorder. Geïnaktiveerde gis kan ook toksiese medium ketting vetsure adsorbeer, wat inhiberend kan wees vir die fermenterende gis. Dit beskerm dus sodoende die fermenterende gis. Bevorder die aroma profiel van wyne Verhoog die gispopulasie en gislewensvatbaarheid Stimuleer fermentasiespoed Verseker konstante fermentasie Help met die voorkoming van H 2 S Help met die voorkoming van slepende en steekfermentasies 14

17 G I S S E L E K S I E H U L P M I D D E L KULTIVAR GIS WYNSTYL FERMENTASIE RIGLYNE SAUVIGNON BLANC VIN 7 ANCHOR ALCHEMY II Saccharomyces spp. Koejawel, grenadella, pomelo en appelliefie aromas Koejawel, grenadella en appelliefie aromas Effens "soeter" aroma as VIN 7 Wyn se totale suur is minder opmerklik as met VIN 7 Inokuleer by 15 C, laat temp. styg tot 18 C Na 2-3 B ver die temp. tot 13 C oor 'n tydperk van 48 uur Kan vlugtige suur vorm: g/l Komplekse gisvoeding word aanbeveel Inokuleer by 15 C, laat temp. styg tot 18 C Na 2-3 B ver die temp. tot 13 C oor 'n tydperk van 48 uur CHENIN BLANC VIN 7 ANCHOR ALCHEMY II Saccharomyces spp. ANCHOR ALCHEMY I Saccharomyces spp. VIN 13 Koejawel en somtyds grenadella aromas as dit 'n goeie kwaliteit Chenin is - vars en vrugtige styl Koejawel en 'n bietjie "soet" ester aromas - vars en vrugtige styl tiole esters Tropiese vrug, blommetjie en koejawel aromas - volryp styl Tropiese vrug aromas - volryp styl Kan vlugtige suur vorm: g/l Komplekse gisvoeding word aanbeveel Nie geskik vir fermentasie in vate Nie geskik vir fermentasie in vate Fermentasie stop moeilik by style waar RS verlang word CHENIN BLANC (fermentasie in vate) S. cerevisiae / S. paradoxus VIN 2000 Steenvrugte, grenadella en koejawel aromas - ikoon wyne Pynappel, veselperske en papaja aromas, goeie mondgevoel - volryp styl Koud sensitief, hou temperatuur bo 17 C Fermenteer stadiger as VIN 13 en NT 116 CHARDONNAY VIN 13 ANCHOR ALCHEMY I Saccharomyces spp. NT 116 Piesang en pynappel aromas Tropiese vrug en sitrus aromas Pomelo en pynappel aromas Vinnige fermentasiespoed in vate Nie geskik vir fermentasie in vate Vinnige fermentasiespoed in vate CHARDONNAY (fermentasie in vate) S. cerevisiae / S. paradoxus Steenvrugte, vrugteslaai en grenadella - ikoon wyne Koud sensitief, hou temperatuur bo 17 C VIN 2000 Sitrus, veselperske, papaja en vars pynappel aromas Goeie mondgevoel Goeie fruktose benutting 15

18 G I S S E L E K S I E H U L P M I D D E L KULTIVAR GIS WYNSTYL FERMENTASIE RIGLYNE COLOMBARD VIN 7 Koejawel aroma Kan vlugtige suur vorm: g/l Komplekse gisvoeding word aanbeveel VIOGNIER VIN 13 ANCHOR ALCHEMY I Saccharomyces spp. Blommetjie en vrugtige aromas Vars en vrugtige aromas, meer sitrus as VIN 13 Vinnige fermentasiespoed in vate Kan suikers bo 25 B drooggis Nie geskik vir fermentasie in vate VIOGNIER (fermentasie in vate) VIN 2000 Vrugtige, blommetjie en sitrus aromas Goeie mondgevoel Stadiger fermentasie as VIN 13 Gebruik VIN 13 as suikers 25 B oorskry ROSÉ VIN 13 Aarbei, framboos en kersie aromas Fermentasie stop moeilik by style waar RS verlang word CABERNET SAUVIGNON WE 372 NT 116 NT 202 NT 112 NT 50 Bevorder rooi bessie aromas Vatverouderde Bordeaux styl Bevorder rooi bessie en ment aromas Bevorder swartbessie aroma Gebruik op wyne bestem vir mikro-oksigenase Bevorder swartbessie en spesery aromas Wyne bestem vir vinnige vrystelling in die mark Kan suksiensuur produseer Begin suikers moenie 25 B oorskry nie Vinnige fermentasiespoed, moenie 25 C oorskry nie Stimuleer AMG Goeie fruktose benutting Begin baie stadig na koue maserasie Vinnige fermentasiespoed, moenie 25 C oorskry nie Goeie fruktose benutting Produseer SO2 - kan AMG vertraag Hoë stikstof behoefte Baie hoë alkohol toleransie 16

19 G I S S E L E K S I E H U L P M I D D E L KULTIVAR GIS WYNSTYL FERMENTASIE RIGLYNE MERLOT S. cerevisiae / S. paradoxus WE 372 NT 202 Vrugtige, blomagtig, baie kompleks - ikoon wyne Bevorder aarbei, kersie, framboos en swartbessie aromas Bevorder rooi bessie aromas Koud sensitief, bevorder AMG Kan suksiensuur produseer Begin suikers moenie 25 B oorskry nie Stimuleer AMG Goeie fruktose benutting Vinnige fermentasiespoed, moenie 25 C oorskry nie Begin baie stadig na koue maserasie SHIRAZ PINOTAGE Enige styl Merlot Bevorder swartbessie en blomagtige aromas - ikoon wyne Bevorder rooi bessie en blommetjie aromas Bevorder swartbessie aromas Bevorder swartvrug (pruim) aromas Bevorder spesery, rooi bessies en tabak aromas Bevorder aarbei, framboos en kersie aromas Vrugtige aromas CINSAUT NT 50 S. cerevisiae / S. paradoxus WE 372 NT 116 S. cerevisiae / S. paradoxus WE 372 NT 50 NT 202 WE 372 Aarbei en kersie aromas Hoë stikstof behoefte Baie hoë alkohol toleransie Koud sensitief, bevorder AMG Kan suksiensuur produseer Begin suikers moenie 25 B oorskry nie Vinnige fermentasiespoed, moenie 25 C oorskry nie Koud sensitief, bevorder AMG Kan suksiensuur produseer Begin suikers moenie 25 B oorskry nie Veroorsaak skuimvorming Stimuleer AMG Goeie fruktose benutting Vinnige fermentasiespoed, moenie 25 C oorskry nie Begin baie stadig na koue maserasie Kan suksiensuur produseer Begin suikers moenie 25 B oorskry nie 17

20 S U I K E R T O T A L K O H O L O M S K A K E L I N G S Grade Balling is nie 'n akkurate aanduiding van die suikerkonsentrasie in 'n mos nie. Om die werklike gram per liter (g/l) suiker in 'n mos te bepaal, moet die soortlike gewig van die mos in aanmerking geneem word. Die hoof faktore wat suiker tot alkohol omskakeling beïnvloed is: 1. Die werklike g/l suiker aan die begin en einde van 'n fermentasie 2. Die hoeveelheid alkohol wat weens hoë fermentasie temperature en die tipe fermentasietenk verdamp het Dus, afhangende van die spesifieke fermentasie kondisies, kan alkohol omsettings wissel tussen 0.55 en Hoër omskakelings is ook al aangemeld. Hierdie tabel verskaf die minimum en die maksimum alkoholkonsentrasies wat tydens fermentasie aangetref kan word. Balling Werklike g/l suiker ( Balling x soortlike gewig x 10) % Alk. v/v (0.55 omskakelingsfaktor) % Alk. v/v (0.62 omskakelingsfaktor) Verwysings: Robert Paul - Zoecklein et al., Wine Analysis and Production 18

