Een Rotterdamsche kroniek over het ontzet van Leiden.

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Een Rotterdamsche kroniek over het ontzet van Leiden."

Jacobus van de Velde
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Een Rotterdamsche kroniek over het ontzet van Leiden. Onder den algemeenen titel: voor de Geschiedenis van Rotterdam is indertijd op last van het gemeentebestuur van de een groot aantal in het archief aldaar berustende stukken in vier boekdeelen uitgegeven. Het tweede dezer zeer omvangrijke folianten heeft tot ondertitel: oudste Kronieken en Beschrijvingen van Rotterdam en land, uitgegeven op last van het Gemeentebestuur door J. H. W. Unger en Mr. W. archivaris en adjunct-archivaris der gemeente. In dit deel zijn o.a. opgenomen de geteykende rnemoriën van den eeuwschen terdamschen geneesheer dr. Nicolaas Deze dr. was maar niet de eerste de beste kroniekschrijver. We vinden vermeld dat een man van wetenschappen, en die om zijn groote zwaerlyvigheyt altoos zat, en aen de oostkant van t Stadthuys op den wonende, door de van de Regeringe zijnde aengesogt om een en volmaeckte beschryvinge van In bovengenoemde Bronnen, deel

uitgegeven. Het tweede dezer zeer omvangrijke folianten heeft tot ondertitel: oudste Kronieken en Beschrijvingen van Rotterdam en land, uitgegeven op last van het Gemeentebestuur door J. H. W.

2 127 dese stadt te maecken, hy duysent guldens daervoor eyschte en hem twee hondert zilvere ducatons geboden zijnde, nam zijn beraet, en was een weynig tijdt daerna doodt. Dr. Nicolaas werd in 1610 te Delft geboren en stierf te Rotterdam in Boven de kroniek staat het jaartal In zijn bovengenoemde wijdt dr. ook eenige bijzonderheden aan het beleg van Leiden en de vanuit Rotterdam door den Prins van Oranje en de Staten ondernomen pogingen om de benarde stad te ontzetten. Veel van wat dr. schrijft zal bij de lezers van dit Jaarboekje bekend zijn. Toch zijn, naar onze bescheiden meening, de beschouwingen van dr. over Leidens ontzet, ook om den vorm, waarin hij ze geeft, interessant genoeg om in dit Jaarboekje vermeld te worden. En geven we ze dan hier weer als een kleine bijdrage tot de geschiedenisvan de heroïeke worsteling van ons volk in den nazomer van het altijd gedenkwaardige jaar Dr. dan schrijft:. Den 3 Juny is tot Rotterdam, Delf der Goude affgekondigt, dat geen victualie ten platten lande uytgebragt werden, waerdoor het leger voor Leyden leggende seer verlegen was, den prince van Orangne quam dese tot Rotterdam logeren, alwaer hy alleenlijk bleef om het ontset van Leyden met alle ernst te bevorderen. In was tot Rotterdam vergaderinge van de Staten van Holland van Zeeland om te

ook eenige bijzonderheden aan het beleg van Leiden en de vanuit Rotterdam door den Prins van Oranje en de Staten ondernomen pogingen om de benarde stad te ontzetten. Veel van wat dr.

3 128 slagen hoe men Leyden gevoegelijxt ontsetten; dies liet men by provisie alle het koorn uyt het land tot in de steden Rotterdam, Delfft der Goude brengen. Ooc heefft den prince met de Staten goetgevonden dat men de sluysen de dyken doorsteeken. Hiertoe sijn gecommitteert joncker Willem van Palestijn, joncker van Wijngaerden, die met een deel poinieren op den dag van Julius uyt Rotterdam nae Cappelle togen, begonnen den dijk tusschen Cappelle Rotterdam door te graeven. Daer quaem by op den 3 4 Augusti de prince van Mr. Paulus Buis, van Holland, noch eenige van de Staten, men maeckte in den 16 gaeten, beginnende van Cappelle af, soodat het gat tot tegenover quam. lnsg elijxmaeckten mede op den 6 Augusti tusschen Rotterdam Delfshaven een groot gat in den dijk, waerdoor een geweldig een groot water inquam. Ooc men alle sluysen open, soo te Rotterdam op Delfshaven als te Schiedam, de sluysen van den dijk gemeenlijk de vyff sluysen door alle overvloedig veel water waerts perste. Onderwylen dat dit water de landen vast is de admirael van Zeeland tot Rotterdam gekomen om gesamentlijk met den prince de Staten te beraedslaegen, met hoedanige schepen, met wat soorte van geschut, op hoe een wyse men op het

Hiertoe sijn gecommitteert joncker Willem van Palestijn, joncker van Wijngaerden, die met een deel poinieren op den dag van Julius uyt Rotterdam nae Cappelle togen, begonnen den dijk tusschen

