Actief verplaatsen van soorten in een veranderend landschap
|
|
- Siebe de Smedt
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Actief verplaatsen van soorten in een veranderend landschap Richtlijnen voor terreinbeheerders Kevin Lambeets, Wout Opdekamp (NPB) & Wouter Vanreusel (NPS) BRAKONA contactdag
2 Actief verplaatsen?! Verschuivend Referentiekader Shifting Baseline Syndrome (Pauly, 1995) de mate waarin veranderingen in (eco )systemen worden afgewogen, hangt in belangrijke mate af van de historische situatie qua afweging Wàt is ons referentiekader?! onze kindertijd? Ferraris Villaret? zaadbankonderzoek? Hoe landschappen reconstrueren?! na eeuwen van achteruitgang (IR 1799) botanische gegevens gaan maar >200jr terug (Flo.wer, 1792) Welke natuurdoelstellingen krijgen prioriteit (cf. beleid)? Kamsalamander vs. Spits havikskruid There is a loss of perception of change that occurs when each generation redefines what is "natural"
3 Actief verplaatsen?! Doysbroek, Linter Tsenher, Mongolië
4 Actief verplaatsen?! Controversieel thema natuurlijkheid vs. maakbaarheid investeringskosten natuurinrichting?! Voor én tegenstanders Gebrek aan duidelijke visie Méér dan enkel (her)introductie! Bolwerk, Zoutleeuw Onduidelijkheid leidt tot twee knelpunten Actief verplaatsen gebeurt stiekem & ongecontroleerd, met de daarbij horende problemen Actief verplaatsen gebeurt niet, ook al redt deze actie een soort Nood aan verenigingstandpunt & duidelijke richtlijnen voor beheerders Opstellen nota 2015 veel vijven en zessen (RvB) nota 2018
5 Nota actief verplaatsen Vanreusel W., Lambeets K. & Opdekamp W Het actief verplaatsen van dieren of planten in natuurgebieden van Natuurpunt. Richtlijnen voor terreinbeheerders. Rapport Natuurpunt Studie 2017/41, Mechelen. pp Visie van de vereniging Procedure & aftoetsingskader voor medewerkers van Natuurpunt vrijwilligers / beheerteams & professionelen Alle vormen van actief verplaatsen dertien types Flora én fauna Focus op eigen natuurgebieden stroomlijning buiten de NP bieden?! Wilde rozen, Getevallei
6 Algemene principes Natuurherstel + uitbreiding natuurgebied beheer op maat! Natuurlijke processen voorrang bestaande populaties behoud & spontane uitbreiding redelijke termijn Bij twijfel of kennislacune: voorzorgsprincipe! Spits havikskruid, Meertsheuvel Maar: verplaatsen is legitieme natuurbehoudsmaatregel 1. Laten overleven van een bedreigde (meta )populatie 2. Herstellen van een verdwenen populatie 3. Helpen overleven van een (regionaal) bedreigde soort risicospreiding incl. 4. Ecosysteemherstel via inbrengen sleutelsoort / gemeenschap 5. Verhogen van de landschaps of natuurwaarden (?)
7 Beheer op maat van Harlekijnorchis door ZeisTeam, Achter Schoonhoven
8 Basisvoorwaarden Doel helder omschreven In kader van beheervisie beheerplan? Binnen de wetgeving Wetenschappelijk onderbouwd In alle openheid Voorafgaand overleg & toestemming Beheerteam Dienst Natuur & Dienst Studie Soortendeskundige ANB Opvolging voorzien monitoring Blauwe knoop, De Leunen
9 Types 1. Introductie buiten het oorspronkelijk areaal Nee 2. Actief verplaatsen om acute redenen Nee, tenzij 3. Herintroductie Nee, tenzij 4. Bijplaatsen Nee, tenzij 5. Enten met bodemmateriaal of opbrengen maaisel Ja, mits 6. Aanplanten van bomen of struiken Ja, mits 7. Inzaaien gras/klaver of andere gewassen voor uitmijning fosfaat Ja, mits 8. Ontwikkelen grasland door inzaai algemene grassoorten Ja, mits 9. Herstel kruidenrijke akkers met ongeschoond zaaigoed, maaisel of grond Ja, mits 10. (Her)introductie van sleutelsoorten voor systeemherstel Ja, mits 11. Herintroductie van plantensoorten voor faunaherstel Ja, mits 12. Inzaaien van zaadmengels Nee 13. Inbrengen plantensoorten met als doel natuurbeleving Nee, tenzij
10 Stappenplan 1. Definieer doel en type van de maatregel 2. Toets zelf noodzaak en wenselijkheid van de maatregel af motiveer: waarom wel / niet? 3. Leg bij positieve aftoetsing de wens tot actief verplaatsen voor aan beheerteam en consulent Natuur Commissie actief verplaatsen ; actiefverplaatsen@natuurpunt.be 4. Bij positief advies uitvoer of vooronderzoek 5. Beslissing tot uitvoering door de vermelde personen of instanties 6. Gemotiveerde afwijking Soortenbesluit (2016) 7. Beschrijf incl. succes / faling in verslag jaarrapport, monitoringrapport 8. Opvolging via en monitoring Documenteren oudere verplaatsingen & archiveren
11 Gevalstudie Getedraak