21 HOE OM STEEKFERMENTASIES TE VERHOED Gebruik die aanbevole dosis en moenie moedertenk nie. Baseer giskeuse eerstens op fermentasie vermoëns en dan gepastheid vir seker kultivars en/of wynstyle. Gebruik die korrekte rehidrasie metodes. Die eerste 5 Balling van n rooiwyn fermentasie mag nie 25 C oorskry nie. Die laaste 5 Balling van n rooiwyn fermentasie mag nie 25 C oorskry nie. Die maksimum temperatuur van n rooiwyn fermentasie mag nie 30 C oorskry nie. Verhoed n hitte piek deur nie DAP voor gisting by die mos te voeg nie; tensy die YAN 100 mg/l of minder is. Vermy vinnige temperatuur skommelinge van 5 C of meer. Gebruik koue tolerante giste vir koue fermentasies. Meet die sap se YAN. Voeg DAP of n komplekse gisvoeding in twee of drie fases tydens fermentasie by. Gebruik lisosiem in rooi mos waarvan die begin suiker 25 Balling oorskry. 19

22 GISREHIDRASIE Voeg 1 kg gis in 10 l warm water of n water/sap mengsel (30% sap) en meng versigtig C Laat staan vir minute. ±15 min Roer om die gis te meng roer Koel af tot binne 10 C van die sap temperatuur voor dit by die sap gevoeg word. koel 20

23 newworldwinemakerblog.com facebook.com/newworldwinemaker twitter.com/wineyeast newworldwinemaker.com anchorwineyeast.com oenobrands.com

24 WINE YEAST THE LEADING NEW WORLD WINE YEAST BRAND

SO 2 in wine Back to basics

SO 2 in wine Back to basics SO 2 in wine Back to basics Carien Coetzee 21 September 2017 Function of SO 2 in wine Antiseptic Antioxdant Binding of carbonyl compounds Extraction of phenolic compounds FREE SO 2 molecular bisulfite

Nadere informatie

ANCHOR PARSBOEK 2013 WINE YEAST THE LEADING NEW WORLD WINE YEAST BRAND

ANCHOR PARSBOEK 2013 WINE YEAST THE LEADING NEW WORLD WINE YEAST BRAND ANCHOR PARSBOEK 2013 WINE YEAST THE LEADING NEW WORLD WINE YEAST BRAND Inhoud Die Wynspan 01 INDUSTRIE TERUGVOER /2012 PARSSEISOEN Rapidase Rosé en Fermicru Rosé: Die enigste sinergistiese oplossing vir

Nadere informatie

Handleiding 11. Belangegroepbestuur. GKSA - Belangegroepbestuur

Handleiding 11. Belangegroepbestuur. GKSA - Belangegroepbestuur Handleiding 11 Belangegroepbestuur 1 11.1 INLEIDING Die kerk het n hele paar belangegroepe wat in ag geneem word, wor, en waarmee daar gereeld gekommunikeer moet word. Die kommunikasie met elk van hierdie

Nadere informatie

Les Plan Twee. Habitats

Les Plan Twee. Habitats Les Plan Twee Habitats KRITIEKE UITKOMSTE KU #1: Identifiseer en los probleme op op 'n manier wat getuig daarvan dat kritieke en vindingryke denke gebruik is om verantwoordelike besluite te neem. KU #7:

Nadere informatie

Bloubuffelgras (Cenchrus ciliaris)

Bloubuffelgras (Cenchrus ciliaris) Bloubuffelgras (Cenchrus ciliaris) Beskrywing : n Meerjarige polvormige gras met ondergrondse wortelstokke. Verspreiding : Inheems aan : Angola, Botswana, Egipte, Ethopië, Ghana, Kenya, Libya, Malawi,

Nadere informatie

GRAAD 6 NATUURWETENSKAPPE KWARTAAL 1. Tyd: 1 uur FORMELE ASSESSERING Totaal: 50 punte. Naam en Van Datum INSTRUKSIES VRAAG 1

GRAAD 6 NATUURWETENSKAPPE KWARTAAL 1. Tyd: 1 uur FORMELE ASSESSERING Totaal: 50 punte. Naam en Van Datum INSTRUKSIES VRAAG 1 GRAAD 6 NATUURWETENSKAPPE KWARTAAL 1 Tyd: 1 uur FORMELE ASSESSERING Totaal: 50 punte Naam en Van Datum INSTRUKSIES 1. Lees alle vrae deeglik deur voordat jy dit beantwood. 2. Alle vrae moet in n netjiese

Nadere informatie

Sentraalbeplande stelsel

Sentraalbeplande stelsel Hoofstuk 1: Ekonomiese stelsels 1 Definisie van die konsep Ekonomiese stelsel: n Ekonomiese stelsel kan beskryf word as die manier waarop besluite geneem word oor: Hoe produksiefaktore / hulpbronne (kapitaal,

Nadere informatie

Inleiding Tot Die Jagluiperd

Inleiding Tot Die Jagluiperd Les Plan Een Inleiding Tot Die Jagluiperd KRITIEKE UITKOMSTE KU #1: KU #2: KU #3: Identifiseer en los probleme op en maak besluite deur van kritieke en vindingryke denke gebruik te maak. Werk effektief

Nadere informatie

Maak die meeste van jou marges

Maak die meeste van jou marges Maak die meeste van jou marges Artikel deur Izak Hofmeyr in die Dairymail Mielies is al vir baie jare die hoofkomponent in melkkoeirantsoene en soos kuddegroottes toeneem, is al minder boere in staat om

Nadere informatie

Elektriese Stroombane

Elektriese Stroombane Elektriese Stroombane Definisie BEGRIP Elektriese Stroombaan Sel en Battery (Bron) Geleier Skakelaar Stroombaandiagram Serieverbinding Parallelverbinding Potensiaalverskil of Spanning Stroom Weerstand

Nadere informatie

20. Biodiversiteit: die biome van die planeet Aarde

20. Biodiversiteit: die biome van die planeet Aarde SW Aardrykskunde 20. Biodiversiteit: die biome van die planeet Aarde Aktiwiteite 1. Kyk na die volgende foto s. Watter van hierdie organismes speel na jou oordeel die belangrikste rol in die voedselketting.

Nadere informatie

Hoofstuk 5: Ekonomiese sektore

Hoofstuk 5: Ekonomiese sektore Hoofstuk 5: Ekonomiese e 1 Drie Ekonomiese e Die drie ekonomiese e verwys na die verskillende stadia waardeur produkte gaan van: die ontginning van die grondstof (primêre ) na die vervaardigingsproses

Nadere informatie

AGRI-TREAT. n Revolusionêre water ontsmettingsmiddel vir drupperlyne en alle verwante besproeiingstoerusting in die landboubedryf.

