VOORWOORD 2 GEDELEGEERD BESTUURDER EN VOORZITTER AAN HET WOORD

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "VOORWOORD 2 GEDELEGEERD BESTUURDER EN VOORZITTER AAN HET WOORD"

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2013

2 INHOUDSTAFEL INLEIDING 1 VOORWOORD 2 GEDELEGEERD BESTUURDER EN VOORZITTER AAN HET WOORD ACTIVITEITENVERSLAG FEITEN & CIJFERS PRESTATIES 12 SOCIO-ECONOMISCHE ROL 28 ORGANISATIE 38 JAARVERSLAG CORPORATE GOVERNANCE 46 BEHEERSVERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR 54 VERSLAG VAN HET COLLEGE VAN COMMISSARISSEN 62 JAARREKENING GLOSSARIUM 72

3 Belgocontrol is een autonoom overheidsbedrijf dat in 1998 werd opgericht met als belangrijkste missie de veiligheid te waarborgen van de luchtvaartnavigatie en dus ook van de passagiers en de overvlogen bevolking in het burgerlijke luchtruim waarvoor België verantwoordelijk is. Belgocontrol koppelt zijn opdracht van openbare dienst aan de hoge kwaliteit van zijn prestaties door kostenbeheersing, optimalisatie van de capaciteit, de vlotte doorstroming en de stiptheid van het luchtverkeer en duurzame ontwikkeling van de luchtvaart. Zijn activiteitszone is één van de meest complexe luchtruimen van Europa en strekt zich uit van de grond de controle van de bewegingen op de luchthavens van Brussel- Nationaal, Antwerpen, Charleroi, Luik en Oostende- tot op vliegniveau 245 of ± meter boven België en tussen vliegniveaus 145/165 en 245 voor het Groothertogdom Luxemburg. De sectoren boven het vliegniveau 245 vallen onder de bevoegdheid van het EUROCONTROL-luchtverkeersleidingscentrum in Maastricht (Nederland), waaraan België het beheer van het luchtverkeer in dit hogere luchtruim overgedragen heeft. Belgocontrol biedt tal van andere diensten die onontbeerlijk zijn voor het waarborgen van een veilig luchtverkeer zoals het verlenen van precieze en betrouwbare in real time luchtvaart- en meteorologische informatie. Het bedrijf is tevens verantwoordelijk voor het beheer van de infrastructuur en voor alle systemen op het vlak van ATM-gegevensverwerking (Air Traffic Management), communicatie, navigatie en surveillance (radarbewaking) die noodzakelijk zijn voor zijn eigen activiteiten en die van zijn klanten: luchtvaartmaatschappijen en andere luchtruimgebruikers, de Belgische luchthavens en de overheid. Het bedrijf levert ook opleidings- en consultancydiensten aan zijn externe klanten. Als verlener van geïntegreerde diensten speelt Belgocontrol een actieve rol in de luchtvaartsector en valoriseert het zijn deskundigheid op internationaal vlak, volledig in lijn met de filosofie van een eengemaakt Europees luchtruim. De herschikking daarvan in functionele luchtruimblokken (FAB s: Functional Airspace Blocks) waartoe de lidstaten van de Europese Unie zich hebben verbonden, is een van de meest zichtbare resultaten van de verordeningen in het kader van het Gemeenschappelijk Europees Luchtruim. Samen met zijn partners uit Duitsland, Frankrijk, Luxemburg, Nederland en Zwitserland, heeft Belgocontrol het FABEC opgericht (FAB Europe Central), een gemeenschappelijk luchtruimblok, met als doel de efficiëntie van de luchtvaartnavigatie in het hart van Europa te verbeteren. Belgocontrol Jaarverslag INLEIDING

4 VOORWOORD Johan Decuyper Gedelegeerd Bestuurder Renaud Lorand Voorzitter van de Raad van Bestuur 2

5 Na jaren van onzekerheid stippelde het nieuwe management van Belgocontrol eind 2013 een nieuwe koers uit. Met een nieuw bestuur, nieuwe doelstellingen en een nieuw beheerscontract tekenen zich nieuwe horizonten af. De sleutelwoorden van deze revival? Structurele financiering, veiligheid en partnership. Omkaderd door een strategie die de mens centraal plaatst. Maak kennis met de nieuwe tandem in de cockpit van Belgocontrol: Johan Decuyper, Gedelegeerd Bestuurder en Renaud Lorand, Voorzitter van de Raad van Bestuur was met de komst van een nieuw managementteam en nieuwe doelstellingen voor Belgocontrol een overgangsjaar. Welke zijn de eerste stappen die u als gedelegeerd bestuurder hebt ondernomen en hoe kwam deze dynamiek in de praktijk tot uiting? Johan Decuyper: Toen ik op 2 oktober 2013 mijn functie opnam, ontdekte ik een bedrijf met veel talent, met gemotiveerde en vakbekwame mensen. Niettegenstaande de aanwezigheid van dat menselijk kapitaal, bedreigden ernstige problemen het voortbestaan van het bedrijf. Naast een probleem van structurele financiering van Belgocontrol, stelde zich ook nog eens een probleem dat zijn oorsprong vond in internationale projecten binnen het eengemaakt Europees luchtruim, meer in het bijzonder met FABEC (Functional Airspace Block Europe Central) dat het luchtruim wenst te reorganiseren. Hierdoor zou een groot deel van het luchtverkeer buiten onze controlezone vallen, waardoor wij een fundamenteel inkomensverlies zouden lijden, zonder recht op compensaties. Ik heb dan ook vrijwel onmiddellijk bewarende maatregelen genomen en ben erin geslaagd om binnen het FABEC Belgocontrol steviger te positioneren én financiële compensaties te bekomen. Wat het structurele financieringsprobleem van Belgocontrol zelf betreft, één van de andere prioriteiten voor ons team, zijn we er via een nieuw beheerscontract, ondertekend in april 2014, in geslaagd een structurele financiële oplossing te vinden. De toekomst ziet er op financieel gebied dus alvast beter uit. Johan Decuyper: Dat mag u inderdaad zo stellen. In 2013 had Belgocontrol nog te lijden onder de gevolgen van zijn structureel financieringsprobleem, dat sinds 2010 een schaduw wierp op de resultaten. Dat we nu vooruitgang boeken, hebben we te danken aan het beheerscontract dat de rechten en de plichten van de Belgische Staat en van Belgocontrol stipuleert. Hierin engageert de Staat zich om ons financieringsprobleem op te lossen door ervoor te zorgen dat de diensten die wij leveren voor Brussel-Nationaal en de regionale luchthavens correct worden vergoed. Het is eenvoudig, als we ons Europees willen positioneren en geloofwaardig willen zijn, moeten we intern gezond zijn en op Belgisch vlak voor onze diensten worden vergoed. Door de juiste inspanningen te leveren, zou dit door het derde beheerscontract worden verzekerd. Verder hebben we ook de problemen die voortvloeiden uit het FABEC-verhaal aangepakt: een deel van onze toekomstige inkomsten maar ook de toegankelijkheid van de Belgische luchthavens waren door het hertekenen van het Europese luchtruim niet langer gegarandeerd. Een onhoudbare situatie waartegen echter niets werd ondernomen. Op zes maanden tijd zijn we erin geslaagd afspraken te bedingen die geleid hebben tot een evenwichtiger hertekening én tot financiële mechanismen die ons toelaten beter te anticiperen. Op die manier kunnen we ons beleid en onze werking afstemmen op de veranderde situatie. GEDELEGEERD BESTUURDER EN VOORZITTER AAN HET WOORD Belgocontrol Jaarverslag

6 VOORWOORD Naast het oplossen van deze kapitale problemen, die goed op weg zijn om opgelost te geraken, welke stappen wilt u verder nog ondernemen om Belgocontrol te ontwikkelen? Renaud Lorand: De problemen die we op het niveau van het FABEC hebben ondervonden, hebben de noodzaak duidelijk gemaakt om onze acties te coördineren en nauw samen te werken met de verschillende betrokken partijen van het FABEC, in eerste instantie onze nationale partners, zijnde het Directoraat-Generaal Luchtvaart (DGLV) en de militairen. Onze toekomst steunt dus op een essentiële pijler: partnership. Zo hebben wij in het strategisch comité van de Raad van Bestuur mensen opgenomen uit Defensie en het DGLV, wat interessante perspectieven creëert. We versterken ook de partnerships en de samenwerking met onze collega s in het buitenland. Last but not least schreven we een memorandum waarin we aan de autoriteiten een oproep doen om op internationaal niveau positie in te nemen. De Belgische luchtvaartsector is een echte pool van economische groei, en alle belanghebbenden moeten samenwerken om hiervoor te vechten. Johan Decuyper: Ons streven naar een meer integrale visie op de toekomst van de Belgische luchtvaart, is ook snel zichtbaar geworden in een interne reorganisatie, die zal worden voortgezet in Zo hebben we een nieuw Directiecomité geïnstalleerd waarbinnen we besloten hebben

7 om twee nieuwe Directoraten-Generaal toe te voegen: één gewijd aan externe relaties om synergieën met onze partners en stakeholders te creëren én te onderhouden, een ander gewijd aan human resources, om in functie van onze strategie de interne organisatie en het personeelsbeheer te optimaliseren. De meeste leden van het nieuwe Directiecomité maakten al deel uit van het bedrijf en kennen Belgocontrol dus al goed. Teneinde de strategische impact van deze twee nieuwe Directoraten-Generaal te versterken en toekomstige projecten te verrijken, lanceerden we eveneens een tevredenheidsenquête bij onze medewerkers en polsten we naar de perceptie en de behoeften van onze stakeholders. Daar een licht herstel van het luchtverkeer zich slechts begon te manifesteren in december, kende de Belgische luchtverkeersleiding een moeilijk In welke mate waren de prestaties van Belgocontrol alsnog bevredigend? Renaud Lorand: In een moeilijke financiële context heeft Belgocontrol in 2013 opnieuw een verlies geleden, dat dankzij enkele meevallers licht ingeperkt kon worden. Daarnaast heeft het bedrijf zijn missie ter harte genomen en is Belgocontrol er in een moeilijke situatie alsnog in geslaagd zijn vooropgestelde doelstellingen te behalen. Dat geeft uiteraard een zekere voldoening. Ik wil hierbij ook onderstrepen dat België een van de énige leden van het FABEC is die zijn eenheidstarief (unit rate) met 3,5% heeft kunnen verminderen. Op Europees niveau, vindt u de grote uitdagingen voor de uitvoering van de Single European Sky realistisch? Renaud Lorand: Het Gemeenschappelijk Europees Luchtruim is een politieke beslissing en uiteraard werken wij hieraan mee om dit te realiseren. De doelstellingen van de Europese Unie op het vlak van veiligheid, capaciteit, milieu en kostenefficiëntie zijn lovenswaardig. Maar de implementatie daarvan is complex. Daarnaast kan men niet om het financiële aspect heen, het is een van de sleutels tot succes van dit Europees project. De implementatie van het Gemeenschappelijk Luchtruim moet vergezeld gaan van een stabiel en evenwichtig financieel kader, waarbinnen alle partners zich kunnen ontwikkelen. Een van de doelstellingen die Belgocontrol behaalt en die uw absolute topprioriteit betreft, is veiligheid. Van een opsteker gesproken! Johan Decuyper: Veiligheid is inderdaad prioriteit nummer één en zit in ons DNA gebeiteld. Alle activiteiten van Belgocontrol, en dus in eerste instantie veiligheid, zijn gecertificeerd als in overeenstemming met de Europese wetgeving. Dat gaat telkens weer om zware procedures. In 2013 hebben we die inderdaad gehaald, wat niet betekent dat we nu op onze lauweren kunnen rusten. Veiligheid zit op alle niveaus van het bedrijf ingebed en is onderwerp van continue verbetering. Trouwens, al deze processen worden op regelmatige basis aan een audit onderworpen. Het spreekt voor zich dat we daar ook in de toekomst hard op zullen blijven inzetten. Zo worden de incidenten alsmaar beter gemeld en gerapporteerd door de luchtverkeersleiders. Dit is bevorderlijk voor de veiligheid. Deze rapporten zijn cruciaal voor het begrijpen van de oorzaken van incidenten en het voorkomen van herhaling. Belgocontrol past reeds een just culture -beleid toe om het rapporteren van incidenten aan te moedigen en ook binnen het FABEC werken we aan een gezamenlijk just culture -beleid, waarbij incidenten meteen gerapporteerd worden en er constructieve oplossingen worden gezocht, meer dan te kiezen voor het penaliseren. Naast veiligheid blijft ook milieu een hot topic. Johan Decuyper: Absoluut. Een juist gebruik van brandstoffen is niet enkel kostenefficiënt, maar belast ook minder het milieu. Belgocontrol is daar al langer mee bezig. Door de focus te leggen op zaken als horizontal flight efficiency en het zorgen voor het aanbieden van de kortst mogelijke routes, zorgen we voor minder kerosineverbruik en dus ook minder uitstoot. In deze materie is het onmogelijk om als enige te ageren. Om werkelijk doeltreffende maatregelen te kunnen nemen en uitvoeren, moeten we samenwerken met onze Belgische en internationale partners. We hebben in 2013 ook bijzondere aandacht besteed aan milieubewust vliegen en hebben testen uitgevoerd op het vlak van CDO, de Continuous Descent Operations, een protocol dat vliegtuigen aanzet tot geleidelijk dalen. Ook daar zijn onze goede resultaten de vrucht van een nauwe samenwerking met onze belangrijkste klanten, de luchtvaartmaatschappijen. Efficiëntie en capaciteit zijn eveneens noodzakelijke prestatie-indicatoren voor Belgocontrol. Welke zijn de acties om deze indicatoren op peil te houden en te versterken? Renaud Lorand: Doeltreffend zijn in het beheer van het luchtverkeer betekent zoveel als kunnen anticiperen en verder kijken. Daarom streven we met onze klanten, zoals luchthavens en luchtvaartmaatschappijen, naar een meer directe relatie. Op die manier willen we een beter inzicht krijgen in hun behoeften en er als dusdanig ook beter aan voldoen. Het nieuwe Directiecomité weerspiegelt het vertrouwen dat wij hebben in onze medewerkers en de waardering voor de menselijke kracht van het bedrijf. Renaud Lorand, Voorzitter van de Raad van Bestuur GEDELEGEERD BESTUURDER EN VOORZITTER AAN HET WOORD Belgocontrol Jaarverslag

