DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Luzac Lyceum Enschede Afdelingen mavo en havo en vwo

Transcriptie

1 DEFINITIEF RAPPORT AN BEINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Luzac Lyceum Enschede Afdelingen mavo en havo en vwo Plaats: Enschede BRIN-nummer: 30CD HB-nummer: Onderzoek uitgevoerd op: 16 oktober 2012 Conceptrapport verzonden op: 22 november 2012 Rapport vastgesteld te Tilburg op: 15 april 2013 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.

2 H Pagina 2 van 13

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding 4 2 Bevindingen Kwaliteits- en nalevingsprofiel Beoordeling 8 3 Toezichtsarrangement 12 Bijlage..13 Normering en kwaliteitsgebieden.13 H Pagina 3 van 13

4 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 16 oktober 2012 een onderzoek uitgevoerd op Luzac Lyceum Enschede, de afdelingen mavo en havo, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. oor de afdeling vwo zijn geen leerlingen ingeschreven. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. De inspectie heeft voor Luzac Lyceum Enschede, de afdelingen mavo en havo een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat Luzac Enschede gestart is in Er zijn nog geen leerlingen geweest die examen hebben gedaan. Op de afdeling vwo zijn geen leerlingen ingeschreven. Op 20 maart 2012 heeft de inspectie op basis van het nieuwe waarderingskader met het bevoegd gezag besproken dat in 2012 en 2013 een bestandsopname plaatsvindt; een onderzoek bij alle vestigingen (BRIN s) en alle afdelingen. Daarbij zal de inspectie een onderzoek uitvoeren op alle indicatoren, ongeacht of er wel of geen tekortkomingen in de risicoanalyse zijn geconstateerd. Met dit onderzoek wil de inspectie ook eventuele tekortkomingen vaststellen. In dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de instelling aan enkele wettelijke voorschriften voldoet. De inspectie oordeelt in deze bestandsopname met de oordelen voldoende of onvoldoende. Bij het oordeel onvoldoende heeft de instelling één jaar na vaststelling van het definitieve inspectierapport om de tekortkomingen te herstellen. Aan wettelijke vereisten moet binnen de afgesproken termijn worden voldaan. Daarna volgt op basis van onderzoek de gangbare systematiek van oordelen bij tekortkomingen in termen van zwak of zeer zwak. Toezichthistorie Het Luzac Lyceum Enschede is operationeel sinds augustus Luzac Lyceum is een erkende school voor mavo, havo en vwo op grond van de Wet oortgezet Onderwijs. In augustus 2009 is een licentie afgegeven ex artikel 56 van de Wet voortgezet onderwijs (WO). In de afgelopen jaren richtte het inspectiebezoek zich vooral op de wettelijk verplichte documenten, de opbrengsten en bevoegdheden. Er heeft nog niet eerder een inspectieonderzoek plaatsgevonden op het Lyceum. Het Lyceum heeft tot nu toe geen vwo-leerlingen ingeschreven. Er zijn 8 leerlingen ingeschreven: 1 voor mavo en 7 voor havo. Onderzoeksopzet De inspectie heeft de kernindicatoren onderzocht op de aspecten: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg en de wet- en regelgeving. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. - Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd en tijdens het schoolbezoek heeft overhandigd. - Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met het management. - Op uw school is verder een gesprek gevoerd met leerlingen en docenten en zorgfunctionarissen. - Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de rector. H Pagina 4 van 13

5 Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader vo 2011 (te vinden op Dit waarderingskader is aangepast in maart 2012 voor particulier exameninstellingen mavo, havo en vwo en overhandigd aan het bevoegd gezag. In 2013 zal dit toezichtkader op de site van de inspectie staan. oor de beoordeling van de opbrengsten is gebruikgemaakt van gegevens uit BRON, het informatiesysteem van de Dienst Uitvoering Onderwijs van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, over de schooljaren en In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Dit document is te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Deze worden gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en - waar mogelijk - de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. In de bijlage is de normering voor de beoordeling van het onderwijsleerproces weergegeven. H Pagina 5 van 13

6 2. BEINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. onvoldoende 2. voldoende 3. niet te beoordelen De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. OPBRENGSTEN (per afdeling) Opbrengsten; 1.4 is de norm voor (on) voldoende opbrengsten 1.3 De leerlingen van de opleiding mavo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.3 De leerlingen van de opleiding havo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.4 * Bij de opleiding mavo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 1.4 * Bij de opleiding havo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau ONDERWIJSLEERPROCES (in de bijlage is de beoordelingsprocedure weergegeven) Leerstofaanbod * De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten. 2.2 * De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma s. 2.3 * De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. 2.4 De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen. 2.5 De school heeft een aanbod gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving. H Pagina 6 van 13

