VLIEGEN IN ALLE VEILIGHEID

Transcriptie

1 ONZE WAARDEN VLIEGEN IN ALLE VEILIGHEID Veiligheid is de topprioriteit van Belgocontrol. Het is het credo waar elke medewerker naar handelt. Bij Belgocontrol wordt de veiligheid systematisch en continu geanalyseerd en beheerd door proactieve en reactieve acties. Ze wordt dag na dag bevorderd en vormt een solide bedrijfscultuur. ACTIVITEITENVERSLAG

2 1. INCIDENTENAANTALLEN BLIJVEN LAAG Hoewel het aantal incidenten waarin Belgocontrol een verantwoordelijkheid draagt in stijgende lijn gaat in 4 INCIDENTEN VAN CATEGORIE A EN B 1 vergelijking met het absolute recordjaar 2016 (0 incidenten van categorie A en B), blijft het resultaat van 2017 toch erg positief gezien het gaat om de tweede beste score die Belgocontrol tot nu toe kon optekenen. 3 3,72 incidenten van categorie A en B per miljoen bewegingen Evolutie van het aantal incidenten van type A (ernstig) en B (belangrijk) A B 3 1 0,93 incidenten van categorie A per miljoen bewegingen De ernstgraad van incidenten wordt beoordeeld op een schaal van A (ernstig) tot E (geen impact op de veiligheid). De ernst van een incident wordt bepaald door de horizontale en verticale scheidingsafstanden tussen de vliegtuigen en door het niveau van controle over de situatie. 2. EEN ALSMAAR STERKER VERANKERDE VEILIGHEIDSCULTUUR gemelde incidenten +64 % in vergelijking met 2016 Aantal gerapporteerde incidenten (per jaar) door de luchtverkeersleiders van Belgocontrol Die stijging met 64 % betekent niet dat er meer incidenten plaatsvinden, maar dat ze systematischer worden gemeld door de luchtverkeersleiders. Drie factoren hebben bijgedragen aan die verankering van de veiligheidscultuur: Het toepassen en permanent promoten van Just Culture: Just Culture spoort luchtverkeersleiders aan veiligheidsgerelateerde voorvallen te rapporteren. Ze berust op het principe dat de eerstelijnsactoren luchtverkeersleiders, technici,... niet gesanctioneerd zullen worden voor acties, verzuim of beslissingen die overeenstemmen met hun ervaring en opleiding. Het optimaliseren van de reporting tools voor incidenten. Eind 2015 werd door een nieuwe Europese wetgeving de lijst aan te melden incidententypes uitgebreid, zoals botsingen met fauna, technische problemen met de toestellen of vermoeidheid en overmatige werklast. Dat verklaart waarom er plots zoveel meer incidenten werden gemeld in 2016 en Vanaf 2010 joegen de toepassing van Just Culture en de acties ter bevordering van de veiligheid zoals de nieuwe wetgeving het aantal incidentenmeldingen pijlsnel de hoogte in. Er vinden niet meer incidenten plaats, maar ze worden wel systematischer gemeld. Daardoor kan men de analyses verfijnen en een preciezer overzicht krijgen van de proactieve en reactieve acties die nog moeten genomen worden. ONZE WAARDEN VLIEGEN IN ALLE VEILIGHEID 7

3 3. MEEST GEMELDE INCIDENTEN Een van de meest gemelde incidenten is het binnenvliegen van piloten in een gecontroleerd luchtruim zonder voorafgaande toestemming. Dat type incident heeft vooral betrekking op de regionale luchthavens, waar het aandeel van het algemene luchtverkeer groter is. Een andere type incident dat vaak wordt gemeld is de poging tot verblinding van piloten of verkeersleiders met laserpennen. De gecoördineerde acties van de federale politie, de luchthavens en Belgocontrol werpen hun vruchten af, gezien het fenomeen minder vaak voorkomt. De incidenten met laserpennen werden immers het vaakst gemeld de voorbije 5 jaar. Op de incidentenmeldingen hebben de onderzoeken uitgewezen dat Belgocontrol een verantwoordelijkheid droeg in 78 van die gevallen. Dat zijn er 64 van categorie E, dus zonder impact op het veiligheidsniveau. 4. PROACTIEVE ACTIES VOOR DE VEILIGHEID 41 wijzigingen met een mogelijke invloed op de veiligheid werden gemeld aan de Belgian Supervisory Authorithy for Air Navigation Services (BSA ANS) in 2017 Telkens als een technische of operationele wijziging (nieuw systeem, nieuwe procedure enz.) wordt gepland, wordt ze geanalyseerd vanuit het oogpunt van de veiligheid voordat ze wordt geïmplementeerd en maakt ze het voorwerp uit van een grondige analyse: de safety assessment ACTIVITEITENVERSLAG Ongeschikte scheidingsafstand 46 RWY incursion 62 Niet-gerespecteerde ATC clearance 71 Verwarring identificatie vliegtuig 101 Verblinding door laserpennen 133 Schending van het luchtruim 8