12 Historiek Kamsala soort van dynamische rivierlandschappen cultuurvolger; wijd verspreid Mid. 1990: Zoutleeuw = bolwerk Kamsala (geg. VLM); 1997 RVK (!) 2003: herontdekking populatie Kamsala Grote Getevallei (NP) 2004: ontdekking in drie bijkomende poelen (NP, twee kort nadien ) 2009 : onderzoek Iwan Lewylle (BNBP) Meertsheuvel (SBZ) = ongunstig, Viskot = gunstig 2012: mestinspoel, bos, graslanden, verder opschalen landbouw 2013: herinventarisatie Meertsheuvel = zr slecht Imbrichts KLE s Meertsheuvel Viskot (RLZH)
13 Toetsing Kamsala Doel & type: Actief verplaatsen om acute redenen Noodzaak & wenselijkheid: één resterende voortplantingspoel, directe bedreiging = vermesting + pesticiden, ondermaats landhabitat, ongeschikte functionele verbinding adulten present & voortplanting Overleg: (i) beheerteam + RWG (ii) NPS + NPB Vooronderzoek: inventarisatie poelen 2013 (Lewylle e.a.) Binnen areaal (Getevallei, Meertsheuvel), doellocatie geschikt (550m, water + land), geen negatieve effecten te verwachten Beslissing tot uitvoering: aanvraag Afwijking Soortenbesluit + motivatie Maatregelen: concreet beschrijven & documenteren: waarnemingen.be Monitoring: succes of faling + rapporteren
14 Verplaatsen Kamsala Zomer 2014: verplaatsing 12 larven plus water en oeverplanten Zomer 2015: 2 e verplaatsing Monitoring via fuikenonderzoek : 2015: enkel adulten in bronpoel 2016: idem 2017: idem + adulten in herstelde poel
15 Opvolging Kamsala Poelennetwerk Grote Getevallei Iwan Kamylle, Viskot
16 Detailbeheer Kamsala Pro actief beheer (sinds 2012): aanleg nieuwe poelen & slibruiming (RLZH, ANB) + uitrasteren poelen, landschapsherstel boccage (RLZH), regulier maaibeheer (nabegrazing), hakhoutbeheer, herpetohopen, Samenwerking: prov. Vlaams Brabant, RLZH, Linter & Zoutleeuw poelennetwerk Grote Getevallei Educatie & Info: lokale & regionale bladen, natuurbericht.be, natuur.focus, thema excursies,
17 Detailbeheer Kamsala
18 Gevalstudie Beemdkroon Beemdkroon met Knautiabij
19 Ecologie Beemdkroon Kalkminnende soort Overblijvende rozetplant (hemikryoptofyt) Zware, eenzadige dopvruchten Bloei: juni september Ooit wijdverspreid in oa. bermen van oude spoorwegbeddingen, taluds, dijken, struwelen / bosranden, Geliefde nectarplant Distributie: Maas & Dijlevallei, Haspengouw Trend: achteruitgaand Beemdkroon in geklepelde berm IJzerenweg, Linter Versnippering, verrommeling Ongeschikt (berm )beheer Genetische verarming
20 Beemdkroon 1872
21 Beemdkroon
22 Toetsing Beemdkroon Doel & type: Bijplaatsen + Actief verplaatsen omwille van acute redenen Noodzaak & wenselijkheid: amper 6 tal ex., ondermaats bermbeheer (klepelen + snoeihout), fragmentatie (2 populaties) Overleg: (i) beheerteam / Afd. Linter + externe experts (ii) NPS + NPB Vooronderzoek: inventarisatie, doellocaties geschikt & binnen areaal ikv. Urgentieplan PPS (DBP 2017) Beslissing tot uitvoering: akkoord beheerteam / Afd. + motivatie Maatregelen: concreet beschrijven & documenteren: waarnemingen.be zaadoogst (aug2017), detailbeheer + inzaaien (okt2017) Noodzaak volgehouden maaibeheer Monitoring: succes of falen?!! ~ Urgentieplan Prov. Prioritaire Soorten (PPS) Kalkrijk glanshavergrasland ( ), rand Grote Getevallei
23 Verplaatsen Beemdkroon Uitzaaien Beemdkroon door UrgentieTeam, Grote Getevallei
24 Detailbeheer Beemdkroon Openmaken kalkrijke talud spoorwegzate door ZeisTeam, Grote Getevallei
25 Detailbeheer Beemdkroon Maaischema Beemdkroon 1e vroege maaibeurt b. mei doelgericht ingezaaide locaties Verschraling bodem handmaaien Beemdkroon talud door ZeisTeam, Rosdel 2e late maaibeurt m. oktober na zaadzet Beemdkroon zaadverspreiding kort de winter in ZeisTeam, Klobouky
26 more to come 13h15 Workshop Urgentieplan bedreigde koestersoorten wilde rozen, Beemdkroon, Grote pimpernel, Spits havikskruid, Blauwe knoop Ervaringen & kennis in eigen beheerteam?! Viskot, Grote Getevallei Foto s: Pieter Jan Alles, Kevin Lambeets, Pieter Vanormelingen, Rollin Verlinde
Actief verplaatsen van dieren en planten
Actief verplaatsen van dieren en planten Naar een onderbouwd verenigingsstandpunt Wouter Vanreusel, Kevin Lambeets en Jules Robijns (Her)introductie Controversieel thema Voor- én tegenstanders Gebrek aan
Nadere informatieDe vroedmeesterpad in Vlaanderen. 28 november 2018 Dries Desloover Agentschap voor Natur en Bos
De vroedmeesterpad in Vlaanderen 28 november 2018 Dries Desloover Agentschap voor Natur en Bos Inhoud Beleidsmatige kader Situatie van de vroedmeesterpad in Vlaanderen Soortenbeschermingsprogramma Ex-situ
Nadere informatieBufferstroken Tienen Aanplantproject