8 6 VOORWOORD De Belgische luchtvaartsector is een echte pool van economische groei, en alle stakeholders moeten samenwerken om hiervoor te vechten. Johan Decuyper, Gedelegeerd Bestuurder Het logisch gevolg daarvan is ook meer transparantie op economisch vlak (in het kader van de nieuwe Europese regelgeving), maar ook op het vlak van milieu en vluchtefficiëntie (met het ter beschikking stellen van directe routes en capaciteit). Uiteraard waren de contacten met onze stakeholders er al, maar het ontbrak het bedrijf wel aan een echte strategie om dit aan te pakken. Wat de efficiëntie van het Belgische luchtruim betreft, is het één van onze uitdagingen voor de toekomst om een doeltreffende samenwerking op te zetten met Defensie. De configuratie van het Belgisch luchtruim is complex, het volume beperkt en smal. Het is dan ook essentieel om dit beter te organiseren en op die manier meer efficiëntie te kunnen creëren. Capaciteit is ook een zeer belangrijke factor voor onze klanten en dus indirect ook voor de aantrekkelijkheid van onze luchthavens. Vertragingen zadelen luchtvaartmaatschappijen op met een onnodige extra kost, vooral als vertragingen moeten worden opgevangen in holding waar het verbruik van de vliegtuigen bijna maximaal is. Maar in 2013 heeft Belgocontrol weerom bewezen dat het met zijn beheer van de capaciteit tot de beste leerlingen van het FABEC behoorde. Hoe denkt Belgocontrol om te gaan met de volgende ontwikkelingen van het luchtruim in België? Johan Decuyper: Belangrijk in het nieuwe beheerscontract is de gezamenlijke visie van de Belgische Staat, het Directoraat-Generaal Luchtvaart én Defensie voor wat betreft strategische en operationele kwesties. We streven naar een win-winsituatie waarbij elke partij belang heeft. In die context werken we dus aan duidelijke afspraken m.b.t. het luchtruim, wat ons zal helpen om ons op Europees niveau te positioneren. Het is zaak om onze diensten te laten aansluiten op het internationale luchtroutenetwerk en om meer synergie te genereren met de militaire luchtverkeersleiding. Renaud Lorand: Nogmaals, ons leidmotief is partnership. We hebben de wil om te dialogeren met onze stakeholders (regionale en nationale luchthavens, luchtvaartmaatschappijen) en met de Belgische Luchtmacht. Wij willen ook onze relaties met buitenlandse verleners van luchtvaartnavigatiediensten versterken. We zijn geen eiland op zich: we leven daarentegen in een omgeving waarmee we wensen te interageren. Op nationaal vlak kan België een voorbeeld nemen aan de luchtruimstrategie, zoals geïmplementeerd in Groot-Brittannië met de Airports Commission waar alle stakeholders van de luchtvaartsector en in het bijzonder de luchthavens in zetelen, en die zowel de economische belangen als alle aspecten van duurzame ontwikkeling integreert. Een beleidsinitiatief van dit type zou toelaten om op zijn minst voor een deel te reageren op actuele ontwikkelingen. Dit is zeker een interessante piste... Termen die vaak opduiken, zijn transparantie en een betere coördinatie tussen alle partijen, zowel intern als extern. Was Belgocontrol voorheen hermetischer wat betreft het verschaffen van informatie? Johan Decuyper: Er was wel contact op heel wat niveaus, maar geen duidelijke coördinatie of strategie. De teneur was toen meer Vivons heureux, vivons cachés. Daar stappen we nu resoluut van af. De buitenwereld was dan wel tevreden over de aparte professionele contacten, maar er was geen samenhang. Dat is iets waar we nu hard aan werken. We ijveren om meer transversaal te werken, weg van het hokjesdenken; het is de bedoeling om samenwerkingen veel ruimer op te vatten en ze ook tussen de verschillende Directoratengeneraal te stimuleren. Laat het derde beheerscontract, in april 2014 goedgekeurd door de Ministerraad, een betere toekomst vermoeden voor Belgocontrol? Hoe denkt u de toekomstige doelstellingen van het bedrijf te bereiken? Johan Decuyper: Het is duidelijk dat de structurele financiering in de nieuwe beheersovereenkomst een nieuw begin betekent voor Belgocontrol. We zullen in staat zijn om opnieuw te investeren in technologie, maar ook in ons menselijk kapitaal, wat veruit onze belangrijkste troef is. Alles is nog niet verworven en we hebben nog werk voor de boeg, maar we zijn blij met dit nieuwe contract. Het vorige was verstreken in 2010! Renaud Lorand: Zoals ik al zei, hebben we bij Belgocontrol het geluk dat we over uitstekende arbeidskrachten beschikken, zowel in termen van competentie als op het vlak van diversiteit van profielen, professionalisme en beroepsernst. Echte specialisten, die bijvoorbeeld zowel de technologische en de milieu-uitdagingen beheersen als de zoveel andere. Al deze profielen, al deze professionals dragen samen bij aan het maatschappelijk doel van dit bedrijf. Het is de logica zelve: als we het niveau van veiligheid willen handhaven, moeten we kunnen rekenen op competente en rigoureuze medewerkers. Investeren in menselijk kapitaal is dan ook fundamenteel. Het nieuwe Directiecomité reflecteert het vertrouwen dat wij hebben in onze medewerkers en de waardering voor de menselijke kracht van de organisatie. Vandaar ook, zoals reeds aangegeven, de benoeming van een speciale Directeur-Generaal voor Human Resources. Dezelfde aanpak geldt ook voor wat investeringen betreft. De lijn die vroeger werd gevolgd was onvermijdelijk en bestond erin, waar mogelijk, de investeringen, uitgezonderd voor veiligheid, te minimaliseren en/of uit te

9 stellen. Maar dit investeringsbeleid is op termijn onhoudbaar. De luchtverkeersleidingssystemen evolueren en daarop moeten we kunnen inspelen. Johan Decuyper: Deze investeringen zijn inderdaad onmisbaar voor de continue verbetering van onze prestaties. Een andere doelstelling voor het Directiecomité en de Raad van Bestuur is het nastreven van een grotere operationele stabiliteit. Inderdaad, de talrijke wijzingen van de laatste maanden inzake vluchtprocedures vereisten heel wat inspanningen en technische en operationele aanpassingen. Het is nu uitermate belangrijk voor onze luchtverkeersleiders dat er terug een zekere stabiliteit van de operationele omgeving is. Wij zullen niet nalaten om in al onze contacten met onze voogdijoverheden te blijven hameren op de nood aan operationele stabiliteit. GEDELEGEERD BESTUURDER EN VOORZITTER AAN HET WOORD En tot slot, een andere doelstelling in dat kader is ook de omwonenden beter informeren over de routes die door het luchtverkeer van Brussel- Nationaal gebruikt worden. Er waait een nieuwe wind door Belgocontrol. Hoe ziet u de toekomst tot 2020? Johan Decuyper: Ons doel is om bij de beste luchtvaartnavigatiedienstverleners van Europa te horen. Belgocontrol Jaarverslag

10 ACTIVITEITENVERSLAG 2013 ACTIVITEITENVERSLAG

11 FEITEN & CIJFERS ACTIVITEITENVERSLAG 2013 PRESTATIES 12 BEWEGINGEN 14 VEILIGHEID 16 CAPACITEIT 19 MILIEU 21 KOSTENEFFICIËNTIE 25 SOCIO-ECONOMISCHE ROL 28 ORGANISATIE 38 Belgocontrol Jaarverslag

12 MISSIE-VISIE-WAARDEN MISSIE Wij verlenen een uitmuntende luchtverkeersleiding en geven de absolute prioriteit aan de veiligheid van het luchtverkeer. VISIE Wij waarborgen een performante luchtverkeersleiding door voortdurend te streven naar een optimale balans tussen capaciteit, kostenbeheersing en milieu. Januari Identificatie van de voertuigen op Brussel- Nationaal. Belgocontrol startte in 2013 met het imple menteren van het VTS-project (Vehicle Tracking System) op Brussel-Nationaal. Daarbij wordt elk voertuig dat zich op het tarmac van de luchthaven voortbeweegt, met een transponder uitgerust. Die transponder helpt voertuigen automatisch te identificeren en de veiligheid op de start-, landings- en rolbanen van de luchthaven te vergroten. Oktober Nieuwe directie. Op 2 oktober 2013, precies een maand nadat de Ministerraad van de federale regering de heer Johan Decuyper aangeduid had, nam hij zijn functie als gedelegeerd bestuurder voor een mandaat van zes jaar op. Op 22 november 2013 werd Renaud Lorand benoemd tot Voorzitter van de Raad van Bestuur en werden de negen andere leden van de Raad eveneens voor een mandaat van zes jaar benoemd. Wij versterken voortdurend onze positie van professionele partner in een van de meest complexe luchtruimen van Europa. Wij spelen als geïntegreerde dienstverlener een actieve rol in de luchtvaartsector en valoriseren onze deskundigheid op internationaal vlak, volledig in lijn met de filosofie van het ééngemaakte Europese luchtruim. 10 WAARDEN Wij voeren onze opdracht van openbare dienst uit met het oog op een constante verbetering van de veiligheid, de kwaliteit en de productiviteit, gedreven door de verwachtingen van onze klanten en de samenwerking met onze Europese collega s en andere stakeholders. Wij leveren een positieve bijdrage tot de milieuzorg en zijn trots op de socioeconomische rol die we spelen. Wij creëren een klimaat dat de persoonlijke ontplooiing en het algemene welzijn van onze medewerkers aanmoedigt. Juni Belgocontrol opnieuw gecertificeerd. Op 1 juni 2013 reikte de BSA-ANS (Belgian Supervisory Authority for Air Navigation Services) aan Belgocontrol een nieuw certificaat uit, geldig voor zes jaar. Dat certificaat toont aan dat het bedrijf diensten verleent conform de wettelijke bepalingen van het Gemeenschappelijk Europees Luchtruim inzake het verlenen van luchtvaartnavigatiediensten. Gemeenschappelijke visie op het luchtruim. Belgocontrol, de militaire overheden en de Belgische Staat zijn in 2013 gestart met het uitwerken van een gemeenschappelijke visie op het Belgische luchtruim en de integratie ervan in het FABEC. Die gezamenlijke visie, zoals ze in de FABEC Belgian Position Paper werd neergeschreven, dient uit te gaan van de centrale ligging van België en de belangrijke rol die het kan vervullen in een efficiënt luchtruimbeheer binnen het FABEC. Voorbereiding van het 3 e beheerscontract. Sinds de nieuwe gedelegeerd bestuurder zijn functie opnam, wijdde hij zich volop aan het voorbereiden en voltooien van een nieuw beheerscontract voor Belgocontrol. De Ministerraad keurde het goed op 4 april Het beheerscontract regelt de wederzijdse verbintenissen van de Staat en Belgocontrol voor de komende vijf jaar. December Belgocontrol belast met het FOCS-project. Het FOCS-project vormt de schakel tussen alle nationale en supranationale projecten die momenteel binnen het FABEC lopen. Het doel van het FOCS-project is recht streekse routes te creëren en bijkomende capaciteit ten voordele van de luchtvaartmaatschappijen vrij te maken. Tijdens de meeting van de ASB (ANSP Strategic Board) van het FABEC op 16 december 2013 werd Belgocontrol belast met het leiden van een haalbaarheidsstudie van het FOCS-project.

