Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland

Transcriptie

1 Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland

2 Inhoudsopgave Voorwoord Inleiding Activiteiten en resultaten in Continuering en uitbreiding van de lokale aanpak voor directe ondersteuning Uitrol naar nieuwe gemeenten Vergroting van het bereik: méér kinderen helpen Uitbreiding van het voorzieningenpakket per kind: kinderen beter helpen Meer nadruk op signaleren en agenderen Planmatige en structurele integratie van signalering en agendering in het Leergeld werk Bijdragen aan de toegankelijkheid van het MBO Aandacht voor overige actuele belemmeringen voor onze doelgroep Van bescheiden en relatief onbekend naar trots en zichtbaar Behalve autonomie ook synergie Strategische samenwerking met Nationaal Fonds Kinderhulp Samenwerking binnen Kansen voor Alle Kinderen Overige samenwerking in Versterking synergie binnen de Leergeld vereniging Van pionieren naar volwassenheid Inzichtelijk maken van het doorverwijzende werk van onze Leergeld stichtingen Inzichtelijk maken van de effecten van het werk van Leergeld Doorontwikkeling Leergeld registratiesysteem LISY Ontwikkeling actueel intern trainingsaanbod De Leergeld organisatie in De financiën in Plannen voor Bijlage 1: Overzicht van operationele Leergeld stichtingen in Bijlage 2: Begroting Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland 2 30 maart 2018

3 Voorwoord Eind 2016 lanceerde Leergeld Nederland het nieuwe meerjarenbeleidsplan met de titel Vertrouwen en ambitie. Hierin bevestigden wij het vertrouwen in de inzet en aanpak van de voorliggende 20 jaren: directe ondersteuning van kinderen uit gezinnen met minimale financiële middelen door onze lokale stichtingen. Ook formuleerden wij nieuwe ambities om in een veranderende wereld nóg meer voor kinderen uit onze doelgroep te kunnen betekenen. Bijna tegelijkertijd met de afronding van dit nieuwe beleidsplan werd Leergeld Nederland, samen met Nationaal Fonds Kinderhulp, Jeugdsportfonds en Jeugdcultuurfonds en Stichting Jarige Job, betrokken bij de uitvoering van het ambitieuze plan vanuit het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om er de komende jaren, met 100 miljoen extra rijksmiddelen (de zogenaamde Klijnsma-middelen) per jaar, voor te zorgen dat álle kinderen uit onze doelgroep kunnen meedoen, ongeacht in welke gemeente zij wonen. Met de genoemde partners werkt Leergeld vanaf 2017 samen binnen het gezamenlijke initiatief Kansen voor Alle Kinderen om via een optimale combinatie van methodieken en voorzieningen nog meer kinderen beter te bereiken. Voor Leergeld Nederland betekende dit in 2017 ook de start van een eigen project onder de naam Alle Kinderen Doen Mee, waarbinnen wij onze lokale Leergeld stichtingen in financiële zin kunnen ondersteunen bij het vergroten van hun bereik en het uitbreiden van het voorzieningenpakket per kind. Hiernaast zijn veel van onze lokale Leergeld stichtingen als samenwerkingspartner ook betrokken bij de besteding van de extra Klijnsma-middelen, die direct naar de gemeenten zijn gegaan. Al met al is 2017 voor Leergeld een bijzonder intensief én succesvol jaar geweest. Met een meer proactieve aanpak is Leergeld uitgerold naar 16 nieuwe gemeenten, waarmee ook een lang gekoesterde wens in vervulling is gegaan: een actieve Leergeld stichting in Amsterdam. In 2017 is opnieuw een recordaantal kinderen bereikt. Ten opzichte van 2016 was er een groei van maar liefst 27%, hetgeen resulteerde in een totaal van ondersteunde kinderen! In 2017 zijn ook mooie stappen gezet in de uitbreiding van het voorzieningenpakket voor kinderen door onderlinge samenwerking. Vanuit ons uitgebreide netwerk van 99 actieve Leergeld stichtingen kon voor ruim kinderen via Leergeld een aanvraag worden neergelegd bij Nationaal Fonds Kinderhulp, zijn er circa kinderen via Leergeld aangemeld bij stichting Jarige Job en is voor ruim kinderen via Leergeld een aanvraag voor sport of cultuur doorgezet naar het Jeugdsportfonds en Jeugdcultuurfonds. Met financiële steun van het Oranjefonds zijn we in 2017 van start gegaan met een project om onze interne professionalisering verder door te zetten en onze zichtbaarheid te vergroten. In 2018 zullen de eerste resultaten hiervan zichtbaar worden. Als landelijk bestuur beseffen wij maar al te goed dat deze resultaten onmogelijk zouden zijn zonder de geweldige inzet van de vele lokale vrijwilligers, coördinatoren en bestuurders, de directeur en medewerkers van het landelijk bureau én de steun van allen die Leergeld een warm hart toedragen. Wij zijn erkentelijk voor de grote en kleine donaties en schenkingen die ons toebedeeld worden. Wij danken iedereen hartelijk voor alle inzet en steun, waardoor in 2017 meer dan kinderen konden meedoen! Peter van der Velden Voorzitter Leergeld Nederland Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland 3 30 maart 2018

4 1 Inleiding In Nederland leeft één op de negen kinderen in armoede. Deze kinderen kunnen om financiële redenen niet meedoen aan activiteiten die voor hun leeftijdsgenootjes heel normaal zijn. Zij staan vaak letterlijk aan de zijlijn. Sociale uitsluiting door armoede is schrijnend. Kinderen uit gezinnen met minimale financiële middelen hebben het vaak al niet gemakkelijk in hun persoonlijke en gezinssituatie. Als zij op school of bij de sportvereniging dan ook nog eens niet mee kunnen doen wordt het voor hen nog moeilijker om aan te blijven haken bij hun leeftijdsgenootjes. Leergeld wil op een duurzame manier investeren in de participatie en ontwikkeling van deze kinderen, die zonder extra steun aan de zijlijn van de samenleving terecht dreigen te komen. Leergeld heeft als missie het voorkomen van sociale uitsluiting van kinderen uit gezinnen met minimale financiële middelen. Leergeld biedt daarom kansen aan kinderen in de leeftijd van 4 tot 18 jaar om te kunnen deelnemen aan binnen- en buitenschoolse activiteiten. Het gaat dan bijvoorbeeld om meegaan op een schoolexcursie of schoolreisje, lid worden van een muziekvereniging of de scouting, maar ook om een fiets om naar school te kunnen gaan of een computer of laptop om huiswerk te kunnen maken. Hierdoor kunnen ook deze kinderen hun kennis, hun sociale en emotionele vaardigheden en hun talenten zo optimaal mogelijk ontwikkelen en later als volwassenen volwaardig participeren in de samenleving. Door deze kinderen niet buiten te sluiten, wordt bovendien voorkomen dat de maatschappij er later duur leergeld voor gaat betalen. De lange termijn ambitie van Leergeld is dan ook dat alle kinderen kunnen meedoen. Het motto van Leergeld is: Alle kinderen mogen meedoen, want nu meedoen is straks meetellen. Onze methodiek, de Leergeld formule, is in de 20 jaren van ons bestaan uitgegroeid tot een verfijnd en beproefd instrument om kinderen effectief te ondersteunen om mee te doen. De Leergeld formule biedt Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland 4 30 maart 2018