Bufferstroken Tienen Aanplantproject Agenda Inleiding kader - historiek Overzicht locaties 1. Kleinbeek 2. Kaasweg 3. Daelhemstraat 4. Moutsborn 5. Tomveld Timing Partners - initiatiefnemers Stad Tienen
Nadere informatieBolwerk, Vinne, Klein Vinne Parels in de schatkamer van Zoutleeuw. Cursus Natuur.gebieden Jorg Lambrechts m.m.v. Pieter Abts
Bolwerk, Vinne, Klein Vinne Parels in de schatkamer van Zoutleeuw Cursus Natuur.gebieden Jorg Lambrechts m.m.v. Pieter Abts Bolwerk Natuur-ID : Bolwerk Zoutleeuw Oprichting: 2007 Ligging: aan de historische
Nadere informatieNATUURPUNT MALDEGEM-KNESSELARE nominatie Groene Pluim 2014
NATUURPUNT MALDEGEM-KNESSELARE nominatie Groene Pluim 2014 NATUURPUNT vzw Een onafhankelijke organisatie gedragen door vrijwilligers grootste natuurbeschermingsorganisate in Vlaanderen eind 2001 opgericht
Nadere informatieCode goede natuurpraktijk
Code goede natuurpraktijk Praktijkvoorbeelden waterlopenbeheer Maarten Van Aert Afdeling Operationeel Waterbeheer Inhoud CGNP en beheer van waterlopen Planmatige aanpak onderhoud Praktijkvoorbeelden Maaibeheer
Nadere informatieLandschappelijke inpassing Kruisweg 44, Herkenbosch
Landschappelijke inpassing Kruisweg 44, Herkenbosch Aanleiding en ligging plangebied Dhr. van de Venne heeft aan de Hammerstraat enkele boogkassen liggen. Deze liggen er al 10 jaar en dienen te worden
Nadere informatie(HOLLE) WEGEN BEHEREN. Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren. Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren TRAGE WEGEN
(HOLLE) WEGEN BEHEREN Regionaal landschap Holle wegen Beheer Beheerders Een blauwdruk? Vzw Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren Samenwerking Natuur Herstel landschap Educatie Landbouw Recreatie Behoud
Nadere informatieNo regret maatregelen voor de natuur
No regret maatregelen voor de natuur Laaghangend fruit en maatregelen op maat Arjen de Groot Wageningen Environmental Research Platform Groen Haarlemmermeer Hoofddorp, 28 januari 2019 Natuurherstel in
Nadere informatieBundel 2 van veldoefening en cases
Bundel 2 van veldoefening en cases De cases en veldoefeningen bestaan uit 3 delen: Deel 1 de veldoefeningen waarvan de locaties voorkomen in het natuurgebied Den Battelaer te Mechelen Deel 2 een case i.v.m.
Nadere informatieEen enthousiaste bedrijfsvoering
Maatwerk voor akkervogels EEN INTEGRAAL VERHAAL Vandaag zijn er veel minder akkervogels dan vroeger. Daarom gaan we samen aan de slag. Iedereen draagt zijn steentje bij: landbouwers, jagers, de Vlaamse
Nadere informatieToekomst agrarisch natuur- en landschapsbeheer rond Winterswijk. Jan Stronks
Toekomst agrarisch natuur- en landschapsbeheer rond Winterswijk Jan Stronks Stand van zaken huidig landschap Bos en natuur in de plus! Agrarisch cultuurlandschap sterk in de min: Natuurwaarde holt achteruit
Nadere informatieNatura zonder centen?
Natura 2000 zonder centen? Inhoud N2000 In Vlaanderen inventarisatie problemen Life project als voorbeeld van invulling N2000 ervaringen NP Eu-subsidie Aanbevelingen/wensen N2000 in Vl: afbakening Habitatrichtlijn:
Nadere informatieMiddenloop Grote Gete
Middenloop Grote Gete Laterbroeken, Getebos, Doysbroek-Viskot, Meertsheuvel unieke kansen voor de Kamsalamander! Cursus Natuur.gebieden Gete - kevin.lambeets@natuurpunt.be Middenloop Grote Gete Budingen
Nadere informatieEcologisch bermbeheer
Ecologisch bermbeheer Bermbeheer -Onderhoud bomen en struiken snoeien, scheren, afzetten -Onderhoud grassen en kruidachtig gewas maaien, grazen -Onderhoud bodem plaggen, herstel na werkzaamheden ondergronds
Nadere informatieRuimtelijke analyse van gebieden met hoge natuurwaarde
Een verkenning Lon Lommaert Biodiversiteit Vlaamse indicatoren Ruimtelijke analyse van gebieden met hoge natuurwaarde Prioritaire soorten Natuurverkenning Gezichten van Biodiversiteit Wetenschappelijke
Nadere informatieEcologische meerwaarde gehoede schaapskuddes. Loek Kuiters en Pieter Slim
Ecologische meerwaarde gehoede schaapskuddes Loek Kuiters en Pieter Slim Gescheperde vs. standbeweiding Sturing begrazing Verspreiding diasporen Verschraling Functionele samenhang landschapschaal Gescheperde
Nadere informatieKleine bosfragmenten: oases voor bestuivers in een groene woestijn?
Kleine bosfragmenten: oases voor bestuivers in een groene woestijn? 29 mei 2019 14:25 door Willem Proesmans Bestuivers zijn de laatste jaren een hot topic. Door bestuiving van landbouwgewassen spelen ze
Nadere informatieWaarom Ecologisch Bermbeheer?