13 0,08 minuten gemiddelde en-route- ATFM-vertraging per vlucht bewegingen beheerd door Belgocontrol -3,5% Determined Unit Rate in reële termen OOSTENDE ANTWERPEN BRUSSEL CHARLEROI LUIK FABEC LVNL Skyguide DSNA EVOLUTIE VAN HET AANTAL BEWEGINGEN BEHEERD DOOR BELGOCONTROL AANTAL INCIDENTEN (SRO - SAFETY RELATED OCCURRENCES) EVOLUTIE A B C D E UI DFS Luchtruim ( FL245) MUAC 780 boven België en het Belgocontrol 0, Groothertogdom Luxemburg 11 0,00 0,10 0,20 0,30 0,40 0,50 0, DE GEMIDDELDE EN-ROUTE-ATFM-VERTRAGING PER VLUCHT / PER ANSP VAN HET FABEC IN 2013 Minuten -3,75% In 2013 behandelde Belgocontrol bewegingen, 3,75% minder dan in Vanaf 2010 merken we dat het aantal meest ernstige incidenten (van klasse A en B) geleidelijk afneemt. 3 0, Determined Unit Rate in EUR Aantal medewerkers op 31/12 OORZAKEN VAN DE EN-ROUTEVERTRAGING VOOR BELGOCONTROL 71% ATC staffing Weersomstandigheden 29% DE BELGISCH-LUXEMBURGSE DETERMINED UNIT RATE IN REËLE TERMEN (PRIJZEN VAN 2009) , ,5% ,86-3,5% ,47-3,5% , EVOLUTIE VAN DE PERSONEELSSTERKTE Meer dan 70% van de en-routevertraging die door de ACC van Belgocontrol in 2013 veroorzaakt werd, is te wijten aan de weersomstandigheden. Het eenheidstarief (in reële termen) van België-Luxemburg bedroeg 65,47 in 2013, t.o.v. 67,86 in Het daalde met 3,5% * * waarvan 84 in disponibiliteit, in loopbaanonderbreking of gedetacheerd. Belgocontrol Jaarverslag 2013 FEITEN & CIJFERS 2013

14 12 ACTIVITEITENVERSLAG 2013

15 PRESTATIES OM DE ONTWIKKELING VAN ONZE KLANTEN TE ONDERSTEUNEN PRESTATIES 2013 is het tweede jaar op rij waarin de prestaties van luchtvaartnavigatiediensten worden beoordeeld in het licht van de wetgeving van het Gemeenschappelijk Europees Luchtruim. De doelstellingen ingeschreven in het prestatieplan dat België en Belgocontrol gezamenlijk hebben ingediend met hun FABEC-partners, werden nog maar eens bereikt. Maar voor Belgocontrol liggen de werkelijke doelstellingen bij de tevredenheid van zijn klanten en de aantrekkingskracht van de Belgische luchthavens die het bedrijf kan stimuleren door steeds efficiëntere diensten te verlenen. Belgocontrol Jaarverslag

16 14 ACTIVITEITENVERSLAG 2013 BEWEGINGEN: HET LUCHTVERKEER NOG STEEDS IN EEN DIEP DAL In 2013 behandelde Belgocontrol in totaal bewegingen en dus 3,75% of bewegingen minder dan het jaar daarvoor. Het valt op dat Belgocontrol over het jaar 2013 het laagste verkeersvolume heeft behandeld sinds de financiële en economische crisis losbarstte eind De statistieken nemen een duik van 11% in vergelijking met het verkeersniveau van Op uitzondering van de luchthaven van Charleroi, is de verkeersdaling algemeen. Zowel het En-route -verkeer als het verkeer op de nationale en de andere regionale luchthavens deelt in de klappen. Het CANAC 2-verkeersleidingscentrum, dat het naderend en het en-routeverkeer beheert tot op vliegniveau 245, tekent een daling op met 1,96% vergeleken met het verkeersvolume van De cijfers van Brussels Airport daalden met 3,02% ten opzichte van En voor de 4 regionale luchthavens bedroeg het verlies 7,6% voor beide types verkeer (IFR en VFR). Enkel de luchthaven van Charleroi toont een nagenoeg stabiel resultaat (-0,97%) in vergelijking met 2012 en zelfs een mooie vooruitgang van 4,21% voor de commerciële luchtvaart (IFR-vluchten) ging onder een slecht gesternte van start, zowel voor het overvliegend verkeer als voor het verkeer op de luchthavens zelf. De grootste verliezen werden opgetekend tijdens de eerste zes maanden van het jaar; zo ging het totale verkeer er in januari meer dan 11% op achteruit, wat meer dan 4% betekent voor CANAC 2 en Brussel-Nationaal en bijna 30% voor de regionale luchthavens. De tweede helft van het jaar bood wat meer soelaas. De belangrijke luchthavens knoopten weer aan met groeicijfers, bijvoorbeeld te Amsterdam Schiphol en Londen Heathrow. CANAC 2 ligt net op het kruispunt van die grote luchthavens en zorgt voor de afhandeling van hun verkeer dat België overvliegt in het lagere luchtruim. Terwijl de verkeerscijfers te Brussel-Nationaal over de hele lijn zijn gedaald vergeleken met die van 2012, deelde het CANAC 2-centrum over het algemeen minder hard in de klappen dankzij de heropleving van de grote naburige luchthavens en de vrijwel constante groei van regionale luchthavens zoals Charleroi of Eindhoven. In mindere mate had de opbloei van Europese regio s zoals Scandinavië en Turkije, waar het verkeer zich sterk ontwikkelde, een positieve invloed op de activiteit van het verkeersleidingscentrum. Kortom, de luchtverkeerssituatie in Europa verbeterde gestadig en vanaf december schoten de statistieken weer omhoog: met +3,45% voor CANAC 2 en met meer dan 25% voor de regionale luchthavens. Na 18 onafgebroken maanden van rode cijfers, klom het aantal bewegingen te Brussel- Nationaal weer langzaam maar zeker uit het dal (+0,78%), en konden ze toch positieve waarden bereiken. Factoren die het luchtverkeer in 2013 beïnvloedden Alhoewel de economische crisis alweer ongemeen hard toesloeg in de luchtvaartsector in 2013, lagen ook andere factoren aan de basis van die daling van het verkeersvolume. Enerzijds hanteren de luchtvaartmaatschappijen een strategie die meer dan voorheen gericht is op een hogere bezettingsgraad en passagierscapaciteit van de vliegtuigen, wat zich vertaalt in een lager aantal bewegingen. Ondanks de daling van het aantal bewegingen te Brussel-Nationaal, waren er immers 0,9% meer passagiers in Het gemiddelde Maximum Take-Off Weight (MTOW) voor

17 het passagiers- en gemengde verkeer ging er overigens op vooruit in 2013 (73,58 ton), tegenover 2008 (59,55 ton). Anderzijds was er de sociale onrust die, om verschillende redenen, impact had op de activiteiten van de luchtvaartsector in Stakingsgolven, in België of in de buurlanden, leidden ertoe dat vluchten verstoord of geannuleerd werden in januari, februari, maart, april, mei, juni en oktober, hetzij in 7 van de 12 maanden. In de zomer kwam daar nog bij dat tal van touroperators en luchtvaartmaatschappijen hun vluchten naar Egypte schrapten. Statistisch gezien had het luchtverkeer in België ook te lijden onder een stagnatie van de niet-commerciële luchtvaart (VFR), vooral op de regionale luchthavens. Die geringere activiteit wordt verklaard door de barslechte weersomstandigheden in de lente van Deze combinatie van verschillende factoren ligt aan de oorsprong van het lagere verkeersniveau in Het enige lichtpuntje was december 2013, waarin het door Belgocontrol beheerde globale luchtverkeer met bijna 8% toenam. Situatie in het FABEC Er vonden in totaal en-routevluchten plaats in het FABEC. Vergeleken met 2012 betekent dat een daling met 1,12%. Met uitzondering van Nederland, waar het luchtverkeer er met 0,36% lichtjes op vooruitging dankzij de ontwikkelingsdynamiek van de luchthaven van Schiphol, dalen alle volumes van het overvliegende verkeer in de andere lidstaten van het FABEC: met -2,64% in Zwitserland, -0,7% in Frankrijk, en -1,45% in Duitsland dat in de middenmoot zit. Zoals in België zijn het vooral de verkeersstromen met FABEC-luchthavens als bestemming die te lijden hadden onder dalende verkeerscijfers. Het aantal overvluchten ging er lichtjes op vooruit in 2013 doordat het verkeersniveau in andere regio s van Europa steeg, zoals op de as Scandinavië-Turkije, en elders in de wereld. Om die reden kon het CANAC 2 - BEWEGINGEN (in duizendtallen) Maastricht Upper Area Control centre (MUAC) dat het hogere luchtruim beheert (boven voet) van België-Luxemburg, Nederland en het noordwesten van Duitsland, een groeipercentage van 1,6% voorleggen in Aangezien de economische vooruitzichten in Europa aan de beterhand zijn, gaan de verkeersvoorspellingen opgesteld door EUROCONTROL uit van een gematigde gemiddelde jaarlijkse groei van het verkeer met ongeveer 1,2% in 2014 en met 2,5% over de periode Het verkeersniveau van 2008 zou opnieuw moeten bereikt zijn in ,96% BRUSSEL-NATIONAL - BEWEGINGEN (in duizendtallen) ,02% Deze voorspellingen zijn een gemiddelde voor de hele zone die bestaat uit 40 EUROCONTROLlidstaten; er zijn dus grote schommelingen mogelijk tussen de verschillende landen. Er zou opnieuw sprake moeten zijn van groei, maar die zal zeker sterker aanwezig zijn in het oosten dan in het westen van het continent. REGIONALE LUCHTHAVENS - BEWEGINGEN (in duizendtallen) 0 ANTWERPEN CHARLEROI LUIK ,6% 12 3 REGIONALE LUCHTHAVENS - IFR-BEWEGINGEN (in duizendtallen) -14,87% +4,21% -3,17% -18,61% 13 OOSTENDE Belgocontrol Jaarverslag PRESTATIES