5 maatwerk en maakt optimaal gebruik van bestaande voorzieningen. In elke stap van de methode staat het individuele kind centraal en is meedoen het doel. Hiernaast levert de methode, via het huisbezoek achter de voordeur, veel kennis op van de situatie in de gezinnen en de zaken waar zij tegenaan lopen, op basis waarvan Leergeld zaken kan signaleren en agenderen. De Leergeld formule bestaat uit de volgende stappen: De leergeld formule Stap 1: Huisbezoek en inventarisatie: Gezinnen die Leergeld om hulp vragen, worden thuis bezocht door goed opgeleide en goed geïnformeerde intermediairs. Tijdens een persoonlijk gesprek wordt de situatie van het gezin besproken en de hulpbehoefte geïnventariseerd. Er wordt bekeken of er ook voor andere kinderen hulp nodig is. Waar nodig wordt verwezen naar andere hulpverlenende organisaties zoals een juridisch loket, schuldhulpverlening of (school)maatschappelijk werk. Er vindt toetsing plaats van de inkomens- en (eventuele) schuldensituatie. Stap 2: Bemiddeling: Met ouders of verzorgers wordt besproken wat de mogelijkheden zijn met betrekking tot de gevraagde hulp en bij welke bestaande voorzieningen, zoals de bijzondere bijstand van de gemeente of andere instanties/organisaties, men terecht kan. Leergeld kan vaak ook ondersteuning bieden bij het aanvragen van deze voorzieningen. Stap 3: Financieel vangnet: Wanneer er geen bestaande voorzieningen zijn voor de betreffende aanvraag van het kind, of wanneer deze voorzieningen niet toereikend zijn, biedt Leergeld aanvullende hulp in de vorm van giften in natura of vergoeding van kosten aan clubs en scholen. Criterium hierbij is altijd dat de aanvullende hulp bijdraagt aan de doelstelling van Leergeld: het voorkomen van sociale uitsluiting via het bevorderen van meedoen. Stap 4: Follow-up en nazorg: Na afhandeling van de aanvragen die bij Leergeld binnenkomen, blijft het contact met de betreffende gezinnen doorgaans bestaan. Afhankelijk van de situatie varieert dit van een telefoontje tot een nieuw huisbezoek. De directe ondersteuning van kinderen uit minimagezinnen gebeurt via onze lokale Leergeld stichtingen. Deze lokale stichtingen zijn autonoom. Dat wil zeggen dat zij zelf hun bestuur benoemen, zelf hun vrijwilligers- en personeelsbeleid voeren, zelf samenwerkingsrelaties aangaan, zelf fondsen werven en ook zelf hun vergoedingenbeleid bepalen. Zij hebben kennis van de lokale situatie (gemeentelijke voorzieningen, sportieve en culturele infrastructuur, onderwijsorganisaties) en van de lokale sociale kaart, inclusief andere particuliere organisaties, waarmee vaak wordt samengewerkt. Gemeenschappelijk voor alle lokale Leergeld stichtingen zijn de werkwijze (de Leergeld formule) en de organisatiestructuur. Het lokale bestuur leidt de Leergeld stichting en zorgt voor lokale fondsenwerving en PR. Een coördinator leidt de dagelijkse operatie en de werkzaamheden van de intermediairs. Getrainde intermediairs bezoeken de gezinnen, hebben goede kennis van de lokale sociale kaart, kennen de voorliggende voorzieningen van gemeenten en begeleiden het gezin bij de hulpvraag. Via het ondertekenen van een samenwerkingsovereenkomst met Leergeld Nederland onderschrijft elke nieuw opgerichte lokale stichting de Leergeld werkwijze en organisatiestructuur en mag deze de naam Leergeld voeren. De lokale Leergeld stichtingen zijn verenigd in de Vereniging van Stichtingen Leergeld in Nederland, kortweg Leergeld Nederland genoemd. Leergeld Nederland heeft in Den Bosch een landelijk bureau dat tot taak heeft de lokale stichtingen te ondersteunen en, waar nodig, de brug te slaan naar landelijke politiek, financiers en de maatschappij als geheel. Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland 5 30 maart 2018

6 In de combinatie van de methodiek, de organisatiestructuur én het uitgebreide landelijke netwerk zit de uniciteit en daarmee de toegevoegde waarde van Leergeld. De laagdrempeligheid van onze werkwijze biedt Leergeld de kans veel kinderen uit onze doelgroep te bereiken en te ondersteunen. Het huisbezoek, met de inkomenstoets, biedt ons de kans om de hulpvraag met maatwerk te beantwoorden. Dit geeft ons tevens inzicht in de problematiek die er in deze gezinnen heerst. De signalen vanuit de gezinnen stellen ons in staat om het gemeentelijke armoedebeleid gefundeerd te beoordelen en om als goed geïnformeerde gesprekspartner te fungeren voor de lokale overheid om het beleid beter aan te laten sluiten op de behoeften van onze doelgroep. Daarnaast slagen veel van onze lokale stichtingen erin om bij scholen, verenigingen of leveranciers van diensten/producten kwijtschelding of kortingen te realiseren. Via de monitoring van het gemeentelijke armoedebeleid en het beleid van scholen en de signalering van daarmee samenhangende problemen voor onze doelgroep door onze lokale Leergeld stichtingen, beschikken wij over een schat aan informatie, waarmee Leergeld Nederland bepaalde zaken kan agenderen bij landelijke beleidmakers en onderwijsorganisaties. Hoewel altijd voor verbetering vatbaar, is Leergeld ervan overtuigd dat haar lokale werkwijze en organisatievorm enerzijds, gecombineerd met de landelijke synergie van de inbreng van lokale stichtingen anderzijds, essentieel zijn voor de unieke kracht van Leergeld. Via een participatief traject hebben we in 2016 een nieuw meerjarenbeleidsplan voor Leergeld ontwikkeld voor de periode : Vertrouwen en ambitie. In dit plan zijn op basis van een analyse van onze veranderende omgeving en onze huidige capaciteiten een vijftal kansen/uitdagingen voor Leergeld geïdentificeerd, welke zijn vertaald in een vijftal beleidsspeerpunten, via welke we in deze periode nóg meer willen betekenen voor kinderen in armoede: 1. Doorgaan met en uitbreiden van de lokale aanpak voor directe ondersteuning van kinderen 2. Meer nadruk op signaleren en agenderen 3. Van bescheiden en relatief onbekend naar trots en zichtbaar 4. Behalve autonomie ook synergie 5. Van pionieren naar volwassenheid 2017 was het eerste jaar waarin we uitvoering hebben gegeven aan dit nieuwe meerjarenbeleidsplan. Via dit jaarverslag rapporteren wij nu over de resultaten hiervan. Wij beschrijven achtereenvolgens: de uitgevoerde activiteiten en behaalde resultaten binnen elk van de vijf beleidsterreinen uit ons meerjarenbeleidsplan, onze organisatie, onze financiële positie (aangevuld met de Jaarrekening 2017, voorzien van controleverklaring) en ten slotte onze plannen voor Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland 6 30 maart 2018

7 2 Activiteiten en resultaten in Continuering en uitbreiding van de lokale aanpak voor directe ondersteuning In 2017 zijn we, conform ons nieuwe beleidsplan Vertrouwen en ambitie, doorgegaan met onze lokale aanpak voor directe ondersteuning van kinderen en hebben we gewerkt aan de verdere uitbreiding daarvan. De focus lag hierbij op de volgende drie aspecten: uitrol van de Leergeld formule naar nieuwe gemeenten waar we nog niet actief waren, vergroting van ons bereik (méér kinderen helpen) en uitbreiding van het voorzieningenpakket per kind (kinderen beter helpen) Uitrol naar nieuwe gemeenten Vanaf 2017 heeft Leergeld Nederland proactief ingezet op de verdere uitrol van de Leergeld formule naar nieuwe gemeenten: via proactieve begeleiding van initiatieven tot oprichting van een Leergeld stichting in nieuwe gemeenten óf via uitbreiding van het werkgebied van bestaande Leergeld stichtingen. Door deze proactieve aanpak is de Leergeld formule in 2017 uitgerold naar 16 nieuwe gemeenten. In zes gemeenten via de oprichting en start van vijf nieuwe Leergeld stichtingen: 1. Hoogeveen (Stichting Leergeld Hoogeveen) 2. Heumen (Stichting Leergeld De Stuwwal) 3. Mook en Middelaar (Stichting Leergeld De Stuwwal) 4. Nijkerk (Stichting Leergeld Nijkerk) 5. Hilvarenbeek (Stichting Leergeld Hilvarenbeek) 6. Amsterdam (Stichting Leergeld Amsterdam) Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland 7 30 maart 2018