AGRI-TREAT. n Revolusionêre water ontsmettingsmiddel vir drupperlyne en alle verwante besproeiingstoerusting in die landboubedryf. INLEIDING Water speel n al hoe belangriker rol in die boerdery vandag. Water en minerale regte behoort vandag aan die staat. Waterbronne raak al minder beskikbaar vir die boere omdat al hoe meer water

Nadere informatie

FAKTORE EN VEELVOUDE

FAKTORE EN VEELVOUDE FAKTORE EN VEELVOUDE Ons gaan nou na n paar stukkies teorie kyk in verband met Natuurlike- en Telgetalle. Voltooi: 3 X 1 = 3 X 2 = 3 X 3 = 3 X 4 = 3 X 5 = Ons sê dus dat 3, 6, 9, 12 en 15 VEELVOUDE is

Nadere informatie

Sitrus Aanplanting Bestuur

Sitrus Aanplanting Bestuur Sitrus Aanplanting Bestuur 5 Boord Rekordhouding Kopiereg Posbus 461, Hillcrest, 3650 (031) 765-3410 Citrus Academy NPC 2017 Die inhoud van hierdie module is gebaseer op audiovisuele opleidings materiaal

Nadere informatie

DIE VOEDING VAN VERVANGINGSVERSE, DROË KOEIE EN BULKALWERS

DIE VOEDING VAN VERVANGINGSVERSE, DROË KOEIE EN BULKALWERS DIE VOEDING VAN VERVANGINGSVERSE, DROË KOEIE EN BULKALWERS Ulrich Müller, VOERMOL VOERE Die suksesvolle grootmaak van vervangingsverse vorm n belangrike skakel in enige melkbeeskudde. Die doelwit van so

Nadere informatie

KLASTOETS GRAAD 11. LEWENSWETENSKAPPE: HOOFSTUK 12 Toets 6: Die mens se invloed op die omgewing

KLASTOETS GRAAD 11. LEWENSWETENSKAPPE: HOOFSTUK 12 Toets 6: Die mens se invloed op die omgewing KLASTOETS GRAAD 11 LEWENSWETENSKAPPE: HOOFSTUK 12 Toets 6: Die mens se invloed op die omgewing PUNTE: 50 TYD: 1 uur INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. Beantwoord AL die vrae. 2. Nommer die antwoorde korrek volgens

Nadere informatie

Geagte graad 9-Ouer/Voog en leerder VAKKEUSES VIR VOO-FASE

Geagte graad 9-Ouer/Voog en leerder VAKKEUSES VIR VOO-FASE Geagte graad 9-Ouer/Voog en leerder VAKKEUSES VIR VOO-FASE Die graad 9-leerders moet op 22 September 2017 hul finale vakkeuse vir hul VOO-fase (Verdere Onderrig en Opleiding) in hul hoërskoolloopbaan maak.

Nadere informatie

2016 SACAI-WINTERSKOOL LANDBOU- WETENSKAPPE NOTAS

2016 SACAI-WINTERSKOOL LANDBOU- WETENSKAPPE NOTAS 2016 SACAI-WINTERSKOOL LANDBOU- WETENSKAPPE NOTAS 1 Voeding en Voere : Berekenings Koëffisiënt van verteerbaarheid ; Dit is n maatstaf van die verteerbaarheid van die droë voer en word uitgedruk in n persentasie

Nadere informatie

ARBEIDSWETGEWING NUUSBRIEWE

ARBEIDSWETGEWING NUUSBRIEWE ARBEIDSWETGEWING NUUSBRIEWE ARBEIDSVERHOUDINGE (I) WET OP ARBEIDSVERHOUDINGE No. 66 van 1995 (soos gewysig) - Vakbonde 22/27 Hierdie nuusbrief handel oor vakbonde en is in n Vraag en Antwoord formaat.

Nadere informatie

SONDAGSKOOL LES: Die hemel is n gratis geskenk

SONDAGSKOOL LES: Die hemel is n gratis geskenk SONDAGSKOOL LES: Die hemel is n gratis geskenk Doel van les: Voordat ons kan leer van ons nuwe identiteit in Christus, moet ons eers stil staan by wat Christus vir ons kom doen het. Vandag gaan ons gesels

Nadere informatie

Ignition Munt en Die Ignition Netwerk Ontwerp vir Waarde, Volhoubaarheid, en Groei

Ignition Munt en Die Ignition Netwerk Ontwerp vir Waarde, Volhoubaarheid, en Groei Ignition Munt en Die Ignition Netwerk Ontwerp vir Waarde, Volhoubaarheid, en Groei Hier is meer by https://ignitioncoin.org - die Ignition Coin Projek :: Inleiding :: Die Ignition Netwerk en sy netwerk

Nadere informatie

Afdeling A: Ekonomiese stelsels

Afdeling A: Ekonomiese stelsels Ekonomiese- en Bestuurswetenskappe Vraestel 13 Graad 8 Totaal: 65 Ekonomiese stelsels Ekonomiese probleme Invoere/Uitvoere Afdeling A: Ekonomiese stelsels 1. Wat is 'n ekonomiese stelsel? (4) 2. Verduidelik

Nadere informatie

DIE KEUSE VAN DIE KORREKTE LEK AANVULLING IS BAIE BELANGRIK VIR OPTIMALE DIEREPRODUKSIE

DIE KEUSE VAN DIE KORREKTE LEK AANVULLING IS BAIE BELANGRIK VIR OPTIMALE DIEREPRODUKSIE DIE KEUSE VAN DIE KORREKTE LEK AANVULLING IS BAIE BELANGRIK VIR OPTIMALE DIEREPRODUKSIE Die hoof oogmerk van lek aanvulling is om n tekort of tekorte aan voedingstowwe wat mag voorkom in weiding of ruvoere

Nadere informatie

HOOFSTUK 5 SAMEVATTING, GEVOLGTREKKING EN AANBEVELINGS

HOOFSTUK 5 SAMEVATTING, GEVOLGTREKKING EN AANBEVELINGS University of Pretoria etd Orban, L P (2003) 85 HOOFSTUK 5 SAMEVATTING, GEVOLGTREKKING EN AANBEVELINGS 5.1 INLEIDING Uit die navorsingsresultate wat in hoofstuk 4 bespreek is blyk dit duidelik dat daar

Nadere informatie

Watter koek se dele lyk vir jou die grootste? Dis Reg! Die koek wat in 3 dele gesny is se dele is groter as die koek wat in 4 dele gesny is.

Watter koek se dele lyk vir jou die grootste? Dis Reg! Die koek wat in 3 dele gesny is se dele is groter as die koek wat in 4 dele gesny is. Hoe om breuke met mekaar te vergelyk Jou ma het sjokoladekoeke gebak. Sy het een in gelyke dele verdeel en die ander in gelyke dele. Jy wil graag die grootste stuk koek hê, maar weet nou nie van watter

Nadere informatie

Module 3 (Term 1): Voortplanting in Angiosperme Die volgende vraestel se tema handel oor die geslagtelike voortplanting in angiosperme.

Module 3 (Term 1): Voortplanting in Angiosperme Die volgende vraestel se tema handel oor die geslagtelike voortplanting in angiosperme. Natuurwetenskappe Vraestel 3 Graad 7 Tyd: 1 Uur Totaal: 60 Module 3 (Term 1): Voortplanting in Angiosperme Die volgende vraestel se tema handel oor die geslagtelike voortplanting in angiosperme. Vraag

Nadere informatie

Die horisontale as verteenwoordig die invoerveranderlike en die vertikale as die uitvoerveranderlike, en die twee asse sny by n gesamentlike nulpunt.