18 16 ACTIVITEITENVERSLAG 2013 > Belgocontrol behaalt alle kwaliteitsdoelstellingen van het Gemeenschappelijk Europees Luchtruim op gebied van de veiligheid. Proactief en reactief Het systeem voor het beheer van de veiligheid (SMS) steunt op 3 zowel proactieve als reactieve actiegebieden. 1. Proactief: DE SYSTEMATISCHE ANALYSE VAN HET RISICO VERBONDEN AAN VERANDERING. Elk nieuw systeem, procedure, technologie, uitrusting, operationeel concept wordt grondig geanalyseerd vanuit veiligheidsstandpunt. In 2013 werden er 46 meldingen van veranderingen overgemaakt aan de Belgische toezichthoudende autoriteit (BSA-ANS) waarvan de belangrijkste te maken hadden met de nieuwe windnormen te Brussel-Nationaal en de naamsverandering van baan 02/20 naar 01/ Proactief: DE PERMANENTE AUDIT VAN HET VEILIGHEIDSNIVEAU. Er worden interne en externe audits verwezenlijkt om processen te identificeren die een groter risico inhouden en om correctieve acties te ondernemen. In juni 2013, na een audit waarbij werd nagegaan of Belgocontrol in overeenstemming is met de Europese wettelijke bepalingen en met de ICAO-normen, heeft de BSA-ANS de certificering van Belgocontrol als verlener van luchtvaartnavigatiediensten voor 6 jaar verlengd. Deze certificering wordt systematisch geverifieerd door opvolgingsaudits. 3. Reactief: HET SYSTEMATISCH MELDEN EN ANALYSEREN VAN VEILIGHEIDSGE- RELATEERDE VOORVALLEN (SRO Safety Related Occurrences). Elk incident wordt gemeld en in een lijst bijgehouden. Vervolgens wordt het geanalyseerd om er de nuttige lessen uit te trekken en te vermijden dat er zich een soortgelijk incident voordoet. In 2013 werden er 466 incidenten gemeld. Daarvan draagt Belgocontrol de verantwoordelijkheid voor 28 incidenten waarvan 2 van categorie A (ernstig), 3 van categorie B (belangrijk), 7 van categorie C (betekenisvol) en 16 van categorie E (zonder impact op de veiligheid). VEILIGHEID: CONTINUE VERBETERING Belgocontrol heeft alle doelstellingen bereikt, zowel de nationale als de Europese, inzake de veiligheid van het luchtverkeer. Naast de meetbare doelstellingen, steunt Belgocontrol op zijn veiligheidsbeheersysteem om zijn klanten de meest solide en betrouwbare basis te bieden waarop ze hun activiteiten kunnen uitbouwen. De voornaamste prioriteit van Belgocontrol, de veiligheid, is geen starre verworvenheid, maar het resultaat van dagelijkse inzet en processen die constant worden verbeterd. Minder dan 1 incident per gecontroleerde bewegingen Op Europees niveau is er geen meetbare doelstelling met betrekking tot de veiligheid. In het beheerscontract van Belgocontrol is echter vastgelegd dat er zich niet meer dan 1 incident van categorie A of B per gecontroleerde bewegingen mag voordoen. Dat betekent dat de incidenten van klasse A en B minder dan 0,0010% moeten bedragen van de gecontroleerde bewegingen. De tolerantiedrempel is vastgesteld op 0,0015%. Met een resultaat van 0,00049% in 2013, behaalt Belgocontrol ruimschoots de doelstelling van zijn beheerscontract op gebied van veiligheid. Veiligheidscultuur: steeds meer ingeburgerd Het aantal gemelde incidenten steeg van 381 in 2012 tot 466 in Die stijging met 22% betekent niet dat er zich meer incidenten voordeden, maar wel dat ze meer systematisch werden gemeld door de luchtverkeersleiders. Het aantal incidenten waar Belgocontrol een verantwoordelijkheid in draagt, daalde trouwens van 31 in 2012 tot 28 in Sinds het systeem voor het beheer van de veiligheid (SMS Safety Management System) werd ingevoerd in 2004, heeft Belgocontrol zijn inspanningen ter bevordering van de veiligheidscultuur in het bedrijf nog opgedreven. Deze cultuur is nu zo ingeburgerd op alle niveaus, dat elke medewerker zich ervan bewust is dat hij zijn steentje kan bijdragen in het veiligheidsproces. De luchtverkeersleiders

19 0,0020 0,0015 0,0010 EVOLUTIE VAN HET AANTAL INCIDENTEN (A EN B) IN VERHOUDING TOT HET AANTAL BEWEGINGEN (%) EVOLUTIE VAN HET AANTAL VOORVALLEN GERAPPORTEERD DOOR DE VERKEERSLEIDERS VAN BELGOCONTROL PRESTATIES 0,0005 0, AANTAL INCIDENTEN A EN B A B Max aanvaard 0,0015% A&B -Incidenten Doel < 0,0010% Met 5 incidenten (categorie A en B) behaalt Belgocontrol een zeer goede score van 0,00049%. Daarmee scoort het beduidend lager dan de doelstelling van zijn beheerscontract (0,0010%) en de tolerantiedrempel van 0,0015% ,00049% EVOLUTIE VAN INCIDENTEN (SRO - SAFETY RELATED OCCURRENCES) VOLGENS GRAAD VAN ERNST Σ van aantal voorvallen gerapporteerd door de verkeersleiders van Belgocontrol Het aantal meldingen van voorvallen is gestegen van 381 meldingen in 2012 naar 466 in Dit betekent niet dat er zich meer incidenten voordeden, maar wel dat ze meer systematisch worden gemeld door de luchtverkeersleiders. TYPES INCIDENTEN GERAPPORTEERD PER ATS-EENHEID IN Verblinding door laserpennen Schending van het luchtruim Overschrijding van de minimale separatieafstand Inadequate separatieafstand A - Ernstig B - Belangrijk C - Betekenisvol D - Onbepaald E - Zonder impact op de veiligheid TOTAAL RWY incursion RWY excursion Niet-gerespecteerde ATC clearance Niet-gerespecteerde ATM procedure Rapporteren van ongevallen Verwarring identificatie vliegtuig Niet- naleving van LoA Transponderprobleem TCAS rapporten Werkmethodes Andere EBOS EBLG EBCI EBAW ACC APP EBBR TWR vormen natuurlijk de voorhoede. Daarom stelde Belgocontrol hun in juli 2013 een elektronisch meld systeem ter beschikking dat gemakkelijker en gebruiksvriendelijker is. Het heeft zeker bijgedragen tot een betere rapportering van incidenten wat de veiligheid op termijn ten goede komt. De strijd tegen de vaakst voorkomende incidenten Net zoals vorig jaar bestond het meest voorkomende type incident in 2013 uit pogingen om piloten of verkeersleiders te verblinden door middel van laserpennen. Op de tweede plaats staat het zonder voor afgaande toestemming binnendringen van een luchtruim door VFR-piloten (Visual Flight Rules vlucht op zicht) Deze verschijnselen doen zich voornamelijk, maar niet uitsluitend, voor op de regionale luchthavens. Doordat Belgocontrol deze incidenten systematisch meldt, kunnen deze problemen vlotter worden aangepakt omdat zij voortaan worden erkend als risico s voor de luchtvaart en opgenomen zijn in het nationale veiligheidsplan. Belgocontrol Jaarverslag

20 18 ACTIVITEITENVERSLAG 2013 Na Charleroi in 2012, maakten incidenten met laserpennen in Luik in 2013 het voorwerp uit van een gecoördineerde procedure tussen de politie, de luchthaven van Luik en Belgocontrol. Er werd een nationale politiecoördinator aangesteld, die er verant woordelijk voor zal zijn dat de efficiënte procedures, van kracht te Luik en Charleroi, worden toegepast op alle luchthavens en dat de nationale acties in de strijd tegen dit recente verschijnsel in goede banen worden geleid. Om een antwoord te bieden op het binnendringen van een luchtruim zonder toestemming, werd er een gecoördineerde actie op touw gezet tussen het Directoraatgeneraal Luchtvaart (FOD Mobiliteit), de Luchtcomponent van Defensie, EUROCONTROL, Belgocontrol en de federaties van sportieve en recreatieve luchtvaart. Dat leidde concreet tot de publicatie van een brochure om VFR-piloten beter bewust te maken van deze problematiek. De brochure werd op grote schaal verspreid bij het doelpubliek, onder andere via de AIM Meteo briefing, de applicatie voor luchtvaart- en meteorologische informatie op de website van Belgocontrol. Momenteel wordt een volledige gids voorbereid die bestemd is voor de VFR-piloten en zullen er specifieke initiatieven worden genomen om het lagere luchtruim te vereenvoudigen. Veiligheid volgens de hoogste Europese normen Alhoewel de Europese wetgeving geen meetbare doelstelling inzake veiligheid heeft opgelegd, heeft ze wel kwaliteitsdoelstellingen ingevoerd door ze te laten omzetten naar het FABEC-prestatieplan. De bekendmaking en de bevordering van een Just culture -beleid maakt hier deel van uit. De Just culture wil luchtverkeersleiders aanmoedigen om veiligheidsgerelateerde gebeurtenissen te melden. Deze cultuur is gebaseerd op het principe dat een verkeersleider niet zal worden berispt voor acties of beslissingen die in overeenstemming zijn met zijn ervaring en zijn opleiding. Opzettelijke fouten en ernstige tekortkomingen worden echter niet geduld. Bij Belgocontrol geldt een Just culture-beleid en werkt het bedrijf samen met zijn partners van het FABEC om een gemeenschappelijke methodologie op punt te stellen. MATURITEIT VAN HET SMS (SAFETY MANAGEMENT SYSTEM) Aantal doelstellingen per maturiteitsniveau Een tweede Europese doelstelling is dat, ten laatste in december 2014, standaard gebruik moet worden gemaakt van de Risk analysis tool (RAT) om de graad van ernst van de incidenten te kunnen beoordelen. Belgocontrol gebruikt de RAT systematisch sinds januari 2010 en is dus in overeenstemming met de Europese vereisten. De derde Europese doelstelling betreft de maturiteit van het veiligheidsbeheer bij de verleners van luchtvaartnavigatiediensten. Elk jaar werkt Belgocontrol mee aan een audit die de efficiëntie meet van zijn beheer van de veiligheid. Zo worden er 26 doelstellingen, verdeeld over 11 domeinen, onder de loep genomen, die elk een cijfer van 1 (de laagste) tot 5 (het hoogste) krijgen. Er is geen becijferde doelstelling voor deze eerste referentieperiode ( ) maar met een maturiteitsresultaat van 3 wordt beantwoord aan de Europese wetgeving. In 2013 heeft Belgocontrol een 3 behaald voor 9 van de 26 doelstellingen, een 4 voor 12 doelstellingen en een 5 voor 5 doelstellingen. Belgocontrol zit dus op het goede spoor om te beantwoorden aan de prestatiedoelstelling van de 2e referentieperiode ( ) die een score van 4 oplegt voor elk van de 26 doelstellingen tegen eind Scores behaald door het Safety Management System van Belgocontrol voor de 26 doelstellingen uit de Safety Maturity Survey (1 = laagste score, 5 = hoogste score). Na een audit van de BSA (Belgian Supervisory Authority) werden deze resultaten aan het EASA (European Aviation Safety Agency) doorgegeven. Het identificeren van voertuigen op de banen te Brussel-Nationaal Runway incursions zijn de 4 e grootste oorzaak van incidenten die Belgocontrol heeft opgelijst. Bij deze incursions kan het gaan om luchtvaartuigen, maar ook om dienstwagens die zich op de taxibanen van de luchthaven begeven. In 2013 werd een nieuwe stap gezet naar een nog grotere veiligheid, want Belgocontrol stelde immers de eerste transponder voor voertuigen in dienst te Brussel-Nationaal. Dankzij deze transponder kan niet enkel de locatie van de voertuigen exacter worden bepaald, maar kunnen ze tevens automatisch worden geïdentificeerd door het AMS (Airport Movement System). Dat systeem, ontworpen door Belgocontrol, implementeert het concept van A-SMGCS (Advanced Surface Movement Guidance and Control System) op de luchthavens. Deze automatische identificatie versterkt de efficiëntie van de Safety nets die de verkeersleider op voorhand waarschuwen voor een mogelijk gevaarlijke situatie zoals de runway incursions. Het doel van het VTS-project (Vehicule Tracking System) is om alle voertuigen die zich regelmatig verplaatsen in het manoeuvreergebied van Brussel-Nationaal, uit te rusten met een transponder. Het project wordt gezamenlijk geleid door Belgocontrol en Brussels Airport Company. Gezien Belgocontrol heel wat ervaring ter zake heeft, heeft het bedrijf de leiding gekregen over de uitvoering van het project dat eind 2014, begin 2015 voltooid zal zijn.