8 En in tien gemeenten via de uitbreiding van het werkgebied van vier bestaande Leergeld stichtingen: 1. Pijnacker-Nootdorp (Stichting Leergeld Zoetermeer e.o.) 2. Maassluis (Stichting Leergeld Zoetermeer e.o.) 3. Schiedam (Stichting Leergeld Zoetermeer e.o.) 4. Vlaardingen (Stichting Leergeld Zoetermeer e.o.) 5. Ameland (Stichting Leergeld Friesland-Oost) 6. Gennep (Stichting Leergeld De Stuwwal) 7. Kaag en Braassem (Stichting Leergeld Zoetermeer e.o.) 8. Leiderdorp (Stichting Leergeld Leiden en Omstreken) 9. Oegstgeest (Stichting Leergeld Leiden en Omstreken) 10. Zoeterwoude (Stichting Leergeld Leiden en Omstreken) Tenslotte is in 2017 het aantal initiatieven tot oprichting van een Leergeld stichting verder uitgebreid van 39 naar 50 initiatieven, verspreid over 70 nieuwe gemeenten. Via het in 2017 opgestarte project Alle Kinderen Doen Mee met subsidie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft een speciale Leergeld adviseur in 2017 namens Leergeld Nederland aan 19 van deze lokale initiatieven begeleidingsbezoeken afgelegd. Hiernaast zijn al deze nieuwe initiatieven en, waar nodig, de initiatieven van bestaande Leergeld stichtingen tot uitbreiding naar nieuwe gemeenten, intensief ondersteund vanuit het landelijk bureau. Hiernaast is de start van een aantal van bovengenoemde Leergeld stichtingen in de nieuwe gemeenten in 2017 ook in financiële zin ondersteund vanuit Leergeld Nederland, via een aantal speciale projecten met derden: via het project Met vertrouwen de toekomst in met subsidie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft Leergeld Nederland begin 2017 nog drie Leergeld stichtingen ondersteund met een vergoeding voor organisatorische opstartkosten bij hun start in een nieuwe gemeente, voor een totaal bedrag van 1.299, waarna dit project is afgerond met een inhoudelijke en financiële eindrapportage en de vereiste accountantscontrole. via het project Groeiplan met een financiële bijdrage van de Rabobank Foundation heeft Leergeld Nederland begin 2017 nog aan twee Leergeld stichtingen startbijdragen toegekend en overgemaakt, voor een totaal bedrag van , waarna dit project is afgerond met een inhoudelijke en financiële eindrapportage. via het nieuwe project Groeiplan met een financiële bijdrage van de Rabobank Foundation heeft Leergeld Nederland in 2017 aan drie Leergeld stichtingen startbijdragen toegekend voor een totaal bedrag van De uitvoering van dit project loopt nog door in Samenvattend zag het ledenbestand van de Leergeld Vereniging er eind 2017 als volgt uit: 99 operationele stichtingen, actief in 264 (van de in totaal 388) Nederlandse gemeenten (68%) 1 nieuw opgerichte stichting, die op weg is om operationeel te worden 50 initiatieven tot oprichting van een stichting verspreid over 70 nieuwe gemeenten Voor een overzicht van alle 99 Leergeld stichtingen die in 2017 operationeel waren, zie bijlage 1. Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland 8 30 maart 2018

9 2.1.2 Vergroting van het bereik: méér kinderen helpen In ons nieuwe beleidsplan Vertrouwen en ambitie en ons jaarplan 2017 was onze ambitie zo geformuleerd dat we de komende jaren nóg meer willen betekenen voor kinderen uit gezinnen met minimale financiële middelen, zonder daarbij een specifiek streefcijfer voor het aantal ondersteunde kinderen te noemen. Echter, eind 2016 diende de kans zich aan om samen met drie collega organisaties (Jeugdsportfonds en Jeugdcultuurfonds, Nationaal Fonds Kinderhulp en Stichting Jarige Job) een belangrijke rol te gaan spelen in de ambitie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om er in de periode voor te zorgen dat álle kinderen in Nederland uit gezinnen met een krappe beurs in Nederland kunnen meedoen met hun leeftijdsgenootjes, ongeacht in welke gemeente zij wonen. Via het ambitieuze samenwerkingsverband Kansen voor Alle Kinderen en de afzonderlijke projecten van elk van de vier organisaties daarbinnen (met subsidie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid) is toen besloten om de gezamenlijke ambitie toch te vertalen naar individuele jaarlijkse streefcijfers. In ons eigen Leergeld project hierbinnen, genaamd Alle Kinderen Doen Mee, is als streefcijfer voor 2017 opgenomen: het bereiken van extra kinderen. In 2016 had de Leergeld organisatie in totaal reeds kinderen ondersteund. Het totale streefcijfer voor Leergeld Nederland voor 2017 komt daarmee uit op een bereik van kinderen. In 2017 waren er in totaal 99 lokale Leergeld stichtingen actief met de directe ondersteuning van kinderen in 264 (68%) van de in totaal 388 Nederlandse gemeenten. Gezamenlijk hebben deze Leergeld stichtingen in 2017 in totaal maar liefst kinderen ondersteund! Dit betekent dat Leergeld haar streefcijfer voor 2017 van tenminste ondersteunde kinderen zeer ruim heeft overschreden, via een enorme toename van 27% en maar liefst ondersteunde kinderen ten opzichte van Ontmoet Ibrahim.. De ouders van Ibrahim (13 jaar) hebben een kleine schoenmakerszaak in Den Haag. Zij werken hard voor hun gezin van drie kinderen die ze een goede toekomst willen bieden. Hun inkomen is nauwelijks voldoende om de vaste lasten te betalen. Ibrahim volgt de brugklas VMBO/HAVO. Met andere kinderen uit zijn klas werkt hij aan een gezamenlijk werkstuk. Zij wisselen hun voortgang uit via internet. Bij Ibrahim thuis was geen computer omdat zijn ouders daarvoor geen geld hadden. Via zijn meester zijn de ouders van Ibrahim naar Leergeld verwezen en hebben zij een aanvraag voor een computer gedaan. Ibrahim kan voortaan ook meewerken aan werkstukken voor school. Zoals andere jaren zijn de bestaande en nieuwe stichtingen door Leergeld Nederland bij hun werk ondersteund via haar landelijke dienstverlening. Hiernaast heeft Leergeld Nederland in 2017 de lokale stichtingen ook in financiële zin kunnen ondersteunen bij het vergroten van hun bereik: via het project Stichting S op de bres voor kinderen met een financiële bijdrage van Stichting S (een stichting die anoniem wenst te blijven) heeft Leergeld Nederland in 2017 nog één Leergeld stichting ondersteund met een vervolgbijdrage van In 2018 zal Leergeld Nederland ter afronding van dit project nog een inhoudelijke en financiële eindrapportage opstellen voor Stichting S. via het nieuwe project Alle Kinderen Doen Mee met subsidie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft Leergeld Nederland in 2017 een aanvraagprocedure ontwikkeld voor lokale Leergeld stichtingen om subsidie aan te vragen voor de periode met als doel méér kinderen te ondersteunen en het voorzieningenpakket per kind uit te breiden. 41 Leergeld stichtingen hebben hierop een subsidieaanvraag ingediend, waarvan er 37 zijn toegekend. Aan deze 37 stichtingen is voor 2017 een totaal bedrag van aan Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland 9 30 maart 2018

10 subsidies toegekend en vooruitbetaald. Met het oog op het vergroten van het bereik is in de toekenningsovereenkomsten als beoogd resultaat voor deze 37 stichtingen afgesproken dat zij in 2017 gezamenlijk extra kinderen zullen bereiken. De stichtingen dienen hierover aan het eind van het eerste kwartaal van 2018 verantwoording af te leggen Uitbreiding van het voorzieningenpakket per kind: kinderen beter helpen In het samenwerkingsverband Kansen voor Alle Kinderen en ons eigen Leergeld deelproject daarbinnen, Alle Kinderen Doen Mee, willen we niet alleen méér kinderen bereiken maar willen we kinderen ook beter bereiken. Het gaat hierbij zowel om uitbreiding van het voorzieningenpakket per kind dat Leergeld zelf verstrekt, als om uitbreiding van het voorzieningenpakket via een betere samenwerking met de andere drie organisaties en met gemeenten. Als we naar het eerste aspect kijken, uitbreiding van het Leergeld voorzieningenpakket per kind, ligt het gemiddelde aantal Leergeld voorzieningen per kind in 2017 op 2,3 voorziening per kind, ten opzichte van 2,2 voorziening per kind in Het aantal voorzieningen per kind lijkt dus in 2017 wel iets toegenomen te zijn, maar nog niet significant. Wij zien het echter als een buitengewone prestatie van onze Leergeld stichtingen dat zij, ondanks de enorme stijging van het aantal ondersteunde kinderen, het gemiddelde voorzieningenniveau per kind in 2017 zo stabiel hebben weten te houden. Zoals andere jaren zijn de bestaande en nieuwe stichtingen door Leergeld Nederland bij hun werk ondersteund via haar landelijke dienstverlening. Hiernaast heeft Leergeld Nederland in 2017 de lokale stichtingen ook in financiële zin kunnen ondersteunen bij de uitbreiding van hun voorzieningenpakket per kind: Zoals al aangegeven in paragraaf heeft Leergeld Nederland via het nieuwe project Alle Kinderen Doen Mee met subsidie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan 37 stichtingen voor 2017 een totaal bedrag van aan subsidies toegekend en vooruitbetaald. Deze subsidies zijn met name bedoeld voor het vergroten van het bereik, maar deels ook voor uitbreiding van het voorzieningenpakket per kind. Met het oog op het uitbreiden van het voorzieningenpakket per kind is in de toekenningsovereenkomsten voor 2017 als beoogd resultaat voor deze 37 stichtingen afgesproken dat zij gezamenlijk kinderen beter zullen bereiken. De stichtingen dienen hierover aan het eind van het eerste kwartaal van 2018 verantwoording af te leggen. Als we naar het tweede aspect kijken, uitbreiding van het voorzieningenpakket per kind via een betere samenwerking met de andere drie organisaties, Jeugdsportfonds en Jeugdcultuurfonds, Nationaal Fonds Kinderhulp en Stichting Jarige Job en met gemeenten, zijn in 2017 al flinke stappen gezet en mooie resultaten behaald: In 2017 is de relatie tussen Leergeld en Nationaal Fonds Kinderhulp geïntensiveerd via een bilaterale strategische samenwerkingsovereenkomst: Samen tegen armoede: naar gelijke kansen voor kinderen in Nederland, die in 2017 is bekrachtigd én via de bredere samenwerking binnen het samenwerkingsverband Kansen voor Alle Kinderen. Dit heeft geleid tot een enorme toename van het aantal aanvragen bij Nationaal Fonds Kinderhulp via onze lokale Leergeld stichtingen: eind 2017 waren maar liefst 93 van de 99 Leergeld stichtingen geregistreerd als intermediair voor Nationaal Fonds Kinderhulp, waarvan 63 stichtingen in 2017 een totaal aantal van aanvragen hebben gedaan bij Nationaal Fonds Kinderhulp voor een totaal bedrag van 1 Bron hiervoor is het Leergeld registratiesysteem LISY, dat in 2017 door 87 van de 99 Leergeld stichtingen werd gebruikt. Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland maart 2018