Die horisontale as verteenwoordig die invoerveranderlike en die vertikale as die uitvoerveranderlike, en die twee asse sny by n gesamentlike nulpunt. As jy na die volgende getal- masjien kyk: y = x +, sal jy sien wanneer ons verskillende waardes vir x invoer, ons elke keer n ander waarde sal hê vir y. Met ander woorde, gestel ons voer die volgende waardes

Nadere informatie

SOILL PRODUSENTE NUUSBRIEF

SOILL PRODUSENTE NUUSBRIEF SOILL PRODUSENTE NUUSBRIEF JANUARIE 214 Januarie is reeds op sy rug en dit is moeilik om te dink dat binne 8 na 1 weke die planters gaan begin woel om die nuwe seisoen weer aan die gang te kry. Hierdie

Nadere informatie

Nasionale Minimumloon: Wie, waar, hoekom en hoe?

Nasionale Minimumloon: Wie, waar, hoekom en hoe? Nasionale Minimumloon: Wie, waar, hoekom en hoe? Die Nasionale Minimumloon wetsontwerp, sowel as die NEDLAC ooreenkoms, blyk n groot bron van kommer te wees in die landbousektor. Hierdie dokument lig die

Nadere informatie

AGRI-TREAT 300. n Revolusionêre water ontsmettingsmiddel vir drupperlyne en alle verwante besproeiingstoerusting in die landboubedryf.

AGRI-TREAT 300. n Revolusionêre water ontsmettingsmiddel vir drupperlyne en alle verwante besproeiingstoerusting in die landboubedryf. INLEIDING Water speel n al hoe belangriker rol in die boerdery vandag. Water en minerale regte behoort vandag aan die staat. Waterbronne raak al minder beskikbaar vir die boere omdat al hoe meer water

Nadere informatie

Natuurwetenskappe. 1.Noem alle materie wat bestaan uit klein deeltjies wat atome genoem word? (6) 2.Waaruit bestaan elemente? (6)

Natuurwetenskappe. 1.Noem alle materie wat bestaan uit klein deeltjies wat atome genoem word? (6) 2.Waaruit bestaan elemente? (6) Vraestel 1.Noem alle materie wat bestaan uit klein deeltjies wat atome genoem word? (6) 2.Waaruit bestaan elemente? (6) 3.Hoekom kan elemente nie op ʼn chemiese materie afgebreek word nie? (4) 4.Vul die

Nadere informatie

Hoe om n goeie Projek Konsep te Ontwikkel. oefeninge

Hoe om n goeie Projek Konsep te Ontwikkel. oefeninge Hoe om n goeie Projek Konsep te Ontwikkel oefeninge Hoe om die projek motivering te skryf 3 komponente: Die probleemstelling Die verband met klimaatsverandering Die voorgestelde aanpassingsaksie wat die

Nadere informatie

Doel. Agtergrond. Bid dat... Begroting... R1,2 miljoen sal dit moontlik maak dat daar in 2011 met hierdie projek voortgegaan kan word.

Doel. Agtergrond. Bid dat... Begroting... R1,2 miljoen sal dit moontlik maak dat daar in 2011 met hierdie projek voortgegaan kan word. Bybels vir ons buurlande Afrikaanse Bybelvertalingsprojek Om Bybelgenootskappe in Botswana, Lesotho, Namibië en Swaziland te help met hul taak om Bybels te versprei. Georganiseerde Bybelwerk in hierdie

Nadere informatie

BEKALKING EN 20 BEKALKING EN KALKSTOWWE

BEKALKING EN 20 BEKALKING EN KALKSTOWWE 20 Natuurlike grondvormingsprosesse, bewerking en bemesting is onder andere die oorsaak dat die ph van langbougrond nie altyd aan die vereistes van gewasse voldoen nie. konsentrasie van die OH - vanaf

Nadere informatie

NKANGALA DISTRIK HALF JAARLIKSE ASSESSERING 2012 TEGNOLOGIE GRAAD 7 PUNTE : 100 TYD : 2UUR BLADSYE : 8

NKANGALA DISTRIK HALF JAARLIKSE ASSESSERING 2012 TEGNOLOGIE GRAAD 7 PUNTE : 100 TYD : 2UUR BLADSYE : 8 NKANGALA DISTRIK HALF JAARLIKSE ASSESSERING 2012 TEGNOLOGIE GRAAD 7 PUNTE : 100 TYD : 2UUR BLADSYE : 8 1 Instruksies aan kandidate Lees die volgende voordat jy die vrae beantword. 1. Beantwoord alle vrae

Nadere informatie

September 2013 No. 55

September 2013 No. 55 September 2013 No. 55 OES VAN CANOLA Jannie Bruwer Akkerboukundige Sentraal-Suid Koöperasie Bpk, Swellendam Wanneer canola gevestig word, is dit belangrik dat alle saad in vogtige grond gesaai word vir

Nadere informatie

Lewenswetenskappe Vraestel 2 November 2008 Graad 11 Tyd: 2uur Totaal: 150

Lewenswetenskappe Vraestel 2 November 2008 Graad 11 Tyd: 2uur Totaal: 150 Lewenswetenskappe Vraestel 2 November 2008 Graad 11 Tyd: 2uur Totaal: 150 AFDELING A: Vraag 1: Verskeie moontlike opsies word as antwoorde elke vraag verskaf. Kies die korrekte antwoord En skryf slegs

Nadere informatie

HELPHETTA VERSLAG JULIE 2018

HELPHETTA VERSLAG JULIE 2018 HELPHETTA VERSLAG JULIE 2018 Inhoud WAT IS DIE #HELPHETTA-PROJEK?... 3 DOEL VAN DIE NAVORSING... 3 BEVINDINGE... 3 Demografie van meisies... 3 Ingesteldheid van meisies teenoor hulle siklus... 6 Die #HelpHetta-projek...

Nadere informatie

KAROO EISTEDDFOD 2016 KLASSE E & F: DRAMA. Inskrywings sluit: 24 Junie 2016

KAROO EISTEDDFOD 2016 KLASSE E & F: DRAMA. Inskrywings sluit: 24 Junie 2016 KAROO EISTEDDFOD 2016 KLASSE E & F: DRAMA Inskrywings sluit: 24 Junie 2016 Beoordeling vind plaas 15 tot 19 Augustus 2016 1 KLAS E: Enige Taal: SPRAAK EN DRAMA Algemene Riglyne Inskrywings is onderhewig

Nadere informatie

S.A.TIMBER GROEP MAATSKAPPY PROFIEL

S.A.TIMBER GROEP MAATSKAPPY PROFIEL S.A.TIMBER GROEP MAATSKAPPY PROFIEL INDEKS BL.2 AGTERGROND BL.3 BL.5 VOORKEUR VERSKAFFER KONTAK BESONDERHEDE S.A.Timber Groep Agtergrond Die S.A.Timber Groep is gestig in 1943, in dieselfde jaar het Dr.

Nadere informatie

Sanlam. Ernstige Siektevoordele. Oktober is Borskankerbewustheidsmaand. Statistieke van die voorkoms van borskanker in Suid-Afrika.

