Ecologische ontsnippering in Vlaanderen: historiek en plannen voor de toekomst

Transcriptie

1 Ecologische ontsnippering in Vlaanderen: historiek en plannen voor de toekomst Steven Vanonckelen Departement Omgeving VanonckelenS

2 Grens NL-BE, 11 januari 2018 Leopoldsburg, 13 augustus 2018

3 Opoeteren, 11 maart 2018

4 Inhoud 1. Waarom ontsnipperen? 2. Hoe ontsnipperen? 3. Aandachtspunten 4. Kritische succesfactoren 5. Toekomst? 6. Enkele bedenkingen

5 Waarom ontsnipperen? Vlaanderen Veel wegen, spoorwegen en waterwegen Veel verharding Veel menselijk gebruik Ruimterapport Vlaanderen, 2018 Ruimtebeslag is de ruimte die we innemen door onze nederzettingen: huisvesting, commerciële doeleinden,... VITO, 2017

6 Waarom? Landschapsversnippering (EEA/FOEN, 2011) Densiteit van het wegennetwerk per Europees land in km weg/km² (European Road Federation, 2008)

7 Waarom? Leefbare populaties (genenuitwisseling) Planetaire grenzen (Steffen et al., 2015) Staat van instandhouding van de soorten van Europees belang (INBO, 2013)

8 Waarom? Versnippering verkeersslachtoffers: schatting: 6 miljoen dode dieren per jaar in Vlaanderen

9 Waarom? Versnippering barrière-effect:

10 Hoe ontsnipperen? Ecoducten zijn slechts het Ontsnippering = totaalaanpak tussen verschillende partners & over domeinen vereist samenwerking & overleg Rijkswaterstaat

11 Hoe? Wegen ecoducten (evt. gecombineerd met recreatieve functie) ecotunnels (groot en klein) ecoduikers ecorasters (op zich extra versnippering!) amfibieëntunnels en geleidingswanden Vlaamse Overheid: > 20 jaar expertise

12 Hoe? Wegen natuur-technisch bermbeheer aanpassingen aan verlichting (bv. lichtplan AWV) Hop-over voor vleermuizen ( zoogdiervereniging) Vleermuisroutes ( Peter Twisk)

13 Hoe? Waterlopen - waterwegen natuurvriendelijke oevers visvriendelijke vijzels/pompen fauna-uitstapplaatsen natte natuurontwikkeling

14 Hoe? Stedelijke omgeving veel mogelijkheden! aandacht voor natuur in bebouwde omgeving natte en droge omgeving?

15 Hoe? Kleine landschapselementen = van groot belang als natuurverbindingen in het landschap bomenrijen knotwilgen houtkanten hagen en heggen struweel bloemrijke bermen bloemrijke weides bloemrijke akkerranden ondiepe poelen natuurlijke beekjes trage wegen

16 Aandachtspunten Aandacht voor samenwerking en communicatie administratief en technisch opvolgen is vaak complex natuur en milieu inbrengen in plannen van andere sectoren

17 Aandachtspunten Aandacht voor beheer en onderhoud technisch ecologisch beheer en onderhoud wordt vaak vergeten!

18 Aandachtspunten Aandacht voor monitoring belang van regelmaat doelstellingen keuze van methodes keuze van soorten en soortengroepen aanpassingen voorstellen draagvlak

19 Aandachtspunten Iedereen kan meedoen! overheid, lokale besturen, regionale landschappen, provincie, vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties burgers, bv. o lokale paddenoverzet-actie o doodgereden dier gevonden? o diervriendelijk inrichten van tuinen - 10 tips o Provincie Vlaams-Brabant: campagne Leve de tuin Departement Omgeving Provincie Vlaams Brabant

20 Kritische succesfactoren Draagvlak bij publieke opinie belangrijk voor grote projecten, maar zeker ook voor kleinere! rol van plaatselijke politiek en van direct betrokkenen belang en sterkte van lokale informatie win-winsituaties overleg communicatie proefvoorbeelden

21 Kritische succesfactoren Samenwerkingsverbanden verschillende beleidsinstanties omwonenden en direct betrokkenen op het terrein natuur-, jacht-, landbouw-, industrie- en recreatiesector

22 Kritische succesfactoren Persaandacht vaak ongenuanceerd soms informatief, soms tendentieus timing cruciaal

23 Toekomst? Vraag naar een meerjarenplan ontsnippering Natuurpunt Beleid 22 dec nov. 2018

24 Toekomst? Op naar een Vlaams Actieprogramma Ecologische Ontsnippering: In opmaak door AWV, ANB, domg, INBO + VLM, de Vlaamse Waterweg, Infrabel, Vanaf februari 2019: provincies, natuurorganisaties, regionale landschappen, Focus: grote ontsnipperingsmaatregelen op bestaande snel- en gewestwegen - waar mogelijk lokale wegen, waterlopen en spoorwegen. Verbonden aan: - herinrichtingswerken of beheerwerken aan bestaande infrastructuur (bv. kleine maatregelen); - milderende maatregelen bij de aanleg van nieuwe infrastructuur.

25 Toekomst? Op naar een Vlaams Actieprogramma Ecologische Ontsnippering: Inhoudstafel 1. Inleiding 2. Achtergrond 3. Visie 4. Beleid 5. Plan van Aanpak - op korte en lange termijn Opgedeeld in: Ontsnipperende maatregelen op korte termijn ( ); Focusgebieden voor maatregelen op lange termijn (vanaf 2025).

26 Enkele bedenkingen pasklare oplossingen bestaan niet! de bouw van een ecoduct duurt gemiddelde 10 jaar (van idee tot realisatie) na oplossen ene knelpunt, stuit je op het volgende samenwerken: gebruik ieders sterke punten zoek naar win-winsituaties voer uit op het terrein! Rijkswaterstaat

27 Perspectief (wereldwijd) Grenshekken (BBC, 2016) TEN-T netwerk (Europese Commissie, 2018)

28 Bedankt voor jullie aandacht Zijn er nog vragen? VanonckelenS