OORSPRONKELIJK behoorde het huis aan de regulieren

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "OORSPRONKELIJK behoorde het huis aan de regulieren"

Theodoor Wauters
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 HET HUYS TEN DONCK TE SLIKKERVEER DOOR W. A. VAN RIJN OORSPRONKELIJK behoorde het huis aan de regulieren ten Donck of St. Maertensdonck, wier klooster gelegen was op den Donck onder Brandwijk in de Alblasserwaard. Aan deze bezitters dankt het huis tot op heden zijn naam. Hoe het in hun bezit kwam, is tot nog toe onbekend. In de oudste kaveling van Nieuw Reyerwaard over het jaar 1443, wordt de bezitting, die 25 morgen groot was, omschreven als: huys, berch, scuyren, telinge, etc." Evenzoo bij de overdracht in Uit deze omschrijving, die - blijkens het oudste transportregister van Ridderkerk, waarin ook de overdracht van 1544 voorkomt - in niets verschilt met die van andere boerewoningen, mag gerust worden aangenomen, dat het huis tot een boerewoning is geweest. Met machtiging van broeder Jacob Cornelisz., den priorgeneraal van het klooster van de Heilige Maagd in Sion bij Delft, verkoopen genoemde regulieren het huis den 21 sten Augustus 1544 aan Arent Brouwer, burger te Dordrecht. Arent Brouwer moet het oorspronkelijke huis hebben laten afbreken en in de plaats daarvoor hebben laten bouwen een kasteel met vier hoektorens. Dit kasteel werd in 1575 door de Spanjaarden, die de schans te Krimpen aan de Lek bezet hielden, geplunderd en in brand gestoken. De ruïne kwam daarna in het bezit van Jr. Frans Willemsz. van der Duyn, die gehuwd was met Arendina Brouwer, een achterkleindochter van den kooper in In 1616 moet Jr. Frans van der Duyn het huis hebben laten herbouwen. Waarschijnlijk zijn toen eenige gedeelten van het oude huis weder opgetrokken, o.a. twee hoektorens. Het Huys Ten Donck werd niet permanent door hem bewoond, doch diende waarschijnlijk als buitenverblijf. Hij woonde in 1625 te Rotterdam en in 1628 te Utrecht. Bij testament, 22 Mei 1628 verleden door den notaris H. Remunus te Brussel, vermaakt Jr. Frans van der Duyn het Huys Ten Donck aan zijn oudsten zoon Jr. Arnoult van der Duyn. Zijn dochter 77

2 Anna van der Duyn ontving de goederen in Charlois en Ouwerschie en zijn zoon Jr. Willem van der Duyn zijn goederen in Pernis gelegen. Eigenaar van het Huys Ten Donck is Jr. Arnoult van der Duyn echter nooit geweest. Hij overleed reeds 26 Sept en werd bijgezet in het graf van zijn moeder, die 9 Mei 1624 overleed, in de St. Laurenskerk te Rotterdam. Het Huys Ten Donck kwam daarna aan Jr. Willem van der Duyn, den jongsten zoon van Jr. Frans van der Duyn. Hij huwde te Poortugaal 30 Oct "^ Deliana Maria Grijph van Valckesteyn, dochter van Rochus Grijph van Valckesteyn en Maria Jacobsdr. van der Burch. Volgens Jacob van Oudenhoven was hij een Heer van groote kennisse ende vriendelijcke ommegangh, die het selve Huys oock al vrij verbetert heeft, alsoo dat 't selve Huys nu een seer aensienlijck ende vermakelijck Huys is ende dat beyde ten aensien van sijn structure ende situatie". Jr. Willem van der Duyn heeft het huis regelmatig bewoond. 2 Maart 1667 woont hij er nog op. Op dien datum testeert hij voor den notaris Alexander Ennis te 's-gravenhage. Hij beschikt zijn lichaem ter catholijcker begraefenisse, willende dat sijn lichaem sal geleyt werden tot Rotterdam in St. Laurenskerck, sijnde de Groote kerck aldaer, int graff daer sijn lieve beminde moeder salr. begraven is". 6 September 1668 woont hij te Creuznach a. d. Nahe en hij keerde waarschijnlijk niet meer in het land terug. Zijn huwelijksleven was verre van gelukkig en hij verliet ten slotte zijn echtgenoote. 26 December 1674 wordt het Huys ten Donck voor vijf jaren verhuurt aan Arien Hendricksz. van der Gyssen, voor f 200 's jaars. De bezitting is dan aanmerkelijk grooter dan in De acte, verleden voor den notaris Engelbrecht van der Grijp te Dordrecht, omschrijft het bezit dan als: Thuys te Donck, met bouwhuys, schuyr, stallinge, velt, palm- ende blomtuyn, ende keuckenhoff, met vijver ende grachten, met den ouden ende nieuwen boomgaert", etc. Van de zes bovenkamers van het huis behield de verhuurder voor zich de achterkamer met het secreet, omme daer somtijds te comen logeeren". 78