11 bijna ; een stijging van maar liefst 300% ten opzichte van 2016 toen 37 Leergeld stichtingen voor een totaal bedrag van bijna aanvragen deden bij Nationaal Fonds Kinderhulp. De in 2017 hernieuwde aandacht voor de samenwerking tussen Leergeld Nederland en Stichting Jarige Job binnen de bredere samenwerking binnen Kansen voor Alle Kinderen heeft in 2017 geleid tot een flinke toename van het aantal kinderen dat van Stichting Jarige Job een verjaardagspakket heeft ontvangen. In 2017 zijn circa kinderen via lokale Leergeld stichtingen bij Stichting Jarige Job aangemeld. In 2017 is er, via de bredere samenwerking binnen Kansen voor Alle Kinderen, ook veel aandacht besteed aan verbetering van de samenwerking tussen Leergeld en Jeugdsportfonds en Jeugdcultuurfonds, met als eerste concrete resultaat dat in 2017 de aanvragen voor ruim (23%) van de kinderen die het Jeugdsportfonds en Jeugdcultuurfonds in 2017 heeft ondersteund, door onze lokale Leergeld stichtingen naar het Jeugdsportfonds en Jeugdcultuurfonds zijn doorgezet. Ontmoet Jayden en Amy Een Leergeld intermediair bezoekt een gezin met een alleenstaande moeder met 2 schoolgaande kinderen van 14 en 16 jaar, Jayden en Amy. Voorheen had de moeder samen met haar partner een webwinkel. Nu werkt ze 2 dagen in de week als receptioniste. Na een faillissement en een echtscheiding rest een schuld van Er is sprake van budgetbeheer, moeder heeft 70 per week leefgeld. Zij doet bij Leergeld een aanvraag voor schoolkosten en sportactiviteiten van de kinderen. Leergeld verwijst naar het Participatiefonds van de gemeente en naar de gemeentelijke regeling voor sportondersteuning. Leergeld helpt moeder bij de aanvraag van het kindgebonden budget. Blijft over de kosten van en schoolreis van 500 naar Londen. Leergeld betaalt hiervan de helft aan school en de rest wordt kwijtgescholden. Leergeld kan het bedrag declareren bij Nationaal Fonds Kinderhulp. Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland maart 2018

12 2.2 Meer nadruk op signaleren en agenderen De afgelopen jaren heeft Leergeld weliswaar een aantal hele concrete resultaten geboekt op het gebied van signalering en agendering, maar dit soort activiteiten vond doorgaans nog op ad hoc basis plaats. Eén van de wensen vanuit ons nieuwe beleidsplan Vertrouwen en ambitie is om onze signalerings- en agenderingswerkzaamheden op een meer planmatige en structurele manier in ons werk te integreren om op dit gebied nog meer te kunnen bereiken. In 2017 wilden we hiertoe een eerste pilot uitvoeren. Hiernaast wilden we in 2017, net als in 2016, opnieuw een bijdrage leveren aan de toegankelijkheid van het MBO. En tenslotte wilden we in 2017 aandacht vragen voor overige actuele belemmeringen voor onze doelgroep Planmatige en structurele integratie van signalering en agendering in het Leergeld werk In 2017 is een beleidsmedewerker aangetrokken, die per 1 mei in dienst is getreden en aan de slag is gegaan met de uitvoering van de pilot. Zij is gestart met het doornemen van de verzamelde jaarverslagen van de lokale Leergeld stichtingen over Aansluitend is in november, met inbreng van de coördinatoren van de lokale Leergeld stichtingen, een eerste landelijk coördinatorenoverleg georganiseerd, waarbij 37 Leergeld stichtingen aanwezig waren. Bij dit coördinatorenoverleg was allereerst aandacht voor de uitwisseling van de ervaringen van onze Leergeld stichtingen met betrekking tot de uitvoering van de incidentele regelingen voor leerplichtige mbo ers uit minimagezinnen voor de schooljaren 2016/2017 en 2017/2018. Hiernaast was er ruimte voor de coördinatoren om nieuwe thema s in te brengen die om landelijke agendering vragen. En het derde onderwerp van gesprek was de inzet van de extra Klijnsma gelden en de lokale samenwerking met Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland maart 2018

13 gemeenten en collega organisaties. Tenslotte zijn er nog ideeën uitgewisseld over de manier waarop Leergeld Nederland nog beter vorm zou kunnen geven aan praktische uitwisseling van kennis en ervaringen tussen de Leergeld stichtingen onderling. De inbreng en betrokkenheid van de aanwezige coördinatoren bij het overleg was groot en voor Leergeld Nederland zeer waardevol. De coördinatoren hebben de bijeenkomst gewaardeerd en gaven aan dat een vervolg hierop zeker wenselijk is. De uitkomsten van het overleg worden door Leergeld Nederland verder meegenomen in de plannen voor de komende jaren en het landelijk coördinatorenoverleg wordt waarschijnlijk een jaarlijks terugkerend evenement Bijdragen aan de toegankelijkheid van het MBO Ook in 2017 heeft Leergeld een constructieve bijdrage kunnen leveren aan de waarborging van de toegankelijkheid van het MBO voor leerplichtige kinderen uit minimagezinnen. Het ging hierbij zowel om het schooljaar 2016/2017 als om het schooljaar 2017/2018. Voor schooljaar was door Minister Bussemaker incidenteel 5 miljoen beschikbaar gesteld om leerplichtige mbo ers uit minimagezinnen tegemoet te komen bij de aanschaf van voorgeschreven opleidingsmaterialen. Net als in 2016 hebben veel van onze lokale Leergeld stichtingen in de eerste helft van 2017 MBO instellingen geholpen bij de uitvoering van deze incidentele regeling via het doen van inkomenstoetsen bij de gezinnen van betrokken mbo ers. Via Leergeld Nederland zijn gedurende de eerste helft van 2017 nog de nodige ouders en mbo ers zelf telefonisch en per geïnformeerd over de regeling en doorverwezen naar de betrokken MBO instellingen. Op het moment dat MBO instellingen (veelal uit onbekendheid) weigerden aan uitvoering van de regeling mee te werken is er vanuit Leergeld Nederland contact opgenomen om hen te informeren en aan te sporen alsnog uitvoering te geven aan de regeling. Voor schooljaar 2017/2018 was Minister Bussemaker eerder van plan om structurele maatregelen te treffen voor deze groep leerplichtige mbo ers uit minimagezinnen. Echter, eind 2016 heeft de Minister besloten om voor schooljaar 2017/2018 nog niet met structurele maatregelen te komen, maar met een verlenging van de incidentele regeling voor 2016/2017 en een verdubbeling van het bedrag tot 10 miljoen. Hiernaast kondigde de Minister een evaluatie aan van de incidentele regeling voor schooljaar 2016/2017. Onze Leergeld stichtingen hebben in de tweede helft van 2017 via het doen van inkomenstoetsen voor de betrokken mbo ers opnieuw MBO instellingen geholpen bij de uitvoering van deze verlengde regeling. En vanuit Leergeld Nederland is ook weer een bijdrage geleverd in de vorm van informatieverstrekking aan ouders, mbo ers zelf, MBO opleidingen en lokale Leergeld stichtingen. In mei is vanuit Leergeld Nederland ook input geleverd aan onderzoeksbureau Oberon, dat de evaluatie van de regeling voor 2016/2017 voor de Minister heeft uitgevoerd. Op 5 juli heeft Oberon het evaluatierapport Geld mag geen drempel zijn. Evaluatie van de Tijdelijke regeling voorziening leermiddelen voor mbodeelnemers uit minimagezinnen uitgebracht, waarin onder andere gesproken wordt over de waardevolle rol die de stichtingen Leergeld hebben vervuld bij de uitvoering van deze regeling. De belangrijkste conclusie van het rapport is dat de extra bijdrage zeer welkom was in minimagezinnen. Tijdens het eerste landelijke Leergeld coördinatoren overleg, dat in november plaatsvond, bleek dat de ervaringen van onze Leergeld stichtingen met de MBO regelingen voor de schooljaren 2016/2017 en 2017/2018 heel wisselend zijn. Enerzijds bleek dat veel van onze stichtingen goede afspraken hebben kunnen maken met de MBO instellingen en waren er daarnaast signalen dat een aantal MBO instellingen ook kritisch naar haar eigen schoolkostenbeleid heeft gekeken. Anderzijds bleek dat er her en der ook problematische situaties zijn ontstaan door het tekortschieten van MBO instellingen. Het wachten is op een structurele oplossing vanuit het Ministerie. De meest recente informatie is dat Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland maart 2018