Bijeenkomst 1 21 maart 2019 Waarom Ecologisch Bermbeheer? Stichting Landschapsbeheer Gelderland Bijzondere bermbewoners in Gelderland. Onlangs verschenen rapportage van provincie Gelderland: Introductie
Nadere informatieKleurkeur: keurmerk voor goed bermbeheer. Context: steeds minder insecten. -76% insectenbiomassa Anthonie Stip
Kleurkeur: keurmerk voor goed bermbeheer Context: steeds minder insecten Anthonie Stip 1 juni 2018 anthonie.stip@vlinderstichting.nl @birdingstip -76% insectenbiomassa 1 Insectenverlies vooral na mei Biodiversiteit
Nadere informatieMeetnetten Vlaams-Brabant
Meetnetten Vlaams-Brabant Terugblik 2016, vooruitblik 2017 Hannes Ledegen Natuurpunt Studie Natura 2000 en Vlaams prioritair? 1 Meetnetten Wat & waarom? Bepalen van Vlaamse toestand en trends 78 Europees
Nadere informatieVrijdag 9 mei: Voedselkwaliteit en biodiversiteit in bossen op de hoge zandgronden. Nog enkele plaatsen beschikbaar!
Aanmelden nieuwsbrief Afmelden nieuwsbrief Klik hier als deze e-mail niet correct wordt weergegeven Vrijdag 9 mei: Voedselkwaliteit en biodiversiteit in bossen op de hoge zandgronden. Nog enkele plaatsen
Nadere informatieVerkenning biomassaketens Moubeek- Vloethemveld
Pieter Verdonckt T 051/ 27 33 82 pieter.verdonckt@inagro.be Expert houtige biomassa Inagro vzw Maatschappij en Leefomgeving Willem Boeve T 051/27 33 79 willem.boeve@inagro.be Expert valorisatie maaisel
Nadere informatieDe landbouwer als landschapsbouwer. 4. De landbouwer als landschapsbouwer ICT-opdracht ehorizon
4. De landbouwer als ICT-opdracht ehorizon Bedrijf: Steven Vanhecke - Oude Burkelslag 10-9990 Maldegem 4.1 Richtlijnen voor de begeleidende leerkracht Een belangrijk doel in de derde graad van het secundair
Nadere informatieEcologische ontsnippering in Vlaanderen: historiek en plannen voor de toekomst
Ecologische ontsnippering in Vlaanderen: historiek en plannen voor de toekomst Steven Vanonckelen Departement Omgeving VanonckelenS Grens NL-BE, 11 januari 2018 Leopoldsburg, 13 augustus 2018 Opoeteren,
Nadere informatieHOLLE WEGEN. module 6
HOLLE WEGEN Hoofdstuk 2 Inhoudsopgave: algemeen definitie belang beheer beheer berm beheer schouder beheer wegdek Definitie? Hoofdstuk 2 Definitie? Definitie? topkam Belang? Hoofdstuk 2 Belang? Microklimaat:
Nadere informatieBESTUIVERS IN HET LANDSCHAP
BESTUIVERS IN HET LANDSCHAP INTRODUCTIE Biodiversiteit: Biodiversiteit of biologische diversiteit is een graad van verscheidenheid aan levensvormen binnen een gegeven ecosysteem, bioom of een gehele planeet.
Nadere informatie3.1 Akkerranden en wilde bestuivers Jeroen Scheper (WUR)
3.1 Akkerranden en wilde bestuivers Jeroen Scheper (WUR) Bestuivende insecten Ca. 88% wilde bloemplanten door insecten bestoven Ca. 84% gewassen in Europa door insecten bestoven Relevantie insectenbestuiving
Nadere informatieNieuwe natuur en nieuw land, kolonisatie en rol van uitzaai voorbeelden uit Overijssel en Flevoland
Nieuwe natuur en nieuw land, kolonisatie en rol van uitzaai voorbeelden uit Overijssel en Flevoland Piet Bremer (prov. Overijssel) Leemringveld, 2007 Index 140 120 100 80 60 Overijssel 1900-2000 ontginning
Nadere informatieNIEUW DECREET NATUURBEHOUD: einde of versterking reservaten en aankopen?
Basis van het nieuwe decreet Implementatie IHD Intrede natuurbeheerplan: type 2, 3 en 4 (reservaten) Subsidiesysteem - zowel voor aankopen als beheersubsidies toegankelijk voor alle actoren, ook voor private
Nadere informatieToekomst voor eeuwenoud bos Samenvatting van het beheerplan Norgerholt Concept
Toekomst voor eeuwenoud bos Samenvatting van het beheerplan Norgerholt Concept a Toekomst voor eeuwenoud bos Samenvatting van het beheerplan Norgerholt Colofon Deze samenvatting is een uitgave van de
Nadere informatieNOTITIE BOMENKAP GASLEIDINGTRACE ODILIAPEEL - MELICK
NOTITIE BOMENKAP GASLEIDINGTRACE ODILIAPEEL - MELICK Opgesteld door: Ing. D. Heijkers In opdracht van: N.V. Nederlandse Gasunie Datum: 14 november 2011 Inleiding De Gasunie is voornemens een aardgastransportleiding
Nadere informatieDiversiteit van bestuivers behouden en bevorderen
Diversiteit van bestuivers behouden en bevorderen Waarom eigenlijk, en hoe doen we dat het beste? Arjen de Groot Wageningen Environmental Research 27 februari 2019, Almelo Een rijkdom aan bestuivende insecten
Nadere informatieVan mais naar vochtig schraalland, de teletijdmachine van Blues in the marshes
Van mais naar vochtig schraalland, de teletijdmachine van Blues in the marshes Veldwerkplaats Herstel van vochtig schraalland 14 juli 2016 Fons Mandigers Natuurmonumenten Ecologische Hoofdstructuur (Natte
Nadere informatieMonitoring Wat doen we ermee? Het gebruik van gegevens in de praktijk
Monitoring Wat doen we ermee? Het gebruik van gegevens in de praktijk Lange geschiedenis Veel gebeurd 1e 3e Provinciale milieukartering Ruimtelijk beleid, Natuurbeleid, Landschap Terreinbeheerders Beheer
Nadere informatieHet natuurbeheerplan. Beheerteamdag,
Het natuurbeheerplan Beheerteamdag, 13-06-2015 Agenda Natuurdecreet Uitvoeringsbesluit beheerplannen Consequenties voor Natuurpunt Ideeën lokale aanpak Timing Decreet: goedgekeurd in 2014, in werking Uitvoeringsbesluiten:
Nadere informatiePrioriteiten doelen
Prioriteiten 2015: 14 doelen Prioriteiten 2015 14 doelen Doel 1 Focus op beheerde natuur.gebieden als sterkhouders van koestersoorten en biodiversiteit. Brede sensibilisatie rond natuur.gebieden en het
Nadere informatieVlaams patrijzenproject. Kathleen Vanhuyse Kenniscentrum HVV
Vlaams patrijzenproject Kathleen Vanhuyse Kenniscentrum HVV Inhoud 1. Het Vlaams Patrijzenproject: algemeen 2. Zot van patrijs 3. Realisaties Vlaams Patrijzenproject 4. Werking WBE rond akkervogels 5.