Sanlam. Ernstige Siektevoordele. Oktober is Borskankerbewustheidsmaand. Statistieke van die voorkoms van borskanker in Suid-Afrika. Verkoopshulpmiddel Oktober 2017 Sanlam Ernstige Siekte-voordele Sanlam se Ernstige Siektevoordele is omvattend, bemarkbaar en buigsaam, maar sonder om afbreuk te doen aan ons filosofie om altyd behoorlike

Nadere informatie

Willem Burger, Departement van Landbou: Wes-Kaap, Landbou-Ekonoom, Program Ondersteuning van Landbouers, Eden Distrik, George

Willem Burger, Departement van Landbou: Wes-Kaap, Landbou-Ekonoom, Program Ondersteuning van Landbouers, Eden Distrik, George DIE EKONOMIE VAN LUSERN VERBOUING IN DIE KLEIN KAROO Willem Burger, Departement van Landbou: Wes-Kaap, Landbou-Ekonoom, Program Ondersteuning van Landbouers, Eden Distrik, George 1. INLEIDING Lusern produksie

Nadere informatie

Les 11: Tegnologie in die sake-omgewing

Les 11: Tegnologie in die sake-omgewing Les 11: Tegnologie in die sake-omgewing Aktiwiteit Groot handelsbanke soos Absa, Standard Bank en Nedbank bied verskeie nuwe dienste aan hulle kliënte. Kliënte hoef nie meer soos in die verlede die bank

Nadere informatie

VOEDING EN SPYSKAARTBEPLANNING

VOEDING EN SPYSKAARTBEPLANNING VOEDING EN SPYSKAARTBEPLANNING Indien voedsel aan kleuters verskaf word, moet die daaglikse spyskaart vertoon word. Spyskaarte se samestelling moet voedsame maaltye aan die kinders verskaf. Voedselvoorbereiding

Nadere informatie

Hoofstuk 7 Wisselstroom

Hoofstuk 7 Wisselstroom Hoofstuk 7 Wisselstroom Inleiding In gelykstroom- (G.S.) kringe, vloei die stroom altyd in een rigting. Die rede hiervoor is omdat die spanningsbron wat gebruik word om die kring te aktiveer altyd dieselfde

Nadere informatie

Kuilvoer foelie Produk inligting

Kuilvoer foelie Produk inligting Kuilvoer foelie Produk inligting D EN AF www.krone.de Kuilvoer foelie Produk inligting Aanbeveel vir KRONE Pers-verpakking kombinasies KRONE excellent Slide high-end kuilvoer foelies Die KRONE excellent

Nadere informatie

RESPECT 4 U. L e s 1. Jou vermoëns en sommige van jou verwagtinge en drome indentifiseer

RESPECT 4 U. L e s 1. Jou vermoëns en sommige van jou verwagtinge en drome indentifiseer WIE KIES EK OM TE WEES? WAT KIES EK OM TE WEES RESPECT 4 U Gedurende hierdie les sal jy: Leer oor die RESPEK vir jouself program en jou ontmoet onderwyser ontmoet Maniere identifiseer om RESPEK te wys

Nadere informatie

Briewe, posseëls en elektroniese pos

Briewe, posseëls en elektroniese pos moet oor die skepping heers en dit onderwerp (Gen. 1: 28). Die mens ontvang van God die opdrag om die moontlikhede van die skepping te ontgin. Daarom moet ons die skepping probeer verstaan en dit bestuur.

Nadere informatie

6 tellers en noemers bymekaarbring en van mekaar skei.

6 tellers en noemers bymekaarbring en van mekaar skei. Vereenvoudiging van veeltermige eksponensiële uitdrukkings As jy die volgende breuk kry: dan weet jy mos dat jy n KGV moet kry, sodat beide die getalle onder die lyn dieselfde sal wees Die twee breuke

Nadere informatie

0:03: 01:5 Vertel mekaar watter labels mense al op jou gesit het. Wat het mense jou al genoem... goeie goed en slegte goed, dit is alles labels...

0:03: 01:5 Vertel mekaar watter labels mense al op jou gesit het. Wat het mense jou al genoem... goeie goed en slegte goed, dit is alles labels... 1 0:01:50-0:03:50 Gnomeo en Juliet se storie begin met twee families, rooi en blou wat nie van mekaar hou nie. Hulle noem die ander familie nooit op hul name nie, maar slegs rooies of bloues. Hierdie word

Nadere informatie

2017 SACAI-WINTERSKOOL LEWENS- WETENSKAPPE NOTAS

2017 SACAI-WINTERSKOOL LEWENS- WETENSKAPPE NOTAS 2017 SACAI-WINTERSKOOL LEWENS- WETENSKAPPE NOTAS GRAAD 12 Die eksamen sal bestaan uit twee vraestelle van 2 ½ uur en 150 punte elk. Die gewig en die beoordeling van die onderwerpe in Vraestel 1 en Vraestel

Nadere informatie

Lewensoriëntering Vraestel 12 Graad 6 Totaal: 35

Lewensoriëntering Vraestel 12 Graad 6 Totaal: 35 Lewensoriëntering Vraestel 12 Graad 6 Totaal: 35 Vraag 1 GROEPSDRUK Vul die ontbrekende woorde in. 1. Hierdie scenario is n voorbeeld van en groepsdruk vind hoofsaaklik plaas tussen mense van dieselfde

Nadere informatie

DIE ROL VAN LANDBOU IN DIE EKONOMIE DEUR DR PHILIP THEUNISSEN COMPUTUS BESTUURSBURO

DIE ROL VAN LANDBOU IN DIE EKONOMIE DEUR DR PHILIP THEUNISSEN COMPUTUS BESTUURSBURO - 1 - DIE ROL VAN LANDBOU IN DIE EKONOMIE DEUR DR PHILIP THEUNISSEN COMPUTUS BESTUURSBURO n Land se ekonomie bestaan uit drie vlakke. Die primêre sektor moet die natuurlike hulpbronne ontgin en die roumateriaal

Nadere informatie

Les 7: Uitdagings vir die Suid-Afrikaanse ekonomie

Les 7: Uitdagings vir die Suid-Afrikaanse ekonomie Les 7: Uitdagings vir die Suid-Afrikaanse ekonomie Lees die volgende stuk aandagtig deur en beantwoord die vrae: hierdie mense is woonagtig in ses lande naamlik China, Indië, die VSA, Indonesië, Brasilië

Nadere informatie

Vlotheid en intonasie

Vlotheid en intonasie Vlotheid en intonasie Marlene van der Berg 5/20/2012 2 Vlotheid Die gebrek aan vaardigheid in swak lesers is bewys deur hul stadige, hakkelrige en inkonsekwente tempo, swak frasering; en onvoldoende intonasie

Nadere informatie

Optimaliseer voordele en bestuur u premies

Optimaliseer voordele en bestuur u premies Integrasie en premies Optimaliseer voordele en bestuur u premies Dié brosjure sal u help verstaan hoe premies vir Discovery Life verhoog word en wat u kan doen om die redelikste premies te betaal vir u

Nadere informatie

KLASTOETS GRAAD 11. LEWENSWETENSKAPPE: HOOFSTUK 8 EN 9 Toets 4: Plantdiversiteit in Suid-Afrika

KLASTOETS GRAAD 11. LEWENSWETENSKAPPE: HOOFSTUK 8 EN 9 Toets 4: Plantdiversiteit in Suid-Afrika KLASTOETS GRAAD 11 LEWENSWETENSKAPPE: HOOFSTUK 8 EN 9 Toets 4: Plantdiversiteit in PUNTE: 45 TYD: 1 uur INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. Beantwoord AL die vrae. 2. Nommer die antwoorde korrek volgens die nommeringstelsel

Nadere informatie

MENTAL MATHS IN DIE KLASKAMER

MENTAL MATHS IN DIE KLASKAMER MENTAL MATHS IN DIE KLASKAMER HOEKOM MENTAL MATHS? Ons wil hê dat ons leerders gemaklik met getalle kan speel. Hy moet weet waar n getal lê. Hy moet n klomp somme met die getal kan maak. Mental Maths bou

Nadere informatie

(insluitende nie-dodelike en dodelike metodes) sal mettertyd help om veeverliese te verminder.