16-17. Het Huys Ten Donck, kort vóór de afbraak in 1746, resp.

3 Het Huys Ten Donck, kort vóór de afbraak in 1746, resp. gezien van het Zuiden en Noordwesten. Schilderingen boven de deuren in de grootc benedenzaal.

4 ^vv,wotwmwwwfflff)w f Mbf I I Het tegenwoordige Huys Ten Donck, kort na den bouw, resp. voorzijde en achterzijde. Schilderingen boven de deuren in de groote benedenzaal.

Nadat het Huys Ten Donck aan Harman Cock, schepen van Rotterdam, die echter begin Maart 1676 overleed, werd verkocht, werd het, met willig decreet van den Hove van Holland van 27 Maart 1676, den 2en

5 Nadat het Huys Ten Donck aan Harman Cock, schepen van Rotterdam, die echter begin Maart 1676 overleed, werd verkocht, werd het, met willig decreet van den Hove van Holland van 27 Maart 1676, den 2en April 1676 definitief getransporteerd op Catherina Cock, weduwe van Mr. Ulrick van Zoelen, als erfgename van haar broeder Harman Cock. Catharina Cock hertrouwde te Rotterdam 19 September 1683 met Herman van Zoelen, burgemeester van Rotterdam en bewindhebber der Oost-Indische Compagnie. De volgende eigenaar was Mr. Otto van Zoelen, brouwer in de Roode Leeuw" en schepen van Rotterdam, zoon van Mr. Ulrick van Zoelen en Catherina Cock. Hij huwde te Rotterdam 18 Januari 1679 *** * Anna van Gherwen, dochter van Johannes van Gherwen en Elisabeth Pesser. Zijn dochter Catharina van Zoelen huwde te Rotterdam 23 Juli 1702 met Mr. Cornelis Groeninx, heer van Ridderkerk en schepen van Rotterdam. Door dit huwelijk kwam het Huys Ten Donck in het bezit der familie Groeninx. Mr. Otto Groeninx van Zoelen, heer van Ridderkerk en Katendracht en burgemeester van Rotterdam, zoon van Mr. Cornelis en Catherina van Zoelen, liet het huis in 1746 afbreken en daarvoor het nog bestaande Huijs Ten Donck bouwen, een groot en statig huis, dat van binnen weelderig versierd is met stuc- en beeldhouwwerk. Alle bescheiden op den bouw betrekking hebbende, zouden volgens overlevering door hem vernietigd zijn, ontstemd als hij was over de hooge bouwkosten, die de raming zeer ver moeten hebben overtroffen. Tegenwoordige eigenaar is Jhr. W. G. Groeninx van Zoelen van Ridderkerk. 79

Vergelijkbare documenten

Tekening van het t Huis den Donck, anno 1711.

Tekening van het t Huis den Donck, anno 1711. HET HUYS TEN DONCK ARCADISCH LUSTOORD ONDER ROTTERDAM Stichting Landgoedvrienden 23 november 2014 1 Onder de rook van de havenstad Rotterdam, tussen de dorpen Bolnes en Slikkerveer, kan men zich even in