14 het huidige kabinet streeft naar een meer structurele regeling, maar dat deze pas over een aantal jaren te verwachten is. Tot die tijd zal naar alle waarschijnlijkheid de huidige regeling opnieuw worden verlengd. Leergeld blijft dit proces ook in 2018 scherp volgen Aandacht voor overige actuele belemmeringen voor onze doelgroep In de periode mei tot en met augustus bleken hoge schoolkosten nog steeds een groot struikelblok voor ouders en kinderen uit minimagezinnen te vormen. Zo hoorden we weer schrijnende verhalen over scholen voor voortgezet onderwijs die een dure laptop of ipad verplicht stelden en de ouders met de kosten daarvan confronteerden. Daarnaast kwamen er verhalen naar boven over scholen voor primair onderwijs waarbij het vrijwillige karakter van de ouderbijdrage niet helder gecommuniceerd werd of waarbij kinderen dreigden te worden uitgesloten van activiteiten omdat de vrijwillige ouderbijdrage niet betaald was. In reactie hierop heeft Leergeld Nederland in 2017 een aantal extra activiteiten ondernomen. Eind augustus is vanuit Leergeld Nederland een inventarisatie gedaan onder alle Leergeld stichtingen over schoolkosten. Uit deze inventarisatie bleek dat vooral de zogenaamde verplicht gestelde schoolkosten en de druk die ouders hierdoor ervaren een groot probleem vormen. Naast schrijnende gevallen zijn gelukkig ook goede voorbeelden van scholen naar voren gekomen. Begin september hebben wij een samenvattend informatief nieuwsbericht op onze website geplaatst, genaamd: Wat te doen bij (te) hoge schoolkosten voor uw zoon of dochter? (zie: waarnaar wij op onze sociale media accounts hebben verwezen. In oktober 2017 is onze directeur Gaby van den Biggelaar geïnterviewd in het kader van de Gelijke Kansen Alliantie, een actieplan van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, waarbij zij de uitkomsten van onze inventarisatie heeft kunnen delen (zie: Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland maart 2018

15 Hiernaast is Leergeld Nederland in 2017 nauw betrokken geweest bij het opstellen van een Leerbericht over armoede en kinderen voor leerkrachten in het basisonderwijs. Dit Leerbericht werd gemaakt door Augeo in opdracht van Stimulansz en heeft de vorm van een filmpje. Hierin wordt aan de hand van een aantal casussen uit de werkpraktijk van Leergeld, gepresenteerd door onze directeur Gaby van den Biggelaar, aandacht besteed aan de signalen waaraan leerkrachten armoede bij kinderen kunnen herkennen, aan de gevolgen van armoede voor deze kinderen, aan de stress die armoede thuis met zich mee kan brengen en tenslotte ook aan de hulp die organisaties als Leergeld en Nationaal Fonds Kinderhulp en hun partners binnen Kansen voor Alle Kinderen kunnen bieden. Eind 2017 is dit Leerbericht via de website van Augeo beschikbaar en toegankelijk gemaakt voor alle basisscholen. Ook wij hebben hieraan een nieuwsbericht gewijd op onze website (zie: met doorplaatsing op onze sociale media accounts. Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland maart 2018

16 2.3 Van bescheiden en relatief onbekend naar trots en zichtbaar Tijdens het strategietraject richting ons nieuwe beleidsplan Vertrouwen en ambitie kwam duidelijk naar voren dat wij als Leergeld organisatie, als we onze impact willen vergroten, nog flinke stappen zullen moeten zetten op het gebied van onze zichtbaarheid en dat onze ingebakken bescheidenheid daarbij de komende jaren plaats zal moeten maken voor gepaste trots, weliswaar altijd vanuit de inhoud en vanuit de kwaliteit die we echt waar kunnen maken. We zijn daarom in 2017, met financiële steun van het Oranjefonds, van start gegaan met een zichtbaarheidstraject. Op advies van het Oranjefonds hebben we in Buro Frisse Blik een externe partij gevonden die ons gaat helpen bij de uitvoering van het zichtbaarheidstraject. Samen met dit bureau is een plan van aanpak ontwikkeld met een focus op het vergroten van de zichtbaarheid van Leergeld richting twee specifieke doelgroepen: werkende arme ouders en nieuwe intermediairs. Ook hebben we een klankbordgroep samengesteld vanuit de Leergeld stichtingen, die bij de verschillende stappen van de uitvoering van dit traject met ons meedenkt. In 2017 zijn binnen dit zichtbaarheidstraject twee belangrijke stappen gezet. Er is een inventarisatie uitgezet onder alle Leergeld stichtingen om een beeld te krijgen van de huidige communicatie, naams- en inhoudsbekendheid. En samen met Buro Frisse Blik is vervolgens een campagne bureau geselecteerd dat een pakkende campagne voor Leergeld zou kunnen ontwikkelen: Funkel. In 2018 wordt dit zichtbaarheidstraject verder uitgevoerd, uitmondend in een eerste landelijke Leergeld campagne. Naast de start van dit nieuwe zichtbaarheidstraject zijn we er in 2017 in geslaagd om de nodige media aandacht te krijgen, zowel in de schrijvende pers als op de radio. Via verschillende artikelen in landelijke dagbladen, zoals het AD en de Volkskrant, op nieuwssites zoals NOS.nl en nu.nl, in regionale dagbladen, zoals de Leeuwarder Courant, het Eindhovens Dagblad en het Brabants Dagblad en een groot artikel in de november editie van SER-Magazine heeft een groot publiek kennis kunnen nemen van de Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland maart 2018

17 problematiek van kinderen in armoede en het werk van Leergeld. Via een radio interview op Radio 1, voor het programma Het nieuws van alle kanten heeft onze directeur Gaby van den Biggelaar kunnen reageren op het mooie initiatief van een VMBO/MBO school om geen extra schoolkosten meer van ouders/studenten te vragen. De verschillende artikelen, interviews en media optredens uit 2017 zijn terug te vinden in de nieuwsrubriek van onze website Hiernaast heeft Leergeld Nederland in 2017 structureel gebruik gemaakt van haar sociale media accounts op twitter, facebook en LinkedIn, met positieve effecten op haar bereik. De aantallen volgers op al onze sociale media accounts zijn in 2017 verder toegenomen. Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland maart 2018