Nadere informatieProvincie Zeeland. Zeeuwse bermen steeds bonter
Provincie Zeeland Zeeuwse bermen steeds bonter Een ecologisch beheerde berm ziet er aantrekkelijk uit. Vooral wandelaars en fietsers genieten daarvan. Het is u vast wel eens opgevallen in het voorjaar
Nadere informatieDE BANEN NAAR EEN HOGER PEIL
DE BANEN NAAR EEN HOGER PEIL Bekijk op https://www.youtube.com/watch?v=pgyczqy-krm voor het herinirichtingplan Sarsven en De Banen. Begin vorige eeuw kwamen plantenliefhebbers uit het hele land al naar
Nadere informatieNATUURPUNT OOST-BRABANT: Regionale Vereniging voor Natuur en Landschap. Prioriteiten doelen
Prioriteiten 2016: 16 doelen Prioriteiten 2016 16 doelen Prioriteiten 2016: 16 doelen Doel 1: Uitdragen Rol, Missie en Visie vd regionale werking. Invulling van wat we willen zijn als regionale vereniging
Nadere informatieINRICHTING & BEHEER EN STARING ADVIES
EN STARING ADVIES Inrichtingsplan Om de ecologische hoofdstructuur te realiseren moeten er nog vele hectares landbouwgrond omgevormd worden in bos en natuur. Om tot een duurzame inrichting te komen moeten
Nadere informatieInheems zaaizaad. Gehakkelde aurelia op Knoopkruid
Inheems zaaizaad Inleiding Gebruik van zaaizaad om een bloemrijke flora te verkrijgen en om insecten als vlinders en bijen te bevoordelen is populair en wint steeds meer terrein. Daarbij wordt de ingeschatte
Nadere informatieGroen/blauwe netwerken
Groen/blauwe netwerken 1-3/14/2019 Inhoud Belang van netwerken voor biodiversiteit en ecosysteemdiensten Visie groen/blauwe netwerken Acties groen/blauwe netwerken Provinciale ondersteuning verrassing
Nadere informatie5 jaar ABC Eco² in Vlaams-Brabant Asse, 06/03/2018
5 jaar ABC Eco² in Vlaams-Brabant Asse, 06/03/2018 Verwelkoming door Youri Vastersavendts (schepen milieu in Asse) 5 jaar ABC ECO² in Vlaams-Brabant ABG Asse & project LOB West-Brabant Slotwoordje door
Nadere informatieVerslag Solabio Dijkendag Assenede (B) 24 juni 2011
Verslag Solabio Dijkendag Assenede (B) 24 juni 2011 Deze dijkendag werd georganiseerd door de Provinciale Landbouwkamer Oost Vlaanderen en Stichting Landschapsbeheer Zeeland in het kader van het project
Nadere informatieBermenplan Assen. Definitief
Definitief Opdrachtgever: Opdrachtgever: Gemeente Assen Gemeente Mevrouw Assen ing. M. van Lommel Mevrouw M. Postbus van Lommel 30018 Noordersingel 940033 RA Assen 9401 JW T Assen 0592-366911 F 0592-366595
Nadere informatieStatus en beheer. 64 Brakona jaarboek 2011
64 Brakona jaarboek 2011 Status en beheer van de Vlaams-Brabantse p Iwan Lewylle Figuur 1: De Kamsalamander in al zijn glorie. In april en mei hebben de mannetjes een opvallende kam- en staartzoom. Dankzij
Nadere informatiePrioriteiten doelen
Prioriteiten 2015: 14 doelen Prioriteiten 2015 14 doelen Algemene Vergadering NPOB 21 februari 2015 Doel 1 Uitdragen Rol, Missie en Visie vd regionale werking Invulling van wat we willen zijn als regionale
Nadere informatienr. 820 van TINNE ROMBOUTS datum: 20 juli 2016 aan JOKE SCHAUVLIEGE Invasieve exoten - Bestrijding
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 820 van TINNE ROMBOUTS datum: 20 juli 2016 aan JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW Invasieve exoten - Bestrijding Invasieve exotische dier- en plantensoorten
Nadere informatieNatuur.focus. Paddenstoelen in Vlaams-Brabant. Moerasnachtvlinders in de Kleine Netevallei. Beheer voor de Kamsalamander
Natuur.focus Afgiftekantoor Antwerpen X P209602 Toelating gesloten verpakking Retouradres: Natuurpunt, Coxiestraat 11, 2800 Mechelen Vlaams Driemaandelijks tijdschrift over natuurstudie & -beheer MAART
Nadere informatievergunning van toepassing op basis van bestemming Onderbouwing
ONDERWERP Gemeente Beesel - Bestemmingsplanonderbouwing DATUM 31-06-2016 In de gemeente Beesel is de volgende uiterwaarde van project Stroomlijn Maas gelegen: 15. Rijkelse Bemden In uiterwaarde 15 Rijkelse
Nadere informatieBundel 3 van veldoefening en cases
Bundel 3 van veldoefening en cases De cases en veldoefeningen bestaan uit 3 delen: Deel 1 de veldoefeningen waarvan de locaties voorkomen in het natuurgebied Den Battelaer te Mechelen Deel 2 een case i.v.m.