4 Automatische meting van de hoogtewind: Belgocontrol verhoogt de veiligheid van de naderingen op Brussels Airport Een te krachtige staartwind op grote hoogte kan leiden tot onstabiele naderingen van een vliegtuig en zelfs tot de onderbreking van de landing met een doorstart (go-around-procedure). Om dat risico te beperken, heeft Belgocontrol een tool ontwikkeld die de piloten en de luchtverkeersleiders informatie biedt over de hoogtewinden. De tool die Belgocontrol heeft ontwikkeld, biedt een beter overzicht van de hoogtewinden: de windparameters worden berekend dankzij de extractie van de mode-s-radargegevens van de vliegtuigen, die dus rechtstreeks fungeren als meetstation. Zo wordt het mogelijk om in real time nauwkeurige windmetingen te bekomen voor verschillende hoogten. Belangrijkste safety assessments in 2017 De voor 2019 geplande installatie op de luchthavens van Charleroi en Luik van het A-SMGCS, een systeem dat de vliegtuigen op de grond begeleidt op de taxibanen van de luchthavens dankzij geautomatiseerde systemen verbonden met de radars, maakte in 2017 het voorwerp uit van een safety assessment. Het A-SMGCS verbetert de veiligheid op de taxibanen van de luchthaven aanzienlijk, vooral bij verminderd zicht. Ingevolge de safety assessment konden er vanaf november 2017 dankzij de diensten van Belgocontrol opnieuw algemene en commerciële luchtvaartactiviteiten op de luchthaven van Kortrijk-Wevelgem worden uitgevoerd. De nieuwe CDO-procedures ( groene landingen ), die ervoor zorgen dat vliegtuigen die de landing inzetten minder brandstof verbruiken en minder geluidshinder veroorzaken, werden minutieus geanalyseerd op het gebied van de veiligheid en met het oog op de implementatie ervan op de luchthavens van Luik en Charleroi. 5 safety surveys werden in 2017 uitgevoerd door Belgocontrol De safety surveys zijn interne en externe audits die worden uitgevoerd om de processen in kaart te brengen die een groter risico met zich meebrengen en om er de geschikte correctieve acties voor uit te rollen. Van de in 2017 uitgevoerde safety surveys werd de full marshalling procedure grondig bestudeerd vanuit het oogpunt van de veiligheid op de luchthaven van Luik. De procedure, die wordt toegepast bij erg beperkt zicht, zorgt ervoor dat vliegtuigen op de taxibanen worden begeleid door voertuigen. ONZE WAARDEN VLIEGEN IN ALLE VEILIGHEID 9

5 ONZE WAARDEN ONZE KLANTEN STERKER MAKEN Belgocontrol verzekert de veiligheid van het vliegverkeer, dat is zijn topprioriteit. Maar het bedrijf is ook verantwoordelijk voor de vlotte doorstroming van het verkeer door de bewegingen optimaal te beheren. Daarmee zet Belgocontrol zich maximaal in om constant de beste dienstverlening en stiptheid te bieden in zijn luchtruim en op de luchthavens. Met die efficiënte prestaties slaagt het erin zijn klanten, de luchthavens en de luchtvaartmaatschappijen, sterker te maken, die op hun beurt de beste dienst kunnen verlenen aan hun eindklanten, de passagiers en de bedrijven. ACTIVITEITENVERSLAG

6 1. AANTAL BEWEGINGEN GROEI VAN HET VERKEER bewegingen beheerd door Belgocontrol in ,3 % groei in vergelijking met CANAC2 Brussels Airport (EBBR) Antwerp (EBAW) Charleroi (EBCI) Liège (EBLG) Ostend (EBOS) 2. DE BESTE DIENSTVERLENING TEGEN DE LAAGSTE KOSTPRIJS 67,46 de door Belgocontrol gefactureerde unit rate voor een en-routediensteenheid in het luchtruim waarvoor het verantwoordelijk is -8,9 % aan de basis van de gefactureerde unit rate ligt de DUC of Determined Unit Cost. Hij bedraagt 60,04 (in reële termen), wat een daling met 8,9% vertegenwoordigt ten opzichte van het uitgangspunt van 65,90 in 2014 Daling van de Determined Unit Cost (DUC) ( ) voor en-route-dienstverlening Determined Unit Cost en , , , , ,9 % -2,7% p.a. 58, , STIPTHEID: EEN OPTIMAAL BEHEER VAN DE EN-ROUTE-VERKEERSSTROMEN 0,09 min/vlucht = 5,4 seconden vertraging per vlucht CRSTMP-oorzaken (oorzaken waarop de verkeersleiding een invloed kan uitoefenen): C-Capacity, R-Routing, S-Staffing, T-Equipment, M-Airspace Management, P-Special Events Belgocontrol heeft de laagste gemiddelde enroutevertraging per vlucht van het FABEC Vergelijking FABEC (CRSTMP-oorzaken) min/vol 1,00 0,75 0,50 0,61 0,49 0,14 0,25 0,45 0,09 0,00 Belgocontrol MUAC DSNA DFS Skyguide 0,10 LVNL ONZE WAARDEN ONZE KLANTEN STERKER MAKEN 11