18 2.4 Behalve autonomie ook synergie In ons nieuwe beleidsplan Vertrouwen en ambitie heeft Leergeld Nederland de intentie geformuleerd om de komende jaren in gesprek te blijven met de andere grote particuliere organisaties en te blijven onderzoeken op welke manieren er strategisch samengewerkt kan worden om samen de doelgroep beter te kunnen bereiken en te ondersteunen, waarbij de mogelijke strategische alliantie tussen Leergeld en Nationaal Fonds Kinderhulp prioriteit zou krijgen. Hiernaast wilde Leergeld proactief blijven zoeken naar mogelijkheden om de eenheid in de vereniging te bevorderen door de leden op de meest effectieve en efficiënte manier hun kennis en ervaring te laten delen Strategische samenwerking met Nationaal Fonds Kinderhulp Het reeds in 2016 ingezette verkenningstraject tot een mogelijke strategische alliantie tussen Leergeld en Nationaal Fonds Kinderhulp is op 31 mei 2017 feestelijk afgerond met de ondertekening van een strategische samenwerkingsovereenkomst tussen beide partijen, onder het motto: Samen tegen armoede: naar gelijke kansen voor kinderen in Nederland. De samenwerking geldt vooralsnog voor een periode van drie jaar, en richt zich in eerste instantie op het bereiken van meer kinderen en het beter bereiken van kinderen, het uitwisselen van expertise en het delen van elkaars netwerken, ook op lokaal niveau. Wat betreft het bereiken van meer kinderen en het beter bereiken van kinderen, heeft de strategische samenwerking, zoals al gemeld in paragraaf 2.1.3, in 2017 al meteen geleid tot een enorme toename van het aantal aanvragen bij Nationaal Fonds Kinderhulp via onze lokale Leergeld stichtingen: een stijging van maar liefst 300% ten opzichte van Jan Wezendonk, directeur van Nationaal Fonds Kinderhulp, zegt hierover: De vrijwilligers van de stichtingen Leergeld komen bij de gezinnen thuis, zij zien wat de behoeftes van kinderen zijn en kunnen dat rechtstreeks doorgeven aan Nationaal Fonds Kinderhulp. Via het uitgebreide netwerk van Leergeld stichtingen Leergeld kunnen wij dus meer kinderen ondersteunen. Dat heeft dus ook grote voordelen voor het gezin! Onze directeur Gaby van den Biggelaar Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland maart 2018

19 vult aan: Via één instantie, die achter de voordeur komt, kunnen meer voorzieningen aangeboden worden zonder dat daarvoor extra formulieren moeten worden ingevuld. In 2018 willen we de doorverwijzingsmogelijkheden nog verder verruimen, waardoor we samen nog meer kinderen beter kunnen ondersteunen. Hiernaast willen we samen ook een kennisinstituut worden dat overheden en beleidsmakers via eigen bevindingen en onderzoek voedt met actuele gegevens over kinderarmoede en dat probeert knelsituaties, die daarvan het gevolg zijn, politiek en maatschappelijk te agenderen. Hiertoe is in 2017 een gezamenlijke beleidsmedewerker aangesteld. Ook op het terrein van fondsenwerving zien we voordelen in samenwerking. Voor de landelijke collecte van Nationaal Fonds Kinderhulp kan nu bijvoorbeeld een beroep worden gedaan op vrijwilligers van lokale Leergeld stichtingen die de opbrengst mogen inzetten voor de eigen directe ondersteuning van kinderen. In 2017 hebben 11 Leergeld stichtingen meegedaan aan deze collecte, waarmee zij een totaalbedrag van bijna hebben opgehaald Samenwerking binnen Kansen voor Alle Kinderen Zoals al beschreven in paragraaf diende eind 2016 de kans zich aan om samen met Jeugdsportfonds en Jeugdcultuurfonds, Nationaal Fonds Kinderhulp en Stichting Jarige Job een belangrijke rol te gaan spelen in de ambitie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om er in de periode voor te zorgen dat álle kinderen in Nederland uit gezinnen met een krappe beurs in Nederland kunnen meedoen met hun leeftijdsgenootjes, ongeacht in welke gemeente zij wonen. Deze kans is in 2017 vertaald naar het ambitieuze samenwerkingsverband Kansen voor Alle Kinderen met subsidie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De gezamenlijke ambitie is om ervoor te zorgen dat in 2020 in alle gemeenten alle kinderen en jongeren uit minimagezinnen mee kunnen doen met hun leeftijdsgenoten. Binnen dit samenwerkingsverband voert elk van de vier organisaties een eigen deelproject uit gericht op een groter en beter bereik. Hiernaast wordt er, onder leiding van een gezamenlijke stuurgroep en gefaciliteerd door het onafhankelijke bureau Seastarters, ook een gezamenlijk project uitgevoerd. Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland maart 2018

20 Binnen het gezamenlijke project is in 2017 via een gezamenlijke communicatiewerkgroep en ICT werkgroep gewerkt aan een nieuwe gezamenlijke website die bij het jaarlijkse VNG congres op 13 juni door Staatssecretaris Klijnsma gelanceerd is als hét platform waar iedereen terecht kan die kinderen in armoede wil laten meedoen. Op deze website wordt het aanbod van de vier samenwerkende organisaties weergegeven en wordt men, voor het doen van een aanvraag, doorverwezen naar de afzonderlijke sites van de vier organisaties. In 2018 zal deze nieuwe website verder worden doorontwikkeld tot een platform waarop naast het totale aanbod van de vier organisaties ook het aanbod van de betreffende gemeenten zichtbaar zal zijn én waarbij op die website direct aanvragen voor ondersteuning kunnen worden gedaan. Hierbij wordt voortgebouwd op het in Friesland reeds goed functionerende online platform Hiernaast is er in 2017 gewerkt aan gezamenlijke communicatie voor Kansen voor Alle Kinderen via het aanmaken en beheren van sociale media accounts en de productie van een toolkit aan communicatiematerialen, waaronder ook vier filmpjes, waarin het werk van de vier organisaties goed in beeld gebracht wordt. Tenslotte is er in 2017 via een gezamenlijke werkgroep pilots en een ondersteuningsteam gewerkt aan het bestrijden van belemmeringen in samenwerking tussen de deelnemende organisaties en/of de gemeenten. De werkgroep pilots is gestart met een zoektocht naar good practices, waarbij lokale samenwerking tussen de vier organisaties en de betrokken gemeente(n) leidt tot een groter en beter bereik van kinderen. Deze good practices kunnen via het ondersteuningsteam worden ingezet om de doelgroep beter te bereiken in gemeenten waar daar nog belemmeringen in bestaan. Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland maart 2018

21 Leergeld Nederland heeft in 2017 in dit gezamenlijke project geïnvesteerd via structurele deelname aan de stuurgroep, de communicatiewerkgroep, de ICT werkgroep, de werkgroep pilots en het ondersteuningsteam. Om alle lokale Leergeld stichtingen op de hoogte te brengen en verder mee te nemen in alle verdere ontwikkelingen van dit gezamenlijke project, zijn vanuit Leergeld Nederland interne Kansen voor Alle Kinderen nieuwsbrieven opgesteld en verstuurd Overige samenwerking in 2017 Naast de strategische samenwerking met Nationaal Fonds Kinderhulp en de samenwerking binnen Kansen voor Alle Kinderen heeft Leergeld Nederland in 2017 ook samengewerkt met diverse andere partijen, steeds met het doel om nog meer te kunnen betekenen voor kinderen uit minimagezinnen. Om het werk van Leergeld en alle partners binnen Kansen voor Alle Kinderen bekender te maken bij gemeentelijke wijkteams en te komen tot meer verwijzingen/aanmeldingen hebben wij in 2017 via onze lokale Leergeld stichtingen geïnventariseerd op welke wijze er dan al niet wordt samengewerkt met gemeentelijke wijkteams en zijn wij in gesprek gegaan met Movisie. In september heeft Movisie een wegwijzer ontwikkeld voor gemeentelijke wijkteams met informatie en tips wanneer zij te maken hebben met gezinnen met financiële problemen (zie: waarin een verwijzing naar Kansen voor Alle Kinderen is opgenomen. Ook schreef Movisie een artikel met daarin uitgebreidere informatie over de mogelijkheden via de partners van Kansen voor Alle Kinderen (zie: Ontmoet Kelly en Priscilla Een gezin (moeder en 2 dochters op het voortgezet onderwijs: Kelly en Priscilla) is via school naar Leergeld verwezen. Een intermediair gaat op huisbezoek en bespreekt de situatie. Na jaren van geweldpleging is moeder met de kinderen gevlucht. Na een eerste opvang woont zij nu in een andere gemeente. Uit het verleden rest een forse schuld. Vader is spoorloos, hij betaalt geen alimentatie en lost niet mee af. Moeder ontvangt bijstand. Samen met de intermediair wordt een aanvraag bijzondere bijstand gedaan voor inrichtingskosten bij de gemeente. Er wordt contact gelegd met de welzijnsorganisatie, de Voedselbank en schuldhulpmaatje. Leergeld levert twee fietsen voor de dochters. Hiernaast hebben Leergeld Nederland en Nationaal Fonds Kinderhulp samen, via vertegenwoordiging in een Expert Team, een bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van het Geldplan rondkomen met kinderen door het Nibud. Dit geldplan heeft als doel mensen met kinderen te ondersteunen bij het rondkomen met een minimaal budget. Het is een online tool, welke mensen zelf kunnen gebruiken om meer inzicht te krijgen in hun financiële situatie en van welke ondersteuningsmogelijkheden zij gebruik kunnen maken. Op 4 november 2017 is dit geldplan gepresenteerd op de vrijwilligersdag van het Nibud. Het geldplan is online te vinden via: Met het Verwey-Jonker Instituut is, ook in samenwerking met Nationaal Fonds Kinderhulp, informatie uitgewisseld met betrekking tot een onderzoek dat zij uitvoert naar werkenden met een bescheiden inkomen. Het Verwey-Jonker Instituut brengt ons nog op de hoogte van de resultaten van dit onderzoek. Tenslotte is Leergeld Nederland in 2017 benaderd door de Vereniging van Openbare Bibliotheken om samen met hen te verkennen of en hoe we via een samenwerking tussen onze lokale Leergeld stichtingen en de openbare bibliotheken tot een passend aanbod van diensten voor onze doelgroep zouden kunnen komen, zoals bijvoorbeeld huiswerkbegeleiding en begeleiding bij laaggeletterdheid. Dit wordt in 2018 verder opgevolgd. Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland maart 2018