Nadere informatieAtlas Amfibieën en Reptielen van de Provincie Vlaams-Brabant. Sam Van de Poel Natuurpunt Studie
Atlas Amfibieën en Reptielen van de Provincie Vlaams-Brabant Sam Van de Poel Natuurpunt Studie Atlas Amfibieën en Reptielen van de Provincie Vlaams-Brabant 32.260 waarnemingen Periode # UTM hokken Databank
Nadere informatieInventarisatie van ecologische waarden van het agrarisch natuurbeheer in Zeeland juni 2014
Inventarisatie van ecologische waarden van het agrarisch natuurbeheer in Zeeland juni 2014 Stichting Landschapsbeheer Zeeland Lucien Calle Sandra Dobbelaar Alex Wieland 15 juli 2014 1 Inhoud Inleiding...
Nadere informatieBermbeheer. een zeer complex verhaal dat loont voor mens, milieu en natuur. Luc Janssens dienst NTMB (Vlaamse overheid)
Bermbeheer een zeer complex verhaal dat loont voor mens, milieu en natuur Luc Janssens dienst NTMB (Vlaamse overheid) Overzicht presentatie Rode draad van aandachtspunten Inleiding Historiek voor 1984
Nadere informatieAntwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PVDD) (d.d. 14 mei 2014) Nummer 2935
van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PVDD) (d.d. 14 mei 2014) Nummer 2935 Onderwerp Provinciaal maaibeleid en bermbeheer: bescherming broedvogels en andere dieren Aan de leden van Provinciale
Nadere informatieEen visie op de toekomstige landbouw in Nederland
Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland Jan Willem Erisman ALV Markdal, Galder, 24 september 2018 Inhoud Introductie Louis Bolk Instituut Achtergronden huidige landbouw De visie van de minister
Nadere informatieKLE: steun en subsidies door het bos de bomen
KLE: steun en subsidies door het bos de bomen Overzicht Vlaanderen (BO, VLIF, etc) Provincie (RLP&Z etc) Gemeentelijk (Cataloog etc) 8/08/2017 2 Vlaanderen: Kleine landschapselementen Onderhoud via beheerovereenkomsten
Nadere informatieEindopdracht Natuurbeheer en inrichting TB43B
Taak Eindopdracht Natuurbeheer en inrichting TB43B resultaat Je krijgt inzicht in beheer- en onderhoudsmaatregelen voor een aantal natuurtypen vooraf Bestudeer boek Ecologisch groenbeheer werktijd 4 weken
Nadere informatieStikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie
Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie Jan Willem Erisman Arnhem, 24 januari 2018 Louis Bolk (1866-1930) Hoe ruimer zou onze opvatting van het leven zijn, indien het ons gegeven was
Nadere informatieBrabantse bijen behoeven betere bescherming (beknopte beschouwing betreffende beheer & beleid) Tim Faasen
Brabantse bijen behoeven betere bescherming (beknopte beschouwing betreffende beheer & beleid) Tim Faasen 1 Wilde bijen in Noord-Brabant 283 wilde soorten (81% van NL) 89 soorten dalend (31%); 64 soorten
Nadere informatieHelp mee om achterstallig onderhoud te signaleren!