7 4. DE LUCHTHAVENS AANTREKKELIJKER MAKEN Luchthaven van Brussel-Nationaal 0,14 min/vlucht = 8,4 seconden vertraging per vlucht CRSTMP-oorzaken (oorzaken waarop de verkeersleiding een invloed kan uitoefenen) Vergelijking van vertraging bij aankomst tussen de luchthaven van Brussel-Nationaal en de grote naburige luchthavens (CRSTMP-oorzaken): mi/vlucht 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0,00 0,04 Paris Charles de Gaulle 0,07 London Heathrow 0,14 Het weer is de voornaamste oorzaak van de gemiddelde vertraging per vlucht op de luchthaven van Brussel- Nationaal: 72,8% van de vertraging is te wijten aan de weersomstandigheden. De reële vertraging, alle oorzaken samen beschouwd, bedraagt 0,81 min/vlucht op Brussel-Nationaal. Brussel- Nationaal 0,18 Frankfurt 0,22 Amsterdam Schiphol Luchthaven van Charleroi Luchthaven van Luik 0,11 min/vlucht = 6,6 seconden 63,6% van de vertraging is te wijten aan de weersomstandigheden CRSTMP-oorzaken: 0,05 min/vlucht 0,15 min/vlucht = 9 seconden 93,3% van de vertraging is te wijten aan de weersomstandigheden CRSTMP-oorzaken: 0,02 min/vlucht 0,12 min/vlucht = 7,2 seconden 100% van de vertraging is te wijten aan de weersomstandigheden CRSTMP-oorzaken: 0 min/vlucht 0,0 min/vlucht = 0 seconden ACTIVITEITENVERSLAG 2017 Luchthaven van Oostende Luchthaven van Antwerpen 12

8 2x meer capaciteit op de luchthaven van Charleroi in geval van slecht zicht Die capaciteitsverdubbeling is mogelijk dankzij nieuwe procedures die Belgocontrol heeft uitgewerkt in samenwerking met Charleroi Airport en die in januari 2017 werden ingevoerd. Naderingen met satellietnavigatie op Brussels Airport Belgocontrol heeft PBN-procedures ontwikkeld voor Brussel-Nationaal, wat de toegankelijkheid, de veiligheid en de capaciteit van de luchthaven ten goede komt. Er bestaan al PBN-procedures voor Luik en Charleroi en ze worden momenteel voorbereid voor Antwerpen en Oostende. 125 m Bij een zicht beperkt tot die afstand kan de hoofdbaan van Liège Airport (04R/22L) worden gebruikt. De hoofdbaan van Liège Airport (04R/22L) is voortaan altijd toegankelijk bij slecht zicht Op 24 februari 2017 heeft Belgocontrol het ILS van de hoofdbaan (04R) op de luchthaven van Luik gecertificeerd voor categorie III, waarmee de baan kan worden gebruikt als het zicht tot slechts 125 m beperkt is. In november 2017 werd het ILS van baan 22L vernieuwd, waardoor het operationeel is in categorie I. Bijgevolg zal de baan dus kunnen worden gebruikt wanneer het zicht beperkt is tot 550 meter. Vanaf 11 januari 2018 kan diezelfde baan ook worden gebruikt in categorie III Gemiddeld aantal hits per maand van het OPMET-product van Belgocontrol. Dit product geeft waarschuwingsinformatie en weersvoorspellingen op de app AIM-Meteo briefing Gemiddeld aantal aanvragen per maand voor Pre-flight Information Bulletins (PIB) via de app Handler briefing. Dit wordt aan de piloten doorgegeven in hun vluchtdocumenten. Met onze verschillende partners werken wij volop aan de ontwikkeling van de regionale luchthavens. Wij verbeteren onze werking voortdurend om de luchthavens, de luchtvaartmaatschappijen en de passagiers zo goed mogelijk van dienst te zijn. JOHAN DECUYPER CEO van Belgocontrol ONZE WAARDEN ONZE KLANTEN STERKER MAKEN 13

9 ONZE WAARDEN DE ECONOMIE STIMULEREN ACTIVITEITENVERSLAG 2017 Doordat Belgocontrol de lat zeer hoog legt op het gebied van veiligheid en efficiëntie voor het luchtverkeer, bevordert het bedrijf talloze commerciële transacties en versterkt het de luchthavens en de luchtvaartmaatschappijen die er actief zijn. Belgocontrol draagt niet enkel bij tot jobcreatie in België, maar stimuleert ook het goederentransport, de export en de import. Belgocontrol is een ware katalysator voor de Belgische economie. 14

