Overgang der heerlijkheid Noordwijk op de familie van Limburg Stirum.

Transcriptie

1 Overgang der heerlijkheid Noordwijk op de familie van Limburg Stirum. Noortich s liebaard statig op zijn smetlooc-zilvren baan, Wijst zijn in zestal ons met drie aan: Does, van Limburg ambacht voorbereid. tot van Zondag 24 November 1812 was het honderd jaren geleden dat de oudtijds der deftigste riddermatige goederen van den Hollandschen adel uit het geslacht van Van der Does is overgegaan op de familie grave van Limburg Stirum, De leeuw sabel op zilver veld, sinds wapen van den Juli als op nieuw door raad van oorspronkelijk van uit de en v. d. Aa

2 153 Het archief der berustende ten Offem, begint in zake het met den tijd, ofschoon het bestaan dier heerlijkheid nog eeuwen terug gaat. Reeds weet men uit het oude Register van graaf getiteld: L. B. Florenty, dat zij tijdens de regeering van graaf Floris bekend was als ambacht, aangezien ridder Gerard van Velsen, de moordenaar van genoemden graaf, heer van Velsen en Cronenborch, ook ambachtsheer van Noirtich was. Uit het gemeentearchief weet men dat de in de eeuw is vervallen op graaf van Bloys; ook dat hertog Aelbrecht van zelfs, bij handvest van 1 April 1397, aan Noertich het stederecht verleende, doch later het privilegie terugnam, omdat het meerendeel der ingezetenen den dorpersstand boven het poorterschap begeerde. Van de reeks aanwezige leenbrieven in het archief dateert de oudste van Lieve vrouwe 1438, naden lope tshoifs van Hollant, en de jongste van 26 Februari 1788, op jhr Gerlag Jan Doys van der Does. 2 Febr (nieuwe droeg Margaretha van van graaf Willem de Noirtich met haar toebehooren op aan ridder Jan van der Boechorst enen onversterfliken erfleen en te verheergewaden

3 154 een zeel Dit leen is door Philips van Bourgondië den December 1439 bevestigd, aangezien des hertogs moei Margaretha van deze slechts was en het recht van verleidus met haren dood ophouden. Na den dood van Jan van der Boechorst kwam de op zoon, ridder Jan van Noortich, leenbrief van hertog Philips dato 31 Januari 1457 (stili novi), die echter zonder kinderen natelaten den Februari 1502 overleed, zoodat de in het geslacht Boechorst is geweest gedurende een van 63 jaren. 29 Maart 1502 bracht de aartshertog van Oostenrijk, Philips de als graaf van Holland, de van Noortich met den de zuytmolen aldaer over op Jan van der Does disricxzoon, aan dien vermaakt door zijn oudoom heer Jan van Noortich. Voorts kwam op zoon Jan van der Does in het der letteren bekend als Janus Dousa de ambachtsheerlgkheid op 22 Jan (s. n.) leenbrief van Karel en de hooge heid op 6 April 1604, bij verleibrief van de Eedelen Steden van welke hooge- en in het geslacht van de Of twee windhnnden (aan geld berekend 3 ponden De hooge of vrije heerlijkheid oefende hoog of straffend, heerlijkheid alleen middelbaar en laag

4 155 der Does is gebleven tot op Gerlag Jan Doys van der Does, die 27 Juli 1810 zonder oir kwam te overlijden, weshalve door van der Does is geweest een periode van 308 jaren. heer Gerlag s dispositie van 2 Sept begeerde o.a. dat de heerlijkheden Langeveld en de Lucht zouden succedeeren op de descendenten der oudste dochter van op 31 Maart overleden broeder Wigboid Theodoor van der Does, welke dochter, Theodora Odilia Louise van der Does, 28 April 1782 gehuwd was met Leopold grave van Limburg Stirum. Voorts begeerde hij dat nalatenschap tijdens het leven zijner twee zusters zou onverdeeld blijven, en de kinderen van broeder gedurende dien tijd daarvan zouden genieten de zuivere revenuën en inkomsten. De onverdeelde toestand der erfenis heeft slechts twee jaren geduurd. Op 5 Jan. overleed Gerlag s oudste zuster Wilhelmina Henriëtte van der Does, douairiere van Carel August baron von Wulcknitz, en op den Mei 1811 stierf jongste zuster Frederica Louise van der Does, douairiere van Otto Frederik graaf van Lijnden, heer van Nederhemert, de Voorst en Delwijnen. Ingevolge het verlangen van haar broeder Gerlag heeft douairiere van onderhandsche acte van 15 Nov. 1810, gelegateerd aan den oudsten zoon van hare nicht en grave van Limburg Stirum de bovengenoemde tot acte 24