22 2.4.4 Versterking synergie binnen de Leergeld vereniging In het kader van versterking van de synergie binnen de vereniging hebben wij in 2017 twee reeksen van regionale bijeenkomsten voor de bestuurders van de lokale Leergeld stichtingen georganiseerd, in het voorjaar en in het najaar van Hiernaast is in 2017, zoals al beschreven in paragraaf 2.2.1, een eerste landelijk coördinatorenoverleg georganiseerd. Hierbij is de aanbeveling gedaan aan de lokale stichtingen om zelf op regionaal niveau ook overleg tussen coördinatoren te organiseren. In 2018 willen we, naast ruimte voor persoonlijke face-to-face uitwisseling van kennis en ervaringen, prioriteit geven aan het faciliteren van digitale uitwisseling. We gaan hiertoe het al eerder ontwikkelde, maar niet optimaal functionerende, digitale forum Kennis Delen op ons intranet nieuw leven inblazen. Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland maart 2018

23 2.5 Van pionieren naar volwassenheid Vanuit ons nieuwe beleidsplan Vertrouwen en ambitie willen we de komende jaren meer inzicht verkrijgen in de resultaten die we bereiken. Het gaat hierbij zowel om de concrete resultaten van ons werk, als om het effect dat ons werk heeft op de kinderen die we bereiken. Hiernaast willen we ervoor zorgen dat onze systemen toekomstbestendig zijn en dat ze voldoen aan de eisen van de huidige tijd op het gebied van privacy en dat we beschikken over een actueel trainingsaanbod voor onze lokale stichtingen op diverse gebieden. In 2017 wilden we hiermee, met financiële steun van het Oranjefonds, een start maken Inzichtelijk maken van het doorverwijzende werk van onze Leergeld stichtingen Met betrekking tot het inzichtelijk maken van onze concrete resultaten zijn wij als Leergeld goed op weg: via ons registratiesysteem LISY monitoren we hoeveel kinderen we helpen via onze directe ondersteuning. Echter, bij het huisbezoek achter de voordeur doen we veel meer dan dat: waar mogelijk verwijzen we door naar voorliggende voorzieningen vanuit het gemeentelijke armoedebeleid en helpen we ouders op weg met de aanvragen daarvoor; hiernaast verwijzen we gezinnen, indien nodig of gewenst, naar andere instanties of organisaties, zoals schuldhulpverlening, een juridisch loket, de voedselbank etc. In 2017 heeft Leergeld Nederland opdracht gegeven aan de leverancier van LISY om mogelijk te maken dat naast de directe ondersteuning van kinderen, ook onze verschillende doorverwijzingsactiviteiten in ons registratiesysteem kunnen worden vastgelegd om daarmee meer inzicht te creëren in wat we al doen. Naar verwachting wordt deze uitbreiding van LISY in 2018 opgeleverd Inzichtelijk maken van de effecten van het werk van Leergeld Het effect van onze ondersteuning op kinderen is een stuk lastiger te meten dan de concrete resultaten ervan. Maar na 20 jaar Leergeld leek de tijd ons in 2017 rijp om via een onderzoek de ouders uit onze doelgroep te bevragen over het effect van onze directe ondersteuning op hun kinderen. Leergeld Nederland is hiertoe in 2017 verkennende gesprekken aangegaan met twee onderzoeksbureaus. Eén van deze bureaus, Instituut voor Publieke Waarden, heeft van Leergeld Nederland de opdracht gekregen om dit onderzoek uit te gaan voeren. De uitvoering hiervan staat gepland in Doorontwikkeling Leergeld registratiesysteem LISY Een voorwaarde voor het verkrijgen van meer inzicht in de resultaten van ons werk is adequate registratie van wat we doen. We moeten er daarom voor zorgen dat ons registratiesysteem up to date blijft en voldoet aan de eisen van de huidige tijd op het gebied van privacy. In dit kader is in het najaar van 2017 de reguliere nieuwe LISY release opgeleverd, die jaarlijks wordt doorgevoerd op basis van de wensen vanuit onze Leergeld stichtingen. Hiernaast is in 2017, overleg gevoerd over en opdracht gegeven tot een aantal uitbreidingen van LISY die de komende jaren nodig worden geacht. Het gaat hierbij om het realiseren van een directe koppeling tussen online ingevulde aanvraagformulieren en LISY (als pilot hiervoor zal allereerst een koppeling tussen en LISY gebruikt), het aanpassen van de structuur van LISY administraties voor die Leergeld stichtingen die werken met verschillende vestigingen/coördinatoren in verschillende gemeenten of stadsdelen, het uitbreiden van LISY met de mogelijkheid om te registreren hoe ouders bij Leergeld terecht zijn gekomen en het verbeteren van de centrale eenduidige LISY rapportage voor Leergeld Nederland. Deze uitbreidingen zullen naar verwachting in 2018 worden opgeleverd. Met het oog op de veranderende privacy wetgeving (AVG - nieuwe Europese privacywetgeving), die met Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland maart 2018

24 ingang van 25 mei 2018 in zal gaan, is eind 2017 vanuit Leergeld Nederland een werkgroep gevormd, die bekijkt welke consequenties deze veranderende wetgeving heeft voor ons werk en welke aanpassingen hiervoor eventueel nodig zijn in onze organisatie, onze systemen (waaronder LISY) en onze processen. Dit wordt in 2018 verder opgevolgd Ontwikkeling actueel intern trainingsaanbod In 2017 hebben we tenslotte gewerkt aan een actueel en gericht trainingsaanbod voor onze Leergeld stichtingen op het gebied van onze specifieke Leergeld methodiek, ons registratiesysteem LISY en ons financieel-administratieve systeem Twinfield. In 2017 heeft Leergeld Nederland opdracht gegeven aan De Vonk om onze bestaande Leergeld training te actualiseren en om opnieuw trainers te trainen die deze Leergeld training voor onze Leergeld stichtingen kunnen verzorgen. Via een online enquête heeft De Vonk allereerst de ervaringen van onze Leergeld stichtingen met de bestaande Leergeld training geïnventariseerd. Daarna is De Vonk aan de slag gegaan met het actualiseren van de inhoud van de training, met het herstructureren van de training zodat de training maatwerk kan bieden via een digitaal aanbod van verschillende modules en met de integratie van e-learning voor bepaalde onderdelen. Bij deze laatste aanpassing wordt samengewerkt met internetbureau Goodday. Eind 2017 is een conceptversie van de nieuwe Leergeld training als pilot aan twee Leergeld stichtingen gegeven. De daarmee opgedane ervaringen worden verder meegenomen in de definitieve trainingsopzet. De verwachting is dat de nieuwe Leergeld training eind mei 2018 beschikbaar zal zijn. De huidige ondersteuning bij het gebruik van ons registratiesysteem LISY ligt in handen van twee vrijwillige LISY deskundigen. Zij zorgen voor een actuele uitgebreide gebruikershandleiding voor LISY, fungeren als helpdesk op afstand en verzorgen, op verzoek, training op locatie. Dit heeft jarenlang Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland maart 2018