21 CAPACITEIT: DE STIPTHEID ONDER CONTROLE Belgocontrol heeft zijn en-routevertraging perfect onder controle, waarmee het bedrijf nog maar eens bewijst dat zijn beheer van het luchtverkeer één van de beste van Europa is. Ondanks de moeilijkheden door de ongunstige weersomstandigheden in maart en juni 2013, slaagde Belgocontrol erin de luchtruimgebruikers een capaciteit te waarborgen die zijn bijdrage aan de FABEC-doelstelling voor de verwezenlijking van het Gemeenschappelijk Europees Luchtruim ruimschoots overstijgt. PRESTATIES > FABEC-doelstelling bereikt. De gemiddelde en-route-atfmvertraging van Belgocontrol in 2013 bedroeg 0,08 minuten per vlucht, terwijl zijn bijdrage aan de FABEC-doelstelling mocht oplopen tot 0,14 minuten per vlucht voor > Oorzaken van de vertragingen: bij Belgocontrol is 70% van de minuten gecumuleerde vertraging in 2013 te wijten aan het weer en werd meer dan 70% van deze vertragingen opgetekend tussen 21 en 23 juni > Belgocontrol behaalt de 2 e beste score binnen het FABEC qua capaciteit, net na het MUAC (gemiddeld 0,07 minuten vertraging per vlucht). > Belgocontrol bereikt alle doelstellingen inzake stiptheid op de luchthaven van Brussel-Nationaal die zijn vastgelegd in zijn beheerscontract. Minder vertragingen: een gemeenschappelijke doelstelling voor het FABEC Om de prestaties op gebied van de capaciteit te meten tijdens deze eerste referentieperiode ( ), stelde de Europese Commissie als indicator de gemiddelde en-route-atfmvertraging per vlucht voorop. Aan vertragingen hangt immers een flink prijskaartje vast voor de luchtvaartmaatschappijen en ze hebben een negatieve invloed op het milieu omdat er onnodig veel brandstof wordt verbruikt. Het FABEC stelde in zijn prestatieplan dat de en-routevertraging per vlucht niet meer dan 0,5 minuten mag bedragen in Er werden tussentijdse waarden van 0,77 minuten en 0,68 minuten per vlucht vastgelegd voor respectievelijk 2012 en Het FABEC behaalt opnieuw zijn doelstelling in 2013 met een gemiddelde gecumuleerde ATFM-vertraging van 0,47 minuten per vlucht. Dat houdt een verbetering in met 21% ten opzichte van 2012 en met 31% vergeleken met de doelstelling van 2013, die 0,68 minuten per vlucht bedraagt. Belgocontrol één van de beste qua beheer van de vertragingen Al voordat de prestatiedoelstellingen van het Gemeenschappelijk Europees Luchtruim in voege waren, had Belgocontrol het probleem van capaciteit al bij de kern aangepakt. Omdat Belgocontrol zijn klanten een kwaliteitsvolle dienst wil bieden, kon het bedrijf niet lijdzaam toezien dat er zich grote vertragingen voordeden. Belgocontrol ondernam concrete acties en dankzij analyses, procedures en opleiding van de Traffic Managers, slaagde het bedrijf erin zijn gemiddelde en-route-aftm-vertraging per vlucht tot een zevende te herleiden tussen 2010 en Dat betekent dat die met meer dan 87% werd verminderd, waardoor er slechts 0,027 minuten vertraging per vlucht was in 2012, ten opzichte van 0,21 minuten 3,0 vertraging per vlucht in Met dat uitstekende resultaat is Belgocontrol 2,5 de beste van de FABEC-klas. Minuten 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Een onmisbare troef voor de prestaties van het FABEC In 2013 kon Belgocontrol zijn uitzonderlijke prestatie van 2012 niet herhalen, vooral door de uiterst ongunstige weersomstandigheden die België teisterden tijdens de eerste dagen van de zomer van Maar met een gemiddelde en-route-atfm-vertraging van 0,08 minuten per vlucht, voldeed het bedrijf wel ruimschoots aan zijn bijdrage aan de doelstelling van het FABEC, nl. 0,14 minuten per vlucht in Het FABEC heeft immers voor elk van zijn leden een individuele bijdrage tot de globale doelstelling bepaald. Belgocontrol behaalt dit keer de op één na beste score van het FABEC, net na het MUAC (0,07 minuten per vlucht) dat het hogere luchtruim controleert boven België en EVOLUTIE VAN DE GECUMULEERDE GEMIDDELDE EN-ROUTE ATFM-VERTRAGING PER VLUCHT / IN HET FABEC VOOR , ,77 0, KPI van de en-route vertraging per vlucht 0,68 0, FABEC-doelstelling Belgocontrol Jaarverslag

22 20 ACTIVITEITENVERSLAG 2013 Het Met Office van Belgocontrol ter versterking van de veiligheid De meteoafdeling van Belgocontrol, die gespecialiseerd is in luchtvaartmeteorologie, heeft in 2013 een nieuw product ontwikkeld, het Severe Weather Assessment. Het wordt frequent geüpdatet zodat de Supervisor en de Traffic Manager van het CANAC 2-verkeersleidingscentrum er gebruik van kunnen maken. Het product, dat bestaat uit drie bulletins een pretactisch en twee tactische - is specifiek gericht op weersfenomenen zoals onweer of minder goed zicht die het normale verloop van de vluchten gevoelig kunnen aantasten en dus ook de werklast van de luchtverkeersleiders. De kracht van dit product schuilt in het feit dat het een gevolg is van de nauwe samenwerking tussen de luchtverkeersleiding en de meteodiensten, en dat het als basis dient om de ATS-strategie vooraf te bepalen. De gebruiker (ATS) heeft met andere woorden een model waarmee hij een operationele invulling kan geven aan de waarschijnlijkheden die hem worden meegedeeld en waarmee hij de capaciteit sector per sector nauwkeuriger kan aanpassen in functie van de veiligheid. De ATS-experten van Belgocontrol hebben van hun kant de Severe Weather Procedure uitgewerkt, die de informatie aangeleverd door het Met Office in concrete acties omzet. Luxemburg, Nederland en het noordwesten van Duitsland. Dankzij zulke prestaties deed Belgocontrol de gemiddelde en-routevertraging in het FABEC dalen en blijft het een onontbeerlijke troef voor het beheer van de capaciteit, de kwaliteit van de dienstverlening en de verwezenlijking van het Gemeenschappelijk Europees Luchtruim. Het weer: de belangrijkste oorzaak van vertragingen voor Belgocontrol In 2013 lagen de weersomstandigheden aan de basis van 70,7% van de en-routevertragingen waarmee het Belgocontrol-ACC te kampen had. Bij 29% was de oorzaak een onvoorzien tekort aan luchtverkeersleiders. De rest (0,3%) lag aan de ATC-capaciteit, m.a.w. de geplande, en dus structurele bezetting, om tegemoet te komen aan de vraag naar luchtverkeer. 70% van de vertragingen heeft dus een oorzaak waarop Belgocontrol geen vat heeft. Het bedrijf kan zich enkel aanpassen door geschikte procedures in te voeren om de invloed van de weersomstandigheden op de capaciteit van zijn verkeersleiding zo veel mogelijk te beperken. Het is trouwens niet de FABEC LVNL Skyguide DFS DSNA MUAC Belgocontrol ATFM EN-ROUTE VERTRAGING PER VLUCHT IN HET FABEC VOOR ,08 eerste keer dat Belgocontrol geconfronteerd wordt met deze omstandigheden. In 2012 had het weer namelijk een nefaste invloed op 88% van de gecumuleerde vertragingen. Een des te opmerkelijker feit is dat de meer dan 70% van de vertragingen in 2013 te wijten zijn aan weersomstandigheden die plaatsvonden op amper 3 dagen tijd in de maand juni. Drie onweersfronten, die het hele Belgische luchtruim in hun greep hielden, dwongen de Traffic managers van Belgocontrol reguleringen uit te brengen om de veiligheid te waarborgen. Tijdens die drie dagen in juni 2013 waren er meer gecumuleerde vertragingen dan voor heel 2012, omwille van welke reden dan ook. In het FABEC lagen de weersomstandigheden aan de basis van 18,8% van de en-routevertragingen in Deze situatie vertoont een sterke gelijkenis met die van 2012, toen het weer verantwoordelijk was voor ongeveer 17% van de vertragingen. De belangrijkste oorzaak van en-routevertraging in het FABEC blijft de ATC-capaciteit, goed voor 34% van de vertragingen. Er wordt echter wel een verbetering vastgesteld ten opzichte van het jaar daarvoor, toen de ATC-capaciteit 42% van de en-routevertragingen vertegenwoordigde. 0,47 0,00 0,10 0,20 0,30 0,40 0,50 Minuten OORZAKEN VAN DE EN-ROUTE- VERTRAGINGEN VOOR HET FABEC 2% 35% 26% 3% 1% 4% 19% 10% Verbetering in zicht: het occupancy-concept Er zijn momenteel operationele initiatieven in de maak om het beheer van de vertragingen nog te verbeteren bij Belgocontrol. Om het verkeer te regelen en een maximale veiligheid te bieden, zijn de Traffic Managers soms verplicht om reguleringen uit te brengen die tijdelijke verkeersbeperkingen opleggen in een sector. Maar die laatste genereren voorafgaandelijke vertraging. De reguleringen die Belgocontrol uitbrengt zijn momenteel gebaseerd op informatie afkomstig uit de vliegplannen en worden om de 20 minuten vernieuwd. Deze informatie geeft de werkelijke verkeerssituatie in de verschillende sectoren echter niet voldoende nauwkeurig weer, dus is de Traffic Manager verplicht om te strenge reguleringen uit te brengen vergeleken met de werkelijke behoeften. Door zich te baseren op het occupancyconcept, is de informatie over de werkelijke bezetting van de sectoren elke minuut beschikbaar. Daardoor zullen de Traffic Managers veel meer nauwkeurige en gerichte reguleringen kunnen uitbrengen en op die manier nutteloze vertragingen beperken. ATC capaciteit ATC personeel Weersomstandigheden Andere Speciale gebeurtenissen Uitrustingen (ATC) Stakingen (ATC) Milieu OORZAKEN VAN DE EN-ROUTE- VERTRAGINGEN VOOR BELGOCONTROL 71% 29% ATC staffing Weersomstandigheden

Statistieken Belgocontrol: bewegingen juni 2014

Statistieken Belgocontrol: bewegingen juni 2014 29 augustus 2014 Statistieken Belgocontrol: bewegingen juni 2014 Belgocontrol beheerde in juni 2014 in totaal 97.218 bewegingen, ofwel een stijging met 3,2% (3.016 bewegingen) vergeleken met dezelfde maand

Nadere informatie

Statistieken Belgocontrol: bewegingen februari 2014

Statistieken Belgocontrol: bewegingen februari 2014 Statistieken Belgocontrol: bewegingen februari 2014 15 april 2014 In februari 2014 behandelde Belgocontrol in totaal 69.924 bewegingen, 2,9% (of 1.965 bewegingen) meer dan in februari 2013 (67.959 bewegingen).