10 1. AANTAL PASSAGIERS + VRACHT: ABSOLUTE RECORDCIJFERS 33,3 miljoen passagiers hebben in 2017 in alle veiligheid kunnen reizen via de Belgische luchthavens 1,3 miljoen ton vracht werd vervoerd Ventilatie per luchthaven Luchthaven van Antwerpen Luchthaven van Kortrijk Brussel-Nationaal Luchthaven van Oostende Luchthaven van Luik Luchthaven van Charleroi in duizenden ton Luik Brussel Oostende Antwerpen Charleroi 2. EEN BRON VAN WERKGELEGENHEID meer dan rechtstreekse en onrechtstreekse jobs worden gecreëerd door de activiteiten van de luchthavens in België meer dan 6 miljard euro toegevoegde waarde wordt gecreëerd door de luchtvaartsector in België, goed voor 1,5% van het nationale BBP 1,5 % van de totale binnenlandse werkgelegenheid in België 8 % groei per jaar voor de luchtvaartsector in België Oorsprong: Nationale Bank van België (2015). Opnieuw IFR-activiteiten op de luchthaven van Kortrijk dankzij de diensten van Belgocontrol De internationale luchthaven van Kortrijk-Wevelgem hervatte in november 2017 zijn IFR-activiteiten dankzij de diensten van Belgocontrol. In nauwelijks een jaar tijd implementeerde Belgocontrol het actieplan dat werd opgesteld met de verantwoordelijken van de luchthaven om opnieuw IFRoperaties (Instrument Flight Rules) te kunnen uitvoeren. Er werden nieuwe, op satellietnavigatie gebaseerde vliegprocedures uitgewerkt, er werden zes AFISO-medewerkers (Aerodrome Flight Information Service Officer) opgeleid en enkele personeelsleden van de meteodienst verlenen hun diensten op de luchthaven. ONZE WAARDEN DE ECONOMIE STIMULEREN 15

11 Belgocontrol en SOWAER ondersteunen de evolutie van de luchthavens van Luik en Charleroi Op 24 januari 2017 ondertekenden Belgocontrol en SOWAER een kaderovereenkomst die het beheer en de financiering van gemeenschappelijke projecten vastlegt. Met de kaderovereenkomst wordt er een flexibelere en efficiëntere samenwerking gesmeed in het belang van de luchthavens van Luik en Charleroi. Belgocontrol wil zo blijven investeren in een betere dienstverlening op de verschillende Belgische luchthavens. In de komende jaren voorziet Belgocontrol een budget van 97 miljoen euro, onder andere voor de modernisering van zijn technische installaties. Een eerste concreet project waaraan Belgocontrol en SOWAER intensief samenwerken in het kader van de nieuwe overeenkomst is de installatie van twee A-SMGCSsystemen (Advanced Surface Movement Guidance and Control System) op de luchthavens van Luik en Charleroi. Met die nieuwe systemen kunnen vliegtuigen en voertuigen worden gemonitord op de banen en taxiways. ACTIVITEITENVERSLAG

12 ONZE WAARDEN DE ECONOMIE STIMULEREN 17

13 ONZE WAARDEN DUURZAME ONTWIKKELING ONDERSTEUNEN Als een van de pioniers bij de uitrol van groene landingen, die zowel het brandstofverbruik als de geluidshinder van naderende vliegtuigen beperken, voert Belgocontrol momenteel acties voor continue verbetering door op dat gebied, door de handen in elkaar te slaan met de luchtvaartmaatschappijen en de procedures te optimaliseren. Belgocontrol is ook prominent aanwezig op het vlak van hernieuwbare energie. Door de oprichting van windmolens en de harmonieuze ontwikkeling ervan naast het luchtverkeer te vergemakkelijken, ondersteunt Belgocontrol de energievoorziening van de toekomst. ACTIVITEITENVERSLAG

14 1. GROENE LANDINGEN CONTINUOUS DESCENT OPERATION (CDO) Conventional CDO CDO (Continuous Descent Operation) is een operatie waarbij het vliegtuig continu daalt, in de mate van het mogelijke met minimale motorkracht, in functie van de kenmerken van de vlucht en de situatie van het luchtverkeer. Daardoor kunnen zowel de geluidshinder als het brandstofverbruik en de uitstoot van broeikasgassen worden teruggedrongen. Extended low level segments Established on the ILS 73,2 % van de landingen volgden de procedure voor groene landingen op de luchthavens van Brussel-Nationaal, Luik en Charleroi waar ze wordt toegepast Aandeel van de aankomsten per luchthaven waar de CDO-procedure is toegepast 77,6% Brussels Airport 58,1% Luchthaven van Charleroi 70,9% Luchthaven van Luik Aantal CDO s in absolute waarde ten opzichte van het totaal van IFR-aankomsten Brussels Airport Aantal aankomsten IFR Aantal CDO Luchthaven van Charleroi Luchthaven van Luik ONZE WAARDEN DUURZAME ONTWIKKELING ONDERSTEUNEN 19