(insluitende nie-dodelike en dodelike metodes) sal mettertyd help om veeverliese te verminder. Daar is n dringende behoefte aan n gekoördineerde benadering tot roofdierbestuur in Suid-Afrika. Volgehoue gebruik van n kombinasie van die beste praktyke (insluitende nie-dodelike en dodelike metodes)

Nadere informatie

GRAAD 11 NOVEMBER 2013 EKONOMIE V2

GRAAD 11 NOVEMBER 2013 EKONOMIE V2 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 NOVEMBER 2013 EKONOMIE V2 PUNTE: 150 TYD: 1½ uur Hierdie vraestel bestaan uit 9 bladsye. 2 EKONOMIE V2 (NOVEMBER 2013) INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. Beantwoord VIER

Nadere informatie

.1 INLEIDING. geleenthede te adverteer en deelname te bevorder Moets

.1 INLEIDING. geleenthede te adverteer en deelname te bevorder Moets Handleiding 9 Riglyne vir plakkate en pamflette [Type text] Page 1 9.1.1 INLEIDING Die doel van ʼn plakkaat is om ʼn boodskap vinnig en maklik te versprei. Dit is ʼn effektiewe manier om groot getalle mense

Nadere informatie

Lae spiertonus die nuwe BUZZZZZ term in onderwys.

Lae spiertonus die nuwe BUZZZZZ term in onderwys. Lae Spiertonus Lae spiertonus die nuwe BUZZZZZ term in onderwys. Dit n tendens van die tyd is waarin ons leef. Baie meer kinders word met lae spiertonus geidentifiseer as 20 of 30 jaar terug. Ko-ordinasie

Nadere informatie

DISSIPLINERE KODE VIR STUDENTE DIE JOU SAKGIDS VIR:

DISSIPLINERE KODE VIR STUDENTE DIE JOU SAKGIDS VIR: JOU SAKGIDS VIR: DIE DISSIPLINERE KODE VIR STUDENTE Die Dissiplinêre Kode vir Studente verduidelik wat onaanvaarbare gedrag is, hoe dit aangespreek word en deur wie. Die Kode verseker dat ons die korrekte

Nadere informatie

Sterk, sal nie maklik breek nie. Sommiges is baie hard, ander sag. Smelt teen hoë temperature. Blink. Rekbaar. Smeebaar

Sterk, sal nie maklik breek nie. Sommiges is baie hard, ander sag. Smelt teen hoë temperature. Blink. Rekbaar. Smeebaar Onderwerp 6: Metale en nie-metale Ons gebruik grondstowwe om: produkte te vervaardig ander bruikbare materiale mee te maak Metale = grondstowwe in rotse wat ons uit die aarde myn Rotse wat metale bevat

Nadere informatie

ALGEMENE ONDERWYS OPLEIDING

ALGEMENE ONDERWYS OPLEIDING ALGEMENE ONDERWYS OPLEIDING LEWENSVAARDIGHEDE JAAREIND-EKSAMEN GRAAD 5 NOVEMBER 2014 AANTAL BLADYE: 7 PUNTE: 30 TYDSDUUR: 1 UUR Naam van Leerling Naam van Skool Naam van Kring Naam van Distrik Datum Instruksies

Nadere informatie

Ingevolge artikel 185 van die Wet op Arbeidsverhoudinge, Wet 55 van 1995, het elke werknemer die reg om nie onbillik ontslaan te word nie.

Ingevolge artikel 185 van die Wet op Arbeidsverhoudinge, Wet 55 van 1995, het elke werknemer die reg om nie onbillik ontslaan te word nie. Beëindiging van ʼn vastetermyndienskontrak 1 Uit FEDSAS se omgewingsontleding van ledeskole blyk dat 28% van opvoeders en 52% van nie-opvoeders deur die beheerliggaam aangestel word. ʼn Groot persentasie

Nadere informatie

Hoërskool Roodepoort Afrikaans HT Graad 8 Taak 11: Vraestel 3. TAAK 11 : Opstel en Langer transaksionele tekste

Hoërskool Roodepoort Afrikaans HT Graad 8 Taak 11: Vraestel 3. TAAK 11 : Opstel en Langer transaksionele tekste Hoërskool Roodepoort Afrikaans HT Graad 8 Taak 11: Vraestel 3 Eksaminator: M Swanepoel Moderator : C van Niekerk Tyd: 2 uur Punte: 30 punte Datum: 2 November 2016 Eerste sessie, Woensdag TAAK 11 : Opstel

Nadere informatie

BESTUURSLISENSIE HANDBOEK

BESTUURSLISENSIE HANDBOEK BESTUURSLISENSIE HANDBOEK Wanneer jy hierdie boek bestudeer het, vra by die bank om die toets af te lê moenie vergeet om R30.00 te betaal nie! DIE BEHEERMEGANISMES VAN DIE VOERTUIG Laat ons begin met die

Nadere informatie

Wildbyvoeding se voor- en nadele. Craig Shepstone

Wildbyvoeding se voor- en nadele. Craig Shepstone Wildbyvoeding se voor- en nadele Craig Shepstone 083 305 1380 Byvoeding Aanvullende voeding van wild: om goeie diereprestasie te verseker en nutriënt wanbalanse en tekorte te voorkom Winsgewendheid van

Nadere informatie

VLEISINVOERE VANAF NAMIBIË GERHARD SCHUTTE OOS-KAAP RPO JAARVERGADERING 20 MEI 2015

VLEISINVOERE VANAF NAMIBIË GERHARD SCHUTTE OOS-KAAP RPO JAARVERGADERING 20 MEI 2015 VLEISINVOERE VANAF NAMIBIË GERHARD SCHUTTE OOS-KAAP RPO JAARVERGADERING 20 MEI 2015 1 FUNKSIES ONDER PRODUKSIE-ONTWIKKELING INVOER - MONITERING 2 FUNKSIES ONDER PRODUKSIE-ONTWIKKELING INVOER - MONITERING

Nadere informatie

BELASTINGVRYE PLAN Kom ons kry Suid-Afrika aan die spaar.