7 Onderwijstijd De uitval van geplande onderwijsactiviteiten blijft beperkt. 3.2 Het ongeoorloofd verzuim van leerlingen is beperkt. 3.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Schoolklimaat De ouders zijn betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. 4.2 De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school. 4.3 Het personeel voelt zich aantoonbaar veilig op school. 4.4 * De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.5 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school. 4.6 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op de afhandeling van incidenten in en om de school. 4.7 * Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. 4.8 * Het personeel stimuleert het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. Didactisch handelen * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. O Differentiatie De aangeboden leerinhouden maken afstemming mogelijk op de onderwijsbehoeften van de individuele leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. ZORG EN BEGELEIDING Systematisch volgen van vorderingen van leerlingen * De school kan aantonen dat zij de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen systematisch volgt. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Extra zorg voor specifieke onderwijshulpvragen Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school tijdig de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.2 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.3 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. 8.4 De school zoekt de structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerlingniveau haar eigen kerntaak overschrijden. H Pagina 7 van 13

8 KWALITEITSZORG (voor een voldoende oordeel moeten de indicatoren 9.1 t/m 9.7 voldoende zijn) Systematisch behoud en verbetering van onderwijskwaliteit De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces (80% bevoegd gegeven lessen). 9.6 De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. 9.7 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. 9.8 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. Wet- en regelgeving N1 N2 N3 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WO art. 24a en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WO art. 24 en 24c). De school verzorgt minimaal 80% bevoegd gegeven lessen én heeft een OG voor al het personeel. (art 33 WO). Nee Ja N4 N5 N6 Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en beide voldoen inhoudelijk aan de wettelijke vereisten (Eindexamenbesluit art. 31). De school meldt verzuim, schorsing en verwijdering aan de leerplichtambtenaar via het verzuimloket conform wet- en regelgeving. oor een besluit tot verwijdering voert de school overleg met de inspecteur. De geplande onderwijsduur voldoet aan de wettelijke vereisten (WO art. 10, lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; 10f, lid 3a; 11c, lid 1b; 12, lid 5). 2.2 Beoordeling Algemeen beeld Omdat er nog geen leerlingen zijn die het Luzac Lyceum Enschede hebben afgerond met een examen, kan de inspectie geen oordeel geven over de kwaliteit van de opbrengsten. De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijsproces als voldoende. Het onderwijsproces vertoont weliswaar enkele tekortkomingen, met name op het punt van differentiatie (verwerkingsopdrachten en inzicht in onderwijsbehoeften) en activerende didactiek, maar is naar het oordeel van de inspectie van voldoende kwaliteit. De school werkt in haar kwaliteitszorg systematisch en planmatig De school leeft de onderzochte wet- en regelgeving na. H Pagina 8 van 13