15 2. WINDMOLENS 315 nieuwe aanvraagdossiers voor de oprichting van windmolens werden ingediend bij Belgocontrol in windmolens zijn actief in België 240 daarvan kregen al een positief advies. De andere liggen momenteel nog ter studie (39), werden geweigerd vanuit het oogpunt van de veiligheid (26), of werden geannuleerd door de verzoeker (10) Partnerschap met de ULB Belgocontrol en de Université Libre de Bruxelles (ULB) gingen in 2017 een partnership aan voor Onderzoek en Ontwikkeling. Belgocontrol is zich bewust van zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid. Daarom interesseert het bedrijf zich al een aantal jaren voor de impact van het luchtverkeer op het milieu. Dankzij het partnerschap met het Institut de Gestion de l Environnement et de l Aménagement du Territoire (kortweg IGEAT) van de wetenschapsfaculteit aan de Université Libre de Bruxelles (ULB) zullen talrijke gegevens kunnen worden verzameld en geanalyseerd en nieuwe tools kunnen worden ontwikkeld. Dat partnerschap heeft al geleid tot een gloednieuwe urbanisme-applicatie op basis van de open source-software QGIS die geografische informatie ter beschikking stelt en waarbij luchtverkeersgegevens worden geïntegreerd die nuttig kunnen zijn voor bouwpromotoren van windparkprojecten. Yvon Englert, rector van de Université Libre de Bruxelles en Johan Decuyper, CEO van Belgocontrol. ACTIVITEITENVERSLAG

16 Belgocontrol draagt bij tot de uitbouw van windmolenparken in België In 2017 heeft Belgocontrol zijn procedures herzien om adviezen te verlenen voor bouwaanvragen voor windmolens herzien. De aanvragen worden sneller behandeld en blijven langer geldig. Ook krijgen bouwpromotoren nog voor hun aanvraag meer duidelijkheid over zones rond luchtvaartinstallaties waar windmolens al dan niet gebouwd kunnen worden dankzij een nieuwe kaart beschikbaar op de website van Belgocontrol. veiligheid van de luchtvaart blijft uiteraard Belgocontrols eerste bezorgdheid. Belgocontrol verleent advies voor elke bouwaanvraag in de buurt van luchthaveninstallaties. De nabijheid van grote constructies zoals kranen, gebouwen of windmolens heeft een impact op de radionavigatie-, radar- en communicatiesystemen waar zowel de civiele als de militaire luchtverkeersleiding gebruik van maken. Zij kunnen het signaal van die apparatuur verstoren zodat er gevolgen zijn voor het luchtverkeer: verkeerde positionering van vliegtuigen op het radarscherm, vliegtuigen die niet gedetecteerd worden of ontregelde landingssystemen zijn maar een paar voorbeelden. Het verzekeren van de +81% adviesaanvragen voor de oprichting van windmolens in 2017 in vergelijking met TRANSPARANTIE 87% van de landende en opstijgende vliegtuigen op Brussels Airport maakte in 2017 gebruik van de preferentiële banen (Preferential Runway System) De afwijkingen ten opzichte van het PRS waren te wijten aan de weersomstandigheden of aan het feit dat er banen niet beschikbaar waren door (onderhouds-)werken het gemiddelde aantal unieke bezoekers per maand in 2017 op batc.be, de site die de omwonenden van de luchthaven van Brussel-Nationaal informeert De werkelijke cijfers kunnen het publieke debat over de activiteiten op de luchthaven objectiveren. Wij willen aan dat debat bijdragen op een constructieve en transparante manier. Daarom investeren wij in systemen die de operaties monitoren. Wij stellen de gegevens ook ter beschikking om alle stakeholders zoveel mogelijk te informeren. JOHAN DECUYPER CEO van Belgocontrol Gebruik van de landingsbanen op Brussels Airport 2,1% 2,1% 0,2% 8,8% 25R 07L 25L 55,1% 07R ,8% Gebruik van de startbanen op Brussels Airport 0,0% 84,5% 25R 07R 9,6% 0,1% 25L 19 4,3% 07L 01 1,5% ONZE WAARDEN DUURZAME ONTWIKKELING ONDERSTEUNEN 21

17 ONZE WAARDEN DEELNEMEN AAN INNOVATIE Belgocontrol neemt actief deel aan het SESARprogramma (Single European Sky ATM Research). Dat programma implementeert technologische innovaties in het luchtverkeerbeheer, wat de prestaties ten goede komt. Het bedrijf is toonaangevend op velerlei gebieden, onder andere dat van de overdracht van meteorologische gegevens. Belgocontrol heeft ook proactief gehandeld om zich aan te passen aan de realiteit van drones. ACTIVITEITENVERSLAG