25 uitstekend gefunctioneerd, maar is tegelijkertijd een kwetsbare manier van ondersteuning. In 2017 is daarom binnen de Leergeld organisatie nadrukkelijk gezocht naar vrijwillige aanvulling van dit ondersteuningsteam. Dit is helaas niet gelukt. Om de ondersteuning van LISY een structureler en daarmee permanenter karakter te geven, zal Leergeld Nederland moeten overwegen om hiervoor een betaalde functie in het leven te roepen. Tenslotte is er in 2017 geïnvesteerd in de verbetering van de ondersteuning bij het gebruik van Twinfield. In de eerste helft van 2017 is onze Twinfield gebruikershandleiding geheel vernieuwd en uitgebreid, op maat voor onze Leergeld stichtingen. In de tweede helft van 2017 zijn vier Twinfield trainingen georganiseerd voor onze lokale Leergeld stichtingen, op maat gemaakt voor Leergeld en verzorgd door een professionele Twinfield trainer. In maart 2018 zullen deze trainingen worden geëvalueerd, waarna de Twinfield gebruikershandleiding opnieuw geactualiseerd zal worden en een plan opgesteld zal worden voor verdere Twinfield trainingen in Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland maart 2018

26 3 De Leergeld organisatie in 2017 In 2017 waren binnen de Leergeld vereniging voor de directe ondersteuning van kinderen 99 lokale Leergeld stichtingen actief in 264 (68%) van de in totaal 388 Nederlandse gemeenten, verspreid over alle provincies. Het bestuur van Leergeld Nederland bestond in 2017 uit de volgende personen: Peter van der Velden, voorzitter Jan Ramaekers, secretaris Marcella Barella, penningmeester Marieke de Jong, bestuurslid Wil van Egmond, bestuurslid (tot 1 februari 2017) Hella Slegt-Moens, bestuurslid (vanaf 22 april 2017) Joanneke van Benthem, bestuurslid HRM (vanaf 25 november 2017) Jan Ravesteijn, bestuurslid ICT (vanaf 25 november 2017) De bestuursleden van Leergeld Nederland zijn onbezoldigd en ontvangen slechts een onkostenvergoeding. De wijze van benoeming en de zittingsduur van bestuursleden is opgenomen in de statuten van Leergeld Nederland. In 2017 heeft het bestuur vier keer vergaderd en hebben twee Algemene Ledenvergaderingen plaatsgevonden. Het landelijk bureau van Leergeld Nederland is in 2017 uitgebreid van 2,1 fte naar 3,03 fte, verdeeld over de volgende functies: directeur Gaby van den Biggelaar (0,89 fte) beleidsmedewerker Astrid Huygen (0,44 fte), nieuw in dienst getreden vanaf 1 mei 2017 projectleider Henja Visser (0,67 fte), nieuw in dienst getreden vanaf 15 mei 2017 specialist fondsen & projecten Conny Habraken (0,78 fte) secretarieel/administratief medewerker Patty Verhagen (0,67 fte) Hiernaast is Leergeld Nederland met adviseur Paul Janssen met ingang van 14 februari opnieuw een nulurencontract overeengekomen, voor werkzaamheden binnen het project Alle Kinderen Doen Mee. Alle medewerkers worden gesalarieerd conform de Collectieve Arbeidsovereenkomst (CAO) Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening. Eind juni 2017 is het kantoor van Leergeld Nederland vanuit Tilburg naar Den Bosch verhuisd. De heren Sjef Wolfs en Herry Lips, zelf ook betrokken bij een lokale Leergeld stichting, hebben zich in 2017 opnieuw als vrijwillige deskundigen ingezet voor Leergeld Nederland voor de verdere verbetering van het Leergeld registratiesysteem (LISY) en de begeleiding van Leergeld stichtingen bij het gebruik hiervan. Herry Lips is in 2017 tevens actief betrokken geweest bij de verbetering van de ondersteuning bij het gebruik van Twinfield, het systeem voor de financiële administratie. In 2017 zijn de volgende externe partijen betrokken bij de uitvoering van de verschillende activiteiten: Medox.nl, leverancier van LISY Twinfield, leverancier van Twinfield en Twinfield trainingen Meuwese Accountants en Belastingadviseurs, uitvoering salarisadministratie Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland maart 2018

27 Accon avm adviseurs en accountants, samenstellen jaarrekening Audit Service Plus, controle jaarrekening en advies & controle project Alle Kinderen Doen Mee Accon avm controlepraktijk, controle project Met vertrouwen de toekomst in Ernst Opus V, hostingbedrijf website, webdisk en webmail; Buro Frisse Blik, communicatiebureau Funkel, campagnebureau IPW, onderzoeksinstituut De Vonk, instelling voor maatschappelijke activering Goodday, internetbureau Statutaire gegevens Leergeld Nederland Naam: Verkorte naam: Rechtsvorm: Doelstelling: Vereniging van Stichtingen Leergeld in Nederland Leergeld Nederland vereniging met volledige rechtsbevoegdheid 1) Het voorkomen van sociaal isolement dan wel sociale uitsluiting van kinderen in de leeftijd van in principe vier tot achttien jaar, uit gezinnen die moeten leven van een minimum inkomen, of waar door bijzondere omstandigheden onvoldoende bestedingsruimte is en die daardoor niet in staat zijn uit eigen middelen hun kinderen volledig te laten participeren binnen het onderwijs en/of in het sociaalmaatschappelijke leven op en rond school. 2) De Vereniging stelt zich voorts ten doel het mogelijk maken van en bijdragen leveren aan een goed functionerend netwerk van lokale stichtingen Leergeld, die de in Lid 1 genoemde doelstelling nastreven. Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland maart 2018

28 4 De financiën in was niet alleen op inhoudelijk gebied een succesvol jaar, maar ook op financieel gebied. In de begroting 2017 werd verwacht dat Leergeld Nederland eind 2017 op een positief saldo van uit zou komen. Leergeld Nederland is er in 2017 echter in geslaagd om meer inkomsten te verwerven dan verwacht en komt daarmee uit op een positief resultaat van Wij hebben onze inkomsten in 2017 onder andere te danken aan de volgende organisaties: Het positieve resultaat is als volgt toegevoegd aan de reserves: Een bedrag van is toegevoegd aan de reserve ten behoeve van automatisering ter dekking van extra verwachte kosten voor automatiseringsaanpassingen in verband met de AVGnieuwe Europese privacy wetgeving. Het resterende bedrag van is toegevoegd aan de bestemmingsreserve ten behoeve van projecten. Eind 2017 is het vermogen van Leergeld Nederland daarmee toegenomen tot Onze vermogenspositie blijft daarmee ruim boven de door het bestuur vastgestelde minimale norm van Het percentage van de totale lasten dat in 2017 besteed is aan de doelstelling MEEDOEN komt uit op 78,3%. Het percentage kosten beheer & administratie komt uit op 18,4% en blijft daarmee binnen de norm van maximaal 20%, die hiervoor door het bestuur is vastgesteld. Het percentage kosten eigen 2 Voor de omvang en functie van de reserves, verwijzen wij u graag naar onze separate jaarrekening. Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland maart 2018

29 fondsenwerving ten opzichte van de baten uit eigen fondsenwerving komt uit op slechts 2,1% en blijft daarmee ruim onder de norm van maximaal 25% vanuit de CBF-richtlijnen. Voor meer gedetailleerde informatie over de financiële positie van Leergeld Nederland in 2017 verwijzen wij u graag naar onze separate jaarrekening 2017, waarin ook de goedkeurende controleverklaring van onze accountant is opgenomen. Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland maart 2018

30 5 Plannen voor wordt voor Leergeld Nederland het tweede uitvoeringsjaar van het meerjarenbeleidsplan : Vertrouwen en ambitie. Een overzicht van de geplande activiteiten en de begroting voor 2017 zijn vastgelegd in ons jaarplan 2018, dat tijdens de ALV van 25 november 2017 door de leden is vastgesteld. Dit jaarplan 2018 kan bij Leergeld Nederland worden opgevraagd. De begroting hebben wij ter informatie als bijlage bij dit jaarverslag opgenomen. Zie bijlage 2: Begroting Jaarverslag 2017 Leergeld Nederland maart 2018