BELASTINGVRYE PLAN Kom ons kry Suid-Afrika aan die spaar. DIE OLD MUTUAL INVEST BELASTINGVRYE PLAN Kom ons kry Suid-Afrika aan die spaar. BELASTINGVRYE PLAN Dink net hoeveel gemoedsrus n belegging jou kan gee wat jou toelaat om vir jou drome en doelwitte te

Nadere informatie

Opgradering van Oracle PeopleSoft Studente-, Finansies-, HR- en CRM- stelsels. 1. Agtergrond

Opgradering van Oracle PeopleSoft Studente-, Finansies-, HR- en CRM- stelsels. 1. Agtergrond Opgradering van Oracle PeopleSoft Studente-, Finansies-, HR- en CRM- stelsels Deur Inligtingtegnologiediens Gepubliseer op 02 Mei 2012 1. Agtergrond Die onlangse opgradering van die bogenoemde IT-stelsels

Nadere informatie

Groepsdruk kan sowel negatief as positief wees. Goeie maats is dié wat n positiewe invloed op jou gedrag het

Groepsdruk kan sowel negatief as positief wees. Goeie maats is dié wat n positiewe invloed op jou gedrag het Die Elander Lente 2014 page 1 JONGMENSE Groepsdruk Groepsdruk is die manipulasie deur ander mense, veral jou maats, om jou iets te laat doen wat jy self nie noodwendig wil doen nie. Soms is die groepsdruk

Nadere informatie

SUID-AFRIKAANSE WYNOESVERSLAG 2003

SUID-AFRIKAANSE WYNOESVERSLAG 2003 SUID-AFRIKAANSE WYNOESVERSLAG 2003 Inligting verskaf deur VinPro en SAWIS Saamgestel en geskryf deur Romi Boom I. ALGEMENE OORSIG Die 2003-wynoes word oor die algemeen as een van die beste oesjare die

Nadere informatie

MODULE 8 TRIPPEL FLITS HOё TOON ( HIGH KEY ) OPSTELLING

MODULE 8 TRIPPEL FLITS HOё TOON ( HIGH KEY ) OPSTELLING MODULE 8 TRIPPEL FLITS HOё TOON ( HIGH KEY ) OPSTELLING DOEL Om die Fotografiese student in staat te stel om met die behulp van Elektroniese flitse n Hoё toon beligting opstelling in die ateljee te bewerkstellig.

Nadere informatie

Hoofstuk 15 - Die Kragbron

Hoofstuk 15 - Die Kragbron Hoofstuk 15 - Die Kragbron Die kring hier onder toon n eenvoudige ongereguleerde GS-kragbron wat baie eenvoudig is om te bou. Sekering 20:1 D 1 L 1 ~ 240 V D2 C 1 V UIT 3 D3 D 4 Jy moet die onderskeie

Nadere informatie

Kliënte kommunikasie - Begroting 2016

Kliënte kommunikasie - Begroting 2016 Kliënte kommunikasie - Begroting 2016 Die 2016 Begroting is uiteindelik verby en die spekulasie oor wat dit sou behels het nou plek gemaak vir besprekings oor of dit genoeg gaan wees. In die geheel gesien

Nadere informatie

2; 5; 7; 4; 6; 8; 7; 5; 1; 3; 7; 8; 5; 5. (Onthou: Frekwensie beteken die aantal kere wat n spesifieke waarde getel kan word)

2; 5; 7; 4; 6; 8; 7; 5; 1; 3; 7; 8; 5; 5. (Onthou: Frekwensie beteken die aantal kere wat n spesifieke waarde getel kan word) Statistiek en Datahantering Een van die eerste dinge wat jy gaan leer oor Statistiek en Data-hantering is die konsepte van die Gemiddeld, die Modus, die Mediaan en die Omvang, en ons gaan dit doen deur

Nadere informatie

Intermolekulêre kragte. Dipool geïnduseerde dipoolkragte

Intermolekulêre kragte. Dipool geïnduseerde dipoolkragte Die verskillende intermolekulêre kragte is die volgende: Intermolekulêre kragte Ioon geïnduseerde Dipool geïnduseerde Geïnduseerde (dispersie- of Londonkragte) Ioon- Dipool Waterstofbindings (spesiale

Nadere informatie

Die Suid-Afrikaanse aartappelbedryf in perspektief in 2015

Die Suid-Afrikaanse aartappelbedryf in perspektief in 2015 Die Suid-Afrikaanse aartappelbedryf in perspektief in 2015 Pieter van Zyl en Laryssa van der Merwe; Aaartappels Suid-Afrika Volgens Tabel 1 is dit duidelik dat die Suid-Afrikaanse aartappelbedryf nie net

Nadere informatie

UNIVERSITEIT VAN DIE VRYSTAAT BELEID. Ondernemingsbeleid. Senior Direkteur: IKT-dienste UBK. Jaarliks

UNIVERSITEIT VAN DIE VRYSTAAT BELEID. Ondernemingsbeleid. Senior Direkteur: IKT-dienste UBK. Jaarliks UNIVERSITEIT VAN DIE VRYSTAAT BELEID Dokumentnommer IS 1003 Dokumentnaam Dokumenttipe Koördinerende UBK-lid Kontak Status Goedgekeur deur Beleid oor die Lisensiëring en Bewaring van Sagteware Ondernemingsbeleid

Nadere informatie

Natuurwetenskap Vraestel 1 Graad 7 Junie 2013 TYD: 1½ UUR TOTAAL: 100 Eksaminator: S Roos Moderator: JG Roos

Natuurwetenskap Vraestel 1 Graad 7 Junie 2013 TYD: 1½ UUR TOTAAL: 100 Eksaminator: S Roos Moderator: JG Roos Natuurwetenskap Vraestel 1 Graad 7 Junie 2013 TYD: 1½ UUR TOTAAL: 100 Eksaminator: S Roos Moderator: JG Roos Instruksies: 1. Hierdie vraestel bestaan uit twee afdelings en 10 bladsye: 1.1 Afdeling A: Kortvrae

Nadere informatie

VERLIES VAN WINSTE (MASJINERIE BREEKSKADE)

VERLIES VAN WINSTE (MASJINERIE BREEKSKADE) VERLIES VAN WINSTE (MASJINERIE BREEKSKADE) OMSKREWE GEBEURTENISSE n Ongeluk aan masjinerie gespesifiseer in Bylae II in gebruik deur die Versekerde op die perseel vir die doel van die besigheid en wat

Nadere informatie

MEMORANDUM GRAAD 10 VOORBEELD Lewenswetenskappe - V 2

MEMORANDUM GRAAD 10 VOORBEELD Lewenswetenskappe - V 2 MEMORANDUM GRAAD 10 VOORBEELD 2006 Lewenswetenskappe - V 2 2 AFDELING A 1.1 1.1.1 A 1.1.2 B 1.1.3 D 1.1.4 C 1.1.5 B 1.1.6 D 1.2 1.2.1 Kompetitsie 1.2.2 Habitat 1.2.3 Fungi/bakterieë 1.2.4 Indringer/Eksoties

Nadere informatie

G-Voucher - Tuinprojek. Kerkraadsvergadering 6 Mei 2014

G-Voucher - Tuinprojek. Kerkraadsvergadering 6 Mei 2014 G-Voucher - Tuinprojek Kerkraadsvergadering 6 Mei 2014 Agtergrond Idee voorgelê by G-Voucher in Nov 2013 Aanvanklike doelwitte Werkverskaffing vir die haweloses Hou hulle besig vir n tyd van die dag Rehabilitasie

Nadere informatie

Geldterugvoordeel. Beskikbaarheid

Geldterugvoordeel. Beskikbaarheid FlitsFeit Maart 2016 Geldterugvoordeel Beskikbaarheid Die Geldterugvoordeel is n opsionele voor deel wat by n kwalifiserende plan gevoeg kan word. Dit word per versekerde lewe geselekteer en is nie outomaties

Nadere informatie

Selektief deurlaatbare membraan. Word ook genoem: katioon deurlaatbare membraan.