18 1. INVESTEREN IN DE LAATSTE NIEUWE TECHNOLOGIEËN 20,2 miljoen euro heeft Belgocontrol in 2017 geïnvesteerd om zijn uitrusting te vernieuwen Die investeringen zullen zijn veiligheidsopdracht en prestaties nog versterken. 2. SESAR, DE TOEKOMST VAN DE LUCHTVAART Het SESAR-programma is de technologische pijler van het Gemeenschappelijk Europees Luchtruim. Het is een ambitieus programma dat in 2004 werd opgestart met als doel om het beheer van het luchtverkeer in Europa fundamenteel om te vormen en het verkeer, mede door modernere en meer geharmoniseerde Europese ATM-systemen, veiliger, efficiënter en milieuvriendelijker te maken. Alle actoren van de luchtvaart zijn erbij betrokken: luchthavens, toeleveranciers, verleners van luchtvaartnavigatiediensten, de wetenschappelijke wereld, regelgevende organen en de gebruikers van het luchtruim. Het SESAR-programma bestaat uit 3 fasen: ATM Master Plan Definitie: 2008 De definitiefase werd in 2008 voltooid en mondde onder andere uit in het Europese ATM Master Plan. Ontwikkeling: In deze fase worden de technologieën op punt gesteld en gevalideerd om het ATM Master Plan te verwezenlijken. Ze wordt in goede banen geleid door de SESAR Joint Undertaking, een publiek-privaat partnerschap Uitrol: Deze fase bestaat uit de industrialisering en implementatie van nieuwe systemen en technologieën voor het beheer van het luchtverkeer. Tijdens die uitrolfase zullen gezamenlijke projecten (common projects) worden uitgevoerd. Die laatste leggen de luchtvaartnavigatiedienstverleners op om bepaalde functionaliteiten te implementeren die als essentieel worden beschouwd in het SESAR-programma en die op een geharmoniseerde wijze moeten worden uitgerold. 1 e gebruiker van IWXXM-formaat ter wereld Belgocontrol is de eerste verlener van luchtvaartnavigatiediensten ter wereld die zijn meteorologische data in het nieuwe IWXXM-formaat verstuurt (ICAO Meteorological Information Exchange Model). Belgocontrol gebruikt dat formaat sinds juli 2017 om de data naar het meteocentrum in Londen te sturen. Van daaruit worden ze dan wereldwijd verspreid. In 2020 zal het IWXXM- formaat de ICAO-standaard worden. Het IWXXM-project werd gecofinancierd door de Europese Unie in het kader van de uitrolfase van het SESAR-programma. Op meteogebied gaat het ook om een eerste implementatiefase van het SWIM-concept (System Wide Information Management) dat werd ontwikkeld binnen SESAR (Single European Sky ATM Research). ONZE WAARDEN DEELNEMEN AAN INNOVATIE 23

19 Veiligheidsnetten op Brussels Airport Belgocontrol is de eerste verlener van luchtvaartnavigatiediensten in Europa die de veiligheidsnetten voor luchthavens in de functionaliteiten van het A-SMGCS-systeem (Advanced Surface Movement Guidance and Control System) voor 100% geïmplementeerd heeft. Dat internationale concept omvat alle elementen van de luchthaven die bijdragen tot de geleiding (Guidance) en het beheer (Control) van de bewegingen op de grond (Surface Movement). Bij Belgocontrol wordt het A-SMGCS uitgerold door het AMS (Airport Movement System) dat werd ontwikkeld door Belgocontrol voor de torenverkeersleiding. Routing- en Planningfunctie Een andere functionaliteit van het A-SMGCS dat door Belgocontrol voor 100% geïmplementeerd werd: Routing en Planning. Zoals voor de veiligheidsnetten vervult Belgocontrol een leidersrol op dat gebied. Die veiligheidsnetten, geïmplementeerd en functioneel op Brussels Airport, dragen bij tot een verhoogde veiligheid, capaciteit en efficiëntie van de verkeersstromen op de luchthaven. 100 % Landingen met satellietnavigatie verhogen de veiligheid, de toegankelijkheid en de capaciteit op Brussels Airport LARA en het Flexible Use of Airspace (FUA) Sinds 2 maart 2017 kunnen vliegtuigen op Brussels Airport ook landen via satellietnavigatie, dankzij het PBN-systeem (Performance Based Navigation). ACTIVITEITENVERSLAG 2017 De coördinatie met de militaire luchtverkeersleiding is van cruciaal belang voor een efficiënt beheer van het luchtverkeer. Aangezien het civiele verkeer de voor de militairen voorbehouden zones kan gebruiken wanneer ze vrij zijn, kunnen de civiele vliegtuigen de meest rechtstreeks mogelijke routes volgen. De LARA-software (Local and sub-regional Airspace Management Support System), een nieuwe tool waarmee de militaire zones in real time kunnen worden gereserveerd, gepland en weergegeven, werd volledig geïntegreerd in het CANAC 2-verkeersleidingscentrum om dat gezamenlijk beheer van het luchtruim te vereenvoudigen. Belgocontrol investeert volop in de innovatieve PBN-technologie: op de luchthavens van Antwerpen, Charleroi en Luik gebruiken de luchtverkeersleiders al PBN voor naderende toestellen. Sinds 2017 kan dat ook op Brussels Airport, waar de landingsprocedures via PBN toegepast worden op de banen 25R/25L en 01. Het gebruik van PBN-procedures verandert niets aan het preferentieel baangebruik. Het is in eerste instantie een back-up voor de bestaande geleidingssystemen en -procedures. Voor een veralgemeend gebruik van PBN moeten ook eerst alle vliegtuigen uitgerust worden om de omschakeling te maken. 24