Nadere informatie

VOORWOORD 2 JOHAN DECUYPER, GEDELEGEERD BESTUURDER 2 RENAUD LORAND, VOORZITTER VAN DE RAAD VAN BESTUUR 4

VOORWOORD 2 JOHAN DECUYPER, GEDELEGEERD BESTUURDER 2 RENAUD LORAND, VOORZITTER VAN DE RAAD VAN BESTUUR 4 JAARVERSLAG 2014 INLEIDING 1 INHOUDSTAFEL VOORWOORD 2 JOHAN DECUYPER, GEDELEGEERD BESTUURDER 2 RENAUD LORAND, VOORZITTER VAN DE RAAD VAN BESTUUR 4 ACTIVITEITENVERSLAG 2014 6 FEITEN & CIJFERS 2014 8 MISSIE,

Nadere informatie

Jaarverslag Veiligheid ten top

Jaarverslag Veiligheid ten top Jaarverslag 2016 Veiligheid ten top Veiligheid ten top Inhoud Inleiding 1 Voorwoord 2 Johan Decuyper, Gedelegeerd Bestuurder 2 Renaud Lorand, Voorzitter van de Raad van Bestuur 4 Activiteitenverslag 2016

Nadere informatie

Achtergrondinformatie bij de FABEC-Haalbaarheidsstudie

Achtergrondinformatie bij de FABEC-Haalbaarheidsstudie Achtergrondinformatie bij de FABEC-Haalbaarheidsstudie Zonder omwegen Hoe de FAB Europe Central onze manier van vliegen kan veranderen Trends inzake luchtverkeer in Europa Het luchtverkeer boven Europa

Nadere informatie

De controletoren van Brussel-Nationaal. Voor een optimale veiligheid van het luchtverkeer

De controletoren van Brussel-Nationaal. Voor een optimale veiligheid van het luchtverkeer De controletoren van Brussel-Nationaal Voor een optimale veiligheid van het luchtverkeer Belgocontrol is een autonoom overheidsbedrijf met als opdracht de veiligheid van het luchtverkeer in het burgerlijk

Nadere informatie

Statistieken 2010: heropleving van het verkeer in zicht

Statistieken 2010: heropleving van het verkeer in zicht 1 februari 2011 Statistieken : heropleving van het verkeer in zicht Belgocontrol, het autonoom over heidsbedrijf dat instaat v oor de veiligheid v an het luchtverkeer in het Belgisch burgerlijk luchtruim

Nadere informatie

altitude Jaarverslag 2015

altitude Jaarverslag 2015 Gaining altitude Jaarverslag 2015 Inhoud Inleiding 1 Voorwoord 2 Johan Decuyper, Gedelegeerd Bestuurder 2 Renaud Lorand, Voorzitter van de Raad van Bestuur 4 Activiteitenverslag 2015 6 Feiten & cijfers

Nadere informatie

altitude Jaarverslag 2015

altitude Jaarverslag 2015 Gaining altitude Jaarverslag 2015 Inleiding 1 Voorwoord 2 Johan Decuyper, Gedelegeerd Bestuurder 2 Renaud Lorand, Voorzitter van de Raad van Bestuur 4 Activiteitenverslag 2015 6 Feiten & cijfers 2015 8

Nadere informatie

Renovatiewerken op baan 25 links op Brussels Airport

Renovatiewerken op baan 25 links op Brussels Airport Brussels Airport, 4 maart 2015 Renovatiewerken op baan 25 links op Brussels Airport Brussels Airport start op 27 mei met belangrijke renovatiewerken op baan 25L/07R. Om de impact op de omwonenden en op

Nadere informatie

Dashboard inzake het baangebruik op Brussels Airport in 2016

Dashboard inzake het baangebruik op Brussels Airport in 2016 Inhoudstafel Deel 1 Inleiding... 3 1.1 Doelstelling... 3 1.2 Afkortingen... 3 Deel 2 Capaciteitsindicatoren... 4 2.1 Capaciteitsindicator van de voornaamste baancombinaties... 4 2.2 ATFM-vertraging bij

Nadere informatie

Page 1 / 7. Belgisch veiligheidsbeleid voor de burgerluchtvaart

Page 1 / 7. Belgisch veiligheidsbeleid voor de burgerluchtvaart Page 1 / 7 Belgisch veiligheidsbeleid voor de burgerluchtvaart 08/10/2012 Page 2 / 7 BESLUIT VAN DE DIRECTEUR-GENERAAL Ons kenmerk : Brussel de LA/DG/2012-535 Rev. 03 08/10/2012 Betreft: Belgisch veiligheidsbeleid

Nadere informatie

Belgocontrol statistieken: bewegingen december 2010

Belgocontrol statistieken: bewegingen december 2010 1 februari 2011 Belgocontrol statistieken: bewegingen december Belgocontrol, het autonome over heidsbedrijf dat instaat v oor de veiligheid v an het luchtverkeer in het Belgisch burgerlijk luchtruim en

Nadere informatie

gezien het gemeenschappelijk standpunt van de Raad (15853/2/2002 C5-0137/2003) 1,

gezien het gemeenschappelijk standpunt van de Raad (15853/2/2002 C5-0137/2003) 1, P5_TA-PROV(2003)0325 Verlening van luchtvaartnavigatiediensten ***II Wetgevingsresolutie van het Europees Parlement betreffende het gemeenschappelijk standpunt, door de Raad vastgesteld met het oog op

Nadere informatie

Luchtvaart: voortgangsverslagen tonen aan dat kerndoelstellingen voor Europees luchtverkeersbeheer "op de tocht staan"

Luchtvaart: voortgangsverslagen tonen aan dat kerndoelstellingen voor Europees luchtverkeersbeheer op de tocht staan EUROPESE COMMISSIE - PERSBERICHT Luchtvaart: voortgangsverslagen tonen aan dat kerndoelstellingen voor Europees luchtverkeersbeheer "op de tocht staan" Brussel, 25 november 2011 Vandaag gepubliceerde voortgangsverslagen

Nadere informatie

Vluchten boven Brussel. Voor een billijke aanpak

Vluchten boven Brussel. Voor een billijke aanpak Vluchten boven Brussel Voor een billijke aanpak François Bellot Minister van Mobiliteit en Vervoer Ontmoeting met de betrokken burgemeesters van Vlaams en Waals Brabant 29 juni 2016 Inhoud Waarom is de

Nadere informatie

Prestaties ten dienste van onze klanten

Prestaties ten dienste van onze klanten Prestaties ten dienste van onze klanten JAARVERSLAG 2011 Inhoud Prestaties ten dienste van onze klanten 03 Missie, Visie, Waarden 04 Belangrijke feiten in 2011 06 Kerncijfers 2011 08 Mededeling van de

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 21 501-33 Raad voor Vervoer, Telecommunicatie en Energie Nr. 532 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van

Nadere informatie

VLIEGEN IN ALLE VEILIGHEID

VLIEGEN IN ALLE VEILIGHEID ONZE WAARDEN VLIEGEN IN ALLE VEILIGHEID Veiligheid is de topprioriteit van Belgocontrol. Het is het credo waar elke medewerker naar handelt. Bij Belgocontrol wordt de veiligheid systematisch en continu

Nadere informatie

Dossier regionale luchthavens. 0. Aanleiding:

Dossier regionale luchthavens. 0. Aanleiding: Dossier regionale luchthavens 0. Aanleiding: In 2004 presenteerde het Vlaams Forum Luchtvaart een rapport en aanbevelingen aan de Vlaamse regering over de luchtvaart in Vlaanderen [2]. Belangrijk onderdeel

Nadere informatie

Toespraak Evelyne Huytebroeck Geluidskadaster voor vliegtuigen

Toespraak Evelyne Huytebroeck Geluidskadaster voor vliegtuigen Toespraak Evelyne Huytebroeck Geluidskadaster voor vliegtuigen Goedemiddag iedereen, Het kadaster dat ik u op woensdag 14 november 2007 voorstelde, is het resultaat van een intensieve samenwerking tussen

Nadere informatie

LVNL FACTS & FIGURES Peildatum 31 december 2016

LVNL FACTS & FIGURES Peildatum 31 december 2016 LVNL FACTS & FIGURES Peildatum 31 december 2016 Organisatieprofiel - 1 LVNL is sinds 1 januari 1993 een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO). Daarvoor was LVNL onderdeel van het directoraat-generaal Rijksluchtvaartdienst

Nadere informatie

LVNL FACTS & FIGURES Peildatum 31 december 2014

LVNL FACTS & FIGURES Peildatum 31 december 2014 LVNL FACTS & FIGURES Peildatum 31 december 2014 Organisatieprofiel - 1 LVNL is sinds 1 januari 1993 een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO). Daarvoor was LVNL onderdeel van het directoraat-generaal Rijksluchtvaartdienst

Nadere informatie

LVNL FACTS & FIGURES Peildatum 31 december 2015

LVNL FACTS & FIGURES Peildatum 31 december 2015 LVNL FACTS & FIGURES Peildatum 31 december 2015 Organisatieprofiel - 1 LVNL is sinds 1 januari 1993 een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO). Daarvoor was LVNL onderdeel van het directoraat-generaal Rijksluchtvaartdienst

Nadere informatie

L 320/8 Publicatieblad van de Europese Unie

L 320/8 Publicatieblad van de Europese Unie L 320/8 Publicatieblad van de Europese Unie 17.11.2012 VERORDENING (EU) Nr. 1078/2012 VAN DE COMMISSIE van 16 november 2012 betreffende een gemeenschappelijke veiligheidsmethode voor de controle die moet

Nadere informatie

BEHEERSVERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR

BEHEERSVERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR JAARVERSLAG 2017 BEHEERSVERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR Hieronder vindt u het verslag over de toestand en de resultaten van het autonoom overheidsbedrijf voor het boekjaar 2017 in overeenstemming met de

Nadere informatie

Luchtruimwijziging grensregio april Aanpak negatieve gevolgen voor de regio Eijsden- Margraten

Luchtruimwijziging grensregio april Aanpak negatieve gevolgen voor de regio Eijsden- Margraten Luchtruimwijziging grensregio april 2013 Aanpak negatieve gevolgen voor de regio Eijsden- Margraten Onderwerpen 1. Aanleiding en inhoud luchtruimwijziging april 2013 2. Procedure luchtruimwijziging 3.

Nadere informatie

20 JULI BOUDEWIJN, Koning der Belgen, Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, ONZE GROET.

20 JULI BOUDEWIJN, Koning der Belgen, Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, ONZE GROET. 1 08.08.2016 20 JULI 1971 KONINKLIJK BESLUIT BETREFFENDE DE OPRICHTING VAN EEN NATIONAAL COMITE VOOR DE VEILIGHEID DER BURGERLIJKE LUCHTVAART EN VAN PLAATSELIJKE COMITES VOOR DE VEILIGHEID DER LUCHTHAVENS

Nadere informatie

Kwaliteitszorg met behulp van het INK-model.

Kwaliteitszorg met behulp van het INK-model. Kwaliteitszorg met behulp van het INK-model. 1. Wat is het INK-model? Het INK-model is afgeleid van de European Foundation for Quality Management (EFQM). Het EFQM stelt zich ten doel Europese bedrijven

Nadere informatie

OP DE VLEUGELS VAN DE GROEI JAARVERSLAG 2017

OP DE VLEUGELS VAN DE GROEI JAARVERSLAG 2017 OP DE VLEUGELS VAN DE GROEI JAARVERSLAG 2017 INHOUD INTRODUCTIE / KERNCIJFERS... 1 VOORWOORD Johan Decuyper, CEO... 2 Renaud Lorand, Voorzitter van de Raad van Bestuur... 3 ACTIVITEITENVERSLAG 2017 Vliegen

Nadere informatie

LVNL FACTS & FIGURES

LVNL FACTS & FIGURES LVNL FACTS & FIGURES Organisatieprofiel - 1 LVNL is sinds 1 januari 1993 een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO). Daarvoor was LVNL onderdeel van het directoraat-generaal Rijksluchtvaartdienst van het Ministerie

Nadere informatie

Overheidsorganisatie van het jaar

Overheidsorganisatie van het jaar Overheidsorganisatie van het jaar Persoonlijke info Naam:* Voornaam:* Organisatie* E-mail van de contactpersoon:* Adres:* Telefoon:* Mijn overheidsorganisatie:* -- Selecteer -- Preselectie Om de preselectie

Nadere informatie

LVNL FACTS & FIGURES

LVNL FACTS & FIGURES LVNL FACTS & FIGURES Organisatieprofiel - 1 LVNL is sinds 1 januari 1993 een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO). Daarvoor was LVNL onderdeel van het directoraat-generaal Rijksluchtvaartdienst van het Ministerie

Nadere informatie

Barometer kinesitherapie 2013

Barometer kinesitherapie 2013 Barometer kinesitherapie 2013 Ingevolge de nomenclatuurhervorming van 2002, lag het uitgavenniveau voor kinesitherapie in 2003 op het laagste niveau sinds 1991. Vanaf 2004 beginnen de uitgaven opnieuw

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 31 936 Luchtvaartbeleid Nr. 114 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU EN VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van

Nadere informatie

NL In verscheidenheid verenigd NL A8-0258/36. Amendement. Peter Liese namens de PPE-Fractie

NL In verscheidenheid verenigd NL A8-0258/36. Amendement. Peter Liese namens de PPE-Fractie 8.9.2017 A8-0258/36 36 Artikel 1 alinea 1 punt -1 bis (nieuw) Richtlijn 2003/87/EG Artikel 3 quinquies lid 2 Bestaande tekst 2. Vanaf 1 januari 2013 wordt 15 % van de rechten geveild. Dit percentage kan

Nadere informatie

TREVI VASTGOEDINDEX OP : 113,91 ZO N STABILITEIT: WAT EEN LUXE!