4 129 spoedigste de ellendige stad Leyden spysigen ontsetten. De edelen, die op dese tijd te Rotterdam vergadert waren, sijn deze volgende: Otto van Egmond, van Duvenvoorde, Duyst, Gerard van Willem heer van Heemskerke, Willem van Loo, Cornelis Woutersz. Cornelis Vink Aertssoon, Adriaen van Heckenduynen, Adriaen van der Myle, mr. Cornelis van der Bronckhorst, mr. Duyst, mr. Hendrik Meyster, Levijn van Cats, mr. Gerard van Wijngaerden, raedsheer als C. de Rechtere. Nu Wierden tot Rotterdam 30 galeyen gemaeckt, daer benevens nog 200 platgeboomde schepen Op dese schepen voor twee metale ses bassen of steenstucken. Sommige waeren met acht riemen, sommige met 10, sommige met nae advenant voorsyen. De roeyers waeren alle met houwers halfpiecken wel versorgt. Op den 26 Augusti de prince van binnen Rotterdam geheel siek. Het water was doen hoog binnen s gewassen, dat men met hoyschuyten vol van Nieuwerkerk, Cralingen Cappelle recht over land tot voor de poort van Rotterdam aenquam. Op den 1 September quam den admirael van Zeeland Louis Boysot den admirael van Ziriczee Adriaen Willemsz. met seven schepen, sijnde met 800 hebbende daer benevens onder vloote noch eenigeschepen,

Cornelis Vink Aertssoon, Adriaen van Heckenduynen, Adriaen van der Myle, mr. Cornelis van der Bronckhorst, mr. Duyst, mr. Hendrik Meyster, Levijn van Cats, mr. Gerard van Wijngaerden, raedsheer als C.

5 130 die geladen waeren met 109 lepelstucken, soo van yser als van metael, vorders met veele dubbele bassen andere kleyne stuckgens, waermede over de 200 roeyschepen of galeyen syen Wierden. Die 800 nu genoemde waeren een seer ongehavent, gekurven afgryselijk de sommigen aen armen, de sommige aen als sijnde meer aen diergelyken dans geweest. Dese droegen halve of ooc briefjens op de hoeden, waerop geschreven stond:,,liever Turx als Spaens. Dese alle op de schepen verdeelt, waer beneffens noch 1200 musquettiers 200 poijioniers veel meer andere vrywilligen plaetse kregen. Den 16 September sijn de twee admiralen met de gantsche vloot veel victualie de Rotte vaeren nae de landscheydinge van Soetermeer, waer die van der Goude die van Delft mede met schepen te saemen quaemen. De prince van daegs te voren drye vaendelen van syne wacht vooruyt nae de landscheydinge om tusschen te verschansen, namentlijk de la Guarde, mr. Cateville, mr. Durant mr. Gaieresse, dewelcke met Fransche uyt Rotterdam nevens noch verscheyde andere capitainen oversten, die door lust uyt het leger komende medegingen. Als onder anderen de vice-admiral Cornelis Claesen, de baron de den heere Bouchard, la Derriere, Vaugirault, Cret, Bultron, den heer

Dese droegen halve of ooc briefjens op de hoeden, waerop geschreven stond:,,liever Turx als Spaens.

6 131 van Herry, Grenu, Philips van Assaliers sijnde commissaris-generael over de admunitie, Paulus, Joost de Moor, Gerard van der meer anderen. selvigen 16 September is deprincevan Orangne van Delft gereyst, heeft aldaer vyer laten verdubbelen, sijnde van voren hoog opgemaekt, tusschen de binnenhouten met oude natte netten, evenals of het schanskorven waeren geweest. Hierop heeft hy vyer cartouwen naementlijk op yeder schip een, alle vyer op den 17 September by den voor de Soetermeersche quaemen, om de die daeromtrent sterk beset beschanst andersints niet wel en konden verjaegt worden, op te doen ruymen. Op selvigen dag arriveerde hyer mede de ijsbreeker van Delff, sijnde een die wel met yser beslaegen was, daerenboven door de admiralen behoorlijk met geschut andere toerustingen was. Op den September begon een sterken noordwesten wind, dies de arke van Delff, die vast aen de grond vlot. Dese arke was een wonderlijk scheepsgebouw, sijnde van twee schepen aen den anderen te saemen gesmeed rondsomme wel beset, van boven met planken gesloten, dat men met geen musquet door en schieten. Dese arke 20 op, daer beneffens wel 50 mannen, die weer konden bieden, daerenboven waeren der noch 12 mannen, die de raderen

Vergelijkbare documenten

Beschrijving van de grafzerken in de Adriaen Janszkerk in 1922

Beschrijving van de grafzerken in de Adriaen Janszkerk in 1922 door Bloys van Treslong Prins in Genealogische en heraldische gedenkwaardigheden in en uit de kerken in de provincie Zuid-Holland. blz. 540