20 Belgocontrol blijft betrokken en leidt projecten opdat het SESAR-programma deel zou kunnen uitmaken van de luchtverkeersleiding van morgen 12,1 miljard verwachte prestatiewinst (tussen 2015 en 2024) voor een investering van 3,8 miljard euro op Europese schaal 10 kg brandstofbesparing per passagier en per vlucht 4 x meer veiligheid in het Europese luchtruim 3. DRONES, EEN NIEUWE REALITEIT 15 meldingen van incidenten met drones opgetekend in 2017 Het aantal meldingen van drones (Remotely Piloted Aircraft System) in het gecontroleerde luchtruim blijft in stijgende lijn gaan: van 1 melding in 2014 naar 10 in 2016 en 15 in In samenwerking met de FOD Mobiliteit en Transport heeft Belgocontrol de interactieve website droneguide.be opgericht. Dat informatieplatform maakt gebruikers van drones in België bewust van het correcte gebruik ervan en spitst zich toe op zowel professionele als recreatieve dronepiloten. In 2018 zal een mobiele applicatie van droneguide.be worden gelanceerd. Later volgt een versie met uitgebreide functionaliteiten voor professionele piloten voor het einde van het jaar. ONZE WAARDEN DEELNEMEN AAN INNOVATIE 25

21 ONZE WAARDEN BOUWEN AAN DE TOEKOMST ACTIVITEITENVERSLAG 2017 Naast de technologische evoluties betekent bouwen aan de toekomst voor Belgocontrol dat het wil investeren in zijn talenten. De medewerkers en hun competenties blijven de drijvende kracht achter het bedrijf. Met een nieuwe strategie en bedrijfscultuur worden alle zeilen bijgezet om de gebruikers een unieke ervaring te bieden. Om zich aan te passen aan een wereld in volle verandering, is het ook essentieel geworden om samen te werken. Belgocontrol zet de samenwerking met zijn partners intenser voort en vormt nieuwe allianties om zijn positie en prestaties te versterken. Zo helpt het bedrijf mee om de toekomst van de luchtvaartsector in België te verzekeren. 26

22 1.GROEIPERSPECTIEVEN VAN HET LUCHTVERKEER 2,3 % jaarlijkse voorziene groei van het aantal IFR-bewegingen (commerciële luchtvaart) in het Europese luchtruim tot in 2024 (volgens de ramingen opgesteld door EUROCONTROL voor de ECAC-zone die 44 landen telt) 17 % extra IFR-verkeer in 2024 in vergelijking met 2017 (EUROCONTROL ECAC-zone) 12,4 miljoen IFR-bewegingen in 2024 (EUROCONTROL - ECAC-zone) 24 % voorziene groei van het aantal service units in 2024 vergeleken met 2017 (EUROCONTROL ECAC-zone). De sterkere stijging van het aantal service units (die rekening houden met het gewicht van de vliegtuigen) kan worden verklaard door de huidige trend bij de luchtvaartmaatschappijen om grotere vliegtuigen in te zetten en de bezettingsgraad te optimaliseren 1,8 % jaarlijkse voorziene groei van het aantal IFR-bewegingen in het door Belgocontrol beheerde Belgisch-Luxemburgse luchtruim (volgens het door EUROCONTROL opgestelde neutrale ramingsscenario) tussen 2018 en 2024 Dat groeipercentage is hetzelfde als wat men voorziet voor het FABEC, het functioneel luchtruimblok dat België, Luxemburg, Nederland, Frankrijk, Duitsland en Zwitserland omvat 2. INZETTEN OP ONZE MENSEN OM TEGEMOET TE KOMEN AAN DE GROEI 82 nieuwe personeelsleden werden aangeworven in aspirant-luchtverkeersleiders vingen hun opleiding aan in 2017 Evolutie aantal personeelsleden aantal personeelsleden tot 31/ pas opgeleide luchtverkeersleiders vatten hun loopbaan aan in van hen zijn nog in opleiding en zullen de komende jaren beginnen ONZE WAARDEN BOUWEN AAN DE TOEKOMST 27