www.poelen.nu Help mee om achterstallig onderhoud te signaleren! Frank Spikmans Rheden 31 mei 2018 Inhoud Poelen als leefgebied voor amfibieën Amfibieën (in Rheden) Poelen aanleg & beheren www.poelen.nu
Nadere informatieWerk voor en door landbouwers. Wim Commers
Werk voor en door landbouwers Wim Commers Agenda 1. Wat is agro aanneming 2. Ontstaan Agrobeheergroep Agronatuurbeheer Zemst 3. Activiteiten Beheer bos van Aa Landschapswerken 4. Toekomstvisie Wat is agro
Nadere informatieREGIONALE LANDSCHAPPEN
REGIONALE LANDSCHAPPEN WAT IS EEN REGIONAAL LANDSCHAP? Samenwerkingsverband (VZW) tussen provincie, aangesloten gemeenten en verenigingen actief rond natuur, landschap en cultuurhistorisch erfgoed, recreatie
Nadere informatieBeheerplan landgoed Nieuw Cruysbergen
Ir. W. (Wouter) Delforterie Regiobeheerder Utrecht & Holland Beheerplan landgoed Nieuw Cruysbergen Startbijeenkomst 15 december 2016 bosgroepen.nl 19.00 19.10 Opening Welkomstwoord wethouder Hendrik Boland
Nadere informatieECOlogie X ECOnomie =
Symposium biodiversiteit Antwerpen Agrarisch natuur en landschapsbeheer als economische activiteit Kansen creëren voor landbouw, natuur en landschap Sven Defrijn ECOlogie X ECOnomie = Samenwerking tussen
Nadere informatieBERMBEHEER IN BIERBEEK
BERMBEHEER IN BIERBEEK Platform Openbaar Groen Hasselt 02-02-2012 BERMBEHEER IN BIERBEEK 125 km wegbermen aan één klepelbreedte 20 mandagen klepelmaaier 130 mandagen maaien met bosmaaier Op basis van de
Nadere informatie10 jaar Meinweg Ecotop
10 jaar Meinweg Ecotop Wat heeft het natuuronderzoek in NP De Meinweg ons gebracht? Ton Lenders Doelstellingen Nationale Parken Hoofddoelstelling: Natuur middels gericht natuurbeheer duurzaam in stand
Nadere informatieZorgen om insecten. Insecten. Sinusbeheer Meanderend maaien voor insecten Alle kranten + tv kopten
Sinusbeheer Meanderend maaien voor insecten Alle kranten + tv kopten Zorgen om insecten Anthonie Stip anthonie.stip@vlinderstichting.nl Sinusbeheer meanderend Heeze maaien voor 31 insecten augustus Heeze
Nadere informatieAMFIBIEËN IN DE ACHTERHOEK DE BOOMKIKKER SAMEN WERKEN AAN EEN OPTIMAAL LANDSCHAP
AMFIBIEËN IN DE ACHTERHOEK DE BOOMKIKKER SAMEN WERKEN AAN EEN OPTIMAAL LANDSCHAP 1 2 BOOMKIKKER De Achterhoek is voor de boomkikker momenteel het belangrijkste gebied in Nederland. In de jaren 80 van de
Nadere informatie1 Natuurinrichtingsproject Berlare Broek Donkmeer
1 Natuurinrichtingsproject Berlare Broek Donkmeer Het waterrijk landschap en de groene omgeving van het Donkmeer bekoort de mens al lang. Turfontginning, de aanleg van visvijvers, weilanden, akkers en
Nadere informatieEcologische vegetatiebeheer van bermen, taluds van watergangen en greppels. in Drenthe buiten de natuurgebieden
Ecologische vegetatiebeheer van bermen, taluds van watergangen en greppels in Drenthe buiten de natuurgebieden Voor meer informatie over ecologisch groenbeheer www.bijenhelpdesk.nl www.bijenbeheer.nl Arie
Nadere informatieRegionaal Landschap Zuid-Hageland & BACTERIEVUUR. Infoavond 29/03/2017
Regionaal Landschap Zuid-Hageland & BACTERIEVUUR Infoavond 29/03/2017 Agenda 1. Inleiding: Voorstelling RLZH historiek 2. Informeren - sensibiliseren Artikels & Folder Cursussen & Infoavonden Advies op
Nadere informatieFauna-akkers: een meerwaarde voor bijen
2 de West-Vlaamse bijensymposium 22/10/2011 Fauna-akkers: een meerwaarde voor bijen Dit initiatief kadert binnen een overkoepelend project Draagvlakverbreding Landbouw & Milieu van de Vlaamse Overheid.
Nadere informatieBijen en Landschapsbeheer
Bijen en Landschapsbeheer Hoe maken we het landschap bijenvriendelijk Wat betekent dat voor de biodiversiteit en de kwaliteit van het landschap Een selectie van de mogelijkheden Arie Koster -- www.bijenhelpdesk.nl
Nadere informatieWat is natuurinclusieve landbouw?
Wat is natuurinclusieve landbouw? Jan Willem Erisman 's-hertogenbosch, 3 april 2018 Louis Bolk instituut Natuurinclusief: denken, ontwerpen en doen J.P. Thysse Waar wij wonen RV www.louisbolk.org Consumentenprijs
Nadere informatiememo gemeente Lingewaard, Dion Steenbergen , hoofdlijnen mitigatieplan kleine wolfsmelk Houtakker II, Bemmel
memo aan: van: gemeente Lingewaard, Dion Steenbergen SAB, Eric Verkaik c.c.: datum: 15 september 2017 betreft: 160472, hoofdlijnen mitigatieplan kleine wolfsmelk Houtakker II, Bemmel INLEIDING Aan de Houtakker
Nadere informatiemodule 2 ECOLOGISCHE & BEHEERPRINCIPES
ECOLOGISCHE & BEHEERPRINCIPES Hoofdstuk 2 Inhoudsopgave: Wat is ecologie? Wat is biodiversiteit? Wat is natuurbeheer? Boerennatuur op en rond het erf Wat is ecologie? Wat is ecologie? Wat is ecologie?
Nadere informatieChecklist: Hoe bijenvriendelijk is mijn gemeente/stad?
Checklist: Hoe bijenvriendelijk is mijn gemeente/stad? Deze checklist werd opgesteld op basis van een samenwerking tussen: Inventarisatie: Zelf aan de slag Hoe ben ik bezig en wat kan ik nog meer doen?
Nadere informatieWERKPROTOCOLLEN VOOR WERKZAAMHEDEN IN HET KADER VAN BESTENDIG BEHEER EN ONDERHOUD.
WERKPROTOCOLLEN VOOR WERKZAAMHEDEN IN HET KADER VAN BESTENDIG BEHEER EN ONDERHOUD. In onderstaande werkprotocollen geeft de tabel aan waneer de werkzaamheden kunnen worden uitgevoerd. In de tabel wordt
Nadere informatieBeheerovereenkomsten binnen PDPOII: mogelijkheden voor paardenhouderij
Beheerovereenkomsten binnen PDPOII: mogelijkheden voor paardenhouderij De Vlaamse overheid: 13 beleidsdomeinen Economie, Wetenschap en Innovatie Onderwijs en Vorming Landbouw en Visserij Leefmilieu, Natuur
Nadere informatieInhoud. Doelstelling. Vernieuwend door combinatie succesfactoren. Werkpakketten & activiteiten WP1: Projectmanagement 27/02/2015 2
2 (Be)Levende Landschappen Projectvoorstel aangemeld bij Interreg Vlaanderen-Nederland Inhoud Doelstelling en aanpak Pilootgebieden & Partnerschap Pilootgebied Bels Lijntje Financiële aspecten Projectaanvraag
Nadere informatieHerintroductie van soorten door het opbrengen van maaisel. Marcel Horsthuis.