5 156 November 1812, ten overstaan van Stenfert, keizerlijk notaris te Gravenhage, WIGBOLD ALBERT WILLEM VAN DER DOES GRAVE VAN LIMBURG STIRUM verklaart uit den boedel van zijne van overgenomen en ontvangen te hebben: heerlijkheden van beide de Noordwijcken, veld, Offem en de Lucht, het huis Offem, erfpachten en onlosbare renten, de tienden onder en Offem, diverse landerijen met de woning aan de weide, en eenige losrenten, en eindelijk de van St. Anthonuspolder, genaamd Huygenland, gelegen in de landen van met de gevolgen van dien, als koorn- vlas- en tienden, De nieuwe ambachtsheer van Stirum, tijdens de Fransche overheersching maire van gaf in het volgende jaar al spoedig blijk van zijne nieuwe waardigheid. Nauwelijks was de proclamatie der nieuwe regeering van in het licht verschenen, waarin voorkwam : de komen in de regering. De regering roept den Prins uit Tot hooge Overheid. De oude tijden komen wederom. Oranje boven of aanstonds reikt ambtelijk acte uit tot benoeming van provisioneele regeering der gemeente Noordwijk, die aldus luidt:

6 van Offcm. Anthony-polder dc April 14 Jan (Volgens de copie door J. van der Hulst.)

7

8 Wigbold Albert Willem van der Does Grave van Limburg Stirum Noordwijk, Heer van beide ken, Langeveld en Offem, etc. etc. etc., dat het in de tegenwoordige oogenblikken van het hoogste belang is om door het benoemen van regeering dezer plaats, de rust en order, welke tot hiertoe gelukkig is bewaard gebleven, voor het vervolg te verzekeren, Hebben goedgevonden te benoemen, gelijk benoemen dezen, tot leden der Provisioneele Regeering der beide Langeveld en Offem, De M. Van Struyk, President. J. de Veer, P. Groeneveld, N. Ouwehand, M. W. Klas0 Plug, C. Stegerhoek, Job van en Jan Zonneveld. Voorbehoudende aan ons het regt om de Vergadering der hiervoorbenoemde Leden menigmaal zelve te presideren als zulks zullen oordeelen. Er zal aan ieder der voornoemde een dezer tot acte van aanstelling worden uitgereikt. Gedaan te den 19 November (get.) Van Limburg Stirum Noordwijk.

9 Toen de rechten der tengevolge der staatsomwenteling in 1798 afgeschaft, besiuit van den souvereinen vorst der vereenigde Nederlanden van 26 Maart 1814, no 20 (staatsblad no 46) wederom hersteld geworden, kwam de nieuwe heer in het volle genot van de rechten en revenuen der doch moest, krachtens bepaling oud-tante, daar van jaarlijks uitkeeren aan de zuster zijner moeder, Johanna Herbertina Mauritia van der Does, gesepareerde echt genoote van Tymon Cornelis baron van Heerdt tot Eversberg, eene som van 2100 francs en na den dood dezer tante hetzelfde bedrag aan zijne zuster Wilhelmina Frederica Sophia gravinne van Limburg Stirum, volgens acte van 23 Dec. 1810, als overeenkomst der gezamenlijke erfgenamen, mede jaarlijks daarvan moest uitkeeren aan broeders Otto Jan en Govert Frederik eene som van Genoemde uitkeeringen hebben plaats gehad aan tante van Heerdt van 1811 tot 1814; aan zuster van 1815 tot 1842 en aan zijn broeder Otto Jan van 1813 tot Zijn broeder Govert Frederik overleed 16 Oct in den slag bij Leipzig. Heer Wigbold Albert Willem, in zijn leven kamerheer In de in de der door v. L. Frederik wordt hij

10 169 van M. den koning, lid de Eerste Kamer der Staten Generaal, ridder der orde van de Ned. Leeuw en kommandeur der orde van de Witte Valk van Saxen Weimar Eisenach, heeft de heerlijkheid bezeten tot overlijden op 14 Januari 1855, toen hij werd opgevolgd door zijn tweeden zoon Frederik Albert Govert graaf van Limburg Stirum. Deze heer, het oudste deel van burgerij nog met achting bekend, stierf 30 Maart 1900, zonder kinderen na te laten, en liet de heerlijkheid volgen op den kleinzoon van ouderen broeder Leopold (van Warmond), welke naneef, als tegenwoordigen ambachtsheer van den naam draagt van Leopold graaf van Limburg Stirum, in rechte afstammende van hem, die door zijn roemvolle energie veel heeft tot de herstelling van onafhankelijkheid in Dec J. KLOOS. Leiden. Daar Leiden vooral van den handel bestaat, die op t oogenblik erg in de neer is, kunt wel denken, dat het er buitengewoon saai is Peckham, Tour Holland, ).

11 Oproer te Leiden Leyden is een oproer geweest, omdat de basen dat geen gaeren bij gebrek aan spinders de goetgevonden, dat men kinderen uyt wees- en armhuysen haelen daertoe aenbrengen, die, daertoe onwillich, hadden aen vrinden, dat de Waelen (de bazen) maeger hielden, veel deden wercken, en veel sloegen in plaets van eten geven; met een van de basen, die oorsaeck dat aen dat werck moesten, daer de uytgegoeyt hebben en wilden plonderen; die hoop was omtrent 4 à 5 die door de Stopties (stoepjes, stadssoldaten) Wierden verjaecht en eenige gevangen des anderen daeghs was de timult en wel zooveel duysenden op de been.... waarom twee burgers in de wapenen quaemen en, soogeseyt wert, de burgemeester Meerman met een bloote sabel in de handt... Toen is geloopen. Gebr. Goes, Gonnet vlg.