23 Belgocontrol en Entry Point North gaan joint venture aan gericht op opleiding Om zijn opleidingssessies te organiseren ging de Belgische verlener van luchtvaartnavigatiediensten in december 2017 een joint venture aan met Entry Point North, één van de grootste Air Traffic Services-academies wereldwijd. Uit de joint venture met Belgocontrol ontstaat een nieuwe dochteronderneming die Entry Point North Belgium zal heten. Ze zal operationeel zijn tegen de zomer van Belgocontrol en Entry Point North bezitten elk 50% van de aandelen in de nieuwe Belgische dochtermaatschappij. Deze joint venture verzekert Belgocontrol van een kwalitatief hoogstaand opleidingsaanbod dat voldoet aan de behoeften van het bedrijf op een kostenefficiënte wijze. De nieuwe trainingsorganisatie kan bogen op de knowhow, de ruime ervaring en de alom erkende opleidingsmethode en filosofie van Entry Point North, terwijl Belgocontrol zijn menselijke middelen en infrastructuur ter beschikking stelt. Horizon 2020: een strategie om een droom waar te maken Partner with our people: eind 2020 zal 80% van de medewerkers van Belgocontrol zich sterk betrokken voelen bij de verwezenlijking van de doelstellingen van het bedrijf. Eind 2017 verbond Belgocontrol zich tot een proces van verandering om de meest veilige, duurzame en unieke ervaring te bieden aan elke gebruiker van het luchtruim. Die droom wordt gedeeld door de medewerkers van Belgocontrol en zal werkelijkheid worden dankzij een drieledige strategie: Build a future-proof company: eind 2020 zal Belgocontrol worden gezien als een na te volgen voorbeeld in de luchtvaartwereld. Ter ondersteuning van die strategie bouwt Belgocontrol elke dag aan een bedrijfscultuur die respect, verantwoordelijkheidszin, een open geest en samenwerking bevordert. Partner with our Customer: eind 2020 zal elke luchtruimgebruiker Belgocontrol beschouwen als zijn geprivilegieerde partner. 3. SAMENWERKEN MAAKT STERKER ACTIVITEITENVERSLAG Johan Decuyper, CEO van Belgocontrol, aan het hoofd van FABEC Sinds 14 december 2017 is Johan Decuyper voorzitter van de groep CEO s van FABEC, het functionele luchtruimblok in het kader van het Gemeenschappelijk Europees Luchtruim dat België, Duitsland, Nederland, Luxemburg, Frankrijk en Zwitserland omvat. Samen met zijn partners wil Belgocontrol de rol van FABEC als samenwerkingsplatform in het hart van het belangrijkste luchtruim in Europa versterken. Tijdens zijn voorzitterschap wil Johan Decuyper het belang van FABEC als uitwisselings- en samenwerkingsplatform op operationeel en technologisch vlak consolideren. Sterke partnerships tussen de verleners van Het FABECluchtruim: 1,7 miljoen km 2 ; 5,9 miljoen gecontroleerde vluchten per jaar; 14 luchtverkeersleidingscentra (Area Control Centres); 88 luchthavens luchtvaartnavigatiediensten van de zes landen en EUROCONTROL zijn nodig om uitstekende prestaties te behalen inzake veiligheid, vlotte doorstroming en capaciteit van het luchtverkeer in het FABEC-luchtruim.

24 Het luchtverkeer zit wereldwijd in de lift. Daarom moeten ook strategieën ontwikkeld worden om die groei van het aantal vliegbewegingen efficiënt te beheren en het luchtruim zo te herorganiseren dat het alle luchtruimgebruikers, zowel burgerlijke als militaire, ten goede komt. FABEC is het ideale platform om die denkoefening te maken, gelet op het belang van het luchtruim dat de organisatie beheert (5,8 miljoen gecontroleerde vliegbewegingen per jaar, goed voor meer dan de helft van het luchtverkeersvolume in Europa). Belgocontrol en ANA Lux versterken hun samenwerking In maart en juni 2017 ondertekenden Belgocontrol en ANA Lux samenwerkingsovereenkomsten waardoor ze nauwer zullen samenwerken in tal van domeinen. Dankzij die overeenkomsten versterken zowel ANA Lux als Belgocontrol elkaar, vooral op het vlak van Continuous Descent Operations ( groene landingen), flight procedure design (op punt stellen van vliegprocedures), meteorologische diensten, veiligheid, contingency en uitwisseling van radargegevens. Dankzij de uitwisseling van gegevens en kennis tussen Belgocontrol en ANA Lux kon ook de samenwerking in de volgende domeinen worden versterkt: analyse van de oprichting van windturbines in de omgeving van luchthaveninstallaties, meteorologische diensten, vliegprocedures en uitwisseling van radargegevens. Een van de prioriteiten voor 2018 wordt de uitrol van verbeterde luchtvaartnavigatie of RNP zijn (Required Navigation Performance). Een van de eerste nieuwe samenwerkingsdomeinen heeft betrekking op luchtvaartinformatie of AIM (Aeronautical Information Management). Sinds eind juni 2017 hebben de Luxemburgse piloten toegang tot de Flight Briefing van Belgocontrol, waardoor ze vluchtinformatie kunnen ontvangen die perfect op hun behoeften afgestemd is. Belgocontrol stelde ook zijn knowhow over de groene landingen of CDO (Continuous Descent Operations) ter beschikking van ANA Lux, waardoor er CDO-procedures konden worden gepubliceerd voor de luchthaven van Luxemburg. De techniek waarbij het vliegtuig in zijn naderingsfase continu daalt naar zijn luchthaven van bestemming, zorgt voor minder geluidshinder, brandstofverbruik en uitstoot van broeikasgassen. Dankzij de raamovereenkomst voor samenwerking die in juni dit jaar werd ondertekend, konden we, in amper zes maanden tijd, specifieke overeenkomsten sluiten en verbintenissen aangaan met tastbare resultaten voor de gebruikers van het Belgisch-Luxemburgse luchtruim. Het is dat soort partnerschappen, die gericht zijn op concrete verbeteringen, die ervoor zorgen dat België en Luxemburg het Gemeenschappelijk Europees Luchtruim vorm geven. Peggy Devestel, COO van Belgocontrol ONZE WAARDEN BOUWEN AAN DE TOEKOMST 29