Marcel Horsthuis Inhoud - Aanleiding - Visie op herintroductie - Referentiebeelden en -gebieden - Uitvoeringsstrategie - Aan de slag in de terreinen Aanleiding Inrichting nieuwe natuur Herstel waterhuishouding
Nadere informatieDe IHD, wat doen we er mee? Beleidsmedewerker
De IHD, wat doen we er mee? Benno.geertsma@natuurpunt.be 0485 80 53 74 - Beleidsmedewerker www.natura2000.vlaanderen.be Zoekopdracht Zoek 3 habitats en 3 soorten die in jouw gebied voorkomen. Zijn jullie
Nadere informatieAanpak Invasieve exoten. Henk Siebel mei 2014
Aanpak Invasieve exoten Henk Siebel mei 2014 Aanpak probleem met invasieve exoten in bos- en natuurgebieden Waar hebben we het over? Welke strategie is de beste? Algemene opties Struiken, bomen en ruigtekruiden
Nadere informatieAanleg natuurpark. overmeers
Aanleg natuurpark overmeers 1 Ruimtelijk Structuurplan Gent Groenstructuur ESHER 22/01/2008-3 Ruimtelijk Structuurplan Gent Groenstructuur situering natuurpark Overmeers ESHER 22/01/2008-4 2 wettelijk
Nadere informatieBiodiversiteit in veelvoud na Uitdagingen voor Natuurpunt Beheer
Biodiversiteit in veelvoud na 2010 Uitdagingen voor Natuurpunt Beheer Proloog Er was eens In heel Vlaanderen neemt de biodiversiteit sterk af In heel Vlaanderen? Nee, er zijn gebieden waar dat niet gebeurt
Nadere informatieDe knoflookpad in de Meinweg
De knoflookpad in de Meinweg Opkweken en uitzetten als laatste redmiddel Ben Crombaghs Paul van Hoof Bureau Natuurbalans - Limes Divergens B.V. Verspreiding in Nederland in drie tijdsintervallen Landelijk
Nadere informatieOevers 2x maaien Oever 2
Oevers 2x maaien Oever 2 De vegetatie is rijk aan diverse soorten kruiden, zoals kattenstaart, grote waterweegbree en zwanebloem en behoort tot het Watertorkruidverbond (Oenanthion aquaticae). De vegetatie
Nadere informatiePROJECT VINPOOTSALAMANDER
PROJECT VINPOOTSALAMANDER VERSPREIDING VINPOOTSALAMANDER Actie 1. Verbeteren van de biotoopkwaliteit Doel Vergroten van de lokale populatie = beter bestand tegen natuurlijke populatieschommelingen 2. Vergroten
Nadere informatieHeidebeheer in de 21 e eeuw
Heidebeheer in de 21 e eeuw Henk Siebel Met OBN-faunaonderzoek van Joost Vogels, Arnold van den Burg, Eva Remke, Henk Siepel Stichting Bargerveen, Radboud Universiteit Nijmegen Herstel en beheer van droge
Nadere informatievoorlopig BEHEER- EN ONDERHOUDS- PLAN NATUURVRIENDELIJKE OEVERS
voorlopig BEHEER- EN ONDERHOUDS- PLAN NATUURVRIENDELIJKE OEVERS Archimedesweg 1 W.N. van der Heeden postadres: postbus 156 2300 AD Leiden telefoon (071) 3 063 063 Versie / Oplage: telefax (071) 5 123 916
Nadere informatiePVM AKKERRANDENMENGSELS MATERIALEN. Telefoon 0316-248099 Telefax 0316-248083
PVM EENJARIG MENGSEL KRUIDENRIJKE ZOOM/BLOEMRIJK GRASLAND NR. 1 Doelsoort : Planten die van nature in Nederland op kleigronden voorkomen (=inheemse flora). Mengsel : Meerjarig mengsel met plantensoorten
Nadere informatieStand van zaken. 13 juni
Stand van zaken Bodemchemische h en ecohydrologische h studie Landschap de Liereman en omgeving 13 juni 2012 20-6-2012 1 Opdracht binnen het raamakkoord onderzoek naar de kansen voor natuurontwikkeling
Nadere informatieTelefoonnummer(s) 0165301851
Aanvraag Ontheffing artikel 75 Flora- en faunawet Wilt u een ontheffing aanvragen voor activiteiten die gevolgen voor beschermde dier- en plantsoorten? Namelijk voor: ruimtelijke ingrepen beheer en schadebestrijding,
Nadere informatieHartelijk welkom. Informatieavond Beheerplan Natura 2000 Fochteloërveen
Hartelijk welkom Informatieavond Beheerplan Natura 2000 Fochteloërveen Programma Opening Opzet en doel van deze avond Even terug kijken Hoe staat het met de Programmatische Aanpak Stikstof Korte samenvatting
Nadere informatieBij-vriendelijk Beheer
Bij-vriendelijk Beheer Sabine van Rooij en Anjo de Jong, Wageningen Environmental Research 13 november 2018, Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Waarom? Voor welke soorten? Bijen o 358 soorten in Nederland:
Nadere informatie