TREVI VASTGOEDINDEX OP : 113,91 ZO N STABILITEIT: WAT EEN LUXE! PERSBERICHT 01 oktober 2018 TREVI Group J. Hazardstraat 35 1180 Brussel Tel. +32 2 343 22 40 / Fax +32 2 343 67 02 TREVI VASTGOEDINDEX OP 30-09-2018: 113,91 ZO N STABILITEIT: WAT EEN LUXE! De index van

Nadere informatie

Veiligheid. Veiligheidsprestaties

Veiligheid. Veiligheidsprestaties 30 Veiligheid Veiligheidsprestaties Sinds 1 januari 2012 is het zogenoemde SES Perfomance Scheme van kracht. In Nederland is het van toepassing op het Maastricht Upper Area Control Centre (MUAC), het Koninklijk

Nadere informatie

TUSSENTIJDSE MANAGEMENTVERKLARING VOOR DE PERIODE

TUSSENTIJDSE MANAGEMENTVERKLARING VOOR DE PERIODE VOOR DE PERIODE EINDIGEND OP 30 SEPTEMBER 2011 Gezien de verkoop van Avis Europe, die op 3 oktober 2011 van kracht werd, heeft deze mededeling enkel betrekking op de voortgezette activiteiten. SAMENVATTING

Nadere informatie

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van EUROPESE COMMISSIE Brussel, 8.3.2018 C(2018) 1392 final GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE van 8.3.2018 tot vaststelling van gemeenschappelijke veiligheidsmethoden inzake de eisen voor

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 31 534 Evaluatie wet op het KNMI Nr. 5 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Project Luchtruimherziening

Project Luchtruimherziening Project Luchtruimherziening Update over de voortgang voor OSCRO 30-10-2018 Opbouw presentatie 1. Het Nederlandse luchtruim 2. Uitgangspunten 3. Doelen en opgave van het project 4. Afbakening - requirements

Nadere informatie

REKENHOF. Consolideren en motiveren om vooruitgang te boeken

REKENHOF. Consolideren en motiveren om vooruitgang te boeken REKENHOF Consolideren en motiveren om vooruitgang te boeken STRATEGISCH PLAN 2010-2014 2 Inleiding Dit document stelt de resultaten voor van de strategische planning van het Rekenhof voor de periode 2010-2014.

Nadere informatie

FUNCTIEBESCHRIJVING. Directeur van de sociale departementen A7 Directeur. Sociale departementen Hoofdzetel

FUNCTIEBESCHRIJVING. Directeur van de sociale departementen A7 Directeur. Sociale departementen Hoofdzetel FUNCTIEBESCHRIJVING Naam van de functie: Dienst: Plaats: van de sociale departementen Sociale departementen Hoofdzetel Datum creatie: Datum revisie: Auteur beschrijving: Houder van de functie: 02/01/2019

Nadere informatie

L 96/20 NL Publicatieblad van de Europese Unie. VERORDENING (EG) Nr. 551/2004 VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD.

L 96/20 NL Publicatieblad van de Europese Unie. VERORDENING (EG) Nr. 551/2004 VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. L 96/20 NL Publicatieblad van de Europese Unie VERORDENING (EG) Nr. 551/2004 VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 10 maart 2004 betreffende de organisatie en het gebruik van het gemeenschappelijk

Nadere informatie

TETRALERT - ONDERNEMING VOORSTEL TOT HERZIENING VAN DE RICHTLIJN AANDEELHOUDERSRECHTEN

TETRALERT - ONDERNEMING VOORSTEL TOT HERZIENING VAN DE RICHTLIJN AANDEELHOUDERSRECHTEN TETRALERT - ONDERNEMING VOORSTEL TOT HERZIENING VAN DE RICHTLIJN AANDEELHOUDERSRECHTEN 1. Inleiding Op 9 april 2014 maakte de Europese Commissie aan het Europees Parlement een voorstel van richtlijn over

Nadere informatie

Charter van de ombudsdienst

Charter van de ombudsdienst Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Ombudsdienst AC-Kruidtuin - Food Safety Center Kruidtuinlaan 55 B-1000 Brussel Tel. 02/211 82 11 www.favv.be Charter van de ombudsdienst 1. Doelstelling

Nadere informatie

Samen luchtvaart mogelijk maken. LVNL factsheet. Peildatum 31 december 2017

Samen luchtvaart mogelijk maken. LVNL factsheet. Peildatum 31 december 2017 Samen luchtvaart mogelijk maken LVNL factsheet Peildatum 31 december 2017 Organisatieprofiel LVNL is sinds 1 januari 1993 een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO). Daarvoor was LVNL onderdeel van het directoraat

Nadere informatie

14129/15 gys/gra/hw 1 DG B 3A

14129/15 gys/gra/hw 1 DG B 3A Raad van de Europese Unie Brussel, 20 november 2015 14129/15 SOC 668 EMPL 438 ECOFIN 853 POLGEN 166 NOTA van: het secretariaat-generaal van de Raad aan: het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e

Nadere informatie

Een goed 2015, een aarzelend

Een goed 2015, een aarzelend Een goed 2015, een aarzelend 2016 Conjunctuurenquête Expeditiesector 1e kwartaal 2016 Een goed 2015, een aarzelend 2016 Conjunctuurenquête Expeditiesector 1e kwartaal 2016 De 3-maandelijkse conjunctuurenquête

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 16 april 2010 (20.04) (OR. en) 8570/10 ENFOPOL 99

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 16 april 2010 (20.04) (OR. en) 8570/10 ENFOPOL 99 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 16 april 2010 (20.04) (OR. en) 8570/10 ENFOPOL 99 NOTA I/A-PUNT van: het secretariaat-generaal aan: het Coreper/de Raad nr. vorig doc.: 7984/10 ENFOPOL 78 + COR 1 + ADD

Nadere informatie

Factsheet Lelystad Airport. Toekomstige vliegroutes Lelystad Airport

Factsheet Lelystad Airport. Toekomstige vliegroutes Lelystad Airport Factsheet Lelystad Airport Toekomstige vliegroutes Lelystad Airport Lelystad Airport Schiphol Group ontwikkelt Lelystad Airport tot een luchthaven voor vakantievluchten binnen Europa en andere bestemmingen

Nadere informatie

Optimisme houdt stand Conjunctuurenquête Expeditiesector 4e kwartaal 2015

Optimisme houdt stand Conjunctuurenquête Expeditiesector 4e kwartaal 2015 Optimisme houdt stand Conjunctuurenquête Expeditiesector 4e kwartaal 2015 Optimisme houdt stand Conjunctuurenquête Expeditiesector 4e kwartaal 2015 Commentaren De 3-maandelijkse conjunctuurenquête van

Nadere informatie

FEDERAAL AGENTSCHAP VOOR DE VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN - FAVV - Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen

FEDERAAL AGENTSCHAP VOOR DE VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN - FAVV - Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen FEDERAAL AGENTSCHAP VOOR DE VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN - FAVV - 1 BP 2018-2020 Strategische thema s een efficiënte en doeltreffende organisatie van het toezicht op de voedselketen met het oog op haar

Nadere informatie

Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010

Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010 Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010 Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie: Conferentie over Biodiversiteit in een veranderende wereld 8-9 september 2010 Internationaal Conventiecentrum

Nadere informatie

Embargo tot de datum waarop deze toespraak wordt gehouden / toetsen aan deze datum

Embargo tot de datum waarop deze toespraak wordt gehouden / toetsen aan deze datum Bouwen aan de democratische veiligheid in Europa Ontwerptoespraak van de secretaris-generaal Brussel, woensdag 12 november 2014 Embargo tot de datum waarop deze toespraak wordt gehouden / toetsen aan deze

Nadere informatie

Aanbeveling van de Dienst Veiligheid en Interoperabiliteit van de Spoorwegen (DVIS)

Aanbeveling van de Dienst Veiligheid en Interoperabiliteit van de Spoorwegen (DVIS) Aanbeveling van de Dienst Veiligheid en Interoperabiliteit van de Spoorwegen (DVIS) Aan de spoorwegondernemingen werkzaam in België, met het oog op het toepassen van goede praktijken tot het verbeteren

Nadere informatie

Factsheet Lelystad Airport. Toekomstige vliegroutes Lelystad Airport

Factsheet Lelystad Airport. Toekomstige vliegroutes Lelystad Airport Factsheet Lelystad Airport Toekomstige vliegroutes Lelystad Airport Lelystad Airport Schiphol Group ontwikkelt Lelystad Airport tot een luchthaven voor vakantievluchten binnen Europa en andere bestemmingen

Nadere informatie

GOF. Belgische gedragscode voor veiliger gsm-gebruik door jonge tieners en kinderen

GOF. Belgische gedragscode voor veiliger gsm-gebruik door jonge tieners en kinderen Belgische gedragscode voor veiliger gsm-gebruik door jonge tieners en kinderen Voorwoord In februari 2007 ontwikkelden de Europese mobiele providers en content providers een gezamenlijke structuur voor

Nadere informatie

Vliegverkeer. Toenemende overlast Eindhoven Airport. Overleg Bewonersplatform Woensel-Noord 1 December 2016 Voorbereid door: Willem van den Brink

Vliegverkeer. Toenemende overlast Eindhoven Airport. Overleg Bewonersplatform Woensel-Noord 1 December 2016 Voorbereid door: Willem van den Brink Vliegverkeer Toenemende overlast Eindhoven Airport Overleg Bewonersplatform Woensel-Noord 1 December 2016 Voorbereid door: Willem van den Brink Wat is er aan de hand? Toename vliegbewegingen van 33000

Nadere informatie

BAS rapportage gebruiksjaar 2013

BAS rapportage gebruiksjaar 2013 BAS rapportage gebruiksjaar 213 Op 14 februari 214 heeft het Bewoners Aanspreekpunt Schiphol (BAS) de rapportage over het gebruiksjaar 213 uitgebracht. Het gebruiksjaar loopt niet gelijk met het kalenderjaar,

Nadere informatie

DE OPRICHTING VAN HET FAB EUROPE CENTRAL

DE OPRICHTING VAN HET FAB EUROPE CENTRAL DE OPRICHTING VAN HET FAB EUROPE CENTRAL HET KADER In het licht van de lopende besprekingen inzake de toekomst van de Europese luchtvaartnavigatiediensten, lanceerden de civiele en militaire autoriteiten

Nadere informatie

FUNCTIEFAMILIE 5.1 Lager kader

FUNCTIEFAMILIE 5.1 Lager kader Doel van de functiefamilie Leiden van een geheel van activiteiten en medewerkers en input geven naar het beleid teneinde een kwaliteitsvolle, klantgerichte dienstverlening te verzekeren en zodoende bij

Nadere informatie

Michael Balmes Lüder Vollers Christian Vollers Matijs Brand

Michael Balmes Lüder Vollers Christian Vollers Matijs Brand Onze Bedrijfsmissie In een wereld die permanent en steeds sneller verandert, vormt onze visie een kompas voor het bedrijfsdoel en de fundamentele waarden van de Vollers groep. Ze brengt onze bedrijfsfilosofie

Nadere informatie

ISO 9000:2000 en ISO 9001:2000. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V.

ISO 9000:2000 en ISO 9001:2000. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. ISO 9000:2000 en ISO 9001:2000 Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 11 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 1.2 VERSIEBEHEER...