9 Toelichting Het bovenstaande algemene oordeel van de inspectie wordt hieronder toegelicht. Daarbij komen voor zover van toepassing achtereenvolgens de in de inleiding genoemde aspecten aan bod: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg en de wet- en regelgeving. Opbrengsten Op het Luzac Lyceum Enschede zijn alleen leerlingen ingeschreven die in de onderbouw zitten. Omdat er nog geen leerlingen zijn die het Lyceum hebben afgerond met een examen, kan de inspectie geen oordeel geven over de kwaliteit van de opbrengsten van de mavo en havo van het Lyceum Enschede. Op dit moment zijn er geen vwo-leerlingen die onderwijs volgen op het Lyceum. De school heeft wel 34 leerlingen uitbesteed aan het vavo: Luzac College Enschede. Hiervoor zijn verklaringen aanwezig. De school dient per leer- en kwalificatieplichtige leerling in het dossier de argumentatie vast te leggen voor de gewenste overplaatsing naar Luzac College. Het Lyceum is pas het tweede jaar operationeel, maar de inspectie wil toch wijzen op het feit dat een Luzac Lyceum als uitgangspunt de volledige cursusduur mavo, havo en vwo biedt. Uitbesteding van alle examenleerlingen naar Luzac College staat op gespannen voet met de verplichte cursusduur van mavo, havo en vwo van respectievelijk 4, 5 en 6 jaar. Het onderwijsproces Het onderwijsproces heeft voldoende kwaliteit. De school realiseert met name voldoende kwaliteit op de terreinen onderwijstijd en schoolklimaat. De school hanteert een onderwijsconcept waarbij in beginsel de leraar docentgestuurd lesgeeft aan kleine groepen leerlingen. Meestal verzorgt een leraar een klassikale uitleg waarna tijdens de opdrachten individuele begeleiding volgt. De lessen zijn van voldoende kwaliteit; de uitleg is duidelijk en de leerlingen zijn taakgericht bezig. Wel vindt de inspectie dat de leerlingen meer uitgedaagd mogen worden zelf een bijdrage aan het onderwijsleerproces te leveren. Daarbij helpt een procesgerichte feedback. Afstemming op het niveau van de leerlingen vindt soms in de les, maar vooral buiten de lessen plaat tijdens de extra vakbegeleiding en -ondersteuning in steunlessen in aanvulling op de lessentabel of tijdens de studiebegeleidingsuren. Daarnaast biedt de instelling in hulplessen extra zorg met begeleiding van dyslexie en faalangstreductietraining. De leraren geven over het algemeen op dezelfde manier les aan de Lyceum-leerlingen als aan de College-leerlingen. In het programma van het Lyceum zit echter meer ruimte voor verschillende vakken en activiteiten, omdat hier geen sprake is van versnelling zoals in het College. Deze ruimte buiten de reguliere lessen wordt weinig benut. De leerlingen hebben gemiddeld 32 klokuren onderwijstijd per week. Zij brengen veel tijd door in school. De school programmeert en realiseert derhalve voldoende onderwijstijd. Een positief schoolklimaat wordt gestimuleerd door duidelijke gedragsregels die strikt gehandhaafd worden. De leerlingen voelen zich gekend en ervaren een positief leer- en werkklimaat. Dat blijkt ook uit de enquêtegegevens van leerlingen, ouders en personeel. De inspectie beveelt aanscherping aan van de kwaliteitsaspecten leerstofaanbod, differentiatie en zorg en begeleiding. Het leerstofaanbod is geordend volgens een programma van toetsing en overgang of toetsing en afsluiting. Daarin zijn de kerndoelen en de exameneisen verwerkt. oor alle vakken is het leerstofaanbod verder uitgewerkt in studiewijzers. Muziekonderwijs komt weinig aan bod en staat daarmee op gespannen voet met de eis om te voldoen aan de kerndoelen. Het aanbod actief burgerschap en sociale integratie is verwerkt in het leergebied Levenskunde. Het leerstofaanbod in de Nederlandse taal is binnen de lessen Nederlands voldoende verzorgd. De school constateert dat een flink percentage leerlingen moeite heeft met begrijpend lezen. Daarom is extra ingezet op hulp- en steunlessen voor begrijpend lezen. De leraren van de andere vakken zouden door aandacht te besteden aan de rol van taal en begrijpend lezen binnen hun vakken, het effect van de hulp- en steunlessen kunnen versterken. H Pagina 9 van 13

10 De leerlingenzorg voldoet aan de norm. De school brengt de prestaties en ontwikkeling van de leerlingen uitgebreid in beeld met toetsen. Elke leraar legt de leerlingresultaten vast in een geautomatiseerd volgsysteem. Elke les leggen de leraren bovendien notities vast over bijvoorbeeld werkhouding en huiswerk van de leerlingen. Deze notities worden centraal opgeslagen. De leerlingbegeleider van de Lyceumleerlingen volgt hun ontwikkeling en bespreekt deze wekelijks/tweewekelijks met hen. Ook ouders worden geïnformeerd over de vorderingen van de leerlingen. oor elke leerling zijn afspraken vastgelegd in een actieplan waarop ook ruimte is voor evaluatie op basis waarvan een aanpassing van ondersteuning volgt. anwege het korte bestaan van het Lyceum en het feit dat het merendeel van de leerlingen dit jaar is gestart, is daar dit schooljaar nog geen sprake van geweest en geeft de inspectie geen oordeel over deze indicator (8.3). oor een leerling die extra ondersteuning nodig heeft, heeft de school een handelingsplan opgesteld. Bij inschrijving wordt de leerling de schoolgids ter hand gesteld, waarin ook staat welke gedragsregels de instelling hanteert en handhaaft. De leerlingen geven aan zich daarbij prettig te voelen. Zij melden dat er een goed leerklimaat is en dat zij de meeste tijd hard moeten werken. Er heerst een ontspannen sfeer op de school. De leerlingen van het college en het lyceum zijn gehuisvest in hetzelfde gebouw, maar er is in de indeling een eigen omgeving gerealiseerd voor de Lyceumgroep op de zolderverdieping van de locatie. Het schoolklimaat voldoet. De school beschikt over een veiligheidsplan. De kwaliteitszorg De kwaliteitszorg van het Luzac Lyceum Enschede is van voldoende kwaliteit. Luzac stelt in onderlinge afstemming met de vestigingen landelijk en per vestiging plannen op, voert verbeteracties uit en evalueert met diverse belanghebbenden de gerealiseerde kwaliteit. isie, missie, uitgangspunten en uitwerking daarvan worden op centraal niveau bepaald en vastgelegd. De Luzac Lycea hebben een centraal schoolplan. Daarnaast is er op landelijk niveau een kwaliteitsmedewerker, die onder andere de interne audits verzorgt. Het Luzac Lyceum Enschede is pas voor het tweede jaar in bedrijf en er heeft nog geen interne audit plaatsgevonden. De inspectie heeft waardering voor het intake en plaatsingsbeleid van Luzac Lyceum Enschede. Er is een intake van leerlingen om vast te stellen op welk niveau de leerling geplaatst kan worden en welk leertraject wenselijk is. Jaarlijks en ook tussentijds evalueert de schoolleiding de resultaten van leerlingen. De aansturing van de kwaliteitszorg per school is in handen van de rector. De vestiging beschikt over een jaarlijks op te stellen vestigingsplan en een jaarverslag. Het vestigingsplan bevat de speerpunten voor een schooljaar. oor zijn dit communicatie met ouders, coaching van docenten en verdere invoering van RTTI. Het vestigingsplan start met een evaluatie van de speerpunten van het voorafgaande schooljaar. In het vorig jaar stond vooral de groei van Luzac centraal binnen verschillende vestigingsdoelen. Uit de cijfers van de leerlingenaantallen lijkt de school daarin geslaagd te zijn wat betreft het college. Het aantal leerlingen op het lyceum is nog klein. Door middel van dit vestigingsplan en rapportage is sprake van een cyclisch systeem van plannen, uitvoeren, evalueren en verbeteren. Het jaarverslag is openbaar en start met een samenvatting van het centrale examenverslag en bevat de cijfers voor de betreffende vestiging. Focus van het jaarverslag ligt op de opbrengsten. De kwaliteit van het onderwijsproces en de kwaliteitsborging wordt hierin niet in beeld gebracht. H Pagina 10 van 13