Selektief deurlaatbare membraan. Word ook genoem: katioon deurlaatbare membraan. Drie tipes selle word in die chloor-alkali-industrie gebruik: Membraansel Diafragmasel Kwiksel In al drie hierdie selle: oreenkomste Elektrolise van - produkte: NaH(aq), en Verskil Manier hoe vermenging

Nadere informatie

GRAAD 5 NATUURWETENSKAPPE KWARTAAL 1. Tyd: 1 uur FORMELE ASSESSERING Totaal: 40 punte. Naam en Van Datum INSTRUKSIES VRAAG 1

GRAAD 5 NATUURWETENSKAPPE KWARTAAL 1. Tyd: 1 uur FORMELE ASSESSERING Totaal: 40 punte. Naam en Van Datum INSTRUKSIES VRAAG 1 GRAAD 5 NATUURWETENSKAPPE KWARTAAL 1 Tyd: 1 uur FORMELE ASSESSERING Totaal: 40 punte Naam en Van Datum INSTRUKSIES 1. Lees alle vrae deeglik deur voordat jy dit beantwood. 2. Alle vrae moet in n netjiese

Nadere informatie

Maak seker dat daar genoeg drinkplekke en voerders is vir die aantal kuikens wat jy bestel het. Sien onderstaande tabel vir riglyne.

Maak seker dat daar genoeg drinkplekke en voerders is vir die aantal kuikens wat jy bestel het. Sien onderstaande tabel vir riglyne. BRAAIKUIKENVOEDING MAAK GEREED Voordat die dag-oud kuikens by die plaas aankom, moet alles in die groeihok reeds gereed wees. Dit sluit die verwarming in. Maak seker jou inentingsprogram is beplan. SLEUTELVOERPUNTE

Nadere informatie

VALS DRAADWURM RIG SKADE AAN Izané Leygonie-Crous

VALS DRAADWURM RIG SKADE AAN Izané Leygonie-Crous Junie 2018 No. 85 VALS DRAADWURM RIG SKADE AAN Izané Leygonie-Crous Vals draadwurmlarwes het vanjaar onverwags kop uitgesteek in beide die Swartland en Suid-Kaap. Die graad van skade wat aangerig is deur

Nadere informatie

RELIGIESTUDIES EKSAMENRIGLYNE SENIOR SERTIFIKAAT (SS)

RELIGIESTUDIES EKSAMENRIGLYNE SENIOR SERTIFIKAAT (SS) RELIGIESTUDIES EKSAMENRIGLYNE SENIOR SERTIFIKAAT (SS) GRAAD 12 2015 Hierdie riglyne bestaan uit 6 bladsye. Blaai om asseblief Religiestudies 2 DBE/2015 INHOUDSOPGAWE 1. Inleiding... 3 2. Assessering in

Nadere informatie

KAN SUID-AFRIKA SE GRAANBOERE OORSEE MEEDING? DEUR DR PHILIP THEUNISSEN COMPUTUS BESTUURSBURO

KAN SUID-AFRIKA SE GRAANBOERE OORSEE MEEDING? DEUR DR PHILIP THEUNISSEN COMPUTUS BESTUURSBURO - 1 - KAN SUID-AFRIKA SE GRAANBOERE OORSEE MEEDING? DEUR DR PHILIP THEUNISSEN COMPUTUS BESTUURSBURO Graanbedrywe in Suid-Afrika se winsgewendheid is tans onder groot druk. Die twee grootste graanoeste,

Nadere informatie

GRAAD: 4 VAK: LEWENSVAARDIGHEDE SKEPPENDE KUNSTE KWARTAAL VIER FORMELE ASSESSERINGSTAAK (FAT) 4

GRAAD: 4 VAK: LEWENSVAARDIGHEDE SKEPPENDE KUNSTE KWARTAAL VIER FORMELE ASSESSERINGSTAAK (FAT) 4 GRAAD: 4 VAK: LEWENSVAARDIGHEDE SKEPPENDE KUNSTE KWARTAAL VIER FORMELE ASSESSERINGSTAAK (FAT) 4 Naam: Klas: Datum: Skool: Onderwyser: FAT Aktiwiteit/Vorm Leerder se punte Leerder se % 4 Visuele Kunste:

Nadere informatie

KAN N MIELIE MET N HAMBURGER KRAGTE MEET? DEUR DR PHILIP THEUNISSEN COMPUTUS BESTUURSBURO

KAN N MIELIE MET N HAMBURGER KRAGTE MEET? DEUR DR PHILIP THEUNISSEN COMPUTUS BESTUURSBURO - 1 - KAN N MIELIE MET N HAMBURGER KRAGTE MEET? DEUR DR PHILIP THEUNISSEN COMPUTUS BESTUURSBURO Die Britse tydskrif, The Economist, het pas weer sy jongste Big Mac-indeks (Januarie 214) bekend gemaak.

Nadere informatie

Hoe lyk die grafiek van y = x 2 4?

Hoe lyk die grafiek van y = x 2 4? Hoe lyk die grafiek van y = x 2 4? Miskien het jy dit nog nie op skool geleer nie!? Maar wys hoe julle self kan uitvind. y x OOR Hoe lyk die grafiek van y = x 2 4? Vooraf Baie kortliks: Onderrig is besluitneming!

Nadere informatie

KINDERKERK LES: Vrugte van die Heilige Gees

KINDERKERK LES: Vrugte van die Heilige Gees KINDERKERK LES: Vrugte van die Heilige Gees Doel van les: Vandag leer ons van die Vrugte van die Heilige Gees en hoe dit in ons lewens werk. INLEIDING: Sjoe, ons het nou al so baie van die Heilige Gees

Nadere informatie

WAARSKUWINGS VOORSORGMAATREËLS

WAARSKUWINGS VOORSORGMAATREËLS CROP GUARD LABEL WAARSKUWINGS Onthoudings periode: Laat 43 dae toe tussen laaste toediening en oes van citrus. Laat 42 dae toe tussen laaste toediening en oes van blaarslaai. Laat 41 dae toe tussen laaste

Nadere informatie

Datum: 17/07/2012 Inisieerder: GHS Voorligters Nommer:17/004 Hersiening: 4 Bladsy 1 van 5

Datum: 17/07/2012 Inisieerder: GHS Voorligters Nommer:17/004 Hersiening: 4 Bladsy 1 van 5 Bladsy 1 van 5 ONKRUIDBEHEER Die volgende program-opsies word suksesvol in die Vallei gebruik. Dit is veral belangrik dat die grond onkruidvry is voordat die eerste na-oes bemesting toegedien word. Raadpleeg

Nadere informatie

eboeke word ontwikkel en gratis verskaf deur die

eboeke word ontwikkel en gratis verskaf deur die Ons praat baie van dinge wat in verhouding tot mekaar is, sonder om dit regtig agter te kom! As jy byvoorbeeld sê dat jy twee van die ses stukke van n pizza geëet het, het jy n verhouding beskryf: Die

Nadere informatie