Nadere informatie

GEDRAGSCODE. voor de leveranciers en aannemers van Infrabel // 1

GEDRAGSCODE. voor de leveranciers en aannemers van Infrabel // 1 GEDRAGSCODE voor de leveranciers en aannemers van Infrabel // 1 VOORWOORD Als één van de belangrijkste spelers op het gebied van duurzame mobiliteit in België wil Infrabel een verantwoord aankoopbeleid

Nadere informatie

Proactief en voorspellend beheer Beheer kan effi ciënter en met hogere kwaliteit

Proactief en voorspellend beheer Beheer kan effi ciënter en met hogere kwaliteit Proactief en voorspellend beheer Beheer kan effi ciënter en met hogere kwaliteit Beheer kan efficiënter en met hogere kwaliteit Leveranciers van beheertools en organisaties die IT-beheer uitvoeren prijzen

Nadere informatie

JAARLIJKSE EMAS ONTMOETING

JAARLIJKSE EMAS ONTMOETING JAARLIJKSE EMAS ONTMOETING Revisie van Bijlagen I, II en III en integratie van de Norm ISO 14001-2015 Sébastien Paquot Europese Commissie Agenda 1. Goedkeuring van de herziene bijlagen voornaamste wijzigingen

Nadere informatie

Het NL Luchtvaartbeleid & Lelystad Airport

Het NL Luchtvaartbeleid & Lelystad Airport Het NL Luchtvaartbeleid & Lelystad Airport Alexander ter Kuile Werkgroep Luchtruim Overijssel Luchtvaart = 1x Systeem...nog NIET in Nederland Luchtvaart vraagt: 1x Beleid Politiek stelt Visie en Kader

Nadere informatie

VLC_ADV_ _Tewerkstelling_toegevoegde waarde_vpl _def.docx. Tewerkstelling en toegevoegde waarde

VLC_ADV_ _Tewerkstelling_toegevoegde waarde_vpl _def.docx. Tewerkstelling en toegevoegde waarde VLC_ADV_20120913_Tewerkstelling_toegevoegde waarde_vpl13092012_def.docx Aanbeveling Tewerkstelling en toegevoegde waarde Brussel, 13 september 2012 VLC_ADV_20120913_Tewerkstelling_toegevoegde waarde_vpl13092012_def.docx

Nadere informatie

CHARTER VAN HET AUDITCOMITE

CHARTER VAN HET AUDITCOMITE CHARTER VAN HET AUDITCOMITE INLEIDING 2 I. ROL 2 II. VERANTWOORDELIJKHEDEN 2 1. Financiële reporting 3 2. Interne controle - risicobeheer en compliance 3 3. Interne audit 4 4. Externe audit: de commissaris

Nadere informatie

UITVOERINGSBESLUIT (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van

UITVOERINGSBESLUIT (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van EUROPESE COMMISSIE Brussel, 6.5.2019 C(2019) 3228 final UITVOERINGSBESLUIT (EU) /... VAN DE COMMISSIE van 6.5.2019 tot benoeming van de Netwerkbeheerder voor de netwerkfuncties voor luchtverkeersbeheer

Nadere informatie

Functiebeschrijving: Directeur audit

Functiebeschrijving: Directeur audit Functiebeschrijving: Directeur audit Functiefamilie Controle en audit functies Voor akkoord Naam leidinggevende Datum + handtekening Naam functiehouder Datum + Handtekening 1. Context van de functie 1.1.

Nadere informatie

Whitepaper. Ligt u s nachts ook wakker van alle commotie rondom nieuwe regelgeving of normering? Compliance Management

Whitepaper. Ligt u s nachts ook wakker van alle commotie rondom nieuwe regelgeving of normering? Compliance Management Whitepaper Compliance Management Ligt u s nachts ook wakker van alle commotie rondom nieuwe regelgeving of normering? Stop met piekeren: Mavim helpt om nieuwe wet- en regelgeving effectief en efficiënt

Nadere informatie

Molendijk Noord JE Rijssen

Molendijk Noord JE Rijssen Molendijk Noord 80 www.invented.nl 7461 JE Rijssen info@invented.nl Invented is opgericht met als doel; Focus op kostbare zaken en duurzame groei. Hoe groter je bedrijf en hoe sneller het groeit, hoe moeilijker

Nadere informatie

ANNEX BIJLAGE. bij. Uitvoeringsverordening (EU).../... van de Commissie

ANNEX BIJLAGE. bij. Uitvoeringsverordening (EU).../... van de Commissie EUROPESE COMMISSIE Brussel, 11.2.2019 C(2019) 785 final ANNEX BIJLAGE bij Uitvoeringsverordening (EU).../... van de Commissie tot vaststelling van een prestatie- en heffingsregeling in het gemeenschappelijk

Nadere informatie

Niet-preferentiële certificaten van oorsprong

Niet-preferentiële certificaten van oorsprong Niet-preferentiële certificaten van oorsprong Eerste zes maanden van 2015 De opdracht van de FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie bestaat erin de voorwaarden te scheppen voor een competitieve,

Nadere informatie

Digitale (r)evolutie in België anno 2010.

Digitale (r)evolutie in België anno 2010. ALGEMENE DIRECTIE STATISTIEK EN ECONOMISCHE INFORMATIE PERSBERICHT 23 februari 2011 Digitale (r)evolutie in België anno 2010. De digitale revolutie zet zich steeds verder door in België: 73% van de Belgische

Nadere informatie

Kwartaalmonitor Luchtvaart 01

Kwartaalmonitor Luchtvaart 01 Kwartaalmonitor Luchtvaart 01 2 e kwartaal 2019 Het aantal aangekomen en vertrokken passagiers op de vijf nationale luchthavens lag in het tweede kwartaal van 2019 2,7 procent hoger dan een jaar eerder.

Nadere informatie

HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO

HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO N Kruispuntbank voertuigen A04 Brussel, 29 september 2010 MH/MG/AS ADVIES OP EIGEN INITIATIEF over HET WETSONTWERP HOUDENDE DE OPRICHTING VAN DE KRUISPUNTBANK

Nadere informatie

Globaal Preventieplan Verbeteren van het Welzijn op het werk in een veranderende omgeving

Globaal Preventieplan Verbeteren van het Welzijn op het werk in een veranderende omgeving Globaal Preventieplan 2015 2020 Verbeteren van het Welzijn op het werk in een veranderende omgeving De inzet van ons preventiebeleid: Onze veiligheidsattitude moet een weerspiegeling worden van ons professionalisme

Nadere informatie

Functieprofiel Functionaris Gegevensbescherming

Functieprofiel Functionaris Gegevensbescherming Functionaris Gegevensbescherming Inhoudsopgave 1. Doel van de functie 2. Plaats in de organisatie 3. Resultaatgebieden 4. Taken, verantwoordelijkheden & bevoegdheden 5. Contacten 6. Opleiding, kennis,

Nadere informatie

Tabel competentiereferentiesysteem

Tabel competentiereferentiesysteem Bijlage 3 bij het ministerieel besluit van tot wijziging van het ministerieel besluit van 28 december 2001 tot uitvoering van sommige bepalingen van het koninklijk besluit van 30 maart 2001 tot regeling

Nadere informatie

Uitbating van de internationale luchthavens met als doel lawaaihinder te voorkomen en te beperken Benchmarking. Synthese

Uitbating van de internationale luchthavens met als doel lawaaihinder te voorkomen en te beperken Benchmarking. Synthese Uitbating van de internationale luchthavens met als doel lawaaihinder te voorkomen en te beperken Benchmarking 1. 1.1 Context Synthese Brussels Airport is de grootste Belgische luchthaven en de 17 de Europese

Nadere informatie

Partner van uw ambities

Partner van uw ambities Partner van uw ambities Professionnal van de financiële sector, erkend door en onderworpen aan het toezicht van de Commission de Surveillance du Secteur Financier (CSSF) uw activiteit ontwikkelt zich u

Nadere informatie

Het Wie, Wat en Hoe vanwelzorg in 2012

Het Wie, Wat en Hoe vanwelzorg in 2012 Het Wie, Wat en Hoe vanwelzorg in 2012 En hoe de puzzelstukjes Of hoe de puzzelstukjes precies in elkaar precies passen in elkaar passen Onze Visie Wie we willen zijn in 2012 1 1 Als marktleider in het

Nadere informatie

Gereglementeerde informatie* Brussel, Parijs, 10 oktober u Gewijzigde versie 10 oktober 2011, 11uur

Gereglementeerde informatie* Brussel, Parijs, 10 oktober u Gewijzigde versie 10 oktober 2011, 11uur Gereglementeerde informatie* Brussel, Parijs, 10 oktober 2011 5.30u Gewijzigde versie 10 oktober 2011, 11uur De Belgische, Franse en Luxemburgse nationale overheden verlenen Dexia aanzienlijke steun bij

Nadere informatie

Verdere evolutie van de geharmoniseerde werkloosheid in ruime zin

Verdere evolutie van de geharmoniseerde werkloosheid in ruime zin Verdere evolutie van de geharmoniseerde werkloosheid in ruime zin ruime zin in België, Duitsland, Frankrijk en Nederland in 2014 Directie Statistieken, Begroting en Studies stat@rva.be Inhoudstafel: 1

Nadere informatie

Een stand van zaken van ICT in België in 2012

Een stand van zaken van ICT in België in 2012 Een stand van zaken van ICT in België in 2012 Brussel, 20 november 2012 De FOD Economie geeft elk jaar een globale barometer van de informatie- en telecommunicatiemaatschappij uit. Dit persbericht geeft

Nadere informatie

De doelstellingen van directie en personeel worden expliciet omschreven in een beleidsplan en worden jaarlijks beoordeeld door de directie.

De doelstellingen van directie en personeel worden expliciet omschreven in een beleidsplan en worden jaarlijks beoordeeld door de directie. FUNCTIE: Directeur POC AFKORTING: DIR AFDELING: Management 1. DOELSTELLINGEN INSTELLING De doelstellingen staan omschreven in het beleidsplan POC. Vermits de directie de eindverantwoordelijkheid heeft

Nadere informatie

13234/1/14 REV 1 ver/jel/mt 1 DGE 2 A

13234/1/14 REV 1 ver/jel/mt 1 DGE 2 A Raad van de Europese Unie Brussel, 1 oktober 2014 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2013/0186 (COD) 13234/1/14 REV 1 AVIATION 182 CODEC 1822 VERSLAG van: aan: het secretariaat-generaal het Coreper/de

Nadere informatie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT. overeenkomstig artikel 294, lid 6, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT. overeenkomstig artikel 294, lid 6, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie EUROPESE COMMISSIE Brussel, 24.10.2016 COM(2016) 691 final/2 2013/0029 (COD) MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT overeenkomstig artikel 294, lid 6, van het Verdrag betreffende de werking

Nadere informatie

Publicatieblad van de Europese Unie L 295/7

Publicatieblad van de Europese Unie L 295/7 14.11.2007 Publicatieblad van de Europese Unie L 295/7 VERORDENING (EG) Nr. 1330/2007 VAN DE COMMISSIE van 24 september 2007 tot vaststelling van uitvoeringsregels voor de verspreiding onder belanghebbenden

Nadere informatie

Food- en Farmaceutische Industrie. Nieuw in het SMART-SAFETY programma. Speciale Versie. Werkkleding in WIT

Food- en Farmaceutische Industrie. Nieuw in het SMART-SAFETY programma. Speciale Versie. Werkkleding in WIT Beïnvloeden van veiligheidsgedrag en -cultuur Nieuw in het SMART-SAFETY programma Speciale Versie Food- en Farmaceutische Industrie Werkkleding in WIT SMART-SAFETY Drie PIJLERS Directie Hiërarchische lijn

Nadere informatie

Kostprijs van een zichtrekening in België Analyse voor de periode 2008 tot 2011

Kostprijs van een zichtrekening in België Analyse voor de periode 2008 tot 2011 Kostprijs van een zichtrekening in België Analyse voor de periode 2008 tot 2011 1 2 De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en Inhoud 1. Achtergrond

Nadere informatie

GEOGRAFISCHE SPREIDING VAN DE BEDRIJFSOPBRENGSTEN

GEOGRAFISCHE SPREIDING VAN DE BEDRIJFSOPBRENGSTEN algemene activiteit aanzienlijk getroffen door het Irakconflict en de druk op de prijzen vraag in zakenverhuur gestabiliseerd, sterk in vrijetijdsverhuur, geen herstel van de Transatlantische activiteiten

Nadere informatie

UITVOERINGSRICHTLIJN 2012/25/EU VAN DE COMMISSIE

UITVOERINGSRICHTLIJN 2012/25/EU VAN DE COMMISSIE 10.10.2012 Publicatieblad van de Europese Unie L 275/27 RICHTLIJNEN UITVOERINGSRICHTLIJN 2012/25/EU VAN DE COMMISSIE van 9 oktober 2012 tot vaststelling van informatieprocedures voor de uitwisseling tussen

Nadere informatie

Samenvatting beloningsbeleid

Samenvatting beloningsbeleid Samenvatting beloningsbeleid 1. Inleiding In de wet van 25 april 2014 op het statuut van en het toezicht op kredietinstellingen werden de regels vastgelegd met betrekking tot het beloningsbeleid van financiële

Nadere informatie

Notarisbarometer Vastgoed - familie - vennootschappen Juli - September 2013

Notarisbarometer Vastgoed - familie - vennootschappen Juli - September 2013 Notarisbarometer Vastgoed - familie - vennootschappen Juli - September 2013 n 18 T/3 www.notaris.be VASTGOEDACTIVITEIT IN BELGIË 87,7 101,6 100 99,8 101 102,1 102,6 106,4 106,8 101,7 99,2 99,2 102,8 94,1

Nadere informatie