11 De instelling monitort het onderwijsproces regelmatig met tevredenheidonderzoeken onder leerlingen en ouders. De vraagstelling gaat daarbij zowel over het onderwijsproces als over de resultaten. Geconstateerde tekorten of punten met een lage beoordeling worden met de leraren besproken en kunnen consequenties hebben voor de aanstelling. Jaarlijks voert de rector met elke docent een functioneringsgesprek. Wet- en regelgeving Luzac Lyceum Enschede voldoet aan de Wet- en regelgeving. Dat betreft de volgende gebieden: - meldplicht bij verzuim en voortijdig schoolverlaten en schorsing - wettelijke documenten - bevoegd/bekwaam gegeven lessen. het aantal bevoegd/bekwaam gegeven lessen voldoet met 93% aan de norm van 80%. De leraren zijn bevoegd op in opleiding. De inspectie maakt verder twee opmerkingen die aandacht vragen van Luzac Lyceum Enschede: a. de school moet blijven streven naar een percentage van 100% bevoegd gegeven lessen. b. de school moet een aanbod hebben met een cursusduur voor mavo, havo en vwo van respectievelijk 4, 5 en 6 jaar. ersnelling door overplaatsing naar een vavo-instelling kan alleen bij uitzondering op persoonlijke basis en op gemotiveerde gronden plaatsvinden. H Pagina 11 van 13

12 3. TOEZICHTARRANGEMENT Het onderwijsproces en de kwaliteitszorg van Luzac Lyceum Enschede hebben voldoende kwaliteit. De opbrengsten zijn niet te bepalen omdat er geen examens zijn afgelegd. De inspectie heeft geen tekortkomingen vastgesteld in de naleving van de wettelijke voorschriften. Het oordeel leidt niet tot intensivering van het vervolgtoezicht bij Luzac Lyceum Enschede. H Pagina 12 van 13

13 Bijlage Het onderwijsproces bestaat uit tien normindicatoren ten behoeve van de beslisregel voor een oordeel, onderverdeeld in twee categorieën; het betreft de volgende indicatoren: Categorie 1: aanbod - De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten. - De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma s. - De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. Categorie 2: pedagogisch-didactisch handelen - Het personeel van de school zorgt ervoor dat leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en met anderen omgaan. - De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. - De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. - De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Categorie 3: klimaat - De school heeft inzicht in de beleving van de sociale veiligheid door leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. Categorie 4: zorg en begeleiding - De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. - De school voert de zorg planmatig uit. Het onderwijsproces is van onvoldoende kwaliteit als twee of meer normindicatoren uit dezelfde categorie onvoldoende zijn, dan wel in meer dan twee categorieën ten minste één onvoldoende normindicator zit. H Pagina 13 van 13