Helling, oudt omtrent jaren, Lucas Harperszn. van soldaet onder hopman Teylingen, oudt omtrent jaren, deposeerden tuychden by die zyne gedaen hebben,

Transcriptie

1 gloriosus. Uit het protocol van notaris Salomon Lenaertszn. Van der Wuert noteerde ik indertijd het aardig verhaal van een vechtpartij tusschen soldaten, van het snoevend gezwets van een bloeddorstig krijgsman, die naar alle waarschijnlijkheid een stuk in zijn kraag had. Niets bijzonders, toen niet en nu niet. Maar toch, t is zulk een levendig tafereel van schelden en steken, dat ons midden in het soldatenleven van voor een goede drie eeuwen plaatst, allicht is er iemand, die er nog een oogenblik met plezier naar kijkt. Het is de tekst bij een Brouwer of Teniers. Men vindt het stuk in het protocol van Van der Wuert, gemerkt 383. Op huyden den Novembris anno vyff tseventich compareerden voor my publyck voorden ondergeschreven getuygen Aert Lauwyck, zwager van den Coronel

2 71 Helling, oudt omtrent jaren, Lucas Harperszn. van soldaet onder hopman Teylingen, oudt omtrent jaren, deposeerden tuychden by die zyne gedaen hebben, ten versoucke van Ludolff Rycxsen, vaendrech onder hopman Schetter, hoe dat deposanten met den requirant der omtrent savondts ten acht uren zyn ten huyse van Marytgen Davidtsdr., alwaer gevonden hebben den scerjant vant vaendel van den Oversten Helling. Tuychden voorts, dat omtrent een ure daer nae de voorz. hopman Schetter aldaer ten huyse medegecomen is staende byde vier, heeft de scerjant den hopman gevraecht, wat hy daer daer den hopman up antwoerde: wat hy daer mede te doen wyn om gelt tapte, zoe dat hy daer zoe nae was te als een ander. is den voorn. scerjant terstont up gestaen zeggende tegen den hopman : ghy een hopman, ick zye een scerjant, heeft zyn ponjaert om den hopman doorsteecken, t den requirant ziende, is daer voergetreden heeft hem den ponjaert affhandich gemaeck zeggende: wilt ghy doen? den hopman doet nyet te al zoe ten besten. Tuychden mede, dat de scerjant onder andere tegens den requirant zeyde belooffde zwoer, dat hy hem doorsteecken tzy voorde hant ofte verradelicken oersaecke, dat hy hem ponjaert affhandich gemaeckt mer heeft den voorn.

3 72 requirant hem tzelve willen affdrincken, souckende alle middelen om te hebben, daer denzelven scerjant nyet toe en heeft willen verstaen, blyvende by zyn voergaende propoest. zyn daer nae den hopman, requirant deposanten vuyt den huyse gegaen, latende den scerjant aldaer sitten hebben sulcx den hopman thuys gebracht. Tuychden voorts: naerdien deposanten den requirant den voorn. hopman thuys hadden weder neffens de huysinge Marytgen Davits, dat denzelven scerjant aldaer noch hebben roupen sweeren, dat hy den requirant doorsteecken, zoe dat doordien den requirant tegens deposanten zeyde: laet ons weder om te besien off ick met hem heeft den requirant de scerjant by de hand genomen, begeerende up hem, dat questie mit offdrincken mit den anderen hebben, daer by vougende, dat geen vrunden en behoorden te noch den anderen te want vianden genouch hadden om tegens te vechten, hem daertoe mit veel woorden biddende ; en heeft den scerjant daer nyet willen zeggende onder anderen : hebber vyff off zes doorsteecken hopman zal de ghy de achtste is daer nae vuyt de getreden zyngeweer inde hant hebbende. is aengecomen meende den requirant te doorsteecken, twelck de Lucas Harperszn., deposant, ziende, heeft den

4 73 mit zyn rapier gebroecken beleth. Tuychden noch, dat alle twelck nyet tegenstaende den requirant up den voorn. scerjant noch begeert heeft, dat tzelve aff guede vrienden mer heeft tzelve al hant gewesen, zeggende: zal vrouch in losement aenspreecken, tegens te den requirant ziende, dat hy tzelve nyet en voorby wysen, heeft up deposanten begeert, dat daer kennisse van wilden dragen by zoe daer eenich aff quam. Presenterende in van recolemente alle tzelve by haerluyden eede solempneiicken te affirmeren bevestigen voor alle rechteren des noots versocht zynde. versocht de requirant hier van te hebben acte. Aldus gedaen binnen der stede van Leyden ten huyse Heere van Wyngaerden ten dage als boven ter presentie van den Jan Brant Willem Joppenzn., snyder, als getuygen waerdich van gelove, hiertoe gerequireert gebeden. Den volgenden morgen 17 November was de warmbloedige sergeant zijn uitdaging nog niet vergeten. De nummers 375 en 376 bewijzen het. Verschillende getuigen, allen jongelui, Huygenszn. Gael, Anthonis Thomszn. van Duren,,mr. schermer, zekere Thomas Mistack, Lyflander, en anderen verklaren, dat ze om 10 uur o.a. de ontmoeting van den en den vaandrig op de Breestraat de huysinge van de drie croonen hebben bijgewoond. De scerjant begon:

5 74 drech. Daer den requirant up zeyde :,,Goeden daech, scerjant, heeft daer nae de scerjant tegens de voorn. requirant geseyt: myn te nacht doorsteecken, daer den requirant up antwoorde: ghy my! heeft den scerjant jegens de requirant weder geseyt: weet, wat ghy myn de voorleden nacht gelooft hebt; gaet nu met my. heeft hem den Blauwe Steen, tot daer den requirant weder up antwoorde: gaet ghy met zyn zulcx mit den anderen buyten de Hoogewuertsche poort gegaan. Daar verlangt de vaandrig, dat de scerjant, evenals hij zelf buffels vuyt zynde alsdan bereet om mit hem te Daartoe was echter de druktemaker niet te bewegen en om de zaak bij te leggen evenmin. Hij blijft snoevend dreigen: ick het nu nyet en doe, zal ick het doch doen. De vaandrig, die blijkbaar alleen van een eerlijk tweegevecht wil, trok intusschen zijn mantel weer aan. Ten werden ze toch De vaandrig krijgt een steek en valt. es zulcx de scerjant hem naergetreden menende hem te doorsteecken, mer is tzelve by eenige daer om staende beleth, zoe dat de requirant up gestaen is heeft den scerjant by de hant genomen vragende, off hy hem tzelve nyet en vergaff; daer up den scerjant zeyde: ick vergeeff zyn toe anderen P.